7-1-2016
Bijbelse
Antropologie Dirk Lemmens 2015-2016
2 Schepping
2.1. Doel “Waarom heeft God de mens geschapen? 2.1.1 Eer van God o Niet omdat Hij de mens nodig had bv. om liefde te beleven o God schiep mens tot Zijn eigen eer o Jes. 43:7 o 1 Kor. 10:31
2.1.2 Rentmeesterschap o o o o o o o
“Heersen” over de schepping Niet als eigenaar, als rentmeester Vrucht doen dragen ten bate van de eigenaar Gen. 1: 28-29 Gen. 2:15 Ef. 1:11-12 Gelijkenissen NT Matt. 21:33ff Luc.: 16:1ff
1 AntropologieLeer van de mens 1.1 Psalm 8:4-7 1.2 Definitie “Theological Anthropology is concerned with what the Bible says respecting man, and the relation in which he stands, and should stand to God. It recognizes Scripture only as its source, and reads the teachings of human experience in the light of God’s Word”
1.3 Doel Ons pastoraal handelen wortelen in Gods Woord
Toepassing Wat is dus ons doel in het pastoraat?
Toepassing Wat is dus ons doel in het pastoraat? Hoe concreet vorm te geven?
1
7-1-2016
2.2 Imago Dei = Naar het beeld van God o Gesymboliseerd: (Gen. 2:7)
Enkele aspecten van beeld van God
SVV: “tot een levende ziel”
o Als enig schepsel naar Gods beeld Andere: naar hun soort
o Wat betekent: “Beeld van God”? Net als, maar niet identiek aan God Gods vertegenwoordiger Unieke positie Unieke verantwoordelijkheid o Adam en Seth Gen. 5:3
Toepassing Wat is ons doel in het leven
o o o o o
Creatief Geestelijk Liefhebben Mentaal Moreel
oPersoonlijkheid oRelationeel oSociaal oVerantwoordelijk oVrije wil
2.3 Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen (Gen. 1:27) o God is niet man, niet vrouw o Gelijkwaardig o Niet gelijkaardig (al voor zondeval)
(en dus pastoraat?)
Toepassing
Standpunt van Paulus re man/vrouw o Beargumenteerd vanuit schepping 1 Tim. 2:13; 1 Kor. 11:8-9 o Niets zonder elkaar 1 Kor. 11:11-12 o Verschillende rollen in huwelijk o Verschillende rollen in gemeente 1 Tim. 2:11-15; Tit. 2:3-5
3 Zondeval
3.1 Mens heeft gezondigd 3.2 Zonde: wat is het? o Ongeloof (Gen. 3:1; 4) o Trots (Gen. 3:5) o Afgoderij (Rom. 1) o Wetteloosheid (1 Joh. 3:4; Rom. 2:17-29) o Zonde: heel breed begrip (Ex. 20)
2
7-1-2016
Toepassing Wat is relevantie van wet voor pastoraat vandaag?
3.3 De mens als zondaar
3.3.1 Zonde en zonden o Zonde
o Zonden o De mens is een zondaar o Gerechtvaardigde zondaar 1 Kor. 6:10-11 “zijn dat geweest”
3.3.2 Zondeval o Niet mythisch of allegorisch o Historisch o Beeld van God beschadigd, niet verloren Gen. 9:6 • Vlak na de zondvloed (aantasting beeld) • Moord voldoende ernstig voor doodstraf • Voldoende “beeld en gelijkenis” over Jak. 3:9 • Gaat over “de mensen”, ook ongelovigen • Ook zij naar gelijkenis van God gemaakt
Wat zegt de Bijbel over erfzonde? o Schuldig omwille van zonde van Adam Rom. 5:12-14; 5:18-19 o In ongerechtigheid geboren Ps. 51:7 o Zondige natuur Ef. 2:3 o Neiging tot het kwade Rom. 3:11 Tegelijk
3.3.3 Erfzonde o Theologisch concept o Totale verdorvenheid (total depravity) Wat het niet is Wat het wel is o Hoe wordt erfzonde doorgegeven? Augustinus (354-430) Westminster Confession (1646) Vrijzinnige stroming (19de eeuw) 20ste eeuw
3.3.4 Niemand is zonder zonde
o Bijbel benoemt het zo 1 Kon. 8:46; Rom. 3:10,12; 1 Joh. 1:8 o Blijkt uit noodzaak van vergeving Mk. 16:16; Joh. 3:16; Hand. 4:12 o Wie Christus niet aanneemt, is veroordeeld Joh. 3:18; Joh. 3:36; 1 Joh. 5:19
o Persoonlijk verantwoordelijk Rom. 1; Ez. 18:17
3
7-1-2016
Toepassing Noodzaak van de wedergeboorte
Toepassing “Verantwoordelijk” slachtoffer
Toepassing De wil aanspreken Verantwoordelijkheid niet mijden
3.3.5 Zonde begint in het eigen hart o God verleidt niet tot zonde Jak. 1:13 o Duivel is niet verantwoordelijk Wel voor het verleiden Niet voor de beslissing om te zondigen o Omgeving is niet verantwoordelijk o Mens is zelf verantwoordelijk voor eigen zonden Jak. 1:14-15
3.3.6 Vrije wil o Verloren gegaan door erfzonde? In zekere zin wel In zekere zin niet Conclusie God werkt willen en werken • Fil. 2:13 “Kom mijn ongeloof te hulp…” • Mk. 9:24 De strijd van Paulus • Rom. 7:14-26
3.3.7 Gevolgen van de zonde o Dood (Rom. 6:23) o Verdreven uit Eden o Vloek o Relaties onder druk o Schuldig voor God o Heiligingsproces o Tuchtiging
o Straf/beloning?
4
7-1-2016
Toepassing Pastoraat is begeleiden in heiliging Schuld & Schuldgevoelens Moeilijke relatie man/vrouw
Toepassing Relevantie voor pastoraat?
3.4 Een Bijbels mensbeeld?
3.4.1 Een complex gegeven 3.4.2 Uit hoeveel delen bestaat de mens? o Monisme o Trichotomie o Dichotomie
3.4.3 Wat zegt de Bijbel? Nadruk op de eenheid van de mens o Niet te scheiden o Wel te onderscheiden o Holistisch: intrinsiek met elkaar verbonden Gen. 2:7 1 Kor. 15:51-54 2 Kor. 7:1
Dichotomie of Trichotomie? o Neig naar dichotomie o Ziel en geest moeilijk te onderscheiden Vgl. Joh. 12:27 vs. Joh. 13:21 Luk. 1:46-47: Hebreeuws parallellisme Vgl. Heb. 12:23 en 1 Pet. 3:19, Op. 6:9; 20:4 o Door elkaar gebruikt om mens te omschrijven Matt. 10:28 vs. 1 Kor. 5:5, Jak. 2:26
o Na de dood vertrekt de “ziel” of de “geest” Ziel: Gen. 35:18, Luk 12:20 Geest: Pred. 12:7, Hand. 7:59
o Moeilijke teksten 1 Thes. 5:23 • Vgl. Deut. 6:5; Matt. 22:37; Mk. 12:30 o Heb. 4:12 // 1 Thes. 5:23 o 1 Kor 2:14-3:4 Psychikos vs pneumatikos 1 Kor. 14:4
5
7-1-2016
Toepassing Relevantie voor pastoraat?
Hart o Het centrum van de dingen Matt. 12:40; Deut. 4:11 o Maakt de mens tot mens, stuurt handelen aan Spr. 4:23; Gen. 20:5 o Centrum van de wil Mk. 3:5 o Centrum van gevoel, emotie Lk. 24:32 o Vergelijkbaar met nieren Vb. Ps. 73:21
3.4.4 Andere beelden in de Bijbel Nieren o Offercontext: nieren van offerdier Lev. 3:4; 4-9, … o Figuurlijk: persoonlijkheid Ps. 7:10 o Mijn binnenste Job. 19:27 Ps. 73:21
Buik, ingewanden, maag o Spectrum van lichamelijke en psychologische betekenissen Lendenen o Figuurlijk: alertheid
“Laat uw lendenen omgord zijn” (Luk. 12:35) o Lichamelijke sterkte Nah. 2:1 o Vruchtbaarheid Gen. 35:11; Hand. 2:30
Vlees
Schoot, buik o Begin van het leven Job 1:21; Jes. 49:1
o De persoon (lichaam?): 2 Kor. 7:5 o Eén vlees (Matt. 19:5-6) o “Zwakte van het vlees” (Matt. 26:41)
Gebeente o o o o o o o
Erg gevarieerd Skelet: Gen. 50:25 Gelijkaardigheid/verwantschap: Gen. 2:23 Mijn persoon: Job 4:14 Verdriet: Jer. 23:9 Depressie: Ps. 102:4; Spr. 17:22 Slechte gezondheid
o Jezus kwam “naar het vlees” Rom. 1:3 1 Joh. 4:2 o Tegelijk: in het vlees is: niet van God Rom. 8:5
Rom. 8:7, 13 Gal. 5:19-21 (werken van het vlees)
6
7-1-2016
3.4.5 Andere Bijbelse accenten Verstand, gevoel, wil o Intellect/verstand: vermogen om te weten Verschil tussen juist en verkeerd o Emotie: vermogen om te voelen Trekt naar links of rechts o Wil: vermogen om te kiezen Kiezen om het ene of het andere te doen Maakt verantwoordelijk o Werken steeds tegelijkertijd Samen of tegen
Het geweten o Staat niet op zichzelf als verstand, gevoel, wil o Kader waarbinnen verstand, gevoel en wil opereren o Eigen aan de mens o Zorgt voor toepassen van wet op concrete situaties o Maakt dat tot bindende wet voor onszelf o Wordt gevormd of misvormd
Heb. 13:18; 2 Tim. 1:3; 2; 1 Tim. 4:2; Kor. 1:12; Tit. 1:15: o Niet absoluut bindend, wel persoonlijk 1 Kor. 8:7-13; 1 Kor. 10:28; 1 Kor. 10:29
3.4.6 Oude mens vs. nieuwe mens 3.4.7 Vleselijk mens vs. geestelijk mens 3.4.8 Gered mens vs. verloren mens
7
