BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE. Situatie van de elektronische communicatiesector 2010

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

Situatie van de elektronische communicatiesector 2010

Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie Ellipse Building - Gebouw C - Koning Albert II-laan 35 - 1030 Brussel Tel. 02 226 88 88 Fax 02 226 88 77 http://www.bipt.be

INHOUDSOPGAVE 1. Marktcontext ............................................................................................................................................................................... 3 1.1. INKOMSTEN ............................................................................................................................................................................. 3 1.2. INVESTERINGEN ..................................................................................................................................................................... 4 1.3. TEWERKSTELLING ................................................................................................................................................................. 5 2. Toegang tot elektronische communicatiediensten ................................................................................................. 6 2.1. TOEGANG TOT TELEFOONDIENSTEN ................................................................................................................................ 6 2.2. AANSLUITINGEN TOT HET VASTE TELEFOONNETWERK 2.2.1. DIRECTE SPRAAKTOEGANGEN IN HET VASTE NETWERK.................................................................................................................................................................................................. 6 2.2.2.Indirecte spraaktoegangen in het vaste netwerk ...................................................................................................... 8 2.3. TOEGANG TOT HET MOBIELE TELEFOONNETWERK...................................................................................................... 9 2.4. RESIDENTIËLE ABONNEES VAN GEBUNDELDE AANBIEDINGEN ...............................................................................11 2.5. BREEDBAND ..........................................................................................................................................................................12 2.5.1.Vast breedband 2.5.1.1.Breedbandpenetratie en marktverhoudingen................................................ 12 2.5.1.2.Geografische penetratie van vaste breedband ............................................................................................................................................... 15 2.5.1.3.Supersnel internet............................................................................................................................................................................................................. 16

2.5.2.Mobiel breedband ...................................................................................................................................................................... 19 Gebruik ( verkeer) en inkomsten .................................................................................................................................21 3.1. VASTE TELEFONIE ...............................................................................................................................................................21 3.1.1. Volume............................................................................................................................................................................................. 21 3.1.2.Inkomsten uit vaste telefonie .............................................................................................................................................. 22 3.2. MOBIELE TELEFONIE ..........................................................................................................................................................23 3.2.1 Volume.............................................................................................................................................................................................. 23 3.2.2.Inkomsten uit mobiele telefonie ........................................................................................................................................ 25 3.3. MOBIELE DATA.....................................................................................................................................................................27 3.3.1 Volume SMS................................................................................................................................................................................... 27 3.3.2. Mobiele data inkomsten........................................................................................................................................................ 28 4. Internationale roaming ....................................................................................................................................................29 4.1. MONITORING VAN DE ROAMING MARKT........................................................................................................................29 4.1.1. Roaming tarieven ..................................................................................................................................................................... 29 4.1.2. Roaming volumes...................................................................................................................................................................... 32 Gebruikte afkortingen................................................................................................................................................................34 3.

2

1. Marktcontext 1.1.

Inkomsten

Volgens Eurostat bedroeg het BBP tegen marktprijzen van België in 2010 352,94 miljard euro1, een stijging met 4,1% in vergelijking met 2009. De inkomsten uit vaste en mobiele telecomdiensten van 11 operatoren2, die ongeveer 80% uitmaken van de Belgische markt, vormen geen afspiegeling van de evolutie van de economische output: zij dalen namelijk met 1,2% om in 2010 uit te komen op ongeveer 7,7 miljard euro.

miljard euro

Figuur 1 : omzet uit vaste en mobiele telecomdiensten, exclusief TV 8,4 8,2

8,20 8,07

8,0

7,91 7,8

7,85 7,76

7,6 7,4

7,2 7,0 2006

2007

2008

2009

2010

Bron : Operatoren (BIPT)

Mobiele telefonie draagt voor 42% bij aan de omzet uit vaste en mobiele telecomdiensten en mobiele breedbandiensten voor 8%. Vaste telefonie vertegenwoordigt 20% van de jaaromzet uit vaste en mobiele telecomdiensten. Dit is ongeveer gelijk aan het aandeel van de vaste breedbanddiensten.

1

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/refreshTableAction.do?tab=table&plugin=1&pcode=tec00001&lan guage=en 2 Belgacom NV, KPN Group Belgium, BT Limited, Colt Telecom, Mobistar Enterprise services, Mobistar, Numéricable, Telenet, Verizon Belgium Luxemburg NV, Brutélé, Tecteo. 3

1.2.

Investeringen

Tussen 2009 en 2010 trokken 11 operatoren3 op de Belgische telecommunicatiemarkt voor 1,2 miljard euro investeringen aan verdeeld over 68% vaste netwerken en 32 % mobiele netwerken4. Figuur 2 : investeringen 2007 – 20105 1.400

1.234

1.200

1.081

1.076 992

Miljoen euro

1.000

800 600

562

487 505

655 579

597

514

400

484

200 0 2007

2008 Belgacom

2009 OLO

2010 Totaal


Belgacom NV, KPN Group Belgium, BT Limited, Colt Telecom, Mobistar Enterprise services, Mobistar, Numéricable, Telenet, Verizon Belgium Luxemburg NV, Brutélé, Tecteo. 4 Een deel van de activa wordt in de boekhouding van Belgacom niet meer uitgesplitst tussen vast en mobiel. De vermelde percentages zijn gebaseerd op een toewijzing van deze activa aan het vaste segment. 5 Investeringen exclusief kapitalisatie set-up boxen van Telenet N.V. 3

4

1.3.

Tewerkstelling

11 operatoren op de Belgische telecommunicatiemarkt6 stellen in 2010 18.947 mensen te werk. Ten opzichte van 2009 is de tewerkstelling gedaald met 2%. Figuur 3 : tewerkstelling bij 11 Belgische telecomoperatoren

25.000 20.000 15.000 10.000

19.230

19.309

18.947

2008

2009

2010

5.000 0


Belgacom NV, KPN Group Belgium, BT Limited, Colt Telecom, Mobistar Enterprise services, Mobistar, Numéricable, Telenet, Verizon Belgium Luxemburg NV, Brutélé, Tecteo. 6

5

2. Toegang tot elektronische communicatiediensten 2.1.

Toegang tot telefoondiensten

De manier waarop huishoudens toegang hebben tot telefoondiensten wijzigt. De huishoudens met enkel mobiele toegang (35%) verdringen de huishoudens met enkel vaste toegang (11%). Zij verminderen tevens het aantal huishoudens die geen toegang hebben tot telefoondiensten : van 4 % in 2008 naar 1% begin 2010. Figuur 4 : Huishoudens met toegang tot telefoondiensten, per type (einde van het jaar) 100% 90% 80% 70% 60%

Geen toegang

50%

Vast en mobiel

40%

Enkel mobiel

30%

Enkel vast

20% 10% 0%

2006

2007

2008

2009

Bron : Special Eurobarometer 335 – E-communications household survey

2.2. Aansluitingen tot het vaste telefoonnetwerk 2.2.1. Directe spraaktoegangen in het vaste netwerk De directe aansluitingen tot het vaste telefoonnetwerk blijven in 2010 relatief constant : 4,639 miljoen in vergelijking met de 4,636 miljoen toegangen in 2009. Het succes van bundels met vaste telefonie (+ 589.000 abonnees in 2010) stelt de telecomoperatoren in staat het verlies aan vaste lijnen te beperken. De kleine globale toename die kan worden waargenomen ( +0,1%) is volledig toe te schrijven aan de blijvende vraag naar toegangen via de kabel. Tussen 2006 en 2010 groeide het aantal spraaktoegangen via de kabel van 509.500 naar 1.000.048. Tot 2008 is eenzelfde positieve trend waarneembaar voor de spraaktoegangen via DSL (van 92.776 naar 239.470). De toename van beide toegangstypes compenseert in 2007 nog de daling van de klassieke telefoonaansluitingen (PSTN en ISDN) en het totaal aantal aansluitingen tot het vaste telefoonnetwerk stijgt licht (+ 0,4%) . In 2008 groeit hun aantal echter minder snel dan de afname van de klassieke vaste telefoonaansluitingen zodat de toegangsmogelijkheden in het vaste netwerk dalen met 2,5%. Deze trend zet zich verder in 2009 : - 1,8% en wordt in 2010 opnieuw doorbroken (+0,1%).

6

Figuur 5 : Spraaktoegangen (kanalen) in het vaste netwerk 2006 -2010 6

miljoen

5 4

4,82

4,84

4,22

4,07

4,72

3,79

3

4,64

4,64

3,58

3,42

0,85

1,00

2

0,24

2010

2007 PSTN + ISDN

0,22

0,21

2009

0,17

0,09

2006

0

0,69

0,60

0,51

2008

1

Managed VoB

Kabel

Totaal


In het vaste netwerk van de alternatieve operatoren waren er eind 2010 1,267 miljoen directe spraaktoegangen. Dit betekent een stijging met ongeveer 184.391 ten opzichte van 2009. In het bijzonder de ISDN-aansluitingen en de spraaktoegangen via de kabel dragen hiertoe bij. Figuur 6 : Ontwikkeling van de vaste directe spraaktoegangen bij de alternatieve operatoren 1.400.000 1.267.149 1.200.000

1.082.758 999.354

1.000.000

873.532 710.433

800.000 522.199

600.000

379.824 306.392

400.000 217.950 200.000

256.633

124.196

Kabel Managed VoB ISDN-30 ISDN-BA PSTN Totaal OLO

0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bron : Operatoren (BIPT)

7

Het marktaandeel van de alternatieve operatoren eind 2010 is gelijk aan 27% tegenover 23% eind 2009. Doordat de alternatieve operatoren meer marktaandeel verwerven zakt het marktaandeel van Belgacom (inclusief Scarlet) naar ongeveer 73%, 4 procentpunten minder dan eind 2009. Figuur 7 : Vaste directe spraaktoegangen 2008-2010 (kanalen, in duizend) en marktaandelen -

-

-

2008 Aandeel OLO’s7 Duizend % 2.746,14 1,18 0 735,62 13,11 2 305,79 124,11 41 Totaal

PSTN ISDN-BA ISDNPRA Spraaktoegang over kabel Spraaktoegang over DSL: managed VoB Totaal

Duizend 2.579,83 1,27 693,03 13,64 306,96 124,53

% 0 2 41

2010 Aandeel Totaal OLO’s Duizend - % 2.453,50 0 - 0 655,29 16,99 - 2 313,53 132,42 42

Totaal

2009 Aandeel OLO’s

693,46

693,46

100

845,25

845,25

100

1000,05

1000,05

100

239,47

167,49

70

211,01

97,97

46

217,41

117,69

54

4.720,48

999,35

21

4.636,08

1.082,76

23

4.639,78

1.267,15-

27


2.2.2.Indirecte spraaktoegangen in het vaste netwerk Wanneer de klant voor het maken van telefoonoproepen een telecomaanbieder kiest zonder rechtstreeks te zijn aangesloten op het netwerk van deze operator spreekt men van een indirecte toegang. Deze indirecte toegang wordt aangeboden via carrier selection of carrier preselection. In het geval van carrier selection wordt de oproep door het vormen van een 4cijferige code vanuit het PSTN/ISDN netwerk gerouteerd naar het netwerk van een andere operator. In het geval van CPS wordt de oproep automatisch doorgestuurd zonder dat een 4cijferige code moet worden ingetoetst. Het aantal indirecte aansluitingen tot het vaste telefoonnetwerk gaat sedert 2005 sterk achteruit. Op het einde van 2010 telt het BIPT nog 688.608 indirecte toegangen ( - 70.170 op 1 jaar)

7

OLO exclusief Scarlet vanaf 2009 8

Figuur 8 : Ontwikkeling van de vaste indirecte spraaktoegangen. 1.200.000

1.115.761 1.048.672

1.000.000 850.384

908.751

800.000

837.849

808.751

595.627

600.000

758.778 688.608

381.566

400.000

200.000 114.735

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

0


2.3.

Toegang tot het mobiele telefoonnetwerk

De Belgische markt van de mobiele simkaarten vertoont in 2010 een licht dalende tendens met een globaal simkaartenbestand dat evolueert van 12,641 miljoen eind 2009 naar 12,638 miljoen eind 2010. Dit resulteert in een penetratiegraad van 117%. Sedert 2006 daalt het aandeel van de prepaid kaarten. Op het einde van 2010 waren 53% van de simkaarten prepaid. Over de periode 2006-2010 is dit een vermindering met 7% ten voordele van de postpaid kaarten.

Miljoen

Figuur 9 : Evolutie aantal simkaarten (inclusief MVNO’s) 14

12 10 5,17 8 6

2,71

2,77

2,89

3,10

3,56

3,91

5,89

4,59

4 2

5,67

5,72

6,04

6,04

5,94

6,15

6,97

5,33

6,65

6,75

4,90

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

0 postpaid simkaarten

prepaid simkaarten


9

In termen van actieve mobiele abonnees is er groei : +5,5% tot 12.237.680 waarvan 10.854.928 bij de drie mobiele netwerkoperatoren en 1.382.752 bij MVNO’s . De kleinste mobiele operator, KPN Group Belgium, laat het sterkste groeipercentage optekenen : +9,1%. De 2 andere mobiele netwerkoperatoren, Belgacom en Mobistar vertonen een groeipercentage van respectievelijk 3,6 en 5,2%.

Miljoen

Figuur 10 : Evolutie actieve mobiele abonnees en penetratiegraad 14

120%

113% 104%

107%

97%

12

100%

89% 10

80% 8 60% 6 40% 4

20% 9,38

10,38

11,22

11,60

12,24

2

2006

2007

2008

2009

2010

0

0%

Aantal actieve abonnees

Penetratiegraad actieve abonnees


Mobiele virtuele netwerkoperatoren, die zelf niet beschikken over een eigen netwerk en dus werken op het netwerk van 1 van de drie grote mobiele netwerkoperatoren, dragen niet meer bij tot de groei van het mobiele abonneebestand. In 2010 verloren zij meer dan 14.000 simkaarten, wat leidt tot een stabilisatie van hun marktaandeel rond 11%. Figuur 11: Evolutie simkaarten van MVNO’s en marktaandeel 1.600.000

14,0%

12,2%

1.400.000

11,0%

11,0%

1.200.000

10,0%

8,2%

1.000.000

12,0%

8,0%

800.000 6,0% 1.382.752

1.396.846

880.533

200.000

2,5%

249.906

400.000

1.445.505

600.000

0

4,0% 2,0% 0,0%

2006

2007 aantal simkaarten MVNO's

2008

2009

2010

aandeel MVNO's in totaal simkaarten


10

2.4.

Residentiële abonnees van gebundelde aanbiedingen

In 2009 kochten ongeveer 28% van de Belgische huishoudens hun communicatiediensten in een bundel8. In 2010 is dit verder gestegen naar 41%. De meeste bundels omvatten breedband als één van de componenten : 1.746.225 residentiële abonnees. De meest populaire bundel is de triple play bundel met vaste telefonie, breedband en televisie (915.474). In 2010 noteerde deze bundel ook de sterkste groei : + 399.938 residentiële abonnees. Figuur 12 : Aantal residentiële abonnees van gebundelde aanbiedingen 2000

1.852

x 1000

1800

1600 1400

1.292 915

1200 1000

516

814 800 191 600

480

400

65

450

422

331

171

200 226

257

2007

2008

269

306

2009

2010

0

Vaste telefonie en breeband en televisie en mobiele telefonie

Mobiele telefonie en breedband en televisie

Mobiele telefonie en breedband

Vaste telefonie en mobiele telefonie

Vaste telefonie en mobiele telefonie en breedband

Vaste telefonie en televisie

Vaste telefonie en breedband en televisie

Televisie en breedband

Vaste telefonie en breedband

Totaal


In 2010 kent triple play een stijging van 80%. Hierdoor wordt het aantal abonnees op een bundel met drie diensten groter dan het aantal abonnees op een bundel met twee diensten. Quadruple play wordt 3,4 keer groter : het aanbod vertegenwoordigt 6% van de abonnees die in 2010 intekenden op een bundel. Figuur 13 : Aantal gebundelde diensten per type 2007 2008 Double play 409.665 Triple play 69.863 Quadruple play 0 Totaal 479.528 Bron : Operatoren (BIPT)

2009 618.833 194.895 0 813.728

757.277 520.807 13.495 1.291.579

2010 866.163 939.468 46.313 1.851.944

Onder een bundel wordt verstaan het afnemen van meerdere producten (breedbandinternet, vaste telefonie, mobiele telefonie en/of digitale televisie) bij dezelfde operator door residentiële gebruikers. Deze bundels worden doorgaans door middel van één factuur gefactureerd. Het voorkomen van een korting in vergelijking met het afzonderlijk afnemen van deze producten is hierbij geen noodzakelijk voorwaarde. 8

11

2.5.

Breedband

2.5.1.Vast breedband 2.5.1.1.Breedbandpenetratie en marktverhoudingen Volgens cijfers die het BIPT verzamelt is het aantal breedbandlijnen (DSL + kabel + FWA) in 2010 gestegen van 3,13 tot 3,36 miljoen. Dit stemt overeen met een penetratie van 31%9 in termen van bevolking en een groei van 7,5 % ten opzichte van 2009. De penetratie van breedband bij de huishoudens bedraagt 62,4 %10 ( 2,85 miljoen residentiële breedbandlijnen op 4.568.000 huishoudens). Figuur 14: Evolutie van het aantal vaste breedbandlijnen 2006 - 2010

100%

BB lijnen (miljoen)

3,5 3,0

75%

2,5 2,0

50%

1,5 1,0

25%

0,5

Residentiële lijnen

S2 2010

S1 2010

S2 2009

S1 2009

S2 2008

S1 2008

S2 2007

S1 2007

S2 2006

0%

S1 2006

-

Aandeel van de residentiële lijnen (als % van het totaal aantal lijnen)

4,0

Niet-residentiële lijnen

Aandeel van de residentiële lijnen

Bron : ISP’s (BIPT)

Achter de groei van de breedbandmarkt in België zitten verschillende drijvende krachten : -

Het succes van de bundels met breedbandinternet; Progressieve dichting van de digitale kloof. Meer dan 30.000 Belgen zonder computer of internet werden in 2010 dankzij het project Start2Surf van de federale overheid PCvaardig11.

Het groeiritme van 3,6% volstaat om zich te handhaven in de europese breedbandrangschikking. Met een breedbandpenetratie van 31% behaalt België de achtste plaats, een winst van 1 positie in vergelijking met een jaar voordien.

Bron bevolkingsaantal : Eurostat, provisional value for 2010 Bron aantal huishoudens : Eurostat 11 De Morgen 23 september 2010 9

10

12

Figuur 15 : Breedbandpenetratie in de EU – eind 2010 (in termen van bevolking) 45% 40%

38,9%

38,8%

35%

33,1%

32,9%

32,0%

31,9%

31,6%

31,2% 29,1%

30%

23,9%

25%

23,7%

23,2%

22,0% 20,4%

19,9%

PT

EL

20% 15% 10% 5% 0%

NL

DK

LU

FR

DE

SE

UK

BE

FI

AT

ES

IE

IT

Bron : Digital Agenda website http://ec.europa.eu/information_society/digital-agenda/scoreboard/index_en.htm

Een vergelijking van de breedbandpenetratie in termen van huishoudens heeft weinig impact op de positie van België in de EU-15 rangschikking. België komt dan uit op de 9de plaats, wat één positie minder is dan in het breedbandklassement op basis van de bevolking. Figuur 16 : Huishoudens met toegang tot het internet 100% 91% 90%

90%

88%

86% 82%

81%

80%

80%

74%

73%

73%

72%

70% 59%

60%

59% 54%

50%

46%

40%

30% 20% 10% 0% NL

LU

SE

DK

DE

FI

UK

FR

BE

AU

IE

IT

ES

PT

EL

Bron : Eurostat http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tsiir040

Het behoud van de internationale breedbandpositie en het bereiken van de doelstelling inzake breedbandadoptie zoals voorgesteld in het digitaal actieplan vereist volgens het BIPT een verdere ontwikkeling van de concurrentie op de breedbandmarkt. Eind 2010 is de marktsituatie dusdanig dat Belgacom en de kabeloperatoren de breedbandmarkt domineren met een marktaandeel van 91,4 %. Het aandeel van de alternatieve DSL aanbieders die gebruik maken van het netwerk van Belgacom bedraagt 8,1 %. Dit aandeel loopt sedert 2009 terug. Internettoegang via een vast draadloos toegangsnetwerk vertegenwoordigt het kleinste marktaandeel : 0,5 %. 13

Figuur 17: Evolutie marktaandelen ISP’s : 2006 – 2010

100%

45,0%

44,0%

42,6%

41,6%

40,6%

40,4%

38,8%

37,3%

39,6%

8,1%

7,9%

8,1%

8,7%

13,3%

12,9%

14,2%

50%

14,0%

60%

14,6%

70%

13,7%

Marktaandeel (%)

80%

37,4%

90%

48,7% S2 2009

46,4%

49,0% S1 2009

S2 2010

45,5% S2 2008

47,5%

46,1% S1 2008

S1 2010

45,7%

46,8% S1 2007

S2 2007

47,8%

20%

S2 2006

30%

48,7%

40%

10%

S1 2006

0%

Belgacom

xDSL OLO

BB kabellijnen

FWA


Bestendige concurrentie kan volgens het BIPT op regelgevend vlak enkel worden gegarandeerd indien het koperen telefoonnetwerk van Belgacom wordt aangevuld met een toegangsmodel op basis van ontbundeling/bitstream. De verplichting van Belgacom om toegang te bieden tot het aansluitnet op het niveau van de hoofdverdeler tegen kostgeoriënteerde tarieven blijft noodzakelijk om een gelijk speelveld te creëren voor alle spelers op de markt. Om alternatieve aanbieders beter in staat te stellen om de concurrentie aan te gaan is het bovendien noodzakelijk om het bitstream aanbod van Belgacom uit te breiden met televisie zodat alternatieve operatoren via het Belgacom netwerk een eigen televisie-aanbod kunnen aanbieden en hun klanten een triple-play aanbod kunnen doen. Het ontbreken van een dergelijk wholesaleaanbod leidt sedert 2009 mede tot een daling van de wholesale bitstream toegangen die Belgacom verkoopt12. Het doorbreken van de dalende trend in het tweede semester van 2010 is toe te schrijven aan een andere verklarende factor : de ter beschikking stelling van een gereguleerd wholesale bitstreamaanbod voor vdsl2 waarvan de kwantitatieve aspecten werden bepaald door het BIPT in augustus 2010.

Zie beslissing van de regulatoren voor de elektronische communicatiesector (CRC) van 1 juli 2011 met betrekking tot de analyse van de breedbandmarkten : http://www.bipt.be/ShowDoc.aspx?objectID=3540&lang=nl 12

14

Figuur 18: Evolutie wholesale breedbandlijnen van Belgacom

Wholesale lijnen (duizend)

450 400

350 300 250 200 150 100

50

wholesale DSL (resale)

Bron :

bitstream

gedeelde toegang

S2 2010

S1 2010

S2 2009

S1 2009

S2 2008

S1 2008

S2 2007

S1 2007

S2 2006

S1 2006

S2 2005

S1 2005

0

volledige ontbundeling

Belgacom (BIPT)

Nieuwe WIMAX operatoren kunnen ook extra concurrentie creëren. In november 2010 opende het BIPT de procedure voor de verdeling van de licenties voor de frequentiebanden die hiervoor bruikbaar zijn ( van 3410 tot 3500 MHz en van 3510 tot 3600 MHz). Eind 2010 is in België maar één vast draadloos toegangsnetwerk actief dat gebruik maakt van een pre-Wimax versie. De antennes hiervoor zijn geplaatst door Clearwire. 2.5.1.2.Geografische penetratie van vaste breedband Achter het nationale cijfer voor breedbandpenetratie schuilen regionale verschillen die in de periode 2008-2010 verkleinen. Met een groei van 26 naar 32% situeert de breedbandpenetratie in Vlaanderen zich eind 2010 op hetzelfde niveau als deze in Brussel ( 32%). Ook het verschil met Wallonië neemt af : tussen 2008 en 2010 evolueerde het aandeel van de Walen die beschikken over een breedband internetverbinding van 22 naar 29%. Figuur 19: Evolutie vaste breedbandpenetratie (in termen van bevolking) in de gewesten van België

15

34% 32%

30% 28% Vlaanderen

26%

Wallonië 24%

Brussel

22%

S2_2010

S1_2010

S2_2009

S1_2009

S2_2008

S1_2008

S2_2007

20%


2.5.1.3.Supersnel internet In 2010 ontwikkelde de Europese Commissie zijn visie op breedband in het jaar 2020. Dit gebeurde in de context van de Europa 2020 strategie, een nieuwe sociaaleconomische strategie om Europa klaar te stomen voor slimme, duurzame en inclusieve groei. De rol van de informatie-en communicatietechnologieën (ICT) hierin werd vastgelegd in de Digitale Agenda13. Eén van de pijlers van de digitale agenda is de toegang tot snel en supersnel internet. Ultrasnel internet is nodig opdat de economie sterk zou kunnen groeien, om banen en welvaart te creëren en om ervoor te zorgen dat de Europese burgers toegang hebben tot de inhoud en diensten die ze nodig hebben. Twee cijfermatige doelstellingen worden vooropgesteld : 1) Tegen 2013 moet basisbreedbandinternet beschikbaar zijn voor alle Europeanen; 2) Tegen 2020 moeten alle Europeanen toegang hebben tot veel sneller internet (30 Mbit/s of meer) en moet 50% van de Europese huishoudens over een internetverbinding van 100 Mbit/s of meer beschikken. Met een huidig dekkingspercentage van adsl214 van 99,3 % van de Belgische bevolking voldoet België zo goed als aan de eerste doelstelling. Daarnaast opent het hervormd europees regelgevingskader voor telecom, waarvan de omzetting naar het Belgisch recht moet geschieden voor mei 2011, de mogelijkheid om “functionele” internettoegang op te nemen in de universele dienstverplichtingen. Dit verzekert de beschikbaarheid van internet over het hele land aan sociale tarieven voor kwetsbare consumenten. Het doel om tegen 2020 iedereen toegang te geven tot internet met een snelheid van 30 Mbit/s is in België ook een haalbare kaart. Zeker gezien de ontplooiing van vdsl2 en upgrades van de kabelnetwerken is dit een realistische doelstelling. Het bereik van vdsl2, dat de bestaande koperen infrastructuur combineert met de aanleg van glasvezel tot aan de straatkast (fiber to the curb of fiber to the cabinet), groeide in 2010 van

13

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0245:FIN:NL:PDF

De snelheid van een adsl2-verbinding is afhankelijk van de afstand tot de Belgacom centrale. Op korte afstanden kan tot 24 Mbit/s worden aangeboden. 14

16

73,1% naar 76% van de gezinnen15. Tegen 2013 wordt dit opgetrokken tot 85%. Theoretisch haalt vdsl2 een maximale snelheid van 100 Mbit/s tot op 500 meter van de straatverdeler en van 50 Mbit/s tot op 1 km. Het snelste voor de consumenten beschikbare internetaanbod voor vdsl2 eind 2010 biedt 30 Mbit/s download en 4,5 Mbit/s upload (Belgacom Internet Intense). De prijs hiervoor bedraagt 56 euro per maand. Ook alternatieve aanbieders die gebruik maken van het wholesale aanbod van Belgacom bieden vdsl2 aan : -

EDPnet, dat de technologie aanbiedt sedert november 2009, verhoogde in 2010 de snelheid van het vdsl2 abonnement tot 30 Mbit/s. De maandelijkse kostprijs bedraagt 34,95 euro.

-

Dommel biedt 2 internetabonnementen aan waarbij vdsl2 wordt gebruikt : Speedconnect (25 Mbit/s downloadsnelheid aan 39 euro/maand) en Speedconnect plus (30 Mbit/s downloadsnelheid aan 49 euro/maand)

De groeiende beschikbaarheid van sneller internet leidt tot een toename in de verkoop van breedbandproducten met een hogere snelheid. Eind 2010 had 28% van het totaal aantal verkochte breedbandlijnen een snelheid van 30 Mbit/s en meer, in vergelijking met 26% een jaar eerder. Hiermee is België één van de leiders in supersnelle breedbandlijnen binnen Europa. Figuur 20 : Aantal verkochte BB lijnen16 per snelheidscategorie

4.000.000

BB lijnen

3.500.000 3.000.000

621.111

990.036

2.500.000

2.000.000

1.602.223

1.367.367

1.500.000 1.000.000 500.000

801.611

899.376

S1_2010

S2_2010

0

= 10 Mbps; < 30 Mbps

= 2 Mbps; < 10 Mbps

>= 100 Mbps

>=30 Mbps en < 100 Mbps

>= 144 kps; < 2 Mbps


15 16

Jaarresultaten Belgacom 2010 – pagina 5 Totaal breedbandlijnen : DSL,kabel,FWA,huurlijnen,FTTH 17

Met het oog op ultrasnelle internetverbindingen van 100 Mbit/s en meer beveelt de EC aan de installatie en het gebruik van toegangsnetwerken van de volgende generatie (NGA) te stimuleren. Deze nieuwe generatienetwerken met de meest superieure potentiële snelheid worden gevormd door de FTTH netwerken waarbij glasvezel wordt aangelegd tot aan de straatkast of tot aan de woningen . Op grond van het criterium snelheid heeft het kabelnetwerk, dat zowel optische glasvezel en coaxkabel gebruikt, al de status van “nieuw generatienetwerk” verworven. Met de modemtechniek Eurodocsis3.0 beschikken de kabeloperatoren immers over een infrastructuur die geschikt is voor theoretische downloadsnelheden van 200 Mbit/s. De reële commerciële snelheid is eind 2010 gelijk aan 100 Mbit/s . Sedert maart 2010 biedt Telenet deze snelheid aan via het product Telenet FiberNet. Op wereldniveau ontplooit FTTH zich het snelst in landen die gekenmerkt worden door een glasvezeltraditie en een minder goede ontwikkeling van de kabel en DSL infrastructuur (Aziatische landen : Japan – Hong Kong en Zuid-Korea, de nieuwe Oosteuropese lidstaten – de Verenigde Staten waar adsl een aandeel heeft van 20,1% en kabel 28,7%17) Figuur 21: Penetratie van glasvezel bij de huishoudens : december 2010 rangschikking

17

FCC 21/3/2011 Internet Access services : status as of June 30,2010 18

2.5.2.Mobiel breedband Naast de kopernetwerken, de coaxnetwerken en de vaste draadloze toegangsnetwerken wordt internet ook aangeboden via de 3 mobiele netwerken. Om verbinding te maken met het internet via een mobiel netwerk heeft men een laptop, een mobiele telefoon of smartphone nodig, een mobiele datakaart of USB-modem (niet nodig bij mobiele telefoon) en een abonnement op mobiel breedband (prepaid of postpaid). De dekking van mobiel breedband is hoog. Bij Mobistar verhoogde de 3g/hsdpa dekking in 2010 tot 90% van de bevolking18, tegenover 87,6% eind 2009. Bij Belgacom bedraagt de nationale 3Gdekking sedert eind 2009 97% van de Belgische bevolking19. Voor 2011 heeft het BIPT zelf metingen van het 3G-bereik uitgevoerd. De resultaten hiervan zullen worden opgenomen in het jaarverslag 2011. Het hoge dekkingspercentage vertaalt zich in een stijging van het aantal gebruikers. In 2010 gebruikte 2,7% van de Belgen mobiel internet via een laptop, 2,6 keer meer dan eind 2008. Figuur 22: Mobiel internet via PC in België

350

2,7%

300

2,5%

2,2%

duizend

250 1,6%

200

3,0%

2,0%

1,7%

1,5% 150

1,1% 1,0%

100

296

234

183

171

0,5%

115

50 0

0,0% S2_2008

S1_2009

S2_2009

S1_2010

mobiel BB op PC

S2_2010

penetratie

Bron : mobiele netwerkoperatoren (BIPT)

Ondanks de verdubbeling in vergelijking met 2008 blijft België nog ruim onder het Europees gemiddelde van 7,2%.

18 19

Activiteitenverslag van het jaar 2010 – pagina 62 Belgacom jaarverslag 2010 – pagina 14 19

Figuur 23 : Mobiel internet via PC in de EU – januari 2011 30,60%

35,00%

30,00%

5,30%

5,80%

CZ

LU

LU HU

EE

DE

LT

ES

9,10%

SK

12%

5,20%

RO

10,20%

5,00%

FR

7,70%

5,00%

NL

7,00%

4,60%

2,70% BE

4,60%

2,60% SI

4,30%

2,60% EL

4,20%

2,50%

LV MT

4,20%

2,40%

CY

5,00%

3,50%

2,00%

10,00%

6,60%

IT

PT

14,40%

15,00%

12,80%

18,90%

20,00%

16,40%

25,00%

0,00% BG

UK

PL

IE

DK

SE

AT

FI

Bron : Digital Agenda website http://ec.europa.eu/information_society/digital-agenda/scoreboard/index_en.htm

De penetratie van mobiel internet via GSM of smartphone bereikt in België eind 2010 7,3 % . Drie keer zoveel als in 2008. Figuur 24: mobiel internet via GSM/smartphone in België

900

7,3%

800

7%

700

6%

600

duizend

8%

4,6%

5%

4,0%

500

4% 400 300

2,4%

2,7%

3% 2%

287

432

499

793

100

254

200

S2_2008

S1_2009

S2_2009

S1_2010

S2_2010

0

1% 0%

mobiel BB op GSM/smartphone

penetratie


In vergelijking met vaste internetverbindingen heeft mobiel internet minder gebruikers. Een verklarende factor is o.a. de prijs. Gebruik van internet via mobiele netwerken blijft duur. Mobiel breedband biedt geen internettoegang tegen kosten die vergelijkbaar zijn met vaste breedband. Dit draagt ertoe bij dat mobiel breedband door de Belgische consument nog niet

20

wordt beschouwd als een substituut voor vaste breedband, maar eerder als een aanvulling. Het BIPT beoogt daarom de prijzen voor de consument te verlagen door de concurrentie verder te stimuleren. Het in 2010 aangenomen KB dat een vierde speler toelaat op de Belgische communicatiemarkt creëert de voorwaarden hiertoe. Deze nieuwe operator zal zowel GSMspectrum kunnen verwerven (dat toelaat het gehele grondgebied te dekken) als UMTSspectrum (die toelaat snel internet aan te bieden), als LTE-spectrum ( die toelaat supersnel internet aan te bieden).

3. Gebruik ( verkeer) en inkomsten 3.1.

Vaste telefonie

3.1.1. Volume Het totale volume minuten vaste spraaktelefonie is over de laatste vijf jaar met 22% achteruit gegaan, van 16,16 miljard minuten naar 12,53 miljard minuten . Het tempo van de afname vertraagde in 2010 tot 1,2% , vergeleken met 7,2% in 2009 en 6,7% in 2008. De daling van het verkeersvolume kan worden vastgesteld voor alle verkeerstypen. De sterkste volumedaling deed zich voor bij de oproepen naar niet-geografische nummers : -3,5% tot 0,52 miljard minuten. De internationale minuten daalden met 0,7%, de minuten naar geografische nummers met 1,4% en de minuten vast naar mobiel met 1%.

8.000

9.021

9.153

9.989

10.102

10.000

10.385

12.000

10.179

miljoen minuten

Figuur 25 : Ontwikkeling uitgaand spraakverkeer in het vaste netwerk, inclusief managed VoB (minuten)

Geografisch

6.000

Vast naar mobiel Nietgeografisch

4.000

1.803 1.531 1.599

1.691 1.131 1.452

1.656 624 1.408

1.618 540 1.380

1.603 521 1.389

2.000

1.998 2.206 1.775

Internationaal

2006

2007

2008

2009

2010

0 2005 Bron : Operatoren (BIPT)

21

Het klassieke telefoonnetwerk verliest aan betekenis. Eind 2010 worden 27% van de vaste telefoongesprekken afgewikkeld over breedbandtoegangslijnen tegenover 24% in 200920. Het volledige telefonieaanbod van de kabeloperatoren is hierin inbegrepen. Het marktaandeel van Belgacom (inclusief Scarlet) op de totale vaste telefoniemarkt daalde in 2010 van 66,5% naar 63,6%. Voor oproepen naar geografische nummers verloor Belgacom 3 procentpunten, voor oproepen naar niet-geografische nummers 2,4% en voor oproepen naar mobiele netwerken 1,3%. Op de nationale telefoniemarkt vertegenwoordigt de historische operator in 2010 nog 64,9% tegenover 67,6% een jaar voordien. Figuur 26 : Marktaandeel van Belgacom op de vaste telefoniemarkt (in minuten) 80% 75% 70% 65%

60% 55%

50% 45% 40% 35% 30% 2005 Geografisch

2006

2007

Vast naar mobiel

2008 Niet-geografisch

2009

2010

Internationaal


3.1.2.Inkomsten uit vaste telefonie De totale inkomsten uit vast spraaktelefoonverkeer bereikten in 2010 567,71 miljoen euro, een daling met 7% ten opzichte van 2009. De daling wordt geregistreerd voor alle verkeerstypen . In overeenstemming met de evolutie van het aantal minuten zijn de inkomsten uit oproepen naar niet-geografische nummers het sterkst gedaald : - 10%. De inkomsten uit oproepen naar geografische nummers daalde met 5 %. Oproepen naar mobiele netwerken genereerden ook 5% minder omzet en de inkomsten uit internationale oproepen daalden met 11%. De daling van de inkomsten uit vaste telefonie kan vermoedelijk worden toegeschreven aan het feit dat meer klanten gebruik maken van goedkopere bundels waarin ongelimiteerde spraakoproepen inbegrepen zijn in plaats van tarieven die gefactureerd worden per Van de 12,53 miljard minuten vaste spraaktelefonie worden er 3,37 miljard minuten afgehandeld over breedbandtoegangslijnen tot het internet (dsl of kabel) waarvan de kwaliteit wordt beheerd door de operator die de telefoondienst verstrekt (managed VoB). 20

22

tijdseenheid. Ook de verschuiving van verkeer naar het mobiele netwerk draagt bij tot de omzetvermindering.

450 400

Geografisch

198 211

Nietgeografisch

43

115

130

Internationaal

48

2006

Vast naar mobiel

56

83

2005

50

69

101

100

132

142

150

154

180

200

208 222

238 253

250

263

290

300

299

329

350

360 381

miljoen euro

Figuur 27 : Ontwikkeling inkomsten uit vast spraaktelefoonverkeer

2008

2009

2010

0 2007


De inkomsten op de residentiële markt en op de professionele markt vertonen beiden een negatieve trend. De vermindering in inkomsten op de residentiële markt was in 2010 wel sterker (- 7,4 % tot 285,92 miljoen euro ) dan op de profesionele markt (- 6,4 % tot 281,79 miljoen euro ).

3.2.

Mobiele telefonie

3.2.1 Volume Het totale volume uitgaande gespreksminuten (exclusief oproepen naar voice mail, inclusief MVNO’s) vanaf mobiele toestellen stijgt in 2010 met 3,4% tot 14,58 miljard minuten. De oproepen naar nationale mobiele netwerken (on net + off net) groeiden het sterkst met 4,1%, gevolgd door de klassieke internationale oproepen met 3,9%. Het roaming in verkeer gegenereert door abonnees van buitenlandse mobiele netwerken die zich in België bevinden groeit met 3,3%, terwijl de roaming out oproepen naar abonnees in het buitenland maar toenemen met 1,9%.

23

Figuur 28: Volume mobiel uitgaand verkeer georigineerd in het netwerk van de Belgische mobiele netwerkoperatoren.

16

13,69

14

Miljard minuten

0

7,52

3,20

3,47

8,90 7,85

7,01 4,58

5,78

4 2

7,36

10,50

8

6

14,58

12,24

12 10

14,10

2,16

2,45

2,67

3,04

1,36

1,38

1,56

1,65

2,26

2,26

2005

2006

2007

2008

2009

2010

roaming out : oproepen naar de abonnee in het buitenland roaming in internationaal uitgaand naar vast en mobiel on net naar andere nationale mobiele netwerken naar vaste netwerken Totaal Bron : operatoren (BIPT)

De mobiele virtuele netwerkoperatoren vertegenwoordigen in 2010 7% van het mobiel uitgaand verkeer, zoals aangetoond in figuur 29.

x 1000

Figuur 29: Volume uitgaand mobiel verkeer van MVNO’s.

1200

7,0%

8,0% 7,0%

1000

6,0%

5,0%

800

4,4%

5,0%

600

4,0% 3,0%

2,3%

400

2,0% 200

0,9% 1,0% 106

301

612

684

994

2006

2007

2008

2009

2010

0

0,0%

Aantal uitgaande minuten MVNO's

Aandeel MVNO in totaal uitgaande minuten


24

Het gemiddeld aantal uitgaande spraakminuten per actieve mobiele abonnee21 groeide in 2010 met 0,6% tot 102 minuten per maand. Een belangrijk deel van de groei in het mobiel uitgaand spraakverkeer is aldus toe te schrijven aan de toename van het aantal actieve mobiele abonnees en minder aan een stijging van het gebruik. 3.2.2.Inkomsten uit mobiele telefonie De mobiele netwerkoperatoren boekten in 2010 een omzet uit mobiele spraaktelefonie van 2,62 miljard euro, 9,8% minder dan in 2009.

4.000

25,0%

23,1%

3.000

20,4%

197

18,6% 139

17,1%

20,0% 99 17,2%

88 15,5%

2.485

2.396

2.684

2.500 2.000

114

1.500

2.125

241

2.309

3.500

2.453

miljoen euro

Figuur 30: Evolutie omzet uit mobiele spraaktelefonie

1.000

10,0%

2005

2006 2007 2008 2009 Roaming in inkomsten Uitgaand verkeer inclusief roaming out Inkomend verkeer % inkomend verkeer in totale spraakinkomsten

407

0

498

531

601

780

5,0% 747

500

15,0%

0,0%

2010


De omzet wordt negatief beïnvloed door : 1. de vermindering van de tarieven voor het termineren van een oproep op een mobiel netwerk. Ingevolge een besluit van het BIPT van 29 juni 2010 worden de mobiele gespreksafgiftetarieven in fases verlaagd tot 1,08 eurocent in 2013. De eerste verlaging is ingegaan op 1 augustus 2010, de tweede op 1 januari 2011. Figuur 31: Gereguleerde gespreksafgifteprijzen (in eurocent/minuut) Belgacom Mobile/Proximus Mobistar KPN Group Belgium

Voor 1/8/2010

1/8/2010

1/1/2011

7,30

4,52

3,83

9,02 11,43

4,94 5,68

4,17 4,76

De afgifte van nationale en internationale gesprekken betekent in 2010 nog 15,5% van Het gemiddeld aantal uitgaande spraakminuten per actieve mobiele abonnee wordt berekend door het aantal uitgaande spraakminuten (inclusief roaming out) te delen door het aantal actieve abonnees aan het begin en het einde van de periode gedeeld door twee. 21

25

de omzet uit mobiele spraaktelefonie tegenover 23% in 2006. Voor nationale gesprekken dalen de inkomsten uit gespreksafgifte in 2010 met 20%. Het gemiddeld MTR tarief voor nationale gesprekken evolueert van 8,71 eurocent/minuut in 2009 naar 6,6 eurocent/minuut in 2010. Figuur 32 : Inkomsten uit nationale gespreksafgifte en evolutie gemiddeld MTR tarief

11,10 9,32

500

miljoen euro

12 10

8,71

400

6,6

8

300

6

200

4

100

2

0

529

466

442

356

2007

2008

2009

2010

Inkomsten uit nationale gespreksafgifte

eurocent/minuut

600

0

Gemiddeld MTR tarief


2. de Roaming Verordening. Op 1 juli 2010 introduceerde de Europese Commissie een nieuwe tariefverlaging van de roaminggesprekken binnen de EU. Het maximumtarief dat consumenten voor mobiel bellen in het buitenland betalen is sinds 1 juli 2010 van 43 cent per minuut gedaald naar 39 cent per minuut (exclusief btw). Ook het maximale gemiddelde wholesaletarief dat wordt toegepast tussen 2 exploitanten werd verlaagd van 26 cent per minuut naar 22 cent per minuut. De gemiddelde retailinkomst per uitgaande mobiele spraakminuut 22(inclusief roaming out) is sedert 2008 verminderd van 19 eurocent/minuut naar 15,6 eurocent/minuut als gevolg van de dalende prijzen en een toename van het aantal minuten spraakverkeer.

De gemiddelde retailinkomst per uitgaande spraakminuut wordt berekend door de retailinkomsten uit uitgaand spraakverkeer van de drie mobiele netwerkoperatoren (inclusief roaming out, exclusief roaming in) te delen door het aantal uitgaande spraakminuten (inclusief roaming out, exclusief roaming in) van de drie mobiele netwerkoperatoren (exclusief MVNO’s). 22

26

Figuur 33: Gemiddelde retailinkomst per uitgaande spraakminuut (inclusief roaming out , in eurocent/min) 20

18,8

17,2

18

15,6

16 14 12 10

8 6 4

2 0

2008

2009

2010


3.3.

Mobiele data

3.3.1 Volume SMS Het aantal SMS berichten verzonden door mobiele abonnees blijft verder groeien : + 23 % tot 18,2 miljard eind 2010.

Miljard

Figuur 34: Evolutie verstuurde SMS-berichten 2001-2010 20

18,20

18 16

14,77

14 12 10 8,03

8

6,56

6

4,47

4 2

1,86

2,40

2,72

2,90

3,46

0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010


Gemiddeld worden er per actieve mobiele abonnee 127 SMS-berichten verzonden per maand, een stijging met 65 berichten per maand in vergelijking met 2008.

27

Figuur 35 : Gemiddeld aantal uitgaande SMS-berichten per actieve mobiele abonnee/maand 2008-2010 140

127

120

108

100 80 62 60

40 20 0 2008

2009

2010


3.3.2. Mobiele data inkomsten Het percentage van de mobiele turnover van de drie Belgische mobiele netwerkoperatoren23 dat kan worden toegeschreven aan mobiele retail datadiensten bedraagt ongeveer 8%. SMS vormt het grootste deel van de mobiele retail datainkomsten (68%). In 2010 groeit de retailomzet uit SMS nog met 1,1%, maar de retailinkomsten uit niet-SMS data groeien sterker : +4,5%. Dit is het gevolg van het toenemend gebruik van mobiel breedband door smartphones en mobiel laptopgebruik.

miljoen euro

Figuur 36 : Evolutie mobiele turnover en retailomzet spraak-sms-data (inclusief roaming out) 4.500

4.088

4.100

4.104

4.000

3.961

3.500 3.000 2.500

544 169

596 213

650

2.453

2.309

2008

2009

niet SMS data

sms

658

298

311

2.000 1.500 1.000

2.485

2.125

500 0

2007 spraak

2010 mobiele turnover

Bron : Operatoren (BIPT) 23

Mobistar NV, KNP Group Belgium en Belgacom NV ( exclusief Scarlet en Mobisud ). 28

4. Internationale roaming 4.1.

Monitoring van de roaming markt

4.1.1. Roaming tarieven Sedert 1 juli 2010 voorziet de Roaming reglementering het volgende op het vlak van de tarifering : De prijzen voor spraakoproepen worden verder verlaagd tot een maximum tarief van 0,39 euro/minuut voor het maken van een oproep en 0,15 euro/minuut voor het ontvangen van een oproep; De prijs voor de consument die een SMS verstuurt terwijl hij zich in het buitenland bevindt blijft beperkt tot 0,11 euro per SMS. Ook de wholesale prijs blijft ongewijzigd (4 eurocent per SMS); De maximum wholesale prijs voor roaming data zakt van 1 naar 0,80 euro per MB. De drie Belgische mobiele netwerkoperatoren komen in 2010 tegemoet aan de vereisten van de Roaming Verordening. In het vierde kwartaal van 2010 liggen de gemiddelde prijzen voor het maken van een gereguleerd roaminggesprek (0,318 euro/minuut) en voor het ontvangen van een gereguleerd roaminggesprek ( 0,129 euro/minuut) onder de respectievelijke prijsplafonds van 0,39 euro/minuut en 0,15 euro/minuut. Sedert de invoering van de roaming verordening in 2007 daalden de roaming prijzen voor spraak aanmerkelijk. Zowel de gemiddelde kost voor het maken van een roaming oproep binnen de EU als de gemiddelde kost voor het ontvangen van een roaming oproep daalde met 64%.

0,94

0,49 0,39

Q4 2010

Q3 2010

Q2 2010

Q1 2010

Q4 2009

Q3 2009

Q2 2009

Q1 2009

Q4 2008

Q3 2008

Q2 2008

Q1 2008

0,33

Q4 2007

1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0

Q3 2007

euro

Figuur 37: Evolutie gemiddeld EU/EER roaming tarief voor het maken van een oproep (Eurotarief + niet-Eurotarief).

Gemiddeld EU/EER roaming tarief voor het maken van een oproep (exclusief corporate) Gereguleerd Eurotarief voor het maken van een oproep

Bron : Belgacom-Mobistar-KPN Group Belgium (BIPT)

29

0,40 0,24 0,15

Q4 2010

Q3 2010

Q2 2010

Q1 2010

Q4 2009

Q3 2009

Q2 2009

Q1 2009

Q4 2008

Q3 2008

Q2 2008

Q1 2008

0,14

Q4 2007

0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00

Q3 2007

euro

Figuur 38 : Evolutie gemiddeld EU/EER roaming tarief voor het ontvangen van een oproep (Eurotarief + niet-Eurotarief).

Gemiddeld EU/EER tarief voor het ontvangen van een oproep (exclusief corporate) Gereguleerd Eurotarief voor het ontvangen van een oproep


De vereiste om voor gesprekken waarvoor het Eurotarief geldt te factureren per seconde, met de mogelijkheid een minimumaanvangsperiode te factureren van ten hoogste 30 seconden voor geïnitieerde oproepen, heeft in België geleid tot een verlaging van de meerkost van 27% in het tweede kwartaal van 2009 naar 5,5% in het vierde kwartaal van 2010 . Voor inkomende gesprekken waarvoor het Eurotarief geldt resulteert de vereiste om te factureren per seconde (zonder de mogelijkheid tot een aanvangstariferingsperiode van 30 seconden) in een meerkost van 0% sedert het eerste kwartaal van 2010 , tegenover ongeveer 8,4% in het laatste kwartaal voor de regulering die in juli 2009 in werking trad. Het versturen van een SMS binnen de Europese lidstaten werd in vergelijking met het tweede kwartaal van 2009 72 % goedkoper.

30

Figuur 39 : Evolutie gemiddeld EU/EER roaming tarief voor het verzenden van een SMS

euro per SMS

0,35 0,30 0,32 0,25 0,20 0,15

0,11

0,11

0,10 0,09

0,05

Q4 2010

Q3 2010

Q2 2010

Q1 2010

Q4 2009

Q3 2009

Q2 2009

0,00

Eurotarief verzenden van een SMS Gereguleerd Eurotarief voor het verzenden van een sms


De gemiddelde retailprijs voor data roaming binnen de EU daalde met 34%. Het gereguleerde wholesaletarief werd sedert het derde kwartaal van 2009 56% goedkoper. Figuur 40: Evolutie gemiddeld retail en wholesale EU/EER roaming tarief

euro per MB

4,0 3,5

3,41

3,0

2,5 2,24

2,0 1,5 1,0

0,81

1 0,8

0,5

0,30

Q4 2010

Q3 2010

Q2 2010

Q1 2010

Q4 2009

Q3 2009

Q2 2009

0,0

Retail EU/EER data roaming (groep + niet-groep) Gereguleerd wholesale EU/EER roaming datatarief Wholesale EU/EER data roaming (groep + niet-groep)


31

4.1.2. Roaming volumes De gebruiksvolumes voor roaming sms en data vertonen een continue stijging. De sms-berichten vertoonden in het vierde kwartaal van 2010 een groei van 7,9% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2009. Figuur 41: Evolutie volume EU/EER verstuurde SMS-berichten 350

100 80

250

70

200

60

150

50 40 30

20 39,2

92,959

53,782

37,550

36,339

82,622

37,760

37,399

30,812

55,443

31,402

73,6 28,351

50

117,9

100,0 22,663

100

127,2

miljoen sms-berichten

90

300

10

0

0 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2010 volume EU/EER verstuurde SMS-berichten

Q4 2008 = 100


Voor data is er in het vierde kwartaal van 2010 28% meer volume dan een jaar voordien. Figuur 42: Evolutie retail data volume EU/EER 250

7000 6000

200 150

4000

111,5

100,0

3000 3.954,69

5.899,04

4.361,17

2.957,88

3.081,14

4.684,18

2.793,70

3.323,34

2.764,11

3.064,63

1.805,60

1.222,81

50

44,2

1.640,58

100

0

x 1000 MB

143,1 5000

2000 1000 0

Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2010 retail data volume EU/EER

Q4 2008 = 100


32

Het aantal geïnitieerde EU/EER roaming gesprekken laat voor het vierde kwartaal van de jaren 2008-2010 geen continue stijging optekenen . Bij een vergelijking op jaarbasis is de stijgende trend wel waarneembaar : het volume EU/EER minuten voor spraakoproepen groeide van 300,26 miljoen minuten in 2008 naar 311,9 miljoen minuten in 2009 om in 2010 uit te komen op 392,4 miljoen minuten.

180

100

160

90

140

80 70

120

100,0

93,6 84,7

100 80

50

75,1

40

60 56,319

94,640

62,502

49,562

50,914

83,564

55,832

67,494

60,140

79,24

56,91

43,861

20

30 45,193

40

60

0

miljoen minuten

Figuur 43: Evolutie EU/EER minuten voor spraakoproepen

20 10 0

Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2007 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2010 volume van gemaakte EU/EER oproepen - reëel

Q4 2008 = 100


33

Gebruikte afkortingen BBP

Bruto binnenlands product Het BBP van een land is de marktwaarde van alle goederen en diensten die er op één jaar tijd worden geproduceerd.

CPS

Carrier preselection service

DSL

Digital subscriber line DSL is een digitale datacommunicatietechniek die een relatieve hoge datasnelheid mogelijk maakt over een koperdraadverbinding. Er bestaan diverse DSL-oplossingen zoals adsl, sdsl en de recentste variant vdsl2.

EC

Europese Commissie

EER

Europese Economische Ruimte

FWA

Fixed wireless access. Draadloze technologie vervangt koper om klanten te verbinden met het breedbandnetwerk.

FTTH

Fiber to the home – Glasvezel naar de woning

HSDPA

High-speed downlink packet access High Speed Packet Access is een technologie die binnen UMTS wordt toegepast om hogere bitsnelheden en korte responstijden te behalen. Er bestaat zowel een variant van HSPA voor de downlink (HSDPA) als een variant voor de uplink (HSUPA).

ICT

Information and communications technology

ISDN ISDN-BA ISDN-PRA

Integrated services digital network Integrated services digital network – basic access Integrated services digital network – primary access

ISP

Internet service provider

ISPA

Internet service providers association of Belgium

MVNO

Mobile virtual network operator Het MVNO concept houdt in dat deze operatoren hun eigen mobiele diensten aanbieden via het network van de bestaande mobiele netwerkoperator.

MB

Megabit

NGA

Next generation access. Bekabelde toegangsnetwerken die geheel of gedeeltelijk bestaan uit optische elementen die in staat zijn om breedbandtoegangsdiensten te leveren met verbeterde kenmerken (zoals hogere doorvoercapaciteit) in vergelijking met diensten die via reeds bestaande kopernetwerken worden geleverd. In de meeste gevallen zijn NGA’s het resultaat van een

34

verbetering van een reeds bestaand koperen of coaxiaal toegangsnetwerk. PSTN

Public services telephone network

SMS

Short message service

UMTS

Universal Mobile Telecommunication System , een derde generatie mobiele telefoontechnologie.

WIMAX

Worldwide Interoperability for Microwave Access Wimax is een standaard voor draadloze breedbandnetwerken met een middelgroot bereik (theoretisch 50 km).

VOB

Voice over broadband

35

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE. Situatie van de elektronische communicatiesector 2010

Recommend Documents