AMATEUR FOTOGRAFEN VERENIGING ‘EPE’ Opgericht 17 september 1957
LID
- nr. 0419 – Lid AFDELING 04 TRANSIJSSEL
FOTONIEUWS 56e Jaargang no. 21 –
DECEMBER - 2015
Voorzitter Rosette Peeters Secretaris Charlie Horevoorts Penningmeester Roely van Slochteren Contributie € 75, - per jaar (inclusief officieel lidmaatschap Fotobond BNAFV en Afdeling Transijssel) IBAN-rekeningnummer: NL93 RABO 0179 5795 25, Rek. nummer:1795.79.525 tnv. Amateur Fotografen Vereniging - Epe, KvK-nummer: 55184154
Secretariaat: E-mail
[email protected] - Telefoon: 0578-575141 - Internet: www.afv-epe.nl Bijeenkomsten: in principe de 1e en 3e donderdag van september t/m begin mei. Aanvang 20.00 uur. Van19.30 tot 20.00 uur: Fotocafé. Drink gezellig samen in de foyer een kopje koffie, praat even bij.
Locatie: Kulturhus EGW, Stationsstraat 25, Epe - Tel. 0578-616775
Fotografeer eens een keer niets, helemaal niets… Moet je hier mee het jaar 2015 beëindigen? Een oproep om niets te fotograferen? Een wit gat laten vallen in je fotoarchief? Nou nee, het is bedoeld om tijd te creëren om ‘schoon schip’ te maken in je fotoarchief. Is zo gek nog niet. Er zit zoveel in onze digitale schoenendoos… Wat moeten we met al die beelden? Die ook nog eens op elkaar lijken. Nou, we moeten natuurlijk niets, maar misschien een uitdaging om op een bepaalde manier schoon schip te maken in jouw fotoarchief. Als ik vraag naar jouw beste foto van een bloem of van een straatbeeld. Heb je die? Even denken, even zoeken… nou even? Op een gegeven moment heb je toch die beste foto of foto’s gevonden. Maak een nieuwe map aan. De ‘beste straatbeelden’ bijvoorbeeld en stop daar al die straatbeelden in. Bekijk ze kritisch. Heel kritisch. Selecteer je eigen top 5 van die straatbeelden. Doe dat met meerdere onderwerpen. Het gaat nog leuk worden. Je hebt ineens een stel mappen met top 5 fotobeelden. Om er achter te komen dat je in de loop van de tijd schitterend werk hebt gemaakt. Om zo het jaar uit te gaan op weg naar een ‘opgeschoond’ 2016… Misschien geen gek idee. Foto © 2015 Roely “File”
Nou ja, kun je het toch niet laten, maak dan maar een foto. Heel fijne feestdagen toegewenst. En sfeervolle, betekenisvolle kerstdagen. Wim Geerts BMK
Kijk ook op onze site www.afv-epe.nl Met mooie foto’s van Jan Kapsenberg! Een perfecte impressie van een geweldige avond!
INHOUD // Pagina 1- Column, inhoud / Pagina 2 – Clubactiviteiten december 2015 / Pagina 3 – Ga eens voor zwart-wit / Pagina 4 – Hoever wil je gaan? -Tentoonstelling Antwerpen / Pagina 5, 6 en 7 – ‘Even voorstellen’: Erik Osinga / Pagina 8 en 9 – Kerstverlichting fotograferen / Pagina 10 – Laatste pagina // WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER 2015 -
1
FOTOCLUB AFV EPE Jaarprogramma 2015-2016 ook te lezen in Fotonieuws mei 2015 / www.afv-epe.nl
Wijzigingen voorbehouden / worden tijdig bekend gemaakt.
19.30-20.00 uur: Samen uitruimen expositie / foto’s uit de lijsten halen.
De definitieve in te zenden foto’s naar het Holland Circuit bekijken en bespreken. Foto’s digitaal meenemen op USB stick. Lees nog even de spelregels door, ook op www.hollandcircuit.nl Definitieve inzending gaat 7 januari a.s. de deur uit!
Opzet en afspraken maken voor DOE-AVOND van 17 december. Tijd over? Presentatie (beamer) foto’s uit de Fotobond-series.
Workshop - DOE-AVOND. We gaan fotograferen, dus je fotospullen meenemen. En/of… Digitaal bewerken? Hoe en wat? Neem je laptop mee. Om bv. in een groepje van 2 of 3 samen wat te doen. En een stel foto’s die misschien ‘verbeterd’ kunnen worden.
Zondag 6 december: Landelijke première en presentatie Fotoboek ‘Everyday People’ van Martin Hogeboom uit Epe. Kijk voor verdere info op de site van Martin.
’Nieuwjaars avond’: zoals altijd…de eerste clubavond van het nieuwe jaar is altijd bijzonder… Nieuwjaarswens: iedereen neemt een foto mee en vertelt waarom dit zijn/haar (inhoudelijke) wensfoto is. Vandaag definitieve inzending van onze foto’s (digitaal) naar Holland Circuit. De Schijnwerper: Roely Voorbereiding en –bespreking Bondsfotowedstrijd 2016 (lees de spelregels op www.fotobond.nl
HOLLAND CIRCUIT 2016 / SPELREGELS
Drie secties:
Vrij onderwerp (PID-Color-Open)
a.
Alle technieken zijn toegestaan, dit geldt alleen voor deze sectie. Lees verdere toelichting vorig Fotonieuws b.
Monochroom (PID-Monochrome-Open) Lees verdere toelichting vorig Fotonieuws
c.
Reisfotografie
(PTD) Een reisfoto moet het gevoel van tijd en plaats uitdrukken, en de onderscheidende kenmerken of de cultuur in zijn natuurlijke staat van een land portretteren. Er zijn geen geografische beperkingen. Dus ook ‘reizen in Nederland’. Close-up foto's
van mensen of voorwerpen moeten onderscheidende omgeving bevatten. Alle aanpassingen moeten natuurlijk lijken. Omzetten naar monochroom is aanvaardbaar. Afleidingen, zoals infrarood, onaanvaardbaar. Lees verdere toelichting vorig Fotonieuws
Voor alle secties geldt: De originele beelden dienen door de inzender zelf te zijn gemaakt. Iedere deelnemer mag maximaal 4 werken
per sectie inzenden, maximaal 12 totaal. Het formaat van de ingezonden beelden dient max. 1920 pixels horizontaal en/of maximaal 1080 pixels vertikaal te zijn (de digitale projector voor jurering heeft een max. resolutie van 1920x1080 pixels), van het formaat jpg kwaliteit 8 tot 12, kleurruimte sRGB en maximaal 2,5MB.
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER 2015 -
2
‘De ultieme monochrome foto’ Je maakt foto’s, je camera staat ‘normaal’ ingesteld. Op de pc ga je met het opgeslagen fotobeeld (dat in kleur is) aan de gang. Soms doe je haast niets, je bent tevreden met jouw foto. Soms minimale ingrepen: beetje versterken, wat correcties die net even het beeld ‘beter’ maken. Als je zo net even betere foto’s krijgt maak hiervan dan een gewoonte! Maar… we hebben nog steeds niet die zwart-wit foto. Op diverse manieren is het ‘vrij simpel’ om je foto om te zetten in zwart, wit en grijstonen. Dat is gelukt. Heb je nu die ultieme zwart-wit foto?
Nee. Je moet nog wat ‘aanpassingen’ doen om het echt goed te krijgen. Hierover is veel te vinden: ga maar googelen en er zijn boeken die dat goed uitleggen. De foto hieronder heb ik gemaakt tijdens het Halloween feest in Walibi. Vanuit het opgeslagen RAW bestand is het beeld naar zwart-wit omgezet. Een panorama uitsnede leek mij wel geslaagd. Daarna heel wat ‘schuifjes heen en weer bewogen’. Dan gaat het echt lukken. En je ziet de zwart-wit foto helemaal mooi worden! Ga ook maar eens lekker experimenteren.
Om een geslaagde zwart-wit foto te maken MOET je in zwart-wit kijken en denken tijdens de opname. Of eigenlijk al eerder. Die vertaalslag maken hoe alles in grijzen er uit gaat zien. Dat moet je leren door te DOEN. Niet een keer, niet twee keer. Kijk in zwart-wit. Tot het in je genen geworteld zit. Dan pas krijg je die perfecte zwart-wit foto. Geprint op een fine-art papier levert dat geweldige resultaten op.
Foto’s © 2015 Wim Geerts BMK
Een drietal (van de vele) boeken die de moeite waard zijn…. En natuurlijk het Internet: de oneindige bron van wat je maar wilt…
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
3
We zeggen: ‘The sky is the limit’. Een creatieve geest laat zich niet inperken, niet dwingen. De vrijheid die je hebt met jouw beelden is onbegrensd. Fotografie wordt meer dan ooit bepaald op de computer. Maar lees dat niet verkeerd. De computer is maar een ‘simpel’ hulpmiddel om aan jouw vormentaal uiting te geven. Waar stopt fotografie? Die stopt nergens. Tenzij je zegt dat het fotobeeld, dat door de camera vastgelegd is, 1 op 1 weergegeven moet worden. Prima. De vraag is dan wel: wie heeft die camera ingesteld? En hoe is die ingesteld? Automatisch? Dat is dus de instelling van de camerafabrikant! Dus toch niet misschien de volledige werkelijkheid zoals je met je ogen waarneemt? Langzaam maar zeker dringt het besef door dat alles in de fotografie ‘gemanipuleerd’ is. Dat is geen negatief oordeel. Slechts een constatering. Die wel grote consequenties heeft. Hoe ver wil je gaan? Wat is jouw grens?
Om te concluderen dat jouw beeld altijd de triomf is van een creatieve zoektocht.
Wim.
misschien wel een uitstapje waard, en als je er toch bent, ga je toch ook even naar het
23.10.15 - 14.02.16 © Die Photographische Sammlung/SK Stiftung Kultur – August Sander Archiv, Cologne; SABAM, Bruxelles, 2015.
August Sander (DE, 1876-1964) wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke fotografen van de vorige eeuw. Met zijn conceptuele portretreeks Mensen van de 20ste eeuw trachtte hij tot een overzicht van de toenmalige maatschappelijke orde te komen. Iconisch zijn de portretten van de “banketbakker, 1928”, de “jonge boeren, 1914”, de “revolutionairen, 1929” en vele anderen. Maar zijn werk tot deze alom bekende portretreeks reduceren, zou Sander oneer aandoen. Naast een selectie uit Mensen van de 20ste eeuw toont de tentoonstelling ook een caleidoscopisch overzicht van verschillende thema’s verspreid over vijf decennia: stadsbeelden van Keulen voor en na de Tweede Wereldoorlog, Duitse landschappen, botanische
studies, werk in opdracht voor de industriële sector en nog veel meer. De tentoonstelling presenteert zowel bekende als nooit eerder getoonde meesterwerken en reeksen van August Sander en omvat meer dan driehonderd originele afdrukken. Deze omvangrijke tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met Die Photographische Sammlung/SK Stiftung Kultur, Keulen. Curatoren: Gabriele Conrath-Scholl, Rein Deslé en Joachim Naudts
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
4
Ons nieuwste clublid Erik, een fotograaf die met zijn foto’s duidelijk laat zien waarom hij fotografeert. Erik van harte welkom! Wat een schitterend werk! Hier zijn verhaal:
Alle afgebeelde foto’s in dit artikel Copyright © Erik Osinga
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
5
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
6
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
7
Door Kenneth Verburg Bron: Internet (Hij schrijft op deze site nog veel meer interessante foto onderwerpen en tips)
Deze weken voor de kerst ervaren we vaak als de ‘donkere dagen voor kerst’. Toch ervaren we deze periode meestal niet als heel erg donker, dat komt door de vele lichtjes die de straten opfleuren. Overgewaaid uit de VS versieren steeds meer mensen hun eigen huis, waardoor ook je eigen wijk een extra feestelijke aanblik krijgt. Hiermee is de kerstverlichting een ideaal onderwerp voor de fotograaf die nog niet in een winterslaap is gedoken. Belangrijk bij fotograferen van lichtjes is om op de belichting te letten. Over het algemeen komen de lichtjes het beste uit als het donker is. Er is dan wel een groot contrastverschil tussen de donkere omgeving en de verlichting, waardoor in de uiteindelijke foto alleen de lichtjes zichtbaar zijn. Probeer een gedeelte van de scène te vinden waar de belichting middelmatig is en stel daar de belichting op af (meer over lichtmeten). Op deze manier lopen de schaduwen niet zwart vol.
De Dam in vol kerstornaat
Houd het histogram in de gaten, de ‘blinkies’ – de rood knipperende delen – geven aan of er delen van de foto overbelicht zijn. Als je in RAW formaat fotografeert kun je met behulp van bijvoorbeeld ‘fill light’ in Lightroom achteraf iets meer detail in de donkere delen toevoegen, hoewel je moet oppassen dat je niet meer ruis in de foto introduceert. De voorste kaars is iets overbelicht, maar door de focus op de middelste kaars is het minder hinderlijk. Daarnaast is het een erg sfeervolle foto doordat er geen gebruik is gemaakt van een flits
Als het echt te donker is kun je ook gebruik maken van de flits om het geheel iets meer in balans te brengen. Maak deze echter niet te sterk anders verlies je de kleuren van het omgevingslicht. Over het algemeen is het aan te raden de flits uit te schakelen. Zeker over langere afstanden heb je hier weinig aan en het kan leiden tot hinderlijke schaduwen of lichte plekken die de aandacht afleiden. De beste manier om te voorkomen dat het contrast tussen de lichtjes en de achtergrond te donker wordt is door te fotograferen binnen 30-45 minuten na zonsondergang. De lucht is dan nog niet volledig zwart, zeker met langere sluitertijden is er nog blauw licht zichtbaar. Dit licht is meer in balans met het kunstlicht, waardoor een mooie evenwichtige foto ontstaat. De lucht is nog niet helemaal donker, waardoor het kunstlicht en natuurlijke licht meer in balans zijn
In tegenstelling tot wat je zou verwachten – er is immers geen zon meer – is het aan te raden toch gebruik te maken van een zonnekap. Het licht kan van alle kanten komen, vooral als je gebruik maakt van een groothoeklens kan straatverlichting in een vreemde hoek binnenvallen, waardoor er ongewenste lensflare ontstaat. Als je ziet dat er lensflare ontstaat kun je ook nog met je hand de lens afschermen. In het ideale geval maak ik gebruik van een statief, maar het lukt lang niet altijd om deze mee te nemen (bijvoorbeeld op een drukke kerstmarkt of op een werkdag). Probeer waar mogelijk de camera op straatmeubilair te laten rusten of druk de camera met je lichaam tegen een muur of lantaarnpaal aan om deze zo stil mogelijk te houden zodat er zo min mogelijk bewegingsonscherpte ontstaat. Met een beperkte scherptediepte en een apart standpunt vormt ook een minder sfeervolle boom een mooi plaatje
Zijn deze niet voor handen, dan is het belangrijk dat de sluitertijd niet zo lang wordt dat het onscherpe resultaten geeft door bewegingsonscherpte. In het ideale geval is de minimale sluitertijd gelijk aan de focale lengte van de lens. Fotografeer je op 50mm, dan minimaal 1/50s, fotografeer je op 135mm dan minimaal 1/125s. In de praktijk is het vaak nog mogelijk tot 1/60s of 1/30s met een groothoeklens te fotograferen, maar dit is ook mede afhankelijk van of je een vaste hand hebt. Hoe jonger je bent, hoe makkelijker dit gaat. Zeker ’s avonds lukt het lang niet altijd de sluitertijd snel genoeg te krijgen. Probeer in dat geval de ISO waarde te verhogen, een vaak vergeten extra hulpmiddel om de sensor gevoeliger te maken voor het weinige licht wat er op valt. Vaak wordt het beeld hierdoor ook iets warmer. Nadeel is dat je extra ruis in de foto krijgt als de ISO waarde te extreem wordt, zeker met een compactcamera.
Met een groothoeklens op 29mm is een sluitertijd van 1/25s met goede techniek nog net haalbaar voor een scherp resultaat
Ik probeer meestal -1 stop onder te belichten waardoor ik een hogere sluitertijd krijg, zonder meteen ISO 640 of ISO 800 te moeten kiezen. Nieuwere camera’s hebben dit nadeel steeds minder, ze presteren steeds beter onder donkere lichtomstandigheden, en ook fotobewerkingssoftware wordt steeds beter om ruis tegen te gaan. En soms is het ook gewoon sfeerverhogend voor een foto om er ruis in te hebben. Het samenspel van de verschillende instellingen wordt vaak samengevat met de term “belichtingsdriehoek“. Een keuze voor de ene instelling levert een compromis op bij een andere instelling. Afhankelijk van het gewenste creatieve effect heeft het diafragma of juist de sluitertijd de voorkeur boven de andere instellingen.
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
8
Creatieve effecten Als de lichtjes verder uit elkaar staan, zoals bij onderstaande lichtmast op de Dam in Amsterdam, kun je proberen of je een abstract resultaat kunt bereiken door een zo wijd mogelijk diafragma te kiezen (laag f-getal) en vervolgens de handmatige focus stand van de lens te kiezen. Door aan de lens te draaien worden de lichtjes steeds onscherper weergegeven, afhankelijk van de kwaliteit en de hoeveelheid van de diafragmabladen in de lens kun je een mooi rond resultaat krijgen of een resultaat met wat rechtere hoeken. Voordeel is ook dat de lichtpuntjes door het onscherper maken groter worden waardoor het makkelijker is het beeld te vullen. Een scherp resultaat is niet altijd vereist, soms kan onscherpte een sfeervoller beeld opleveren
Het is lastig te zeggen welke stand van onscherpte het beste werkt, experimenteer met verschillende scherpte instellingen en controleer het resultaat op het LCD scherm. Deze ziet er anders uit dan wat je in de lens ziet, experimenteer totdat je het gewenste resultaat hebt bereikt. Het wijd open diafragma zorgt er ook voor dat je nog een relatief snelle sluitertijd kunt houden, zonder een statief nodig te hebben. Je kunt deze techniek ook toepassen door gebruik te maken van dit effect in de achtergrond. In onderstaand geval heb ik van dichtbij scherpgesteld op de pepermolen met een wijd open diafragma, de lichtjes van de kerstboom in de achtergrond worden door de beperkte scherptediepte onscherp weergegeven en maken de achtergrond interessant. Door het voorwerp ver van de achtergrond te plaatsen wordt de achtergrond door de beperkte scherptediepte onscherp weergegeven
Een ander uiterste is juist kiezen voor een dicht diafragma (een hoog f-getal). In dat geval krijgen de lichtjes sterretjes, een extra feestelijk effect. In dit geval heb je altijd een statief nodig, want de sluitertijd is al snel enkele seconden.
De sluitertijd en de kracht van de zoom bepaalt hoe sterk het effect wordt, probeer het midden zo stabiel mogelijk te houden voor een scherp resultaat
De verlichting mag hartverwarmend zijn, de temperaturen buiten zijn dat zeer zeker niet, vooral na zonsondergang daalt de temperatuur snel. Zorg er voor dat je goed warm aangekleed bent, doe meerdere lagen aan zodat je niet hoeft te stoppen met fotograferen doordat je het koud krijgt. Houd er rekening mee dat de batterij van je camera minder lang mee gaat in koud weer, zorg voor een reservebatterij die je dicht op je lichaam draagt. Ga je ergens naar binnen, houd er dan rekening mee dat je lens kan beslaan. Ga je weer naar buiten, wacht even met fotograferen totdat de condens van de lens is verdwenen zodat er geen vocht op ongewenste plekken kan komen.
Is het buiten te koud, dan kun je altijd nog binnen een straatscène fotograferen met behulp van een statief en een macrolens
Het hoogtepunt van de kerstverlichting is nu. In de Adventtijd, de vier weken voor kerst. Alles is dan mooi versierd. Zeker op koude en heldere dagen vormen de lichtjes een ideaal onderwerp om je stad of straat eens op een andere wijze te laten zien.
Met een dicht diafragma krijgen de lichtjes een ster effect Je kunt ook gebruik maken van een langzame sluitertijd door gelijk met het indrukken van de sluiterknop aan de zoomlens te draaien. Hierdoor krijg je een dynamische foto die snelheid lijkt uit te stralen. De lichtjes worden als lichtstralen weergegeven en leiden naar een centraal punt. Ook hier is het aan te raden veel te experimenteren, want het precieze effect is niet altijd precies te bepalen. Over het algemeen helpt een sluitertijd van minimaal 0,5s om een goed effect te krijgen, maar experimenteer zeker met andere sluitertijden en hoe snel je in- of uitzoomt.
Kerst in Epe
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
9
WGKG © 2015 All rights reserved FOTONIEUWS, maandelijks magazine van FOTOCLUB A.F.V. ’EPE’ ook op www.afv-epe.nl s.e.et o. Meer weten over onze statuten, lid worden, opzegging lidmaatschap, etc. Neem contact op met het secretariaat.
DECEMBER -
10