‘Axel gezond en wel’ Gezondheidscentrum te Axel PROGRAMMA VAN EISEN
Programma van Eisen- definitieve versie Juni 2011 Bevat technisch-duurzaam deel Bevat in cursief wat niet in het LHV opleverniveau zit 1 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Inhoudsopgave Samenvatting / leeswijzer ……………………………………………………………
3
Inleiding………………………………………………………………………………………… Visie ……………………………………………………………………………………………….
4 5
Hoofdstuk 1 Het gebouw en ruimtebehoefte 1.1 Het gebouw…………………………………………………………………..………… 1.2 Stedenbouwkundige randvoorwaarden ……………………………… 1.3 Vergunningen ……………………………………………………………………... 1.4 Participanten gezondheidscentrum…………………………………….. 1.5 Vloeroppervlakte gezondheidscentrum ………………………………
6 8 9 9 10
Hoofdstuk 2 Indeling en inrichting van ruimten 2.1 Algemeen……………………………………………………………………………….. 2.2. Entreegebied………………………………………………………………………… 2.3. Gebruikersruimten en routing …………………………………………….. 2.4 Auditieve gegevens van de ruimten …………………………………….. 2.5 Vaste inrichting en voorzieningen ………………………………………..
11 11 12 13 14
Hoofdstuk 3 Installaties 3.1Werktuigbouwkundige installaties ………………………………………….. 3.2 Elektrische installaties …………………………………………………………..
16 17
Hoofdstuk 4 Programma van eisen 4.1. Gemeente Terneuzen…………………………………………………………… 4.2. Huisartsenpraktijk………………………………………………………………… 4.3. Apotheek Axel……………………………………………………………….. 4.4. Fysiotherapie Van Doeselaar……………………………………………….. 4.5. Podotherapie de Smet………………………………………………………….. 4.6. ZorgSaam Thuiszorg ……………………………………………………………. 4.7. GGD Zeeland, onderzoeksruimten JGZ ………………………………. 4.8. Functies zonder eigen werkruimte 4.8.1. Maatschappelijk werk …………………………………………….. 4.8.2. Indigo ……………………………………………………………………… 4.9 Gemeenschappelijke ruimten …………………………………………….. Hoofdstuk 5 Programma van aanbevelingen cliënten 5.1. Inleiding………………………………………………………………………………… 5.2. Aanbevelingen en wensen ten aanzien van accommodatie.. 5.3. Organisatie van de zorg…………………………………………………………
20 22 27 33 34 34 35 38 38 38 39 39 39
Bijlage 1: Technisch en duurzaam programma van eisen Bijlage 2: Mogelijke duurzame maatregelen gezondheidscentrum Axel (Energie, Water, Afvalpreventie en scheiding, Materiaalkeuze) Bijlage 3: PvE GGD Zeeland Bijlage 4: minimum eisen praktijk voor podotherapie Bijlage 5: Intern memo Zorgsaam (ICT infrastructuur, J. Vergouwe, 31 05 2011)
2 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Samenvatting/Leeswijzer In dit Programma van Eisen zijn de eisen van de gebruikers aan het Gezondheidscentrum Axel in oprichting ten aanzien van de bouw vastgelegd. Het algemene deel beschrijft in hoofdstuk 1 onder meer de visie op de samenwerking in het gebouw, de algemene eisen aan de bouw, de stedebouwkundige randvoorwaarden, de participanten en de ruimteindeling. Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 worden Bijlage 5
2 3 4 5
beschrijft de indeling en inrichting van de ruimten de werktuigbouwkundige en elektrische installaties beschrijft de PvE’s van de afzonderlijke participanten. de aanbevelingen van de kant van de cliënten
bevat het technische PvE, en een aantal paragrafen over duurzaam bouwen het PvE van GGD Zeeland de minimumeisen die aan een praktijk voor podotherapie gesteld een intern memo van Zorgsaam ten aanzien van de IT infrastructuur
Het PvE legt veel zaken vast. Een aantal zaken zal tijdens de bouw in overleg tussen bouwheer, gebruikers en architect nader besproken en vastgelegd moeten worden. De projectstructuur moet hiertoe de overleg- en besluitvormingsstructuren bieden.
3 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
4 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Inleiding Het Gezondheidscentrum Axel is een nieuw te bouwen eerstelijnsvoorziening. De voorziening zal gerealiseerd worden aan de De Ruyterstraat te Axel, Zeeuws Vlaanderen. Het werkgebied van de zorgvoorziening is de kern Axel samen met enkele omliggende kleine kernen zonder (veel) eerstelijns voorzieningen, met in totaal circa 10.000 inwoners. Opdrachtgever is de gemeente Terneuzen die met steun en stimulering van de Provincie Zeeland het probleem van de dreigende teloorgang van de functies in de eerstelijnsgezondheidszorg in Axel heeft opgepakt om met een gezondheidscentrum duurzaam de continuïteit van de zorg te garanderen. De provincie heeft in het kader van zijn meerjarenplan ‘Nieuwe Verbindingen’ onder meer infrastructurele ontwikkelingen in de zorg als prioriteit benoemd. De provincie signaleert de dreigende verslechtering van de infrastructuur die optreedt ten gevolge van demografische veranderingen, en wil dit tegenwicht bieden door ‘nieuwe oplossingen’. Uitgangspunten van de voorziening zijn: • Een goede, geïntegreerde eerstelijns gezondheidszorg met een veelheid aan functies. De integratie betreft zowel cure en care als ook zorg en preventie. • Er is duidelijke meerwaarde gecreëerd door koppeling van de WMO, volksgezondheid en eerstelijnszorg • Versterking van de participatie van de zorg- of hulpvrager, in diens rol van patiënt, cliënt of burger, om daarmee optimaal tegemoet te komen aan de vragen en behoeftes van de burgers uit Axel. • De voorziening moet dusdanig flexibel zijn dat ingespeeld kan worden op toekomstige veranderingen, waaronder uitbreidingen. Zowel interne als ook externe flexibiliteit is een vereiste. • Een duurzame samenwerkingsvorm, die toekomstbestendig is en de continuïteit van het centrum garandeert. Programma van Eisen Op het moment van samenstelling van dit document zijn de zorgaanbieders die van plan zijn of overwegen in het centrum te gaan werken in principe bekend. De zorgaanbieders hebben ieder individueel een overzicht van de gewenste m2 gemaakt en aanvullende eisen t.a.v. een PvE. Vervolgens zijn, op basis van de inhoudelijk gewenste samenwerking, de wensen geïnventariseerd t.a.v. het gezamenlijk gebruik van (ruimten in) het gebouw en het delen van facilitaire voorzieningen. Dit dient als basis voor dit ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen. Het Programma van Eisen (PvE) legt vast welke eisen partijen stellen aan de nieuwe huisvesting. Het opstellen van het PvE gebeurt in een fase waarin de opdrachtgever van het bouwproces, samen met belanghebbenden, in abstracte termen definieert hoe de huisvesting eruit moet komen te zien. Dit PvE, in zijn definitieve vorm, is bindend voor de architect. Zijn ontwerp zal binnen dit PvE gerealiseerd moeten worden.
5 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Visie Om in de kern Axel in te spelen op actuele en toekomstige behoeften aan gezondheids- en welzijnszorg zijn de volgende kenmerken van de door de voorziening geleverde zorg gedefinieerd: Samenwerking is de basis voor een kwalitatieve zorg. De eerstelijns zorg gaat inspelen op de versterking die samenwerking zal gaan krijgen. Uit ervaring en onderzoek blijkt steeds duidelijker dat in het complexer geworden veld van gezondheid, ziekte en behandeling samenwerking een absolute voorwaarde is voor een kwalitatieve gezondheidszorg. De samenwerking betreft ketenpartners in de eerste lijn, intramurale samenwerking met partners in de (voorheen) tweede lijn zodat ‘anderhalvelijns zorg’ ontstaat, als ook samenwerking met de op het gebied van de Wet op de maatschappelijke ondersteuning werkzame partners, zodat ‘halve lijns zorg’ ontstaat. Samenwerking van het zorgdomein en het WMO domein. Integratie van het zorgdomein en van het WMO domein moet voor de cliënt leiden tot een totaalaanbod van laagdrempelige, doelmatige zorg, waarbij veel ruimte is voor preventieve maatregelen die de zelfstandigheid en participatie van de cliënt zo veel mogelijk ondersteunt. Actieve rol voor de cliënt. Door de zorgvrager actief te betrekken bij alle zorggerelateerde processen wordt maximaal gewaarborgd dat de zorgvrager zelfredzaam blijft en wordt. Deze zelfredzaamheid is behalve doel op zich een noodzakelijke voorwaarde om in de toekomst de groeiende hoeveelheid en omvang van de zorgvragen aan te kunnen. Een prettig werkklimaat. Een prettig werkklimaat is van groot belang om de werkers in het gezondheidscentrum duurzaam aan het centrum te kunnen binden. Een karakteristieke en aantrekkelijke uitstraling. Een karakteristieke en aantrekkelijke uitstraling draagt bij aan herkenbaarheid en toegankelijkheid voor de bewoners van Axel. In principe zijn alle bewoners van Axel ‘klanten’ van het centrum, en dienen zij het gebouw als ‘hun’ gebouw te beleven. Voorbeeld voor de provincie. Daar meerdere gemeenten in de provincie Zeeland met gelijke problemen ten gevolge van de demografische veranderingen kampen, kan het gezondheidscentrum te Axel als voorbeeld dienen voor vergelijkbare projecten in de provincie. Uit deze elementen van de visie volgen als eisen aan het gebouw: Het gebouw dient door vorm en inrichting • Zowel individueel werken als samenwerken in functionele zin te ondersteunen (rust én ontmoeting moeten gewaarborgd worden) • Uitnodigend en toegankelijk te zijn • Een aantrekkelijk werkklimaat te bieden • In de meest brede zin van het woord, en in zo veel mogelijk aspecten duurzaam gebouwd te zijn • Op een positieve manier bij te dragen aan het stadsgezicht van Axel • Professionaliteit en gastvrijheid uitstralen 6 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Hoofdstuk 1 Het gebouw en ruimtebehoefte 1.1 Het gebouw Herkenbaarheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid, bruikbaarheid, flexibiliteit. Het gebouw moet een uitnodigend en karakteristiek karakter hebben en een herkenbaar punt zijn in Axel. Duurzaam bouwen is belangrijk. Het centrum moet bereikbaar zijn voor alle verschillende mogelijkheden van vervoer: zowel via OV en taxi als ook zelfstandig met auto of fiets, dan wel te voet. Optimale toegankelijkheid voor de gebruikers, in het bijzonder gehandicapten, is noodzakelijk. Dit houdt in dat de gangen 1.20 m breed zijn. Voor het passeren van rolstoelen zijn plaatselijke verbredingen van 1.60 m noodzakelijk. Er zijn geen drempels en er dient een brancardlift aanwezig te zijn, bij voorkeur een doorrijlift. De Zeeuwse cliëntenorganisatie Klaverblad beschikt over een specialist op het gebied van toegankelijkheid. Het is goed om op het juiste moment met deze te overleggen oer de toegankelijkheid van het gebouw. Bruikbaarheid van het gebouw voor gebruikers en voor medewerkers, is noodzakelijk. De indeling van het gebouw is dus overzichtelijk van zichzelf, wat nog ondersteund wordt door bewegwijzering. Gezien te verwachten ontwikkelingen (uitbreiding van taken en functies binnen de eerstelijns zorg) dient de actuele bouw ruimte te bieden voor interne (andere ruimte indeling of verbouwing) en externe flexibiliteit (uitbreiding). Courante bouw is gewenst voor de eventuele situatie dat het gebouw voor ander gebruik aangewend moet worden. Klimaat. Het klimaat van het gebouw dient prettig te zijn. Dit betekent: • Mogelijkheid van natuurlijke ventilatie. • Snelle beïnvloedingsmogelijkheid van koude-inval. • Op grond van de Arbo eisen maar ook uit oogpunt van comfort is toetreding van daglicht noodzakelijk in alle ruimten waar cliënten of medewerkers gedurende ten minste twee uur achtereen verblijven. Er wordt maximaal gebruik gemaakt van daglicht en om het gebouw wordt een zo groen mogelijke omgeving geschapen • Het gebouw is voorzien van een goede airconditioning Het bouwcollege stelt in het referentiekader voor nieuwbouw van geïntegreerde zorgvoorzieningen dat naast de basiskwaliteitseisen betreffende de technische voorzieningen die men heeft neergelegd in de bouwmaatstaven binnen- en installatietechniek in de zorgsector de volgende basiskwaliteitseisen gelden voor behandelkamers: • Behandelkamers zijn uitgerust met een mechanisch ventilatiesysteem; • Het minimale buitenluchtaandeel bedraagt 100m3/h per persoon; • Het eindfilter is van klasse F9 7 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Onderhoud en energiegebruik. Bouw en inrichting moeten duurzaam energiegebruik mogelijk maken. Voorkeur bestaat voor gebruik van materialen, m.n. de vloerbedekking, die eenvoudig schoon te maken zijn en niet snel beschadigen. Ruimtegebruik. Gunstige verhouding van kamers, streven naar breedte: diepte = 1: 1,5. Gezien de ontwikkelingen in de zorg is het van belang voldoende bouwkundige flexibiliteit in te bouwen om tijdig te kunnen inspelen op ontwikkelingen en veranderingen in de zorgvraag. Dit houdt in dat het gebouw in beginsel relatief eenvoudig en tegen geringe kosten aan te passen is dan wel voor andere functies geschikt te maken. Afsluiten, compartimenten, ingangen. Er zijn minimaal drie ingangen nodig: de hoofdingang, een dienstingang en een leveranciersingang voor de apotheek. Apotheek en huisartsenpraktijk hebben een eigen bezoekersingang die mogelijk in de tochtsluis van de algemene entree gelegen is. Bezoekers die in de avond¬uren of in de weekenden in één van de ruimtes moeten zijn, moeten niet door het gebouw kunnen gaan zwerven. Iedere sector vormt zoveel mogelijk een afsluitbaar geheel. Verder moet worden gelet op de gevolgen van het houden van avondspreekuren door de diverse disciplines voor de indeling van het gebouw. Er wordt gewerkt met geprogrammeerde sleutels waardoor met een sleutel een beperkt aantal ruimten en de algemene deuren open gemaakt en gesloten kunnen worden. Structuur, bewegwijzering. De structuur van het gebouw, de verkeersruimten en de daarbij behorende bewegwijzering moeten de cliënt op een logische en vanzelfsprekende manier op de gewenste plek brengen, temeer daar er geen centrale receptie is. Akoestiek. Om de privacy van cliënten en zorgverleners te waarborgen dient de geluidsisolatie van de spreekkamers en behandelkamers optimaal te zijn. De verschillende werkruimten moeten gelijktijdig en ongestoord gebruikt kunnen worden. De flankerende geluidsoverdracht tussen spreek-, onderzoek cq behandelkamers en wachtruimten dient voorkomen te worden. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de beperking van het omloopgeluid o.a. door goede afdichtingen boven (systeem-) plafonds. Privacy. Voor de privacy van cliënten en zorgverleners is het van belang dat er in het gebouwontwerp rekening mee wordt gehouden dat zichtlijnen niet kunnen leiden tot ongewenste inkijk. Ook moet het afluisteren van vertrouwelijke gesprekken worden tegengegaan bij bv. balies, de wachtruimte en zoals al eerder gesteld de spreek- en behandelkamers. ICT/ telefonie. In het gebouw is een netwerk, waardoor het mogelijk is privacygevoelige informatie via het netwerk te versturen. De verbindingen met extern moeten 8 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
voldoende zwaar zijn zodat ook digitale röntgenfoto’s verstuurd kunnen worden. De telefonische bereikbaarheid van het centrum wordt zeer belangrijk gevonden De telefooncentrale moet minimaal XX gesprekken kunnen voeren. In ieder geval de huisartsenpraktijk beschikt over een eigen telefooncentrale en eigen ICT. De wensen van andere participanten op dit gebied moeten nog geïnventariseerd worden. Parkeerruimte. De gemeente heeft berekend dat op basis van de voorzieningen 38 parkeerplaatsen nodig zijn voor bezoekers. Hiervan zijn er 2 gereserveerd voor gehandicapten. Met 1 rijbaan betekent dit 760 m2. Er zullen ook een aantal parkeerplaatsen voor dienstdoende dan wel mobiele medewerkers gereserveerd moeten worden. Dit aantal bedraagt voorlopig 10 en moet nog precies vastgesteld worden.
1.2 Stedenbouwkundige randvoorwaarden
De stedenbouwkundige randvoorwaarden en wensen voor het GC zijn: • Optie tot uitbreiding. • Goede bereikbaarheid, ook voor mindervaliden, met openbaar vervoer, fiets en auto; • Bijvoorkeur moeten drie entrees worden gerealiseerd: een hoofdingang, een dienstingang en een leveranciersingang voor de apotheek. • Parkeergelegenheid conform de norm van de Gemeente Terneuzen, zijnde 2,7 (medische functies) parkeerplaats per 100 m² bruto vloeroppervlakte gebouw. De parkeerplaatsen voor het eigen personeel kunnen elders, bijv. op het Hofplein worden gerealiseerd. De bezoekersplaatsen worden op openbaar gebied gerealiseerd. Er zijn 2 plaatsen voor invaliden en 3 plaatsen voor dienstdoende huisartsen nodig. • De afstand tot openbaar vervoer moet nog bekeken worden. • Fietsen: Circa 25 stallingplaatsen voor fietsen nabij de hoofdentree voor bezoekers. Voor het personeel is een overdekte en afsluitbare stalling gewenst op eigen terrein voor een nader te bepalen aantal fietsen, afsluitbaar met een geprogrammeerde centrumsleutel. • Geluidbelasting op de gevel – door verkeer of andere geluidsbronnen – zodanig dat ook met geopende ramen (vertrouwelijke) gesprekken kunnen worden gevoerd. • Voldoende openbare verlichting • Een, ten opzichte van de omgeving gunstig liggende, kindervriendelijke en veilige entree. • Het gezondheidscentrum moet door zijn ligging, vorm en uitstraling duidelijk herkenbaar zijn. • De gebouwdiepte kan variëren tussen circa 14 m¹ en 20 m¹. Grotere gebouwdieptes moeten worden vermeden in verband met te veel ongewenste inpandige ruimten. Voor daglichttoetreding is relatief veel gevellengte benodigd. De gebouwdiepte conform bijlage 1 is circa 10.80 meter. Een groene omgeving De situering van het gezondheidscentrum ten opzichte van het openbare gebied is in dit kader eveneens van belang. Privacy in de spreekkamers is vereist. Niet alleen mogen op het trottoir bij openstaande ramen geen gesprekken spontaan meegeluisterd kunnen worden, ook geluidshinder en inkijk moet worden 9 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
voormeden. Een spreekkamer die de hele dag geblindeerd moet blijven vanwege de zon of inkijk is geen prettig werkvertrek. De gewenste afstand tot het trottoir is in verband hiermee 5 m¹ bedragen, e.e.a. afhankelijk van de mogelijkheden die de bestaande locatie biedt. Als bovenstaande stedenbouwkundige randvoorwaarden en wensen niet overeenkomen met die van de gemeente, zal in overleg gezocht moeten worden naar een voor beide acceptabele oplossing.
1.3 Vergunningen Huurder(s) is gehouden zelf zorg te dragen voor alle vergunningen die samenhangen met beoogd gebruik van het gebouw zoals onder meer de gebruiksvergunning en milieuvergunning.
1.4 Participanten Gezondheidscentrum Beoogde deelnemers in het gezondheidscentrum zijn:
3 huisartsen in 2 praktijken, met hun praktijkondersteuners en assistentie. Fysiotherapiepraktijk van Doeselaar met verschillende fysiotherapeuten Apotheek Axel ZorgSaam (thuiszorg, labfunctie, medisch specialistische zorg, diëtiste) De gemeente Terneuzen (inloopcentrum, aanZ, GGD Zeeland, Centrum voor Jeugd en Gezin) Podotherapiepraktijk De Smet
Voorziene zorgvoorzieningen, waarschijnlijk niet zelfstandig hurend of kopend, zijn: Verloskundige, diëtiste, Maatschappelijk werk Zeeuws Vlaanderen, medisch specialisten, psychologische hulpverlening (Indigo), spreekuren specialist ouderengeneeskunde, logopedie. De gemeente gaat in de hal een inloopcentrum creëren, dat naast baliefuncties tevens ruimte biedt voor een koffiehoek (ontmoetingsplaats), en voor informatie/demonstratieactiviteiten. Dit inloopcentrum dient ook geschikt te zijn voor het aanbieden van cursussen. Als bouwheer zal optreden Woongoed Zeeuws Vlaanderen. De gebruikers en initiatiefnemers hechten grote waarde aan een gebouw met een uitnodigende uitstraling op de gebruikers. Het is belangrijk dat Axel én de provincie Zeeland trots zijn kunnen op het gezondheidscentrum. Daartoe is het wenselijk dat het gezondheidsgebouw een karakteristieke uitstraling heeft, een prettig werk- en verblijfsklimaat biedt. Duurzame bouw en uitstraling worden als vanzelfsprekendheid gezien.
10 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
1.5 Vloeroppervlakte Gezondheidscentrum De minimaal beschikbare oppervlakte vloeit voort uit de normering vanuit de adviezen gegeven door de bouwadviesgroep van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) en het referentiekader voor nieuwbouw van voorzieningen voor geïntegreerde eerstelijnszorg van het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen. De definitie van bruto vloeroppervlak is ontleend aan NEN 2580. Bij ruimten onder een schuin plafond wordt slechts het oppervlak meegerekend voor zover de vrije hoogte ten minste 1.50 m bedraagt. Bij gemene muren meet men tot het hart van de muur. Niet meegerekend worden balkons en loggia's. De volgende (netto)maatvoering dient als richtlijn aangehouden te worden voor de werkplekken van de diverse disciplines. Als sleutel BVO /netto is 1,5 aangehouden; enkel bij de gemeente is hiervan afgeweken omdat de gemeente met gebruik van de hal relatief veek bruto meters voor zijn rekening neemt. Bij de gemeente is de factor 350 / 250 = 1,4. Oppervlakte overzicht Gezondheidscentrum Axel.
Overzicht m2 gebruik 4 juni 2011
Participanten Huisartsen Gemeente / Wmo Apotheek ZorgSaam Fysiotherapie Podotherapeute
Totaal
Netto m2 305 250 215 134 100 30
BVO 457,5 350 322,5 201 150 45
% 30,0% 22,9% 21,1% 13,2% 9,8% 2,9%
1034
1526
100,00%
11 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Hoofdstuk 2 Indeling en inrichting van ruimten 2.1 Algemeen Het gebouw dient uit te nodigen tot samenwerking. In geval van verschillende verdiepingen dienen bouwkundige oplossingen bedacht te worden, die scheiding van verdiepingen (en daarmee belemmeringen in de samenwerking) overbruggen. Split-level, dan wel zichtlijnen zijn mogelijkheden waaraan gedacht kan worden. Of het gebouw één dan wel twee bouwlagen zal krijgen is nog niet besloten. Rekening moet worden gehouden met de voorkeur van de participanten. De wachtruimten zijn in principe per discipline / per cluster georganiseerd, hebben een open karakter en zijn gericht op de entree dan wel het centrale of gezamenlijke gedeelte. Om het centrum goed zichtbaar te maken in de omgeving dient een naamsaanduiding op/in de gevel te worden aangebracht. De wachtruimtes voor thuiszorg (Zorgsaam) en podotherapie kunnen gecombineerd worden. In verband met de ontwikkelingen in de gezondheidszorg op korte-, middellangeen lange termijn is interne en externe flexibiliteit van het gebouw gewenst. Met name de huisartsen houden rekening met de mogelijkheid dat zij in de toekomst substantieel willen uitbreiden. De ervaring leert dat een stramienmaat van 3,30 m¹ of 3,60 m¹ de meeste flexibiliteit geeft, waarbij de stramienmaat van 3,60 m¹ de voorkeur geniet. Een constructie, waarbij de gevels en gangwanden de dragende elementen vormen, geeft meestal de meeste interne flexibiliteit tegen de minste kosten. Ook een constructie met dragende wanden, haaks op de gevel, op een stramien van 7,20 m¹ geeft in de meeste gevallen voldoende flexibiliteit. Een vrijdragende constructie met een kolommenstructuur biedt de meeste flexibiliteit, maar zal uit kostenoverwegingen niet (overal) toegepast kunnen worden.
2.2. Entreegebied De situering van de nieuwbouw en de terreininrichting voorzien samen met aan te brengen bewegwijzering in een logische en efficiënte bereikbaarheid van de hoofdentree. De toegankelijkheid van het gebouw moet voldoen aan het gestelde in het “Handboek voor Toegankelijkheid”. Het gebouw wordt voorzien van een centrale ontsluiting met: • een automatische tochtsluis; • een directe toegang tot en zicht op trappenhuis en, in geval van een verdieping, de lift. De hoofdentree dient per auto bereikbaar te zijn, zodanig dat bezoekers nagenoeg droog de hoofdentree kunnen bereiken. De goederenentree buiten het zicht van de hoofdentree situeren, echter goed bereikbaar voor leveranciers, e.d.. Tevens moet rekening gehouden worden met de bereikbaarheid voor brandweer, ambulancevervoer, elektriciteitsbedrijf en vuilafvoer.
12 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
2.3. Gebruiksruimten en routing Verhuurbare eenheden De bouwkundige en installatietechnische opzet moet zodanig zijn dat het de realisatie mogelijk maakt van zelfstandig verhuurbare eenheden. Elk verhuurbare eenheid voorzien van: • een afsluitbare toegangsdeur; • eigen tussenmeter voor energie per cluster en energie per kamer regelbaar. Het gebouw dient op relatief eenvoudige wijze aanpasbaar te zijn voor het realiseren van aanvullende huurdersvoorzieningen. Er dient gekozen te worden voor een zo flexibel mogelijke infrastructuur voor kabels, leidingen en installaties. De ontvangsthal: het gemeentelijke inloopcentrum De hal van het GC heeft naast de normale functies die een hal heeft tevens de functie van het gemeentelijke inloopcentrum. In de hal vindt de bezoeker • De bewegwijzering naar de overige functies va het GC • Een balie van de gemeente voor vragen op het gebied van welzijnsvoorzieningen • Een koffiehoek waar ongedwongen een kopje koffie gebruikt kan worden. Hier is het ook mogelijk om met iemand van de welzijnsorganisatie een gesprek te voeren. Gedacht is aan zitplaats voor bijvoorbeeld 24 mensen, aan verschillende tafeltjes. Deze tafeltjes en stoelen kunnen door hun vorm samengevoegd worden tot een vergadertafel voor een grotere groep. Zie voor verdere uitwerking onder het plan van eisen van de gemeente. • Een hoek waar de mogelijkheid is (wisselende) informatiepanelen / Touch screens op te stellen, dan wel een opstelling te maken van testapparaten zoals een loopband.
De looproute naar de overige functies moet zo zijn dat deze de functies in de hal niet storen. De hal heeft een elektronische deuropening. Een brede deuropening (rolstoel, kinderwagens, minimaal 2.20 m) is noodzakelijk. Een tochtsluis is noodzakelijk. In de tochtsluis kan een ingang voor de apotheek aanwezig zijn, tenzij de apotheek een eigen ingang heeft. De entree/hal moet, in verband met inloopvuil, goed afwasbaar zijn of bedekt met een inloopmat of vuilvanger. Dorpels en opstapjes zijn te vermijden. Eventuele waarschuwingsstrips op de deuren ook aanbrengen op kinderhoogte. De entree moet aansluiten op een logische aanloop/ fietsroute in relatie tot de omgeving. Geluiddemping is een belangrijk element voor de inrichting en aankleding van de verkeersruimte, inclusief de wanden. In de verkeersruimte moeten zo nodig voorzieningen worden aangebracht om tocht binnen het gebouw tegen te gaan.
Sanitaire ruimten voor bezoekers en medewerkers De bezoekerstoiletten, dames, heren en invalidentoilet met voorportaal zijn op 13 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
de begane grond gelegen nabij de entree, en op de overige bouwlagen nabij het trappenhuis. Per verdieping is combinatie van de dames of herentoilet met het invalidentoilet de ruimtewinst die dit oplevert wenselijk. Voldoende toiletten (aantal nader te bepalen) zijn noodzakelijk. Toiletten voor medewerkers zijn beschikbaar in het huisartsengedeelte, in de apotheek, in het fysiotherapiegedeelte, in het gemeentelijke deel en in het overige deel. Afvalopslag Voldoende algemene bergruimte dient in de voorziening aanwezig zijn voor: • een vuilcontainer (die eenvoudig buiten te zetten moet zijn) met mogelijkheid tot gescheiden vuilinzameling • oud papier • aandacht voor grote afvalstromen zoals emballagematerialen (vooral apotheek?) en voor bijzonder afval (oude medicijnen spuiten en naalden), dat minder toegankelijk opgeslagen dient te worden.
2.4 Auditieve gegevens van de ruimten Geluidsisolerende eisen De luchtgeluidisolerende eisen voor de verschillende categorieën zijn als volgt: Een lichte geluidsproductie gaat tot 55 dB. De geluidsisolatie ten opzichte van andere ruimten moet minimaal 40 dB bedragen. Een middelzware geluidsproductie gaat van 55 tot 70 dB. Voorzieningen moeten worden aangebracht om geluidsdoordringing naar andere ruimten slechts "af en toe" te laten plaatsvinden, bijvoorbeeld door middel van het plaatsen van rubber strips in kozijnen en valdorpels onder de deuren. Een geluidsisolatie van minimaal 45 dB is vereist. De ruimten, die minimaal in deze categorie vallen worden nog aangegeven. Bij een zware geluidsproductie is er sprake van meer dan 70 dB. Voorzieningen moeten worden aangebracht om de geluidsdoordringing naar andere ruimten tot incidenteel te beperken. Een geluidsisolatie van minimaal 50 dB is vereist. Er moet extra aandacht geschonken worden aan deuren en aansluitingen van wanden op gevels en constructie. Maar al te vaak blijken de theoretische waarden voor geluidsisolatie, die door fabrikanten van wanden worden opgegeven, in de praktijk bij lange na niet gehaald te worden. Dit vindt dan meestal zijn oorzaak in zaken als fout geplaatste wandcontactdozen, onvoldoende kierafdichting tussen de wanden en de omliggende constructie en omloopgeluid door de deuren. In dit verband is het ook belangrijk de kanalen en leidingen boven de plafonds (zo veel mogelijk) in het ganggebied te situeren en niet in de werkvertrekken. Geluidsgevoelige ruimten zoals spreekkamers moeten bij voorkeur niet tegen zwaar geluidsproducerende ruimten geplaatst worden. Aandacht moet in dit verband gegeven worden aan de mogelijk noodzakelijke verticale geluidsscheiding. Geluidsgevoelige ruimten De volgende ruimten zijn geluidsgevoelige ruimten: • alle administratieve ruimten; • alle spreekkamers 14 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
• • • •
alle onderzoekkamers; behandelkamers van huisartsen; teamruimte/vergaderruimte balie/receptuur apotheek.
In verband met de privacygevoeligheid van gesprekken en telefoongesprekken is het belangrijk dat de balie en de administratieruimte van de doktersassistenten niet te dicht bij de wachtruimte is gesitueerd. Indien dit onvermijdelijk is, zullen aanvullende maatregelen moeten worden getroffen. Vanuit de wachtruimte kan veel lawaai (spelende of huilende kinderen) komen. Dit lawaai moet bij voorkeur in de wachtruimte blijven. De mogelijkheid moet worden geboden, de praktijkunits van de wachtruimte af te schermen (rust en onrust scheiden). Nagalmtijd De volgende gemiddelde nagalmtijden over de octaafbanden van 125 tot en met 2.000 Hz van niet ingerichte ruimten zijn nodig voor een goede ruimteakoestiek. Spreek- en behandelkamers 0,5-0,7 seconde Verkeersruimten 0,8 seconde Centrale hal en teamkamer: 0,8-1,0 seconde Voor een goed spraakverstaanbaarheid is het nodig hinderlijke reflecties, resonanties en echo’s te voorkomen.
2.5 Vaste inrichting en voorzieningen Ramen De gevel dient daar waar noodzakelijk en toelaatbaar is voorzien te zijn van te openen ramen per kleinste verblijfeenheid. Afwijkingen van deze voorziening is mogelijk bij functies waarbij klimaattechnische en/of beveiligingtechnische eisen dit verhinderen. Zon- en lichtwering Isolerende beglazing toepassen, bij voorkeur zonreflecterende, ongekleurde glascoating. De noodzaak of wenselijkheid van mechanische zonwering wordt nog vastgesteld door gebruikers. Afwerking binnenzijde De materiaalkeuze en de detaillering van de gevels aan de binnenzijde dient zodanig te zijn dat het een degelijke indruk geeft en onderhoud tot een aanvaardbaar minimum wordt beperkt. Plafondhoogte De vrije hoogte tussen het systeemplafond (niet al te standaard) en het constructieplafond, gemeten tussen het bovenoppervlak van het systeem-plafond en de onderkant van de verdiepingsvloer/-balken, dient voldoende te zijn voor het aanbrengen van de technische installatie, inclusief 20% reserve capaciteit van de installaties. De installatie dienen zoveel mogelijk te worden opgenomen boven gangzônes, verkeersruimten en algemene ruimten. Verkeersgebieden Alle leidingen en kabelladders van de gebouwinstallaties zoveel mogelijk situeren 15 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
boven de plafonds in de verkeersgebieden. Vaste verkeersvoorziening Vaste bewegwijzering en reclameaanduidingen opnemen. Vaste inrichting (banken, kunstwerken, bloembakken) behoren niet tot het PvE, maar zijn additionele huurderswensen. Vaste gebruikersvoorzieningen. Vaste gebruikersvoorzieningen zoals bijvoorbeeld toegangscontrolesystemen, slagvaste beglazing, afwijkend plafond(indeling), no-breakinstallatie, balies, meubilair e.d. behoren niet tot het PvE, maar zijn additionele huurderswensen
16 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Hoofdstuk 3 Installaties 3.1 Werktuigbouwkundige installaties
Winter Voor verblijfsruimten is gedurende de winterperiode (en zomerperiode) een PMV kleiner dan –0,5 toegestaan tot een maximum van 150 GTO-uren. In verband met de lichttoelating via het dak en de hoge gangen is het gewenst om de temperatuur per ruimte onafhankelijk van elkaar te kunnen regelen. Ruimtetemperaturen • behandel-, spreek-, kleed-, en doucheruimten 22ºC • lab-, overleg/werk-(personeel), wacht-, en balieruimten 20ºC • Oefenzaal, toiletten en gangen 18ºC Zomer Voor verblijfsruimten is gedurende de zomerperiode een PMV groter dan +0,5 toegestaan tot een maximum van 150 GTO-uren. Geluid Het geluidsniveau, ten gevolge van alle onderdelen tezamen, mag de hierna genoemde waarden, niet overschrijden: • spreek-, behandel-, overleg-, werk-, gesloten wacht-, 35 dB(A) • balie-, boxen-, lab- en oefenruimten • toilet-, douche en kleedruimten, werkkasten, gangen, 40 dB(A) • open wachtruimten, e.d. • technische ruimte klimaatinstallaties 70 dB(A) Ventilatie Minimaal benodigde verse lucht: • buitenluchtaandeel toevoer 100% • per m2 (minimaal conform bouwbesluit) • per persoon in werkruimten tenminste 50 m³/h • bij ruimten met een korte bezetting 35 m³ /h Het uitgangspunt voor bezetting door personen per ruimte en/of per m2 en de verdere verfijning van de ventilatie uitgangspunten dient in nader overleg met de installatie adviseur te worden vastgelegd. Luchtwisselingen verblijfsruimten verkeersruimten
min. 2x per uur, max. 4x per uur min. 1x per uur
Afzuiging toilet 50 m³/h? mindervalidetoilet, douche en kleedruimten 75 m³/h werkkast 75 m³/h pantry 150 m³/h Het afzuigdebiet is hoger dan de eisen gesteld in het bouwbesluit. Speciale aandacht wordt gevraagd voor het versneld afzuigen (ventileren) van lichaamsgeuren in de behandel- en onderzoekkamers van de fysiotherapie en huisartsengeneeskunde. 17 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Airco Het gehele gebouw is voorzien van airconditioning in het kader van de algehele klimaatbeheersing. Regel- en beveiligingsinstallatie Deze bevat een regeling ten aanzien van: • ketelinstallatie weersafhankelijk voorregelen; • radiatorgroepen per groep weersafhankelijk naregelen; • Aantal groepen nader te bepalen; aparte groepen voor apotheek, consultatiebureau en de rest van het gezondheidscentrum. • klokprogramma's; • naregeling per kamer door middel van thermosstatische radiatorkranen; • overwerkregelingsinstallatie per cluster. De mogelijkheden voor (overwerk)regeling per verdieping, cluster etc. is sterk afhankelijk van het gekozen installatieconcept en de gebruiksfunctie. E.e.a. zal in nader overleg met de installatie adviseur worden vastgelegd.
3.2 Elektrische installatie Licht De ruimten die niet inpandig mogen worden gesitueerd, moeten door middel van voldoende glasoppervlak een voldoende daglichtopbrengst hebben, met als bijkomende factor een goed uitzicht. Een basis verlichtingsniveau Es van 400 lux volgens de NEN 1890 is noodzakelijk. Voor de onderzoek- en behandelkamers moet dit basis verlichtingsniveau aangevuld kunnen worden met speciale werkplekverlichting. Voor bergingen, archieven en verkeersruimte mag het basis verlichtingsniveau lager liggen. Het kleurnummer van de verlichting moet aangepast worden aan de functie van het vertrek. Het verdient de voorkeur in de wachtruimte, team/vergaderruimte en maatschappelijk werk spreekkamer (ook) sfeerverlichting toe te passen. In ruimten waar mensen op- de rug liggend behandeld of onderzocht worden, bijvoorbeeld in behandelkamers en onderzoekkamers, moet vermeden worden dat men direct in het licht kijkt (speciale armaturen). Beletlampen dienen aangebracht te worden boven de volgende ruimtes: Aansluiting Het energiebedrijf zal een voeding van voldoende capaciteit aanleggen tot in het gebouw en deze afwerken met een aansluitkast en een meetopstelling met kWh meter. Aarding Het aardingsysteem en de maximale aardcircuitweerstanden dienen in overeenstemming te zijn met de daarvoor geldende normen. Potentiaalvereffening 18 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Potentiaalvereffening dient te worden aangebracht volgens de NEN 3134 3e druk 1992. Vooralsnog dient de volgende ruimteclassificatie aangehouden te worden: S1 ruimten: Behandelkamer fysiotherapie, oefen- en fitnessruimte fysiotherapie, S2 ruimten: Behandelkamer h.a., onderzoekkamer h.a., In S2 ruimten dient men rekening te houden met het aanvullend vereffenen van vreemd geleidende delen zoals metalen raam- en deurkozijnen, wastafels, radiatoren e.d. In natte ruimten (douches) dienen de vloeren over het gehele oppervlak van de ruimte te worden voorzien van een aardnet. Ledige voorzieningen Ten behoeve van balies dienen voldoende ledige voorzieningen aangebracht te worden. Krachtstroom Krachtinstallatie De krachtinstallatie bestaat uit de voedingen ten behoeve van: • verdeelkast lift; • regelpaneel W-installatie; • koelmachine (indien toegepast). Verlichting Verlichtingsarmaturen Uitgangspunt dient te zijn de standaard verlichtingssterkte Es. conform de NEN 1890 van augustus 1991. • Gangen en trappenhuizen 200 lux. (gemiddeld) • Wachtruimten 200 lux. • Sanitaire ruimten 200 lux. • Spreek- en werkkamers 400 lux. • Behandel- en onderzoekkamers, laboratorium 800 lux. • Technische ruimten, archieven, werkkasten 50 lux. TL-armaturen dienen uitgevoerd te worden met een hoogfrequent voorschakelapparaat. Noodverlichting Noodverlichting uitvoeren conform de NEN 1838 als decentraal systeem met een autonomietijd van minimaal 1 uur. Het lichtniveau in de verkeersruimten dient minimaal 1 lux op de vloer te zijn. In de trappenhuizen dient de basisverlichting te worden voorzien van ingebouwde noodverlichting. De vluchtwegaanduiding dient uitgevoerd te worden conform de NEN 6088. Belinstallatie Bij de hoofdentree dient een bellentableau aangebracht te worden met voldoende beldrukkers (per huurdergroep één stuks). Aanvullend dient er in de gangen een schel geplaatst te worden (per huurdergroep). Bij de leveranciersingang van de apotheek dient eveneens een beldrukker geplaatst te worden met een schel in de apotheek. Brandmeldinstallatie Indien de brandweer dit eist dient het gebouw voorzien te worden van een 19 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
handbrandmeld- en ontruimingsinstallatie eventueel inclusief automatische doormelding. In de centrale hal op de begane grond op de voor de brandweer akkoord bevonden plaats het centrale bedieningstableau opnemen. De installatie dient te voldoen aan de normen NEN 2535 en NEN 2575. Indien noodzakelijk in verband met de vluchtmogelijkheden bij brand automatische deurontgrendeling koppelen aan de brandmeldinstallatie. Onderlinge alarminstallatie, cq omroepsysteem. Gebruikers dragen zelf zorg voor een alarminstallatie voor onderling alarm. Voor een mindervalide toilet dient een mindervalide alarm te worden verzorgd conform de richtlijn "Geboden Toegang". Automatische deuren Bij de centrale entree komt één dubbele automatische deur, Indien noodzakelijk in verband met het gewenste leefklimaat in de centrale hal de benodigde aanvullende installaties opnemen.
20 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Hoofdstuk 4 Programma van eisen 4.1. Gemeente Terneuzen Uitgangspunt De gemeente Terneuzen zal behalve als initiatiefnemer en motor achter het gezondheidscentrum ook als gebruiker in het centrum gaan deelnemen. Daarbij staan de gemeente de volgende functies voor ogen: Inloopcentrum of ontmoetingsplek, gericht op het beantwoorden van vragen over welzijn, gezondheid, participatie en zorg en gericht op ontmoeting. Consultatiebureau en kantoor Jeugdgezondheidszorg Preventieve gezondheidszorg voor ouderen, nog nader vorm te geven en toe te wijzen aan een uitvoerende partij Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Maatschappelijk Werk Preventie activiteiten, samen met andere partners die op dit veld actief zijn. De opzet van deze activiteiten dient zo te zijn dat deze zich in de komende jaren kunnen ontwikkelen in reactie op alle veranderingen die op zullen gaan treden. Flexibiliteit is een belangrijke basis voor duurzaamheid. Inloopcentrum/ontmoetingsplek in de hal Dit deel van het centrum moet een laagdrempelige toegang zijn tot de welzijnsvoorziening: mensen moeten in het gemeentelijke deel terecht kunnen met vragen over welzijn, gezondheid, participatie en zorg. Hier kunnen vragen verder verhelderd worden. Hier hebben mensen toegang tot (welzijns)activiteiten en kunnen ze anderen ontmoeten. Beelden voor de indeling zijn: - een plek waar je kunt zitten en koffie kunt drinken (koffiehoek) - mobiele eilandjes waar je als vrijwilliger of hulpverlener even met iemand apart kunt gaan zitten - een balie en/of stand met informatie - een electronische balie - een ruimte voor wisselende presentaties, stands, informatievoorziening van allerlei activiteiten die met gezondheid en het gezondheidscentrum te maken hebben - een mogelijkheid om ‘zelfcheckpunten’ te installeren - een koffieautomaat - een keukentje/pantry/kookeiland waar kleine maaltijden klaargemaakt kunnen worden Dit deel van de hal moet een laagdrempelige, aangename voorziening zijn die ook 's avonds toegankelijk is. De hal moet geschikt zijn om een groepsbijeenkomst / actviteit in te organiseren zoals bijvoorbeeld het mantelzorgcafé of alzheimercafé. Er moet de mogelijkheid zijn om presentaties te houden met computer en beamer of digibord. Daarnaast moet de hal ook ‘gewoon’ doorgangsroute zijn voor bezoekers die elders in het gebouw willen zijn. Om te voorkomen dat de ‘WMO balie’ gebruikt wordt voor een groot aantal oneigenlijke vragen, moeten deze bezoekersstromen niet als vanzelf naar de ‘WMO-balie’ gaan, maar via adequate bewegwijzering hun weg in het gebouw vinden. De bewegwijzering maakt noodzakelijk dat in de 21 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
hal een bord en/of scherm te vinden is met informatie over de voorzieningen en hun locatie. Het is wenselijk wanneer in de hal een algemene infobalie is om wegwijs te maken, niet om inhoudelijk op vragen in te gaan. Iets voor vrijwilligers? Een dergelijke balie biedt service aan de burgers, voorkomt wachttijden (ook dubbele wachttijden voor wie ‘verkeerd’ staat te wachten), en kan veel oneigenlijke vragen elders wegvangen. Bekeken moet worden of deze balie gecombineerd kan worden met de ‘balie’ in het gemeentelijke deel. Consultatiebureau en kantoor Jeugdgezondheidszorg Specifieke eisen voor deze ruimtes zijn opgenomen in bijlage x. Het betreft hier een zogenaamde boxenkamer en twee onderzoekskamers en een kantoor. Ruimtegebruik gemeentelijke voorzieningen Het gemeentelijke deel van de hal lijkt circa 110 m2 (grove schatting) te gaan bedragen. Of dit samenvalt met de gehele hal moet worden bezien. Deze omvang moet getoetst worden aan het verwachte aantal bezoekers per dag en op piekmomenten. Het CJG is een baliefunctie, met de beschikking over een spreekkamer. Het CJG maakt gebruik van dezelfde balie als de welzijnsvoorziening en gebruikt een afsluitbare spreekkamer van het consultatiebureau, naast / bij de hal. De gemeente wil de beschikking hebben over 1 gesprekskamer/kantoor van 25 m2 en 1 gesprekskamer / kantoor van 15 m2; deze gesprekskamers zijn gesitueerd aansluitend aan de hal. Geluidsisolatie is hierbij belangrijk. De kantoorruimten zouden zo moeten worden ingericht dat ze indien nodig bij de hal getrokken kunnen worden. De GGD heeft aangegeven over 100 m2 netto ruimte te willen beschikken voor het CB-jeugd en de medewerkers JGZ. Het gaat om twee onderzoeksruimtes van elk minimaal 18 m2. Voorwaarde aan beide ruimtes is dat er in de kamer een afstand moet zijn van minimaal 5 tot 5,5 meter ten behoeve van het visusonderzoek. Voorts gaat het om een boxenkamer van minimaal 29 m2. De overige 30 tot 35 m2 betreft kantoorruimte. Specifieke eisen zijn terug te vinden in bijlage x. De CB-ruimtes zullen niet de gehele week bezet zijn. Eventuele activiteiten in het kader van preventieve gezondheidszorg voor ouderen kunnen hier plaatsvinden. Het Maatschappelijk Werk huurt de gesprekskamer van 25 m2 (zie hierboven) voor een aantal dagdelen per week. In deze ruimte moet het ook mogelijk zijn te werken (laptops). Het MW heeft twee dagdelen spreekuur, maar denkt erover 2 hele dagen in het GCA in Axel te willen invullen. Overige opmerkingen De GGD heeft aangeboden bij (pilot)projecten de monitoring te kunnen verzorgen. Dit is belangrijk met het oog op evaluatie, externe informatieverstrekking, subsidieverwerving etc. Toiletten voor bezoekers en medewerkers dienen in de nabijheid van de hal gesitueerd te zijn. 22 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Voor de medewerkers is nabijheid van een keukentje nodig. De ruimtes zullen zo multifunctioneel mogelijk ingericht en gebruikt worden. In de ruimtes van het consultatiebureau is ook plek voor onderzoek van jeugdigen door Indigo Zeeland, voor een medewerker van het Centrum voor Jeugd en Gezin en voor het uitvoeren van een eventueel preventief gezondheidsonderzoek voor ouderen. Aan Z kan welzijnsactiviteiten in het gezondheidscentrum centraliseren. Een idee om verder uit te werken voor de buitenkant van het gebouw: Rondom het gebouw zou een bewegingstuin voor ouderen aangelegd kunnen worden. Uiteraard openbaar toegankelijk.
4.2. Huisartsenpraktijk Deze huisartsenruimte bestaan uit de volgende werkruimten: Ruimte
M2
aantal
totaal m2
Spreekkamer huisartsen Spreekkamer POH Behandelkamer A Behandelkamer B Lab Ruimte Indigo Frontoffice Backoffice Archief/opslag/ evt ha kamer
28 18 18 20 8 15 10 30 25
3 2 1 1 1 1 1 1 1
84 36 18 20 8 15 10 30 25
Wachtruimte
44
1
44
Toiletten medewerkers (incl. douche) Toiletten patiënten Invalidentoilet/damestoilet Schoonmaakkast
3 2 4 6
1 1 1 1 totaal
3 2 4 6 305
Uitgangspunten We gaan gezien het aantal patiënten uit van 3 FTE huisartsen. Daarbij behorend zijn circa 4,5 FTE assistentie en 2 FTE POH. Er moet rekening mee gehouden worden dat het aantal patiënten in de komende jaren kan gaan stijgen.
Het huisartsendeel is een afzonderlijk deel van het gezondheidscentrum, waar enkel die mensen komen die daar zijn moeten. Daartoe heeft de huisartsenpraktijk een eigen ingang, net als de apotheek, bij voorkeur in de tochtsluis. Het huisartsendeel bevindt zich op de begane grond, (overwegend) aan zijden van het gebouw waar geen (auto dan wel voetgangers)verkeer langs komt. Indien enigszins mogelijk moet dit deel van de ‘tuin’, grenzend aan het 23
Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
huisartsendeel beschikbaar zijn om ongezien en afgezonderd te kunnen pauzeren. Er wordt maximaal gebruik gemaakt van daglichttoegankelijkheid. De ruimten van huisartsen, poh, psycholoog, opslagruimte, backoffice etc. dienen rechtstreeks daglicht te verkrijgen. Van groot belang is dat de bouw in de toekomst de mogelijkheid biedt uit te breiden. Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan een blinde muur. De grond die hieraan grenst is al bouwklaar gemaakt. Een rustig verloop van de patiëntenstroom is afhankelijk van een goede verkeerssituatie. Een helder onderscheid tussen de zogeheten 'publieke zone' (algemene openbare ruimte) en het besloten verkeersgebied voor de medewerkers (het werkersgebied) is belangrijk voor de contacten tussen de medewerkers.
Ten aanzien van de ligging van de ruimten van de huisartsen t.o.v. elkaar geldende volgende eisen: De route van de artsenspreekkamers naar de assistentieruimten mag de baliezone, de wachtruimte en het verkeersgebied van de cliënten niet kruisen; In ieder geval de grote behandelkamer en het laboratorium liggen 'onder handbereik' van de assistentie; Vanuit de balies is goed zicht op de entree en op de wachtruimte; omgekeerd is dit minder belangrijk. Bij het gesprek mag men geen last hebben van langsgaande mensen; Vanuit de wachtruimte moeten de spreekkamers en de behandelruimten gemakkelijk te vinden zijn; Er gaan geen looplijnen door het wachtgebied; In het wachtgebied heeft de cliënt privacy maar tegelijkertijd ook afleiding; De balie biedt voldoende mogelijkheden voor privacy. In de wachtruimte zijn de gesprekken aan de balies niet afluisterbaar. Het front office van de assistentie (de balie) en de Backoffice zijn gescheiden door een glaswand, zodat vanuit de Backoffice zichtbaar is of iemand aan de balie staat. De route van de artsenspreekkamers naar de wachtruimte mag niet langs de balies of de entree gaan; De cliënten dienen na een bezoek aan de artsen het gebouw te kunnen verlaten zonder door de wachtruimte te hoeven; Onderlinge situering Nabij de assistentenzone zijn het laboratorium en een behandelkamer gelegen. Deze ruimten zijn eenvoudig en snel vanaf de ingang te bereiken. Het lab heeft eventueel een doorgeefluikje (met de assistentieruimte). Van belang zijn privacy, hygiëne en logistieke handigheid bij het aannemen van onderzoeksmateriaal zoals urine. De wachtruimte Uitgangspunten zijn: De wachtruimte is te overzien vanaf de balies; De gesprekken aan de balies mogen niet afluisterbaar zijn in de wachtruimte. De wachtruimte moet een gezellige plek zijn voor de patiënten, waar men 24 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
voldoende afleiding heeft (leestafel, kinderspeelhoek, informatiehoek); De wachtruimte moet een rustig gebied zijn, waar de privacy zoveel mogelijk gegarandeerd is; Er mogen geen looplijnen door het wachtgebied gaan; In de wachtruimte is een plek voor tenminste één rolstoel; Een goede geluidsisolatie ten opzichte van de aangrenzende ruimten moet gewaarborgd zijn; Een goede akoestiek is belangrijk (bv. met behulp van geluidsabsorberend plafond- of wandmateriaal). ICT aanleg voor flatscreen, en voorziening voor muziek zijn aangelegd.
De assistentenzone De werkzaamheden van de assistentie kunnen onderscheiden worden in: a. Receptiewerkzaamheden (balie, frontoffice); b. Administratie ( back office); c. Medische taken (universele behandelkamer en laboratorium); De balie De assistentenruimte is opgedeeld in een frontoffice en een Backoffice. Het frontoffice wordt gevormd door de balie en de werkruimte achter de balie die (grotendeels) zichtbaar is voor de cliënt aan de balie. De Backofficeis niet zichtbaar voor de cliënt aan de balie. Vanuit de Backofficekan de assistentie de balie echter wel in de gaten houden. Er worden aan de balie geen administratieve werkzaamheden verricht die de privacy van cliënten kunnen schaden. Gesprekken aan de balie mogen niet verstaanbaar zijn in de wachtruimte. De mensen achter de balie moeten niet het gevoel kunnen hebben bij al hun werkzaamheden bekeken te worden door het publiek. De balie moet gelegenheid bieden voor vertrouwelijke gesprekken met een cliënt buiten het gehoor van anderen. De balie dient ook rolstoeltoegankelijk en - vriendelijk te zijn, bijvoorbeeld door een verlaagd deel. Vanuit de balie moet een korte loop¬route zijn naar de andere assistentieruimten en de huisartsenka¬mers. In de balie zitten opbergvakjes. De balie bevat twee computerwerkplek met telefoon. Het beeldscherm is in de balie weggewerkt. De balie dient minimaal 3 meter lang te zijn. De administratieruimten De backoffice staan in directe verbinding met de balieruimte. Benodigde archiefruimte is afhankelijk van hoeveelheid hard copymateriaal. De medewerkers benutten de ruimte voor administratieve taken, telefoon gesprekken, overleg; deze ruimte dient daarom uit het zicht van de wachtkamer te zijn. In de backoffice zijn 3 computerwerkplekken voor de afhandeling van het binnenkomende telefoonverkeer. In de administratieruimte is verder het volgende van belang: de ruimten zijn afsluitbaar voor het voeren van vertrouwelijke gesprekken; de ruimten bevatten een klein keukenblok aanwezig (1.80 cm breed) met een kleine koelkast. Er is daglichttoetreding; 25 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Er is ruimte voor kopieerapparaat, fax, printer en scanner (NB: goede ventilatie vereist); Er is voldoende kastruimte aanwezig. In de backoffice bevinden zich garderobe en kluisjes voor de assistentie Back- en frontoffice zijn auditief gescheiden Backoffice moet grenzen aan de vergaderruimte met (eventueel) de pantry daar tussen gelegen.
Het laboratorium In het laboratorium is de assistentie werkzaam en voert taken uit als steriliseren van instrumenten, onderzoek van feces, urine en bloed en zwangerschapstesten. De ruimte moet direct nabij het front/backofficegesitueerd zijn. De ruimte bevat een lang en breed aanrecht met boven en deels onder kastjes. Onder de kastjes boven het aanrecht is verlichting. Het aanrecht dient 3,5 m lang te zijn en bevat een dubbele spoelbak met warm en koud water en een kraan met elleboogbediening. Naast het aanrecht (onder het werkblad) een koelkast. Een gedeelte van het aanrecht biedt vrije beenruimte ten behoeve van het werken aan een microscoop. Daarnaast is er een werkblad dat zo groot is dat apparaten een vaste opstelling hebben en niet hoeven te worden opgeruimd. Aan de wand wordt een handdoekenapparaat bevestigd. In het laboratorium is plaats voor een zittende behandelplek (prikstoel). Verdere inventaris: Computer en beeldscherm bij de behandelplek; Prikstoel + hoofdsteun met ernaast een medicar; de medicar kan onder het werkblad geschoven worden indien deze niet gebruikt wordt verstelbare hoge kruk; kapstok of haken aan de muur; stoel voor wachtende familieleden; afvalbak met ernaast een naaldencontainer; de autoclaaf staat in het laboratorium De spreek- en onderzoekskamers van de huisartsen De werkruimte van de huisartsen bestaat uit een spreekkamer en een onderzoeksgedeelte. In de spreekkamer moeten 3 à 4 personen een rustig gesprek kunnen voeren. Er moet een vrije gezichtslijn van 5 meter gerealiseerd worden i.v.m. een visustest. De opstelling van het bureau is zo dat het licht van opzij komt. Het bureau biedt ruimte aan een computer. Nabij het bureau dient een kast te staan. Een coassistent moet gelegenheid hebben te observeren. Voor een plattegrond verwijzen wij naar pagina 37 van de LHV klapper. Verdere inventaris: 3 à 4 stoelen waarvan een verrijdbaar; een ladenblok; boekenkast. 26 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
De onderzoeksruimte is afgegrensd van de spreekkamer. De afscheiding tussen spreek en onderzoekskamer kan lopen tot aan het plafond, maar dit is afhankelijk van de opzet van de kamer In het onderzoeksgedeelte dient een onderzoeksbank te staan die aan twee zijden bediend kan worden. Binnen het onderzoeksgedeelte is een aan en uitkleedgelegenheid d.m.v. gordijn en kledinghaakjes. Een wastafel met warm en koud water en elleboogbediening is vereist. goede onderzoeklamp; KNO/oogspiegelset stoel; opbergruimte voor verbandmateriaal en instrumenten; verrijdbaar krukje Hoog-laag onderzoeksbank Visus kaart De behandelkamers Deze ruimten worden zowel door de artsen als incidenteel door de assistenten gebruikt. Vooral de grote behandelkamer moet eenvoudig en snel vanaf de ingang te bereiken zijn en toegankelijk zijn voor een brancard; de grote behandelkamer is voorzien van ECG apparatuur. In alle behandelkamers moeten cliënten zowel liggend als zittend behandeld kunnen worden. Er is een aan- en uitkleedgelegenheid met kledinghaakjes en een gordijn. De ruimte moet verduisterd kunnen worden. In de behandelkamers staat een in hoogte verstelbare behandelbank, die aan alle zijden te benaderen is. De behandelkamers hebben een breed aanrecht met eronder en erboven kasten, en een enkele spoelbak (warm en koud water) met een kraan met elleboog¬bediening. Voor instrumenten en verbandmateriaal is een kast met een glazen deur beschikbaar. Er dient een computerwerkplek te zijn evenals telefoonaansluiting. Verdere inventaris: meetlat, weegschaal en bloeddrukmeter; afvalbakken; medicar; 1 kruk en 1 hoge kruk; 2 stoeltjes; cauteriseerapparatuur op een verrijdbare kar otoscoop; bloeddrukmeter. Universele behandelkamer De universele behandelkamer is geschikt als werkruimtevoor de praktijkondersteuner (poh), huisarts in opleiding (haio) en eventueel de assistente en bestaat uit een spreekkamer en een onderzoeksgedeelte. De kamer heeft een directe relatie met de assistentenzone zodat zij hier hun spreekuren kunnen uitvoeren. In de kamer moeten 3 à 4 personen een rustig gesprek kunnen voeren. Het onderzoeksgedeelte kan worden afgegrensd van de spreekkamer. In 27 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
het onderzoeksgedeelte dient een onderzoeksbank te staan die aan twee zijden bediend kan worden. Binnen het onderzoeksgedeelte is een aan en uitkleedgelegenheid. In één van de ruimten is apparatuur voor longfunctieonderzoek aanwezig.
Verdere inventaris: Een wastafel met warm en koud is vereist. goede onderzoeklamp; stoel; opbergruimte voor verbandmateriaal en instrumenten; krukje; opstapbankje. 1 Behandelkamer dient direct toegankelijk te zijn voor de assistentes. IT Alle ruimtes bevatten voldoende en passende computer- en telefoonaansluitingen. Precieze specificaties volgen in gesprek in een later stadium. Alarmeringssysteem Er dient een alarmeringssysteem te zijn, eventueel via de telefoon om te kunnen alarmeren indien er zich een noodsituatie voor doet. Inbraakalarm op basis van een persoonlijke code. Het gebouw moet per discipline af te sluiten zijn (dit vereist afstemming van het PvE van de verschillende deelnemers) Klimaatcontrolesysteem Er moet een goed functionerend klimaatcontrolesysteem zijn, zodat het in iedere ruimte apart goed te reguleren is. Toegankelijkheid Alle ruimtes moeten met een brancard bereikbaar zijn. Archief Deze ruimte moet voorzien zijn van een raam, zodat daar later nog een spreekkamer van gemaakt kan worden.
4.3. Apotheek Axel Algemene eisen Centrale zichtlocatie van het gebouw in Axel Goede bereikbaarheid Ruim voldoende parkeerplaatsen voor bezoekers van het centrum (maar ook voor personeel in de nabijheid). Eisen voor het apotheekdeel Voor de apotheek een langwerpige vorm met een frontbreedte van ca. 12 meter, en een diepte van circa 20m2. De apotheek heeft behoefte aan een ruimte waar eventuele kolomen de indelingsmogelijkheid niet stoort. 28 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Nachtingang voor leveranciers Goed bereikbaar voor onze bezorgauto in verband met inladen/lossen. Ten aanzien van de toegankelijkheid moet rekening gehouden worden met andere openingstijden dan de rest van het gezondheidscentrum. Afzonderlijk kunnen regelen van temperatuur, alarm etc. moet mogelijk zijn. Gezien de winkelfunctie moet de apotheek duidelijk zichtbaar, op de begane grond gelegen zijn. Aantal m2 apotheekoppervlak ca 240-250 m2 (afhankelijk van eventuele gemeenschappelijke ruimtes wat kleiner). Indeling afhankelijk van vorm maar o.a. aanwezig: een assistentenkamer met klein keukentje (koffie/overblijfkamer) 2 kantoren apothekers Spreekkamer(s) Werkkast/spoelhok Magazijn/opslagruimte Personeelstoilet Ramen bij publieksruimte ( openheid, etalage) maar ook voldoende wanden voor handverkoopkasten Elektrische schuifdeur etc.
Aanvullende opmerkingen Wij gaan geen robot plaatsen Op de volgende pagina’s standaard PVE van Mediq, dat als grote lijn dienen kan (gaat voor groot deel op, nog wat aanpassingen nodig) Voorkeur: “casco plus” oplevering De tabel geeft een overzicht van de voorzieningen in de Apotheek die worden bedoeld met de aanduiding “ casco”, “casco+ en “ inrichting”. Het PvE Apotheek geeft in hoofdstuk 2 een overzicht van de “ gebouweisen” die Mediq hanteert om te beoordelen of een locatie of een gebouw interessant is voor een Apotheek. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de ruimte indeling van de Apotheek. Hoofdstuk 4 beschrijft de benodigde voorzieningen in de Apotheek, inclusief een samenvattend overzicht (“ de afwerkstaat”). In de bijlage is een gedetailleerd overzicht opgenomen van de materialen en kleuren die gebruikt worden om de uitstraling van de Mediq formule te realiseren. Dit overzicht heeft “ kleuren en materialen voor een Mediq Apotheek”. Voor een Apotheek wordt een huurovereenkomst aangegaan op basis van de algemene bepalingen van de ROZ voor winkelruimten. Het huurbedrag is altijd exclusief BTW, omdat een Apotheek voor meer dan 90% van de omzet BTWplichtig is.
29 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
30 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
31 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
32 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
33 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
4.4. Fysiotherapie Van Doeselaar Algemeen Verschillende collegae deeltijds inzetbaar ivb met verschillende specialisaties waaronder; alg fysiotherapie Oedeemtherapie Bekkentherapie, volwassenen en kinderen Manuele therapie Kinderfysiotherapie(io) Shockwave therapie Parkinsonnet Dystonienet Plan van eisen mbt de ruimtes en inrichting in nieuw MC: Alle fysiotherapieruimtes moeten rolstoeltoegankelijk zijn.Toilet in algemene ruimte. 3 behandelruimtes, 12 m2 per stuk met handenwasgelegenheid. Ondergrond marmoleum, temp 2022 graden, 1 raam per ruimte, goede en snelle luchtzuivering. Ruimtes zijn vanuit wachtkamer direct bereikbaar. Koud en warm stromend water. 1 vloerstopcontact (plaats nader te bepalen in bouw), minimaal 2 wandstopcontacten. 1 datacommunicatie (computernetwerk) contactdoos. 1 telefoonaansluiting. 1 oefenzaal 25 m2 (5x5). Ondergrond marmoleum (“zweetbestendig” en stroef van oppervlak), temp 18-21 graden, minimaal 1 wand “beraamd”, luchtzuivering. Minimaal 2 wandstopcontacten. 1 datacommunicatie(computernetwerk)contactdoos. 1 telefoonaansluiting. 1 wachtkamer met toilet (rolstoeltoegankelijk) 15 m2, daaraan gekoppeld balieruimte 2 to 4 m2 en meterkast 0,5 m2 Ondergrond marmoleum of stroken, temp 21 graden, toilet vloer en wanden betegeld, toilet lage temp. Mag centraal in onze afdeling staan. Geen echte noodzaak voor ramen. (vrgl met huidige ruimte). Minimaal 2 wandstopcontacten, waarvan 1 hoog in de muur. 1 CAI contactdoos hoog aan de muur. 1 kantoorruimte (met eigen koffieruimte) 14/16 m2. Ondergrond marmoleum , temp 20- 21 graden, minimaal 1 wand “beraamd”.6wandstopcontacten.1datacommunicatie(computernetwerk)contactdo os. 1 telefoonaansluiting. 1keuken/wasruimte, opslagruimte, schoonmaakart, 8/10 m2 Ondergrond marmoleum of tegels, temp max 18 graden. Keukenruimte, keukenblok en aansluiting voor wasmachine en droger, koelkast, opslagruimte etc geen noodzaak voor ramen. 1 wandstopcontact. Warmkoudwater. Totale nettoruimte 100m2 34 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
4.5. Podotherapie De Smet De minimale inrichtingseisen van de NVvP (Nederlandse Vereniging van Podotherapeuten) zijn toegevoegd als bijlage 4. Een behandelruimte moet minimaal 6 meter loopruimte hebben om het looppatroon te kunnen beoordelen volgens deze richtlijnen. (let op dat een kast of bureau de looplengte zou verkorten, dus dan zou de ruimte nog langer moeten zijn) Totale vierkante meters rond de 7x5 meter. (35 vierkante meter). De ruimte, die het liefst een rechthoek moet zijn, heeft een looplengte van 7 meter. In deze ruimte valt een kamer van 3x3 meter met een deur naar de centrale hal. Deze kleine ruimte is een slijplab waarin krachtstroom aanwezig moet zijn; 6 stopcontacten; telefoon- en internetverbinding; wastafel met warm en koud water; temp. 20-22 graden, raam met ventilatiemogelijkheid; aparte afzuiging voor lijmtafel; een goede geluiddichtheid. (± 90db). Gezien de geluisoverlast is een zwaardere deur met rubbers gewenst, eventueel een (geluids)sluisje tussen slijpruimte en gang. De behandelruimte moet rolstoeltoegankelijk zijn, met marmoleum ondergrond, temp. 20-22 graden, raam met ventilatiemogelijkheid, datacommunicatie (computernetwerk), 6 wandcontactdozen, 2 telefoonaansluitingen, wastafel met keukenblok eronder met warm en koud stromend water, thermostaatknoppen op de radiatoren, wanden in spuitwerk, buitenscreens als zonwering indien ligging behandelruimte aan de zuidkant, verlichting in verlaagd plafond 400 lux. Van belang zijn optimale toegankelijkheid voor gebruikers en gehandicapten, geen drempels etc. Bewegwijzering, klimaat moeten alle prettig en functioneel zijn. Mogelijkheid van natuurlijke ventilatie dan wel goede airconditioning is noodzakelijk. De wachtruimte moet op zichtbare afstand van de werkruimte zijn.
4.6. ZorgSaam Thuiszorg Programma van eisen wijkteam: De groep die mogelijk gebruik wil maken van ruimte(n), in het nieuw te realiseren project, betreft wijkverpleging en wijkziekenverzorging. Deze personen werken hoofdzakelijk parttime en zijn niet continu in de huisvesting aanwezig (cliëntenwerk). Er is één teamcoördinator die sturing geeft aan de groep. Die uit 3 teams bestaat. Doel van participatie is samen met eerste lijnszorg tot versterking van zorg te komen. Behoeften aan ruimten: 3 stuks teamruimten, geschikt voor max. 4 stuks werkplekken - 20 1 ruimte dietiste, WMO, prikdienst, specialistische verpleging 1 stuks ruimte teamcoördinator 1 stuks keuken of aanrechtblok in vergaderruimte 1 stuks vergaderruimte – 2 spreekkamers met paneelwand 1 stuks opslagruimte
= 60 m2 = 15 m2 = 15 m2 = 36 m2 = 8 m2 _______ 35
Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Totaal netto extra oppervlak
134 m2
Relatieschema team: Opslag Vergaderruimte
Teamruimten Spreekkamer
Teamcoördinator Algemeen: Ruimten ZorgSaam dicht bij algemeen parkeerterrein situeren, i.v.m. ambulante functie van werknemers. Een algemene overdekte en afsluitbare fietsenstalling maken. Ruimte teamcoördinator. o Ruimte minimaal 15 m2 groot. o Deur naar gang aanbrengen. Teamruimten – 3 stuks. o Ruimte netto 20 m2. o Deur naar gang aanbrengen. Vergaderruimte, gesplitst in twee spreekkamers van gelijke grootte, middels een paneelwand. Geluidwerendheid paneelwand minimaal 45 dBA in werk gemeten. Ruimte totaal netto 36 m2 groot. Deur vanuit iedere spreekkamer op gang aanbrengen. In een van spreekkamers een aanrechtblok (afm. 60x200 mm. met bovenkastjes en koelkast) situeren. * = Spreekkamer wordt gebruikt door o.a. diëtiste en prikdienst van ZorgSaam e.a. Bijzondere eisen: Geluidsabsorberende plafonds toepassen (merk bijvoorbeeld Rockfon o.d.). Alle deuren in geluidwerende uitvoering (minimaal 43 dBA in werk gemeten). Uiteraard vallen de toiletdeuren hier buiten. Dit houdt tevens in dat er rondom de deur tochtprofielen en een valdorpel worden gemonteerd. Voor alle binnen-\buitendeurcilinders (europrofielcilinders) grenzend op ruimten van Thuiszorg rekening houden met sluitplan van EVVA (plan is geldig voor alle panden van thuiszorg). Uiteraard vallen de toiletdeuren hier buiten. Loze leidingen en dozen voor telefoonaansluitingen voorzien in bestek. Zo mogelijk gezamenlijke telefooninstallatie (doorkiescentrale, waardoor eigen nummers zijn aan te kiezen) wordt later in overleg geregeld. Alarmsysteem is geen vereiste voor ZorgSaam. Er behoeft geen speciaal brandveiligheidsysteem in de ruimten te worden voorzien, tenzij dit nadrukkelijk door de brandweer wordt geëist (volgens bouwbesluit). 36 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Er dient in de teamruimten, in ruimte teamcoördinator en spreekkamers een C.A.I.-systeem (kabelaansluiting) te worden voorzien. Alle binnenwanden in geluidwerende uitvoering (minimaal 45 dBA in werk gemeten). C.V.-installatie toepassen. Thermostaatknoppen op de radiatoren voorzien. Ventilatie volgens voorwaarden bouwbesluit. Inbouwarmaturen toepassen in energiezuinige uitvoering. In alle ruimten kinderveilige stopcontacten voorzien. Vloeren geschikt voor tapijt en linoleum maken (m.u.v. toiletvloeren). Wanden in spuitwerk uitvoeren (redelijk glad en goed schoon te houden). Ruimten zijn geschikt voor een mindervalide; d.w.z. dat ITSsymbool wordt afgegeven aan huisvesting. Geen zon-\warmtewerende beglazing toepassen. Buitenscreens als zonwering toepassen. Warmte-isolatie: volgens bouwbesluit. Verlichting: minimaal 400 lux op werkbladhoogte aanhouden (houdt rekening met veroudering van lampen!). Noodverlichting volgens bouwbesluit aanbrengen. Eventuele bewegwijzering afstemmen op behoefte c.q. ZorgSaam verzorgt dit in eigen beheer. Rekening houden met parkeerplaatsen t.b.v. ZorgSaam en bezoekers ZorgSaam. Alle ruimten situeren op de begane grond - indien mogelijk dichtbij de toegang. Warm en koud water nodig op alle wastafels e.d. Er dient een eigen ingang te zijn, die na kantoortijd (avond en weekenden) toegankelijk is ( ook het toilet dient bereikbaar te zijn.). Er dient voldoende ruimte te zijn voor het plaatsen van kasten t.b.v. verpleegmaterialen, dossiers en voorraad. Wij nemen aan dat er een gezamenlijke plaats komt voor kopieerapparaat, oud papier etc? Alle ruimten dienen te kunnen worden verwarmd tot 24 ºC. Warm en koud water nodig op alle algemene wastafels. ICT-eisen (zie aparte bijlage) apart te bespreken, maar voorkeur gaat uit naar gecombineerd systeem tussen ZorgSaam en huisartsen.
4.7. GGD Zeeland: Onderzoeksruimten JGZ Algemeen (d.w.z. in alle ruimten) Geluidsabsorberende plafonds toepassen (merk bijvoorbeeld Rockfon). Alle deuren in geluidwerende uitvoering (minimaal 42 dBA in werk gemeten). Dit houdt tevens in dat er rondom de deur tochtprofielen en een valdorpel worden gemonteerd. Voor alle binnen- en buitendeur cilinders (europrofielcilinders) . Loze leidingen en dozen voor telefoonaansluitingen voorzien in bestek. Telefooninstallatie afhankelijk van gekozen netwerk (indien mogelijk 37 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
met mogelijkheid doorverbinden naar hoofdkantoor) Er behoeft geen speciaal brandveiligheidsysteem in de ruimten te worden voorzien, tenzij dit nadrukkelijk door de brandweer wordt geëist (volgens bouwbesluit). Er dient in de huisvesting een C.A.I.-systeem (kabelaansluiting) te worden voorzien. De onderzoeksruimten (3) bevatten elk minimaal 2 aansluitmogelijkheden voor het gebruik van computer (internetaansluiting). Voor verdere specificaties dient er contact te worden opgenomen met de ICT afdeling van de GGD Zeeland. Alle binnenwanden in geluidwerende uitvoering (minimaal 42 dBA in werk gemeten). C.V.-installatie toepassen. Thermostaatknoppen op de radiatoren voorzien. Alle ruimten moeten standaard te verwarmen zijn tot 24 C. Ventilatie dient mogelijk te zijn via de ramen, of middels z.g. nachtventilatie. Inbouwarmaturen toepassen. In alle ruimten kinderveilige stopcontacten voorzien. Vloeren geschikt voor linoleum maken. Wanden in spuitwerk uitvoeren (redelijk glad en goed schoon te houden). Ruimten zijn geschikt voor minder-validen d.w.z. dat ITS-symbool wordt afgegeven aan huisvesting. Warmte-isolatie: volgens bouwbesluit. Verlichting: minimaal 400 lux op werkbladhoogte aanhouden (houdt rekening met veroudering van lampen!). Noodverlichting volgens bouwbesluit aanbrengen. Bewegwijzeringsysteem wordt in eigen beheer geleverd en gemonteerd. Rekening houden met parkeerplaatsen t.b.v. bezoekers Jeugdgezondheidszorg. Alle ruimten situeren op de begane grond - indien mogelijk dichtbij de toegang. Warm en koud water op alle aansluitingen. Houdt rekening met aluminium stootplaten op toegangsdeur (tegen beschadigingen door kinderwagens).
Artsenkamer Wastafel met hendelkraan aanbrengen. Diagonaal van ruimte mag minimaal 6 m zijn. Deur naar wijkverpleegkundigenkamer aanbrengen. Deur naar boxenkamer aanbrengen. Eén zijde kamer minimaal 5 meter in verband met visuskast / motoriek Indien mogelijk aanbrengen gekleurde loopstreep in linoleum (8 cm breed en 2 m lang --> motoriek) Loze telefoondoos aanbrengen op nader te bepalen plaats. Ruimte minimaal 18 m2 groot. Wijk / jeugdverpleegkundigekamer Aanrechtblok (minimaal 120 cm.) met ééngats-mengkraan aanbrengen. Afsluitbare koelkast (klein model) voor bewaren van vaccins Deur naar artsenkamer aanbrengen. Deur naar boxenkamer aanbrengen. Deur naar (eventuele) wachtruimte aanbrengen. Ruimte minimaal 18 m2 groot. Loze telefoondoos aanbrengen op nader te bepalen plaats. 38 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Eén zijde kamer minimaal 5 meter in verband met visuskast
Boxenkamer Deur naar artsenkamer aanbrengen. Deur naar wijkverpleegkundigenkamer aanbrengen. Wastafel met ééngats-mengkraan met hoge uitloop (plaatsing emmertjes) aanbrengen. Minimaal 6 uitkleedboxen aan de wand monteren in inklapbare uitvoering, volgens nadere aanduidingen. Let op dichte achterwand boxen tot 1500 mm. + peil. Werkende breedte per box is 750 mm; Diepte van de box is 600 mm in uitgeklapte toestand. Boxen behoeven niet allemaal aansluitend te worden gemonteerd. Ruimte minimaal 29 m2 groot.
4.8. Functies zonder eigen ruimte 4.8.1. Maatschappelijk Werk Eisen aan een spreekkamer zijn: 25m2 omvang; Voldoende ruimte om 2 a 3 cliënten gelijktijdig te ontvangen, een telefoon, een computer(aansluiting), een internetverbinding, bij voorkeur ook een kopieerapparaat in de buurt, een koffieautomaat en bij voorkeur ook iemand die cliënten kan ontvangen, c.q. kan verwijzen waar men kan wachten. Gebruik van de ruimte: 2 dagdelen per week 4.8.2. Indigo Indigo zal in het GC ambulante geestelijke gezondheidszorg aanbieden, en zal daartoe ruimtes huren in het huisartsendeel.
4.9 Gemeenschappelijke ruimtes Functionele ruimte (kopieerapparaat) Schoonmaakkasten Per bouwlaag is er één grote werkkast, met ruimte voor schoonmaakspullen. Per verhuurbare unit is er een kleine ruimte voor schoonmaakspullen
39 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Hoofdstuk 5 Programma van aanbevelingen Cliënten 5.1. Inleiding
Het programma van aanbevelingen beschrijft de kwaliteitsaspecten die daarbij vanuit gebruikersperspectief het meest belangrijk zijn. De indeling van het programma van aanbevelingen ziet er als volgt uit: accommodatie; organisatie van de zorg; inhoud van de zorg- en dienstverlening; informatievoorziening; toegankelijkheid en bereikbaarheid; bejegening. Hier zijn die aspecten uit het programma van aanbevelingen van cliëntenzijde opgenomen die relevant zijn voor het Plan van Eisen van de bouw.
5.2. Aanbevelingen en wensen ten aanzien van de accommodatie
Een centrale locatie in Axel Voldoende parkeergelegenheid en fietsenstalling Voldoende ruimte om in- en uit te stappen bv. taxi, rolstoel. Ingang voor en achter. Een multifunctionele ruimte voor voorlichtingsactiviteiten, cursusaanbod, zoals beweegprogramma’s, stoppen met roken, lotgenotencontact, etc. Voldoende privacy aan de balie Geluidsdichte spreek- en behandelkamers Voldoende comfortabele zitplaatsen in de wachtkamer Een wachtruimte Centrale balie Duidelijke bewegwijzering Een kinderspeelhoek Goed toegankelijk voor iedereen (Internationaal Toegankelijkheids Symbool ITS) Voldoende veiligheid in en rond het gebouw, o.a. door goede verlichting Uitstraling die wordt gekenmerkt door professionaliteit/medisch oriëntatie, gastvrijheid en een open karakter
5.3. Organisatie van de zorg
Een vast aanspreekpunt Centrale balie / receptie waar constant iemand zit die direct doorverwijst naar de juiste persoon./ plaats Een loketfunctie, inclusief WMO-loket van de gemeente
40 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Bijlage 1 Technisch en duurzaam Programma van eisen Aan : deelnemers gezondheidscentrum Axel. Van : Dick de Blaeij, Pol van de Vijver, Peter Seen en Jan Heijs. Datum: 1 november 2010. Over : Technisch en duurzaam PvE. Status: Definitief (= Tweede concept) en een snelle vergelijking technische specificaties. Op 28 Augustus 2010 is door bovenstaande personen het volgende voorbereid: Op basis van de notitie “duurzaam gc Axel” van Marco de Bakker is besproken welke maatregelen wel en niet gewenst worden. (Zie aangehechte notitie met in cursief de ongewenste ideeën en vetgedrukt/cursief de vragen die nog uitgezocht dienen te worden. Er was snel overeenstemming over bijgaand concept. Het technisch PvE van ZorgSaam is, als meest uitgebreide, vergeleken met het basis PvE van een HOED/GC (LHV Bouwadviesgroep 2009, pag 41 t/m 54). Zie hieronder, er was er snel overeenstemming over de verschillen. De LHV-Bouwadviesgroep heeft een folder “De duurzame huisartsenpraktijk 2010” Hierin staan negen maatregelen beschreven, hun meerkosten qua investering en de terugverdientijd. Deze folder is ter plekke uitgereikt en daarom niet uitputtend besproken. Eerste reactie: Behalve het vegetatiedak (vergt zo is de ervaring toch veel onderhoud) en de vloerverwarming (te trage correctie temperatuur, alleen in combi met andere verwarming een optie) zijn alle maatregelen in principe wenselijk, maar moet een afweging gemaakt worden tussen de hoge waardes in deze voorstellen, en dus kosten, versus de terugverdientijd. Ad3.: Samenvatting folder “Duurzame huisartsenpraktijk”. 3.1Combi warmtepomp/bodemwarmtewisselaar, verlaagd energiegebruik/koeling kan. Meerkosten € 25.000,-/360m2, Terug Verdien Tijd (TVT) 20 jaar. Subsidie EIA. 3.2 Vegetatiedak, duurzame uitstraling, buffer hemelwaterafvoer, meerinvestering € 25,- per m2 dak, subsidie: MIA. 3.3 Verhogen dakisolatie Rc=6,0, verlaagd energiegebruik, meerkosten € 3,per m2 dak, TVT 6 jaar, subsidie EIA. 3.4 Verhogen rendement verlichting, verlaagd energiegebruik, meerkosten € 8,- p.m2 bvo, TVT 4 jaar, subsidie EIA. 3.5 Verhogen gevelisolatie, Rc=6,0 verlaagd energiegebruik, meerkosten €12,- per m2 gevel, TVT 10 jaar, subsidie EIA. 3.6 Driedubbel glas, verlaagd energiegebruik, verhoogd comfort, meerkosten € 51,- per m2 glas, TVT 11 jaar, subsidie EIA. 3.7 Vloerverwarming, verlaagd energiegebruik, meer comfort, koelen mogelijk, meerinvestering € 3,- per m2 vloer. TVT 16 jaar, subsidie EIA. 3.8 Zonnepanelen, klimaatneutraal bouwen/duurzame uitstraling, meerinvestering € 540,- per m2 zonnepaneel, TVT 18 jaar., subsidie EIA/SDE. 3.9 Verhogen vloerisolatie Rc=6,0, verlaagd energiegebruik, meerkosten € 4,per m2 vloer, TVT 21 jaar, subsidie EIA.
41 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Ad 2.: Verschillen PvE Zorgsaam/PvE LHV Bouwadviesgroep: In deze lijst worden alleen de onderlinge verschillen genoemd en hoe hier mee om te gaan. De extra specifieke eisen van het GC t.o.v. de Zorgsaam moeten nog in het PvE opgenomen worden. De verschillen zijn: 2.1 Geluid ZS 42 Dba, binnenwanden 45 DbA in werk gemeten, LHV 42-47Dba afhankelijk van omgevingsgeluid. Komt op hetzelfde neer. In werk gemeten geeft meer zekerheid. 2.2 Alarmsysteem ZS geen eis, LHV eis in referentie-opleverniveau begrepen. Kijken of deze verschillen bouwkundig gezien op te lossen zijn. 2.3 Wanden ZS in spuitwerk, LHV wordt vaak met scan gewerkt. Zijn deze verschillen in één gebouw toepasbaar? In de eigen ruimtes wel. 2.4. Zonwering ZS Bedienbare buitenscreens, LHV Bedienbare buitenzonwering, meest effectief, maar lastiger in gebruik en duurder, zijn uitvalschermen met tijd/wind schakelaar voor omhoog halen. Keuze afhankelijk maken van bezonning situatie ter plekke. Deze voorziening moet in de huur verdisconteerd worden. 2.5 Bekabeling ZS CAT 6, LHV CAT 5. Kiezen voor CAT 6 en meerkosten helder maken. 2.6 Patchruimte SZ aparte ruimte voor thuiszorg, niet toegankelijk voor anderen. LHV: gezamenlijke patchruimte voor alle disciplines. Oplossing: één kast met patchunits per discipline. 2.7 Lichtsensor ZS automatische lichtsensor toepassen voor activeren verlichting, LHV bewegingscensoren niet toegestaan in wachtruimte, medische ruimten en verkeersruimten. Oplossing: in bouw differentiëren. 2.8 Bewegwijzering GGD Zeeland: in eigen beheer leveren en monteren. LHV: in referentieopleverniveau opgenomen en gezamenlijk stijl kiezen. Oplossing: op dit punt alleen mogelijk dat GGD Zeeland afziet van eigen bewegwijzering. Moet nog overlegd worden!
42 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Bijlage 2: Mogelijke duurzame maatregelen gezondheidscentrum Axel Datum: 24 augustus 2010, Auteur: Marco de Bakker, gemeente Terneuzen Op 28 augustus 2010 aangevuld met keuzes door de Blaeij, van der Weide, …….. en Heijs. Cursief de ongewenste voorstellen, vetgedrukt/cursief de vragen om verdere informatie. THEMA “ENERGIE” Stap 1 Beperk de energievraag Ontwerpaspecten: Vorm en oriëntatie van het gebouw: Indeling: zonering en compartimentering: situeer koelere of warmere ruimten bij elkaar (zoneren) en aan de juiste zijde van het gebouw. Dit beperkt de onnodige warmteverliezen tussen ruimten onderling (bijvoorbeeld 'koelere' vertrekken, zoals keuken, entree en berging, aan de niet-zonzijde van het gebouw). Door een gebouw te compartimenteren worden functies van elkaar gescheiden. Voorbeelden hiervan zijn: isoleren van vloeren en wanden van koelere ruimten zoals archiefruimten, computerruimten, onverwarmde zolders of kelders. Koeling vanuit het noord-oosten: het is zinvol te kijken of de koellucht vanaf de koudste kant van het gebouw, het noordoosten, kunt aanvoeren. Bij nieuwbouw kijken of de koelruimte aan de noordoostkant is te vestigen. Licht: veel daglicht, lichte kleuren en reflecterende oppervlakten beperken het energiegebruik voor kunstlicht. Bij veel daglichttoetreding zijn er minder lichtbronnen die warmte produceren, en kan de koelingbehoefte afnemen Natuurlijke daglichtintreding: het installeren van een lichtkoepel of een “solar tube” als lichtbron in plaats van elektrische verlichting. Eventueel in combinatie met verschillende schakelgroepen en/of daglichtsensoren voor verlichting. Werkoppervlak verdelen in verlichtingzones. Draaideur of automatische deuren met tochtsluis toepassen. (Motivatie: draaideur is te lastig voor cliënten. Keus voor automatische deuren met lange tochtsluis voor scootmobielen.) Toevoeging: - Geen kleurend glas gebruiken. THEMA “ENERGIE” Stap 2. Gebruik duurzame energiebronnen 1. Warmtepomp en LTV met bodem, water of lucht als warmtebron. lage temperatuur verwarming (LTV) is met name geschikt voor vloer- en wandverwarming en kan gecombineerd worden met een zonneboiler en/of warmtepomp. LTV is ook goed te combineren met betonkernactivering. 43 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Indien de LTV met behulp van een warmtepomp totstandkomt, betekent de koeling die deze techniek biedt, 's zomers een hoog comfortniveau in gebouwen. stralingswarmte in plaats van warme lucht zoals bij convectoren is comfotabeler allergeenarm
2. Warmtekoudeopslagsysteem (wko) in de bodem/aquifer Met name bij duurzame energie zijn vraag en aanbod van warmte en koude niet altijd goed op elkaar afgestemd. 's Winters moeten gebouwen worden verwarmd, terwijl utiliteitsgebouwen zomers moeten worden gekoeld. Dit is op te lossen met tijdelijke opslag van energie. Dit gebeurt veelal in een aquifer (een watervoerende laag in de bodem) of in de bodem zelf. 3 Zonne-energie Passieve zonne-energie (PZE) is het directe gebruik van zonnewarmte en licht in gebouwen. PZE is met name in de koude jaargetijden gewenst. Daarom zijn maatregelen (zonwering, dakoverstekken) nodig om oververhitting in de warmere perioden te voorkomen. Serres en atria zijn geschikte voorzieningen om PZE toe te passen. actieve zonne-energie Met zon-thermische energie wordt directe en indirecte zonnewarmte omgezet in warm (tap)water dat wordt opgeslagen in (zonne)boilers. Deze installaties kunnen ook goed met warmtepompen worden gecombineerd. PV-cellen Toevoeging c.q. uitzoeken: Met name WKO systeem vergt grote investeringen. Alleen als de terugverdientijd in combinatie met de meerkosten aanvaardbaar zijn. Is het centrum er mogelijk te klein voor? Dan combinatie zoeken met andere gebouwen in de omgeving? Kortom: in principe ja, maar eerst verder kosten en TVT uit zoeken. THEMA “ENERGIE” Stap 3. Gebruik eindige energiebronnen efficiënt Technische maatregelen Energieopwekking: WKK-installatie Warmtekrachtkoppeling (zie Beeldmerk Terneuzen) Slimme deur: een automatische entreedeur en een luchtgordijn kan een besparing in de verwarmingskosten opleveren van tientallen procenten. Motivatie: twijfel over de meerkosten versus TVT voor een luchtgordijn. Energieopwekkende draaideur (NVT) Energieopwekkende lift (Opmerking: is vaak al standaard) Isolatie Spouwmuur Dakisolatie Vloerisolatie Toevoeging: Minimaal Rc 3,5, mogelijk Rc 6 maar dan kosten versus TVT bekijken. Zie ook LHV lijstje punt 3.3, 3.5 en 3.9. 44 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Vegetatiedak Slechte ervaringen bij PWN. Vergt duurdere constructie, is an sich onderhoudsarm, maar bij PWN moest alles na tien eraf gehaald worden vanwege alles wat erop valt en ongepland groeit. Beglazing HR++-dubbelglas Buitenzonwering. Toevoeging: bedienbare buitenscreens afwegen tegen beter effect van uitvalschermen die ivm wind lastiger in gebruik zijn of van automatische open/dicht functie voorzien moeten worden. Dat is weer lastig als het licht met lichtsensoren automatisch geregeld wordt. Ventilatie Nachtventilatie bij mechanisch geventileerde gebouwen Warmteterugwinning ventilatielucht Deurdrangers Schakelklok op verwarming en apparatuur Tijd- of aanwezigheidsschakelaar op ventilatoren/ koppelen van de ventilatie aan de verlichtingsschakelaar. Toevoegen: behandelkamer huisartsen vergt spuiventilatie (zie technisch PvE LHV.) Energie-efficiënte verlichting Hoogfrequente, regelbare en dimbare verlichting. (toelichting: dimbare verlichting is te duur en onnodig.) Aanwezigheidsdetectie (exclusief wachtruimte, medische ruimten en gangen), tijdsschakelaars en daglichtregeling. Vaak is daglichtregeling gecombineerd met een zonweringsysteem. Ook de opstelling van meubilair en apparatuur kan het gebruik van kunstlicht beïnvloeden. Door beeldschermen zo op te stellen dat het daglicht niet reflecteert op het scherm, is het niet nodig om de reflectie met kunstlicht weg te nemen. Kasten, die halverwege een ruimte haaks op de muur staan, maken donkere hoeken, waardoor de gebruiker van de ruimte eerder geneigd is om kunstlicht te gebruiken. Schakelklok en schemerschakelaar buitenverlichting Meerdere lichtschakelgroepen die elk apart aan- of uitgezet kunnen worden. In ruimten waar niemand aanwezig is of in gedeelten van een ruimte waar men geen licht nodig heeft, kan het licht dan worden uitgeschakeld. Installeer bij voorkeur een raamzijde-groep en een binnenzijde-groep. Plaats de schakelknoppen iets uit elkaar zodat niet met één druk alle verlichting ingeschakeld kan worden. Onderhoud en keuze armaturen. Door armaturen regelmatig schoon te maken kan er een flinke lichtopbrengst gerealiseerd worden. Vaak kunnen er dan een aantal lampen uitgezet worden i.v.m. te hoge lichtopbrengst. Wanneer het stofvrij houden van de armaturen te hoge kosten met zich meebrengt door bijvoorbeeld grote halhoogten en/of sterke vervuiling, dan is het mogelijk om de keuze van de armaturen daarop af te stemmen: toepassen van antistatische reflectoren; toepassen van (aan onder- en bovenzijde) open armaturen waarbij door natuurlijke ventilatie vuilafzetting wordt tegengegaan; toepassen van een gesloten afscherming die gemakkelijk gereinigd kan worden. Hoogfrequente verlichting met spiegeloptiek armaturen. De 45 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
efficiency kan worden verhoogd door het toepassen van hoogfrequente voorschakelapparatuur. Hierdoor kunnen de hoeveelheid armaturen worden verminderd. Bij deze armaturen met voorschakelapparaten kan ook de nieuwe TL5-lamp worden toegepast. Deze bevat minder kwik en is kleiner (16 mm diameter) en nog energiezuiniger. Halogeen-accentverlichting.
Beide vetgedruktie opties uitzoeken in kosten, effecten en TVT. Waarom is ledverlichting niet als optie meegenomen?
Energiezuinige beveiligingsverlichting Veegschakeling. Met een veegschakeling wordt op een zeker tijdstip (bijvoorbeeld bij aanvang van de pauze) de gehele verlichting uitgeschakeld. Gebruikers dienen zelf de verlichting weer in te schakelen. Toelichting: In GC met externe bezoekers niet handig. Bovendien pauzeert iedereen zeer verschillend. Installatie van trappenhuisschakelaars. Door het installeren van verlichtings-schakelaars in trappenhuizen en lange gangen gaat het licht na verloop van tijd vanzelf uit.
THEMA “WATER” Stap 1. Voorkom onnodig gebruik (waterbesparing) Technische maatregelen voor waterbesparing 1. waterbesparende kranen: • schuimstraalmondstuk (onder meer bekend als Perlator = merknaam) • volumestroombegrenzer (gecombineerd met schuimstraalmondstuk) • eengreeps-mengkraan • thermostatische mengkraan met doorstroombegrenzer • automatisch sluitende kranen (Toevoeging: wel in toilet b.v. niet in behandelkamers, medische kranen.) • een elektronische kraan of urinoirspoeling. De kraan heeft een detectiegebied en wordt in werking gesteld door de handen vlak onder de uitloop en voor het detectiegebied te brengen. De urinoirspoeling werkt op gelijksoortige wijze. 2. waterbesparende douchekop. De kosten bedragen van EUR 7 tot EUR 45 per kop. Waterbesparing ongeveer 30%, oftewel circa 45 liter per 10 min. douchetijd. Tevens besparing op de energiekosten. Terugverdientijd minder dan 3 jaar. Toevoeging: wordt er wel een douche gewenst? Advies: Maak douche in invalidentoilet. Kost geen ruimte en je hebt er wel een. 3. waterbesparende toiletspoeling • Pas waterbesparing toe door aanpassingen aan het toiletreservoir, modern spoelreservoir: < 6 liter (traditioneel 9 liter) • WISA (voorheen Gustavsberg toiletsysteem), Sphinx en andere fabrikanten, spoelvolume < 4 liter, in combinatie met speciaal gevormde toiletpotten en een booster (stroomvergroter). 4. hergebruik van bad- en douchewater voor toiletspoeling NVT. 46 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
5. waterloos urinoir, NVT. 6. zuinige wasmachine NVT of individueel 7. zuinige afwasmachine 8. optimalisatie van de leidingloop van warmwaterleidingen. Bij utiliteitsbouw moet gezorgd worden voor een korte afstand van warmwatertoestel naar warmwatertappunten. 9. zonneboiler Bij voorkeur niet ivm slechte ervaringen. THEMA “WATER” Stap 2. Gebruik duurzame waterbronnen Technische maatregelen voor waterbesparing Grijswatercircuit/Hemelwaterinstallatie: In een hemelwaterinstallatie wordt water van het dakvlak opgevangen, gefilterd en is daarna te gebruiken voor toiletspoeling, wasmachine, in de tuin en voor schoonmaakwerkzaamheden. Graag investeringen versus voordeel en TVT uit zoeken in combi met recyclesysteem zoals in ziekenhuis Delft. THEMA “AFVALPREVENTIE EN –SCHEIDING” • Centraal stofzuigersysteem: allergeenarm Toelichting: vergt heel buizenstelstel dat bij problemen opengebroken moet worden. Te dure en onderhoudgevoelige voorziening. • (Gezamenlijke) voorzieningen voor afvalscheiding opnemen in het gebouwontwerp (medicijnen, glas, naalden, textiel, gft, papier)? • Ondergrondse afvalcontainers (zie bijv. Schutterhofgebouw/C-1000 Terneuzen) worden door de bouwer betaald terwijl de Gemeente ze leegt. THEMA “MATERIAALKEUZE” • FSC-hout toepassen • Dakgoten: geen koper, lood of zink toepassen maar PE (geen uitspoeling) Toevoeging: zink gaat wel heel lang mee. In bestekfase bespreken. • Platdakbedekking: EPDM, APP en/of SBS gemodificeerd bitumen of PVC (S/U 444). Toevoegingen op 28-8-2010: Kruipruimtes waar leidingen onder de grond lopen zijn gewenst. Sleutelsysteem via pasjes. Toegang niet segmenteren via bouwkundige voorzieningen maar door in programmeren van bevoegde ruimtes op de pasjes. (toegepast in 20 GC in Almere) Een aantal elementen die niet in de referentieprijs van de LHV zitten zouden wel in het opleverniveau en de huurprijs per m2 voor allen meegenomen moeten worden. Dat zijn in ieder geval: - Fietsenstalling. - Zonwering. - Airco. (wel bewust kiezen voor de kosten van de investering en de kosten van meer energie.)
47 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Bijlage 3: GGD Zeeland PROGRAMMA VAN EISEN TEN BEHOEVE VAN Onderzoeksruimten JGZ 0-19 jaar 1. ALGEMEEN: (D.W.Z. IN ALLE RUIMTEN): 1. Geluidsabsorberende plafonds toepassen (merk bijvoorbeeld Rockfon o.d.). 2. Alle deuren in geluidwerende uitvoering (minimaal 42 dBA in werk gemeten). Dit houdt tevens in dat er rondom de deur tochtprofielen en een valdorpel worden gemonteerd. 3. Voor alle binnen-\buitendeurcilinders (europrofielcilinders) . 4. Loze leidingen en dozen voor telefoonaansluitingen voorzien in bestek. 5. Telefooninstallatie afhankelijk van gekozen netwerk (indien mogelijk met mogelijkheid doorverbinden naar hoofdkantoor) 6. Er hoeft geen speciaal brandveiligheidsysteem in de ruimten te zijn, tenzij dit nadrukkelijk door de brandweer wordt geëist (volgens bouwbesluit). 7. Er dient in de huisvesting een C.A.I.-systeem (kabelaansluiting) te worden voorzien. De onderzoeksruimten (3) bevatten elk minimaal 2 aansluitmogelijkheden voor het gebruik van computer ( internetaansluiting). Voor verdere specificaties dient er contact te worden opgenomen met de ICT afdeling van de GGD Zeeland. Alle binnenwanden in geluidwerende uitvoering (minimaal 42 dBA in werk gemeten). 8. C.V.-installatie toepassen. Thermostaatknoppen op de radiatoren voorzien. Alle ruimten standaard te verwarmen tot 24 oC. 9. Ventilatie dient mogelijk te zijn via de ramen, of middels z.g. nachtventilatie 10.Inbouwarmaturen toepassen. 11.In alle ruimten kinderveilige stopcontacten voorzien. 12.Vloeren geschikt voor linoleum maken. 13.Wanden in spuitwerk uitvoeren (redelijk glad en goed schoon te houden). 14.Ruimten zijn geschikt voor mindervaliden d.w.z. dat ITS-symbool wordt afgegeven aan huisvesting. 15.Warmte-isolatie: volgens bouwbesluit. 16.Verlichting: minimaal 400 lux op werkbladhoogte aanhouden (houdt rekening met veroudering van lampen!). 17.Noodverlichting volgens bouwbesluit aanbrengen. 18.Bewegwijzeringsyteem wordt in eigen beheer geleverd en gemonteerd. 19.Rekening houden met parkeerplaatsen t.b.v. bezoekers Jeugdgezondheidszorg. 20.Alle ruimten situeren op de begane grond - indien mogelijk dichtbij de toegang. 21.Warm en koud water op alle aansluitingen. 22.Houdt rekening met aluminium stootplaten op toegangsdeur (tegen beschadigingen door kinderwagens). 3. ARTSENKAMER: 1. Wastafel met hendelkraan aanbrengen. 2. Diagonaal van ruimte mag minimaal 6 ‘m zijn. 3. Deur naar wijkverpleegkundigenkamer aanbrengen. 4. Deur naar boxenkamer aanbrengen. 5. Eén zijde kamer minimaal 5 meter in verband met visuskast/ motoriek 48 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
6. Indien mogelijk aanbrengen gekleurde loopstreep in linoleum (8 cm breed en 2 m lang --> motoriek) 7. Loze telefoondoos aanbrengen op nader te bepalen plaats. 8. Ruimte minimaal 18 m2 groot. 4. (WIJK/ JEUGDVERPLEEGKUNDIGENKAMER: 1. Aanrechtblok (minimaal 120 cm.) met eengatsmengkraan aanbrengen. 2. Afsluitbare koelkast ( klein model) voor bewaren van vaccins 3. Deur naar artsenkamer aanbrengen. 4. Deur naar boxenkamer aanbrengen. 5. Deur naar (eventuele) wachtruimte aanbrengen. 6. Ruimte minimaal 18 m2 groot. 7. Loze telefoondoos aanbrengen op nader te bepalen plaats. 8. Eén zijde kamer minimaal 5 meter in verband met visuskast 5. BOXENKAMER: 1. Deur naar artsenkamer aanbrengen. 2. Deur naar wijkverpleegkundigenkamer aanbrengen. 3. Wastafel met eengatsmengkraan met hoge uitloop (plaatsing emmertjes) aanbrengen. 4. Minimaal 6 uitkleedboxen aan de wand monteren in inklapbare uitvoering, volgens nadere aanduidingen. Let op dichte achterwand boxen tot 1500 mm. +peil. Werkende breedte per box is 750 mm. Diepte van de box is 600 mm. in uitgeklapte toestand. Boxen behoeven niet allemaal aansluitend te worden gemonteerd. 5. Ruimte minimaal 29 m2 groot. In de artsen en verpleegkundigen kamer moet er een afstand zijn van minimaal 5,5 meter ivm visusonderzoek waarbij de kaart op 5 meter van de plaats waar het kind staat moet worden opgehangen.
49 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
Bijlage 4: Minimum eisen ruimten praktijk voor Podotherapie 1. Verlichting De gehele behandelruimte dient optimaal verlicht te zijn, zodat er goed en veilig gewerkt kan worden. Het doorlaten van daglicht in de behandelruimte moet zoveel mogelijk bevorderd worden, maar mag niet ten koste gaan van de visuele afscherming. Kunstlichtbronnen dienen zodanig te worden aangebracht dat voor de patiënt hinderlijk licht wordt vermeden. Ten behoeve van het observeren van de patiënt dient de kleur van het licht neutraal te zijn. 2. Elektrische installatie De apparatuur dient van een zodanige constructie te zijn, dat de veiligheid van de patiënt en de behandelende podotherapeut is gewaarborgd. De installatie dient geplaatst te worden door een erkende installateur volgens de normen van het Energiebedrijf. 3. Verwarming De temperatuur in de behandelruimte moet minimaal 21 C zijn, bij de C.V. en 18 bij de vloerverwarming. 4. Wanden/afscheiding van ruimten Het is van belang aandacht te schenken aan de auditief juiste afscherming met name t.o.v. de wachtruimte. De wanden dienen bekleed te worden met een materiaal, dat gemakkelijk schoon en stofvrij gehouden kan worden. 5. Vloeren De vloer van de behandelruimte moet voorzien zijn van een stroef maar niet poreus oppervlak, dat gemakkelijk is schoon te houden. Naden in de vloer moeten zoveel mogelijk worden vermeden. De vloer dient vlak te zijn zodat het verrijden van apparatuur zonder horten of stoten mogelijk is. BEHANDELRUIMTE PODOTHERAPIEPRAKTIJK 6.1
MINIMUMEISEN VOOR DE BEHANDELRUIMTE
De werkgroep acht het niet mogelijk om t.a.v. de behandelruimte tot standaardafmetingen te komen. Factoren die een rol spelen zijn: A goede routing t.a.v. a. introductiegesprek/anamnese b. inspectie c. palpatie/ functieonderzoek d. vrije loopruimte minimaal 6 mtr. lang en 1 mtr. breed e. podotherapeutische afdrukken f. basispodotherapiebehandeling. B afmeting van de apparatuur De te gebruiken apparatuur moet zodanig kunnen worden opgesteld, dat deze zonder belemmeringen voor de patiënt kan worden 50 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011
C
aangewend en door de behandelend podotherapeut kan worden bediend. Als leidraad dient een omloopruimte van 65 cm om de lange zijde van onderzoekstoel/onderzoekbank en een omloopruimte van 100 cm om het voeteneinde. loopruimte Om het loopgedrag/gangpatroon te kunnen observeren is een minimale vrije loopruimte nodig van 6 mtr. lengte en 1 mtr. breedte.
51 Gezondheidscentrum Axel - Programma van Eisen – mei 2011