Analyse marktsegment taxi Context Het taxivervoer wordt onderverdeeld in straattaxi vervoer en contract vervoer. 1. Straattaxivervoer Het straattaxivervoer (19% marktaandeel) is te differentiëren in drie deelmarkten: •
De standplaatstaxi;
•
De taxi die wordt aangehouden op straat en
•
De taxi die telefonische wordt besteld.
De straattaxi werkt met vaste tarieven. Dit bestaat uit een instaptarief en een kilometertarief. 2. Contractvervoer Contractvervoer is een verzamelnaam voor verschillende vormen van doelgroepenvervoer, zoals het vervoer van leerlingen, ouderen en gehandicapten. Dit vervoer vindt plaats op basis van een overeenkomst tussen enerzijds taxiondernemer en anderzijds een opdrachtgever, meestal een gemeente of zorgverzekeraar. In het contractvervoer wordt gereden tegen een in een overeenkomst vastgelegd tarief. Vormen van contractvervoer zijn: •
AWBZ-vervoer. Dit is het vervoer van gehandicapten naar de dagbesteding.
•
Zittend ziekenvervoer. Dit is het vervoer van en naar het ziekenhuis voor mensen die slecht ter been zijn en/of een bijzondere medische behandeling ondergaan. Dit taxivervoer gebeurt op indicatie van een arts en de rit wordt meestal vergoed door de zorgverzekering.
•
WMO- en Valysvervoer. Dit vervoer is gericht op de maatschappelijke participatie van gehandicapten (sociaal/recreatief). WMO staat voor Wet maatschappelijke ondersteuning. WMO-vervoer is voor korte ritten, geregeld door een gemeente. Voor lange reizen is er Valys-vervoer, dat wordt aanbesteed door het ministerie van VWS.
•
Leerlingenvervoer (16% marktaandeel). Dit is vervoer, met meestal taxibusjes, van leerlingen naar scholen voor speciaal onderwijs. Het gaat vooral om leerlingen met een handicap. Gemeenten besteden dit vervoer aan.
•
Regiotaxi's (collectief vraagafhankelijk vervoer) (21% marktaandeel). Dit is een bijzondere vorm van contractvervoer. Het is vervoer in de regio, waarbij de taxi(bus) de rol van het openbaar vervoer heeft overgenomen. De taxi's rijden meestal in gebieden waarin het openbaar vervoer niet of niet meer komt. Het vervoer staat daarom open voor iedereen. Provincies en stadsregio’s besteden dit vervoer aan. In de praktijk wordt de Regiotaxi vaak gecombineerd met het WMO-vervoer. De prijs van een rit per Regiotaxi ligt tussen die van een gewone taxirit en die van het openbaar vervoer. In een aantal plaatsen is de treintaxi inmiddels opgegaan in de Regiotaxi.
•
Zakelijkvervoer. Hier worden contracten gesloten om medewerkers of klanten, op een vooraf aangekondigde tijd, te voorzien van een taxi. Deze vorm van contractvervoer kan het tarief van te voren vastgesteld zijn tussen de twee ondernemingen of het vervoer kan plaatsvinden op basis van de meterstand.
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
Trends -
In de huidige taximarkt lijdt meer dan 25% van de ondernemingen verlies (TaxiPro, 2010).
-
De taximarkt kent een grote rivaliteit. Naast het feit dat er veel concurrentie is, is er binnen de branche ook meer aanbod dan vraag naar taxi’s. Dit heeft als gevolg dat veel taxi’s lange tijden op taxistandplaatsen doorbrengen, dit zijn verloren uren en brengen niets op.
-
Het straattaxivervoer is gevoelig voor economische schommelingen. Taxichauffeurs zijn voor het grootste deel zzp-ers ( in plaats van bedrijven met chauffeurs in loondienst).
-
Contractvervoer wordt grotendeels met overheidsgeld gefinancierd en toekomstige bezuinigingen bij de overheid zullen hier de komende jaren waarschijnlijk effect hebben op het volume.
-
Voor regiotaxivervoer geldt dat met toekomstige bezuinigingen waarschijnlijk een limiet zal worden gesteld per gebruiker, de eigen bijdrage zal worden verhoogd, of faciliteiten verminderd.
-
Binnen het zittend ziekenvervoer werken zorgverzekeraars steeds meer samen. Contracten worden samengevoegd en gegund aan de relatief grotere partijen.
Kenmerken elektrische taxi-ondernemingen: •
Zoeken zoveel mogelijk contractvervoer;
•
Meestal chauffeurs in loondienst ipv zzp-ers;
•
Er zijn slechts een handvol elektrische taxi-ondernemers, ze zijn op dit moment allemaal koploper;
•
De ondernemers hopen door het positieve imago nieuwe klanten (contracten) aan te trekken.
Aantallen voertuigen In 2009-2010 4.542 taxibedrijven in totaal en 36.043 voertuigen. Actieve voertuigen in de grote steden worden geschat op 25.800 in Amsterdam, 1500 in Rotterdam, 550 in Den Haag, 500 in Utrecht. 37% van de voertuigen zijn taxi’s voor 1-4 passagiers (gem. 61.876 km per jaar per voertuig), 39% betreft minibustaxi (5-8 passagiers) goed voor gem. 32.909 km per jaar per voertuig, en 22% zijn rolstoeltaxi’s (deze rijden gemiddeld 44.461 km per jaar per voertuig). Aandeel elektrisch Slechts 3% van het totale wagenpark in de sector rijdt op alternatieve brandstof. Van deze voertuigen is naar schatting slechts 1% elektrisch aangedreven (en 39% bio/aardgas en 60% biodiesel). Het gaat eind 2011 om 50 tot 100 elektrische taxi’s. Elektrische voertuigen Er wordt op dit moment gereden met: Nissan Leafs
Taxi-E en Prestige Greencab
Mitsubishi iMiEV
Prestige Greencab
Ombouw engelse taxi
TCA
een door AGV omgebouwde Ford Transit
Taxi Kessel/ Friesland
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
Ontwikkelingen: - rijtest taxiPro met Renault Fluence ZE: Deze Renault is ruim en biedt de chauffeur een comfortabele werkplek. Vanwege het traditionele uiterlijk zullen de meeste passagiers niet eens in de gaten hebben in een elektrische taxi te zitten. De Fluence heeft echter wel twee grote nadelen. Door het ontbreken van een snellaad-mogelijkheid valt hij niet dagelijks in te zetten als taxi. En de accu is nog onvoldoende bestand tegen winterse temperaturen. Ook is de bagageruimte beperkt. - Tesla komt met zevenpersoons elektrische auto, inzetbaar als taxi Tesla Motors heeft een prototype van een nieuwe elektrisch aangedreven auto, Model X, gepresenteerd. Dat is een zevenpersoons voertuig met drie verschillende accupakketten met een capaciteit van 60 of 85kWh. Dat is drie maal zoveel als een Nissan Leaf. De productie van Model X start pas eind 2013 en de eerste modellen worden waarschijnlijk begin 2014 geleverd. De startprijs zou in lijn komen te liggen met die van Model S: 49.900 dollar na aftrek van belastingvoordelen, omgerekend 37.600 euro. Toepassing van elektrische voertuigen Taxibedrijven -
Prestige GreenCab taxi’s (Nieuwegein): Op dit moment ruim 20 elektrische taxi’s bij een volledig elektrisch taxibedrijf. Prestige heeft de ambitie in 2012 verder te groeien naar 40 voertuigen. Ze rijden als normale taxi in de regio en stad Utrecht en het tarief is gelijk met dat van de auto's op diesel. Prestige wil meer contractvervoer met de elektrische taxi’s gaan aanbieden.
-
TAXI-E (Amsterdam) rijdt uitsluitend met elektrische taxi’s en op groene stroom, gebruikt 20 Nissans Leaf, TAXI-E rijdt in Amsterdam, Amstelveen en van en naar Schiphol. Richt zich in eerste instantie op zakelijke markt. Heeft beschikking over laadpunt op de zuid-as en opent binnenkort met BAM en Zuidpark samen de grootste laadhub van Europa (40 laadpalen en 4 snelladers bij kantorencomplex Zuidpark).
-
Kijlstra Personenvervoer (Kijlstra Drachten, actief op 10 locaties in Friesland): inzet 2 elektrische acht persoonstaxi-busjes voor leerlingenvervoer in Leeuwarden. De gemeente Leeuwarden heeft de bus gekocht en verhuurt deze aan het taxibedrijf. Opladen: via snellaadpunt (eerste van Europa) in Leeuwarden.
-
TCA rijdt met circe 10 omgebouwde engelse taxi’s in Amsterdam.
TukTuks -
Elektrische Tuk Tuks rijden in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag. De Tuk Tuk wordt gezien als een alternatief personenvervoer, net zoals de fietstaxi. Ook is de elektrische Tuk Tuk in te huren voor evenementen.
-
De gemeente Steenwijkerland zet sinds augustus 2011 een elektrische TukTuk in als vervanger voor busvervoer in de gemeente. De zespersoons TukTuk pendelt tussen het station in Steenwijk en de recreatiebedrijven in afgelegen gebieden. In vakanties en weekenden is er beperkt busverkeer mogelijk, waardoor veel recreatiebedrijven nu onbereikbaar zijn voor toeristen.
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
-
de Electric Car Company mag met de Eco2Go 'Clean Cab' in Amsterdam Noord en in het centrum van Amsterdam op straat passagiers oppikken en afzetten, tegen betaling. Dit type vervoer is een alternatief voor de reguliere Amsterdamse taxi, voor de korte afstand.
-
Hopper: Experimentele taxi-dienst in Amsterdam met elektrische scooters
-
Tuk Tuk project in Schiedam
-
gCab is de nieuwe groene taxi van Nederland, vanaf september 2009 op proef in Den Haag en sinds kort ook in Arnhem, Amersfoort en 's-Hertogenbosch.. De gCar is een stevig, klein en volledig elektrisch voertuig. De maximum snelheid is 45 km per uur en het bereik 60 tot 120 kilometer op één acculading.
Opdrachtgevers -
Essent New Energie B.V. zorgt ervoor dat hun zakelijke bezoekers gebruik kunnen maken van Greenvite, een aan outlook gekoppelde dienst die voor het natransport vanaf het station een elektrische taxi verzorgt
-
Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio (SWVO) heeft aanbesteding lopen met daarin een pilot met 3 elektrische voertuigen voor WMO vervoer (nog niet duidelijk wat voor voertuigen ingezet worden). Met name in te zetten voor korte ritten van en naar ziekenhuizen en de steden (2 voertuigen in Goes en 1 in Zierikzee). Per 1 augustus 2012 gaan de voertuigen rijden. Doel is ervaringen op te doen en evt vervolginvesteringen in elektrische voertuigen door de vervoerder zelf.
Kansen en belemmingen voor elektrische voertuigen Belemmeringen waarom taxi-ondernemers niet overstappen zijn (bron: interviews en KNV): -
Actieradius: te klein en onbetrouwbaar, waardoor inplanning moeilijk is.
-
Tijdverlies door laden (ook bij gebruik snellader);
-
Snellaadinfrastructuur is kostbaar;
-
Hoge aanschafprijs en onbekende, maar lage, restwaarde van de voertuigen;
-
Leasetarieven liggen hoog i.v.m. de restwaarde. Daarnaast bieden de meeste leasemaatschappijen geen elektrische voertuigen aan die geschikt zijn voor taxivervoer, met benodigde kilometrage van ca 80.000 km per jaar en dagelijks gebruik;
-
Aantal in te plannen ritten hangt af van de afstand tot een snellader;
-
Taxi ondernemers durven geen grote risico’s te nemen door de kleine marges in de taxibranche;
-
De TCO vergelijking tussen een elektrische taxi en een reguliere taxi valt ongunstiger uit dan een vergelijking van dezelfde voertuigen bijvoorbeeld in de lease. Dit komt doordat ondernemers ook voor reguliere taxi’s geen BPM hoeven te betalen (blauw kenteken).
-
Er gelden geen (milieu)normen voor de taxi-voertuigen. Veel ondernemers vragen zich af waarom zij extra zouden moeten investeren terwijl zoveel taxi-ondernemers nog met 20 jaar oude diesels rijden.
-
Onduidelijkheid over de visie van Rijk op duurzame brandstoffen. Zowel groengas als elektrisch wordt (door verschillende overheden) gestimuleerd, maar er is (in de ogen van ondernemers) geen zicht het (fiscaal) beleid dat het Rijk de komende jaren wil inzetten. Vrees voor vernietiging van kapitaal.
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
-
Concrete knelpunten die de huidige elektrische taxi-ondernemers aangeven zijn:
-
Bij taxi-vervoer worden vaak 8+1 persoonsbusjes ingezet. Elektrische voertuigen zijn door het gewicht van de accu zwaarder dan reguliere voertuigen. Hierdoor kan het gewicht van zwaardere elektrische busjes die nodig zijn voor rolstoelvervoer hoger worden dan 3500 kg. Voor voertuigen zwaarder dan 3500 kg is een B-rijbewijs niet voldoende. Voor goederentransport busjes is vrijstelling voor het B-rijbewijs geregeld in Brussel indien het extra gewicht veroorzaakt wordt door de accu van elektrische aandrijving. Voor personenbusjes is dit niet geregeld. Voor taxi-ondernemers is het hierdoor op dit moment niet mogelijk rolstoelvervoer elektrisch te verzorgen, aangezien de extra kosten voor chauffeurs met D-rijbewijs enorm zijn (deze chauffeurs vallen onder een andere CAO).
-
Niet alle elektrische voertuigen zijn geschikt voor snelladen, of met hetzelfde laadprotocol. Zo beloofd de BYD E6 een actieradius van 300 km, maar laadt deze niet volgens ChaDeMo protocol. Renault Fluence wordt ook als geschikt taxi-voertuig gezien, maar wordt afgekeurd omdat deze niet kan snelladen. De iMiEVs die ingezet worden door GreenCab zijn te klein. De Nissan Leaf gaat net, maar ondernemers houden hun ogen open voor grotere voertuigen met voldoende been- en laadruimte.
Ondersteuningsmogelijkheden -
Garantiefonds voor batterijen. Een taxi rijdt gemiddeld 60.000 km per jaar. Dit is veel meer dan een gemiddelde autobezitter. Een garantiefonds voor batterijen zou garantie geven over de restwaarde van de batterij na circa 5 jaar (als het voertuig de tweedehands markt op gaat). Met de hoge kilometrages van een taxi is de batterij dan echter al aan het eind van de levensduur. Taxiondernemingen calculeren vaak een extra batterij per voertuig mee in de kosten (ca € 15.000 extra).
-
Kredieten en garanties Bij de start van een onderneming is het voor taxibedrijven erg moeilijk om krediet te krijgen bij een bank. Het imago van taxi-ondernemers is niet optimaal en daarnaast is rijden met elektrische voertuigen nieuw en risicovol. Als overheid is het mogelijk een garantie af te geven aan de bank voor een deel van de lening. Dit kan banken overtuigen toch krediet te verstrekken. Taxi-ondernemers geven aan hier behoefte aan te hebben.
-
Voorrang Gemeenten kunnen privileges toekennen aan groene taxi’s. Bijvoorbeeld het rijden op busbanen en een standplaats vooraan de rij. Zeker die laatste maatregel zou volgens ondernemers zeker tot meerdere groene taxi’s in de stad leiden.
-
Aanbestedingseisen In de huidige aanbestedingen worden milieueisen meegenomen, maar niet zwaar meegewogen. Wanneer deze een belangrijkere weging krijgen wordt het eenvoudiger elektrisch vervoer aan te bieden.
-
Lokaal en regionaal zijn de volgende subsidies beschikbaar: Provincie Brabant Brabant heeft voor elektrisch rijden en slimme netwerken een regeling voor innovatieve projecten Provincie Friesland Bedrijven of particulieren in Friesland kunnen met 500 euro korting een oplaadpunt op privaatterrein laten plaatsen
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
Provincie Overijssel Overijssel geeft subsidie op de aanschaf van elektrische auto's en vrachtwagens Gemeente Amsterdam Subsidie voor aanschaf elektrische taxi (overtekend) In Amsterdamse kan susbsidie worden aangevraagd voor het plaatsen van oplaadpunten voor elektrisch vervoer buiten de openbare ruimte. Gemeente Rotterdam Subsidie voor het aanleggen van oplaadpunten. -
Euro-6-regeling: Overleg ELI/IenM loopt om elektrische taxi’s en bestelauto’s onderdeel uit te laten maken van de 25 miljoen voor Euro 6. Kans is om lokaal een kop op deze subsidie te zetten (bijvoorbeeld voor de laadinfrastructuur). De Taskforce Formule E-team is hierbij betrokken.
Kansen -
Opdrachtgevers die MVO doorvoeren in aanbesteding van vervoer.
-
Inzet van elektrische taxi’s in mobiliteitsdiensten van en naar stations en bedrijventerreinen (experimenten met Greenvite in Den Bosch)
-
Meer marktwerking in taxi-branche via taxi-informatie- en boekingssystemen (app’s als TaxiID), waarmee taxi-ondernemer zich kan onderscheiden en klant kan kiezen voor milieuvriendelijkheid.
-
Door een gunstige keuze van de locatie van (snel-)laadpunten kan wachttijd en oplaadtijd worden gecombineerd (laadpunten op standplaatsen).
-
Privilegebeleid kan ondernemers met elektrische taxi’s ondersteunen.
TCO-berekeningen voor taxi’s Om inzicht te krijgen in hoe de kosten van verschillende modellen zich in de huidige markt tot elkaar verhouden, zijn verschillende Total Cost of Ownership (TCO)- berekeningen uitgevoerd. Daarbij worden zo goed mogelijk de relevante kosten in kaart gebracht en ingeschat die zich in de gebruiksperiode voordoen, in dit geval over een periode van vijf jaar.
Ervaringen •
Chauffeurs niet zomaar overtuigd van elektrisch rijden: ‘mindere’ voertuigen, lastig met planning en laden, geen goed imago onder chauffeurs.
•
Klanten vinden elektrisch rijden een pré, maar tot nu toe leidt dat niet makkelijk tot extra contracten. Veel bedrijven bestellen eenmalig een elektrische taxi.
•
Te kleine voertuigen leiden tot commentaar bij klanten.
•
Elektrische taxiondernemers hebben aangegeven dat het niet haalbaar is om zonder partners een rendabel business model op te zetten. Samenwerkingsverbanden (partners) m.b.t. investering en ontwikkeling o
Leveranciers
o
Autofabrikanten
o
Laadpalen
o
Gemeentes
o
Energiemaatschappijen
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
o
Afnemers
o
Branche
Bronnen: -
http://www.knv.nl
-
kerncijfers taxivervoer 2009/2010, sociaal fonds taxi
-
taxibranche onderzoek 2009/2010, sept 2010 NEA
-
Interviews
-
Onderzoek naar kansen voor EV in taxibranche door Hogeschool van Amterdam
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
Bijlage 1 TCO-berekeningen voor taxi’s
TCO Taxi's bezit 5 jaar 60.000 50.000
€
40.000 30.000 20.000 10.000 0
Prius 4
Passat 1.6
Ampera
Leaf
Aanschafprijs
19.430
22.040
37.394
32.839
180CDI BE 36.700
TCO 5 jaar
51.423
48.792
55.700
52.326
52.267
Type Aanschafprijs
TCO 5 jaar
Grafiek: TCO taxi’s Om inzicht te krijgen in hoe de kosten van verschillende modellen zich in de huidige markt tot elkaar verhouden, zijn verschillende Total Cost of Ownership (TCO)- berekeningen uitgevoerd. Daarbij worden zo goed mogelijk alle relevante kosten in kaart gebracht en ingeschat die zich in de gebruiksperiode voordoen, in dit geval over een periode van vijf jaar. Dit op basis van voor de branche en sector relevante uitgangspunten. Vergeleken zijn de volgende typen: -
Mercedes Benz CDI 180 Blue Energy (diesel), 125 g/km
-
Toyota Prius 4, 84 g/km
-
Volkswagen Passat 1.6 TDI 105 pk Blue Motion, 138 g/km
-
Opel Ampera, 27 g/km
-
Nissan Leaf, 0 g/km
Er is uitgegaan van de volgende uitgangspunten: -
55.000 kilometer rijden per jaar;
-
auto’s eigendom van het taxibedrijf;
-
geen kosten voor aanschafbelasting (BPM) en wegenbelasting (MRB);
-
fiscale aftrek VAMIL en MIA voor de Prius, Ampera en Leaf;
-
bij de Leaf is een keer vervanging van de batterij ingecalculeerd. De kosten voor stroomgebruik gaan uit van per dag een keer snelladen buiten het bedrijf en een keer gewoon laden op het bedrijf;
-
Bij de Ampera en de Prius is gerekend met 1x een volle accu per dag. Er is van uitgegaan dat de auto’s alle dagen in het jaar evenveel rijden;
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012
-
gegevens voor afschrijving, brandstofkosten, verzekering en onderhoud zijn afkomstig van de Carbase van het blad Autoweek;
-
deze gegevens zijn aangevuld met stroom- en brandstofkosten en extra kosten voor onderhoud als vervanging van de accu bij de Leaf.
Resultaten In de grafiek zijn zowel de aanschafprijs, als de TCO over vijf jaar gegeven. Daarbij wordt duidelijk dat de Nissan Leaf en de Mercedes 180 CDI Blue Efficiëncy elkaar qua kosten nauwelijks ontlopen. De plugin Prius 4 is nog iets goedkoper en de VW Passat 1.6 TDI komt als goedkoopste uit de bus. De Ampera is duidelijk duurder dan de andere geteste modellen. Discussie In deze markt kunnen de hybride en elektrische modellen nog wel profiteren van een aftrekregeling als MIA en Vamil, maar de Mercedes- en VW-alternatieven worden niet belast met BPM of Motorrijtuigenbelasting. Omdat de taxibedrijven de auto’s meestal in bezit hebben, is er ook geen sprake voor voordelen in de bijtelling. Bij de Leaf wordt het relatief goedkope rijden op stroom gecompenseerd door de aanschaf van een nieuwe accu: bij 55.000 kilometer per jaar moet deze gedurende de 5 jaar een keer worden vervangen. Hoewel het mogelijk is om dit per module te doen, wat een stuk goedkoper uit kan pakken, is uit oogpunt van bedrijfszekerheid en restwaarde gekozen voor volledige vervanging. De Ampera komt relatief duurder uit door een relatief hoge aanschafprijs en een relatief ongunstig verbruik als de benzinemotor aangaat. Daarbij is er van uitgegaan dat overdag laden niet tot de mogelijkheden behoort. Kan dit wel dan zullen de kosten van zowel de Prius als de Ampera dalen. De Prius scoort op dat punt gunstiger, maar kan door de beperktere accucapaciteit minder profiteren van het voordeel van de relatief goedkope stroom. Daar komt bij dat de geteste dieselmodellen van VW en Mercedes relatief zuinig zijn uitgevoerd en daardoor –zeker in verhouding met de huidige vloot op de weg- relatief zuinig met brandstof omgaan. Aandachtspunten 1. De dieselversies van de gangbare modellen meer belasten kan uit milieu-oogpunt verdedigbaar zijn; 2. (Snel)laadpalen in de nabijheid hebben effect op de TCO (extra kosten voor laden maar meer rijden op elektriciteit). 3. Om een goed beeld te krijgen is meer nuancering nodig. Voorbeeld: rijden elektrische taxi’s evenveel als concentionele taxi’s? Hoeveel stijgt de dieselprijs de komende jaren? Wat kost een extra accupakket over een aantal jaar? Wat nemen we aan als restwaarde voor het voertuig, aangezien taxi’s meestal veel kilometers maken. Johan van Zwet, 1 maart 2012
Agentschap NL, Mellema en Reitsma, maart 2012