ATV (All Terrain Vehicles)
ATV (All Terrain Vehicles)1 Reglementering2
Homologatie van het voertuig Aanvankelijk werden de ATV’s gehomologeerd als bedrijfsmaterieel. Deze homologatie bestaat niet meer maar er rijden nog steeds voertuigen die als dusdanig werden gehomologeerd.3 Momenteel kunnen de ATV’s, in functie van hun technische karakteristieken, het onderwerp uitmaken van drie soorten homologaties, te weten bromfiets klasse B4, vierwieler met motor5 en voertuig voor traag verkeer (landbouw- of bosbouwtrekker)6.
Vierwielige bromfiets klasse B Definitie van de vierwielige bromfiets7: Elk vierwielig voertuig uitgerust met een motor waarvan de cilinderinhoud ten hoogste 50 cm³ bedraagt voor de motoren met elektrische ontsteking of, voor andere typen van motoren, met een netto-maximumvermogen van ten hoogste 4 kW en dat naar bouw en motorvermogen, op een horizontale weg, niet sneller kan rijden dan 45 km per uur De maximale lege massa van de vierwielige bromfiets is beperkt tot 350 kg; voor de elektrische voertuigen geldt die massa zonder de batterijen.
1
ATV: meestal worden deze voertuigen “quads” genoemd In deze tekst worden rijwielen met vier wielen niet behandeld. 3 De voertuigen die gehomologeerd werden in de categorie bedrijfsmaterieel zijn ontworpen voor een maximale snelheid van 30 km/uur. 4 K.B. van 4 augustus 1996 houdende uitvoering van de richtlijnen van de Europese Gemeenschappen betreffende de goedkeuring van twee- of driewielige motorvoertuigen, hun onderdelen en technische eenheden alsook hun veiligheidstoebehoren; artikel 1,3 van de Richtlijn 2002/24/CE van 18 maart 2002 betreffende de goedkeuring van motorvoertuigen met twee of drie wielen (B.S. 22 september 2006) 5 Idem 6 Artikel 1§2.15° en 16° van het K.B. van 15 maart 1968 houdende algemeen reglement op de technische eisen waaraan de auto's, hun aanhangwagens en hun veiligheidstoebehoren moeten voldoen. (B.S. 28.03.1968) 7 Artikel 2.17.2° paragraaf 2 van het K.B. van 1 december 1975 houdende Algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg (B.S. 9 december 1975) 2
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
2
Toepasbare regels Hoewel niet specifiek in het verkeersreglement voorzien moet de bestuurder van een vierwielige bromfiets dezelfde regels volgen als de bestuurder van een bromfiets klasse B behalve indien er andere bepalingen zijn.
Inschrijving8: Deze ATV’s worden niet ingeschreven en dragen dus ook geen nummerplaat.
Gelijkvormigheidsattest Er moet een gelijkvormigheidsattest9 bestaan, maar dit moet niet in het voertuig aanwezig zijn.
Rijbewijs: Een rijbewijs categorie A3 is vereist10 behalve voor bestuurders van een ATV gehomologeerd als bromfiets klasse B die voor 15 februari 1961 werden geboren.11
Minimum leeftijd voor het besturen van een vierwielige bromfiets12: De bestuurder moet minimum 16 jaar oud zijn. Voor het vervoeren van een passagier moet de bestuurder 18 jaar zijn.
Verzekering13: De vierwielige bromfiets is een motorvoertuig. De burgerlijke aansprakelijkheid moet dus gedekt zijn door een verzekeringscontract voordat het voertuig mag deelnemen aan het verkeer op de openbare weg en op terreinen die toegankelijk zijn voor het publiek of slechts voor een zeker aantal mensen die het recht hebben er te komen14. De bestuurder moet dus ook steeds een bewijs van de verzekering kunnen voorleggen15.
Valhelm16: Het dragen van een helm is verplicht voor de bestuurder en de passagier, behalve wanneer de bromfiets voorzien is van een passagiersruimte17. 8
9
Artikel 2 §2. 10° K.B. van 20 juli 2001 betreffende de inschrijving van voertuigen (B.S. 08.08.2001)
Artikel 4§5 van het K.B. van 10 oktober 1974 houdende algemeen reglement op de technische eisen waaraan de bromfietsen, de motorfietsen en hun aanhangwagens moeten voldoen (B.S. 15 november 1974) 10 Artikels 2.§1.1° en 20.§1.2° van het K.B. van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs 11 Artikel 4.10° van het K.B. van 23 maart 1998 12 Artikel 8.2.3° en 8.2.3.a) van het K.B. van 1 december 1975 13 Volgens artikel 1 van de Wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (B.S. 8 december 1989) zijn bromfietsen 'motorrijtuigen' die onderworpen zijn aan de vezekeringsplicht 14 Artikel 2 van de Wet van 21 november 1989 15 Artikel 23 van de Wet van 21 november 1989 16 Artikel 36 van het K.B. van 1 december 1975
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
3
Lading: De breedte van een beladen bromfiets met vier wielen en een aanhangwagen mag ten hoogste 0,30 m meer bedragen dan de breedte van het niet beladen voertuig, waarbij het geheel ten hoogste 2,50 m breed mag zijn18. De lading mag niet buiten het vooreinde van het voertuig uitsteken, van achteren mag ze niet meer dan 0,5 m uitsteken19.
Vervoeren van personen20 Met een vierwielige bromfiets mogen niet meer personen vervoerd worden dan het aantal zitplaatsen dat voorzien is. Aan een vierwielige bromfiets mag geen aanhangwagen gekoppeld worden21.
Plaats op de weg: De vierwielige bromfietsen moeten de rijbaan volgen, ze mogen niet op een fietspad rijden. Ze moeten dezelfde regels volgen als de bestuurders van een auto. De toegang tot de autosnelwegen22 en de autowegen23 is verboden.
Parkeren Er zijn geen specifieke regels voor vierwielige bromfietsen voorzien. De algemene bepalingen die gelden voor voertuigen zijn dus van toepassing24. In een blauwe zone zijn de voorschriften in verband met de toegelaten parkeerduur niet geldig voor bromfietsen, deze regels gelden alleen voor auto’s.
Lichten25 De lichten en reflectoren waarmee een vierwielige bromfiets moet zijn uitgerust zijn vinden we in de tabel IV, bijgevoegd aan het KB van 10 oktober 1974:
17
Er is geen definitie van ‘passagiersruimte’ in het K.B. van 1 december 1975 of in het K.B. van 10 oktober 1974. In het K.B. van 15 maart 1968 is de volgende definitie gegeven: ‘passagiersruimte’, het oorspronkelijk of door bouw voor het vervoer van de bestuurder en de passagiers ingerichte deel van het voertuig.Deze definitie, trouwens niet van toepassing op bromfietsen, geeft geen bruikbare bepaling van het begrip. In het vonnis 2004/6570 van de politierechtbank te Turnhout van 1 december 2004 lezen we: ‘… dat dit voertuig immers over geen volwaardige passagiersruimte met kooichassis en veiligheidsgordels beschikt doch enkel over een plaats achter de bestuurder identiek aan dergelijke zitplaats bij een bromfiets of een tweewielige motorfiets’. Hieruit leidden we af dat onder passagiersruimte moet verstaan worden een ‘kooi uitgerust met veiligheidsgordels’. 18 Artikel 46.1.2° van het K.B. van 1 december 1975 19 Artikel 46.2.1 en 46.2.2 van het K.B. van 1 december 1975 20 Artikel 44.4 van het K.B. van 1 december 1975 21 Artikel 2 §1 1° van het K.B. van 23 maart 1998 22 Artikel 21.1 van het K.B. van 1 december 1975 23 Artikel 22.1 van het K.B. van 1 december 1975 24 Artikel 23, 24, 25 en 26 van het K.B. van 1 december 1975 25 Artikel 13.5bis en 6bis van het K.B. van 10 oktober 1974
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
4
Tabel IV: Verplichte lichten en reflectoren voor de bromfietsen met 4 wielen.
Stoplicht
Achterreflector
Richtings aanwijzer voor
Richtings Mistlicht aanwijzer achter achter
2
2
2
2
2
1 of 2
wit
rood
rood
rood
oranje
oranje
rood
40
40
40
---
40
40
40
---
Min hoogte
50
35
35
35
35
35
35
25
Max. hoogte
120
120
150
150
90
150
150
120
Alle maten zijn aangegeven in cm
Dimlicht
Standlicht
Achterlicht
Aantal
2
2
Kleur
wit of geel
Max. afst. tot de zijkant
De lichten en reflectoren die mogen aangebracht worden zijn weergegeven in de tabel V
Tabel V: Niet verplichte lichten en reflectoren voor de bromfietsen met 4 wielen. Alle maten zijn Grootlicht Parkeerlicht aangegeven in cm
Mistlicht voor
Voorreflector
RichtingsZijreflector aanwijzer zijkant
Kentekenplaatverlichting
Aantal
2
2 of 4
2
2
1 of 2
2
1 of 2
Kleur
wit of geel
rood -AR wit -VA
wit of geel
wit
oranje
oranje
wit
Max. afst. tot de zijkant
---
40
40
40
---
---
wit
Min. hoogte
---
35
---
35
35
35
---
Max. hoogte
---
150
120
120
120
150
---
De lichten en reflectoren welke niet genoemd zijn in deze tabellen mogen niet op de bromfietsen op vier wielen aangebracht worden26. Het stoplicht moet in werking treden bij bediening van de rem27 .
26 27
Artikel 35bis van het K.B. van 10 oktober 1974 Artikel 13.5bis §3 van het K.B. van 10 oktober 1974
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
5
Veiligheidstoebehoren Gevaarsdriehoek28 De voertuigen met meer dan twee wielen moeten een gevaarsdriehoek aan boord hebben voor het signaleren van een geïmmobiliseerd voertuig of van een op de openbare weg gevallen lading. De gevaarsdriehoek moet in overeenstemming met zijn met de specificaties vastgesteld door het koninklijk besluit van 3 december 1976 inzake de goedkeuringsvoorwaarden van de gevaarsdriehoeken voor automobielvoertuigen. Blustoestel Geen verplichting Verbandetui Geen verplichting
Achteruitkijkspiegels In het Koninklijk besluit van 10 oktober 1974 staat de volgende reglementering in verband met de achteruitkijkspiegels voor een voertuig met meer dan twee wielen: De voertuigen op meer dan twee wielen moeten uitgerust zijn met een binnenachteruitkijkspiegel en een buiten-achteruitkijkspiegel die aan de linkerzijde geplaatst is, als ze voor personenvervoer bestemd zijn of met twee buiten-achteruitkijkspiegels, één rechts en de andere links geplaatst als ze voor goederenvervoer bestemd zijn. Deze achteruitkijkspiegels moeten in overeenstemming met de richtlijn 71/127/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 1 maart 1971 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de Lid-Staten betreffende de achteruitkijkspiegels van motorvoertuigen, gewijzigd door de richtlijn 79/ 795/E.E.G. van de Commissie van de Europese Gemeenschappen van 20 juli 1979, goedgekeurd worden. 29 Aangezien een ATV gehomologeerd als bromfiets klasse B bijna altijd voor het vervoer van personen gebruikt wordt en meestal geen passagiersruimte (kooichassis) heeft is deze bepaling niet duidelijk. Het plaatsen van een binnenachteruitkijkspiegel is niet mogelijk als er geen kooichassis is, hieruit zou dus kunnen besloten worden dat in dit geval enkel een buitenachteruitkijkspiegel geplaatst aan de linkerkant verplicht is.
Snelheidsmeter en kilometerteller De ATV gehomologeerd als vierwielige bromfiets klasse B moeten voorzien zijn van een snelheidsmeter en een kilometerteller die gemakkelijk door de bestuurder waarneembaar zijn aangebracht; deze instrumenten moeten ook bij nacht afleesbaar zijn zonder dat de bestuurder daarvan hinder ondervindt30
28
Artikel 35bis van het K.B. van 10 oktober 1974 Artikel 30§3 van het K.B. van 10 oktober 1974 30 Artikel 17 van het K.B. van 10 oktober 1974 29
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
6
Vierwieler met motor Definitie van de vierwieler met motor31 Elk vierwielig motorvoertuig, andere dan die welke als bromfietsen worden beschouwd, met een lege massa van ten hoogste 400 kg of 550 kg voor voertuigen gebruikt voor het goederenvervoer en met een netto-maximumvermogen van ten hoogste 15kW. Voor de elektrische voertuigen geldt die massa zonder de batterijen.
Toepasbare regels Voor wat betreft de bepalingen in het verkeersreglement moeten de bestuurders van vierwielers met motor, behoudens bijzondere bepalingen, dezelfde regels naleven als de bestuurders van auto’s32. Wat betreft de technische eisen is het Koninklijk besluit van 10 oktober 1974 van toepassing33.
Inschrijving Deze categorie van ATV’s moet worden ingeschreven omdat dit type voertuig expliciet voorzien is in de definitie van voertuigen waarvoor de inschrijving verplicht is34. Het voertuig ingeschreven als “vierwieler met motor” (L6) moet bijgevolg de nummerplaat dragen die bij de inschrijving werd toegekend. Deze nummerplaat heeft een gele achtergrond, het opschrift en de rand zijn zwart.De nummerplaat heeft een breedte van 140 mm en een hoogte van 175 mm. Het opschrift bestaat uit een groep van drie letters boven een groep van drie cijfers. De letterreeksen beginnen met “M” of “W”35.
Gelijkvormigheidsattest Er moet een gelijkvormigheidsattest bestaan, maar dit moet niet in het voertuig aanwezig zijn.36.
Rijbewijs De bestuurder van een vierwieler met motor moet titularis en in het bezit zijn van een rijbewijs categorie B37. 31
Artikel 2.20 van het K.B. van 1 december 1975 de Artikel 2.20 3 alinea van het K.B. van 1 december 1975 33 Dit volgt uit de definitie van ‘motorfiets’ in artikel 1.2 van het K.B. van 10 oktober 1974 (… elk driewielig motorvoertuig…) en de bepaling in artikel 2§3bis laatste alinea van het K.B. van 15 maart 1968 dat: ‘vierwielers, met een lege massa van ten hoogste 400 kg (550 kg voor voertuigen gebruikt in het goederenvervoer), exclusief de massa van de batterijen in elektrische voertuigen, met een motor met een netto maximumvermogen van ten hoogste 15 kW’, beschouwd worden als driewielers. 34 Definitie van ‘voertuigen’ in artikel 1.6° en verplichting tot inschrijving in artikel 2 §1 van het K.B. van 20 juli 2001 betreffende de inschrijving van voertuigen (B.S. 30 april 1998) 35 Artikels 11 en 12 van het MB van 23 juli 2001 betreffende de inschrijving van voertuigen (B.S. 8 augustus 2001) 36 Artikel 4 § 5 van het K.B. van 10 oktober 1974 32
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
7
Minimum leeftijd voor het besturen van een vierwieler met motor De bestuurder van een vierwieler met motor moet 18 jaar zijn38. Hij moet minstens 17 zijn wanneer hij praktisch rijonderricht volgt met het oog op het behalen van een rijbewijs categorie B of wanneer hij rijdt met een voorlopig rijbewijs categorie B39. In deze twee gevallen moet hij vergezeld zijn van een begeleider40, wat verondersteld dat de ATV voorzien is van een plaats voor een passagier.
Verzekering De vierwieler met motor is een motorvoertuig zoals wordt beschreven in artikel 1 van de wet41 en moet dus geldig verzekerd zijn. De bestuurder moet steeds een bewijs van de verzekering kunnen voorleggen42.
Valhelm, veiligheidsgordel en kinderzitjes De bestuurders en passagiers van vierwielers met motor, zonder passagiersruimte, moeten een valhelm dragen43. Ze moeten geen valhelm dragen wanneer een passagiersruimte is voorzien. Wanneer een passagiersruimte voorzien is en er zijn veiligheidsgordels, dan moeten de bestuurder en de passagiers deze dragen en moeten kinderen in een kinderbeveiligingssysteem vervoerd worden44.
Lading De breedte van een beladen vierwieler met motor en een aanhangwagen mag ten hoogste 0,30 m meer bedragen dan de breedte van het niet beladen voertuig, waarbij het geheel ten hoogste 2,50 m breed mag zijn45. De lading mag niet buiten het vooreinde van het voertuig uitsteken, van achteren mag ze niet meer dan 0,5 m uitsteken46.
37
Artikel 2 §1 3° van het K.B. van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs Artikel 8.2.3° en artikel 8.2.3°.b) van het K.B. van 1 december 1975 39 Artikel 8.2.3° b) van het K.B. van 1 december 1975 40 Artikel 3 van het K.B. van 10 juli 2006 betreffende het rijbewijs voor voertuigen van categorie B (B.S. 14 juli 2006) 41 Wet van 21 november 1989 42 Artikel 23 van de Wet van 21 november 1989 43 Artikel 36 eerste alinea van het K.B. van 1 december 1975 44 Het artikel 35.1.1 paragraaf 4 van het K.B. van 1 december 1975 zegt: De bestuurder en de passagier van motorvoertuigen die aan het verkeer deelnemen, andere dan auto’s, moeten de veiligheidsgordel dragen op de plaatsen die er mee zijn uitgerust. De kinderen van minder dan 3 jaar moeten worden vervoerd in een voor hen geschikt kinderbeveiligingssyteem. Kinderen van 3 jaar of meer en minder dan 12 jaar moeten worden vervoerd in een voor hen geschikt kinderbeveiligingssysteem, of de veiligheidsgordel dragen. 45 Artikel 46.1.2° van het K.B. van 1 december 1975 46 Artikel 46.2.1 en 46.2.2 van het K.B. van 1 december 1975 38
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
8
Vervoeren van personen Met een vierwieler met motor mogen niet meer personen vervoerd worden dan het aantal zitplaatsen dat voorzien is. In een aanhangwagen die getrokken wordt door een ATV mogen geen personen vervoerd worden47.
Plaats op de weg De bestuurder van een vierwieler met motor moet dezelfde regels volgen als de bestuurder van een auto. Het verkeer op autosnelwegen48 en autowegen49 is verboden aan vierwielers met motor zonder passagiersruimte.
Parkeren De gewone regels m.b.t. parkeren door auto’s zijn van toepassing voor de vierwielers met motor50.
Lichten Idem als voor de bromfiets met vier wielen.
Veiligheidstoebehoren Gevaarsdriehoek51 De voertuigen met meer dan twee wielen moeten een gevaarsdriehoek aan boord hebben voor het signaleren van een geïmmobiliseerd voertuig of van een op de openbare weg gevallen lading. De gevaarsdriehoek moet in overeenstemming met zijn met de specificaties vastgesteld door het Koninklijk besluit van 3 december 1976 inzake de goedkeuringsvoorwaarden van de gevaarsdriehoeken voor automobielvoertuigen. Blustoestel Geen verplichting Verbandetui Geen verplichting
Achteruitkijkspiegels52 In het Koninklijk besluit van 10 oktober 1974 staat de volgende reglementering in verband met de achteruitkijkspiegels voor een voertuig met meer dan twee wielen: 47
Artikel 44.4 van het K.B. van 1 december 1975 stelt dat enkel in aan fietsen gekoppelde aanhangwagens passagiers mogen vervoerd worden. 48 Artikel 21.1 van het K.B. van 1 december 1975 49 Artikel 22.1 van het K.B. van 1 december 1975 50 Artikels 23, 24, 25, 26 en 27 van het K.B. van 1 december 1975 51 Artikel 35bis van het K.B. van 10 oktober 1974 52 Artikel 30§3 van het K.B. van 10 oktober 1974
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
9
De voertuigen op meer dan twee wielen moeten uitgerust zijn met een binnenachteruitkijkspiegel en een buiten-achteruitkijkspiegel die aan de linkerzijde geplaatst is, als ze voor personenvervoer bestemd zijn of met twee buiten-achteruitkijkspiegels, één rechts en de andere links geplaatst als ze voor goederenvervoer bestemd zijn. Deze achteruitkijkspiegels moeten in overeenstemming met de richtlijn 71/127/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 1 maart 1971 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de Lid-Staten betreffende de achteruitkijkspiegels van motorvoertuigen, gewijzigd door de richtlijn 79/ 795/E.E.G. van de Commissie van de Europese Gemeenschappen van 20 juli 1979, goedgekeurd worden. 53 Aangezien een ATV gehomologeerd als vierwieler met motor bijna altijd voor het vervoer van personen gebruikt wordt en meestal geen passagiersruimte (kooichassis) heeft is deze bepaling niet duidelijk. Het plaatsen van een binnenachteruitkijkspiegel is niet mogelijk als er geen kooichassis is, hieruit zou dus kunnen besloten worden dat in dit geval enkel een buitenachteruitkijkspiegel geplaatst aan de linkerkant verplicht is.
Snelheidsmeter en kilometerteller De ATV gehomologeerd als vierwieler met motor moeten voorzien zijn van een snelheidsmeter en een kilometerteller die gemakkelijk door de bestuurder waarneembaar zijn aangebracht; deze instrumenten moeten ook bij nacht afleesbaar zijn zonder dat de bestuurder daarvan hinder ondervindt54
Voertuig voor traag vervoer (landbouw of bosbouwtrekker) Definitie van de ATV als voertuig voor traag vervoer 55 De definitie van een voertuig voor traag vervoer is:
Elke auto die, wegens bouw en oorsprong, een nominale maximumsnelheid van ten hoogste 40 km/u kan bereiken wordt beschouwd als een voertuig voor traag vervoer. Elke verbouwing die voor gevolg heeft dat deze maximumsnelheid kan worden overschreden, ontneemt aan dergelijk voertuig zijn hoedanigheid van voertuig voor traag vervoer.
Elke landbouw- of bosbouwtrekker (Een "landbouw- of bosbouwtrekker"is elk motorvoertuig op wielen of rupsbanden, met ten minste twee assen, voornamelijk bestemd voor tractiedoeleinden en in het bijzonder ontworpen voor het trekken, duwen, dragen of in beweging brengen van bepaalde werktuigen, machines of aanhangwagens die voor gebruik in de land- of bosbouw zijn bestemd. De trekker kan ingericht zijn voor het vervoer van een lading en van bijrijders. Deze omschrijving geldt slechts voor trekkers gemonteerd op luchtbanden, met twee
53
Artikel 30§3 van het K.B. van 10 oktober 1974 Artikel 17 van het K.B. van 10 oktober 1974 55 Artikel 1§2. 15° van het K.B. van 15 maart1968 54
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
10
assen en met een door constructie bepaalde nominale maximumsnelheid begrepen tussen 6 en 40 km/u + 4 km/h56).
Elke aanhangwagen die uitsluitend door een voertuig voor traag vervoer wordt getrokken.
Toepasbare regels Wat betreft de bepalingen uit de wegcode zijn de bestuurders van een ATV gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer aan dezelfde regels onderworpen als de bestuurders van een ATV gehomologeerd als vierwieler met motor, gegeven het feit dat de grote meerderheid van de ATV’s gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer dezelfde karakteristieken hebben als de vierwielers met motor (massa minder dan 400 (550) kg en vermogen van de motor minder dan 15 kw). Voor dezelfde reden zijn de bepalingen van de technische eisen, Koninklijk Besluit van 10 oktober 1974 van toepassing.
Inschrijving Deze categorie van ATV moet worden ingeschreven omdat ze expliciet wordt vermeld als voertuig waarvoor de inschrijving verplicht is57. ATV’s gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer worden ingeschreven als ‘landbouwtrekker’ (TL) en worden geïdentificeerd door een nummerplaat met rode tekens en boord en een witte achtergrond. De tekens bestaan uit een combinatie van drie letters gevolgd door drie cijfers, of een combinatie van ofwel één letter en vier cijfers, ofwel twee letters en drie cijfers. De letters worden gescheiden door een streepje in het centrum voor de eerst vermelde combinatie, onderaan het bord voor de andere combinaties58.
Gelijkvormigheidsattest Er moet een gelijkvormigheidsattest bestaan, maar dit moet niet in het voertuig aanwezig zijn.59.
Rijbewijs Algemene regel: Sinds 15 september 2006 moet iedereen, om een voertuig van de categorie G te besturen, titularis en drager zijn van een rijbewijs voor het besturen van een voertuig categorie G60. Er zijn uitzonderingen op de algemene regel: 56
Artikel 1§2.16°, van het K.B. van 15 maart1968 Artikel 2§1 en artikel 1.6° a) van het K.B. van 20 juli 2001 58 Artikel 4 §1 van het MB van 23 juli 2001 59 Artikel 4 § 5 van het K.B. van 10 oktober 1974 60 Artikel 2§1.9° en artikel 3§2van het K.B. van 23 maart 1998 57
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
11
-
personen geboren voor 1 oktober 1982 moeten geen titularis zijn van gelijk welk rijbewijs om een voertuig van de categorie G te besturen61 wanneer de verplaatsing zich beperkt tot een traject tussen de hoeve en het veld of omgekeerd moeten de bestuurders van voertuigen van de categorie G, tot 31 december 2008, geen titularis zijn van een rijbewijs G wanneer ze beantwoorden aan één van de volgende voorwaarden62: a) geboren na 1 oktober 1982 maar voor 1 september 1986 b) titularis zijn van een geldig rijbewijs van ten minste categorie B c) titularis zijn van een rijgetuigschrift voor landbouwtractor OPGELET Buiten het traject van de hoeve naar de velden moeten de bestuurders titularis zijn van een rijbewijs G Vanaf 1 januari 2009 moeten de bestuurders titularis zijn van een rijbewijs G, zelfs voor het traject tussen de hoeve en de velden.
OPGELET Bestuurders van een ATV gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer moeten enkel in het bezit zijn van een rijbewijs categorie G wanneer het gebruik van het voertuig in overeenstemming is met de definitie van landbouw- of bosbouwtrekker: “elk motorvoertuig op wielen of rupsbanden, met ten minste twee assen, voornamelijk bestemd voor tractiedoeleinden en in het bijzonder ontworpen voor het trekken, duwen, dragen of in beweging brengen van bepaalde werktuigen, machines of aanhangwagens die voor gebruik in de land- of bosbouw zijn bestemd, en die slechts bijkomstig voor personen- of goederenvervoer over de weg of voor het trekken van voertuigen van personen- of goederenvervoer over de weg worden gebruikt”63 Bijgevolg moet de bestuurder van het voertuig wanneer het voornamelijk gebruikt wordt voor het vervoer van personen of goederen enkel een rijbewijs B hebben64 OPGELET Het rijbewijs categorie B, B+E, C of de sub-categorie C1 of C+E laat toe om een voertuig van de categorie G te besturen met eenzelfde maximale toegelaten massa als de voertuigen waarvoor het rijbewijs werd afgeleverd65.
Minimum leeftijd voor het besturen van een ATV ingeschreven als landbouw- of bosbouwtrekker De bestuurder moet minimum 16 jaar zijn66 om een voertuig van de categorie G (landbouw- of bosbouwtractor) te mogen besturen, voor zover het effectieve gebruik van het voertuig 61
Artikel 4.12° van het K.B. van 23 maart 1998 Artikel 90 ter. §2 van het K.B. van 23 maart 1998 63 Artikel 1.9° van het K.B. van 23 maart 1998 64 Artikel 2§1.3° van het K.B. van 23 maart 1998 65 Artikel 20 §3 van het K.B. van 23 maart 1998 66 Artikel 8,2°d van het K.B. van 1 december 1975 (de MMA van het voertuig is iet meer dan 20 ton) 62
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
12
overeenkomt met de definitie van een landbouw- of bosbouwtractor (“elk motorvoertuig op wielen of rupsbanden, met ten minste twee assen, voornamelijk bestemd voor tractiedoeleinden en in het bijzonder ontworpen voor het trekken, duwen, dragen of in beweging brengen van bepaalde werktuigen, machines of aanhangwagens die voor gebruik in de land- of bosbouw zijn bestemd, en die slechts bijkomstig voor personen- of goederenvervoer over de weg of voor het trekken van voertuigen van personen- of goederenvervoer over de weg worden gebruikt”)67 Anders moet de bestuurder 18 jaar zijn68. Hij moet 17 jaar zijn wanneer hij een praktische opleiding volgt met het oog op het behalen van een rijbewijs categorie B of wanneer hij rijdt met een voorlopig rijbewijs categorie B69. In beide gevallen moet hij vergezeld zijn van een begeleider70, er moet dus een plaats voor een passagier voorzien zijn op de ATV.
Verzekering Een landbouw- of bosbouwtrekker is een motorvoertuig zoals wordt beschreven in artikel 1 van de wet71 en moet dus geldig verzekerd zijn. De bestuurder moet steeds een bewijs van de verzekering kunnen voorleggen72.
Valhelm, veiligheidsgordel en kinderzitjes De bestuurder van een ATV die gehomologeerd werd als voertuig voor traag vervoer, zonder passagiersruimte, moet de valhelm dragen. Dit volgt uit de definitie van vierwieler met motor73. De grote meerderheid van de ATV’s, gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer ontwikkelen immers een vermogen van minder dan 15 kW en hebben een massa van minder dan 400kg (550 kg). De bestuurder moet ook geen helm dragen als het voertuig voorzien is van een passagiersruimte. Wanneer het voertuig voorzien is van een passagiersruimte en is uitgerust met veiligheidsgordels, moeten de bestuurder en de passagiers deze dragen en moeten kinderen in een kinderbeveiligingssysteem vervoerd worden 74.
Lading De breedte van een beladen vierwieler met motor en een aanhangwagen mag ten hoogste 0,30 m meer bedragen dan de breedte van het niet beladen voertuig, waarbij het geheel ten hoogste 2,50 m breed mag zijn75. 67
Artikel 1, 9° van het K.B. van 23 maart 1998 Artikel 8, 2, 3° van het K.B. van 1 december 1975 69 Artikel 8. 2. 3° b) van het K.B. van 1 december 1975 70 Artikel 3 van het K.B. van 10 juli 2006 betreffende het rijbewijs voor de voertuigen van de categorie B, M.B. 14 juli 2006 71 Wet van 21 november 1989 72 Artikel 23 van de Wet van 21 november 1989 73 ste Artikel 36. 1 alinea van het K.B. van 1 december 1975 74 Artikel 35.1.1 van het K.B. van 1 december 1975 75 Artikel 46.1.2° van het K.B. van 1 december 1975 68
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
13
De lading mag niet buiten het vooreinde van het voertuig uitsteken, van achteren mag ze niet meer dan 0,5 m uitsteken76.
Vervoer van personen Met een ATV gehomologeerd als landbouw- of bosbouwtrekker mogen niet meer personen vervoerd worden dan het aantal zitplaatsen dat voorzien is. In een aanhangwagen die getrokken wordt door een ATV mogen geen personen vervoerd worden77
Plaats op de weg Bestuurders van een ATV gehomologeerd als landbouw- of bosbouwtrekker moeten dezelfde verkeersregels volgen als de bestuurders van auto’s78. De toegang tot autosnelwegen79 en autowegen80 is echter verboden De verkeersregels specifiek voor landbouwvoertuigen gelden ook voor deze ATV’s. Ze hebben bijvoorbeeld het recht om te rijden op wegen voorbehouden voor landbouwvoertuigen81
Parkeren De gewone regels m.b.t. parkeren door auto’s zijn van toepassing voor de ATV’s gehomologeerd als voertuig voor traag verkeer82.
Lichten Dezelfde bepalingen als voor de vierwieler en de vierwielige bromfiets klasse B zijn van toepassing.
Veiligheidstoebehoren Gevaarsdriehoek83 De voertuigen met meer dan twee wielen moeten een gevaarsdriehoek aan boord hebben voor het signaleren van een geïmmobiliseerd voertuig of van een op de openbare weg gevallen lading. De gevaarsdriehoek moet in overeenstemming met zijn met de specificaties vastgesteld door het Koninklijk besluit van 3 december 1976 inzake de goedkeuringsvoorwaarden van de gevaarsdriehoeken voor automobielvoertuigen. Blustoestel Geen verplichting 76
Artikel 46.2.1 en 46.2.2 van het K.B. van 1 december 1975 Artikel 44.4 van het K.B. van 1 december 1975 stelt dat enkel in aan fietsen gekoppelde aanhangwagens passagiers mogen vervoerd worden 78 de Artikel 2.20.3 alinea van het K.B. van 1 december 1975 79 Artikel 21.1 van het K.B. van 1 december 1975 80 Artikel 22.1, van het K.B. van 1 december 1975 81 Artikel 22 octies, van het K.B. van 1 december 1975 82 Artikels 23, 24, 25, 26 en 27 van het K.B. van 1 december 1975 83 Artikel 35bis van het K.B. van 10 oktober 1974 77
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
14
Verbandetui Geen verplichting
Achteruitkijkspiegels84 In het Koninklijk besluit van 10 oktober 1974 staat de volgende reglementering in verband met de achteruitkijkspiegels voor een voertuig met meer dan twee wielen: De voertuigen op meer dan twee wielen moeten uitgerust zijn met een binnenachteruitkijkspiegel en een buiten-achteruitkijkspiegel die aan de linkerzijde geplaatst is, als ze voor personenvervoer bestemd zijn of met twee buiten-achteruitkijkspiegels, één rechts en de andere links geplaatst als ze voor goederenvervoer bestemd zijn. Deze achteruitkijkspiegels moeten in overeenstemming met de richtlijn 71/127/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 1 maart 1971 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de Lid-Staten betreffende de achteruitkijkspiegels van motorvoertuigen, gewijzigd door de richtlijn 79/ 795/E.E.G. van de Commissie van de Europese Gemeenschappen van 20 juli 1979, goedgekeurd worden. 85 Als de ATV gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer gebruikt wordt voor het transport van personen (hetgeen weinig zal voorkomen), dan moet het voertuig uitgerust zijn met een binnenachteruitkijkspiegel (als het voertuig een passagiersruimte heeft) en een buitenachteruitkijkspiegel aan de linkerkant. Wordt het voertuig gebruikt voor het vervoer van goederen, dan moet het uitgerust zijn met twee achteruitkijkspiegels, één aan de linkerkant en één aan de rechterkant.
Snelheidsplaatje De toegelaten maximumsnelheid van de ATV gehomologeerd als voertuig voor traag verkeer moet vermeld worden op het rechtergedeelte van het achtervlak van het voertuig door een snelheidsplaat86
Snelheidsmeter en kilometerteller De ATV gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer moet voorzien zijn van een snelheidsmeter en een kilometerteller die gemakkelijk door de bestuurder waarneembaar zijn aangebracht; deze instrumenten moeten ook bij nacht afleesbaar zijn zonder dat de bestuurder daarvan hinder ondervindt87 84
Artikel 30§3 van het K.B. van 10 oktober 1974 Artikel 30§3 van het K.B. van 10 oktober 1974 86 Artikel 59.3 en artikel 11.3.3° van het K.B. van 1 december 1975 87 Artikel 17 van het K.B. van 10 oktober 1974 85
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
15
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
16
Samenvattende tabel nodige rijbewijs voor het rijden met een ATV gehomologeerd als voertuig voor traag vervoer Geboortedatum bestuurder Voor 01-10-1982 Tussen 01-10-1982 en 31-08-1986
Vanaf 01-09-1986
Traject hoeve – veld (e.o.) Rijbewijs MTM Geen GEEN LIMIET Geen tot 31-12-2008 GEEN LIMIET VOOR Daarna Cat G of ATV rijbewijs B
Geen Cat G of Rijbewijs B
Cat G of rijbewijs B
Cat G
GEEN LIMIET VOOR Nog tot 31-12-2008 ATV toegelaten: Rijgetuigschrift tractor of rijbewijs B
Ander traject Rijbewijs
Of Rijbewijs B
MTM GEEN LIMIET GEEN LIMIET VOOR ATV MTM gelijk aan rijbewijs (< 3,5 T) Geen limiet voor ATV MTM gelijk aan rijbewijs (< 3,5 T)
Opmerking: GEEN LIMIET VOOR ATV betekent dat de limieten die bepaald werden voor landbouw-of bosbouwtrekkers hoger liggen dan de massa van de ATV’s.
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
17
ATV’s die niet kunnen gehomologeerd worden onder één van de voorziene categorieën Er bestaan ATV’s die aan geen enkele definitie beantwoorden en die dus niet worden toegelaten tot het verkeer op de openbare weg. Zo kan een ATV met een vermogen van meer dan 15 kW, die een maximale snelheid van meer dan 40 km/uur kan rijden, maar die een massa van minder dan 400 kg heeft, niet worden gehomologeerd als auto en dit type zal dus niet worden toegelaten op de openbare weg88. Deze ATV’s kunnen in België geen technische homologatie, geen inschrijving en geen verzekering krijgen. Daarom worden ze niet toegelaten op de openbare weg. Ze zijn eveneens verboden op alle openbare plaatsen of plaatsen voor het publiek toegankelijk, bijvoorbeeld een parking van een café of van een attractiepark. Deze plaatsen worden immers gelijkgesteld met de openbare weg. Deze niet gehomologeerde ATV’s mogen enkel op privé terrein of op speciale circuits rijden. Er is geen enkele bijzondere verplichting voorzien, het dragen van een helm en een aangepaste beschermingskledij is echter aan te raden.
Regels die toepasbaar zijn voor alle ATV’s Buiten de beperkingen opgelegd door de wegsignalisatie hebben ATV’s ook geen toegang tot bepaalde zones of publieke plaatsen. In het Waalse Gewest: de toegang met motorvoertuigen is verboden buiten de wegen of parkeerplaatsen die hiervoor zijn voorzien. De organisatoren van groepsactiviteiten die deze regels overtreden worden strenger bestraft89. De toegang tot wegen, werkplaatsen en andere plaatsen kan worden toegestaan voor medische, pedagogische, wetenschappelijke, culturele redenen en voor de bescherming van de natuur of om toegang tot privé eigendommen mogelijk te maken90. In het Gewest Brussel-Hoofdstad: Het is verboden om bij een wedstrijd of rally een doortocht van voertuigen te organiseren buiten de voor het publiek hiertoe toegankelijke wegen. Tevens is het verboden om in een bos met een auto, motorfiets of bromfiets te rijden buiten de voor het publiek hiertoe toegankelijke wegen 91. De Brusselse hoofdstedelijke regering kan de wegen bepalen die openstaan voor het 88
Artikel 1§2.1 van het K.B. van 15 maart 1968 en artikel 59.6 van het K.B. van 1 december 1975 Article 194 du Code forestier inséré par le Décret de la Région wallonne du 16 février 1995 90 Article 33 de l’arrêté du Gouvernement wallon du 29 février 1996 visant à exécuter les articles 186bis, 188, 193, 196 et 197 du Totre XIV de la loi du 19 décembre 1854 contenant le Code forestier. 91 Artikel 176ter en v. van de Wet van 19 december 1854 houdende het Boswetboek, ingevoegd door de Ordonnantie van 30 maart 1995 betreffende het Bezoeken van de Bossen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Hoewel vierwielers met motor niet specifiek vermeld worden moeten ze beschouwd worden als behorende tot de categorie auto. De notitie “vierwieler met motor” werd geïntroduceerd door het Koninklijk Besluit van 16 juli 1997, dus na de Ordonnantie van het Brusselse Gewest. De vierwielers met motor werden voordien beschouwd als auto. 89
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
18
verkeer van het publiek en de categorieën van voertuigen en weggebruikers die er toegang tot hebben (signalisatie). In het Vlaamse Gewest: In de bossen en op de boswegen is geen enkele vorm van gemotoriseerd verkeer toegelaten, behalve om technische redenen zoals onderhoud en exploitatie, of wanneer dit verkeer noodzakelijk is voor het beheer en de bewaking, voor de veiligheid van de bezoekers en in door de bosbeheerder vast te stellen bijzondere omstandigheden92.
Raadgevingen Tips voor een veilig en respectvol gebruik van een ATV93: 1. Het instructieboekje van de fabrikant geeft een heleboel nuttige tips voor een goede beheersing van een ATV; bij sommige merken is zelfs een DVD ter beschikking. 2. Beschermende kledij oogt niet alleen stoer, maar is ook comfortabel en veilig. 3. Je krijgt respect van zwakke weggebruikers zoals ruiters, wandelaars en mountainbikers door te vertragen wanneer je hen nadert (of leg zelfs even je motor stil). Geniet ten volle van je ATV-tochtjes in de vrije natuur, maar maak er geen dolle rit of wedstrijd van. 4. Monteer niet op eigen initiatief nier originele onderdelen (bv. open uitlaat) op je ATV. Geluidshinder wekt alleen maar ongenoegen bij buurtbewoners. Ook een regelmatig onderhoud is belangrijk. 5. Op de openbare weg kan de politie je controleren: rijbewijs, correcte homologatiekit, verzekering, inschrijvingsbewijs en nummerplaat. Uiteraard zijn ook alle verkeersregels van toepassing op een ATV. 6. Off-road-rijden doe je alleen op aangepaste wegen en terreinen; zeker niet in natuurreservaten of velden met landbouwgewassen.
92 93
Artikel 14 van het Bosdecreet van 13 juni 1990 (B.S. 28 september 1990) Naar een artikel van FEBIAC. De originele tekst staat op www.febiac.be/public/content.aspx?FID=547
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
19
Basisreglementen Koninklijk besluit van 15 maart 1968 houdende algemeen reglement op de technische eisen waaraan de auto's, hun aanhangwagens en hun veiligheidstoebehoren moeten voldoen. (B.S. 28.03.1968) Koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende Algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg (B.S. 9 december 1975) Koninklijk besluit van 20 juli 2001 betreffende de inschrijving van voertuigen (B.S. 08.08.2001) Ministerieel besluit van 23 juli 2001 betreffende de inschrijving van voertuigen (B.S. 8 augustus 2001) Koninklijk besluit van 10 oktober 1974 houdende algemeen reglement op de technische eisen waaraan de bromfietsen, de motorfietsen en hun aanhangwagens moeten voldoen. (B.S. 15.11.1974) Koninklijk besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs (B.S. 30 april 1998) Wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (B.S. 08 december 1989)
ATV. BIVV. 05 oktober 2007. © Copyright 2007
20