Agressie, geweld en ongewenst gedrag
Inleiding Iedereen heeft belang bij een goede behandel- en leefsfeer. Voorwaarde voor een goede behandelsfeer is de bejegening. Revant heeft daarom een beleidsnotitie voor haar medewerkers en deze patiëntenfolder, gericht op patiënten en bezoekers, geschreven. Deze folder gaat in op verschijningsvormen van agressie, geweld en ongewenst gedrag. We lichten toe wat dient te worden verstaan onder onaanvaardbaar gedrag, wat er gedaan kan worden om het te voorkomen en welke consequenties het onaanvaardbaar gedrag kan hebben.
Uitgangspunt Iedereen moet zich veilig kunnen voelen en agressie en ongewenst gedrag zijn niet aanvaardbaar.
De aanpak van agressie en ongewenst gedrag bij Revant is gericht op: 1. Het voorkomen van agressie en ongewenst gedrag. 2. De opvang van patiënten en bezoekers ingeval men in het revalidatiecentrum te maken heeft (gehad) met agressie en ongewenst gedrag. 3. Het verantwoordelijk stellen van de pleger voor zijn/haar gedrag.
1.
Begripsbepalingen
Wat verstaan we onder agressie, geweld en ongewenst gedrag? Onder agressie en geweld verstaan we alle vormen van ongewenst of grensoverschrijdend gedrag waardoor patiënten, bezoekers en medewerkers zich onveilig, geïntimideerd of bedreigd voelen.
Daarbij kan gedacht worden aan: (Non)verbale agressie: schelden, beledigen, een dreigende houding aannemen, pesten, bedreigen, middelvinger opsteken, discriminatie, lastig vallen, (seksuele) intimidatie. Fysieke agressie: duwen, schoppen, slaan, bijten, vastgrijpen, mensen belemmeren het vertrek te verlaten, (seksuele) intimidatie, of nog extremer: aanranden, verkrachten, doden. Indirecte agressie: getuige zijn van agressie, horen over agressie of zien of lezen dat revalidanten, cliënten en overige bezoekers of collega’s slachtoffer zijn geweest van agressie. Agressie met gebruiksvoorwerpen: met objecten gooien, huisraad vernielen. Agressie met gevaarlijke objecten of via gevaarlijke methoden: bedreigen met een mes, naald, gereedschap, hond. Onder ongewenst gedrag wordt alle gedrag verstaan dat door de ontvanger als ongewenst wordt ervaren. Hiertoe behoort ook intimidatie. De officiële definitie van seksuele intimidatie luidt als volgt: “Direct of indirect seksueel getinte uitingen in woord, gebaar, afbeelding of anderszins, waar betrokkene (m/v) mee in aanraking komt en die door haar of hem als ongewenst wordt ervaren.” Het gaat dus om de ervaring van degene die het ongewenst gedrag / de intimidatie ondergaat. Onder overige vormen van intimidatie wordt verstaan het op basis van functie, kennis, machtsverhoudingen etc. disproportionele druk uitoefenen. Onder discriminatie wordt verstaan: handelingen en praktijken die tot effect hebben dat mensen worden achtergesteld op gronden die in de gegeven situatie geen rol mogen spelen. 2.
Het voorkomen van agressie en ongewenst gedrag
Als je agressie, geweld en ongewenst gedrag bespreekbaar wilt maken en wilt uitbannen, dan moeten we het eens zijn over de hiervoor aangegeven definities en begrippen. Onderstaand gaan we nader in op situaties waarin het kan voorkomen en op de mogelijkheden om die situaties te voorkomen en in te grijpen.
In welke situaties kan het voorkomen? Ongewenst gedrag en agressie kunnen voorkomen in nagenoeg alle contacten tussen patiënten onderling, tussen patiënten en medewerkers, tussen familie/bezoek van patiënten etc. Het kan voorkomen in allerlei situaties, waarbij sprake is van enige vorm van contact/communicatie etc. Het kan gericht zijn op een (mede)patiënt, op een medewerker, op bezoek enz. Hoe is het te voorkomen? Het weten dat ongewenst gedrag niet acceptabel, soms strafbaar en bovendien onderwerp van gesprek is, zal zeker een positieve invloed hebben op het voorkomen ervan dan wel het te doen beëindigen. Als ongewenst gedrag wordt verzwegen, ontstaat een cultuur waarin dit gedrag in stand wordt gehouden. Het slachtoffer zwijgt uit angst voor nog meer pesterijen; omstanders en collegae zwijgen uit angst voor de dader. Dat moeten en willen we voorkomen. Maak ongewenst gedrag bespreekbaar!!! Bovendien dient er een cultuur te zijn van zich verantwoordelijk voelen voor zichzelf en de ander. In een instelling als de onze mag en moet men situaties waarbij sprake is van agressie, geweld en ongewenst gedrag aan de orde stellen en bespreekbaar maken. Het maakt niet uit of het gedrag op zichzelf of een ander is gericht: niet verzwijgen. Dit dient men te doen met degene die daar het meeste voor in aanmerking komt. Te denken valt aan behandelend arts, behandelaar, casemanager, leidinggevende van de afdeling, medewerkers van het Infopunt/receptie Bovendien zijn het signaleren van een dreigende en risicovolle situatie en het tijdig ingrijpen mogelijkheden om het uit de hand lopen te voorkomen. Om duidelijkheid te scheppen over de richtlijnen, normen en waarden van Revant is een gedragscode ontwikkeld. De gedragscode geldt voor iedereen: alle patiënten, bezoekers, medewerkers (tevens stagiairs en vrijwilligers) van Revant en alle medewerkers van andere organisaties die binnen Revant werkzaam zijn.
De gedragscode stelt grenzen in het contact met patiënten, cliënten en overige bezoekers, collegae, leidinggevenden en stelt grenzen tussen het eigen belang en het organisatiebelang. Uitgangspunt van de code zijn integriteit en respect. Hiermee bedoelen we dat iedereen de grenzen van anderen respecteert en hier integer mee om gaat.
3.
De opvang van patiënten en bezoekers
Ook al wordt er alles aan gedaan om alle vormen van agressie en ongewenst gedrag te voorkomen; we zullen het nooit geheel kunnen uitsluiten. Ingeval patiënten en bezoekers ermee te maken krijgen moet hiervoor voldoende aandacht en opvang zijn. Met deze folder en de procedures dragen we een preventief beleid uit. Eventueel kan men een klacht indienen. Daarvoor is de Klachtenregeling Revant vastgesteld, evenals een klachtencommissie (commissie conform de WKCZ (Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector). De commissie behandelt klachten in de vorm van een door of namens een patiënt van het (long)-revalidatiecentrum overhandigde of toegezonden schriftelijke mededeling van onvrede over de organisatie, gedragingen, bejegening of de behandeling.
Algemeen
december 2011
Agressie, geweld en ongewenst gedrag versie 1.0
