Beleidsplan begraafplaatsen 2010 van de Parochie HH. Twaalf Apostelen vastgesteld in de bestuursvergadering van 14 april 2010
Beleidsplan begraafplaatsen 2010 van de Parochie HH. Twaalf Apostelen.
1.
Inleiding
De parochie HH. Twaalf Apostelen is per 1 januari 2010 ontstaan uit een samenvoeging van 12 parochies met 13 kerken in de regio die tot die tijd werd gevormd door het parochieverband Graafschap Zutphen. In dit parochieverband hadden 10 van de 12 parochies een eigen kerkhof. De wijze van bestuur en beheer van deze 101 kerkhoven is verschillend. De tarieven lopen sterk uiteen en de reglementen zijn niet eensluidend. Binnen de samengevoegde parochie HH. Twaalf Apostelen moet worden vastgesteld hoe deze 10 begraafplaatsen worden bestuurd en beheerd. Het Fusiedocument “Eenheid in verscheidenheid”, dat op 26 mei 2009 door de 12 voormalige parochies is vastgesteld binnen de stuurgroep van het toenmalige parochieverband Graafschap Zutphen, geeft richting aan het thans vast te stellen beleid. In het fusiedocument wordt geconstateerd dat het bestuur van de begraafplaatsen toekomt aan het parochiebestuur. Onder bestuur wordt –in het fusiedocument- verstaan het vaststellen van een begraafplaatsreglement en algemene regels, het vaststellen van tarieven en het verlenen van grafrechten. Ook wordt in het fusiedocument vastgesteld dat de administratie van de begraafplaatsen centraal zal worden ingericht. In aanvulling op hetgeen hieromtrent in het Fusiedocument “Eenheid in verscheidenheid” is gesteld, wordt in dit beleidsplan er van uitgegaan dat de lokale beheerder de muitaties in het centrale systeem zal aanbrengen.2 Het daartoe door de Nederlandse bisdommen ontwikkelde programma Navision is inmiddels in 2010 beschikbaar gekomen. Voordeel van dit programma is onder meer dat de module begraafplaatsen gekoppeld kan worden aan de module ledenadministratie en de module financiën. Navision is ook gekoppeld aan SILA, waardoor bijvoorbeeld adreswijzigingen van grafrechthebbenden automatisch worden verwerkt. Het dagelijks beheer, de dagelijkse zorg, van de begraafplaatsen zal in handen blijven van een kerkhofbeheerder die door het bestuur van de plaatselijke geloofsgemeenschap (locatieraad) zal worden aangestuurd. Onder dagelijkse zorg wordt in dit verband verstaan het (groen) onderhouden van de begraafplaats en het feitelijk (doen) uitvoeren van begrafenissen. Op dit punt verandert weinig tot niets, omdat ook in de situatie vóór 1 januari 2010 deze
1
In Keijenborg is door de parochie op 4 november 1987 de eigendom van het kerkhof om niet overgedragen aan een op 11 juli 1986 door de parochie opgerichte stichting naar Nederlands recht “Stichting Rooms Katholieke Begraafplaats “St. Jan de Doper”” . Deze stichting valt niet onder het kerkelijk recht en exploiteert het kerkhof geheel onafhankelijk van de parochie. In Lochem is geen katholieke begraafplaats. 2 Zie hoofdstuk 5 “Administratie” van dit beleidsplan
1
Beleidsplan begraafplaatsen 2010 van de Parochie HH. Twaalf Apostelen vastgesteld in de bestuursvergadering van 14 april 2010
dagelijkse zorg ook niet door het kerkbestuur zelf werd gedaan, maar door een kerkhofbeheerder die door het kerkbestuur werd aangestuurd3. Voor het parochiebestuur is dus het aanspreekpunt niet de lokale beheerder van de begraafplaats, maar het bestuur van de lokale geloofsgemeenschap (locatieraad). Dat lokale bestuur onderhoudt het contact met de beheerder(s) van de begraafplaats, zoals dat lokale bestuur ook het contact met alle (andere) lokale vrijwilligers onderhoudt.
2. Vaststellen reglement voor de begraafplaats. De bevoegdheid tot het vaststellen van een reglement voor de begraafplaats komt toe aan het parochiebestuur. Thans is de situatie zo dat de onderscheiden locaties verschillende reglementen hebben. Sommige daarvan zijn redelijk recent en in overeenstemming met het op het moment van vaststellen daarvan toen vigerende model reglement zoals vastgesteld door de Nederlandse bisschoppen. Andere reglementen zijn van een oudere datum. Op 1 januari 2010 is een aantal wijzigingen in de Wet op de lijkbezorging doorgevoerd. Op 25 januari 2010 hebben de Nederlandse bisschoppen een nieuw model reglement vastgesteld, met daarin verwerkt de wetswijzigingen van 1 januari 2010. Op de begraafplaatsen binnen de parochie worden zogenaamde eigen graven uitgegeven; dat betekent dat de grafrechthebbende onder meer bepaalt wie wordt begraven. Er worden geen zogenaamde algemene graven ingericht (graven bestemd voor het begraven van meerdere overledenen die geen verwanten van elkaar hoeven te zijn) en waarbij de familie van de overledene geen invloed heeft op wie verder in dat graf wordt begraven. Bij deze graven is dus ook geen grafrechthebbende; er wordt een recht op medegebruik verleend. Bij de vaststelling van een algemeen reglement voor alle begraafplaatsen kunnen voor bepaalde begraafplaatsen desgewenst in een bijlage aparte regels worden gegeven voor plaatselijk specifieke situaties. Daarbij wordt bijvoorbeeld gedacht aan regels voor herinrichting van een deel van de begraafplaats4. Ook kan in een dergelijke bijlage worden vastgelegd hoe dubbelgraven zullen worden ingericht.5 Tenslotte kunnen regels voor (bestaande) familiegraven (kelders) worden vastgesteld6.
3
In Steenderen heeft het kerkbestuur in 29 oktober 1996 een overeenkomst van bruikleen afgesloten met een stichting naar Nederlands recht, de “Stichting Rooms-Katholieke Begraafplaats H. Willibrordus te Steenderen” die het kerkhof bestuurt en beheert. In Baak heeft het kerkbestuur in 2009 een overeenkomst gesloten met een groepering die zich noemt “Vrienden van de Parel van Baak” om tegen betaling van € 2.500 per jaar het onderhoud te verzorgen, te vermeerderen met € 100 voor materialen. 4 In Joppe loopt op dit moment daarvoor een project. 5 Twee overledenen naast elkaar of boven elkaar begraven. 6 Sommige begraafplaatsen beschikken over meer of minder grote grafkelders voor meerdere personen, meestal de familie van de stichters van kerk of kerkhof.
2
Beleidsplan begraafplaatsen 2010 van de Parochie HH. Twaalf Apostelen vastgesteld in de bestuursvergadering van 14 april 2010
Vanzelfsprekend zal met de besturen van de lokale geloofsgemeenschappen (locatieraden) door de portefeuillehouder begraafplaatsen overleg worden gepleegd over de inhoud van te vast te stellen reglementen. Een en ander zal naar verwachting in 2010 zijn beslag krijgen.
3. Tarieven Ten tijde van de samenvoeging en de vorming van de nieuwe parochie per 1 januari 2010 hanteerden de oude parochies allen hun eigen tariefstructuur voor het verlenen en verlengen van grafrechten en voor bijdragen die gevraagd werden voor het onderhoud van het kerkhof. Daarbij valt op dat er een zeer grote variatie is in de gehanteerde tarieven. Sommige oude parochies hanteerden een tarief dat economisch genoemd kan worden, andere hanteerden dermate lage tarieven dat gevreesd moet worden dat het kerkhof daarvan niet kon worden onderhouden, ook al wordt het (groen) onderhoud door vrijwilligers gedaan. Dit speelt te meer als een (soms aanzienlijke) vergoeding wordt gegeven aan de beheerder van de begraafplaatsen of de tuinlieden. Ook in de oude parochies waar de hogere tarieven worden gehanteerd, zijn deze tarieven nog veel lager dan de tarieven die de wereldlijke overheid in de regio hanteert. Op sommige begraafplaatsen worden in dubbelgraven de lichamen boven elkaar begraven; in andere naast elkaar. Soms is beide mogelijk en bestaan er voor beide mogelijkheden aparte tarieven. Er bestaat alle aanleiding om voor dubbelgraven waarbij 2 overledenen naast elkaar worden begraven een ander tarief te hanteren dan voor de dubbelgraven waar de 2 overledenen boven elkaar worden begraven. Op verschillende begraafplaatsen wordt en apart tarief geheven voor kindergraven; er is alle aanleiding om die situatie te handhaven respectievelijk in te voeren. Urnen kunnen binnen de wettelijke kaders in een bestaand graf worden bijgeplaatst; in die gevallen zal (mede met het oog op de wettelijke grafrust) het bestaande grafrecht moeten worden verlengd. Op begraafplaatsen waar een urnenmuur aanwezig is kunnen urnen in die muur worden geplaatst. Het lijkt vanzelfsprekend dat het parochiebestuur komt tot uniforme tarieven voor de begraafplaatsen. Uitgangspunt zal zijn dat de tarieven zodanig zullen zijn dat de begraafplaatsen kunnen worden geëxploiteerd zonder dat de parochie daarop hoeft toe te leggen; integendeel. Daarbij zullen tarieven voor de bijdrage aan het onderhoud worden verwerkt in de tarieven voor de grafrechten en derhalve bij vooruitbetaling moeten worden voldaan De portefeuillehouder begraafplaatsen zal over de nieuwe tarieven overleg plegen met de besturen van de lokale geloofsgemeenschappen (locatieraden). Een en ander zal in de loop van 2010 worden gerealiseerd.
3
Beleidsplan begraafplaatsen 2010 van de Parochie HH. Twaalf Apostelen vastgesteld in de bestuursvergadering van 14 april 2010
4.
Grafrechten.
Zoals al in het Fusiedocument “Eenheid in verscheidenheid” is vastgesteld is het parochiebestuur de aangewezen instantie om grafrechten te verlenen en te verlengen. Op het moment is het zo dat op 8 begraafplaatsen grafrechten worden verleend voor een periode van 20 jaar, overeenkomstig het model reglement voor begraafplaatsen zoals vastgesteld door de bisschoppen7. Het lijkt voor de hand te liggen in de toekomst een grafrecht voor 20 jaar te verlenen. Verlenging van grafrechten is volgens wettelijk voorschrift slechts mogelijk voor een periode van 10 jaar. Wel is het mogelijk om na afloop van een verlengde periode telkens weer opnieuw –voor maximaal 10 jaar- te verlengen. Het beleid van de parochie is om indien de grafrechthebbende daarom verzoekt het grafrecht telkens weer te verlengen. Indien van een dubbelgraf het grafrecht verloopt en er is nog geen tweede overledene in begraven, dan moet het grafrecht op het moment van verlopen worden verlengd. Volgens wettelijk voorschrift mag die verlenging ook dan slechts voor 10 jaar worden aangegaan. Voor urnen in de urnenmuur kunnen soortgelijke rechten als voor graven worden verleend.
5. Administratie. De parochie HH. Twaalf Apostelen zal beschikken over een (centraal) parochiesecretariaat. In dit secretariaat zullen ook werkzaamheden met betrekking tot de begraafplaatsen worden ondergebracht. Binnen de parochie wordt voor de financiële administratie en voor de ledenadministratie gebruik gemaakt van het computersysteem Navision. Sedert begin 2010 is binnen dit systeem ook de module voor begraafplaatsen beschikbaar. De administratie van de begraafplaatsen zal in dit systeem moeten worden gevoerd. Dat betekent dat de huidige administratie per begraafplaats moet worden omgezet. Als groot voordeel van het gebruik van Navision is in de inleiding reeds genoemd dat bijvoorbeeld adreswijzigingen van grafrechthebbenden automatisch worden verwerkt indien de grafrechthebbende in SILA is opgenomen. Dat betekent dat de parochie bij elk nieuw uit te geven grafrecht de grafrechthebbende moet verplichten in SILA te worden opgenomen. Op die wijze wordt het tijdrovende zoeken naar adresgegevens van grafrechthebbende op het moment dat grafrechten al dan niet moeten worden
7
In Ruurlo worden grafrechten verleend voor 30 jaar. In Zutphen worden grafrechten verleend voor 20, of 30 of 40 jaar.
4
Beleidsplan begraafplaatsen 2010 van de Parochie HH. Twaalf Apostelen vastgesteld in de bestuursvergadering van 14 april 2010
verlengd, vermeden. Ook is het systeem Navision in staat om correspondentie, aktes van grafrecht en nota’s voor een en ander te genereren. Per locatie zal de beheerder van de begraafplaats in Navision de administratieve gegevens invoeren; lokaal worden de wettelijke registers bijgehouden, worden de mutaties ingevoerd en worden de nota’s verzonden. Met de besturen van de lokale geloofsgemeenschappen zal overlegd worden hoe en wanneer de overgang van de huidige administraties naar het centrale systeem Navision wordt gerealiseerd. Het centrale secretariaat heeft vanzelfsprekend ook toegang tot de gegevens in Navision. De beheerder van de begraafplaats bewaakt de termijnen van de grafrechten en stuurt tijdig (hiervoor gelden ook algemene voorschriften) aan de grafrechthebbende de mededeling van het verlopen van het grafrecht met het aanbod om het grafrecht te verlengen. Indien onverhoopt (het adres van) de grafrechthebbende onbekend is (geworden) dan zorgt hij voor de nodige actie (i.c. aanplakken).
6. Dagelijkse zorg. Kerkhofbeheerder Ook na de samenvoeging van de parochies blijft de dagelijkse zorg van de begraafplaatsen in handen van de besturen van de lokale geloofsgemeenschappen (locatieraden). Onder de dagelijkse zorg wordt niet alleen verstaan het (groen) onderhoud van de begraafplaats en het (doen) verzorgen van de begrafenissen. Daaronder wordt ook verstaan de administratieve vastlegging van een en ander zoals dat voor de fusie reeds gebeurde. Zoals in de vorige paragraaf uiteengezet zal die administratie in Navision moeten gaan plaats vinden. Vóór 1 januari 2010 hebben de toenmalige kerkbesturen de in deze paragraaf bedoelde zorg in handen gelegd van een kerkhofbeheerde en/of een kerkhofcommissie. Daar waar die zorg in handen is gelegd van anderen dan vrijwilligers van de parochie, zal het parochiebestuur in contact treden met de besturen van de lokale geloofsgemeenschappen (locatieraden).
5