Assen. koerst op helder water

Assen koerst op helder water

Samenvatting van het gemeentelijk


waterplan

Inhoudsopgave:

1


2

Voorwoord

3

Helder water, heldere afspraken

4

Assen & Water

6

Betrokken partijen

7

Meer ruimte voor water zorgt voor droge voeten

10

Water in de wijken: veel vormen, één doel

13

Van schoon naar gezond

16

Heldere afspraken over beheer

19

Van informeren naar communiceren

21

Samenwerken is samen-werken

24

De uitvoering van een plan bepaalt het succes

25

Bijlage; overzichtstabel maatregelen, kosten en planning 4

Voorwoord door Alex Langius, wethouder gemeente Assen

Aanleiding en doel van het waterplan

Helder water, heldere afspraken

Water verdient aandacht! Omgaan met klimaatverandering en hevige regens is de uitdaging die de natuur ons

In 1998 kende Noord-Nederland een periode van extreme wateroverlast. Door aanhoudende

geeft. We moeten anders omgaan met water, en integraal denken. Water en ruimte

regen traden beken buiten hun oevers, kwamen bebouwde gebieden onder water te

verdienen evenveel aandacht. Vroeger wilden we het water zo snel mogelijk kwijt.

staan en steeg het grondwaterpeil enorm. De klimaatverandering zorgt ervoor dat

Vandaag de dag moet het water eerst worden vastgehouden of tijdelijk opgeslagen en

dergelijke natte periodes waarschijnlijk vaker voorkomen. In zowel het Nationaal

dan pas geleidelijk afgevoerd om te voorkomen dat er problemen in lager gelegen

Bestuursakkoord Water (NBW) als het Regionaal Bestuursakkoord Water (RBW) is

gebieden ontstaan. Dit betekent dat er voldoende ruimte voor water moet zijn en dat

daarom afgesproken dat gemeenten samen met de waterschappen een waterplan

we waterbewuster moeten bouwen en inrichten.

opstellen dat de gevolgen van de klimaatverandering zo veel mogelijk moet beperken.

Ook als het gaat om de ‘Europese Kaderrichtlijn Water’ is integraal denken nodig.

Deze oplegnotitie is een samenvatting met de belangrijkste punten uit het waterplan

De richtlijn gaat uit van een verbetering van de waterkwaliteit. Om dit te bereiken,

van de gemeente Assen.

is een goede samenwerking met alle betrokken waterbeheerders noodzakelijk. Ons water zorgt elders voor problemen Tot nu toe kende Assen zelf weinig waterproblemen. Door de

het buitengebied zijn gesaneerd. Binnen de gemeente

hoge ligging van onze gemeente wordt overtollig regen- en

komen geen risicovolle overstorten meer voor.

grondwater snel afgevoerd naar lager geleden gebieden in het Eerste waterplan opgesteld voor Assen

• Gemeente en waterschap werken intensief samen om

noorden (Groningen) en in het zuiden (Meppel, via de Drentse

knelpunten in het stedelijk watersysteem op te lossen.

• Het verbeteren van de afstemming en coördinatie tussen de aandachtsgebieden ruimte, wonen, natuur, landbouw, milieu, economie en recreatie.

Hoofdvaart). Daardoor krijgen die gebieden te maken met

Het beheer en onderhoud van watergangen vindt in

Beter beeld door onderzoek

Iedere gemeente heeft haar eigen aanpak als het gaat om het

gemaakt waarin gezamenlijk de kwantitatieve wateropgave in

Het waterplan geeft tevens inzicht in de te nemen maatregelen

onevenredig veel wateraanvoer, met alle gevolgen van dien

overleg plaats.

Om een goed waterplan te kunnen opstellen zijn verschillende

formuleren van een waterplan. Opvallend is dat de gemeente

beeld is gebracht voor zowel het stedelijk als het landelijk gebied.

en de daarbij behorende kosten om de visie te kunnen realiseren.

zoals bleek in 1998.

Assen niet koos voor een stedelijk, maar een gemeentelijk

Belangrijke stappen, maar niet genoeg als we de gevolgen van

onderzoeken uitgevoerd. Dit heeft enorm geholpen om de huidige

de klimaatverandering ook in de toekomst willen opvangen.

situatie beter in beeld te krijgen, waarmee er ook een goede basis is gevormd voor vervolgmaatregelen.

waterplan. Waar van oudsher een strikte scheiding was in de

Het aangaan van de uitdaging ‘omgaan met water’ was een

Het succes van dit plan wordt mede bepaald door de inzet en het

Vasthouden en gereguleerd afvoeren

Het waterplan gebruiken we om ook in te kunnen spelen op de

verantwoordelijkheid voor het waterbeheer (gemeente in het

boeiend proces. Voor u ziet u het resultaat: een gezamenlijk

enthousiasme van de mensen die ermee bezig zijn en nog gaan.

Waterbeheer is dus ook voor Assen meer dan het zo snel

(klimaat)ontwikkelingen in de komende decennia.

stedelijk gebied; waterschap in het landelijke gebied) is er nu het

beleidsproduct, gemaakt door vier verschillende organisaties.

Kortom: een waterplan om trots en tevreden over te zijn.

mogelijk wegwerken van overtollig water. Nu zijn we ook bezig

besef dat het waterbeheer integraal bekeken moet worden. Als

In dit waterplan staat niet alleen een visie, maar het geeft ook

Hier kunnen we als gemeente de komende jaren goed mee uit

met het vasthouden ervan, het bestrijden van verdroging, het

Doelen van het waterplan zijn:

Om te voorkomen dat het bij een visie en plannen blijft zijn in

een van de eerste gemeenten is er samen met de waterschappen

inzicht in maatregelen en kosten. Onze ambities op gebied van

de voeten.

hanteren van water als ordenend principe, het verbeteren van de

• Het ontwikkelen van een gezamenlijke visie van

het waterplan ook concrete maatregelen benoemd, aangevuld

Hunze en Aa’s, Reest en Wieden en Noorderzijlvest een waterplan

water en ruimtelijke ordening zijn goed vastgelegd.

Concrete projecten

waterkwaliteit en het benutten van water als integraal onderdeel

gemeente en waterschappen op het waterbeheer in de

van onze leefomgeving. In Assen zijn de afgelopen jaren op dat

gemeente Assen.

gebied al grote inspanningen verricht. Enkele voorbeelden: • De vuiluitworp uit het gemeentelijke rioolstelsel is sterk gereduceerd en voldoet nu aan de wettelijke eisen. • Riooloverstorten op het beeksysteem van de Drentse Aa zijn opgeheven en de ongezuiverde huishoudelijke lozingen in

• Het formuleren en uitvoeren van maatregelen om deze

met afspraken over de bekostiging ervan. Afspraken voor 4 jaar In het waterplan is een visie tot 2015 opgenomen. De besturen van

visie te verwezenlijken. • Een goede afstemming van het waterbeleid tussen de

gemeente en waterschap stellen bovendien vast wat ze in een periode

gemeente, de waterschappen en andere partijen die een

van 4 jaar (2006-2009) aan maatregelen gaan verrichten. Dit houdt in

verantwoordelijkheid hebben op het gebied van water.

dat de partijen zich conformeren aan de in het waterplan opgenomen afspraken over planning en bekostiging van de maatregelen.

2

3

Ons watersysteem nader bekeken

Kanalen

Assen & water

Het Noord-Willemskanaal (of: Drentse Hoofdvaart) is de

peil van 10,50 meter boven NAP gerealiseerd door een stuw. Met

stelsels voor: regenwater en afvalwater worden hierin gescheiden

vaarverbinding tussen Groningen en Meppel en heeft een

een gemaal wordt het overtollige grond- en regenwater door het

afgevoerd. Inwoners in het buitengebied lozen op een drukriolering

sluis ter hoogte van Peelo, die een hoogteverschil van

waterschap in de hoger gelegen Norgervaart gepompt.

of op installaties voor 'Individuele Behandeling van Afvalwater' (IBA's). Het rioolwater in Assen wordt afgevoerd naar de RWZI van

4,8 meter overbrugt. De Vaart staat in verbinding met

Afwatering naar het noordwesten

het hoge deel van de Drentse Hoofdvaart, terwijl het

Peelerveld/Zeijerveld

Assen (beheerd door Waterschap Hunze en Aa's), die het gezuiverde

Havenkanaal in open verbinding staat met het lage deel

Dit gebied is landelijk gebied. Afwatering vindt in noordelijke

afvalwater loost op het Havenkanaal. Uitzondering is de kern

van het Noord-Willemskanaal.

richting plaats via de Broekenloop, de Smeerveense Loop en de

van Ter Aard: hun afvalwater wordt getransporteerd naar de

De bebouwde kom ten noorden van De Vaart watert af

Zeijerstroeten. De Broekenloop, die uitmondt in het Peizerdiep,

RWZI van Eelde.

op het Havenkanaal. In dit dichtst bebouwde deel van

verzorgt de afwatering van het Zeijerveld. De Smeerveense loop

Assen ligt een systeem van vijvers en watergangen, dat

en de Zeijerstroeten monden uit in het Eelderdiep en verzorgen de

met duikers en regenwaterriolen met elkaar verbonden

afwatering van het Peelerveld en het gebied ten oosten van Ter

is. Ook het westelijk gelegen landelijke gebied

Aard en ten westen van de A28.

In het noordwesten van de stad liggen waterlopen als de

Afwatering naar het noorden

Zeijerveen watert met een duiker onder het Noord-

Smeerveense Loop, de Broekenloop en de Zeijerstroeten.

Het merendeel van de waterlopen in Assen vloeit ten

Willemskanaal en een systeem van vijvers en water-

Grondwater

Deze behoren tot het stroomgebied van het Peizer- en

oosten van de stad samen, in beken als de Nijlandsloop,

gangen af op het Havenkanaal.

Door ondiep aanwezige keileemlagen heeft de gemeente Assen

Eelderdiep en zijn het beheersgebied van het Waterschap

het Anreperdiep en het Deurzerdiep. Deze behoren tot

In droge perioden kan er aan de westzijde van de stad

een hoog grondwaterpeil. Dit peil kan per locatie verschillen,

Noorderzijlvest. Het Peizer- en Eelderdiep wateren in

het stroomgebied van de Drentse Aa. De Drentse Aa

vanuit het 'hoge' Noord-Willemskanaal water in het

afhankelijk van de diepte van de keileemlaag en de eventuele

behoort tot het beheersgebied van het Waterschap

systeem van vijvers in het westelijke deel van de stad

aanwezigheid van bijvoorbeeld drainages (greppels en sloten).

Hunze en Aa's. Dit gebied watert in noordelijke richting af.

worden ingelaten.

Het grondwater binnen het stedelijk gebied van Assen stroomt

noordwestelijke richting af.

hoofdzakelijk in noordoostelijke richting. Dit komt door het grote Anreperdiep

verval in de Drentse Hoofdvaart bij de sluis Peelo en door de

Het Anreperdiep aan de oostzijde van de stad krijgt zijn

drinkwaterwinning aan de noordoostkant van Assen.

water van de vele waterloopjes aan de zuiden zuidwestzijde van het centrum zoals de Stadsbroekloop, de

Drinkwater

Afwatering richting Meppel

Drie stroomgebieden, drie waterschappen

Weiersloop en de Nijlandsloop en door het zuidwestelijk

De Waterleiding Maatschappij Drenthe wint jaarlijks 4 miljoen

In het westen van de stad ligt een stuk voormalig

Assen ligt hoog op een uitloper van het Drents Plateau,

gelegen Witterdiep en de zuidelijk van Assen gelegen

kubieke meter drinkwater in het noordoosten van Assen. Naast

hoogveengebied (Kloosterveen). Dit watert in zuid-

zo tussen 7 en 13 meter boven NAP. In de gemeente

Ruimsloot. Het Anreperdiep heeft ter hoogte van Loon

deze winning vinden er nauwelijks nog grote grondwateront-

westelijke richting af op de Drentse Hoofdvaart.

komen drie stroomgebieden samen, die ook de grenzen

een verbinding met het Havenkanaal, om pieken in de

trekkingen in Assen plaats.

Het Waterschap Reest en Wieden is hiervoor

vormen van de drie waterschappen die in de gemeente

wateraanvoer op te kunnen vangen.

verantwoordelijk. Dit gebied watert in zuidwestelijke

actief zijn. Er zijn veel kleine waterloopjes in en rond

richting af naar Meppel.

Rioolwater

Assen die een belangrijke functie hebben voor de

Kloosterveen

De gemeente Assen beheert het rioolstelsel. In oude wijken komen

afwatering van het Drents Plateau.

De woonwijk Kloosterveen ligt in een poldergebied met

gemengde stelsels voor waarbij schoon regenwater en vuilwater in

een streefpeil van 9,90 meter boven NAP. Binnen de

één buis naar de RWZI wordt getransporteerd. In deze stelsels zitten

plangrenzen van de nieuwe bebouwing wordt een streef

riooloverstorten. In nieuwe wijken komen ook gescheiden

Assen ligt in het stroomgebied van de Eems. Om precies te zijn: deelstroomgebied Nedereems. Een klein deel van de gemeente valt in het stroomgebied van de Rijn (Rijn Noord en Rijn Oost).

4

5

Ons watersysteem nader bekeken

Wie werken aan het waterplan?

Thema 1

Wateropgave

Betrokken partijen

Meer ruimte voor water zorgt voor droge voeten De wateroverlast in het noorden van Nederland van 1998 toonde aan dat niet ons

Bij het opstellen van het waterplan zijn de volgende De stuurgroep wordt gevormd door de wethouder milieu

organisaties betrokken.

gemeente Assen (voorzitter), de wethouder RO gemeente De gemeente

Assen, de directeur van de dienst Stadsbeheer en de

Verantwoordelijk voor:

Dagelijks Bestuurleden van de drie betrokken waterschappen.

hele watersysteem op orde is. Een flinke plensbui na een langdurige periode van regenval zorgde toen voor grote problemen. Het klimaat verandert bovendien. De komende jaren werken gemeenten en waterschappen samen aan waterplannen waarin maatregelen worden uitgewerkt om meer bergingsruimte in het water-

• de ruimtelijke ordening binnen de gemeente • op doelmatige wijze inzamelen en afvoeren van afvalwater

Projectgroep

• schoon water: voorkomen dat bedrijven milieugevaarlijke


systeem te maken.

•

het opstellen van het waterplan

Gemeenten zijn verplicht een bestemmingsplan te hebben

Om het diepe grondwater op peil te houden verleent de

•

zorgen voor goed verloop van dit proces

voor het buitengebied. Assen heeft echter ook een plan voor

provincie vergunningen voor onttrekkingen (oppompen van

•

het informeren en betrekken van relevante personen

Het waterplan werkt toe naar de situatie in 2015.

het stedelijke gebied. Tot voor kort was er in de bestemmings-

grondwater). Ze wijst milieubeschermingsgebieden aan en

en organisaties bij het proces

In dat jaar:

plannen te weinig aandacht voor het betrekken van water in

houdt toezicht op de waterschappen. De provincie werkt

De projectgroep bestaat uit afgevaardigden van de

ruimtelijke plannen.

hierbij vanuit een Provinciaal Omgevingsplan (POP). Hierin

gemeente Assen, provincie Drenthe, Waterschap

mensenlevens door de klimaatverandering niet voor.

worden de beleidskaders voor water, ruimtelijke ordening en

Noorderzijlvest, Waterschap Reest en Wieden, Waterschap

Het watersysteem veroorzaakt onder normale

milieu gesteld.

Hunze en Aa's en een externe adviseur.

• de waterkwaliteit

Stuurgroep

Klankbordgroep

• de waterhuishouding



• de zuivering van het afvalwater dat door gemeente

• creëren van draagvlak bij alle betrokken organisaties

• als externe adviseur van de projectgroep zorgen

stoffen lozen op riolering of oppervlaktewater

Waterschap Verantwoordelijk voor:

wordt ingezameld en afgevoerd Het waterschap zorgt voor het zuiveren van het afvalwater dat gemeenten aanbieden aan de rioolwaterzuiveringsinstallatie.

voor een inhoudelijk sterk waterplan

en overheden • aangeven binnen welke kaders het waterplan moet

De klankbordgroep zorgt ook voor voldoende maatschap-

ruimte is)

pelijk draagvlak voor het plan.

• het nemen van beslissingen op hoofdlijnen


• het doorhakken van knopen over zaken waarover de klankbordgroep of projectgroep geen


• het beheer van de provinciale vaarwegen zoals de

overeenstemming bereikt

• ondersteunen en adviseren van de projectgroep

• toezicht op de waterschappen

• het informeren van de verantwoordelijke bestuurders over de hoofdlijnen van het waterplan 6

... komen onveilige situaties met gevaar voor

omstandigheden geen wateroverlast. •

... is plaatselijk en tijdelijk waterongemak wel mogelijk, maar water in woonruimten en tuinen wordt niet geaccepteerd.

•

... is tijdelijke opslag van water in de openbare ruimte een doelmatige oplossing.

•

... zijn burgers op de hoogte van dit beleid, onderschrijven dit en hebben hun gedrag hierop aangepast.

Werkgroepen

• het beheer van het diepe grondwater Drentse Hoofdvaart en het Noord-Willemskanaal

•

De klankbordgroep bestaat uit interne en externe betrokkenen.

worden uitgewerkt (oftewel: aangeven wat de beleids-

Provincie

In 2015 ...

Tijdelijk waterongemak mag...

• nadere uitwerking van de in het waterplan benoemde thema’s 7

Water in woningen wordt niet geaccepteerd.

Aanpak en strategie

Oplossingen voor 17 knelpunten

Om deze situatie te bereiken, moet er wel één en ander

Met een rekenmodel is berekent welke gebieden in Assen inunderen

gebeuren. Zeker als we rekening houden met het feit dat

bij een bui die één keer per 100 jaar voorkomt waarbij rekening is

waterschap integraal bekeken met de opgaven in de rest van

situaties als in 1998 mogelijk vaker zullen voorkomen.

gehouden met de klimaatsontwikkeling. Daarbij is Assen opgedeeld

het beheersgebied van het waterschap. Vervolgens wordt door

De gemeente Assen heeft samen met de waterschappen

in een groot aantal afwateringsgebieden. Uit de analyse blijkt dat nu

het waterschap een afweging gemaakt hoe en waar ze de

Noorderzijlvest, Hunze en Aa’s en Reest en Wieden een

tien afwateringsgebieden niet voldoen. En als rekening wordt

wateropgaven het meest efficiënt kunnen invullen.

studie uitgevoerd naar het huidige beschermingsniveau

gehouden met verwachte klimaatswijzigingen, dan komen daar nog

tegen wateroverlast in de gemeente. Daarbij is ook het

7 afwateringsgebieden bij. Zie kaartje.

gewenste beschermingsniveau onderzocht.

Om die knelpunten zeker op te kunnen lossen zal er 100.000 m3

vasthouden bergen afvoeren

De wateropgave voor het landelijk gebied wordt door het

aan waterberging binnen stedelijk gebied gezocht moeten worden.

Deze kaart geeft aan welke gebieden inunderen door

Afvoeren, maar ook vasthouden

Deze berging kan onder meer gevonden door de bestaande bergings-

verhoogdeoppervlaktewaterstanden als gevolg van de

Bij het onderzoek van de gemeente Assen en de water-

ruimte in het watersysteem beter te benutten door de aanleg van

klimaatsverandering. De donkerblauw gekleurde gebieden

schappen is het watersysteem getoetst op de kans op

beweegbare stuwen in het stedelijk gebied en nieuwe bergingsvijvers

geven aan waar de inundaties optreden.

overstroming van watergangen in de huidige situatie en

aan te leggen. Waterschap en gemeente gaan de komende 4 jaar

bij de klimaatverandering. Daarbij is gekeken of in die

echter eerst aan de slag met zogenaamde "geen spijt"-maatregelen.

Gevolgen voor ontwikkelaars

situatie de afvoer naar de benedenstroomse gebieden

Dit zijn:

Bij nieuwe uitbreidingsplannen wordt het principe

(Groningen, Meppel) niet te snel verloopt waardoor dáár

•

verbreden van 2 stuwen om afvoer te vergroten;

'vasthouden-bergen-afvoeren' gebruikt. Elk ruimtelijk

problemen ontstaan. Dit laatste betekent dat er een

•

plaatsen van drie beweegbare stuwen.

plan wordt getoetst aan de criteria van het Nationaal

maximum is aan de hoeveelheid water die wij als

Hiermee kunnen de knelpunten worden opgelost en voldoet het

Bestuursakkoord Water. De benodigde ruimte voor water-

gemeente mogen afvoeren naar de boezemwateren.

afwateringssysteem aan de NBW-normen. In het Asserbos blijven

berging in nieuwe bouwplannen wordt vastgelegd in het

Gevolg voor Assen is dat we in ons stedelijk gebied

drie knelpunten bestaan voor drie natuurlijke graslanden. Tijdelijke

bestemmingsplan en gefinancierd uit de planexploitatie.

extra waterberging moeten creëren. Garantie dat er

wateroverlast wordt hier geaccepteerd. Gemeente en waterschap

De benodigde ruimte voor waterberging in herstructurerings-

nooit wateroverlast optreedt kan niet gegeven worden.

gaan in de planperiode het rekenmodel waarmee de 100.000 m is

plannen wordt vastgelegd in het bestemmingsplan en

Onvoorziene situaties als heel zware buien of verstop-

bepaald aan de praktijk toetsen door middel van monitoring. Aan

wordt gefinancierd door het waterschap. Dit is niet het

pingen in het systeem kunnen lokaal altijd tot overlast

het eind van de planperiode wordt het watersysteem opnieuw

geval als het aantal vierkante meters verharding (wegen,

leiden. Burgers hebben zelf de verantwoordelijkheid

doorgerekend. In het volgende waterplan zullen dan de benodigde

trottoirs, pleinen, bebouwing) in het plan toeneemt: hoe

voor de afwatering van het eigen terrein.

maatregelen zo nodig integraal worden uitgevoerd met de maat-

meer verharding, hoe minder water de bodem kan opnemen.

regelen die uit het KRW-proces volgen.

De gemeente cq. de projectontwikkelaar heeft daarbij de

3

Door zijn lage ligging wordt het beekdal van de Drentse Aa gebruikt voor waterberging. Uitbreiding van stedelijk gebied is daar niet toegestaan.

vrijheid om, in overleg met het waterschap, de berging eventueel buiten het bestemmingsplangebied maar wel binnen het stedelijk gebied te realiseren. Slimme stuwen in het stedelijk gebied houden het water langer vast.

Thema 1

Wateropgave

8

9

Thema 1

Wateropgave

Thema 2

Water in de leefomgeving

Water in de wijken: veel vormen, één doel

Aansluiten op bestaande situaties

Mogelijke maatregelen

Ook nu is er al volop water in de wijken en de stad,

Om deze doelen te bereiken moeten verschillende maatregelen

• Vijvers natuurlijk inrichten en het aantal overstorten terugbrengen.

zoals vijvers, kanalen en sloten. Daarbij zijn er veel functie-

worden genomen. Zo moet water een vast onderdeel zijn in het

combinaties: waterbergingen worden ook gebruikt voor

planproces. Met niet alleen aandacht voor de hoeveelheid ruimte,

Vroeger speelde water in Assen een veel grotere rol dan nu. Voormalige vaarwegen

recreatie, vissen en het creëren van natuurlijke

maar ook voor de kwaliteit en de functies. Ook moet duidelijk zijn

zijn afgesneden, singels werden gedempt en er is veel water in de wijken

situaties. Volgens de stelligheden in de Asser Novelle

wat de functie is van de vijver, het kanaal of elke andere plek waar

'weggestopt'. De visie van het waterplan is erop gericht dat water weer zichtbaar

('Assen koerst') moet water meer het beeld van de

water voorkomt. Uiteraard moet het beheer van deze oplossingen

met natuurontwikkeling Smeerveense Loop en

wijken bepalen en vormen bestaande (water)structuren

goed geregeld worden. In Assen zijn een aantal plekken aanwezig

Broekenloop aan de oostzijde van Ter Aard.

de basis voor nieuwe ontwikkelingen. Oftewel: geen

waar de beleving vergroot zou kunnen worden:

wordt in en rond Assen. Niet alleen omdat het mooi is, maar ook omdat het zichtbaar maken van water een oplossing kan zijn voor wateroverlast.

• Het inrichten van bergingsvijvers en het verbeteren van de doorstroming. • Plan 'Kraanvogel': herstellen beekdal in combinatie

• Het cultuurhistorische karakter van de kanalen in en

rigoureuze wijzigingen, maar proberen de huidige

om Assen (zoals De Vaart, Het Kanaal, Noord-Willemskanaal)

situatie te verbeteren. Het doel van het waterplan is dat

kan versterkt worden door deze weer bevaarbaar te maken

in 2015 water weer een herkenbaar en waardevol

voor (plezier)vaart. Ook zaken als oude bruggen moeten in

element is in de woon- en werkomgeving en naadloos

een plan meegenomen worden.

Water moet weer een duidelijke en zichtbare plaats krijgen

aansluit bij de functies van de omgeving en de water-

in en rond Assen. Daarbij is het belangrijk dat er goed

gang. Bewoners, werknemers en recreanten zijn beter op

wordt nagedacht over de vorm, de functie en het beheer.

de hoogte van de oplossingen en snappen het beleid.

En minstens zo belangrijk is dat het waterbeleid aansluit

Regenwater, oppervlaktewater en grondwater zijn soms

op het beleid voor bijvoorbeeld wegbeheer, groenbeheer,

zichtbaar maar worden niet ervaren als overlast.

vormgeving en ruimtelijke ordening. Een positieve beleving

Een aantal voorbeelden:

• Herstellen van cultuurhistorische grachten rond centrum (opengraven Oostersingel en stuk Noordersingel).

van water betekent dat water niet leidt tot overlast voor

• Herstellen van de vaarwegfunctie van het Kanaal.

de burger.

• Herstellen van de oorspronkelijke verbinding

Hoewel Assen hoog ligt en een zandbodem heeft, maakt

Stadsbroekloop in het Asser bos.

de onderliggende leemlaag onze stad toch gevoelig voor

• Ondergronds deel Stadsbroekloop bij Nieuw Graswijk

grondwateroverlast. Die overlast wordt mogelijk groter

en Mandenmaat weer openmaken.

bij toename van regenval en als het water langer wordt vastgehouden.

Water in de wijk Houtlaan levert een belangrijke bijdrage aan de beeldkwaliteit. De functie van De Vaart als vaarweg wordt weer in ere hersteld.

10

11

Thema 2


Thema 3

Ontwerpprincipes

Van schoon naar gezond

Ontwerpers die oppervlaktewater moeten inpassen in een plan (bijvoorbeeld een ontwerp van een wijk), moeten vooraf weten welke factoren bepalend zijn voor de uiteindelijke vorm. Hiervoor zijn de volgende ontwerpprincipes opgesteld.

Ontwerpprincipe

Ondiepe greppels

Sloten

Sloten

(droog)

(meestal droog)

(permanent watervoerend)

Vormgeving oevers

Strak

Strak

Veiligheid

Geen bijzondere

Geen bijzondere

aandacht

aandacht

Techniek, esthetische

Techniek

Techniek

Vijvers

Beken

Kanalen

Aansluiten op omgeving

Glooiend, natuurlijk

Glooiend, natuurlijk

Strak, steil

Aandacht voor veiligheid

Aandacht voor veiligheid

In stedelijk gebied

Extra aandacht

door bijv. plasberm,

aandacht door

door aanbrengen

flauwe oevers

aanbrengen

van bijv. hekwerken

hekwerken op

op gevaarlijke

gevaarlijke punten

punten en uitklimpunten

er ook meer oog zijn voor de kwaliteit van het gezuiverde afvalwater van de

Ecologie, Beleving

Ecologie

Techniek

rioolwaterzuivering, drijfvuil, doorspoelmogelijkheden en waterdiepte.

Zichtbaar vormgeven

Zichtbaar vormgeven

Zichtbaar en

Geen van de drie

of ecologische functie

doorslaggevend

doorslaggevend

(evenwichtig)

Ruimtebeslag

Beperkt houden

Beperkt houden

Waterkwaliteit en ecologie

Het waterplan richt zich niet alleen op de hoeveelheden water, maar ook op de kwaliteit. Er wordt in Assen gestreefd naar een 'goede ecologische toestand': schoon water met een gezonde flora en fauna en een goede waterbodem. Om dat te kunnen waarborgen moet er goed worden gelet op de oeverinrichting en de aanvoer van 'gebiedsvreemd' water in perioden van droogte. Daarnaast moet

Met het streven naar schoon en gezond water sluit het

Zichtbaar vormgeven

beleving vergroten Beheer

Intensief

Intensief

Intensief

Extensief

Extensief

Intensief

Waar mogelijk

ja

ja

ja

Nee

Ja

Nee

accentueren functie

waterplan aan op de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Deze richtlijn moet de achteruitgang van de ecologische toestand van het oppervlaktewater voorkomen. Ook heeft het als doel, waar mogelijk, de waterkwaliteit te beschermen, verbeteren en herstellen.

in watersysteem

Er is overigens geen directe aanleiding om ons in Assen zorgen te maken over de waterkwaliteit. Het gemeentelijke rioolstelsel van Assen voldoet aan alle wettelijke

Verantwoordelijkheden goed regelen

Slootjes terug in het centrum

eisen en op steeds meer plaatsen is schoon regenwater

De oplossingen voor het vergroten van de beleving van water werken alleen

In het centrum komen oorspronkelijk veel particuliere waterlopen voor die

van het vuilwaterriool afgekoppeld. Hierdoor worden

als het beheer en onderhoud goed geregeld zijn. De beheerder kan een

een ontwaterende functie hadden. Veel van deze slootjes en greppels hebben

vuilwaterriool en zuivering niet meer onnodig belast met

particulier, het waterschap of de gemeente zijn. In principe is iedereen

hun functie in het watersysteem verloren door dempingen of verwaarlozing.

schoon regenwater. Op veel plaatsen in Assen versterken

verantwoordelijk voor de ontwatering van het eigen terrein. De gemeente is

Het waterschap en gemeente zullen samen met de particulier dit sloten-

de aanwezige groen- en waterstructuren elkaar.

vervolgens verplicht overtollig grondwater op doelmatige wijze af te voeren.

systeem waar mogelijk herstellen. De eigenaren zijn verantwoordelijk voor

Bovendien worden de waterbodems op tijd gebaggerd,

De exacte verantwoordelijkheden worden vooraf in een onderhoudplan vastgelegd.

het onderhoud van de sloot.

wat een positief effect heeft op de ecologische waterkwaliteit. Vochtminnende plantensoorten zoals de egelskop gedijen alleen bij een goede waterkwaliteit.

Thema 2


12

13

In 2015 ...

Onderzoek: kwaliteit is goed

Geen 'harde' oevers

Maatregelen

Het doel van het waterplan is dat Assen in 2015 een

De gemeente en het waterschap hadden geen goed beeld van de

Bij het opstellen van waterstructuurplannen op

Een belangrijke stap is het vaststellen van de waterfuncties van de

watersysteem heeft, waarin ecologische waarden en

waterkwaliteit van het water in de stad. Om dat inzicht wel te

tot echte problemen geleid, maar wel reden voor permanente

wijkniveau moet duidelijk zijn wat de invloed en samen-

verschillende plekken waar water voorkomt. De functies bepalen

natuurwaarden herkenbaar zijn, waarin natte verbin-

krijgen, zijn onderzoeken uitgevoerd op dertig representatieve

controle op de vorming van bodemslib.

hang van het stedelijke gebied is met de natuur en

wat de gewenste waterkwaliteit is, en welke maatregelen er

dingen tussen stedelijk en landelijk (natuur)gebied zijn

plaatsen. Met dit onderzoek zijn ook de ecologische potenties en

ecologie daarbuiten, zoals de Drentse Aa en Witterveld.

eventueel nog moeten worden genomen om die kwaliteit te bereiken. Daarna worden de volgende maatregelen genomen: • In het ontwerp van nieuw water is er meer aandacht voor de

• Bij enkele wateren is er veel bladinval. Dit heeft nog nergens

• Een groot deel van de stadswateren hebben harde oevers.

gerealiseerd en dat voldoet aan de doelstellingen van de

eventuele knelpunten in kaart gebracht. Uit dit onderzoek kwam

De aanleg van flauwe taluds zou de ecologische waarde

In elk geval is het al wel duidelijk dat het inlaten van

Europese Kaderrichtlijn Water. Enkele watergangen in het

naar voren dat de ecologische kwaliteit van het stadswater in het

hier sterk kunnen verbeteren.

'gebiedsvreemd' water ongewenst is. Dit zou de water-

stedelijke gebied, zoals het Anreperdiep, zouden niet

algemeen geen echt knelpunt is. Veel wateren voldoen aan de

misstaan in een natuurgids. Andere watergangen hebben

huidige indicatief gestelde doelen. In een aantal vijvers is de

• Er komt meer aandacht voor doorspoeling van stilstaand

kwaliteit en de ecologie negatief kunnen beïnvloeden.

invloed van de inrichting van oevers (flauwe taluds, plasberm,

een brede strook langs de oever gespaard blijven. Voor de

Ook moet stilstaand water zo veel mogelijk worden

riet) op de waterkwaliteit. Ook het beheer wordt afgestemd op de waterkwaliteit, zoals het laten staan van waterplanten als de

• Waar mogelijk en wenselijk moet bij het maaien van de oevers

een gemiddelde waterkwaliteit, maar voldoen nog ruim-

ecologische kwaliteit wel matig. Vooral harde oevers en een

ecologische ontwikkeling is het beter deze strook nog maar

vermeden. Overlast bij bestaand stilstaand water zal

schoots aan de wettelijke bepalingen. Het water is overal

beperkte doorstroming beperken de ecologische ontwikkeling.

één maal per jaar te maaien.

vooral worden voorkomen door goed beheer. Ook zal bij

krabbescheer of het na een bepaalde tijd pas maaien van de berm.

• Stilstaand water belemmert een goede waterkwaliteit.

het beheer van de oevers en de waterbodems goed gelet

• Door verhard oppervlak (straten, trottoirs, pleinen, bebouwing)

Onderzocht dient te worden in hoeverre er doorspoel-

worden op de effecten op de (ecologische) waterkwaliteit.

van de riolering af te koppelen wordt de vuiluitworp vanuit het

schoon, helder en stinkt niet. Er is geen drijfvuil en ook

Verder leverde dit onderzoek de volgende algemene aandachts-

extreme algenbloei komt niet voor. Lozingen op het

punten op:

oppervlaktewater zijn tot het minimum beperkt. Ook is

mogelijkheden zijn.

water, om zo te zorgen voor een betere waterkwaliteit.

rioolstelsel op oppervlaktewater verder teruggedrongen.

er voldoende capaciteit van de RWZI om het rioolwater te zuiveren. Een mooi beeld, maar om dat te bereiken moet nog wel wat gebeuren. • Vervuild slib in waterbodems wordt verwijderd, conform het baggerplan van de gemeente. • Een onderzoek door het waterschap moet aangeven of als gevolg van de toename van het aantal inwoners van Assen en daarmee samenhangend de noodzakelijke uitbreiding van de zuiveringscapaciteit de RWZI daar blijft of dat deze verplaatst moet worden.

Het Deurzerdiep vormt de oostelijke gemeentegrens en behoort tot het beeksysteem van de Drentse Aa dat als Natura 2000 gebied is aangewezen.

Thema 3


De inrichting van de oevers is bepalend voor de ecologische waterkwaliteit.

14

Voorbeeld natuurvriendelijke oeverinrichting beekdal Drentse Aa.

15

Thema 3


Thema 4

Eigendom, beheer en onderhoud

Heldere afspraken over beheer

Hoe is het onderhoud nu geregeld? Type watergang

Geregeld in

Uitvoerder

hebben: zie schema hiernaast.

Particuliere sloten

Schouwnotities van de waterschappen

De particuliere eigenaar

De waterschappen hebben in hun beheersplannen

Sloten en vijvers in

Gemeentelijk Rioleringsplan

Waterschappen of (in opdracht

aangegeven dat ze het beheer en onderhoud van alle

openbaar gebied

en beheernotities van waterschappen

van waterschappen) de gemeente

Het onderhoud van het watersysteem is versnipperd, waarbij alle partijen hun taken en verantwoordelijkheden

waterhuishoudkundige werken in het stedelijk gebied

Watersysteem: het woord valt vaak in het waterplan. Maar wat is een water-

willen overnemen. Dit geldt ook voor het beheer en

systeem eigenlijk? Het plan definieert het als 'een samenhangend geheel van oppervlaktewateren inclusief de oevers, beschoeiingen, waterbodems en

onderhoud van rioolgemalen. In het waterplan werken

Drentse Hoofdvaart en

Provincie

het Noord-Willemskanaal

gemeente en waterschap samen de bestaande afspraken

inliggende kunstwerken'. Die verschillende onderdelen zijn eigendom van de

uit en wordt getoetst of er voordeel behaald kan worden

gemeente, de waterschappen en particulieren. Dat vereist dus duidelijkheid

bij een andere verdeling van verantwoordelijkheden.

In 2015 ...

over eigendom, beheer en onderhoud.

De VNG en de Unie van waterschappen hebben uitgangs-

Doel van het waterplan is dat het in 2015 voor gemeente, water-

punten benoemd voor verantwoordelijkheden, overdracht

schappen en burgers duidelijk is wie voor het onderhoud verant-

en kostenverdeling van het beheer, onderhoud en eigendom.

woordelijk is. De waterschappen zijn verantwoordelijk voor het

Sloten liggen meestal op particuliere terreinen en zorgen

Deze uitgangspunten zijn opgenomen in de Notitie

beheer en onderhoud van het regionale en lokale watersysteem in

voor de afvoer van overtollig regenwater uit tuinen en

Waterbodems Stedelijk Gebied.

het landelijke en in het stedelijke gebied. Deze onderdelen worden niet allemaal letterlijk door het waterschap onderhouden. De

andere percelen. Via andere sloten of duikers transporteert de gemeente dit water naar de hoofdwatergangen.

Gemeenten en waterschappen onderhouden

Deze voeren het water uiteindelijk af naar het Noord-

het watersysteem al jaren aan de hand van

Willemskanaal of de Drentse Aa. Vooral de lokale sloten

programma’s. Mede hierdoor is het water-

en greppels zijn van essentieel belang voor de af- en

systeem nu in een goede staat van onderhoud.

ontwatering van een gebied. In de praktijk blijkt dat

Bij een eventuele overdracht tussen de beheerders

wateroverlast ontstaat als gevolg van slecht onderhoud

zijn geen grote kosten voor

en dempingen. De aandacht voor deze zogenaamde

achterstallig onderhoud te verwachten.

'microsystemen' moet daarom worden vergroot.

De gemeente besteedt jaarlijks ongeveer e 200.000,- aan regulier onderhoud van de watergangen. Daarnaast zijn er periodiek

onderhoudstaak van regenwaterafvoersystemen door buizen ligt bij de gemeente. En de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van de particuliere sloten en geïsoleerde particuliere vijvers ligt bij de particulieren zelf. Het waterschap kan de partijen wel aanspreken op het beheer en onderhoud. Dit kan ze doen als de afvoercapaciteit in gevaar dreigt te komen. Om burgers bewust te maken van hun verantwoordelijkheden, houdt het waterschap een zogenaamde schouw. Daarnaast is de communicatie met eigenaren van watergangen over het beheer en onderhoud goed geregeld.

middelen nodig voor groot onderhoud als baggeren en het herstellen van oeverbeschermingen. Hiervoor heeft de gemeente De zachte oever: in beheer van gemeente of waterschap. Harde oever: in eigendom en beheer van particulier.

de komende jaren gemiddeld

Voorbeeld van een watergang waar particulieren op lozen.

e 300.000,- per jaar gereserveerd. 16

17

Thema 4


Thema 5

Communicatie

Van informeren naar communiceren

Aanpak en strategie Deze toekomstige situatie vereist dat gemeente en

Dit leverde het volgende resultaat op:

waterschappen heldere afspraken maken over beheer en onderhoud. Onder beheer vallen zaken als inspectie,

Beleidsonderdelen

Beleid

onderhoud valt te denken aan bezigheden als maaien,

Beheer hoofdwatergangen

Waterschap

vuilverwijdering, reparatie, vervanging en baggeren.

Verantwoordelijk voor het onderhoud van hoofdwatergangen

Waterschap

bediening, peilbeheer en overleg met betrokkenen. Bij

Door deze afspraken is duidelijker wie waarvoor verant-

Verantwoordelijk voor het onderhoud van schouwsloten in de openbare ruimte

Gemeente

Verantwoordelijk voor het onderhoud van schouwsloten die niet liggen in de openbare ruimte

Eigenaar van deze sloten

Het waterplan heeft mede als doel dat burgers meer betrokken worden bij het

Schouw op watergangen in stedelijk gebied

Waterschap

water en zelf hun verantwoordelijkheden moeten kennen en waar nodig nemen.

Onder schouw brengen microsystemen

Gemeente/Waterschap

Ook organisaties moeten intensiever met elkaar communiceren. Dat kan alleen

Beheer en onderhoud oeverbescherming met waterstaatkundig functie

Waterschap

als de communicatie tussen al deze partijen professioneel en doordacht is

Beheer en onderhoud oeverbescherming met esthetische of andere functie

Gemeente of andere onderhoudsplichtige

geregeld. Vandaar dat dit aspect ook een belangrijk deel vormt van het waterplan.

heden zijn de beleidsuitgangspunten bij gemeente en de

Beheer en onderhoud kunstwerken (bruggen)

Gemeente

drie waterschappen geïnventariseerd, vergeleken en na

Beheer en onderhoud peilregulerende constructies

Waterschap

woordelijk is. Ook kan het beheer efficiënter en dus goedkoper worden uitgevoerd. Deze afspraken richten zich vooral op beheer en onderhoud. Het kan zijn dat het ook zinvol en haalbaar is het eigendom over te dragen. Om te komen tot een heldere en optimale verdeling van de kosten, taken en verantwoordelijk-

overleg geconformeerd.

Op dit moment richt de communicatie over het waterbeleid zich voornamelijk op burgers en bedrijven, om hen bewust te maken van water. Onderwerpen als grondwateroverlast, waterkwaliteit, beheer en onderhoud, riolering, recreatie en toerisme, waterkeringen,

Daarmee zijn nog niet alle beleidsuitgangspunten op een rij gezet.

klimaatveranderingen, klachtenafhandeling en tarieven

Zo is er nog geen antwoord op vragen als:

zijn belangrijke speerpunten. Communiceren is nu nog

•

Wanneer wordt een watergang als hoofdwatergang aangemerkt?

vooral: informeren. Deze communicatie vindt nu boven-

•

Wie betaalt het verwijderen van het slib in de watergang waar

dien versnipperd plaats. Gemeente, waterschappen en

een overstort op uitkomt?

provincie hebben elk hun eigen communicatietrajecten.

Wie betaalt achterstallig onderhoud?

Burgers moeten daardoor soms op verschillende plekken

•

Na vaststelling van het waterplan zal een werkgroep

zijn om antwoord te krijgen op hun vragen.

voorstellen doen voor deze ontbrekende beleidsDe gemeente betrekt burgers bij de planvorming zodat de plannen beter inspelen op de wensen en verwachtingen van burgers.

uitgangspunten. Communicatie ... ... helpt bij succesvolle planontwikkeling en het verkrijgen van voldoende draagvlak bij alle Dit is een hoofdwatergang omdat er een riooloverstort op uitkwam maar deze is inmiddels gesaneerd. Belangrijk is dat de functies van de watergangen opnieuw tegen het licht worden gehouden.

Thema 4


18

... vergroot de bewustwording bij burgers

... maakt duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is wat betreft waterbeheer.

en bedrijven.

betrokkenen.

19

Thema 6

Werken aan tweerichtingsverkeer

Verschillende doelgroepen

Inwoners en toekomstige bewoners

Intensieve, eenduidige communicatie wordt de komende

Bij communicatie zijn de manier en het tijdstip waarop je

Bewoners krijgen op allerlei manieren te maken met

jaren veel belangrijker. De burgers krijgen immers meer

iets vertelt erg belangrijk. Daarbij moet er sprake zijn

water. Daarbij kan het gaan om wonen aan het water,

te maken met het functioneren van het regionale en

van een goede mix van structurele en zakelijke commu-

sportvissen, scheepvaart, recreatie, veiligheid en grond-

lokale watersysteem. Water speelt een grotere rol bij de

nicatie én ad hoc, speelse communicatie toegesneden op

wateroverlast. Deze doelgroep kan individueel bereikt

aanleg en renovatie van nieuwe en bestaande woon-

de specifieke doelgroep:

worden, maar ook via wijken buurtverenigingen,

Waterorganisatie, samenwerking en financiering

Samenwerken is samen-werken

scholen en sportverenigingen.

wijken. Ook is meer kennis nodig over de risico’s op wateroverlast. Doel van het waterplan is dat burgers en

Interne organisaties

Communicatiemiddel:

bedrijven precies weten waar ze met hun specifieke

De eigen organisaties van waterschap, gemeente en

•

Workshops, inspraak- en informatieavonden

De samenwerking tussen de gemeente, waterschappen en provincie is uiteraard

vraag terecht kunnen. Om draagvlak te creëren moet in

provincie (beleidsmakers en uitvoerders, handhavers en

•

Website

niet nieuw. De afgelopen jaren realiseerden zij samen al onder andere de

de communicatie naar voren komen dat de aanpak van

peilbeheerders) moeten de toekomstvisie en de

•

Watereducatie

waterkansenkaart, de watertoets en de sanering van de ongerioleerde percelen in

waterproblemen vaak een kans is de kwaliteit van de

voorgenomen maatregelen in het waterplan goed kennen.

•

Nieuwsbrief

het buitengebied. De klimaatverandering, de Europese Kaderrichtlijn Water en de

leefomgeving te verbeteren. Ingrepen voor verbetering

Communicatiemiddel:

•

Handboekje afkoppelen

van het watersysteem worden waar mogelijk gecombi-

•

Oplegnotitie

•

Inlegvel informatiepakketten gemeente

neerd met bijvoorbeeld de aanleg van natuurvriendelijke

•

Website

•

Schouwfestival

oevers en wandelpaden.

•

Persbericht

•

Waterpretkaart met bijzondere waterdieren en

•


gemeentelijke grondwatertaak zorgen ervoor dat deze samenwerking intensiever wordt. Afstemming van beleid en verantwoordelijkheden en een betere samenwerking zijn dan ook belangrijke doelen van het waterplan.

waterplanten

De communicatiedoelstellingen in termen van kennis,

Gemeenten hebben in het Nationaal Bestuursakkoord

De Kaderrichtlijn Water gaat uit van het beschermen en

houding en gedrag zijn:

Externe organisaties

Waterloket

Water afgesproken dat ze voor 2006 samen met de

verbeteren van het watersysteem in kwalitatieve zin. Dit

•

Kennis:

Een deel van de verantwoordelijkheden voor de uitvoering

Dit loket vormt het eerste aanspreekpunt voor persoon-

waterbeheerder een gemeentelijk waterplan opstellen.

moet op stroomgebiedniveau gebeuren. In 2009 moeten de

Alle doelgroepen hebben voldoende kennis van het

van het waterplan ligt bij externe partijen als bouw-

lijk contact met de overheid. Vragen en klachten komen

In dit plan bundelen zij hun kennis over het watersysteem

gemeente, de waterschappen en de provincie de stroom-

actuele waterbeleid en de wateropgaven.

bedrijven, notarissen, projectontwikkelaars, makelaars

direct bij de juiste organisatie binnen. Het loket is een

en waterketen. Ook maken zij bindende afspraken over

gebiedbeheersplannen voor de gebieden Nedereems, Rijn

Houding:

en belangengroepen uit de agrarische sector,

samenwerking tussen de gemeente en de waterschappen.

de invulling van de wateropgaven. Tevens maken zij

Noord en Rijn Oost met bijbehorend maatregelenpakket

De doelgroepen zijn zich bewust van de wateropgaven

natuur- en milieuorganisaties, landschapsbeheerders en

afspraken over de invulling van het grondwaterbeleid

vaststellen.

en accepteren de noodzakelijke maatregelen

recreatieve sector bedrijven. Ook zij moeten goed op de

binnen de bebouwde kom. Op advies van de Commissie

die hieruit voortvloeien.

hoogte zijn van de beleidsuitgangspunten.

Gedrag:

Communicatiemiddel:

•

•

Alle doelgroepen houden rekening met water en

•

Persbericht

handelen in het dagelijkse leven ernaar. Inwoners

•

Brochures

Integraal Waterbeheer wordt hiervoor een waterloket Communicatie ... ... zorgt ervoor dat de burger meer accepteert

opgezet, waar de burger met klachten over grondwater terecht kan.

tijdens overlastsituaties ... zorgt ervoor dat de burger beter participeert

denken actief mee.

bij de uitvoering van maatregelen Water in de stad: traditioneel het domein van de gemeente.

... geeft inzicht in wat burgers willen en hoe ze de huidige situatie ervaren

Thema 5

Communicatie

20

21

Effectieve samenwerking

Maatregelen

Doel van het waterplan is dat de gemeente en de water-

Gemeente en waterschap werken bij planvorming vanaf

Gemeentelijke watercoördinator en waterschaps-

Periodiek overleg en afstemming met de waterschappen

Kostenverdeling financiering wateropgaven

Omgevingsvergunning

schappen de gestelde wateropgaven efficiënt en doel-

de eerste fase van ruimtelijke plannen samen.

accountmanager

De wateraccountmanager van het waterschap informeert

Over de kostenverdeling voor de kwantitatieve waterop-

Voor een beperkt aantal lozingen op het riool zijn twee

matig uitvoeren. Waterbeheer moet op een goede manier

Per wijk is vastgelegd wat de waterfuncties en de inrichting

De coördinator voorziet de gemeentelijke organisatie

de gemeentelijke watercoördinator over nieuwe (beleids)

gaven zijn in aanvulling op de uitgangspunten uit het

vergunningen nodig: één vanuit de Wet Milieubeheer en

in de gemeentelijke organisatie worden ingebed.

van het watersysteem zijn. Verder zijn de volgende

van voldoende kennis van de wateropgaven en zorgt

ontwikkelingen in het watersysteem. De watercoördinator

Nationaal Bestuursakkoord Water voor het waterplan

één op basis van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater.

Waterschappen en gemeente werken effectief samen op

maatregelen nodig om de gestelde toekomstvisie te

ervoor dat kansen vanuit ruimtelijke ontwikkeling maxi-

informeert het waterschap over nieuwe plannen binnen

goede afspraken gemaakt. Onder meer is afgesproken

De rijksoverheid streeft in die situaties naar één vergunning

basis van afspraken over onder meer ruimtelijke inrichting,

kunnen realiseren:

maal worden benut. De coördinator is ook centraal

de gemeente. Dit vindt plaats in de vorm van een

dat de waterschappen het op orde brengen van het

(vanaf 2008). Voor de uitwerking hiervan zullen gemeente

aanspreekpunt voor waterschap, provincie en particulieren.

driemaandelijks overleg (1x per kwartaal). In het overleg

watersysteem voor het huidige klimaat betalen. Het op

en waterschap als voorbereiding hierop in 2007 afspraken

Ook wisselen ze kennis en ervaringen met elkaar uit.

Water vroegtijdig in plannen meenemen

wordt ook de voortgang van de maatregelen in het

orde brengen van het systeem voor toekomstige klimaat-

moeten gaan maken.

De gemeente en de waterschappen kunnen jaarlijks

Basis hiervoor vormt de watertoets in de bestemmings-

waterplan geëvalueerd en gerapporteerd.

ontwikkelingen is voor rekening van de gemeente.

aantonen wat de samenwerking heeft opgeleverd in

planprocedures. Water en groen zijn vaak onlosmakelijk

termen van betere inrichting, betere communicatie met

met elkaar verbonden en moeten zo veel mogelijk

Rioolrecht

waterberging voor het stedelijk gebied in de volgende

de omgeving en kostenbesparing.

integraal worden meegenomen.

Voor de dekking van de kosten voor beheer en onder-

planperiode nader uitgewerkt.

klachtenafhandeling van burgers, riolering en zuivering.

Op basis van deze afspraken wordt de 100.000 m3

houd van het watersysteem en de waterketen gebruikt Opstellen waterstructuurplannen

de gemeente onder meer het rioolrecht. Gelet op de

Hierin wordt het watersysteem per wijk gedetailleerd

maatregelen die in het waterplan zijn opgenomen is het

beschreven. Dit plan vormt een belangrijke basis voor de

niet noodzakelijk dat het bedrag dat de burger van

waterparagraaf van bestemmingsplannen. De waterstruc-

Assen moet betalen aan rioolrecht verhoogd wordt.

tuurplannen worden periodiek geëvalueerd en bijgesteld.

Water in landelijk gebied: traditioneel het domein van het waterschap.

De gemeente zorgt voor een doelmatige inzameling en transport van afvalwater.

Thema 6


22

Het waterschap zorgt voor de zuivering van het afvalwater.

23

Thema 6


Vervolgstappen

Het vervolg van het waterplan

Bijlage

De uitvoering van een plan bepaalt het succes

Tabel 10.1: Overzichtstabel Maatregelen, kosten en planning

Maatregel no.

Omschrijving

Planning

Kosten

Dekking

Trekker

1.1

Voorbereiding plaatsing ca. 3 st. beweegbare stuwen

2007

¤ 50.000

100% Voorziening Rioolbeheer

Gemeente

in hoofdwatersysteem Ketellapperstraat e.o.

Stedelijke wateropgave

(inclusief bepalen regiem) Waterbeheer stedelijk gebied 1.2

Plaatsing ca. 3 st. beweegbare stuwen in

2007

¤ 195.000

hoofdwatersysteem 1.3

Opstellen meetplan t.b.v. monitoren watersysteem

2006

¤ 75.000

en uiteindelijk verificatie modellen

Een plan is alleen succesvol als het tot de gewenste resultaten leidt. Er moet dus

1.4

Realisatie systeem t.b.v. monitoren


Gemeente

Stedelijke wateropgave 50% Voorziening Rioolbeheer

Gemeente i.s.m. Waterschappen

50% Waterschap 2007

¤ 75.000

worden gemeten of de maatregelen ook echt worden uitgevoerd én of de gestelde



50% Waterschap

doelen worden gehaald. Bovendien moeten we regelmatig nagaan of we nog

1.5

Kalibreren modellen

2008

¤ 75.000

achter de afgesproken doelen en maatregelen staan. Ook dit belangrijke proces is



50% Waterschap

in het waterplan geregeld.

1.6

Evaluatie (NBW en KRW) en toetsing Wateropgave

2009

¤ 50.000



50% Waterschap 1.7

Ontwikkeling beheerstrategie in kader van

2006-2008

p.m.

100% Waterschapslasten

Waterschappen

2006-2007

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

2006

¤ 50.000


Gemeente

regionale wateropgave

Waterstructuurplan: het waterplan nóg concreter

Projectgroep wordt Waternetwerk Assen

Permanent meten

Het waterplan geeft de huidige en de gewenste situatie

De projectgroep blijft ook na het schrijven van het waterplan

De concrete maatregelen in het waterplan worden elk half

op gemeenteniveau weer. De uitvoering van de maat-

bestaan. Onder de naam Waternetwerk Assen komt de groep

jaar gemeten, om de voortgang ervan te controleren. Ook

regelen moet op wijkniveau gebeuren. Dit is gebeurd in

elk jaar bij elkaar om de bereikte resultaten te bespreken en

wordt jaarlijks nagegaan of de uitvoering voldoende op

het waterstructuurplan, een verdieping van het waterplan.

eventueel de doelen en maatregelen te actualiseren. In 2009

koers ligt om de gestelde doelen te bereiken. Daarnaast

De projectgroep voor het waterplan zorgt ook voor het

treft het Waternetwerk Assen de voorbereidingen voor het

worden periodiek de volgende zaken gemeten:

waterstructuurplan.

tweede waterplan.

• frequentie en hoeveelheid van overstort

Evaluatie door watercoördinator en account-

Managementrapportage en overleg

managers

De stuurgroep vervalt; de verantwoordelijkheid voor de

Elk half jaar gaat de watercoördinator van de gemeenten

uitvoering ligt bij het management van gemeente en waterschap.

de realisatie van de maatregelen na en stemt de voort-

Elk najaar rapporteren de watercoördinator en de account-

gang af binnen de gemeente en met de accountmanagers

managers de voortgang van het waterplan aan hun verant-

van de waterschappen.

woordelijke managers. Ze bespreken hierbij ook de inzet voor

2.1

water vroegtijdig in ontwerpproces o.m. watertoets 2.2

het volgende jaar. De watermanagers, de watercoördinator en de accountmanagers voeren vervolgens een afstemmings-

Uitwerken waterfuncties (zie ook thema 3 en thema 4)

50% Waterschapslasten 2.3

Beschikbaar stellen ontwerpprincipes en verspreiden

2006

p.m.

Begroting

Gemeente

2007

p.m.

Begroting

Gemeente

2007

p.m.

Hoort bij actie thema 4

Gemeente i.s.m Waterschap

en voorlichten RO-ers 2.4

• waterkwaliteit oppervlaktewater • klachten van gebruikers, binnengekomen bij gemeente

Maken procesafspraken binnen gemeente over inbrengen

Maken van procesafspraken over vastleggen en overdragen van water met onderhoudsplan aan de beheerder

2.5

en waterschappen

Opstellen onderhoudsplan waterbodem en oevers per watertype

2.6

Opstellen grondwaterbeleidsplan binnen bebouwde kom

2007

¤ 25.000



2.7

Herstellen ontwatering binnen bebouwde kom

2005-2008

¤ 15.000 p/jaar


Gemeente/ Waterschap

2.8

Inventarisatie kansen en knelpunten bij burgers

2006

¤ 5.000


(zie ook thema 5)


overleg over de verdere uitvoering van het waterplan. 24


25


Maatregel no.

Omschrijving

Planning

Kosten

Dekking

Trekker

Maatregel no.

Omschrijving

Planning

Kosten

Dekking

Trekker

2.9

Opstellen van een verbeteringskaart waterbeleving

2006

¤ 25.000



3.8

Flauwe taluds aanleggen en deze verstevigen met open

2007-2010

p.m.

Gemeente/Waterschap

Gemeente

Waterschap/Gemeente

Gemeente

bestaand gebied binnen en buiten bebouwde kom.


2.10

Communiceren van verbeteringskaart met RO-mensen

2006

p.m.

Begroting Gemeente

2.11

Voorbereiding en uitvoering herstellen verbinding boven

2007

¤ 50.000


betonblokken de vijver Diepenbrocklaan. Een gedeelte van Gemeente en Waterschap

de oever kan extensiever gemaaid worden, waardoor er meer

en Waterschap

mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van oevervegetaties. Gemeente i.s.m. Waterschappen

3.9

en benedenloop van de Stadsbroekloop 3.1

3.2

Beschoeiing verwijderen en het beheer langs de waterlijn

2006-2007

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

wijze van rapporteren

extensiveren. Dit betreft diverse vijvers zoals aangegeven

3.10

Ontwikkelen monitoringsprogramma stadswateren Assen

2006

p.m.

Waterschap/Gemeente

Waterschap

in de bijlage 8 (Ecoscan)

4.1

Vastleggen beleidsuitgangspunten beheer en onderhoud

2006

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

4.2

Inventarisatie watergangen + bepalen kosten eventueel

2006

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

2006

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

Ecologische waarde verhogen door een strook langs de

Jaarlijks

p.m.


Gemeente

Tegengaan dichtgroeien plas. Met een lage frequentie

achterstallig onderhoud Vanaf 2006

p.m.

Gemeente/Waterschap

Gemeente

4.3

(om de paar jaar) en gefaseerd (dus telkens slechts een deel)

3.5

3.6

Bepalen welke watergangen onder schouw gebracht moeten worden

de vijver te schonen. 3.4

4.4

Ambtelijke afweging en bijstelling

2007

p.m

Begroting

Gemeente/Waterschap

4.5

Besluitvorming

2007

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

op de bodem gaat vormen, waardoor periodiek lage

4.6

Overdracht

2007

p.m.

Begroting

Gemeente/Waterschap

zuurstofgehalten in het water kunnen voorkomen.

5.1

Oplegnotitie Waterplan

Maart 2006

¤ 7.500

100 - 0

Gemeente en Waterschap

Onderzoeken of sliblaag aanwezig is, en zo nodig deze

5.2

Website

April 2006

¤ 1.000/j

50- 50

Gemeente en Waterschappen

te verwijderen.

5.3

Persbericht

Continue

¤ 2.000/j

Door bladinval bestaat het gevaar dat er zich een sliblaag

Verhogen ecologische waarde door aan de noordzijde van

2006 e.v.

p.m.

p.m.

Waterloket (zie ook thema 6)

Najaar 2006 Introductie

¤ 5000

70 - 30


5.5


2007

¤ 5.000

0 - 100

Waterschap

milieuvriendelijke oevers aan te leggen met een vooroever-

5.6

Brochures

Bij speciale gelegenheden ¤ 1.500/j

100-100

Gemeente of Waterschap

verdediging tegen golfslag door scheepvaart

5.7

Schouwfestival

Begin november

¤ 500/j

0 - 100

Reest en Wieden

(uitleg schouw)

1 x per 2 jaar

Workshop, inspraak en informatieavonden

Afhankelijk van

¤ 2.500/j

100-100

Gemeente of Waterschap

p.m.

Gemeente

Gemeente

Gemeente

5.4

2007

Gemeente/Provincie Waterschap

Gemeente

het Noord Willemskanaal over een grotere afstand

Verhogen ecologische waarde en belevingswaarde door

2008-2010

Gemeente

Gemeente

aanleg van flauwe taluds met een plasberm in een deel

5.8

van de oevers. 3.7

2006

huidige vergunning nog afspraken maken over format en

waterkant extensiever (bijvoorbeeld eens per jaar) maaien. 3.3

Procesafspraken monitoren van het rioolstelsel. Conform de

Migratiebarrière met water in het buitengebied opheffen.

onderwerp of thema 2008

p.m.

De migratiemogelijkheden verbeteren door vervangen van

Gemeente/Provincie Waterschap

Gemeente/Waterschap

5.9

Watermarkt

Na uitvoering deelprojecten ¤ 10.000

50 - 50

Gemeente en Waterschappen

5.10

Nieuwsbrief

Bij uitvoering

¤ 5.000/j

75 - 25

Gemeente

Start 2006-2007

¤ 1.000/j

50 - 50

Waterschap en Gemeente

duikers door grotere, rechthoekige duikers of door bruggetjes.

speciale momenten 5.11

Watereducatie Projecten op scholen educatieve site

Bijlage


26

5.12

Inlegvel infopakketten

2006

¤ 1.000

0 - 100


5.13

Waterpretkaart

2007

¤ 5.000

50 - 50


27

Bijlage


Maatregel no.

Omschrijving

Planning

Kosten

Dekking

Trekker De vervolgstappen van het waterplan

p.m.

Begroting

Betrokken partijen:

6.1

Water vroegtijdig in planproces meenemen

2006-2007

Gemeente

6.2

Opstellen waterstructuurplannen op wijkniveau

2006-2007

¤ 35.000


Gemeente i.s.m Waterschap

2006

6.3

Watercoördinator. Meenemen in reorganisatietraject K2

2005-2006

p.m.

Begroting

Gemeente

jan-juni

6.4

Structurele beleidsafstemming gemeente en waterschappen 2006-2008

p.m


Gemeente

Waterstructuurplan

6.5

Organiseren waterloket bij waterschap

2006

p.m

Begroting Waterschap

Waterschap

Waterplan 2

6.6

Coördinatie en behandeling klachten waterloket

2006-2008

p.m.



Watercoördinator overleg

2007 juli-dec

jan-juni

2008 juli-dec

jan-juni

2009 juli-dec

jan-juni

X X X

X

X

X

X

X


Waternetwerk overleg

X

X

X

X

X

X

X

6.7

Voorbereiding verbreding rioolrecht

2006

p.m.

Gemeente

Gemeente

Managementrapportage en overleg

6.8

Omgevingsvergunning

2007

p.m.


Gemeente en waterschap

Monitoring watersysteem

X

X

X

X

X

X

X

Monitoring organisatie

X

X

X

X

X

X

X


Colofon

Opdrachtgever

Tekst en eindredactie

Gemeente Assen

PIT Concept & Copy

Eric Lanooy

Ard Agteresch en Ingrid van der Geest

Postbus 860 9400 AW Assen

Vormgeving

Noordersingel 33

Proto Format

9401 JW Assen

Chantal Heeg

Tel.

0592 - 366 911

Fax

0592 - 366 595

Druk

E-mail

[email protected]

Grafisch bedrijf Letsch

Internet www.assen.nl

Assen, juli 2006

Bijlage


1

Het klimaat verandert. Daardoor is er meer kans op wateroverlast na hevige regenval. Om in onze gemeente droge voeten te houden, moet water beter afgevoerd en opgeslagen worden. Het waterplan geeft aan hoe dit het beste kan gebeuren en zorgt voor een verdeling van de taken tussen de gemeente, de waterschappen en andere partijen. Deze oplegnotitie is een samenvatting van dit plan. Het volledige waterplan is in te zien op het gemeentehuis.

Assen. koerst op helder water

Recommend Documents