BELEIDSPLAN WERKLEERAANBOD
WET INVESTEREN IN JONGEREN
GEMEENTE ASSEN
DECEMBER 2009
Inleiding Het kabinet heeft als doel de arbeidsparticipatie substantieel te verhogen. Een van de maatregelen hiervoor is de invoering van de Wet investeren in jongeren. Op 1 oktober 2009 is de Wet investeren in jongeren (WIJ) in werking getreden. Doelstelling van deze wet is om jongeren te laten werken of leren, of een combinatie van beide. Hiermee wordt een duurzame en substantiële arbeidsparticipatie van jongeren bevorderd en verhoogd. Doelgroep De WIJ richt zich op jongeren van 18 tot 27 jaar. De WIJ staat ook open voor een bepaalde groep jongeren van 16 en 17 jaar. Het grootste deel van deze jongeren gaat naar school of werkt. Maar er is een deel van de jongeren dat niet meedoet aan de samenleving, die aan de zijlijn staan. De WIJ richt zich juist op deze jongeren. De WIJ beoogt deze jongeren te activeren en de bijstandsafhankelijkheid tegen te gaan. Daarbij is volgens de wetgever arbeidsparticipatie van zeer groot belang. Arbeidsparticipatie beschermt jongeren tegen sociale problemen zoals armoede, sociale uitsluiting, criminaliteit, en integratieproblemen. De WIJ verplicht de gemeenten om te investeren in de arbeidsinschakeling van alle jongeren, ook bij een kleinere afstand tot de arbeidsmarkt. De gemeentelijke investering zal gericht zijn op zowel ‘het laatste zetje’ dat de jongere nodig heeft naar reguliere arbeid, als op een langdurig traject als dat nodig is om een grote afstand tot de arbeidsmarkt te overbruggen. Werkleeraanbod Daartoe moeten gemeenten jongeren in beginsel een werkleeraanbod doen. Het werkleeraanbod is bestemd voor jongeren in de leeftijd van 16 tot 27 jaar. Het recht op een werkleeraanbod is meer dan een recht op een eenmalige voorziening. Het is zo nodig een recht op een reeks van voorzieningen met als doel duurzame arbeidsinschakeling van de jongere. Hoe lang de kortste weg daar naar toe is, verschilt per jongere. Maatwerk is geboden. Het werkleeraanbod kan daarom allerlei vormen hebben. Variërend van een ‘echte’ baan, tot vakgerichte scholing of een combinatie van beide. Het werkleeraanbod richt zich op werknemersvaardigheden. Als het ondernemerschap een kansrijkere optie is, dan kan het werkleeraanbod zich ook daarop richten. Een werkleeraanbod kan ook bestaan uit voorzieningen die nodig worden geacht op weg naar arbeidsinschakeling, zoals een sollicitatietraining of cursus gericht op de ontwikkeling van werknemersvaardigheden. Bij het werkleeraanbod speelt het eigen vermogen en het inkomen en vermogen van een eventuele partner geen rol. Inkomensvoorziening Afgeleide van het werkleeraanbod is een inkomensvoorziening voor jongeren van 18 – 27 jaar als de jongere onvoldoende inkomsten heeft. Een inkomensvoorziening is alleen gegarandeerd in de situatie dat: • een werkleeraanbod geen optie is door omstandigheden waar de jongere niet verwijtbaar iets aan kan doen; • onvoldoende inkomsten heeft; • een werkleeraanbod nog niet kan worden gedaan. De samenhang tussen het werkleeraanbod enerzijds en de inkomensvoorziening anderzijds is een bepalend element in de WIJ. Paradigmawisseling De relatie tussen werken/leren en een uitkering is fundamenteel anders dan de WWB, waarbij het recht op bijstand vooropstaat met als afgeleide de plicht tot arbeidsparticipatie. Met de WIJ wordt een ‘paradigmawisseling’ beoogd: is het uitgangspunt in de WWB ‘een uitkering, mits’ in de WIJ is dit omgedraaid en geldt als uitgangpunt ‘geen uitkering, tenzij’. In de WIJ staat de duurzame arbeidsparticipatie van de jongere, en daarmee het werkleeraanbod voorop met als afgeleide een inkomensvoorziening.
2
Invoering wetgeving Op 3 december 2009 heeft de gemeenteraad van Assen de verordeningen voor de Wet investeren in jongeren vastgesteld. Volgens artikel 4 van de verordening Werkleeraanbod stelt de gemeenteraad van Assen jaarlijks een beleidsplan voor het werkleeraanbod vast. Het beleidsplan is gericht op de uitvoering van het werkleeraanbod en geldt dus voor het uitvoeringsjaar 2010. De Intergemeentelijke Sociale Dienst Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo (ISD) biedt het werkleeraanbod namens de gemeente Assen aan en heeft de input geleverd voor het beleidsplan. Het plan omvat onder meer de volgende zaken: een omschrijving van het beleid ten aanzien van de arbeidsinschakeling van jongeren en de wijze waarop aandacht wordt besteed aan bepaalde doelgroepen; een omschrijving van de beschikbare voorzieningen en instrumenten ter ondersteuning van de arbeidsinschakeling; de afspraken die met derden zijn of worden gemaakt over de arbeidsinschakeling van, en het aanbieden van voorzieningen aan jongeren; een omschrijving van de maatregelen die worden genomen om het niet gebruik van voorzieningen tegen te gaan.
3
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Werkleeraanbod 1.1 Inleiding
5
1.2 De doelgroep
6
1.3 Plicht gemeente
8
1.4 Financiën
9
1.5 Verantwoording en toezicht
9
Hoofdstuk 2: Uitgangspunten uitvoering werkleeraanbod 2.1 Uitvoeringsbeleid ten aanzien van de arbeidsinschakeling van jongeren
10
2.2 De wijze waarop aandacht wordt besteed aan bepaalde groepen jongeren
10
2.3 Beschikbare voorzieningen en instrumenten
11
2.4 Ketensamenwerking
13
2.5 Maatregelen om niet gebruik tegen te gaan
14
2.6 Klachtenvoorziening
14
2.7 Communicatie
14
2.8 Monitoring en verantwoording
15
4
Hoofdstuk 1
Werkleeraanbod
1.1 Inleiding De nieuwe benadering in het kader van deze wet houdt in dat jongeren geen aanvraag indienen voor een uitkering, maar wel voor een aanbod op het terrein van werken en leren. Het college is verantwoordelijk voor het doen van het werkleeraanbod. Het college heeft de uitvoeringstaken gemandateerd aan de Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD). Het doen van een werkleeraanbod wordt gebaseerd op de vastgestelde Verordening werkleeraanbod. Wat is een werkleeraanbod? Een werkleeraanbod bestaat uit het aanbieden van: 1. algemeen geaccepteerde arbeid of 2. een voorziening gericht op arbeidsinschakeling (scholing, opleiding, sociale activering) of 3. ondersteuning bij arbeidsinschakeling ad 1. algemeen geaccepteerde arbeid Een aanbod kan direct bestaan uit algemeen geaccepteerde arbeid. Dit betekent dat er geen beperkende voorwaarden worden gesteld aan aard en omvang van het werk, en niet op de aansluiting met opleiding en werkervaring. Wel dient er gekeken te worden naar de individuele mogelijkheden van de jongere in relatie tot gezondheid en belastbaarheid. Algemeen geaccepteerde arbeid strekt zich ook uit tot tijdelijk werk of seizoenarbeid. Geen algemeen geaccepteerde arbeid is: prostitutie werkzaamheden die gewetensbezwaren oproepen of ingaan tegen de integriteit van de persoon illegale arbeid arbeid beneden het minimumloon werk op grond van de wet sociale werkvoorziening. Dat houdt in tegenstelling tot de andere voorbeelden niet in dat een werkleeraanbod de jongere niet naar een SW dienstverband zou kunnen toeleiden. ad 2. Een voorziening gericht op arbeidsinschakeling Een aanbod kan ook bestaan uit een voorziening gericht op arbeidsinschakeling. Naast scholing of een opleiding kan een werkleeraanbod bijvoorbeeld inhouden: stages, begeleiding op de werkplek, schuldhulpverlening, werknemersvaardigheden en nazorg. Sociale activering kan bijvoorbeeld ingezet worden voor jongeren die nu of in de nabije toekomst de stap richting betaalde arbeid nog niet kunnen maken. Wij kunnen aan jongeren één of meerdere werkleeraanbiedingen doen met voorzieningen die vooralsnog zelfstandige participatie als tussendoel hebben. In periodiek overleg met de jongere bekijken we wat voor vervolg er mogelijk is om de afstand tot de arbeidsmarkt verder te verkleinen. Duurzame arbeidsinschakeling blijft daarbij het einddoel. ad 3. Ondersteuning bij arbeidsinschakeling Het inzetten van loonkostensubsidies is een goed middel om jongeren te ondersteunen bij de arbeidsinschakeling. We houden rekening met het feit dat 25% van het totale aanbod gedaan zal worden in de vorm van een loonkostensubsidie, waardoor een beroep op een inkomensvoorziening niet nodig zal zijn. Echter, het doel van de subsidie moet er op gericht zijn om de jongere de stap te kunnen laten maken naar een duurzame vorm van algemeen geaccepteerde arbeid. Daarom overleggen we periodiek met de werkgevers. Door deze intensieve contacten met werkgevers kunnen er aanvullende afspraken gemaakt worden over begeleiding, coachen, scholing en training van de jongeren. Hierdoor kan de periode met loonkostensubsidie zo kort mogelijk worden gehouden. In de praktijk blijkt dat jongeren zonder begeleiding snel weer kunnen uitvallen. Daarom worden jobcoaches ingezet voor het bieden van een goede nazorg om uitval te voorkomen en er voor te zorgen dat de gepleegde investeringen niet voor niets geweest zijn.
5
Bovenstaande betekent dat het aanbod vrij breed kan zijn. Juist de grote verscheidenheid van het aanbod moet het mogelijk maken om rekening houdend met maatwerk en de wensen van de jongere zelf altijd tot een aanbod te komen. De gemeente Assen heeft hier bij de uitvoering van de WWB al veel ervaring mee opgedaan. De gemeente Assen heeft en had immers al een sluitende aanpak voor jongeren. De uitdaging zit vooral in de intensivering van de samenwerking met de partners in de keten.
1.2 De doelgroep De WIJ is er in principe voor elke jongere van 16 tot 27 jaar die niet werkt of leert. Voor jongeren van 16 en 17 geldt als voorwaarde voor een recht op een werkleeraanbod dat ze niet naar school gaan en niet meer dan 16 uur per week werken. Daarnaast moet men aan de kwalificatieplicht hebben voldaan of er van zijn vrijgesteld. Voor jongeren van 18 tot 26 jaar geldt dat voor een recht op een werkleeraanbod een eventueel inkomen lager moet zijn dan hij op grond van de wet WIJ aan inkomensvoorziening zou kunnen ontvangen. Tevens kent de WIJ een vrijwillige deelname. Alleen jongeren die een beroep doen op de WIJ, hebben recht op een werkleeraanbod. Uiteraard gaat de gemeente Assen geen restrictief toelatingsbeleid voeren. Het is de bedoeling dat jongeren die niet werken of leren, maar ook niet spontaan een beroep doen op de WIJ door de gemeente via een outreachende aanpak hiertoe gestimuleerd worden. De wijze waarop wij deze aanpak beogen wordt verderop in de beleidsplan beschreven. Vanuit onze participatiedoelstelling ‘Iedereen doet mee’ worden initiatieven ontplooid om de doelgroep niet-melders te bereiken. Via bestandsvergelijking hebben wij zicht op de groep niet melders. Voor deze bestandsvergelijking maken wij gebruik van het Inlichtingenbureau. Dit bureau kan bestanden met gegevens van de Informatie Beheer Groep, UWV, gemeenten en GBA vergelijken. Wij hebben in samenwerking met het Regionaal Meldpunt Coördinatie voor voortijdig schoolverlaten en ROC’s voortrajecten ontwikkeld gericht op het binnenhalen van jongeren in de WIJ. Dit is in belang van die jongeren zelf, maar ook in belang van de samenleving. Uitgesloten jongeren Bepaalde groepen jongeren worden in de Wet investeren in jongeren uitgesloten van het recht op een werkleeraanbod. Namelijk de jongere die, a. onderwijs volgen en een studiefinanciering ontvangen. Uitzonderingen hierop zijn opleidingen gericht op maatschappelijk functioneren en sociale zelfredzaamheid, alsmede Nederlands als tweede taal niveau 1 en 2. b. in detentie verblijven c. een overeenkomst heeft met zijn werkgever inzake onbetaald verlof en hierdoor geen arbeid verricht d. als zelfstandige een beroep kan doen op het bijstandsbesluit zelfstandigen. Kwalificatieplicht Alle leerlingen blijven volledig leerplichtig tot het einde van het schooljaar waarin ze zestien jaar worden. Na de beëindiging van de volledige leerplicht gaat de kwalificatieplicht gelden voor die jongeren die: • nog geen 18 jaar zijn; • nog geen startkwalificatie hebben behaald; • de volledige leerplicht achter de rug hebben. Wat betekent kwalificatieplicht? e Kwalificatieplicht betekent dat alle jongeren tot hun 18 verjaardag een volledig onderwijsprogramma moeten volgen, gericht op het behalen van een startkwalificatie.
6
Wat betekent startkwalificatie? Een startkwalificatie is volgens de overheid het minimale onderwijsniveau dat nodig is om kans te maken op duurzaam werk. Een startkwalificatie is een havo of vwo-diploma of een mbo-diploma vanaf niveau 2. Een vmbo-diploma wordt dus niet gezien als een startkwalificatie. De kwalificatieplicht hoeft niet te betekenen dat de jongeren van 16 of 17 jaar vijf dagen per week naar school moeten gaan. Het is ook mogelijk om met combinaties van leren en werken aan de kwalificatieplicht te voldoen, zoals de beroepsbegeleidende leerweg in het mbo. De volgende jongeren hebben vrijstelling kwalificatieplicht: • zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen • jongeren in het praktijkonderwijs die in bezit zijn van een getuigschrift of schooldiploma. Zij kunnen een programma volgen dat past bij hun niveau. • jongeren die een individuele vrijstelling van de leerplichtambtenaar hebben gekregen omdat zij door lichamelijke of psychische redenen geen startkwalificatie zouden kunnen behalen. Werkleeraanbod 16 – 17 jarigen Een jongere van 16 of 17 jaar kan een werkleeraanbod ontvangen op grond van de wet WIJ als hij: 1. de startkwalificatie al heeft behaald; of 2. is vrijgesteld van de kwalificatieplicht. Een belangrijk verschil tussen de kwalificatieplicht en WIJ zit in de mate van vrijwilligheid. Daar waar de jongere de keus heeft om een beroep te doen op de WIJ, is hij verplicht aan de eisen van de kwalificatieplicht in de leerplichtwet te voldoen. Handhaving van de kwalificatieplicht is ten aanzien van die jongeren leidend. In de praktijk stemmen wij het aanbod vanuit de leerplichtwet en de WIJ goed op elkaar af en wordt de leerplichtambtenaar, alsmede met het RMC betrokken bij de uitvoering. Met ingang van 1 januari 2010 worden extra uren van RMC ingekocht om deze samenwerking te intensiveren. Gehandicapten en Wajong Jongeren met een handicap die geïndiceerd zijn voor de Wajong vallen niet onder de WIJ. Het UWV Werkbedrijf biedt op grond van deze wet ondersteuning aan jongeren om de participatie naar werk te bevorderen. Jongeren die geen recht hebben op Wajong omdat ze bijvoorbeeld niet aan het de leeftijdscriterium voldoen (de handicap is ingetreden voor het 17 jaar of tijdens de studie voor het ste 30 jaar) vallen wel onder de WIJ. Het aanbod sluit aan bij de (medische) mogelijkheden. Als een jongere niet in staat is enige vorm van activiteit te verrichten dan is de inkomensvoorziening gegarandeerd.
7
Kwantitatieve gegevens jongeren in Assen De Intergemeentelijke Sociale Dienst werkt voor de gemeenten Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo. In deze regio is het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren ruim 500 (oktober 2009). Daarvan wonen er 400 in Assen. Van deze 400 jongeren ontvangen 187 jongeren een bijstandsuitkering in december 2009. Vanaf juli 2009 is er sprake van een daling van 17% van het aantal bijstandsuitkeringen voor jongeren. Jeugdwerkloosheid gemeente Assen 240 230 220
Aantallen
210 200 190 180 170 160 150 jan-09
feb-09
mrt-09
apr-09
mei-09
jun-09
jul-09
aug-09 sep-09
okt-09
nov-09 dec-09
Jongeren < 27 jr
1.3 Plicht gemeente De gemeente heeft de plicht de jongere een werkleeraanbod te doen en moet daarbij het volgende betrekken: 1. de gemeente moet het werkleeraanbod afstemmen op de omstandigheden, krachten en bekwaamheden van de jongeren. 2. de gemeente moet rekening houden met de voorkeuren van de jongere 3. de wensen van de jongere en de wijze waarop de gemeente die wensen bij het aanbod betrokken heeft, moet op individueel niveau in een rapportage worden vastgelegd. 4. er wordt geen werkleeraanbod gedaan als dat in redelijkheid niet van de jongere gevraagd kan worden wegens lichamelijke, psychische of sociale beperkingen. Bij het vaststellen van het werkleeraanbod is een goede afstemming noodzakelijk op de omstandigheden, krachten en bekwaamheden van de jongere (maatwerk). De jongere dient ook in de gelegenheid te zijn de wensen over het aanbod schriftelijk of mondeling kenbaar te maken. De gemeente heeft de mogelijkheid om af te zien van een werkleeraanbod. Dit kan als het oordeel bestaat dat vanwege redenen van lichamelijke, geestelijke of sociale aard van de jongere niet kan worden gevraagd dat hij uitvoering geeft aan het aanbod. De jongere heeft dan wel recht op een inkomensvoorziening. Voordat dit besluit wordt genomen vindt een goede medische en arbeidsdeskundige diagnose plaats. De opgedane ervaringen met de inzet van mensen met structureel functionele beperkingen op de arbeidsmarkt laten zien dat een te snel afschrijven van mensen met een beperking niet nodig en daarom ongewenst is.
8
Het niet voldoen aan verplichtingen kan leiden tot het intrekken of herzien van het werkleeraanbod. Als de jongere echter door verandering in de situatie het werkleeraanbod niet kan uitvoeren, dan wordt het aanbod niet ingetrokken. Het aanbod wordt herzien in een gewijzigd aanbod, zo nodig meer gericht op zorg en activering. Het aanbod is immers leidend. Dit betekent dat wij intensief met de ketenpartners zoeken naar een passende oplossing. Immers, intrekking van het aanbod leidt tot beëindiging van de inkomensvoorziening.
1.4 Financiën Het werkleeraanbod wordt gefinancierd uit het Participatiebudget. Voor de volledigheid wordt hier gemeld dat de inkomensvoorziening in de WIJ ten laste komt van het inkomensdeel WWB. Voor 2010 heeft de gemeente Assen ruim 8 miljoen ontvangen voor het Participatiebudget. Hiervan betaalt de gemeente reïntegratie-, educatie en inburgeringstrajecten. Er is ook nog een voorziening van € 1,5 mln in 2010 beschikbaar voor deze trajecten. Voor de inkomensvoorziening heeft de gemeente Assen ruim € 18 mln ontvangen. Deze rijksbijdragen zijn in lijn met de bekende ontwikkelingen in 2009. De kosten van het werkleeraanbod worden binnen deze beschikbare rijksbijdrage opgevangen. Dit betekent ook dat wij in 2010 niet met budgetplafonds voor een individuele werkleeraanbod werken. We kennen een groot percentage (30% van het totaal) jongeren met multiproblematiek. Deze jongeren hebben langere en daardoor meer kostbare trajecten nodig dan hun leeftijdsgenoten. Voor deze trajecten wordt gebruik gemaakt van de middelen binnen het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Voor de arbeidsmarktregio Drenthe is € 1,5 mln beschikbaar + € 700.000 ESF-middelen.
1.5
Verantwoording en toezicht
De verantwoording en toezicht sluiten aan bij de systematiek van de WWB en zal onderdeel worden van de jaarrekening en rapportage van de ISD. De bevindingen worden vervolgens meegenomen in de reguliere planning- en controlcyclus van de gemeente. De raad wordt via de managementrapportages en nieuwsbrieven geïnformeerd over de voortgang. Na het eerste uitvoeringsjaar zal een evaluatie worden opgesteld en worden aangeboden aan de raad om te bezien of het beleid moet worden bijgesteld dan wel moet worden geactualiseerd.
9
Hoofdstuk 2: Uitgangspunten uitvoering werkleeraanbod
2.1 Uitvoeringsbeleid ten aanzien van de arbeidsinschakeling van jongeren De ISD doet namens de gemeente Assen een werkleeraanbod aan de jongeren. Hierbij worden de volgende uitgangspunten gevolgd: Alle jongeren die bij Werkplein Baanzicht binnenkomen krijgen binnen 8 weken een opleiding, werkleerbaan of reguliere baan aangeboden. De 8 weken termijn is een wettelijke norm. In samenwerking met de jongere wordt de inhoud van het werkleeraanbod bepaald. Het jongerenpunt van Werkplein Baanzicht, namelijk Perron J, heeft hierin een begeleidende en coördinerende rol. Zolang de jongere met het werkleeraanbod niet genoeg verdient, krijgt de jongere een (aanvullende) uitkering. Dit zorgt ervoor dat het totale inkomen even hoog is als de bijstandsnorm. Jongeren die door ziekte, psychische of lichamelijke problemen niet in staat zijn om te studeren of te werken krijgen sowieso inkomensondersteuning. In dit geval zal gewerkt worden, waar mogelijk, aan het wegnemen van de belemmeringen dan wel de noodzakelijke begeleiding worden gegeven. In zijn algemeenheid geldt dat de jongere vanaf 18 jaar recht heeft op de andere inkomensondersteunende regelingen zoals onkostenvergoeding voor reiskosten, bedrijfskleding, kinderopvang en bijzondere bijstand.
2.2 De wijze waarop aandacht wordt besteed aan bepaalde groepen jongeren De jongeren hebben vaak verschillende achtergronden. Vanuit de volgende drie doelstellingen zal de jongere in 2010 worden ondersteund: 1. behalen van een startkwalificatie, 2. uitstroom naar werk, 3. het wegnemen van belemmeringen. Bij de Wet investeren in jongeren gaat het om jongeren tussen 16 en 27 jaar. Deze jongeren zitten allemaal in een andere situatie. Zo zijn er jongeren die van school komen en een baan zoeken. Maar het gaat ook om jongeren die hun baan verliezen en nog geen opleiding hebben afgemaakt. Een belangrijke prioriteit is het behalen van de startkwalificatie door de jongeren, waardoor duurzame uitstroom bereikt kan worden. Om de positie van de jongere zonder startkwalificatie duurzaam te verbeteren, stimuleert de gemeente om alsnog een opleiding te gaan volgen en een startkwalificatie te behalen. Jongeren met een startkwalificatie worden begeleid naar werk of een studie die de positie van de jongere op de arbeidsmarkt verbetert. Kwetsbare jongeren krijgen op maat begeleiding bij het wegnemen van belemmeringen of een zorgtraject. Naast maatwerk vanuit de ISD en het actieplan Jeugdwerkloosheid worden de volgende jongeren als volgt benaderd: Jongere alleenstaande ouder: Het hebben van zorgtaken kan worden aangemerkt als een reden van sociale aard. Als bijvoorbeeld door middel van het regelen van kinderopvang kan worden voorzien in een zorgtaak, kan de jongere een volledig werkleeraanbod krijgen. Voor de jongere alleenstaande ouder bieden we de mogelijkheid om een aanbod van algemeen geaccepteerde arbeid niet te accepteren. Deze ouders hebben de mogelijkheid een verzoek in te dienen het werkleeraanbod vorm te geven met scholing of opleiding. Zo wordt geïnvesteerd in het vergroten van de eigen kwalificaties voor toetreding tot de arbeidsmarkt. Als zou blijken dat dit de krachten of bekwaamheden van de jongere alleenstaande ouder te boven gaat, dan wordt het aanbod gericht op een andere voorziening gericht op arbeidsinschakeling.
10
Jongeren met schulden: Steeds meer jongeren worden geconfronteerd met dermate hoge schulden waardoor arbeidsinschakeling niet mogelijk is. In samenwerking met de GKB worden deze jongeren specifieke trajecten aangeboden. Deze trajecten starten direct en met voorrang na vaststelling van het werkleeraanbod.
2.3 Beschikbare voorzieningen en instrumenten In deze paragraaf worden de beschikbare voorzieningen in 2010 op een rij gezet. Perron J Vanaf 2006 is er binnen het Werkplein Baanzicht een specifieke werkwijze ontwikkeld voor jongeren tot 27 jaar. Deze ontwikkeling heeft geleid tot de oprichting van een jongerenloket, het zogenaamde Perron J. Vanaf 2006 is geïnvesteerd in de kennis en deskundigheid van de medewerkers van Perron J. Ook de investering in het samenbrengen van expertise en mogelijkheden van de verschillende partijen zoals het UWV WERKbedrijf, gemeenten, onderwijs, RMC, GGZ en justitie in het Perron J is een stevige basis gebleken om de taken uit te voeren. Perron J voert de WIJ voor de gemeenten uit. De werkwijze vanuit Perron J sluit direct aan op de strekking van de WIJ. In Perron J is het volgend werkproces ontwikkeld: De diagnose Uit jarenlange ervaring weet Perron J dat een aanbod zonder een goede diagnose niet effectief is. De samenwerking met de ketenpartijen leidt tot een goede diagnose. Voordat Perron J met de jongeren aan de slag gaat, wordt deze diagnose gesteld. De diagnose wordt opgesteld op basis van de (on)mogelijkheden van de jongere. De medewerkers van het Perron J voeren een aantal gesprekken met de jongere om de achtergronden, kansen en belemmeringen helder in beeld te krijgen. Daarnaast ontwikkelt het Perron J ook nieuwe initiatieven. Een voorbeeld is om met jongeren een aantal dagdelen achter elkaar activiteiten uit te laten voeren om een beter beeld te krijgen en worden voorzieningen ingekocht op de onderwijs- en reïntegratiemarkt. De begeleiding De begeleiding vindt plaats op basis van de eerder genoemde doelstellingen in paragraaf 2.2. Het behalen van de startkwalificatie staat voorop. Startkwalificatie Perron J helpt de jongere bij het in beeld krijgen van de scholingswens. Het Regionaal Meldpunt Coördinatie voor voortijdig schoolverlaten (RMC) zorgt voor een beroepskeuzetest of een motivatiegesprek. Bij Werkplein Baanzicht kunnen ook competentietesten worden ingezet. Naderhand bewaken we of een jongere zich aanmeldt voor een dagstudie met studiebeurs. Gaat de voorkeur uit naar een combinatie van werken en leren, dan gaan de medewerkers van het leerwerkloket hiermee aan de slag. De medewerkers van het leerwerkloket hebben nauwe samenwerkingsrelaties opgebouwd met de ROC’s. Werk Perron J werkt nauw samen met het Baanzicht Werkgeversteam. Dit team heeft diverse vacatures beschikbaar. Perron J helpt de jongeren om zich goed te presenteren, via bijvoorbeeld een sollicitatietraining of het opstellen van een cv. Belemmeringen Wanneer de jongeren extra belemmeringen kennen, worden deskundige reïntegratiebedrijven, zoals Pro Actief in Assen, ingeschakeld om deze belemmeringen weg te nemen. Vanuit hun specifieke kennis begeleiden zij jongeren hier in. Binnen Perron J gaat één extra jongerencoach aan de slag om jongeren met meervoudige problematiek extra begeleiding te geven.
11
Werkgeversteam Het werkgeversteam van het Werkplein Baanzicht bestaat uit functionarissen van het UWV werkbedrijf, Alescon, gemeenten en de ISD. Zij hebben de contacten met werkgevers in de regio van Assen en kennen de ontwikkelen en behoeften van de werkgevers. Om de jeugdwerkloosheid aan te pakken zijn er twee leden aan het team tijdelijk toegevoegd om aandacht te besteden aan de match tussen werkgevers en jongeren. Reguliere instrumenten Voor het werkleeraanbod kan gebruik gemaakt worden van de instrumenten van Werkplein Baanzicht. Deze zijn, zonder uitputtend te zijn: Stages Loonkostensubsidies Participatieplaatsen Leerwerkbanen bij werkgevers Jobcoaching Kruiwagenproject Specifieke trajecten voor HBO’ers zoals jobhunting Begeleiding op de werkplek Jongeren met plannen om zich te vestigen als zelfstandige kunnen gedurende 12 maanden een werkleeraanbod krijgen dat bestaat uit een voorbereidingsperiode op zelfstandig ondernemerschap. Scholing buiten regulier Rijksgefinancierd onderwijs Sociale activering Schuldhulpverlening Zorg- en hulpverlening Daarnaast worden de volgende acties in 2010 ingezet: 1. De leerwerkbaan: UWV WERKbedrijf gaat samen met het kenniscentrum voor het onderwijs Colo landelijk 150.000 leerwerkbanen creëren voor schoolverlaters die langer dan 3 maanden thuis zitten. Aansluitend worden er afspraken gemaakt om doorstroom naar algemeen geaccepteerde arbeid te realiseren. Ook oudere werknemers in de deeltijd-WW kunnen als coaches voor de jongeren worden ingezet en zo hun vakkennis overdragen. 2. Ontwikkelen van plusvoorzieningen voor kwetsbare jongeren. Hierbij kan gedacht worden aan een samenhangend aanbod op het terrein van onderwijs, zorg, hulpverlening, ondersteuning, justitie en werk. 3. Het afsluiten van overeenkomsten met het contractonderwijs (particulier of via het ROC) met mogelijkheden van flexibele instroom. 4. Afsluiten van werkgeversarrangementen. 5. Opzetten van een sociaal uitzendbureau. 6. Afspraken maken met uitzendorganisaties. Actieplan jeugdwerkloosheid in Drenthe De landelijke overheid wil jongeren niet de dupe laten worden van de recessie. Zij heeft hiervoor een actieplan jeugdwerkloosheid opgesteld. Dertig regio’s in Nederland zijn gevraagd regionaal invulling te geven aan dit plan. Het ministerie van SZW heeft € 60 miljoen beschikbaar gesteld voor de uitvoering. Voorwaarde voor het beschikbaar stellen van de middelen, is dat elke regio in 2009 een actieplan moest ontwikkelen. Bij de keuze voor de regio’s is door het Rijk aansluiting gezocht bij de zogenoemde werkpleinplusvestigingen. Voor de arbeidsmarktregio Drenthe is deze gevestigd in Emmen. De gemeente Emmen is dan ook coördinator bij het opstellen van het actieplan en de gemeente Assen participeert in de zogenaamde kopgroep die het actieplan heeft opgesteld. Naast de gemeenten zijn ook de partners vanuit het onderwijs en ondernemers betrokken bij het opstellen van het actieplan. Dit actieplan is in 2009 goedgekeurd door het ministerie en die heeft de middelen beschikbaar gesteld.
12
In het actieplan jeugdwerkloosheid zijn er in hoofdlijnen 4 speerpunten benoemd, namelijk: 1. Leer door: Jongeren weer naar school 2. Ieder op zijn plek: Jongeren naar arbeid bemiddelen 3. Extra banen: Leerwerkbanen/stages 4. Iedereen doet mee: Kansen voor kwetsbare jongeren Relatie WIJ met Actieplan Jeugdwerkloosheid De verdere implementatie en ontwikkeling van de WIJ koppelen we aan de uitwerking van het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Hiervoor zullen we ook de middelen die in het kader van dit actieplan beschikbaar zijn in zetten. Voor de doelgroep betekent dit dat we vasthouden aan de sluitende aanpak. Elke jongere binnen het werkgebied van werkplein Baanzicht heeft recht op een aanbod. Door koppeling met de gegevens van het RMC kennen we ook de schoolverlaters en zijn we in staat iedere jongere een aanbod te doen. Over de specifieke acties die de gemeente in 2010 en verder uitvoeren in het kader van het Actieplan Jeugdwerkloosheid en over de behaalde resultaten wordt de gemeenteraad periodiek geïnformeerd in de nieuwsbrief Drenthe en de Jeugd.
2.4 Ketensamenwerking Er komen in deze wet een drietal inhoudelijke dienstverleningsdomeinen samen, namelijk leren, werken en participeren. Binnen deze domeinen zijn verschillende ketens actief. Dit zowel intern, binnen de gemeente, als extern. Bij leren gaat het om de jongerenketen en de onderwijsketen. Bij werken om de werkgeversketen en de inkomensketen inclusief de handhavingsketen. Bij participatie en zorg gaat het om de zorgketen. Om de uitvoering van de WIJ tot een succes te maken zijn samenhang, samenwerking, ketenregie door de gemeente, Werkplein Baanzicht en Perron J en een goede gegevensuitwisseling cruciaal. Ketensamenwerking is namelijk belangrijk om de jongeren een sluitend aanbod richting werk te geven. Dit omvat samenwerking met onderwijs en zorg. Wij richten ons op intensivering van reeds lopende samenwerkingsafspraken, nl: een effectieve uitvoering van de WIJ door een sluitende samenwerking tussen leerplichtambtenaren, RMC-functionarissen en Perron J; aangevuld met afstemming ten aanzien van hulpverlening binnen de Centra voor Jeugd en Gezin. Hierbij maken de betrokken partijen gebruik van elkaars expertise en instrumenten. daarnaast wordt er nauwe samenwerking gezocht met onderwijsinstellingen en werkgevers(organisatie). Er is reeds een samenwerking met Regionale Opleidingscentra’s via de gemeente en het leerwerkloket van het Werkplein. Deze samenwerking zal geïntensiveerd worden om de acties in het actieplan jeugdwerkloosheid te realiseren. Ook de werkgevers zijn in het actieplan reeds betrokken om jongeren bij hen onder de aandacht te brengen. de GKB heeft in samenwerking met de ISD en Maatschappelijk Werk Noordermaat specifieke trajecten ontwikkeld voor jongeren met schulden.
13
2.5 Maatregelen om het niet gebruik tegen te gaan De ISD werkt al met een sluitende aanpak via de bestandskoppeling en samenwerking tussen het RMC en Perron J. Hierdoor kunnen jongeren al vanaf een vroeg moment gevolgd worden en kan schooluitval voorkomen worden of kan de jongere tijdig worden benaderd voor een passend traject. Wij willen een actieve benadering van de jongeren. Een deel van de doelgroep is bekend (o.a. degenen die een uitkering ontvangen). Ten behoeve van de actieve benadering maken wij gebruik van bestaande kanalen en instanties, denk aan het UWV-werkbedrijf, Centrum voor Jeugd en Gezin, Bureau Jeugdzorg, Mee, GGZ, justitie. De samenwerking met deze partijen/organisaties vindt vanuit het Perron J reeds plaats. Deze instanties hebben immers dagelijks veel contact met jongeren en kunnen hen registreren en in contact brengen met het Perron J. Ook wordt gebruik gemaakt van de gegevens die via het landelijke Inlichtingenbureau beschikbaar zijn. De succesvolle actie ‘Schrijf je in, maak het af’gericht op jongeren die zich nog niet hebben ingeschreven voor een opleiding wordt ook in 2010 herhaald. Voor jongeren die niet in beeld zijn zal Perron J naast de standaard communicatiemiddelen en persoonlijk contact gebruik maken van moderne, op de jeugd gerichte communicatiemiddelen zoals mail, msn, sms, hyves en twitter. Daarnaast is inmiddels geïnvesteerd in het extra beschikbaar stellen van RMC-uren voor het bereiken van de jongeren van 16 en 17 jaar.
2.6 Klachtenvoorziening We kennen volgens de algemene wet bestuursrecht uiteraard de reguliere klachten en bezwaarprocedure. We willen deze procedure voor de jongeren laagdrempelig inzetten. Daarvoor zijn de volgende maatregelen getroffen: 1. Voor klachten kan de jongere bij de Ombudsvrouw terecht. 2. De jongere kan voor advies terecht bij de aangestelde onafhankelijke arbeidsadviseur op het Werkplein Baanzicht. De arbeidsadviseur geeft informatie die de jongere helpt de touwtjes steviger in handen te nemen, helpt bij het onderzoeken van de mogelijkheden, adviseert en geeft tips en maakt de jongere wegwijs in de regels, regelingen en mogelijkheden. De arbeidsadviseur is onafhankelijk en neemt geen beslissingen over de uitkeringen en werkleeraanbod. De adviseur is niet verbonden aan het UWV-WERKbedrijf, ISD of gemeente. Alle gesprekken worden vertrouwelijk behandeld en heeft de tijd om de situatie van de jongere rustig door te spreken.
2.7 Communicatie Onder 2.5. zijn de maatregelen genoemd die nu al uitgevoerd worden op het terrein van communicatie. Zoals gezegd is een directe benadering via intermediairs, persoonlijke en mondelinge communicatie zonder meer noodzakelijk. Deze benadering wordt verder uitgewerkt in een communicatieplan. E.e.a kan aangevuld worden met de hieronder genoemde ‘gebruikelijke’communicatiemiddelen:
Een brief is een doeltreffend middel om de informatie direct en rechtstreeks bij de jongeren en intermediairs bekend te maken. Voor de doelgroep jongeren wordt een ‘eigen’ brochure/folder ontwikkeld met basisinformatie over de WIJ: Wat is het? Wat is er te halen? Voor wie is het? Waar is het?. Naast gerichte verzending aan de jongeren worden de brochures en folders verspreid via de intermediairs. Voor de intermediairs hoeft geen specifieke folder te worden ontwikkeld. Hiervoor kunnen we gebruik maken van de landelijke publieksfolder “zo zit het met werk en inkomen voor jongeren”, ontwikkeld door Stimulansz in opdracht van het Rijk. Publicaties op de gemeentepagina’s in Berichten van de Brink. Via een uitgebreide publicatie in de Berichten van de Brink kunnen we direct betrokkenen, geïnteresseerden langs de zijlijn, maar ook inwoners van Assen op de hoogte brengen van de WIJ. Hiervoor kunnen diverse invalshoeken worden gekozen, zoals een interview met een jongere, met een intermediair. Internet is een laagdrempelig medium voor jongeren.
14
2.8
Inloop- en informatiebijeenkomsten voor intermediaire groepen Belrondes en themabijeenkomsten voor jongeren
Monitoring/verantwoording
De gemeente zal in 2010 de volgende kengetallen monitoren: Aantal Wajong aan de slag Instroom jongeren in WIJ naar inkomensvoorziening Instroom jongeren in WIJ naar werkleeraanbod Uitstroom jongeren in WIJ Zoals aangegeven zal deze verantwoording plaatsvinden via de reguliere planning- en controlcyclus, waarbij het college de raad tijdig informeert over de ontwikkelingen.
15
