Antonius College: Dementie
Sprekers • Karel van Wieringen internist ouderengeneeskunde
• Doetie Visser verpleegkundig specialist geriatrie
Polikliniek Klinische Geriatrie ‐ Specifiek gericht op ouderen, maar ook jong dementerenden ‐ Geheugenpoli ‐ Vallen, meervoudige problematiek, evaluatie medicatie
Wat leeft er onder u? • Literatuurlijst
Hoe groot is het probleem? • Boven 90 jaar: 35% heeft dementie • Hoe hoger de leeftijd hoe meer ziekte • Risicogroepen: rokers, overgewicht, suikerziekte, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, lage opleiding
Hoe groot is het probleem? 2011
Huisarts 52.000 gevallen
2014
Verpleeghuis 82.000 gevallen
2015
Schatting 250.000 gevallen, waarvan ongeveer 25.000 jonger is dan 65 jaar
2040
Prognose 500.000 gevallen
Hoe groot is het probleem? Aantal nieuwe gevallen 30.000 per jaar. Dat wil zeggen elk kwartier krijgt iemand in Nederland dementie! 2014 12.500 sterfgevallen t.g.v. dementie
Kosten • 4,8 miljard euro formele kosten per jaar • >4 miljard euro informele kosten per jaar • Grootste kostenpost: verpleeghuis • 70% woont thuis
Programma 19.30 uur Deel 1: geheugen, dementie, gevolgen 20.15 uur Pauze 20.30 uur Deel 2: 1e signalen, diagnostiek, behandeling 21.15 uur Vragen 21.30 uur Einde
Het geheugen • Opnemen, bewaren en opdiepen van informatie • Hersencellen • Neurotransmitters • Korte termijn, lange termijn‐ en werkgeheugen
Vergeten… Normaal of niet?
‘Normale’ vergeetachtigheid • Komt op iedere leeftijd voor • Meestal een probleem t.a.v. opdiepen van informatie • Uiting van normaal verouderende hersenen
Oorzaken vergeetachtigheid • Niet interessant • Te druk • Normaal ouderdomsverschijnsel • Somberheid/depressie • ‘Benevelende’ medicijnen • Delier/lichamelijke ziekte • Dementie
Meer dan normale vergeetachtigheid • Vaak geen besef van vergeten • Niet alleen details maar ook grote lijnen vergeten • Gevolgen voor dagelijks leven • Hulp nodig om zelfstandig te blijven
Dementie • Geen ziekte op zich • Meer een geheel van stoornissen • Beter: dementiesyndroom • Verschillende oorzaken • Niet te genezen, progressief
Kenmerken van dementie (1) • Geheugenstoornissen • Desoriëntatie • Verlies van denkvermogen • Stemmingswisselingen • Taalproblemen • Handelingsstoornissen • Verwarring
Kenmerken van dementie (2) • Fantaseren • Herhalen • Wegvallen fatsoensnormen • Verstoring dag‐ en nachtritme • Waandenkbeelden • Hallucinaties
Oorzaken van dementie • Ziekte van Alzheimer • Vasculaire dementie • Mengbeeld dementie • Lewy body dementie • Andere oorzaken
Ziekte van Alzheimer • 41‐70 % • Meestal ouder dan 70 jaar, maar kan ook op jongere leeftijd • Schade door verschrompelen van de hersenen (atrofie) • Geleidelijk begin • Wordt steeds slechter
Vasculaire dementie • 10% • Beschadiging kleinste bloedvaten • Wisselend beeld • Vaak bij mensen met hoge bloeddruk, suikerziekte, hart‐ en vaatziekten, herseninfarcten (TIA / CVA)
Lewy body dementie • Visuele hallucinaties • Veranderd looppatroon • Aandacht en overzichtsproblemen • Geheugenstoornissen vaak later • Sterk wisselend beeld
Belang van diagnostiek • Onbegrepen klachten • Informatie over ziektebeeld • Hoe ga je ermee om? • Hulp organiseren / structuur • Zaken op tijd regelen • Acute verwardheid voorkomen
Kortom Kwaliteit van leven staat voorop
Na de pauze • 1e signalen • Diagnostiek • Behandeling • Vragen
Wat zijn de 1e signalen van dementie?
Niet pluis gevoel Filmpje: https://www.youtube.com/v/kWzJJ vp_7yQ%26hl=nb_NO%26fs=1%26
De 10 signalen nog even op een rijtje 1. Vergeetachtigheid 2. Problemen met dagelijkse handelingen 3. Vergissingen met tijd en plaats 4. Taalproblemen 5. Kwijtraken van spullen
6. Slecht beoordelingsvermogen 7. Terugtrekken uit sociale activiteiten 8. Verandering in gedrag en karakter 9. Onrust 10. Problemen met het zien
Verwijzing naar geheugenpoli • Partner/familie • Huisarts • Thuiszorg • Buren, andere naasten • Verpleegkundige tijdens ziekenhuisopname voor andere klacht
Diagnostiek op geheugenpoli •
2‐3 uren tijd
•
Uitgebreid gesprek met patiënt en naasten
•
Testen hersenfunctie
•
Lichamelijk en neurologisch onderzoek
•
Bloedonderzoek
•
Vaak: MRI scan hersenen
•
Soms: psychologisch onderzoek
•
Soms: liquor (hersenvocht) onderzoek
Uitslaggesprek • MRI beelden bekijken • Diagnose vermelden • Gevolgen bespreken • Behandeling
Behandeling: ‐ Niet – medicamenteus ‐ Medicamenteus
Niet – medicamenteus • Informatie over ziektebeeld • Adviezen voor thuissituatie: STRUCTUUR • Begeleiding voor patiënt en naasten
Begeleiding voor patiënt en naasten: • Verpleegkundig consulenten poli • Casemanager dementie Tinz • Thuisbegeleiding
Gevoel van de patiënt • Wel / geen besef van ziekte? • Psychische pijn / rouw • Somber • Angstig door gripverlies • Verdrietig • Hulpeloos • Machteloos
Gevolgen voor de naasten
Tips in de omgang • Geduld • Empathie (begrip voor angst) • Discussie vermijden • Inventief zijn • Raak de persoon aan • Sluit aan bij het gevoel
Beantwoorden vragen
