AWW : basisbeginselen, vragenlijst, actua

FLANDERS EXPO | GENT 26.02.2013

AWW : basisbeginselen, vragenlijst, actua Frank Haemers, juridische dienst BIBF


WITWASSEN BESTRIJDEN

Repressief luik Art 505 Strafwetboek

Preventief luik Wet 11 januari 1993


PREVENTIE KNOW YOUR CUSTOMER WIE IS MIJN CLIENT EN KLOPT DIT WEL ?

identificatie verificatie EN WAT DOET DE CLIENT ? Risicoanalyse


ANTIWITWASWETGEVING FAG: Financiële ActieGroep :”40 aanbevelingen” (mondiaal)

Richtlijn (EU)

Wet (BE) Reglement- Norm (Instituten) Toelichtingsnota-Omzendbrief


• Wet van 11 januari 1993 : wijziging door : – 3°AWW Richtlijn 2005/60 → Wet van 18 januari 2010 • • • •

Hernummering Wet Technische aanpassingen Uitbreiding taak Instituten Uitbreiding regels inzake identificatie & verificatie naar nietfinanciële beroepen • Regels inzake interne organisatie/opleiding personeel : ook voor de niet-financiële beroepen


OPDRACHT INSTITUTEN

Artikel 38 : uitwerken in reglement van hoofdstuk II AWW : Identificatie-verificatie : cliënten-lasthebbersuiteindelijke begunstigden Voortdurende waakzaamheid Interne organisatie : witwasverantwoordelijke/opleiding personeel NIET : meldingsplicht CFI Gemeenschappelijk drie Instituten

Artikel 39 : controle door Instituten • Controle op naleving AWW & Reglement


• Reglement / Norm – Definities + toepassingsgebied – Algemene beginselen – Identificatie – verificatie

• Cliënt – lasthebber – uiteindelijke begunstigde

– Beroep doen op een derde – Gegevensbewaring – Cliëntacceptatiebeleid – klantenonderzoek – Witwasverantwoordelijke – Personeel – Waar ? www.instituten

• Toelichtingsnota/ Omzendbrief – Het klantenonderzoek • Normaal • Vereenvoudigd • Verscherpt – Risicogeoriënteerde aanpak – Kantoororganisatie • Witwasverantwoordelijke • Personeel

-Waar ? www. instituten


• Praktische Hulpmiddelen – Formulieren – Schema’s – Beslissingsbomen ! Gebruik ervan is niet verplicht ! Waar vinden ? www.instituten


Beslissingsbomen : Waar ? Stand BIBF


FORMULIEREN = stappenplan bij identificatie & verificatie


SCHEMA’S


WIE MOET DIT TOEPASSEN ? Beroepsbeoefenaar : NP&RP

– bedrijfsrevisoren IBR – externe accountants en externe belastingconsulenten IAB – erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten BIBF Art. 3,3°en 4°Wet Art. 2 Reglement


WIE MOET DIT TOEPASSEN ? Stagiairs : niet in de wet vermeld Toepassen of negeren ? Toepassing verplicht vanaf dag 1 inschrijving tableau jong geleerd …. Hiaat in de wet = zwakke schakel : gevaar voor misbruik Conclusie : toepassen


IDENTIFICATIE-VERIFICATIE –

IDENTIFICATIE Resultaatsverbintenis = altijd verplicht Geen identificatie = geen zakenrelatie

–

VERIFICATIE

cliënt / lasthebber : resultaatsverbintenis Geen verificatie = geen zakenrelatie

Uiteindelijke begunstigde : inspanningsverbintenis verificatie in functie van risicogevoeligheid

Art. 7 & 8 Wet 4.1 Toelichtingsnota


WIE ? • CLIENT : NP/RP • LASTHEBBER : NP/RP • Personen die optreden in naam/voor rekening van cliënt • Kan intern of extern zijn

• UBO : is altijd fysieke persoon Controleert cliënt > 25% aandelen/vermogen bezitten/controleren

Persoon ten voordele van wie de zakenrelatie wordt aangegaan

Art. 7 §2 & art. 8 Wet Art. 12 & 13-16 Reglement 4.3.1. Toelichtingsnota


WAT & HOE? •

CLIENT & LASTHEBBERS –

NP : naam, voornaam, geboorteplaats- & datum [In de mate van het mogelijke ook het adres]

– –

•

RP : benaming, zetel, bestuurders, vertegenwoordigingsbevoegdheid NP & RP : voorwerp aard zakenrelatie

NP

•

Face to face : E-id /paspoort Op afstand : E-id / certificaat klasse 3 Andere bewijskrachtige stukken : indien geen risico

RP

Statuten : coördinatie Publicatie benoeming B.S. /NBB

Door wie ? : beroepsbeoefenaar of derde zaakaanbrenger (= bank/notaris/confrater doch steeds zelf ook verifiëren) Art. 7 §1, 8 & 10 Wet Art. 3, 6, 7 & 18 Reglement 4.2, 4.3 en 4.7 Toelichtingsnota


WAT & HOE ? • UITEINDELIJKE BEGUNSTIGDEN • WAT ? Verplicht : Naam + voornaam Indien mogelijk : geboorteplaats-&datum, adres • Door wie ? Informatie afkomstig van cliënt ! “verklaring

uiteindelijke begunstigde” Idem als gebruikelijk bij banken

• Taak beroepsbeoefenaar : controle van deze informatie : geloofwaardigheid : bv Companyweb / jaarrekeningen Art. 8 Wet Art .13-16 Reglement 4.3 Toelichtingsnota


WANNEER ? – Altijd vóór aanvang zakenrelatie : • Contract : al dan niet geschreven • ter uitvoering waarvan gedurende een bepaalde of onbepaalde termijn verschillende opeenvolgende prestaties en/of verrichtingen uitgevoerd worden. – Actualiseren in functie van risico en/of bij twijfel juistheid bestaande gegevens Art. 7 §1 Wet Art. 3 – 5 Reglement 4.2.2. Toelichtingsnota


UITZONDERING Zakenrelatie kan soms starten voordat klantenonderzoek volledig is afgerond • •

Optie moet voorzien worden in interne procedureregels Onmiddellijke start is noodzakelijk & bovendien Klant met laag witwasrisico Verificatie zo snel mogelijk Verhoogde waakzaamheid

Art. 3 Reglement 4.2 Toelichtingsnota

FLANDERS EXPO | GENT 26.02.2013 OPDRACHTBRIEF GEBRUIKEN : bv model BIBF (Fiche 20 – identificatie / Fiche 60 opnemen gegevens-formulieren in permanent dossier) : alles in één keer.

Gegevens zo bewaren of gebruiken voor alle kantoor documenten via administratiesoftware of bv via http://www.eidreader.be


Vereenvoudigd klantenonderzoek Vrijstelling verplichtingen : voorzien door wetgever 1.Kredietinstelling of financiële instelling in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of IJsland 2.Vennootschap die genoteerd is op een beurs in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of Ijsland 3.Uiteindelijke begunstigde van een gezamenlijke rekening van notarissen en andere onafhankelijke juridische beroepsbeoefenaars 4.Belgische publieke overheidsinstantie : federaal, regionaal … maar ook De Post, de beroepsinstituten … Registratie voorwaarden volstaat : geen verificatie MAAR ! : niet wanneer vermoeden van witwassen/twijfels : gewone regels toepassen Art. 11 Wet

4.4 Toelichtingsnota


Verscherpt klantenonderzoek Verhoogde waakzaamheid : opgelegd door wetgever 1.

Identificatie op afstand : o.a. bijkomende controle identiteitsgegevens : bv later face to face doen

2.

Politiek Prominente Personen (PEP)

Personen (+ directe familieleden) die in het buitenland verblijven Prominente publieke functie zoals : staatshoofden, ministers, leden van de hoogste rechtbanken, ambassadeurs … Vermogensonderzoek – voortdurende verscherpte aandacht

Art. 12 Wet Art. 24 Reglement 4.5 Toelichtingsnota


KLANTENONDERZOEK BESTAAND CLIËNTEEL •

•

OVERGANGSREGELING

Cliënten natuurlijke personen : Er is een overgangsperiode die loopt tot 5

februari 2015, voor de bijwerking van de identificatiegegevens inzake de geboortedatum en -plaats van natuurlijke personen die op 05 februari 2010 (= datum van inwerkingtreding van de wet van 18 januari 2010) cliënt waren.

•

Uiteindelijke begunstigden : de overgangsperiode voor de bijwerking van identificatiegegevens inzake de voornaam en naam van de uiteindelijke begunstigden van die bestaande cliënten eindigt op 5 februari 2012. Voor de geboortedatum en-plaats blijft het evenwel 05 februari 2015.

Art. 44 Wet 4.3.1.3. Toelichtingsnota


RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK •

RODE DRAAD AWW Evalueren & opvolgen cliënteel – Bij aanvang, bij bepaalde gebeurtenissen, actualisatie

•

Cliënten onderverdelen in functie van risico = risicoanalyse Geografisch

De clië cliënt

De dienstverrichting


RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK •

Risico verbonden aan cliënt: o.a. – – – – –

• •

Onduidelijkheid eigendomsstructuur Zeer frequente wijzigingen in de structuur Nodeloze complexiteit Wanverhouding tussen structuur en resultaat Sectoren :

Geografisch risico : cliënt afkomstig uit landen regio’s onderworpen aan sancties … Lijst op www.ctif-cfi.be Risico’s verbonden aan de dienstverlening – Ongebruikelijke transacties – Discrepantie tussen goederenstromen en geldstromen – ….


Model risicoanalyse: handleiding interne procedure


RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK OPVOLGEN VERRICHTINGEN – CRITERIA OPMAKEN : opnemen in interne procedure – Opsporen atypische verrichtingen » Economische grondslag » Legitimiteit » Interne schriftelijke verslaggeving !

Hoofdstuk 8-10 Reglement Hoofdstuk 5 Toelichtingsnota Hoofdstuk 6 : Handleiding interne procedure


Model opvolging verrichtingen : handleiding interne procedure


KANTOORORGANISATIE AFSTEMMEN OP AWW Procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cliënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid

Gegevensbewaring • Kopie = Papier / digitaal /referentie » Identificatie-verificatie » Verrichtingen » Verslagen

• Bewaringstermijn : 5 jaar Art.12, 13, 14, 15 & 38 Wet Hoofdstuk 8 Reglement Hoofdstuk 6 Toelichtingsnota


KANTOORORGANISATIE • Interne coördinator anti-witwaswetgeving aanstellen:

“compliance

officer” – “verantwoordelijke voor toepassing van de wet”

• Wanneer aanstellen ? – –

Verplicht : 10 beroepsbeoefenaars (ongeacht instituut) die samenwerken In andere situaties : optioneel

• Taken • • • • •

•

Interne procedures uitwerken (klantenonderzoek, acceptatiebeleid, risicoanalyse …) Opleiding personeel Communicatie met CFI /Instituut … Verslagen maken Rapporteren aan beroepsbeoefenaar

Wie ? : moet aan anti-witwaswetgeving onderworpen economische beroepsbeoefenaar zijn Art. 18 Wet Art. 28 Reglement 6.3 Toelichtingsnota


KANTOORORGANISATIE • SELECTIE & OPLEIDING PERSONEEL • Selectie: betrouwbaarheid • Opleiding en sensibilisering gericht op : – kennis te verwerven en kritische reflex te ontwikkelen om atypische verrichtingen of feiten vast te stellen; – de nodige kennis van de procedures te verwerven om op passende wijze te reageren wanneer zij met dergelijke verrichtingen of feiten worden geconfronteerd

• Door wie & hoe? – beroepsbeoefenaar / verantwoordelijke voor toepassing van de wet – E-learningmodules / interne-externe seminaries

Art.17 Wet Art. 29 Reglement 6.5 Toelichtingsnota


Kantoororganisatie = handleiding interne procedure Elk kantoor moet interne procedures uitschrijven Art.16 Wet model (BIBF-IAB-IBR) op : www.instituten


INHOUDSTAFEL MODEL


TOEZICHT & CONTROLE FAG = controleert landen [België in 2014]

Beroepsinstituten Beroepsbeoefenaars

FLANDERS EXPO | GENT 26.02.2013 TOEZICHT & CONTROLE DOOR INSTITUTEN

• Instituten : wettelijke controleopdracht • Hoe ?: – BIBF-IAB : vragenlijst over toepassing reglement • Verplicht in te vullen door de leden op het EXTRANET – Stagiairs moeten dit niet invullen

• Model op www.bibf.be

– IBR : integratie in bestaande toezicht- & kwaliteitscontroles

FLANDERS EXPO | GENT 26.02.2013 DE VRAGENLIJST

• Identiek IAB – BIBF :

• Individueel in te vullen – Niet door compliance officer voor iedereen op kantoor

• Wanneer ? • Vanaf 01/01/2013 tot 30/06/2013 (BIBF) • Vanaf 01/01/2013 tot 31/03/2013 (IAB)

FLANDERS EXPO | GENT 26.02.2013 DE VRAGENLIJST • I. Klantenacceptatiebeleid – Hoofdstuk 8 van het Reglement • II. Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden – Hoofdstuk 5 van het Reglement • III. Derde zaakaanbrenger – Hoofdstuk 6 van het Reglement • IV. Identificatie Politiek Prominente Personen – Artikel 12 § 3 van de Wet • V. Gegevensbewaring – Hoofdstuk 7 van het Reglement • VI.Verantwoordelijke voor de toepassing van de Wet – Hoofdstuk 11 van het Reglement • VII. Opleiding en sensibilisering – artikel 17 van de Wet

FLANDERS EXPO | GENT 26.02.2013 DE VRAGENLIJST

• STAP 1 : handleiding interne procedure opmaken 75 MINUTEN

• STAP 2 : VRAGENLIJST INVULLEN 15 MINUTEN


• Instituten : toezicht & sancties • SANCTIES – Administratieve boetes • 250,00 tot 1.250.000,00 € (voor schatkist !)

– Tuchtsancties – Beslissingen openbaar maken

• Verplichte mededeling sancties aan CFI


DE MELDINGSPLICHT • "witwassen van geld": – de omzetting of overdracht van geld of activa met de bedoeling die illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen of een persoon die betrokken is bij een misdrijf waaruit die geld of deze activa voortkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden; – het verhelen of verhullen van de aard, oorsprong, vindplaats, vervreemding, verplaatsing of eigendom van geld of activa waarvan men de illegale herkomst kent; – de verwerving, het bezit of het gebruik van geld of activa waarvan men de illegale herkomst kent; – de deelneming aan, de medeplichtigheid tot, de poging tot, de hulp aan, het aanzetten tot, het vergemakkelijken van of het geven van raad betreffende een van de in de drie voorgaande punten bedoelde daden. Illegale herkomst : lijst misdaden in de wet van 11.01.1993

• “financiering van terrorisme” : de verstrekking of verzameling van fondsen, op welke wijze ook, rechtstreeks of onrechtstreeks, met de bedoeling of wetende dat deze geheel of gedeeltelijk zullen worden gebruikt door een terrorist of een terroristische organisatie of voor het plegen van een of meerdere terroristische daden.


DE MELDINGSPLICHT IN DE AWW • Art 7-8 : onmogelijkheid identificatie kan vermoeden van witwassen zijn

• Art 26 - 27- 28 : algemene regel + bijzondere verplichtingen :

• Art 31 : meldingsplicht controleoverheden


MELDINGSPLICHT – ART 26 • Vaststelling of vermoeden – Geen misdaadanalyse vereist • Is taak van CFI

– Minste vermoeden volstaat • Zekerheid is niet vereist – beoordeling door CFI • Twijfel melden

• Melding = klant moet weg ? • Niet noodzakelijk : wel verhoogde waakzaamheid • Geval per geval beslissen


MELDINGSPLICHT- ART 26-BEROEPSGEHEIM • Bepalen van rechtspositie : – Toelichtingsnota CFI :


MELDINGSPLICHT ART 27 • RISICOLANDEN- & GEBIEDEN – Bijzondere meldingsplicht : verrichting, feiten • In afwachting van KB : enkel verhoogde waakzaamheid

– Lijst wordt regelmatig bijgewerkt • www.ctif-cfi.be en www van de instituten –

Lijst 19 oktober 2012 : Afghanistan, Albanië, Algerije, Angola, Antigua en Barbuda,

Argentinië, Bangladesh, Bolivia, Brunei Darussalam, Cambodja, Cuba, Ecuador, Ethiopië, Filipijnen, Ghana, Indonesië, Iran, Jemen, Kenia, Kirgizië, Koeweit, Marokko, Mongolië, Myanmar, Namibië, Nepal, Nicaragua, Nigeria, Noord-Korea, Pakistan, Sao Tomé en Principe, Soedan, Sri Lanka, Syrië, Tadzjikistan,Tanzania, Thailand, Trinidad en Tobago, Turkije, Venezuela, Vietnam, Zimbabwe


MELDINGSPLICHT ART 28 • Ernstige EN georganiseerde fiscale fraude

• KB INDICATOREN – Hulpmiddel – Niet absoluut


Meldingsplicht & zwijgplicht • Melden aan CFI doch niet aan de cliënt/derden (verbod op tipping-off) • Uitzonderingen – Mededeling aan controleorgaan zoals BIBF/IAB/IBR – Repressieve doeleinden • Melding CFI betekent niet dat medewerking aan gerechtelijk onderzoek niet meer mogelijk is

– Tussen meldingsplichtigen • In eenzelfde entiteit • Betreffende eenzelfde cliënt/verrichting Art. 30 Wet


BESCHERMING VAN DE MELDER • Immuniteit : melding ter goede trouw = nooit fout • Anonimiteit : beroepsgeheim in hoofde van CFI : geen informatie meedelen over melders • Noch aan parket noch aan rechtbank Art. 30,32 & 36 Wet


! Programmawet 29-03-2012 •

Voor de beroepsbeoefenaars is vooral de wijziging van artikel 21 AWW van dagelijks praktisch belang en dit om twee reden : a.

verlaging drempel verbod op kasbetalingen naar ten hoogste 10 % en maximaal 5.000 € (vanaf 2014 3.000 €) EN vooral de uitbreiding van het toepassingsgebied van dit verbod naar dienstverleners (en dus niet meer alleen handelaars). Dus ook voor stagiairs

b.

c.

•

b. het invoegen van een kennisgevingsplicht ter zake een overtreding van de regels inzake kasbetaling. In beginsel voor iedereen doch de Koning moet nog de juiste lijst bepalen. Quid vaststelling inbreuk ? : cliënt wijzen op regels & boetes doch niet melden – tenzij vermoeden van witwassen

Toezicht door Economische inspectie !


• Verrichting < 5.000,00 € : volledig – Prijs = 4.875,00 € = 4.875,00 € contant

• Verrichting = 5001, 00€ = 10 % =500,10€ • Verrichting = 9.999,00€ = 10% = 999,00€ • Verrichting = 65.366,00€ = 10% & max. 5.000 = 5.000,00€


TOEKOMST - FAG • Febr. 2012 : nieuwe aanbevelingen FAG

• Aandachtspunten – Financiering van proliferatie massavernietingswapens – PEP: definitie uitbreiden naar binnenlandse PEP’s en internationale organisaties – Bredere toepassing risiconalyse – Fraude en smokkel toevoegen aan lijst witwasmisdrijven


TOEKOMST - BELGIË


TOEKOMST – EUROPA – 4°AWW-richtlijn


www www.iec-iab.be

www.bibf.be

www.ibr-ire.be


Verdere lectuur • Pacioli 301

• Pacioli 328

AWW : basisbeginselen, vragenlijst, actua

Recommend Documents