Beleidsplan Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland 2015 – 2018
Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland Burg. J. Visserlaan 1 1411 BR Naarden 26 november 2014
Beleidsplan Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland Inhoudsopgave Inleiding
p. 2
Hoofdstuk 1. De Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland
p. 2
1.1
Huidige situatie
p. 2
1.2
Missie en ambitie
p. 4
Hoofdstuk 2. Analyse en strategie
p. 4
2.1
De omgeving
p. 4
2.2
Sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen
p. 5
2.3
Strategie
p. 6
Hoofdstuk 3. Doelstellingen en middelen
p. 6
Hoofdstuk 4. Werkplan 2015 – 2018
p. 7
Bijlage: Overzicht van taken en werkzaamheden
p. 8
1
Inleiding Voor u ligt het beleidsplan 2015 -2018 van Stichting Vogelopvangcentrum MiddenNederland. Met dit beleidsplan wordt het kader gegeven waarbinnen het opvangcentrum de komende periode haar activiteiten vormgeeft. In hoofdstuk 1 wordt een beschrijving gegeven van de stichting in haar huidige vorm, haar missie en haar ambities voor de jaren die voor ons liggen. Hoofdstuk 2 geeft een schets van de omgeving waarbinnen de stichting haar doelstellingen probeert te realiseren en welke bedreigingen en kansen er zijn. In hoofdstuk 3 staan de doelstellingen van de stichting beschreven, die vertaald zijn in een overzicht van activiteiten dat is weergegeven in hoofdstuk 4.
Hoofdstuk 1. De Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland 1.1 Huidige situatie Sinds 1957 bevindt zich in Naarden het door Vogelbescherming Nederland en door het Ministerie van Economische Zaken erkend vogelopvangcentrum van Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland. Hier worden wilde vogels die niet meer op eigen vleugels verder kunnen, opgevangen, verzorgd en gerevalideerd. Maar liefst 60% van de opgevangen en verzorgde vogels kan weer in de natuur worden vrijgelaten. Het complex is gesitueerd aan de rand van de oude vesting van Naarden en beslaat een relatief klein oppervlak dat zo efficiënt mogelijk is ingedeeld. Het opvangcentrum geniet als ‘het Vogelhospitaal Naarden’ brede bekendheid bij de inwoners, gemeenten en andere instellingen binnen haar uitgestrekte werkgebied. Tot het werkgebied behoren de provincie Flevoland en alle gemeenten in de regio Gooi en Vechtstreek. Het vogelhospitaal is geheel afhankelijk van donateurs, schenkingen, subsidies en giften in natura. Er worden steeds meer jonge vogels zonder ouders, gewonde en zieke vogels bij het opvangcentrum binnen gebracht. Dit komt niet alleen doordat men steeds beter de weg naar het vogelhospitaal weten te vinden, maar ook omdat er steeds meer vogels om uiteenlopende redenen in de problemen komen. De stichting heeft een vrijwillig bestuur dat bestaat uit een voorzitter, secretaris, penningmeester en twee algemeen bestuursleden, waarvan één tevens vice-voorzitter is. Per 1 juli 2014 is sprake van een vacature voor de positie van algemeen bestuurslid. Het bestuur wordt in voorkomende gevallen op vrijwillige basis ondersteund door een extern adviseur met kennis van wet- en regelgeving ten aanzien van dierenwelzijn. Daarnaast wordt het bestuur bijgestaan door een vrijwilliger met deskundigheid op het gebied van fondsenwerving. Voor het dagelijkse reilen en zeilen zijn een beheerder en assistent-beheerder verantwoordelijk. Beiden hebben een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd voor 40 uur per week. Voor met name de weekenddiensten wordt een beroep gedaan op een assistent-beheerder met een 0-urencontract op tijdelijke basis. De beheerders worden bijgestaan door al dan niet vaste vrijwilligers en stagiaires van uiteenlopende opleidingen. Door de beheerders worden met behulp van de vrijwilligers veel werkzaamheden in eigen beheer uitgevoerd om de kosten zo beperkt mogelijk te houden. Voortdurend wordt gezorgd voor interne scholing van vrijwilligers. De beheerders volgen geregeld cursussen voor bijscholing. Hierdoor zijn zij in het bezit van diploma’s benodigd voor het leiden van een erkend vogelopvangcentrum. Ook zijn zij opgeleid tot praktijkopleider en zij beschikken over de kennis voor het bieden van bedrijfshulpverlening. Verder nemen zij deel aan workshops, stellen zij zich op de hoogte
2
van de gang van zaken bij andere opvangcentra en brengen bezoeken aan organisaties die werkzaamheden verrichten die van belang kunnen zijn voor het functioneren van het opvangcentrum. Het vogelhospitaal vervult een belangrijke functie als stageplaats voor praktijkopleidingen. Het is een door Aequor, Kennis- en communicatiecentrum voor de groene sectoren, erkend leerbedrijf. Ook internationaal geniet het vogelhospitaal nu bekendheid. Zo is er een paar jaar geleden een stageplaats geboden aan een Roemeense dierenarts en er komen jaarlijks studenten van een Deense veterinaire opleiding op bezoek. Een maatschappelijke taak is de inzet van personen met een taakstraf en van mensen met een arbeidsbeperking die elders niet inzetbaar zijn in het arbeidsproces. Sinds mei 2012 biedt het vogelhospitaal stagemogelijkheden aan uitkeringsgerechtigden in het kader van het bespoedigen van arbeidsreïntegratie. Basis hiervoor is de samenwerking met de afdeling Sociale Zaken van diverse gemeenten met betrekking tot participatiebanen. Jaarlijks worden enkele duizenden vogels aangeboden voor verzorging. Zij worden binnengebracht door dierenambulances en particulieren uit de regio Middden-Nederland. Wanneer de vogels weer in staat zijn om voor zichzelf te zorgen, worden zij uitgezet in de vrije natuur. Het vogelhospitaal in Naarden beschikt over een zeer goed geoutilleerde accommodatie die voldoet aan de eisen die gesteld worden aan een door de overheid erkend vogelopvangcentrum. Na de ingrijpende renovatie van de ziekenboeg in 2014, kunnen we stellen dat het vogelopvangcentrum voorop loopt met een moderne visie op hygiëne, gezondheid en efficiënte inzet van de opvangmogelijkheden. De feedback die wij ontvangen van vertegenwoordigers van andere opvangcentra bevestigt dit. Voor vogels die na sluitingstijd naar het vogelhospitaal worden gebracht is een adequate nachtopvang aanwezig. De beheerders zijn 24 uur per etmaal bereikbaar en beschikbaar voor noodgevallen en advies. Er wordt nauw samengewerkt met twee vaste dierenartsen bij wie advies wordt ingewonnen en die in voorkomende gevallen de behandeling overnemen. Beiden zijn deskundig op het gebied van geneeskunde van vogels en aangesloten bij de internationale vogelartsvereniging “Association of Avian Veterinarians”. De accommodatie in Naarden bestaat uit 15 kooien die zo zijn ingericht dat zij voldoen aan de eisen die de specifieke vogelsoorten stellen en dat dierziektes worden voorkomen. In de ziekenboeg worden zieke vogels die intensievere zorg nodig hebben opgevangen en in de eveneens in 2014 verbeterde couveuseruimte worden pas geboren vogels verzorgd en eieren tot uitkomen op temperatuur gehouden. Een grote uitwenkooi voor roofvogels, uilen en reigerachtigen bevindt zich ook in het vogelhospitaal. In zowel Almere als Lelystad bestaat een 24-uurs opvang voor vogels die direct verzorging nodig hebben. Daarnaast heeft de stichting inmiddels de beschikking over een dependance in Almere met een speciale grote kooi voor de verzorging van watervogels. Om werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt dan wel mensen met een arbeidsbeperking opleidingsmogelijkheden te bieden, wordt hier samengewerkt met de stichting NieuwlandZorg. De bevordering van educatie uit zich in lessen voor scholen, rondleidingen en het houden van lezingen in het vogelhospitaal. De behoefte hieraan is groeiende. Er is een jaarlijkse Open Dag. Een promotiekraam is geregeld aanwezig op diverse manifestaties, vooral die van ‘groene organisaties’. Dit soort zaken draagt bij aan de bekendheid bij het publiek en aan het werven van donateurs c.q. vrijwilligers. PR wordt
3
bedreven via lokale, regionale en landelijke televisie en dagbladen, via de website en de verspreiding van nieuwsbrieven. Contacten zijn gelegd met de Faculteit voor Diergeneeskunde in Utrecht en er worden vogels beschikbaar gesteld voor onderzoek aan het Dutch Wildlife Health Center, eveneens in Utrecht. Voor onderzoek naar het vogelgriepvirus kunnen desgewenst vogels aangeboden worden aan de Erasmusuniversiteit. Overleden vogels kunnen worden aangeboden aan Naturalis, het Nederlands Centrum voor Biodiversiteit, onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum in Leiden. Om de overlevingskansen van in het hospitaal verzorgde en in vrijheid gestelde vogels te bepalen, wordt meegewerkt aan het ringonderzoek van het Vogeltrekstation - Centrum voor vogeltrek en demografie. Het bestuur van Vogelopvangcentrum Midden-Nederland heeft in het voorjaar van 2014 het initiatief genomen tot het oprichten van een samenwerkingsverband met andere erkende vogelopvangcentra in Nederland. Eind augustus 2014 is de Stichting Belangenbehartiging van Vogelopvangcentra Nederland opgericht. De doelstellingen zijn gericht op (landelijke) belangenbehartiging, kennisdeling, bevorderen van milieueducatie, onderzoeken van mogelijkheden van financiële ondersteuning door derden en fondsenwerving. Op 31 december 2013 telde de stichting 734 donateurs. 1.2 Missie en ambitie De Stichting Vogelopvangcentrum Midden-Nederland is in het leven geroepen om gewonde, zieke, verzwakte en verweesde wilde vogels te verzorgen, c.q. te laten herstellen waardoor terugplaatsing in de natuur weer mogelijk is. Herstelde niet gedomesticeerde vogels worden weer uitgezet. Het betreft alle van nature in Europa voorkomende vogelsoorten. De zorg voor roofvogels, uilen en reigerachtigen verdient bijzondere aandacht, omdat voor terugplaatsing deze vogels zelfstandig dienen te kunnen foerageren. Dit geldt eveneens voor soorten van de zgn. Rode Lijst. Het Vogelopvangcentrum Midden-Nederland behoort inmiddels tot de top 3 van meest toonaangevende vogelverzorgingscentra in Nederland. Een structurele plaats in de top 5 is de ambitie voor de komende jaren.
Hoofdstuk 2. Analyse en strategie 2.1 De omgeving In Nederland bestonden tot 2012 tientallen verzorgingscentra voor wilde vogels. In het kader van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren moeten sindsdien alle centra voldoen aan eisen die door het Ministerie van Economische Zaken worden gesteld in een kwaliteitsprotocol voor de opvang van inheemse dieren. Alleen de centra die daaraan beantwoorden, komen in aanmerking voor een ontheffing zoals vastgelegd in artikel 75 van de Flora- en faunawet. Met ingang van 11 mei 2012 is de stichting in het bezit van een door het ministerie verleende ontheffing voor ons vogelopvangcentrum conform bovengenoemd artikel. Daarvoor voldeed de stichting al aan het kwaliteitsprotocol van de Vereniging van Opvangcentra van Niet-gedomesticeerde Dieren (VOND). Per 1 maart 2010 is zij officieel toegelaten als lid van VOND, klasse 1, voor de opvang van inheemse dieren. Wij zijn ons ervan bewust dat de toenemende druk van mens en maatschappij gepaard gaat met uitdijende bebouwing, verandering in landgebruik, toenemend lucht-, weg- en
4
waterverkeer. Hieruit vloeien veranderingen voort voor het milieu, natuur en landschap. Dit alles zal doorwerken naar de in ons land levende wilde vogels die hierdoor in de verdrukking komen. De vraag naar zorg zal allengs toenemen. Om hierop adequaat in te kunnen spelen, moeten we borg kunnen staan voor een volledig geoutilleerde accommodatie, goed geschoold en zeer gemotiveerd professioneel personeel dat wordt ondersteund door veelal volwassen vrijwilligers. Hiernaast moet voldoende bestuurlijke en diergeneeskundige kennis aanwezig zijn. Teruglopende financiële ondersteuning van gemeenten als gevolg van kortingen op budgetten van lokale overheden vormen een punt van grote zorg. In het najaar van 2014 heeft de stichting een brandbrief gezonden aan de gemeenten in het verzorgingsgebied en Provinciale Staten van Noord-Holland en Flevoland. Hiermee is onder de aandacht gebracht dat het voortbestaan van het vogelhospitaal, na opnieuw een jaar met een fors tekort op de exploitatie, ernstig wordt bedreigd. Dit heeft er toe geleid dat de lokale en regionale overheden in gesprek gaan met de stichting teneinde nader te onderzoeken wat er nodig is om de (financiële) continuïteit van het vogelopvangcentrum duurzaam te waarborgen. 2.2 Sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen Bij het formuleren van een strategie voor de toekomst is niet alleen van belang om te weten binnen welke context het vogelhospitaal de komende jaren zal moeten opereren. Ook is het belangrijk om inzicht te hebben in de kwaliteiten die benut kunnen worden, kansen die zich mogelijk gaan voordoen en welke aandachtspunten en bedreigingen er zijn. Sterke punten ● goed functionerend opvangcentrum; ● gedreven bestuur, beheerders en vrijwilligers; ● voortdurende inzet tot verbetering en professionalisering; ● gespecialiseerde veterinaire ondersteuning; ● goede contacten met overige opvangcentra; ● goed doordachte projecten; ● vergaande specialisatie. Zwakke punten ● geen uitzicht op structurele financiële ondersteuning; ● te weinig vrijwilligers; ● geen groeimogelijkheden op de huidige locatie; ● specialisatie leidt tot kwetsbaarheid; ● gebrek aan commerciële activiteiten; ● beperkte mate van innovatie. Kansen ● toename van projectfinanciering a.g.v. goede PR, meer bekendheid en toename donateurs en vrijwilligers; ● opzetten gestructureerde fondsenwerving; ● opvang bieden aan in beslag genomen dieren; ● regulier aanbieden van lesprogramma; ● samenwerkingsverbanden uitbouwen; ● overheden meer bewust maken van het maatschappelijk nut van het vogelhospitaal; ● werk(ervaring)plek bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bedreigingen ● afname financiële ondersteuning door overheden; ● afname aantal vrijwilligers;
5
● afname aantal donateurs; ● mogelijke gedwongen verplaatsing wegens dringend eigen gebruik locatie door de gemeente ● (te) weinig ruimte voor uitbreiding en vernieuwing van onze activiteiten en opvangcapaciteit. 2.3 Strategie Wanneer de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen tegen elkaar worden afgezet, zien we welke kwaliteiten we verder moeten uitbouwen om de toekomst van het vogelhospitaal en de opvang van vogels in Midden-Nederland veilig te stellen. Ook wordt duidelijk welke bedreigingen we daartoe het hoofd moeten bieden en wat de kansen zijn die we kunnen benutten. Dat geeft richting aan ons handelen voor de komende jaren. Wanneer wij de uitkomst daarvan in perspectief zetten, levert dat de volgende resultaten op: 1. Een krachtige organisatie met een brede uitstraling naar buiten, gesteund door overheden, andere (natuur)organisaties en een grote groep sponsors en donateurs. 2. Een financieel gezonde stichting die vooruitstrevend durft te zijn voor wat betreft de opvang van inheemse diersoorten en een vooraanstaande positie inneemt in opvangend Nederland. 3. Er is sprake van goede naamsbekendheid, landelijke samenwerking op alle vlakken en een breed draagvlak onder de bevolking. 4. We bieden betere en efficiëntere zorg aan de dieren en het percentage uitgezette vogels wordt verhoogd. 5. We bieden goede opleidingsmogelijkheden aan stagiaires met een beroepsgerichte stage. 6. In het opvangcentrum werken we actief mee aan de reïntegratie van werkzoekenden en van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Hoofdstuk 3. Doelstellingen en middelen Om de hierboven beschreven resultaten te realiseren, zetten wij in op de volgende doelstellingen en benodigde middelen: ● ● ● ● ● ● ● ●
Verbetering van de financiële situatie; Toename van het aantal vrijwilligers; Goed PR- en marketingbeleid; Stevig fondsenwervingprogramma; Drie betaalde voltijds krachten in vast dienstverband; Uitbreiding opvangcapaciteit; Uitbreiding van de mogelijkheden voor het volgen van interne en externe opleidingen; Uitbreiding van het bieden van educatie.
Projecten zullen pas worden uitgevoerd als daar een financiële zekerheid (projectfinanciering) tegenover staat. Daarnaast zullen we naar nauwere samenwerking zoeken met andere vogelopvangcentra in Nederland. En er is sprake van samenwerking met het Dutch Wildlife & Health Center van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.
6
Hoofdstuk 4. Werkplan 2015 – 2018 Naast uitvoering van de reguliere taken van de beheerders en bestuursleden (zie Bijlage), wordt in de periode 2015 tot en met 2018 ingezet op het verrichten van de volgende activiteiten: • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Werving nieuwe donateurs. Uitbreiding vaste sponsors, zowel t.b.v. verschillende projecten als t.b.v. vaste inkomsten. Aantrekken nieuwe adverteerders t.b.v. de nieuwsbrief. Aantrekken van nieuwe vrijwilligers. Vergroten kennis en betrokkenheid vrijwilligers. Het volgen van cursussen om de kwaliteit te blijven waarborgen en fondsen te werven. Uitbreiden medische kennis en vaardigheden. Samenwerking met verschillende gemeenten uitbreiden voor wat betreft plaatsing van mensen met een bijstandsuitkering. Groter aantal jongeren met een taakstraf begeleiden. Aanbieden van praktijkonderwijs (inspelen op veranderingen MBO). Optimaliseren stages (goede verhouding input-output). Inzicht krijgen in kosten verbruiksgoederen. Verdere bezuinigingen op vogelvoer, energie- en waterverbruik. Onderhoud structureren en invoeren periodiek onderhoud. Actualiseren website. Uitbreiding aantal rondleidingen en presentaties. Het realiseren van een educatieruimte met kantine. Overkappen binnenplaats rond ontvangstruimte.
Deze activiteiten worden met een concrete planning opgenomen in een 2-jaars activiteitenoverzicht. De voortgang wordt jaarlijks geëvalueerd. Voor afloop van de 2jaarspersiode, wordt het activiteitenoverzicht geactualiseerd.
7
Bijlage: Overzicht van taken en verantwoordelijkheden Verdeling taken en verantwoordelijkheden Voorzitter Doel Het leiden en besturen van de stichting. Functie-inhoud De voorzitter is in de eerste plaats coördinator en stemt de activiteiten binnen de stichting op elkaar af. De voorzitter inspireert en is op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. De voorzitter delegeert, draagt taken over en stimuleert samenwerking. De voorzitter geeft leiding aan de beheerder en assistent-beheerder. De voorzitter draagt er zorg voor dat verschillende partijen op één lijn komen. De voorzitter communiceert met donateurs, vrijwilligers en externe actoren. De voorzitter is eindverantwoordelijk voor de PR en de fondsenwervingcommissie. De voorzitter is de spreekbuis van het bestuur naar donateurs en vrijwilligers en naar de externe actoren. De voorzitter leidt de bestuursvergaderingen. De voorzitter draagt de verantwoordelijkheid voor de besluitvorming. Secretaris Doel Zorg dragen voor het administratieve gedeelte van de vereniging, zoals het archief en de organisatie en verslaglegging van vergaderingen. Functie-inhoud De secretaris draagt zorg voor het opzetten en bijhouden van het archief. De secretaris is verantwoordelijk voor het voorbereiden van vergaderingen, in overleg met de voorzitter, en de verslaglegging. De secretaris zorgt voor de beantwoording van ingekomen post. De secretaris is lid van de fondsenwervingcommissie. De secretaris bewaakt termijnen van geldigheid vergunningen en licenties e.d. De secretaris stelt het tekstueel jaarverslag op. Penningmeester Doel Het voeren van het financieel beheer van de stichting. Functie-inhoud De penningmeester draagt zorg voor de boekhouding. De penningmeester stelt het financieel jaarverslag op. De penningmeester legt van de financiële documenten een archief aan. De penningmeester handelt de dagelijkse financiële zaken af. De penningmeester stelt jaarlijks de begroting op en bewaakt deze. De penningmeester draagt zorg voor het verwerken van financiële middelen zoals donaties, sponsorbijdragen, subsidies, acties. Is lid van de fondsenwervingcommissie. De penningmeester draagt zorg voor de salarisadministratie en onkostenvergoedingen.
8
De penningmeester regelt de fiscale zaken en verzekeringen. Beheerder Administratie • Beantwoorden binnengekomen mail • Bijhouden administratie binnengekomen vogels volgens besluit EZ • Bijhouden Website (artikelen en wijzigingen) • Plaatsen bestellingen • Bijhouden dag- en jaarrooster • Aftekenen urenlijsten en nakijken/beoordelen opdrachten stagiaires • Opstellen vrijwilligerscontracten Communicatie • Te woord staan bezoekers • Beantwoorden telefoon • Te woord staan pers • Contact onderhouden met andere opvangcentra • Contact onderhouden met leveranciers • Contact onderhouden met scholen • Coördineren kopij voor nieuwsbrief • Is lid van de fondsenwervingcommissie Educatie • Voorlichten bezoekers volgens besluit EL&I • Presentaties geven • Opleiden stagiaires MBO dierverzorging (niveau 1,2,3 en 4) • Afnemen praktijkexamens MBO dierverzorging (niveau 1,2 en 3) • Begeleiden en invullen maatschappelijke stages • Voeren van beoordelingsgesprekken (tussentijdse en eind) met stagiaires • Workshops geven aan dierenambulances Medisch • Stellen van een diagnose bij de binnengebrachte vogels volgens besluit EZ • Verstrekken van medicamenten • Behandelen van vogels volgens richtlijn Rob van Zon (dierenarts) • Aanbieden van vogels of monsters bij diverse onderzoeksinstituten • Bijhouden en verbreden vakkennis Leidinggevend • Aannemen vrijwilligers • Beoordelingsgesprekken voeren met vrijwilligers en assistent-beheerder • Inplannen werkzaamheden • Inplannen vrijwilligers en stagiaires • Opstellen inwerktraject • Aansturen stagiaires, vrijwilligers en assistent-beheerder • Periodiek overleg voeren met vrijwilligers • Bijwonen bestuursvergaderingen • Up to date houden en uitwerken van werkinstructies
9
