Afwikkeling Ziekte van Aujeszky procedure nadert ontknoping

Ledenblad Nederlandse Vakbond Varkenshouders nr. 196 - februari 2012

Varkensbeoordeling Voortgang mineralendossier Rendac tarieven

Afwikkeling Ziekte van Aujeszky procedure nadert ontknoping Met de uiteindelijke ondertekening door NVV en SER van een vaststellingsovereenkomst ligt er een duidelijke definitieve afspraak hoe de uiteindelijke vaststelling van het schadebedrag in de ZvA-procedure gaat plaatsvinden. Hiermee wordt bepaald hoe groot het bedrag wordt dat de NVV uit het volledige vermogen van het voormalige Landbouwschap zal ontvangen. Het is vervolgens aan de NVV zelf op welke wijze er aan de gedupeerde leden wordt uitgekeerd. Daarom heeft het Landelijk Bestuur (LB) van de NVV al in januari ingestemd met de voorbereidingen om een Stichting op te richten die de operationele uitvoering hiervan gaat coördineren en aansturen. Daarbij is afgesproken dat er vanuit het LB een toezichthoudend orgaan wordt gevormd voor toezicht op deze Stichting. Verder zal er in de komende maanden door de Stichting samen met het toezichthoudend orgaan een voorstel worden voorgelegd aan de Algemene Ledenvergadering voor de exacte afwikkeling. Hierbij zal aan de orde komen hoe uiteindelijke verrekeningen van de gemaakte kosten (deze zijn gezien de looptijd en juridische inspanningen aanzienlijk) voor de procedure en de uiteindelijke afhandeling gaan plaatsvinden. Daarnaast zal er een keuze worden gemaakt òf en op welke wijze een deel van de uitbetaling van de SER gebruikt zal worden ter versteviging (een soort van weerstandsfonds) van de financiële positie van de NVV organisatie zelf. Hierover is in het verleden door het LB van de NVV al vaker gesproken om hiermee als NVV steviger

en nog beter inhoud te kunnen geven aan het verdedigen en het behartigen van de belangen van onze leden varkenshouders. Als men terugkijkt hoe de afgelopen jaren, vooral na de definitieve uitspraak in 2009, allerlei personen en organisaties gereageerd hebben op deze procedure, moet men wel constateren dat de NVV een zeer standvastige, rechtvaardige en solide koers heeft gevaren op dit dossier. Men heeft steeds met onjuiste en onvolledige informatie een vertekend beeld van de uiteindelijke uitwerking van deze procedure proberen neer te zetten. Met de huidige vaststellingsovereenkomst is onomstotelijk bevestigd en vastgelegd dat deze alleen geldt voor de NVV-leden en

uit het volledige vermogen van het Landbouwschap komt (en niet alleen uit het deel van de varkenshouderij). Het vermogen van het voormalige Landbouwschap is destijds verdeeld onder de diverse Productschappen. Daarom is het belangrijk voor de NVV dat in het licht van de actuele discussie over de herinrichting van de Productschappen, dit geld hiervan voor de ZvA-procedure wordt veiliggesteld. De SER heeft in het verleden in het verloop van de procedure de betreffende Productschappen hier al op gewezen en hen geadviseerd om al het geld van het Landbouwschap dat zij hebben ontvangen, paraat te houden voor deze juridische procedure van de NVV.

Hooien als de zon schijnt! De tekenen voor prijsherstel en kostendaling in de varkenshouderij voor dit jaar worden eindelijk wat concreter. En dat is nodig. Na een belachelijke en onnodige prijsdaling van de vleesvarkensprijs in de eerste weken hebben we nu de weg naar boven weer gevonden. Maar het gedrag van de slachterijen in die eerste weken spreekt weer boekdelen. Als het maar even kan, grijpt men z’n kans. ‘Hooien als de zon schijnt’ heet dat. Als het jaar zich inderdaad ontwikkelt zoals veel deskundigen voorspellen, met een fors lager aanbod van vleesvarkens in Europa (volgens Rabobank analisten minus 3,6%) en een gelijkblijvende vraag, ziet dit er voor de producenten goed uit. De vraag zal dan groter zijn dan het aanbod. Dan zitten dus nu de producenten eens aan de goede kant van de handelstafel. Dat is natuurlijk prachtig en zal er ongetwijfeld toe leiden dat er weer eens strijd is om aan varkens te komen. Dat zal de prijs nog meer opdrijven. Prima en mooi toch: dan gaan wij eens hooien als de zon schijnt.

En nu zijn wij een keer aan de beurt, zult u denken. Dat is ook zo en hier moeten we van profiteren. Maar ik heb wel zorgen over het langere termijn effect. Afgelopen jaren hebben we al gezien dat in ons belangrijkste afzetland Duitsland er steeds meer sprake is van pogingen tot meer concentratie en schaalvergroting van de slachterijen. Als we nu inderdaad strijd gaan krijgen om de varkens, zullen die slachterijen die hun afzet, verwaarding en processen het beste op orde hebben, die strijd winnen. Dat zijn dus de huidige grotere partijen. Dat betekent echter, als ik naar Duitsland kijk, dat dit zal leiden tot een herstructurering van de Duitse slachtsector. Daar is nu nog sprake van een enorme hoeveelheid kleinere en middelgrote slachterijen. In Nederland hebben we in de 90er jaren een saneringsprogramma doorgevoerd om de structuur van de slachterijsector beter op orde te krijgen. Ik denk dat de komende jaren een dergelijke herstructurering via de markt wordt afgedwongen. Op zich doe

Brede samenwerking voor fosfaatwinning uit mest De Nederlandse landbouw, industrie, waterschappen, rijksoverheid en het Wagenings onderzoek slaan de handen ineen om via innovatieve technieken fosfaten uit reststromen terug te winnen (voornamelijk uit dierlijke mest, afkomstig van de veehouderij, maar ook uit ander organisch afval, afkomstig van de voedingsmiddelenindustrie, GFT van huishoudens, zuiveringsslib en riool- en afvalwater van de waterschappen). Een werkelijke win-win situatie, omdat het mineralenoverschot in de Nederlandse landbouw hierdoor afneemt waardoor de veehouderij kan voldoen aan EU-regelgeving en daardoor kan blijven ondernemen, omdat hiermee de kwaliteit van het oppervlaktewater en drinkwater zal toenemen en omdat gerecycled fosfaat nuttig kan worden toegepast in een wereld waar fosfaat – als cruciaal element voor de voedselproductie – steeds schaarser wordt en onvervangbaar is. Tenslotte krijgt de industrie, die fosfaaterts als grondstof gebruikt voor

2 De Trog - nr. 196 - februari 2012

kunstmest en andere hoogwaardige chemische toepassingen, de beschikking over een alternatieve grondstof waardoor haar afhankelijkheid van de import van primaire fosfaaterts uit een gering aantal (minder politiek stabiele) landen verminderd wordt. Op basis van de onderzoeksresultaten van Wageningen UR en in onderlinge samenspraak met de industrie, landbouworganisaties LTO en NVV, Unie van Waterschappen, het Nutriënten Platform en de rijksoverheid (ministerie van EL&I en I&M) is een publiek-private samenwerking tot stand gekomen, waardoor een markt voor gerecycled fosfaat gevormd kan worden. De komen jaren zal via verschillende sporen in de praktijk aan effectieve oplossingen worden gewerkt. Daarmee wordt invulling gegeven aan de afspraken die zijn gemaakt in het Ketenakkoord Fosfaatkringloop.

je hier niks tegen en zal de markt haar werk doen, maar het illustreert wel dat we elkaar in ons huidige prijsmodel steeds verder aan het uithollen zijn. Het ene jaar ten koste van de vleesvarkenshouder, het andere jaar ten koste van de vermeerderaar en nu zijn de slachterijen en verwerkers de klos. Waarom is het niet mogelijk om elkaar wat meer continuïteit te bieden? Alleen de consument is nooit de klos. Deze is de overall winnaar. Al jarenlang voor een dubbeltje op de eerste rang. Het blijft toch opmerkelijk dat we ons verdienmodel gezamenlijk hierop niet aangepast weten te krijgen. Wyno Zwanenburg De voorzitter

Foto: Ellen Meinen

De sporen die hiervoor in aanmerking komen zijn: Voorzuivering dunne fracties, verkenning van verdere verwerking van de mineralenconcentraten via de RWZI’s en lozing permeaat. Gezamenlijke uitwerking door landbouwcoöperaties in samenwerking met waterschappen gericht op de verwerkingsopties met als doel kostenminimalisatie. Verwerking/verbranding natte dikke frac tie via SNB en P-recovery. Uitwerking gericht op het technisch testen als korte termijn oplossing, ervaring opdoen en kwaliteit en opwerking fosforas. Drogen/export organische producten. Uit  werking gericht op het gebruik biogas/ WKK/restwarmte, logistieke aspecten en kostenminimalisatie. Opties biomassa centrale (korte en lange termijn). Uitwerking gericht op de betere benutting van de grondstof, kosten en energiewaarde van de dikke fracties reststoffen (w.o. dikke fractie dierlijke mest). Opwerking gedroogde mest tot P-biochar. Uitwerking gericht op het realiseren van een hoge marktwaarde van het product (ook voor de export).

Afwikkeling Ziekte van Aujeszky claim stap dichterbij De Sociaal-Economische Raad (SER) als vereffenaar van het Landbouwschap en de Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) hebben een vaststellingsovereenkomst ondertekend. Deze overeenkomst vloeit voort uit het eindvonnis van het Gerechtshof ’s-Gravenhage van 21 juli 2009 in de zogeheten Aujeszky-zaak. De SER en de NVV zijn vervolgens met elkaar in overleg getreden om te bezien op welke wijze uitvoering gegeven kon worden aan het eindvonnis, ter voorkoming van massale individuele rechtszaken. De overeenkomst bepaalt onder andere dat het onderzoeksbureau RBB Economics in een eindrapport een bindend advies uitbrengt. Het RBB-onderzoek richt zich op het bepalen van het nadeel dat leden en oud-leden van de NVV hebben geleden doordat ze in de jaren negentig niet konden onderhandelen over tarieven voor een verplichte inenting ter bestrijding van de Ziekte van Aujeszky.

Ze wilden daarmee gedeeltelijke terugbetaling van de heffingen afdwingen die in de jaren negentig zijn betaald voor de verplichte inenting ter bestrijding van de Ziekte van Aujeszky bij varkens. In 1998 had het College van Beroep voor het bedrijfsleven de retributieverordening waarin dit was geregeld onverbindend verklaard.

Uitspraak Gerechtshof

Ziekte van Aujeszky

In de Aujeszky-zaak zijn in 2002 en 2007 eerdere uitspraken gedaan die het Hof in 2009 in zijn eindvonnis bevestigt. Het Hof bevestigt dat er als zodanig recht bestaat op gedeeltelijke terugbetaling van de heffing. Het Hof bepaalde in zijn uitspraak dat aan de varkenshouders, lid van de NVV, een bedrag moet worden terugbetaald ter grootte van het verschil tussen de door het Landbouwschap vastgestelde prijs en de prijs die de individuele varkenshouder na onderhandeling met de dierenarts voor de enting zou hebben betaald, vermeerderd met wettelijke rente.

De Aujeszky-zaak betreft een civiele procedure die de NVV voor een vijftal individuele varkenshouders (voorbeeldbedrijven) en de NVV-leden in 1999 heeft aangespannen tegen het toenmalige Landbouwschap.

In het vonnis van 21 juli 2009 heeft het Hof op basis van een deskundigenrapport de concrete schadebedragen vastgesteld van de vijf individuele varkenshouders.

Wat betekent dit nu voor (oud-) NVV-leden? De NVV heeft zich in de vaststellingsovereenkomst verplicht dat NVV-leden c.q. oud-NVV-leden in redelijkheid meewerken aan het beoogde onderzoek, waarbij het aan RBB is om te bepalen van welke NVV-leden medewerking wordt verlangd. Onder deze medewerking wordt onder meer – maar niet uitsluitend – verstaan het beschikbaar stellen van administratieve bescheiden en andere documenten – voor zover deze nog aanwezig zijn – welke RBB nodig heeft voor het onderzoek, het verstrekken van inlichtingen en verder van alles wat RBB naar zijn inzicht nodig heeft ten behoeve van het onderzoek ter vaststelling van de hoogte van de schade voor de NVV-leden. Het betreft hier dus steekproeven en hiervoor zal dus een beperkt aantal NVV-leden benaderd worden. Indien er vragen zijn met betrekking tot de procedure of de afhandeling hiervan kan er uiteraard altijd contact opgenomen worden met de NVV. Indien u benaderd wordt door RBB om deel te nemen aan de steekproef voor de vaststelling van de totale schade voor alle NVV-leden dan kunt terecht voor ondersteuning/informatie bij ons kantoor, telefoonnummer 0342-418478.

BIG Challenge 2012 Als je getroffen wordt door kanker of je maakt het van heel dichtbij mee, dan weet je dat gezondheid het allerbelangrijkste is in het leven. Laat daarom de fietsers van het BIG Challenge team niet in de steek en help elkaar met te laten zien dat de varkenshouderij midden in de samenleving staat. Dit jaar gaan maar liefst ruim 180 fietsers namens BIG Challenge de Alpe d’Huez beklimmen om zo veel geld vanuit de varkenshouderij bijeen te brengen voor onderzoek voor een Goed, Gelukkig en Gezond leven met kanker.

Meer informatie en doneren op www.bigchallenge2012.nl en www.opgevenisgeenoptie.nl

De Trog - nr. 196 - februari 2012

3

Welke varkensbeoordeling in april ingevoerd? In december heeft het bestuur van het Productschap Vee en Vlees (PVV) ingestemd met uitstel van de invoering van een nieuw classificatiesysteem en het eraan gekoppelde landelijke uitbetalingschema tot 2 april. Het was de tweede keer dat er uitstel (eerste keer was al in oktober) werd aangevraagd door de slachterijen die lid zijn van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). De slachterijen Van Rooi Meat en Compaxo zijn overigens geen COV-lid. De overige Nederlandse slachterijen wel. Het besluit tot een tweede keer uitstellen werd niet unaniem genomen. De NVV heeft tegen verder uitstel gestemd en de Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV) heeft zich van stemming onthouden. Ook slachterij Van Rooi Meat (niet vertegenwoordigd in het PVV-bestuur) had zijn bedenkingen bij verder uitstel.

Huidige apparatuur zit in blessuretijd De NVV wilde geen verder uitstel. Varkenshouders wordt het vooruitzicht van nieuwe en betrouwbaardere classificatieapparatuur op deze manier ontzegd. We moeten het voorlopig blijven doen met apparatuur die al ruim twintig jaar oud is. We kunnen gewoon concluderen dat we al geruime tijd in blessuretijd zitten en het wachten is op gehele uitval van het HGP2-systeem. De extra kosten die gemoeid zijn met het uitstellen, komen ook steeds op het bordje van de varkenshouders.

Fokkerij roert zich nu ook In het voorjaar van 2011 heeft de NVV de slachterijen gewaarschuwd. De slachterijen lieten in onze ogen de zaak te lang op hun beloop. Verder hebben wij als NVV gehamerd op de zorgvuldigheid waarmee de nieuwe classificatie ingevoerd zou moeten worden. Vanuit de slachterijen werd echter steeds gezegd dat het allemaal wel zou meevallen. In september bleek opeens dat de zaak uitgesteld moest worden. En nu nog een keer.

Voor ons als NVV is het allemaal niet erg geruststellend. Ook de negatieve ervaringen die in Duitsland zijn opgedaan met de wijziging van de ‘Maske’ hebben de slachterijen in Nederland mogelijk aan het denken gezet. Een vertegenwoordiger van Topigs gaf recent aan dat er naast ‘koudwatervrees’ nog andere factoren zijn die zorgen voor terughoudendheid bij de slachterijen. Zoals problemen met de techniek, wantrouwen in de uitkomsten, vraagtekens bij de waardebepaling in relatie tot het type varken. Hij gaf ook aan dat er mogelijk een compleet ander uitbetalingssysteem moet gaan komen. Ook zij waren er intussen achter gekomen dat in de formules voor het vleespercentage de waarde van de spierdikte is bijgesteld.

Advies NVV Als er niet voor de derde keer uitstel door de slachterijen gevraagd gaat worden, zullen de varkenshouders vanaf 2 april een ander vleespercentage en gemeten spek

en spier zien op de afrekening. Een rustige overgang zal er waarschijnlijk wel niet gaan komen, want de NVV betwijfelt of hetzelfde varken vóór en na 2 april hetzelfde opbrengt. Of de slachterijen het moment aangrijpen om hun uitbetaling te wijzigen, zal moeten blijken. Aan varkenshouders wordt geadviseerd om het uitbetalingadvies van hun slachterij dan op te vragen. De NVV adviseert verder de afrekening de komende maanden extra goed te controleren. Varkens levend wegen of je kilo managementprijs berekenen kan daarbij behulpzaam zijn.

adverteren? Heeft u interesse om te adverteren in onze fullcolor Trog? Neem dan contact op met de NVV: [email protected]

Tip mestafvoer De periode afvoeren van mest staat weer voor de deur en iedereen is afwachtend. Dit geldt zowel voor de varkenshouder als voor de intermediair/transporteur. De varkenshouder wacht op een acceptabele afzetprijs, terwijl de transporteur nog moet wachten omdat de akkerbouwer nog te veel geld toe wil ontvangen voor de geleverde mest. Deze afwachtende houding kan leiden tot een logistiek probleem als straks alles in een paar weken moet worden getransporteerd.

Met als gevolg dat niet alle plaatsingsruimte kan worden voorzien van dierlijke mest. De oplossing zou kunnen zijn om nu al te proberen een afspraak te maken met uw intermediair/transporteur over de prijs waarvoor deze de mest ophaalt. Dit dient dan niet de dagprijs te zijn van nu, maar bijvoorbeeld de prijs die gehanteerd gaat

worden in april. Groot voordeel hiervan zou zijn dat er vanaf nu volop gereden kan worden naar de akkerbouwgebieden waar, volgens onze informatie, nog veel opslagen leeg staan.

De Trog - nr. 196 - februari 2012

5

Praktijkonderzoek ProDromi In 2009 kwam het netwerk ‘Wat liggen ze er mooi bij’ bij elkaar. Dit netwerk bestaat uit 14 zeugenhouders die willen investeren in een kraamhok dat geen concessies kent op het gebied van management, hygiëne, klimaat, arbeid en diergezondheid. Dit resulteerde in het project ‘ProDromi’ dat wordt gefinancierd via Innovatie Varkensvleesketen door het Productschap Vee en Vlees, EL&I, Verreijken, Verbakel en Leenders roosters. Het project wordt uitgevoerd door Livestock Research –Varkens Innovatie Centrum Sterksel.

Easy’s Een van de grootste nadelen van het traditionele kraamhok is dat het nog vaak betreden moet worden. Voor het behandelen van biggen en het verwijderen van de mest moet vaak het hok worden ingestapt en gezien hygiëne en arbeid is dit niet wenselijk. Hiervoor zijn de Easy Catch en de Easy Clean ontwikkeld. De Easy Catch is een automatisch biggenopsluitsysteem. De biggen kunnen wel het biggennest betreden, maar het niet meer verlaten. Door tijdig dit systeem in werking te stellen liggen de biggen klaar voor in het biggennest om te worden behandeld. Tevens kan dit systeem doodliggen voorkomen in de eerste dagen door biggen op te sluiten rondom het voeren. De investering

van de Easy Catch ligt rond € 100 per hok en dit is terug te verdienen door een arbeidsbesparing van 8 minuten per toom of bij een daling van 0,7% biggenuitval. De Easy Clean is een volledig geautomatiseerd mestafvoersysteem. Door middel van een beweegbaar rooster dat wegzakt in de roostervloer en de mest verwijdert, is het niet meer nodig om de hokken in te stappen om de mest te verwijderen. De Easy Clean kost € 60 per hok en verdient zich terug door 4,5 minuten arbeidsbesparing per toom. Voorts zijn er op het gebied van klimaat twee Easy’s ontwikkeld. Easy Climate is een koelelement in het kraamhok, welke de warmte onttrekt aan de zeugen. Dit koelelement kost € 250 en is te-

rug te verdienen door bij de volgende worp 0,23 big meer te spenen. Met Easy Baby Climate wordt een microklimaat gecreëerd voor pasgeboren biggen. Het bovenste gedeelte van de tussenwand tussen twee kraamhokken is kantelbaar. Door deze beweegbare wand kan in een plankomdraai een zone met dakje voor net geboren biggen worden gecreëerd over de hele lengte van het hok. Dit uiteraard zonder in het kraamhok te stappen. Doordat de warmte van de verwarmde tussenwand opgevangen wordt door het kantelbare dak, wordt er voor de big eenvoudig maar effectief een microklimaat gecreëerd. Het systeem is rendabel indien er 1% minder uitval wordt gerealiseerd.

Rendac tarieven 2012 Twee uitvoeringen Er zijn twee uitvoeringen: ProDromi1, waar de zeug vast staat in de box gedurende de gehele zoogperiode, en ProDromi2, waar de zeug los kan lopen, de gehele kraamperiode of na enkele dagen. Uit onderzoek is gebleken dat het afbigproces in ProDromi2 korter duurt dan wanneer de zeug vast staat. Verklaring is dat loslopende zeugen minder cortisol (stresshormoon) aanmaken. Een kort afbigproces heeft direct gevolg voor het aantal levend geboren biggen en bigvitaliteit. Anderzijds is het percentage doodliggers de eerste 48 uur aanzienlijk hoger in ProDromi2 dan in 1.

Inzet NVV

Dit houdt in een kostprijsverhoging van € 2 per gespeend big. Dit is een behoorlijke investering extra. De NVV is van mening dat ProDromi2 kansen biedt voor de varkenshouderij in een concept waarbij goede afspraken gemaakt worden met de hele varkensketen om deze extra investeringen te kunnen terugverdienen. Voor 2012 gaat het onderzoek naar ProDromi en de Easy’s verder en zullen de systemen worden geoptimaliseerd en gevalideerd. De NVV is vertegenwoordigd in de begeleidingscommissie en zal erop toezien dat vele onderdelen direct inpasbaar kunnen worden op bestaande bedrijven zodat de varkenshouders er direct hun voordeel mee kunnen doen.

De investering in ProDromi2 met alle Easy’s is € 200 per zeug hoger dan bij een traditioneel kraamhok.

Voortgang mineralendossier Afgelopen periode is er voortvarend door de sector (NVV en LTO) en overheid (EL&I en I&M) gewerkt aan de verdere uitwerking van het toekomstige mestbeleid. De kaders hiervoor zijn gezet in de brief die staatssecretarissen Bleker en Atsma in december aan de Tweede Kamer hebben gestuurd. Omdat men het ambitieuze streven heeft om het gehele goedkeuringstraject (Raad van State, Tweede Kamer, Eerste Kamer en Brussel) nog dit jaar te laten plaatsvinden, staat er een enorme tijdsdruk op dit dossier. Binnenkort zitten NVV en LTO hierover dan ook weer met staatssecretarissen Bleker en Atsma aan tafel om ervoor te zorgen dat deze ambitie wordt gehaald. Daarbij zal vooral de inzet richting Brussel (ruimte voor kunstmestvervangers) aan de orde komen omdat dit een van de fundamenten is van het nieuwe beleid. De contouren van de nieuwe wetgeving worden steeds duidelijker. De zaken waarover nu knopen doorgehakt moeten worden zijn, inzake de verplichte verwerking, de exacte percentages verplichte verwerking voor overschotbedrijven (afhankelijk van regio) en het tijdspad in hoeveel jaar deze percentages gaan oplopen.

En natuurlijk alle voorwaarden daaromheen. Daarnaast wordt cruciaal welke rol de intermediair in de toekomst nog zal behouden en/ of krijgen. Immers, in het nieuwe systeem is er sprake van verantwoording van de afzet vooraf (naar de eindgebruiker: grond en/of verwerker) waardoor het huidige systeem van daghandel gaat veranderen. Daarom zal er zeker in de komende periode meer duidelijk worden wat de uiteindelijke uitwerking van deze nieuwe wetgeving voor elk individueel bedrijf gaat betekenen. Dan zullen de varkenshouders ook beter kunnen bepalen wat hen nog te doen staat of in welke richting men initiatieven moet nemen. Tegen de tijd dat de volgende Trog uitkomt zal er ongetwijfeld meer bekend zijn en komen we hierop terug.

Eind 2011 is in de Staatscourant (27 december nr. 22896) een publicatie geweest betreffende de goedkeuring van de ophaal- en verwerkingstarieven van dierlijke producten door Rendac voor 2012. Vanaf 2010 heeft de NVV zitting in de Werkgroep destructie kadavers. Deze werkgroep heeft tot doel om te komen tot een acceptabele tarievenopbouw voor de ophaal- en verwerkingskosten van kadavers, omdat de overheid vanaf 1 januari 2010 geen financiële bijdrage meer levert aan de ophaal- en verwerkingskosten van dierlijke producten. De NVV heeft in de laatstgehouden vergadering van de Werkgroep destructie kadavers duidelijk aangegeven dat elke verhoging ten opzichte van de ophaal- en verwerkingstarieven 2011 onbespreekbaar is. Ondanks dat er op verzoek van de NVV een bedrag van 1 miljoen euro van het overschot van 2011 (Rendac had achteraf gezien te veel ontvangen) al in de tarieven voor 2012 wordt verrekend, zijn de tarieven voor 2012 hoger voor de varkenshouderij. Dit is voor de NVV onbegrijpelijk. Zeker omdat nadere onderbouwing ontbreekt, is dit onacceptabel en daarom hebben wij hiertegen bezwaar gemaakt. In de tariefopstelling voor 2011 is er heel duidelijk gekozen voor het kostenmakerkostendrager principe. Hiermee wordt bedoeld dat de kleine aanbieders (hobbydierhouders en melkveehouderij) moeten meebetalen aan het in stand houden van de huidige infrastructuur van Rendac. De hobbydierhouders hebben in 2011 hun bezwaar tegen het meebetalen aan het in stand houden van de huidige infrastructuur van Rendac voorgelegd aan de NMa. Gezien het huidige tariefvoorstel heeft de NVV de indruk dat Rendac in deze gezwicht is voor de druk van de NMa. Schijnbaar is Rendac niet of onvoldoende in staat gebleken om de NMa te overtuigen van de, in onze ogen, evenwichtige onderbouwing van de kosten die we voor 2011 hebben gekozen. Zeker gezien de zorgvuldigheid die we steeds hebben betracht en de hele historie die daarachter zit, is dit voor de varkenshouderij onacceptabel. De Trog - nr. 196 - februari 2012

7

Veranderingen NVV noteringen verlopen soepel Sinds 1 januari zijn de noteringen van de NVV exclusief btw geworden. We hebben daar in de vorige Trog uitgebreid bij stilgestaan. Ook is de koppelgrootte opgetrokken naar 200 biggen en vallen de eventuele entingen buiten de notering. Toch zijn er bij de NVV wel vragen gekomen over met name de btw. Het blijkt dat veel handelaren de NVV notering eerst weer omrekenen naar inclusief btw. Daarna wordt vervolgens weer de btw-correctie toegepast zoals men dit altijd al deed. Echter worden er daardoor wel fouten gemaakt bij de verrekening van de onder- en bovenkilo’s. Deze zijn weliswaar 70 respectievelijk 50 eurocent gebleven, maar wel exclusief btw! Wij adviseren de varkenshouders dan ook om de afrekeningen/facturen eenvoudig te houden. Om één en ander wat duidelijker te maken volgt hieronder een rekenvoorbeeld.

Voorbeeld In week 4 is de NVV Biggenprijs € 48,00. Stel je verkoopt een koppel biggen van 22 kg gemiddeld. Big Kiloverrekening 25-22 kg = 3 kg x € 0,70 =

€ 48,00 € 2,10 -/-

Subtotaal Btw 6%

€ 45,90 € 2,75

Totaal

€ 48,65



Is er sprake van eventuele correcties voor koppelgrootte of gezondheidsstatus e.d., dan zal die correctie ook exclusief btw moeten zijn.

Biggennoteringen lopen verder uit elkaar Vanaf week 43 van het vorige jaar zijn de biggenprijzen fors gestegen. De NVV Biggenprijs is in die periode met € 12,50 gestegen tot € 46,50. Ook andere noteringen stegen, al was dit wel erg wisselend onderling. In Nederland worden veel biggen op de NVV-notering verhandeld. Andere noteringen waarop veel prijsafspraken worden gemaakt zijn: beurs, DPP, VION en toch vooral ook de Duitse Nord-West prijs. Het is vooral regionaal sterk verschillend welke notering wordt gebruikt. In het oosten en noorden wordt naast de NVV-prijs ook vooral gehandeld op Nord-West en DPP. In het midden en westen van Nederland is dit vaak ook op de beurs en in het zuiden DPP en VION. De reden dat veel varkens-

houders op de NVV-prijs handelen, is dat deze inclusief toeslagen is waardoor er niet telkens een discussie nodig is met de afnemer over toeslagen. Deze worden immers meegenomen in de prijs. Het is dus, naast de actuele marktsituatie, goed om naar het gemiddelde verloop van deze noteringen te kijken en niet alleen naar één van deze. Dit voorkomt verkeerde beeldvorming wat kan leiden tot discussies tussen handelspartijen. De noteringscommissie van de NVV let er

goed op dat de NVV-prijs zo goed mogelijk het gemiddelde prijsniveau van een big in Nederland weergeeft, geladen volgens de geldende NVV-condities.

In de weken 43 t/m 51 stegen de noteringen als volgt: NVV Beurs DPP-Zuid Vion Nord-West

+ € 12,50 + € 11,00 + € 13,50 + € 14,00 + € 12,19

8 De Trog - nr. 196 - februari 2012

Gemiddeld is dit een mutatie van € 12,64. Uiteraard is het afhankelijk voor de berekening welke periode vergeleken wordt.

Hier is bewust gekozen voor deze 9 weken omdat daar de prijsstijging heeft plaatsgevonden.

Marktontwikkelingen Biggenprijzen 2011-2012 exclusief btw Ieder jaar rond de jaarwisseling is het de vraag hoe de markt zich gaat bewegen. Vorig jaar duikelden de vleesvarkensprijzen met 13 eurocenten naar beneden. Dit was destijds voor de leden van de NVV aanleiding om actie te voeren bij de slachterijen. Doordat Duitsland tegelijkertijd ook te maken kreeg met de dioxinecrisis, ontstond er een nog grotere instorting van de prijzen.

Vraag in december Begin december was er goede hoop dat we dit jaar verschoond zouden kunnen blijven van een prijsval. Er was namelijk een uitstekende vraag naar varkens en er werd door verschillende slachterijen bijbetaald op de noteringen. In week 50 gaven de grootste Duitse slachterijen aan de noteringen voor week 51 t/m week 4 van het nieuwe jaar te willen bevriezen op €1,59. Dit betekende op dat moment een daling van 4 cent per kg. De producentenverenigingen en de handelaren gaven op dat moment aan hier niet in mee te willen gaan. De vraag naar varkens was op dat moment dusdanig groot dat er eigenlijk geen aanleiding was voor een verlaging.

Varkensprijzen 2011-2012 exclusief btw

Na de jaarwisseling gebeurde toch wat niet was voorzien. De vleesmarkt stortte in en de huisprijzen van de grote slachterijen gingen fors onderuit. Gevolg was dat de notering in week 2 17 cent lager stond dan in week 50. Wat we echter wel zagen, is dat eerst de basisprijzen onderuit gingen en vervolgens de vleesprijzen. Dit is toch opmerkelijk! Slachterijen kunnen op deze manier goedkoop varkens inkopen, deze worden vervolgens ingevroren en in een stijgende markt wordt dit vlees met winst weer verkocht. De varkensmarkt blijft wel een vraag en aanbod markt. Doordat het aanbod achterblijft bij de vraag herstelde de markt zich gelukkig al weer snel. In week 4 werd de prijsval van week 2 van 9 cent al in één keer hersteld. Bij het schrijven van dit artikel was nog niet duidelijk hoe de markt zich daarna verder ontwikkelt, maar dat het snelle herstel van de markt een positief signaal is, zal duidelijk zijn.

Krapper aanbod

Prijsontwikkeling onderdelen exclusief btw

Het lijkt er toch op dat we langzaam een structureel lager aanbod van varkens krijgen in Noordwest-Europa. Vooral op de biggenmarkt lijkt het wel of er amper biggen over zijn in de vrije markt. Dit is toch opmerkelijk omdat amper een half jaar geleden er een flink overschot was waardoor de prijzen afgelopen zomer enorm kelderden. Nu horen we vooral van Duitse mesters dat men moeilijk aan grote koppels biggen kan komen. Deze krapte zal ongetwijfeld ook zijn uitwerking krijgen op de vleesvarkensmarkt. Doordat er een aantal vermeerderaars stoppen in het kader van de regelgeving rond 2013 wordt er op dit moment door de handel druk gezocht naar nieuwe koppelingen tussen vermeerderaar en mester. Dat dit een prijsopdrijvend effect heeft, zal duidelijk zijn. Ook vleesvarkenshouders profiteren van het krappe aanbod. Losse koppels vleesvarkens kunnen zodoende flinke toeslagen opleveren. Het is een zaak van de varkenshouder om samen met de handel dit spel goed te spelen.

De Trog - nr. 196 - februari 2012

9

Welzijnsverplaatsingen bij uitbraak KVP/MKZ Bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte als MKZ of KVP zal, om verspreiding van het virus te voorkomen, een vervoersverbod worden ingesteld. Als dit vervoersverbod lang aanhoudt, zal dit leiden tot welzijnsproblemen op met name varkensbedrijven. Om hierop voorbereid te zijn is in 2011 een werkgroep met vertegenwoordigers van EL&I, PVE, LTO, NVV, VWA en DR gestart.

Indien vervoersbeperkingen in de varkenshouderij als gevolg van dierziekteuitbraken langer dan zes weken uren, kunnen welzijnsproblemen ontstaan op varkensbedrijven. Afgesproken is dat maatregelen zullen worden ontwikkeld om deze problemen tegen te gaan en dat deze worden opgenomen in de bestaande draaiboeken voor MKZ en KVP. Vanaf het begin van een uitbraak kunnen dan al voorbereidingen getroffen worden voor een adequate regeling vanaf de zevende week van de uitbraak.

Uitgangspunten De werkgroep heeft de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Om het risico van verspreiding van de ziektekiemen zoveel mogelijk te beperken is het van het grootste belang dat er gedurende de eerste zes weken nadat een besmettelijke dierziekte is vastgesteld, in het BT-gebied geen varkenstransporten plaatsvinden. Het BTgebied heeft een straal van minimaal 10 km rondom het besmette bedrijf. De exacte grootte is afhankelijk van natuurlijke en handhaafbare grenzen. 2. Het streven is om bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte, zoals varkenspest of mond- en klauwzeer, alle varkens (van niet-besmette bedrijven) in leven te houden waarbij er transporten, onder toezicht van de overheid, naar andere (leegstaande) bedrijven of slachthuizen kunnen plaatsvinden om zodoende welzijnsproblemen op individuele bedrijven te voorkomen of op te lossen. Dit worden welzijnstransporten genoemd. Als welzijnstransporten niet zijn toegestaan, kan worden overgegaan tot welzijnsopkoop. Bij welzijnsopkoop worden de varkens gedood en naar de destructie gebracht. Welzijnsopkoop wordt gezien als een noodzakelijk kwaad dat niet aantrekkelijk mag zijn.

10 De Trog - nr. 196 - februari 2012

3. Zoveel mogelijk dieren/producten uit het BT-gebied moeten in het gangbare circuit afgezet kunnen worden. Dit om onnodige vernietiging van voedsel en waardevermindering van het vlees te voorkomen. 4.  Er is afgesproken met de varkenssector dat er (bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte) voldoende (nood)huisvesting is, zodat gedurende de eerste zes weken van een vervoersverbod geen welzijnstransporten nodig zijn. De hokbezettingsnormen uit het Varkensbesluit worden vooralsnog gehandhaafd bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte. Dit vereist dat varkensbedrijven moeten anticiperen op voldoende hokruimte voor de eerste zes weken na een uitbraak vanwege een vervoersverbod.

Opties bij een uitbraak In de eerste week na de uitbraak zal een overleg van de werkgroep moeten plaatsvinden waarin de te verwachten welzijnsproblemen worden geïnventariseerd en waarin wordt bekeken welke opties voor deze welzijnsproblemen voorbereid moeten worden. Bovengenoemde werkgroep gaat allereerst de mogelijkheden voor welzijnsverplaatsingen uitwerken om, na de zes weken noodhuisvesting op het bedrijf zelf, welzijnsproblemen op varkensbedrijven als gevolg van een vervoersbeperking op te vangen. Deze opties zijn Welzijnsverplaatsing naar het slacht huis Hierbij worden de varkens/biggen geslacht en in de handel gebracht (facturering en betaling door het slachthuis). Zowel de KVP- als de MKZ-richtlijn geven hiertoe de mogelijkheid. Welzijnsverplaatsing naar een ander (leegstaand) bedrijf De KVP-richtlijn geeft onder uit-

 zonderlijke omstandigheden de mogelijkheid om varkens (biggen) naar een ander bedrijf te verplaatsen binnen hetzelfde gebied. De MKZ-richtlijn geeft deze mogelijkheid niet.  Welzijnsopkoop Als welzijnstransporten naar slachte rijen of andere bedrijven niet zijn toegestaan, kan worden overgegaan tot welzijnsopkoop. Bij welzijnsopkoop heeft Dienst Regelingen de regie. De varkens worden bij welzijnsopkoop op het bedrijf gedood en verwerkt. Bij langer durende uitbraken kan een fokverbod worden ingesteld om welzijnsproblemen op varkensbedrijven en maatregelen als het doden en verwerken van jonge biggen te voorkomen. In de afweging om al dan niet een fokverbod in te stellen zal ook worden meegenomen of te verwachten is dat welzijnsverplaatsingen voldoende oplossing zullen brengen.

Voorbereiden noodhuisvesting eerste zes weken Er is een brochure met praktische tips voor noodhuisvesting opgesteld. Ook varkenshouders die ervaring hebben met eerdere vervoersverboden, hebben aan deze brochure meegewerkt. De brochure heeft tot doel om varkenshouders in vredestijd te laten nadenken over noodhuisvesting. Op www.InfoMil.nl is de brochure ‘Noodsituatie bij agrarische bedrijven’ met praktische tips voor noodhuisvesting te downloaden. De NVV wijst de varkenshouders op hun verantwoordelijkheden voor een goede (nood)huisvesting gedurende de eerste zes weken na een uitbraak en daar in vredestijd een goed noodplan voor op te stellen.

NVV-delegatie bezoekt Grüne Woche Zoals elk jaar zijn ook dit jaar weer een aantal NVV-bestuurders met de Nederlandse delegatie naar de Grüne Woche in Berlijn geweest. De Nederlandse delegatie bestaat naast vele mensen uit het landbouwbedrijfsleven ook uit Tweede Kamerleden, Europarlementariërs en uiteraard staatssecretarissen Bleker en Atsma. Voor de NVV is het dan mogelijk om in een zeer korte tijd en erg efficiënt met veel mensen informeel te spreken over zaken die in onze sector spelen. Ook wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om met elkaar wat diepgaander op onderwerpen in te gaan. De Grüne Woche zelf is een enorme consumentenbeurs die jaarlijks ± 400.000 bezoekers trekt en waar vrijwel alle landen van de wereld hun producten promoten. Het is een enorme positieve PR voor de boeren en deze presenteren zich dan ook nadrukkelijk. Uiteraard, zoals gebruikelijk, presenteert elke Duitse deelstaat zich afzonderlijk. Ook is er elk jaar een land dat als een soort gastland functioneert en daardoor extra in de picture komt. In 2013 zal Nederland dit zijn, waarbij wij de kans krijgen Hollandse producten nog meer dan gebruikelijk onder de aandacht te brengen. Wat de NVV betreft zal de Nederlandse vleesindustrie hier haar beste beentje moeten voorzetten. Daarnaast heeft de NVV zelf altijd gesprekken met diverse Duitse organisaties gepland staan om ook met hen zaken te bespreken en/of af te stemmen over de varkenshouderij. Onze markten en actuele thema’s zijn

immers onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit jaar hebben diverse maatschappelijke organisatie de Grüne Woche aangegrepen om het antibioticagebruik in Duitsland publiekelijk aan de kaak te stellen. Vorig jaar was dit het geval met het thema castratie. Dit jaar was NVV voorzitter Wyno Zwanenburg uitgenodigd om een inleiding te verzorgen bij de Duitse melkveehouders (!), de BDM. In een bomvolle zaal met meer dan 1.000 boeren heeft hij de NVV-visie over prijsvorming en margeverdeling uiteengezet. Waarbij uiteraard de speerpunten, prijzenplatform met marktmeester, meer ruimte door NMa en productieregulering uitgebreid aan de orde kwamen. De kern van het probleem van deze melkveehouders is eigenlijk identiek aan die van de varkenshouders: hoe krijgen we een eerlijker deel van de koek wat betreft inkomen en marge. De BDM vreest dat door de afschaffing van het melkquotum in 2015 de melkveehouderij in dezelfde

richting beweegt als de varkenshouderij, waarbij kleinere gezinsbedrijven zullen verdwijnen. Opmerkelijk was dat er ook een massale demonstratie met meer dan 23.000 mensen plaatsvond tegen Massentierhaltung (megastallen). Hierbij waren naast de maatschappelijke organisaties ook erg veel boeren aanwezig. Men heeft namelijk zorgen over de verdere industrialisering van de landbouw en de veehouderij in het bijzonder.

De Trog - nr. 196 - februari 2012

11

NVV-informatie Secretariaat NVV: Postbus 591, 3770 AN Barneveld Tel: 0342 - 418 478 Fax: 0342 - 418 472 NVV-website: www.nvv.nl E-mail: [email protected] Infolijn varkensprijzen: 0900-202 53 20 (€ 0,45/min) De Trog verschijnt maandelijks. ISSN 15684350 Contactpersonen in de regio: • regio Noord-Nederland: Nico Vierhoven, Beilen tel/fax:0593-523176/0593-542030 e-mail: [email protected] • regio Salland: Willy Wolfkamp, Haarle tel/fax: 06-22248387/0548-595783 e-mail: [email protected] • regio Twente: Raymond te Lintelo te Haaksbergen tel/fax: 06-51152229/-e-mail: [email protected] • regio Achterhoek: Johan Walvoort, Loerbeek tel/fax: 0316-531731/-e-mail: [email protected] • regio Veluwe: Pieter Bouw, Voorthuizen tel/fax: 0342-472528/0342-472583 e-mail: [email protected] • regio West-Nederland: Nico Kroes, Alphen a/d Rijn tel/fax:0172-433323/0172-436502 e-mail: [email protected] • regio Rivierengebied: Johnny Bull, Horssen tel/fax: 0487-542613/0487-540711 e-mail: [email protected] • regio Veghel/Oss: Raymond van de Wetering, Erp tel/fax: 0413-211435/084-7128505 e-mail: [email protected] • regio Midden-Brabant: Jan Mathijssen, Sprang Capelle tel/fax: 0416-314021/-e-mail: [email protected] • regio De Kempen: Lau Wouters, Bladel tel/fax: 0497-385872/0497-360717 e-mail: [email protected] • regio Zuidoost-Brabant: Frank Donkers, Helmond tel/fax: 06-52377580/0492-383779 e-mail: [email protected] • regio Maaskant: Jan Baltussen, Wanroij tel/fax: 0485-454360/0485-340432 e-mail: [email protected] • regio West-Brabant: Frank van der Burg, Alphen (NB) tel/fax: 013-5083427/013-5081364 e-mail: [email protected] • regio Noord-Limburg: Marco Botden, Vredepeel tel/fax: 0478-546334/-e-mail: [email protected]

12 De Trog - nr. 196 - februari 2012

NVV – agenda 23 februari 2012, vergadering Landelijk Bestuur, De Bongerd te Heteren 28 februari t/m 1 maart 2012, Landbouwdagen Intensieve Veehouderij te Venray 12 maart 2012, 20.00 uur, Ledenvergadering Regio Salland, Zaal Spoolder te Luttenberg 29 maart 2012, vergadering Landelijk Bestuur, De Bongerd te Heteren 26 april 2012, Vergadering Landelijk Bestuur, De Bongerd te Heteren

Zij steunen de vakbond

Talloze bedrijven sponsoren de NVV, onder andere: Vitelia Voeders BV te Oirlo Dopharma te Raamsdonksveer Boerenbond Deurne te Deurne

For Farmers BV te Lochem Boon Agrosystems bv te Barneveld AgruniekRijnvallei Voer B.V. te Wageningen

Infolijn NVV biggen- en vleesvarkensnotering: 0900-2025320 (€ 0,45/min) Op vrijdagmiddag kunt u via het varkensprijzeninformatienummer van de NVV vanaf 16.00 uur de actuele marktinformatie voor de komende week beluisteren. Naast de NVV Biggenprijs en de NVV Producenten Referentieprijs worden ook de ISN vleesvarkensnotering en de ISN slachtzeugenprijs voor de komende week bekend gemaakt.

De Groene Belangenbehartiger bv Oosteinde 21, 7772 CA Hardenberg

T: 0523-683339 F: 0523-684222

Bron: PVV

Volg NVV nu ook op Twitter via @NVVnieuws

I: www.dgbbv.nl E: [email protected]