11/21/2011
Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC LEI Wageningen UR: Co Daatselaar
Aanleiding en doelstellingen onderzoek
Veel mest elders af te zetten tegen hoge kosten, druk verlichten door:
Minder dieren: niet optie veehouders/industrie Minder mineralen: mestafzetkosten nog veel per ton Minder volume: o.a. drogen Meer verschillende producten uit mest met meer constante samenstelling: o.a. mest scheiden Dierlijke mest naar kunstmest: mineralenconcentraat Buiten Nederlandse landbouw: export, verbranden
Dossier EC: doel erkenning kunstmestvervanger
LEI kosten-baten en gebruikerservaringen
1
11/21/2011
Pilots mineralenconcentraat
2009-2011 onderzoek 8 installaties, MC: 7,12 kg N en 9,07 kg K2O/ton Meest gebruikte schema (4 van de 8)
Kosten/baten-analyse MC-installaties
Economische haalbaarheid installatie =
Prijzen en verhoudingen wat de installatie in gaat • Varkensmest of rundveemest – Andere mest – Andere producten
Prijzen en verhoudingen wat uit de installatie komt • Concentraat uit omgekeerde osmose • Dikke fractie • Effluent – Andere eindproducten
Andere kosten en opbrengsten installatie
2
11/21/2011
Omvang installaties in ton per jaar
Aanpassingen bij installaties met vergisting
Bedrijf A
Bedrijf H
Gerekend voor 50.000 ton mest i.p.v. 67.000 ton ingaand product Energie voor scheiding, ultrafiltratie en OO niet meegenomen: komt intern uit vergisting Gerekend voor 8.000 ton mest i.p.v. 14.150 ton ingaand product
Scheiding en OO anders door vergisting? Andere scheider indien geen vergisting?
3
11/21/2011
Variabele kosten installaties: gem. €4,82/ton
Vaste kosten installaties: gem. €3,66/ton
4
11/21/2011
Totale kosten installaties: gem. €8,48/ton
Kosten afzet eindproducten: gem. €3,48/ton Ontvangen prijs mest: gem. €13,02/ton
5
11/21/2011
Kosten versus baten
Prijzen/aandelen eindproducten en resultaat
Concentraat € 3,74/ton 23% Dikke fractie €14,93/ton 15% Effluent € 0,60/ton 53% Ultrafiltraat € 7,50/ton 9% Gemiddeld per ton: €3,48 Kosten installaties per ton mest: €8,48 Aanvoerprijs mest €13,02 per ton Resultaat: + €1,06 per ton mest
6
11/21/2011
Een waardeberekening van het MC
7,12 kg N en 9,07 kg K2O; uitrijden €2,50/ton KAS
K-60
€/kg N
€/kg K2O
Prijs/ton MC N
N en K2O
2010
0.89
0.67
3.84
9.95
2009
1.01
1.16
4.66
15.14
2008
1.36
0.85
7.18
14.93
2007
0.87
0.43
3.68
7.60
2006
0.82
0.41
3.35
7.09
2005
0.75
0.39
2.81
6.36
Gevolgtrekkingen
Installaties kunnen kostendekkend draaien
Kleinere installaties duurder
Sterk afhankelijk van prijzen mest en eindproducten Er is samenhang tussen prijs mest, prijs eindproducten en prijs kunstmeststoffen Compensatie door goedkopere afzet eindproducten Blijft deze compensatie bij opschaling?
Mestmarkt nog niet uitgekristalliseerd
Afnemers weten vaak niet tijdig wat geleverd wordt Bv. kunstmest-/mengvoermarkten ‘volwassener’
7
11/21/2011
Gebruikerservaringen mineralenconcentraat
103 respondenten in 2009 en 169 in 2010
Ca. 2/3 melkveehouders, 1/3 akkerbouwers
Dichtbij MC-installaties vooral melkveehouderij
Vooral op gras, snijmais en cons.-aardappelen Op gras en snijmais vaak gemengd met eigen drijfmest
Bij installatie H gebruik concentraat op eigen bedrijf
Dosering kleinere hoeveelheden (minder dan 10-15 m3/ha) lastig met ‘standaard’apparatuur
Op akkerbouwgewassen soms met sleepslangenbemester (in 2010 soms toegestaan)
Gebruikerservaringen vervolg 1
Grasland
Schatting dat opbrengst en kwaliteit goed zijn • Bij stikstofwerking van 100% • Meestal ‘op het oog’, soms vergeleken door een deel met mineralenconcentraat en een ander deel met kunstmest (bij) te bemesten • Vaak gemengd met drijfmest toegediend: maakt schatten effect mineralenconcentraat lastiger
Negatief effect bij droogte bij/na toediening Meestal alleen waarde toegekend aan stikstof
8
11/21/2011
Gebruikerservaringen vervolg 2
Snijmais en consumptieaardappelen
Bij snijmais kort voor het zaaien Bij aardappelen net voor het poten maar ook wel als latere bijmesting (sleepslangensysteem) Zowel stikstof als kali worden gewaardeerd Opbrengsten over het algemeen goed
Circa 70% denkt goedkoper uit te zijn met mineralenconcentraat dan met kunstmest Ruim 50% is bereid meer te betalen
Gemiddeld ruim 1 euro per ton betaald
Nadelen volgens gebruikers
Wordt het een kunstmestvervanger of niet?
Indien niet, dan weinig meer gebruikt • Drijfmest dan financieel aantrekkelijker en ook nog organische stof erbij
Extra bewerking, daardoor duurder Stikstof niet 100% werkzaam maar telt wel als zodanig in bemestingsplan (want ‘kunstmest’) Ziekte-insleep en/of extra zware metalen
Perceptie gebruikers, niet gestaafd met analyses
9
11/21/2011
Positieve punten volgens gebruikers
Bijmenging concentraat maakt drijfmest beter verwerkbaar (‘dunner’) Constantere groei gewas dan met kunstmest Naast stikstof en kali ook sporenelementen
Organische stof en fosfaat door scheiding en omgekeerde osmose vrijwel nihil
Geen kunstmeststrooier meer nodig Beter gevoel vanwege ‘hergebruik’ mineralen in de landbouw (kringloop) in plaats van aanschaf ‘nieuwe’ mineralen via kunstmest
Dank voor de aandacht Nadere informatie: www.mestverwerken.wur.nl (rechts midden/onder: ‘alle publicaties over mestverwerken’)
© Wageningen UR
10
