Archief

Nummer Toegang: ELLI

Elling, P.J. / Archief

Het Nieuwe Instituut (c) 2000


ELLI

3

I N H O U D S O P G AV E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF.................................................................................5 Aanwijzingen voor de gebruiker....................................................................................6 Citeerinstructie.................................................................................................................6 Openbaarheidsbeperkingen.............................................................................................6 Archiefvorming..............................................................................................................7 Geschiedenis van het archiefbeheer................................................................................7 Bereik en inhoud....................................................................................................................8 Manier van ordenen...............................................................................................................8 Bronnen.................................................................................................................................8

BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...................................................11 ELLI.110351151 Personalia.................................................................................................12 ELLI.110351153 Opleiding...................................................................................................14 ELLI.110351180 Beroepspraktijk (tot 1949)........................................................................15 ELLI.110351228 Vrij werk....................................................................................................19 ELLI.110351229 Teken- en schilderwerk..................................................................................19 ELLI.110351236 Beeldhouwwerk..............................................................................................19 ELLI.110351252 Grafisch werk..................................................................................................20

ELLI.110351256 Documentatie verzameld door Elling......................................................21

ELLI

Beschrijving van het archief

Beschrijving van het archief Naam archiefblok: Elling, P.J. / Archief Periode: 1916-1962 (1986) Archiefbloknummer: ELLI Omvang: 2,42 meter Archiefbewaarplaats: Het Nieuwe Instituut Archiefvormers: Elling, P.J.


5

6


ELLI

Aanwijzingen voor de gebruiker

Aanwijzingen voor de gebruiker Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal doen. Citeerinstructie

CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam, Elling, P.J. / Archief, nummer toegang ELLI, inventarisnummer ... VERKORT: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam, Elling, P.J. / Archief (ELLI), inv.nr. ... Openbaarheidsbeperkingen

OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Het archief is openbaar


ELLI Archiefvorming

Archiefvorming Geschiedenis van het archiefbeheer

GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER De persoonlijke documenten van P. Elling en de documenten uit de periode vóór de associatie van Elling met Merkelbach werden in 1995 en in 1996 aan het NAi geschonken.Mevrouw I. de Jong-Elling, de dochter van Elling en B.H. Nijland, schonk in 1995 en 1996 tekeningen, foto's, documentatie en panelen.Een andere schenking in 1996 betrof dia's, geschonken door G.H. Gispen, echtgenoot van A. Gispen-van Dobbenburgh. Mevrouw A. Gispen-van Dobbenburgh is de dochter van J. van Dobbenburgh en C.A. Thomann. Elling is met mevr. Thomann gehuwd geweest. Mevrouw Thomann overleed in juni 1992 en had geregeld dat de dia's naar het te stichten Architectuurinstituut overgebracht moesten worden.Ook in het Merkelbach-archief werden documenten van Elling aangetroffen uit de periode voordat Merkelbach zich met Elling associeerde. Het Merkelbach-archief werd in vier gedeelten tussen 1971 en 1981 aan de Stichting Architectuur Museum en het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst, de voorlopers van het NAi, geschonken. Voor een nadere specificatie van deze schenkingen, zie de inventaris van het Merkelbach-archief (MERK).Tenslotte de acquisitie van het bureau-archief; het zogenaamde Merkelbach-Elling-Karsten / archief. Dit archief werd grotendeels in 1993, 1994 en 1995 door Bureau Elling BV Visser en Van Gelderen architecten B.N.A. aan het NAi geschonken. Voor een nadere specificatie van deze schenkingen, zie de inventaris van het Merkelbach-Elling-Karsten / archief (MELK). Huis ter Heide Hilversum Blaricum Bunnik Amsterdam Rotterdam Ambachtsschool, Utrecht Kunstnijverheidsschool, Utrecht Elling, Petrus Johannes Bazel, Karel Petrus Cornelis de Duiker, Johannes Eesteren, Cornelis van Merkelbach, Benjamin Karsten, Charles Jean François Blerkom, E. Boks, Ineke

7


8

ELLI

Bodon, Alexander Visser, K. Gelderen, A. van Bereik en inhoud

Bereik en inhoud Het archief bestaat voornamelijk uit tekeningen; foto's en (glas)negatieven. De documenten over het vrije werk en het grafische werk vormen het grootste deel en zijn erg bijzonder. Van de meeste foto's aangetroffen in het archief is de fotograaf niet bekend. Een uitzondering hierop vormt het werk van Eva Besnyö (Amsterdam) en Thijs Quispel (Oosthuizen), zij worden vermeld bij de beschrijvingen die het betreffen. Manier van ordenen

Manier van ordenen In het verleden zijn de hierboven genoemde bestanden op verschillende manieren bewerkt. Met als resultaat dat sommige bestanden niet ontsloten waren; sommige waren ontsloten door middel van lijsten en andere door middel van voorlopige inventarissen.In 1998 en 1999 kreeg de bewerking van een conglomeraat van archieven zijn beslag. Dit resulteerde in de hergroepering van alle bestanden tot de volgende vier archieven, namelijk: Ellingarchief; Merkelbach-archief; Karsten-archief en het bureau Merkelbach-Elling-Karsten / archief.De eerste drie archieven bevatten het persoonsgebonden materiaal.Het laatste archief is het bureau-archief en bestaat grotendeels uit projectdossiers die de neerslag vormen van de ontwerpactiviteiten van het bureau. De naamgeving van het bureau was achtereenvolgens: Merkelbach en Karsten, Architecten ( 1928-1949); Merkelbach en Elling, Architecten (1949-1955); Bureau Prof. Elling (1955-1962) en diens rechtsopvolgers (19621994).Het Elling-archief bestaat uit een persoonlijk deel en uit een deel over zijn beroepspraktijk.De archiefstukken lieten zich gemakkelijk indelen in de volgende categorieën: Personalia; Opleiding; Beroepspraktijk; Vrij werk en Documentatie.In de rubriek Beroepspraktijk zijn dus stukken opgenomen die de werkzaamheden van Elling betreffen totdat hij zich in 1949 associeerde met Ben Merkelbach. Voor de documenten die de projecten documenteren na 1949 kan men het Merkelbach-Elling-Karsten / archief (MELK) raadplegen.Zoals gezegd werd er ook in het Merkelbach-archief materiaal aangetroffen van Elling. Het betrof met name tekeningen, foto's en dia's van zijn eerste villa's. Dit materiaal is vanuit het Merkelbach-archief overgebracht naar het Elling-archief en in deze inventaris beschreven.De ordening binnen de rubrieken is chronologisch. Bronnen

Bronnen Bedeaux, J.B., Jo Uiterwaal en Piet Elling. Een vergeten hoofdstuk in de ontwikkeling van de moderne beeldhouwkunst in Nederland, Jaarboek Oud Utrecht 1975, 99-130. Met catalogus tentoonstelling Frans Halsmuseum, 1994.

ELLI


9

Blijstra, R., Nederlandse bouwkunst na 1900, Amsterdam, 1957, p. 50, 74, 80. Fanelli, G., Moderne architectuur in Nederland, 1900- 1940, 's, 1978, p. 168, 202, 206, 219, 263, 294, 313, 314. Hausbrand, F., Kleine landhuizen in Holland, Amsterdam, 1938, p. 41, p. 74-75. Hemel, Z. en Rossum, V. van, Nagele, een collectief ontwerp, 1947-1957, Amsterdam, 1984. Koenders, A., De villa's van Petrus Johannes Elling (1897-1962), doctoraalscriptie, Hilversum, 1988. Molema, J., The New Movement in the Netherlands, 1924-1936, Rotterdam, 1996, p. 60-65, 76-79. Prak, Niels, J., Het Nederlandse woonhuis, van 1800 tot 1940, Delft, 1991, p. 201-202. Szénássy, István L., Architectuur in Nederland, 1960 / 1967, Amsterdam, 1969, p. 24 - p. 32. Binnen het NAi: zie ook de archieven van het bureau Merkelbach, Elling en Karsten (code MELK) en Merkelbach (code MERK). In verband met Ellings werkzaamheden als tekenaar, bouwkundig opzichter, chef de bureau en/of projectmedewerker bij diverse architectenbureaus zie ook het archief van K.P.C. de Bazel (BAZE); het archief van A.P. Smits (SMIT); voor het archiefmateriaal van J.M. van Hardeveld zie het archief van A. Evers en G.J.M. Sarlemijn (EVER); het archief van J. Duiker (DUIK); het archief van W. van Tijen (TIJX); het archief van H.A. Maaskant-archief (MAAX).


ELLI

Beschrijving van de series en archiefbestanddelen

Beschrijving van de series en archiefbestanddelen ELLI.3

Gemeentelijk Adminstratie Kantoor te Amsterdam 1956 / 1960

ELLI.4

Uitbreiding VARA studio te Hilversum 1950 / 1969

ELLI.5

Rijnhotel te Rotterdam 1950 / 1955

ELLI.6

Eengezinswoningen Tuindorp Frankendaal te Amsterdam 1949 / 1951

ELLI.7

Woonhuis te Blaricum

ELLI.9

Waterleidingbedrijf te Amsterdam

ELLI.10

Station Postkantoor te Amsterdam

11


12

ELLI

ELLI.110351151 Personalia

ELLI.110351151 PERSONALIA ELLI.110351155 Visitekaartje (eigen ontwerp) waarop “een sloper” is afgebeeld met vermelding van: P. Elling en jaartal. 1917 ELLI1

Visitekaartje

ELLI.110351158 Foto’s en glasnegatieven van Elling, familieleden, vrienden (Rob van ’t Hoff, S.T.H. van Winssen). 1917-1932 en z.jr ELLIf1 ELLIn1

foto's 1917-1932, 29 foto's glasnegatieven z.jr., 3 stuks afbeeldingen van Elling en zijn dochter en boerderij “De Pol” aan de Angerechtseweg in Blaricum.

ELLI.110351161 Huwelijksaankondiging (eigen ontwerp) van het huwelijk tussen P. Elling en B.H. Nijland in Moergestel. 1922 ELLI2

Huwelijksaankondiging

ELLI.110351164 Geboortekaartje (eigen ontwerp) van dochter Ilonka en een ontwerp voor het geval de baby een zoon zou zijn. 1923 ELLI4

Geboortekaartje

ELLI.110351166 Ansichtkaarten van P. Elling gericht aan vader Elling. 1924, 1942 ELLI5

2 kaarten

Ansichtkaarten

ELLI.110351168 Tekening in kleur van de verhuizing van de familie Elling naar Laren (verhuisbericht) 1927 ELLI6

tekeningen;

ELLI.110351170 Krantenartikelen betreffende de benoeming van Elling tot buitengewoon hoogleraar in de bouwkunde aan de Technische Hogeschool in Delft. 1957 ELLI7

Krantenartikelen


ELLI

13

ELLI.110351172 Stukken betreffende het overlijden van P. Elling. 1962 Overlijdensadvertentie en in memoriam onder andere in: Het Bouwkundig weekblad; De Tijd Maasbode; NRC. ELLI8 Overlijdensberichten

ELLI.110351174 Lakzegel. z.jr. ELLI26

Lakzegel


14

ELLI

ELLI.110351153 Opleiding

ELLI.110351153 OPLEIDING ELLI.110351176 Schrift met aantekening en tekeningen betreffende “Materialen voor den timmerman en meubelmaker”. z.jr. ELLI9

Schrift

ELLI.110351178 Schrift met aantekeningen over De Stijl, in het kader van de cursus Hoogbouwkundig Onderwijs, met als docent K.P.C. de Bazel. z.jr. ELLI10

Schrift


ELLI

15

ELLI.110351180 Beroepspraktijk (tot 1949)

ELLI.110351180 BEROEPSPRAKTIJK (TOT 1949) ELLI.110351181 Foto’s van (projecten van) het bureau, interieurs en personeel uit de periode dat Elling bij De Bazel werkte. 1919-1926 ELLIf3

foto's, 56 foto's

ELLI.110351183 Bouw van het landhuis “Het Stoephout” in Wassenaar, in opdracht van A.J. Kessler met De Bazel als architect en D.F. Tersteeg als tuinarchitect en Elling als bouwkundig opzichter. 1920 3 foto's Voor het projectdossier zie De Bazel-archief (BAZE, 757-759, 847-869); voor foto’s zie ook De Bazel-archief (BAZE, 1495-1496 en 1500). ELLIf4 foto's, 3 stuks

ELLI.110351185 Landhuis te Moergestel, in opdracht van Van den Berg uit Tilburg, met De Bazel als architect en Elling als bouwkundig opzichter. 1921 1 foto Voor het projectdossier zie De Bazel-archief (BAZE, 912-930). ELLIf5 foto's, 1 stuk

ELLI.110351187 Bouw van de Nederlandse Handelmaatschappij aan de Vijzelstraat te Amsterdam, met als architect De Bazel en Elling als bouwkundig opzichter. 1923-1926 Elling werkte 4 jaar voor De Bazel aan de bouw van de Nederlandse Handelmaatschappij; voor het projectdossier zie: De Bazel-archief (BAZE 935-975 en 1503-15050). Zie ook De Bazel-documentatie (CGBA). Na de dood van De Bazel heeft A.P. Smits dit project voltooid, zie Smits-archief (SMIT). ELLI11 tekeningen;, 26 bladen een calque; een lichtdruk; blauwdrukken (24 bladen). ELLIf6 foto's, 25 foto’s 14 constructiefoto’s; 6 detailfoto’s; 2 van medewerkers of opdrachtgevers; 2 overzichtsfoto’s; 1 van een steengroeve.

ELLI.110351191 Huisje in Huizen, dat Elling heeft ontworpen voor een buurvrouw. 1924

3 foto's

Elling distantieerde zich later van dit ontwerp. ELLIf7 foto's, 3 foto's

ELLI.110351193 Woonhuis voor Z.P. Polak, Hertog Hendriklaan 1 (hoek Hoflaan); Hilversum. 1927 ELLI37

bestek en tekeningenlijst


16 ELLI13 ELLIf9 ELLIn2

ELLI

tekeningen;, 3 bladen schets; gevels en plattegronden; overzicht. foto's, 14 foto's schets; gevels en plattegronden; overzicht. glasnegatieven schets; gevels en plattegronden; overzicht.

ELLI.110351198 Villa aan de Joelaan 2 in Hilversum in opdracht van J.A. Doyer. 1929 Voor herstelwerkzaamheden en verbouwing, 1963-1967 zie: Merkelbach-Elling-Karsten / archief (MELK). Bij de bouw van deze villa is Elling geïnspireerd door Van ’t Hoff. Met name de gevels vertonen overeenkomsten met villa Henny gelegen in Huis ter Heide, zie rubriek: Documentatie verzameld door Elling, aanvr. nr. f 20. ELLI15 Geschreven stukken Tekeningenlijst; financiële stukken; bouwaanvraag; omschrijving van stoffeer- en timmerwerk; ansichtkaart gericht aan Doyer en Toxopeüs. ELLI14 tekeningen;, 84 bladen schetsen (5 bladen); ontwerptekeningen (11 bladen); werktekeningen (59 bladen); blauwdrukken (8 bladen). ELLIf10 foto's, 2 foto's ELLIn3 glasnegatieven

ELLI.110351203 Villa aan de Provinciale Grindweg (nu: Provinciale weg), in opdracht van A. Nijland; Bunnik 1934 ELLI24

ELLIf11

tekeningen;, 1 blauwdruk met opschrift: “woonhuis voor den heer A. Nijland, van der Helstlaan in Bilthoven”. In 1934 ontwierp Elling een villa in Bilthoven in opdracht van A. van Burk. Het ontwerp is identiek aan het ontwerp van de villa aan de Provinciale weg in Bunnik. Waarschijnlijk heeft Nijland ingestemd met het Bilthovense ontwerp nadat vast kwam te staan dat de villa in Bilthoven niet gebouwd zou worden. Het ontwerp voor de villa in Bilthoven stamt uit februari en dat voor de villa in Bunnik uit april. foto's, 2 foto's

ELLI.110351206 Villa gelegen aan de Rossinilaan in opdracht van W. Liebert; Hilversum 1936 ELLIf12

foto's, 5 stuks Fotografe: Eva Besnyö.

ELLI.110351208 Villa gelegen aan de Provinciale weg (nu: Koningsweg 173) in opdracht van mej. H.C.H. Hoetink; Bunnik 1938 Klein album met 9 foto's ELLIf13

Fotoalbum


ELLI

17

ELLI.110351210 Stukken betreffende (de samenwerking met) B. van der Leck. 1940 en z.jr. ELLI16

ELLI17

tekeningen; Kleurenschema’s, gebruikt bij de aanbreng van geometrische kleuren in het huis van Van der Leck (Nachtegaalstraat 3bis in Utrecht). documentatie Krantenartikel en –foto’s van o.a. een interieur van een woonkamer met Elling als architect en B. van der Leck als kleurontwerper, 1940.

ELLI.110351213 Verbouw van het breek- en ziftgebouw 27 te Weesp, in opdracht van Bouwbureau C.J. van Houten, door architectenbureau Van Tijen en Maaskant. 1941-1943 ELLI18 ELLI19

documentatie Weekrapporten en aantekenschriften. tekeningen;, 1 blauwdruk

ELLI.110351216 Tekeningen van gebouwen in Alkmaar door het Rijksbureau voor de Monumentenzorg in Alkmaar met architectleider P. Elling. 1944-1945 ELLI20

tekeningen, 9 bladen ‘t Hofje Bijlevelt, 1944; Hofje van Sanoy, 1944 (2 bladen); Huis van Achten, 1944; Nieuwe of Sebastiaans-doelen, 1944; Hofje en kerk der Doopsgezinde Gemeente, 1945 (4 bladen).

ELLI.110351218 Schetsboekje met architectuurtekeningen. z.jr. ELLI21

schetsboek

ELLI.110351220 Ontwerptekening van een kastje in blank eikenhout. z.jr. ELLI22

tekeningen;

ELLI.110351222 Ontwerp van een bureautje z.jr. ELLI36

blauwdruk

ELLI.110351224 Foto’s van twee maquettes en een kastje. z.jr. ELLIf14

ELLI.110351226

foto's, 5 foto's


18

Glasnegatieven van interieurs. z.jr. ELLIn7

glasnegatieven

ELLI


ELLI ELLI.110351228 Vrij werk

ELLI.110351228 VRIJ WERK ELLI.110351229 Teken- en schilderwerk

ELLI.110351229 TEKEN- EN SCHILDERWERK ELLI.110351230 Schetsen en tekeningen (in kleur). 1916-1922 en z.jr ELLI23

tekeningen; schetsen

ELLI.110351232 Serie (spot)portretjes met bijbehorende teksten, waarschijnlijk ter gelegenheid van een oudjaarviering. 1924-1925 ELLI25

(spot) prentjes

ELLI.110351234 Foto (in zwart wit) van schilderwerk, waarschijnlijk door Elling. z.jr. ELLIf21

foto

ELLI.110351236 Beeldhouwwerk

ELLI.110351236 BEELDHOUWWERK ELLI.110351237 Getiteld: “De wandelaar”. 1922 ELLIf15

foto

ELLI.110351239 Getiteld: “Knielende man”. 1922 ELLIf16

foto's, 2 stuks

ELLI.110351241 Getiteld: “Dansfiguur”. 1925 ELLIf17 ELLIn4

foto's, 6 stuks Fotograaf: Thijs Quispel (Oosthuizen). glasnegatieven Fotograaf: Thijs Quispel (Oosthuizen).

ELLI.110351244 Getiteld: “Masker”. 1926 ELLIf18 ELLIn5

ELLI.110351247

foto's, 4 foto's glasnegatieven

19


20

ELLI

Getiteld: “Portret”. z.jr. ELLIf19 ELLIn6

foto's glasnegatieven

ELLI.110351250 Titel onbekend, waarschijnlijk door Elling. z.jr. ELLIf22

foto's

ELLI.110351252 Grafisch werk

ELLI.110351252 GRAFISCH WERK ELLI.110351253 Hout- en linoleumsnedes. 1921 en z.jr Hierbij werd ook werk van S.T.H. van Winsen aangetroffen. ELLI.110351254Hout- en linoleumsnedes. Voor de bewerkte drukplaten zie de voorwerpen / verzameling (VOOV, 183). Zie ook rubriek Personalia; aanvr. nrs: 1, 2, 4.


ELLI

21

ELLI.110351256 Documentatie verzameld door Elling

ELLI.110351256 DOCUMENTATIE VERZAMELD DOOR ELLING ELLI.110351257 Verzameld materiaal over K.P.C. de Bazel. 1899, 1906-1911 ELLIf2 ELLI3

ELLI31

foto's, 4 foto's foto van De Bazel toe hij opgebaard was en een foto van zijn graf. documentatie Bouwkundig Weekblad, 1923; buitengewoon nummer gewijd aan de nagedachtenis van De Bazel. documentatie Overdrukken van gepubliceerde ontwerptekeningen van De Bazel uit: “de Architect”, onder redactie van het Genootschap Architectura et Amicitia: Verenigingsgebouw voor architecten, 1895, 10de jrg. 1899, p. 337, (3 platen); Algemeen Bibliotheekgebouw, 1895, (6 platen); Fragmenten houtsnijwerk door C. Oosschot, beeldhouwer, 17de jrg. 1906, p. 593, (1 plaat); Koperdrijfwerk voor meubelbeslag, 18de jrg. 1907, p. 617, (1 plaat); Hoofdgebouw van de Nederlandse Heidemaatschappij, 22ste jrg. 1911, p. 757-759, (4 platen)

ELLI.110351261 Foto van Villa Henny gelegen in Huis ter Heide, ontworpen door R. van ’t Hoff . 1916 ELLIf20

foto's

ELLI.110351263 Catalogus van de ere-tentoonstelling over Jan Toorop, ingericht ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag. 1918 ELLI27

catalogus

ELLI.110351265 Uitnodiging (brochure) voor een tentoonstelling voor onbekende architecten, georganiseerd door de Arbeidsraad voor Kunst, in “Graphischen Kabinett”, in Berlijn. 1919 ELLI.110351266Brochure (uitnodiging)

ELLI.110351267 Toelichting ontwerp uitbreidingsplan van de gemeente Utrecht. 1920 ELLI29

documentatie

ELLI.110351269 Extra nummer van het Bouwkundig Weekblad van zaterdag 16 juli 1921 1921 met ontwerpen voor de verbouwing en uitbreiding van het gebouw van de Tweede Kamer der Staten Generaal uitgegeven met steun van het Departement van Waterstaat door de


22

ELLI

Maatschappij ter Bevordering der Bouwkunst, met architectonische beschouwingen van een commissie uit de B.N.A. ELLI30 publicatie, tijdschrift

ELLI.110351272 Krantenartikelen. 1923, 1941, 1966-1968 LET OP: materiaal verzameld vnl. na de dood van Elling. ELLI32 knipsels Over: Utrechtse schouwburg door Dudok; Jos Ruiting; John Raedecker; meubelen van Rietveld; Jeroen Bosch; Stokeley Carmichael; centrum van Utrecht; koptische kloosters in Ethiopië; de Taj Mahal in India; Laren.

ELLI.110351274 Foto’s en documentatie van een kinderstoel, ontworpen door G. Rietveld. ELLI33

Foto's en documentatie

ELLI.110351276 Verzameld materiaal (onder andere prentbriefkaarten, overdrukken uit tijdschriften) over architectuur, schilderkunst en beeldhouwwerk in Europa z.jr. ELLI34

briefkaarten en overdrukken

ELLI.110351278 Artikel (typoscript), getiteld: “P. Elling” (waarschijnlijk door K. Visser). z.jr. ELLI35

artikel

Archief

Recommend Documents