Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Bedrijfsmanagement 3de jaar Bachelor Accountancy-Fiscaliteit
Afstudeerportfolio Accountancy-Fiscaliteit
CAMPUS Geel
Montila Knops
Academiejaar 2011-2012
2
VOORWOORD Zoals iedere laatstejaarsstudent kreeg ik de opdracht een eindwerk te schrijven in functie van mijn studierichting. Enkel en alleen een eindwerk schrijven is niet voldoende, ook onze praktische vaardigheden dienden getest worden. Daarom diende ik nog 3 maanden stage lopen om te bewijzen dat we onze theoretische kennis kunnen toepassen in de praktijk. In de eerste plaats zou ik mijn externe stagebegeleider, Paul D’Joos, willen bedanken om mij de kans te geven stage te mogen lopen bij Eriks nv te Mol. Ook wil ik hem bedanken om mij te begeleiden bij het uitwerken van mijn onderwerp en te antwoorden op al mijn vragen. Verder wil ik alle medewerkers van de boekhoudafdeling bedanken voor alles wat ze mij gedurende mijn stageperiode hebben aangeleerd en voor de aangename samenwerking. Eveneens wil ik mijn stagedocent, Piet Lambrecht, bedanken voor het meermaals doornemen en verbeteren van mijn eindwerk, voor het advies en steun bij het vervolledigen van mijn eindwerk. Als laatste wil ik ook mijn ouders bedanken voor hun steun en volharding tijdens mijn opleiding.
3
SAMENVATTING Mijn eindwerk bestaat uit 3 delen, namelijk een beschrijving van mijn ontwikkelende competenties, mijn stageverslag en de bepaling van de year-end estimate voor Baudoin Mekanische Konstruktie. Het eerste deel omvat 5 opdrachten die ik tijdens mijn opleiding bachelor bedrijfsmanagement heb gemaakt. In dit deel bespreek ik onder meer de inhoud van de opdracht zelf en wat ik daaruit heb geleerd. Uiteraard bespreek ik ook mijn ontwikkelde competenties. Het stageverslag wordt toegelicht in deel twee. In mijn stageverslag vindt u meer informatie over het stagebedrijf en mijn stageactiviteiten en mijn competenties die ik tijdens mijn stage verworven heb. In bijlage vindt u ook mijn logboek. In het derde deel leg ik de bepaling van de year-end estimate voor Baudoin Mekanische Konstruktie uit. Aanvankelijk was het de bedoeling om de kostprijs berekening voor Mekanische Konstruktie Baudoin te gaan bespreken. Voor deze oefening diende ook de year-end estimate bepaald te worden. Bovendien zou ik dan ook een budget dienen te gaan bepalen om vervolgens de kostprijs te kunnen gaan berekenen. Dit zou veel te complex gaan worden en daarom heb ik nu gekozen voor de year-end estimate. Via de year-end estimate kan ik ook de link naar het dagelijkse boekhoudwerk aantonen.
4
INHOUDSTAFEL VOORWOORD ..................................................................................................... 2 SAMENVATTING ................................................................................................. 3 INHOUDSTAFEL .................................................................................................. 4 LIJST MET ILLUSTRATIES .................................................................................. 6 ALFABETISCHE LIJST VAN GEBRUIKTE SYMBOLEN EN AFKORTINGEN................ 7 INLEIDING ......................................................................................................... 8 1
OPDRACHTEN UITGEVOERD TIJDENS HET EERSTE, TWEEDE OF DERDE JAAR BEDRIJFSMANAGEMENT .............................................................. 9
1.1 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.3
Time management ............................................................................. 10 Inhoud ................................................................................................ 10 Wijze van aanpak .................................................................................. 10 Persoonlijke bevindingen en competenties ................................................ 10 Autofinanciering ................................................................................ 11 Inhoud ................................................................................................ 11 Wijze van aanpak .................................................................................. 12 Persoonlijke bevindingen en competenties ................................................ 12 Financiële analyse van Vatana ........................................................... 13 Inhoud ................................................................................................ 13 Wijze van aanpak .................................................................................. 14 Persoonlijke bevindingen en competenties ................................................ 14 Aanwerving bediende ........................................................................ 15 Inhoud ................................................................................................ 15 Wijze van aanpak .................................................................................. 15 Persoonlijke bevindingen en competenties ................................................ 15 Verslag KBAB ..................................................................................... 16 Inhoud ................................................................................................ 16 Wijze van aanpak .................................................................................. 17 Persoonlijke bevindingen en competenties ................................................ 17
2
STAGEVERSLAG .................................................................................. 18
2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4
Voorstelling stagebedrijf ................................................................... 18 Mekanische Konstruktie Baudoin (MKB) ............................................ 19 Activiteiten ........................................................................................ 20 Dagelijks .............................................................................................. 20 Wekelijkse ........................................................................................... 22 Andere taken ........................................................................................ 23 Ontwikkelde competenties................................................................. 25
3
HET OPMAKEN VAN DE YEAR-END ESTIMATE VOOR BAUDOIN MEKANISCHE KONSTRUKTIE .............................................................. 26
3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.2
De omzet bepaling ............................................................................. 27 Bezetting ............................................................................................. 27 Werkuren per jaar per werknemer ........................................................... 28 Totaal aantal werkuren per jaar van de productie werknemers .................... 30 Omzet / Marge bepaling ......................................................................... 32 De kosten bepaling ............................................................................ 32
3.2.2
Onderhoud en herstelling ....................................................................... 34
3.2.1.1 3.2.1.2 3.2.1.3 3.2.2.1 3.2.2.2
Huur onroerend goed ........................................................................................................ 33 Huur overig equipment ...................................................................................................... 33 Leasing vervoermiddelen ................................................................................................... 33 Onderhoud en herstelling pand en installatie......................................................................... 34 Onderhoud en herstelling vervoermiddelen ........................................................................... 35
5
3.2.2.3
Onderhoud en herstelling hardware en software .................................................................... 35
3.2.3.1 3.2.3.2
Brandstof vervoermiddelen ................................................................................................ 36 Overige huisvestingskosten ................................................................................................ 36
3.2.3 3.2.4 3.3
Overige kosten duurzaam actief .............................................................. 35 Afschrijvingen ....................................................................................... 37 Conclusie uit de simulatie .................................................................. 38
ALGEMEEN BESLUIT ......................................................................................... 39 LITERATUURLIJST............................................................................................ 40 BIJLAGEN ......................................................................................................... 41
6
LIJST MET ILLUSTRATIES Organogram cluster België ................................................................. Werkplaats MKB in Mol ...................................................................... Aankoopfacturen inboeken ................................................................. Omzet en orderintake ........................................................................ Inlezen verkoopfacturen van MKB ....................................................... Handmatige verwerking verkoopfacturen van MKB ................................
18 19 20 21 23 24
1-1 Vergelijkingstabel autofinanciering ....................................................... 1-2 Liquiditeitsratio's ................................................................................ 1-3 Solvabiliteitsratio's ............................................................................. 1-4 Rendabiliteitsratio's ............................................................................ 3-1 Rapportage structuur van de winst- en verliesrekening............................ 3-2 Aantal koppen van de uurschrijvers ...................................................... 3-3 Kalender 2012 ................................................................................... 3-4 Niet factureerbare uren ....................................................................... 3-5 Totaal productie uren.......................................................................... 3-6 Machine uren per jaar ......................................................................... 3-7 Huur terreinen en gebouwen ............................................................... 3-8 Leasingvervoermiddelen MKB .............................................................. 3-9 Onderhoud en herstelling pand en installatie .......................................... 3-10 Onderhoud en herstelling vervoersmiddelen ......................................... 3-11 Onderhoud en herstelling HW/SW/ICT ................................................. 3-12 Brandstof vervoermiddel ................................................................... 3-13 Overige huisvestingskosten ............................................................... 3-14 Belasting inzake vervoersmiddelen ..................................................... 3-15 Afschrijvingskost machines ................................................................ 3-16 Afschrijvingskost heftrucks ................................................................ 3-17 Afschrijvingskost kantoor inventaris .................................................... 3-18 Afschrijvingskost computerinstallatie ................................................... 3-19 Afschrijvingskost gebouwen ............................................................... 3-20 Afschrijvingskosten duurzame bedrijfsmiddelen ....................................
12 13 13 14 26 28 29 30 31 31 33 34 34 35 35 36 36 37 37 37 37 37 37 38
Figuur Figuur Figuur Figuur Figuur Figuur
Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel
2-1 2-2 2-3 2-4 2-5 2-6
Grafiek 2-1 Intake SC Mol 2011-2012 ................................................................. 22 Grafiek 2-2 Verloop BU Slangen ......................................................................... 23
7
ALFABETISCHE LIJST VAN GEBRUIKTE SYMBOLEN EN AFKORTINGEN ADV BA BIBF BU BW EA EBIT ERP EV FTE HW IAB ICT MKB mnd. MRO nt. NV OEM prod. SA SC SW tot. TV VV YEE
arbeidsduurverkorting bedrijfsactiva Bedrijfsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten business unit business warehouse every angle earning before interest and taxes enterprise resource planning eigen vermogen fulltime-equivalent hardware Instituut der Accountants en Belastingconsulenten informatie- en communicatietechnologie Mekanische Konstruktie Baudoin maand maintenance repair and reparations niet naamloze vennootschap original equipment manufacturer productieve société anonyme service center software totaal totaal vermogen vreemd vermogen year-end estimate
8
INLEIDING Allereerst bespreek ik 5 opdrachten die ik tijdens mijn opleiding heb gemaakt. Per opdracht vindt u een korte inhoud van de opdracht, mijn manier van aanpak om de opdracht te kunnen maken en mijn persoonlijke bevindingen met uiteraard mijn competenties die ik daarbij verworven heb. Het tweede deel is mijn stageverslag. Hierin vindt u een korte voorstelling van het stagebedrijf alsook mijn activiteiten die ik tijdens mijn stageperiode heb mogen uitvoeren. Daarna ik bespreek mijn ontwikkelde competenties. Het laatste deel gaat over het thema dat ik heb uitgewerkt, het bepalen van de yearend estimate voor Baudoin Mekanische Konstruktie. De bedragen en namen die ik in dit deeltje heb gebruikt zijn fictief en zijn dus niet in overeenstemming met de werkelijkheid. Door met afrondingen te werken, is het mogelijk dat er enkele kleine verschillen zijn.
9
1
OPDRACHTEN UITGEVOERD TIJDENS HET EERSTE, TWEEDE OF DERDE JAAR BEDRIJFSMANAGEMENT
Doorheen mijn studie als bachelor Bedrijfsmanagement, optie Accountancy-Fiscaliteit, heb ik allerlei opdrachten gemaakt. Daarbij heb ik ook verschillende competenties ontwikkeld en heb ik ook ontdekt wat mijn sterke en zwakke punten zijn. Ik ga 5 opdrachten bespreken die ik tijdens mijn opleiding gemaakt hebt. Per opdracht geef ik een korte inhoud, mijn wijze van aanpak en mijn persoonlijke bevindingen. Uiteraard bespreek ik ook mijn ontwikkelde competenties. De volgende 5 opdrachten die ik zal bespreken zijn: •
Time management;
•
Financiële analyse van Vatana nv;
•
Autofinanciering;
•
Aanwerving bediende;
•
Verslag KBAB.
Ik heb voor deze opdrachten gekozen omdat ik ze persoonlijk zeer interessant en uitdagend vond om te maken.
10
1.1
Time management
1.1.1
Inhoud
Goed georganiseerd zijn is zeer belangrijk. Iedereen kan wel plannen maken voor toekomstige gebeurtenissen, maar ze effectief uitvoeren en deadlines halen is een ander verhaal. Hoe vaak hoor je mensen zeggen: “Ik heb geen tijd”. Daarom is het hoogstnoodzakelijk om je tijd zo goed mogelijk in te delen. Er werd aan ons gevraagd om een schema op te stellen met onze toekomstige plannen, zowel voor school als privé. 1.1.2
Wijze van aanpak
Ik verkies om één agenda te gebruiken voor zowel school als privé. Alleen zo kan je alles beter en preciezer organiseren. Sommige plannen zijn net iets belangrijker dan andere. Daarom dien je een onderscheid maken tussen wat belangrijk is en wat je eventueel achterwege kan laten. Hiervoor maakte ik gebruik van kleuren. Bijvoorbeeld: Rood Oranje Geel Groen
1.1.3
Doe nu: zeer belangrijk Doe later: belangrijk, maar niet dringend Delegeer: niet belangrijk, maar wel dringend Dump: niet belangrijk en niet dringend
Persoonlijke bevindingen en competenties
We leven in een zeer drukke maatschappij met veel stress en tijdsgebrek. Het bepalen van je prioriteiten is dus een must. Uiteraard weten we allemaal dat je soms gestoord wordt als je met iets bezig bent. Daarom kun je beter die elementen, die voor afleiding zorgen, elimineren. Alleen zo kun je je tijd zo effectief mogelijk besteden. Als je goed georganiseerd bent en je plannen effectief uitvoert zoals gepland, moet alles normaal goed verlopen en zit je bovendien niet te kampen met te veel stress. Kortom, een goede time management zorgt voor een betere structuur in het leven. Uit deze opdracht heb ik vooral geleerd dat een goede coördinatie zeer belangrijk is. Alles goed plannen en indelen zodat je uw tijd zo efficiënt mogelijk kan besteden en geen kostbare tijd verliest. Het is zeker niet slecht om bepaalde zaken ruim op voorhand te plannen. Zo heb je genoeg tijd om uw plannen effectief te kunnen uitvoeren en eventueel bij te sturen indien nodig.
11
1.2
Autofinanciering
1.2.1
Inhoud
De situatie: een zelfstandige ondernemer wil een nieuwe bedrijfswagen aanschaffen. Kan hij de wagen best leasen of meteen aankopen? En welke financieringsvorm is voor hem het voordeligste? Er zijn twee mogelijkheden om een wagen te financieren: •
Een lening aangaan bij de bank/garage;
•
Een leasingcontract afsluiten.
De eerste mogelijkheid is een lening aangaan bij de bank. De lening wordt met de intrest maandelijks terugbetaald in een vooraf bepaalde termijn. Soms is het ook mogelijk een lening aan te gaan bij de garage zelf. Maar meestal vragen ze een voorschot van ongeveer 15 % op het aankoopbedrag. De terugbetaling gebeurt op dezelfde wijze als bij de bank. Een tweede mogelijkheid is een leasingcontract afsluiten. Dit is een financieringsvorm waarbij de leasingmaatschappij de wagen aankoopt en die dat ter beschikking stelt aan de huurder voor een periode die vooraf bepaald wordt. In de praktijk bestaan er 3 vormen van leasing, elk met hun specifieke kenmerken: •
De financiële leasing of financieringshuur;
•
De financiële renting;
•
De operationele renting.
De financiële leasing staat het dichtst bij de bankfinanciering. Hier koopt de leasingmaatschappij de gekozen bedrijfswagen aan en stelt die ter beschikking aan de leasingnemer voor een bepaald periode tegen een vaste maandelijkse huurprijs. Achteraf is er een aankoopoptie mogelijk, dat kan variëren tussen 3 % en 15 % van het aankoopbedrag. Financiële renting onderscheidt zich van de financiële leasing door de hoogte van de aankoopoptie. De restwaarde bedraagt minstens 16 % van de aanschaffingswaarde. Op boekhoudkundig vlak zijn er ook verschillen. Bij de financiële leasing wordt het goed beschouwd als een investering. Het goed wordt geactiveerd en afgeschreven. Bij de financiële renting worden de huurfacturen rechtstreeks in de bedrijfskosten geboekt. Hier is geen sprake van een investering. Onder operationele leasing wordt de echte huur van een bedrijfswagen verstaan. Maar hier is echter geen aankoopoptie mogelijk, omdat in de huur meestal enkele tot zeer uitgebreide bijkomende diensten vervat zitten. Boekhoudkundig wordt ook hier de huurfacturen zoals bij de financiële renting rechtstreeks in de kosten geboekt.
12
Om uiteindelijk te kunnen besluiten welke financieringsvorm het beste is, werd er een vergelijkingstabel opgesteld. Uit deze vergelijking kun je besluiten dat een autolening bij de bank toch 567,20 EUR goedkoper is dan een autoleasing. Tabel 1-1 Vergelijkingstabel autofinanciering KBC Bank (Balen) Bedrag van de auto Maandelijkse aflossing of huur (met intrest) Looptijd Bijkomende of extra kosten
Autolening
Financiële leasing
20.000,00 EUR
20.000,00 EUR
383,81 EUR 60 maanden
379,93 EUR 60 maanden Restwaarde (4 %) 800,00 EUR 22.795,80 EUR nog geen eigenaar
Geen 23.028,60 eigenaar
Totaal
23.595,80 EUR eigenaar
Financiële leasing wordt alleen aangeraden als je geen lening krijgt of als je het geld wil vrijhouden voor andere investeringen. 1.2.2
Wijze van aanpak
Het werd al vrij duidelijk wat er van ons verwacht werd. Ik heb dan ook meteen een afspraak gemaakt bij de bank, zodat ik allerlei informatie kon verzamelen in verband met autofinanciering. Ik heb met deze gegevens een vergelijkingstabel opgesteld, waar ik dan uiteindelijk uit kon afleiden welke financieringsvorm het voordeligste is. 1.2.3
Persoonlijke bevindingen en competenties
Ik vond dit een zeer interessante opdracht om te maken omdat we een situatie mochten uitwerken. Hiervoor heb ik mijn gegevens geanalyseerd en kon er uit afleiden welke vorm van financiering aan te raden was in welke situatie. Ik had vooraf wel al een licht vermoeden maar had geen idee hoe groot of hoe klein het verschil kon zijn. Door dit werkje te maken heb ik geleerd hoe je de verschillende aspecten van een te analyseren situatie kan identificeren. Ook heb ik geleerd dat je de gegevens vanuit een kritisch standpunt moet kunnen interpreteren. Uiteraard moet je het resultaat ook in kaart kunnen brengen en motiveren waarom het zo is. Hierdoor zal het makkelijker zijn om een advies te formuleren en te verantwoorden op basis van de geanalyseerde gegevens.
13
1.3
Financiële analyse van Vatana
1.3.1
Inhoud
We hebben een financiële analyse uitgevoerd op de jaarrekening van Vatana nv. Vatana nv is een handelsonderneming die allerlei producten verkoopt, uiteenlopend van sportbenodigdheden tot fashionkleren. Daarnaast heeft Vatana een groot assortiment aan speelgoed en schoolgerief. Vatana verkoopt ook reiskoffers en –tassen. Deze analyse geeft een uitgebreid financieel beeld van het bedrijf, zowel op korte als lange termijn. Om een duidelijk beeld te kunnen vormen hoe de onderneming zich financieel ontwikkelt, hebben we de liquiditeitsratio’s, de solvabiliteitsratio’s en de rendabiliteitsratio’s berekend. Met deze berekeningen kunnen we Vatana gaan vergelijken met de sector kleinhandel. Door deze vergelijking te maken, kunnen we de financiële toestand van de onderneming achterhalen. En uiteindelijk kunnen we ook gaan besluiten of Vatana een liquide, solvabel en/of rendabel bedrijf is. De liquiditeitsratio’s tonen aan in welke mate de onderneming haar schulden in minder dan 1 jaar kan nakomen. De solvabiliteitsanalyse heeft tot doel te achterhalen of de financiering van een onderneming evenwichtig verdeeld is tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen. Het geeft de belanghebbende een inzicht in welke mate de onderneming in staat is haar financiële verplichtingen na te komen. Het berekenen van de rendabiliteitsratio’s gaat na hoe rendabel de onderneming is. Tabel 1-2 Liquiditeitsratio's Liquiditeitsratio’s Acid test Rotatie van de aangekochte voorraden Netto-kasratio
Boekjaar 2009
Boekjaar 2008 2,55 4,35
2,45 4,94
56,56 %
56,11 %
De acid test is zeer goed gepositioneerd voor beide boekjaren. In vergelijking met de sector kleinhandel bevindt Vatana zich in het 4e kwartiel. Vatana heeft geen enkele problemen om zijn korte termijn schulden af te betalen. De rotatie van de aangekochte voorraden is lichtjes gedaald, maar de aangekochte goederen verkopen nog steeds goed. De netto-kasratio ligt zeer hoog voor beide boekjaren. Dit is zeer positief. Tabel 1-3 Solvabiliteitsratio's Solvabiliteitsratio’s VV/EV VV/TV EV/VV EV/TV Zelffinancieringsgraad Cashflow/VV VV/cashflow
Boekjaar 2009
Boekjaar 2008 0,15 12,69 % 6,88 87,31 % 40,62 % 73,56 % 1,36
0,16 13,69 % 6,31 86,31% 36,83 % 64,71 % 1,54
We kunnen constateren dat Vatana een zeer lage schuldgraad heeft. Hieruit is de graad van financiële onafhankelijkheid af te leiden die zeer hoog ligt. Op vlak van zelffinancieringsgraad doet Vatana het ook heel goed. De zelffinancieringsgraad loopt in stijgende lijn, dit is uiteraard heel goed. De cashflow geeft een positieve uitkomst. Wat
14
de aflossingscapaciteit en aflossingsduur betreffen, situeren deze ratio’s zich in een voortreffelijke positie. Tabel 1-4 Rendabiliteitsratio's Solvabiliteitsratio’s Brutoverkoopmarge Nettoverkoopmarge Bruto-rendabiliteit van Netto-rendabiliteit van Rotatie van de BA Netto-rendabiliteit van belastingen Netto-rendabiliteit van belastingen Bruto-rendabiliteit van
Boekjaar 2009
BA BA de EV voor de EV na het EV
Boekjaar 2008 9% 7,03 % 27,71 % 21,21 % 3,02 10,86 %
8% 6,39 % 27,37 % 21,42 % 3,35 10,75 %
7,92 %
7,80 %
10,69 %
10,26 %
De bruto- en nettoverkoopmarge liggen zeer hoog in vergelijking met de sector. De rotatie van de bedrijfsactiva heeft een positieve invloed op zowel de bruto-rendabiliteit als de netto-rendabiliteit. We kunnen dus besluiten dat Vatana een zowel liquide, solvabel als rendabel bedrijf is. 1.3.2
Wijze van aanpak
Voor deze groepsopdracht moesten we een onderneming kiezen. In ons geval was het dus van Vatana nv. We hebben de recentste jaarrekening van Vatana geraadpleegd. Vooraleer we een analyse konden uitvoeren, dienden we de balans en de resultatenrekening te gaan herwerken. De herwerkte balans en resultatenrekening is nodig om de ratio’s te kunnen berekenen om vervolgens de situering van de onderneming te gaan vergelijken met de sector kleinhandel. We wisten al op voorhand dat dit geen makkelijke opdracht ging zijn. Uit andere opdrachten is het gebleken dat het niet altijd evident is om samen te komen. Daarom hebben we besloten om via Dropbox te werken. Dropbox is een online clouddienst waar je bestanden online kan opslaan. Het enige wat we hiervoor moesten doen, was een account aanmaken en elkaar toestemming geven voor een bepaald bestand. Met één druk op de knop werd het bestand gesynchroniseerd tussen de verschillende computers. Zo konden we alles op de voet volgen en waar nodig eventueel bijsturen. 1.3.3
Persoonlijke bevindingen en competenties
Deze opdracht was de ideale manier om uw theoretische kennis toe te passen in de praktijk. Alleen zo weet je wat het precies allemaal inhoudt en wat er allemaal bij komt kijken als je dit effectief moet gaan uitvoeren. Ik heb geleerd hoe je verschillende aspecten van een jaarrekening moet analyseren en hoe ik bepaalde informaties moet interpreteren. Op deze manier kan je de financiële risico’s en kansen van een bedrijf ontleden, de kredietwaardigheid van klanten en leveranciers bepalen en de positie van een bedrijf vergelijken met de concurrentie.
15
1.4
Aanwerving bediende
1.4.1
Inhoud
Voor het keuzepakket Zelfstandig ondernemen hebben we een opdracht gekregen in verband met de sociale wetgeving. We dienden de aspecten te bespreken waarmee we rekening dienen te houden bij het aanwerven van een bediende. We zijn er van uit gegaan dat wij een boekhoudkantoor zijn. Vooraleer we effectief iemand gaan aanwerven gaan we ze eerst een proef laten lopen. Er moet dus een proefcontract opgesteld worden met een maximum proefperiode die afhankelijk is van het bruto jaarloon. In ons geval mag de proefperiode maximum 6 maanden duren omdat het bruto jaarloon van de persoon die we willen aanwerven lager ligt dan de grens van 36.605 EUR. Tijden die proefperiode krijgt de werkgever de mogelijkheid om na te gaan of de werknemer wel geschikt en bekwaam is voor het werk. Bovendien krijgt de werknemer ook de gelegenheid om te zien of het werk hem wel ligt. Beslist de werkgever de bediende aan te nemen, is hij verplicht een arbeidsovereenkomst en arbeidsreglement op te stellen. 1.4.2
Wijze van aanpak
Eerst hebben we de situatie geschetst. We zijn dus tot een beslissing gekomen een boekhouder/ster aan te werven. Vervolgens laten we deze persoon dan een proef lopen en nadien pas een contract aanbieden. Pas als de situatie geschetst is kunnen we de procedures gaan uitwerken en volgende stappen ondernemen. •
Vacature schrijven;
•
Proefcontract opstellen;
•
Arbeidsovereenkomst en arbeidsreglement opstellen.
Het is ook nodig om informatie op te zoeken om de verplichte documenten te kunnen opstellen. 1.4.3
Persoonlijke bevindingen en competenties
Dit was een van de moeilijkere opdrachten. Het was achteraf gezien toch niet zo simpel als ik dacht. Er komt heel wat bij kijken als je iemand wil aanwerven. Alle wettelijke documenten die moeten worden opgesteld en wat er allemaal zeker moet in staan. Het is soms niet zo evident om te weten welke informatie relevant is. We hebben heel veel opzoekwerk gedaan om deze opdracht te kunnen vervolledigen. Bij het maken van de opdracht heb ik geleerd dat je kwaliteitsvol moet kunnen handelen door nauwkeurig te werken en te handelen vanuit deontologische principes. Met andere woorden letten op het kleinste detail en bepaalde regels respecteren. Doe je dit niet dan zit de kans er in dat uw contracten niet geldig zijn.
16
1.5
Verslag KBAB
1.5.1
Inhoud
We hadden de mogelijkheid gekregen om een seminarie bij te wonen. De Kempense Beroepsvereniging van Accountants, Belastingconsulenten, Boekhouders en Bedrijfsrevisoren, beter bekend als KBAB. Er werd ons gevraagd om hierover een verslag te schrijven. We kunnen drie economische beroepen onderscheiden, onder andere boekhouder, accountant en bedrijfsrevisor. Om een van deze beroepen te mogen uitoefenen moet er aan enkele voorwaarden voldaan worden. Deze drie economische beroepen hebben hun eigen specifieke beroepsactiviteiten. •
Boekhouder (BIBF) Vooraleer je een erkende boekhouder wordt, dien je een stage van minstens 200 werkdagen te lopen gedurende een periode van minstens 12 maanden en maximum 36 maanden. Uiteraard heb je ook een stagemeester nodig, daarna kan je pas het bekwaamheidsexamen afleggen. Ø
•
Voornaamste taken: -
De boekhouding doen;
-
Fiscaliteit;
-
Advies geven op het gebied van vennootschapsrecht, sociaalrecht en arbeidsrecht;
-
Hij biedt ook bijstand bij de oprichting van de onderneming;
-
En geeft raad betreffende bedrijfsbeheer.
Accountant (IAB) In tegenstelling tot het BIBF moet je bij het IAB eerst een toelatingsexamen afleggen vooraleer je stage mag lopen. De stage duurt 3 jaar en dit onder begeleiding van een stagemeester. Na de eerste en het tweede jaar moet de stagiair tussentijdse proeven afleggen. Pas daarna mag je meedoen aan het bekwaamheidsexamen. Deze wordt tweemaal per jaar georganiseerd. Het eerste examen is om toegang te krijgen tot het bekwaamheidsexamen. Het tweede examen is het eigenlijke bekwaamheidsexamen. Ø
Voornaamste taken: -
Nakijken, corrigeren en uitvoeren van expertiseopdrachten.
17
•
Bedrijfsrevisor Ook hier dien je zoals bij het IAB een toelatingsexamen afleggen. Daarnaast loop je ook 3 jaar stage onder begeleiding van een stagemeester. Pas na deze periode kun je het bekwaamheidsexamen afleggen. Naast het bekwaamheidsexamen moet je ook een soort van eed afleggen. Ø
Voornaamste taken: -
1.5.2
Audit, dit houdt in dat hij in alle onpartijdigheid de boekhoudkundige en financiële gegevens controleert en beoordeelt.
Wijze van aanpak
Ik moest amper informatie opzoeken. Op die dag zelf werd al zoveel informatie meegegeven, dat ik meteen aan mijn verslag kon beginnen. 1.5.3
Persoonlijke bevindingen en competenties
Ik ben blij dat we de mogelijkheid hebben gekregen om dit seminarie te mogen bijwonen. We hebben ook de kans gekregen om met mensen te praten die al enkele jaren ervaring hebben in deze beroepswereld. Al onze vragen werden beantwoord. Door dit seminarie bij te wonen, heb ik een breder inzicht gekregen in verband met de verschillende beroepen. Door dit seminarie heb ik geleerd kwaliteitsvolle redeneringen op te bouwen. Je moet niet alles geloven wat je leest, maar ook zelf durven nadenken. En uzelf de vraag durven stellen of dit wel effectief klopt of niet. Voordat ik dit seminarie heb bijgewoond las ik van alles op het internet over deze drie economische beroepen en allerlei andere informatie over hoe of wat je moet doen om één van deze beroepen te mogen uitoefenen. Ik vond zoveel informatie dat ik uiteindelijk niet meer wist welke informatie relevant was. Maar door dit seminarie is het allemaal duidelijk geworden.
18
2
STAGEVERSLAG
2.1
Voorstelling stagebedrijf
Vanaf 27 februari tot en met 25 mei 2012 heb ik de mogelijkheid gekregen om stage te lopen op de boekhoudafdeling bij Eriks nv te Mol. Eriks is een dochteronderneming van Eriks Group nv te Alkmaar. De activiteiten van Eriks bestaan uit het inkopen, opslagen, verbeteren, distribueren en verkopen van een breed en hoogwaardig assortiment van werktuigbouwkundige onderdelen. Het geografische zwaartepunt van de activiteiten situeert zich voornamelijk in Europa, het Midden-Oosten en de USA. Daar wordt ongeveer 95 procent van de omzet gerealiseerd. Daarnaast heeft ERIKS ook nog vestigingen in Mexico, India, Nigeria, China en Zuidoost-Azië. Eriks is gevestigd in meer dan 25 landen. Alle groepsmaatschappijen zijn ondergebracht in 13 clusters, die ieder een geografisch marktgebied bedienen. Ze zijn actief in verschillende marktgebieden zoals: • Basisindustrie; • Chemie; • Energie; • Machine en apparatenbouw; • Olie en gas; • Petrochemie en raffinage; • Scheepsbouw; • Transport en luchtvaart; • Utiliteit; • Voeding en pharma. (Markten)
Een van de 13 clusters is de cluster België, die verder onder te verdelen is in de juridische entiteiten Tradcom en Econosto, de Vemoflex “groep” en de Eriks “groep”. Eriks “groep” is niet echt een groep maar eerder een consolidatie van de vier volgende juridische entiteiten: Eriks nv, MKB nv, Eriks Luxembourg sa en Eriks Campion sa.
Cluster België
Tradcom nv
Econosto nv
Eriks nv
Figuur 2-1 Organogram cluster België
MKB nv
Eriks "groep"
Vemoflex "groep"
Luxembourg sa
Campion sa
19
De Eriks “groep” was in 2011 goed voor een geconsolideerde externe omzet van 117 miljoen EUR en stelde 521 mensen te werk. Eriks bedient vanuit 11 lokale service centers en 3 Technologie centers de industrie van MRO- en OEM-componenten, en dit steeds met de nodige technische ondersteuning. In de Technologie Centers worden innovatieve productcombinaties ontwikkeld en ligt de focus op productspecialisatie, applicatiekennis, engineering en maatwerk. (Service Centers & Technology Centers)
2.2
Mekanische Konstruktie Baudoin (MKB)
MKB is een werkplaats voor mechanische bewerkingen. In 2011 realiseerde MKB een omzet van 6.032.658 EUR en stelde 53 mensen te werk. De werkplaats kunnen we opdelen in 4 afdelingen: •
Herstelling en onderhoud In deze afdeling trachten ze de klant zo snel en efficiënt mogelijk een oplossing te bieden. Met de zeer grote stock aan verschillende staalsoorten, inox en andere constructiemetalen is dit perfect mogelijk.
•
Engineering en machinebouw Hier maken ze machines en gereedschappen. Ze beschikken over de nodige vakbekwame en gemotiveerde ontwerpers.
•
Onderhoud en wisselstukken Hier worden onderdelen vervaardigd in de meest uitgebreide afmetingen en complexiteit. Ook hier beschikken ze over de nodige machines en werkkrachten.
•
Kwaliteitscontrole In de laatste afdeling wordt er voor de kwaliteitscontrole de ISO norm 9001 toegepast. Hiervoor zijn ze ook door Lloyd’s gecertificeerd. Als klant kun je een beroep doen op de kennissen en middelen van MKB indien je zelf niet over de nodige mogelijkheden beschikt.
Figuur 2-2 Werkplaats MKB in Mol (Mekanische Konstruktie Baudoin)
20
2.3
Activiteiten
Tijdens mijn stageperiode heb ik verschillende taken mogen uitvoeren. Mijn takenverdeling bestonden voornamelijk uit dagelijkse en wekelijkse activiteiten, maar af en toe mocht ik ook nog andere taken uitvoeren. 2.3.1 •
Dagelijks Aankoopfacturen inboeken Ik heb aankoopfacturen ingeboekt van al de bedrijven die vallen onder de “Eriks groep”, namelijk 3 Belgische bedrijven en 1 Luxemburgs en 1 Frans bedrijf.
Figuur 2-3 Aankoopfacturen inboeken
Eriks werkt met het ERP-systeem SAP. De facturen worden per bedrijfsnummer ingeboekt. Alle kosten worden aan een grootboekrekening en kostenplaats toegewezen. Op deze manier krijg je een periodiek overzicht van de kosten per afdeling. Soms is het mogelijk dat de kosten ook worden toegewezen aan een personeelsnummer. Dan gaat het om kosten die specifiek voor of door die werknemer zijn gemaakt. Bij het inboeken van de facturen was het ook belangrijk om te letten op de periode waarop de factuur betrekking op heeft. Dit is belangrijk voor een juiste maandelijkse rapportage te kunnen doen.
21
•
Omzet en orderintake Deze excel-document heb ik iedere morgen moeten aanvullen.
Figuur 2-4 Omzet en orderintake
22
De gegevens heb ik moeten uitdraaien uit SAP Business Warehouse (BW) en Every Angle (EA). De bedoeling van de omzet en orderintake is om een dagelijkse rapportage weer te geven van de omzet en order per service center en per business unit. Elke maandag diende ik ook de bruto winst marge van de omzetten van de vorige week in te geven. Hiervoor diende ik de omzet van een hele week uit Business Warehouse te halen. In het tabje other opco’s zijn Vemoflex en Econosto ondergebracht. De gegevens kreeg ik per mail binnen van een werknemer van Vemoflex en Econosto. 2.3.2 •
Wekelijkse Transactierapport Om het transactierapport te kunnen invullen, diende ik mij te baseren op de gegevens van de orderintake. In het transactierapport zijn de orders gewoon samengevoegd per week. Deze gegevens worden ook nog eens weergegeven in een grafiek. Zo krijg je een beter overzicht hoe de orderintake loopt per service center en ook per business unit in vergelijking met vorig jaar.
Grafiek 2-1 Intake SC Mol 2011-2012
•
Orderportefeuille Het verschil met de orderintake is dat de orderportefeuille een momentopname is. Dit wil dus zeggen dat de orders kunnen stijgen of dalen naargelang dat er nieuwe orders binnen komen of als er orders worden gefactureerd. Ook hier maken ze een onderscheid tussen service center en business unit.
•
Verloop van de orderportefeuille Het verloop van de orderportefeuille is gebaseerd op de gegevens van de orderportefeuille. Het enige verschil met de orderportefeuille is dat de gegevens wekelijks worden weergegeven en om per week te kunnen aantonen hoe het fluctueert. Deze gegevens worden dan ook nog eens visueel ondersteund met grafieken.
23
Grafiek 2-2 Verloop BU Slangen
•
2.3.3 •
Te ontvangen facturen Mol (leveranciers van handelsgoederen) Enkel de geregistreerde facturen moeten opgelijst worden. Deze geregistreerde facturen zijn nog niet terug te vinden in het boekhoudsysteem. Ze moeten nog behandeld worden omdat er nog problemen zijn met de facturen, bijvoorbeeld prijsverschillen. Maar we lijsten dit op om een overzicht te krijgen van de toekomstige kosten.
Andere taken Verkoopfacturen van MKB verwerken Deze facturen krijgen we geregeld binnen van de facturatiedienst van MKB. Deze verkoopfacturen moeten we gaan inlezen in SAP, want zij werken met een ander ERP-systeem.
Figuur 2-5 Inlezen verkoopfacturen van MKB
Het verwerken van de verkoopfacturen verloopt redelijk goed. Bij het inlezen moet je enkele veldjes invullen, onder andere het bedrijfsnummer “EB72” omdat het gaat om verkoopfacturen van MKB. Bij bestandsnaam moet je gewoon het bestand inladen. De grootboekrekening 700100 “verkopen handelsgoederen” en de kostenplaats “14000” blijft altijd hetzelfde. De facturen worden meestal zonder al te veel problemen ingelezen en kunnen effectief verwerkt worden. Uiteraard is het altijd mogelijk dat een factuur niet kan geboekt worden omwille van een probleem. Deze factuur diende ik dan handmatig te verwerken. Het probleem is meestal te wijten aan de belastingscode. Voor facturen betreffende verkopen buiten de Europese gemeenschap moeten we een andere belastingscode opgeven.
24
Figuur 2-6 Handmatige verwerking verkoopfacturen van MKB
•
Wisselbrieven ingeven Bepaalde Franse klanten maken toch nog gebruik van wisselbrieven. Die diende ik in Isabel in te geven zodat ze geïnd kunnen worden.
•
Leveranciers betalingen van MKB Hiervoor wordt er een binnenlands en buitenlands betalingsvoorstel getrokken. Eerst moeten we gaan zien welke facturen er betaald mogen worden en welke niet. De facturen die goedgekeurd zijn, mogen betaald worden. Vervolgens gaan we nagaan welke kortingen we mogen meenemen en controleren we tegelijkertijd ook of het bankrekeningnummer klopt. Als dit allemaal gebeurd is, moeten we het bestand gaan inladen in Isabel. Daarna kunnen deze facturen betaald worden.
25
2.4
Ontwikkelde competenties
Tijdens mijn stageperiode heb ik zowel algemene als beroepsspecifieke competenties ontwikkeld. Mijn algemene competenties zijn: •
Kwaliteitsvolle redeneringen leren opbouwen, dit wil zeggen dat je niet altijd alles moet geloven van wat je leest of hoort. Het is belangrijk om zelf na te denken en goed te zien of het wel allemaal klopt. Het selecteren van betrouwbare bronnen speelt hierbij een zeer belangrijke rol.
•
Jezelf kritisch kunnen evalueren, voor jezelf kunnen bepalen wat je kunt en niet kunt. Door het uitvoeren van allerlei taken word je geconfronteerd met allerlei situaties. Enkel op deze manier kom je te weten wat je sterke en zwakke punten zijn.
•
Kwaliteitsvol handelen door onder meer flexibel, creatief en nauwkeurig te werken. Voor de uitgevoerde taken moet je aandacht besteden aan alle elementen, ook aan het kleinste detail. Alleen zo kun je ervoor zorgen dat de gegevens correct en volledig zijn.
•
In een bedrijf is het uiterst noodzakelijk om te communiceren. Als je in team moet samenwerken, komt er communicatie bij te pas. Bij het ondervinden en melden van problemen moet er ook gecommuniceerd worden. Kortom, goede communicatie is onontbeerlijk in een bedrijf.
De beroepsspecifieke competenties: •
Bij het beheren van informatie is het belangrijk om te weten welke informatie van toepassing is in de bedrijfscontext. Je moet de gegevens vanuit betrouwbare bronnen kunnen verzamelen en verwerken tot direct bruikbare informatie. Je moet de gegevens goed beheren zodat ook anderen die er belang bij hebben deze informatie efficiënt kunnen terugvinden. Het is ook nodig dat je gebruik kunt maken van gepaste ICT-tools.
•
Situaties kunnen identificeren en analyseren, dit wil zeggen dat je goed moet weten waarmee je bezig bent. Het is zeker niet de bedoeling om alles gewoon over te nemen. Het is dus belangrijk om de gegevens kritisch te analyseren en te interpreteren. Dan pas kun je de gegevens goed in kaart brengen en motiveren.
•
Coördinatie is zeer cruciaal in een bedrijf. Je moet alles goed kunnen plannen en de opgestelde plannen effectief kunnen uitvoeren. Uiteraard moet je de uitvoerde opdrachten kunnen controleren en bijsturen waar nodig. Een goed timemanagement zorgt voor een goed verloop van de plannen. Zo kun je resultaatgericht werken en je doelen bereiken. De nodige stressbestendigheid kan je hierbij wel een handje helpen.
26
3
HET OPMAKEN VAN DE YEAR-END ESTIMATE VOOR BAUDOIN MEKANISCHE KONSTRUKTIE
“In tegenstelling tot het budget is de year-end estimate niet norm- of taakstellend. Het budget weerspiegelt de strategische ambities, vertaald in targets en acties voor relevante succesfactoren en prestatie-indicatoren over de budgetperiode. Het doel van een year-end estimate is early warning en een middel voor correctieve actie. Een volledig gedetailleerde planning is hiervoor zeker niet noodzakelijk.” (Geelen, Tullemans, & Aertsen, 2006)
Voor Baudoin Mekanische Konstruktie (verder MKB genoemd) is het doel van de yearend estimate: •
De uren ontwikkeling van de productieve arbeiders in te schatten De schatting is eerder bedoeld om de omzet te bewaken. Indien er arbeiders vertrekken of ontslagen worden, ga je minder uren hebben, met als gevolg dat de omzet ook gaat dalen.
•
De ontwikkeling van het bedrijfsresultaat (EBIT) te kunnen volgen Zo kan er nog op tijd ingegrepen worden als het bedrijfsresultaat de verkeerde richting uitgaat.
•
De cashplanning te optimaliseren Aan de hand hiervan kan MKB zien of ze genoeg kapitaal heeft voor nieuwe investeringen of ze moet gaan lenen om te kunnen investeren.
•
Een eerste stap voor de opmaak van het budget voor het volgend jaar Dit is een cijfermatige voorstelling waarin de kosten en de opbrengsten voor de komende periode worden geraamd. Hierbij kunnen we o.a. denken aan de verwachte omzet en winst, eventuele nieuwe investeringen die gaan plaatsvinden of uitbreiding van het personeelsbestand.
Na de rapportage over de maand april ga ik de kosten en opbrengsten extrapoleren naar één volledig jaar. De rapportage structuur van de winst- en verliesrekening bestaan uit volgende componenten: Tabel 3-1 Rapportage structuur van de winst- en verliesrekening
Omzet/marge extern Omzet/marge intern Overige omzet Bruto winst - Bedrijfskosten Overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfsresultaat
27
MKB maakt een onderscheid tussen omzet/marge extern en intern omdat MKB ook verkoopt aan groepsmaatschappijen zoals Vemoflex en Eriks NL. Onder overige omzet zijn alle betalinskortingen aan klanten en leveranciers vervat. MKB heeft volgende bedrijfskosten: • • • • • • • • • •
Personeelskosten; Kosten duurzame bedrijfsmiddelen; Energiekosten; Marktingkosten; Vracht- en magazijnkosten; Infokosten; Verzekeringen en belastingen; Algemene kosten; Uren productie; Management fee.
De bedrijfsopbrengsten van MKB bestaan niet alleen uit het verkopen van maatwerken en andere onderdelen, maar ook uit verkoop van schroot. Deze wordt ondergebracht onder overige bedrijfsopbrengsten. Als we alle winst- en verliesrekeningen samen nemen bekomen we het bruto bedrijfsresultaat.
3.1
De omzet bepaling
Alvorens ik de omzet kan bepalen, dien ik de beschikbare werkuren van de productieve arbeidskrachten te kennen. Belangrijk om te weten is dat bij MKB de machines steeds bemand worden door één “chauffeur”. Aangezien MKB geen serie productie maakt, draait ook elke machine steeds bemand. Om nu verder het aantal uren te kunnen bepalen dien ik eerst het volgende te bepalen: •
De bezetting van de productieve arbeiders;
•
De nog resterende werkuren voor het jaar 2012.
3.1.1
Bezetting
De bezetting geeft weer: •
Hoeveel arbeiders en bedienden er in dienst zijn;
•
Hoeveel personen er nog in dienst komen;
•
Welke personen er eventueel uit dienst gaan.
28
In mijn voorbeeld werken er bij MKB 35 productieve arbeiders, 4 niet-productieve arbeiders en 15 bedienden. Een eerste onderscheid wordt gemaakt tussen productieve en niet-productieve werknemers. Productieve arbeiders zijn uurschrijvers, bijvoorbeeld een machineoperator. Deze uren worden doorgerekend aan de klant. De uren van een nietproductieve werknemer, bijvoorbeeld een magazijnier, kunnen niet doorgerekend worden aan de klant. Deze persoon verricht ondersteunende werkzaamheden zodat de productie kan doorlopen in maximale omstandigheden. Bij de bedienden is de tekenaar een uurschrijver. In dit voorbeeld is er dus maar één tekenaar die voor 50 % uren op orders werkt. Een tweede belangrijke factor om rekening mee te houden is het onderscheid tussen koppen en FTE, fulltime–equivalent. Eén werknemer is altijd één kop maar kan 0,75 FTE zijn als hij bijvoorbeeld maar 75 % werkt. In mijn voorbeeld zijn enkel de productieve arbeiders en de tekenaar van belang, uitgedrukt in FTE. Tabel 3-2 Aantal koppen van de uurschrijvers
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
3.1.2
Arbeiders 34,10 34,10 34,10 34,10 34,10 34,10 33,10 33,10 33,10 33,10 33,10 33,10
Bedienden 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 Gem.
Aantal koppen 34,60 34,60 34,60 34,60 34,60 34,60 33,60 33,60 33,60 33,60 33,60 33,60 34,10
Werkuren per jaar per werknemer
Ik ga als volgt te werk voor het aantal werkuren per werknemer te bepalen. Eerst stel ik een kalender op voor 2012 en daarin vermeld ik de weekends en feestdagen. Vervolgens bepaal ik het aantal werkdagen. Als ik deze gegevens heb, kan ik de dagen gemakkelijk overzetten naar uren, als je weet dat er 8 uren per dag wordt gewerkt.
29
Tabel 3-3 Kalender 2012
In bovenstaande tabel zie je nu dat één werknemer maximaal 2.032 uren per jaar kan presteren. Vervolgens dien ik de niet-productieve uren te bepalen. Onderstaande puntjes vallen onder niet factureerbare uren: •
Vakantiedagen; - Iedereen heeft recht op een wettelijk minimum aan vakantiedagen. Hoeveel vakantiedagen je krijgt, hangt af van je tewerkstelling en hoeveel dagen je per week werkt. Werk je in een 6-dagenstelsel dan heb je recht op 24 dagen, bij een 5-dagenstelsel heb je recht op 20 dagen. Zowel de arbeiders als de bedienden van MKB werken in een 5-dagenstelstel.
•
Anciënniteitdagen van de productieve arbeiders; - Om deze dagen te kunnen bepalen, dien je te weten vanaf wanneer de werknemers in dienst zijn gekomen. Voor elke vijf dienstjaren krijgt een werknemer één extra dag verlof, met een maximum van vijf dagen. In mijn voorbeeld zie je dat er 76 anciënniteitdagen zijn voor 35 productieve arbeiders. Dit komt neer op een gemiddeld aantal anciënniteitdagen van 2,17 dagen of 17,36 uur.
•
Arbeidsduurverkorting of ADV-dagen; -
•
De werknemers bij MKB werken 40 uren per week maar volgens de geldende CAO dienen ze maar 38 uren per week te werken. Vandaar dat iedere werknemer recht heeft op 12 ADV-dagen.
Overuren; -
Overuren kunnen worden uitbetaald of gerecupereerd. In mijn simulatie ben ik ervan uitgegaan dat iedere werknemer nog 2 dagen overuren heeft uitstaan.
30
•
Ziekte; -
•
Training/opleiding; -
•
Historisch gezien heeft MKB een hoog ziekte percentage. In mijn simulatie ben ik uitgegaan van een ziekte percentage van 7 %.
Permanente training is noodzakelijk om de werknemers up-to-date te houden van de laatste technieken. In mijn voorbeeld ben ik uitgegaan dat 3 % van de tijd gespendeerd wordt aan opleiding.
Andere interne uren; -
Hieronder verstaan we het proper houden van de werkplaats en onderhoud van de machines. Hiervoor heb ik 1 % van de tijd uitgetrokken.
Als ik nu een berekening maak van bovenstaande puntjes, kom ik uit op 513 nietproductieve uren per werknemer. Uitgedrukt in percenten betekent dit dat 25,24 % van de uren niet-productief zijn. Tabel 3-4 Niet factureerbare uren
Niet factureerbare uren Vakantiedagen Anciënniteit prod. arbeiders (gemiddeld) ADV Recup + extra Ziekte Training/opleiding Andere interne uren (kuisen)
7 % 3 % 1 %
20,0
160
2,2 12,0
17 96
2,0 17,8 7,6 2,5 64
16 142 61 20 513
Als ik de niet-productieve uren verminder van het maximaal aantal uren, kan voor elke productieve werknemer 1.519 uren verkocht worden. 3.1.3
Totaal aantal werkuren per jaar van de productie werknemers
Vanuit puntje 3.1.1 en 3.1.2 weet ik nu de bezetting per maand en de uren die nog verkocht kunnen worden.
31
Tabel 3-5 Totaal productie uren
Totaal uren jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
Niet prod. Uren
160 168 176 176 160 184 168 160
40 42 44 44 40 46 42 40
Prod. Uren
Aantal koppen
120 34,60 126 34,60 132 33,60 132 33,60 120 33,60 138 33,60 126 33,60 120 33,60 Totaal productie uren
Totaal Prod. per maand 0 0 0 0 4.139 4.346 4.421 4.421 4.019 4.622 4.220 4.019 34.207
In cijfers betekent dit dat MKB voor de periode mei tot en met december nog 34.207 uren kan verkopen. Vanuit het ERP-systeem weet ik dat er voor de periode januari tot en met april 18.183 uren zijn gepresteerd. In totaal betekent dit dat ik voor 2012 uitkom op 52.390 productieve uren. Verdeeld over de activiteiten komen we tot onderstaand resultaat. De gegevens van 2007 en 2011 zijn de effectief gepresteerd uren. De 2012 year-end estimate wordt bepaald door de productie manager op basis van zijn ervaringen. Tabel 3-6 Machine uren per jaar
Machine uren per jaar
Draaien Frezen Schaven Kotteren Lassen Slijpen Overige Machine Uitleen BMS Engineering Totaal
2007
2008
2009
2010
2011
2012 YEE
18.752 14.897 851 7.002 4.067 1.316 7.268 54.154 9.752 0 792
20.204 14.265 836 7.205 4.779 1.108 6.036 54.433 5.552 0 1.813
13.549 8.530 712 5.882 2.767 848 7.972 40.260 3.353 248 1.301
13.174 8.408 674 4.533 3.518 1.019 8.157 39.483 4.687 160 1.186
16.273 10.587 740 5.530 4.831 760 8.881 47.602 3.376 1.325 858
14.372 10.712 887 6.163 4.856 884 7.143 45.017 3.382 2.458 1.533
64.698
61.798
45.162
45.516
53.162
52.390
32
3.1.4
Omzet / Marge bepaling
Tot en met april heeft MKB een omzet gerealiseerd van 2.648.615 EUR. Vanuit historisch standpunt weten we dat die 34.207 uren verkocht worden tegen een tarief van 121 euro. Dus met andere woorden schatten we de omzet van mei tot en met december op 4.139.047 EUR. Voor het jaar 2012 betekent dit dat de omzet zal uitkomen op 6.787.662 EUR. Als we dit uitsplitsen naar interne en externe omzet, gaan we de externe omzet bepalen op 6.150.000 EUR en de interne omzet op 637.662 EUR. De externe marge houden we gelijk aan deze van de eerste vier maanden, namelijk 25 %. De interne marge laten we stijgen naar 20 % voor de periode mei tot en met december aangezien er in maart een groot order tegen een kleine marge werd uitgeleverd. Voor het jaar schatten we dat we gaan uitkomen op interne marge van 16,7 %.
3.2
De kosten bepaling
Voor het bepalen van de year-end estimate van de kosten, ga ik de kosten tot en met april extrapoleren naar december, rekening houdend met gegevens die we weten op basis van historische informatie. Voor deze simulatie ga ik mij beperken tot de kosten duurzame bedrijfsmiddelen. De werkwijze is trouwens dezelfde voor de andere kostensoorten. Elke rapporteringlijn bestaat uit één of meerdere grootboekrekeningen, waar ik tijdens mijn stage de facturen heb op moeten boeken. Ik zal telkens ook het verband proberen aan te tonen tussen de rapportering en de grootboekrekeningen. De kosten duurzame bedrijfsmiddelen worden wat betreft de Eriks rapportage uitgesplitst in 4 categorieën: •
Huur en lease;
•
Onderhoud en herstelling;
•
Overige kosten duurzaam actief;
•
Afschrijvingen.
3.2.1 Huur en Lease Huur en lease kosten worden uitgesplitst in: •
Huur onroerend goed;
•
Huur overige equipment;
•
Leasing vervoermiddelen.
33
3.2.1.1
Huur onroerend goed -
Hieronder valt de rekening Ø
611018 – Huur terreinen en gebouwen
-
Het pand dat MKB ter beschikking heeft wordt gehuurd. De redenering hier achter is dat Eriks liever hun geld steekt in de “business” dan in onroerende goed.
-
In de simulatie heb ik de kosten door getrokken en heb ik er rekening mee gehouden dat voor november en december de huur geïndexeerd wordt met 4 %.
Tabel 3-7 Huur terreinen en gebouwen
3.2.1.2
Huur overig equipment -
3.2.1.3
Hieronder vallen de rekeningen Ø
611009 - huur machines
Ø
611016 - huur kantoormachines
Voor MKB staan hierop géén kosten geboekt aangezien er géén machines gehuurd worden.
Leasing vervoermiddelen -
Hieronder vallen de rekeningen Ø
611010 - Eigen bijdrage lease
Ø
611011 - Huur auto
Ø
611012 - Huur heftruck
Ø
611019 - Intresten lease auto
-
De rekening eigen bijdrage lease bestaat uit kosten die de werknemer zelf betaald als hij een auto huurt uit een hogere prijsklasse.
-
De rekeningen huur auto en interesten lease auto bestaan uit kosten die voortvloeien uit de huur van de auto’s bij Arval.
-
De rekening huur heftruck is niet van toepassing voor MKB aangezien de heftrucks aangekocht worden.
34
-
In mijn simulatie heb ik de kosten voor de lease laten stijgen aangezien één werknemer in een hoger lease klasse terecht komt.
Tabel 3-8 Leasingvervoermiddelen MKB MKB Leasing vervoermiddel
3.2.2
jan sec
feb sec
mrt sec
apr sec
mei sec
jun sec
jul sec
aug sec
sep sec
okt sec
1.500
1.500
1.500
2.452
2.381
2.381
2.381
2.381
2.381
2.381
nov sec
dec sec
2.381 2.381
totaal 26.000
Onderhoud en herstelling
Onderhoud- en herstellingskosten worden uitgesplitst in: •
Onderhoud en herstelling pand en installatie;
•
Onderhoud en herstelling vervoermiddelen;
•
Onderhoud en herstelling hardware en software.
3.2.2.1
Onderhoud en herstelling pand en installatie -
Hieronder vallen de rekeningen Ø
611022 - Onderhoud gebouwen
Ø
611025 - Kosten afvalverwerking
Ø
611032 - Onderhoud verwarmingsinstallatie
-
Op de rekening onderhoud gebouwen worden alle kosten geboekt die betrekking hebben op het onderhoud bijvoorbeeld schoonmaak kosten.
-
Op de rekening kosten afvalverwerkingen worden de facturen van Sita en Van Gansewinkel geboekt.
-
Op de rekening onderhoud verwarmingsinstallatie worden de facturen van Deservis geboekt die betrekking hebben op het onderhoud van de airco’s en verwarmingsinstallatie.
-
In mijn simulatie heb ik deze kosten wat verhoogd zodat ik uitkom tussen vorig jaar en budget.
Tabel 3-9 Onderhoud en herstelling pand en installatie MKB Onderh./herst. pand en instal
jan sec 226
feb sec 27
mrt sec 318
apr sec 70
mei sec 307
jun sec 307
jul sec 307
aug sec 307
sep sec 307
okt sec 307
nov sec 307
dec sec 307
totaal 3.100
35
3.2.2.2
Onderhoud en herstelling vervoermiddelen -
Hieronder vallen de rekeningen Ø
611041 - Onderhoud en herstellen wagens
Ø
611043 - Onderhoud en herstellen heftrucks
-
Op de rekening onderhoud en herstellen wagens worden de facturen geboekt die betrekking hebben op het onderhoud van personenwagens en bedrijfswagens.
-
Op de rekening onderhoud en herstellen wagens worden de facturen geboekt die betrekking hebben op het onderhoud van heftrucks.
-
In mijn simulatie heb ik deze kosten gelijk gehouden aan het gemiddelde voor de periode januari tot en met april.
Tabel 3-10 Onderhoud en herstelling vervoersmiddelen jan sec
MKB Onderh./herst. vervoermiddel
3.2.2.3
feb sec
1.500 1.500
mrt sec
apr sec
mei sec
jun sec
jul sec
aug sec
sep sec
okt sec
nov sec
dec sec
totaal
1.500
2.452
2.381
2.381
2.381
2.381
2.381
2.381
2.381
2.381
26.000
Onderhoud en herstelling hardware en software -
Hieronder valt de rekening Ø
611053 - Onderhoud en herstelling hardware en software.
-
Op deze rekening worden de onderhoudscontracten van software geboekt. Bijvoorbeeld de software van het 3D tekenprogramma
-
In mijn simulatie heb ik deze kosten laten zakken omdat al de facturen voor het jaar 2012 geboekt zijn en toegewezen kunnen worden aan de juiste periode.
Tabel 3-11 Onderhoud en herstelling HW/SW/ICT jan sec
MKB Onderh./herst. HW/SW/ICT
3.2.3
964
feb sec 882
mrt sec 964
apr sec 1.014
mei sec 647
jun sec 647
jul sec 647
aug sec 647
Overige kosten duurzaam actief
Overige kosten duurzaam actief worden uitgesplitst in: •
Brandstof vervoermiddelen;
•
Overige huisvestigingskosten;
•
Belastingen betreffende vervoermiddelen.
sep sec 647
okt sec 647
nov sec 647
dec sec 647
totaal 9.000
36
3.2.3.1
Brandstof vervoermiddelen -
Hieronder valt de rekening Ø
611091- Brandstof vervoermiddelen
-
Op deze rekening worden brandstofkosten geboekt van de personen- en bedrijfswagens.
-
In mijn simulatie heb ik deze kosten laten stijgen gezien de prijsstijging van al de brandstof producten
Tabel 3-12 Brandstof vervoermiddel jan sec
MKB Brandstof vervoermiddel
3.2.3.2
feb sec
1.210
mrt sec
894 1.165
apr sec
mei sec
jun sec
jul sec
aug sec
sep sec
okt sec
nov sec
dec sec
totaal
1.243
1.311
1.311
1.311
1.311
1.311
1.311
1.311
1.311
15.000
Overige huisvestingskosten -
hieronder vallen de rekeningen Ø
611095 - Bewaking gebouwen
Ø
611906 - Keuringen
-
Op de rekening bewaking gebouwen worden de facturen van de bewakingsfirma geboekt
-
Op de rekening keuringen worden de facturen van bijvoorbeeld AIB Vinçotte geboekt.
-
In mijn simulatie heb ik deze kosten voor mei tot en met december bepaald op 388 EUR vanuit informatie vanuit het verleden.
Tabel 3-13 Overige huisvestingskosten jan sec
MKB Overige huisvestigingskosten
•
400
feb sec 994
mrt sec 400
apr sec 400
mei sec 388
jun sec 388
jul sec
aug sec
388
388
sep sec 388
okt sec 388
nov sec 388
dec sec 388
totaal 5.300
Belastingen betreffende vervoermiddelen -
hieronder valt de rekening Ø
613061 Wegenbelasting auto’s
-
Op deze rekening worden de belastingen van de vervoermiddelen geboekt
-
In mijn simulatie heb ik deze kosten voor mei tot en met december bepaald op 80 euro
37
Tabel 3-14 Belasting inzake vervoersmiddelen jan sec
MKB Belasting inzak vervoermiddel
3.2.4
80
feb sec
mrt sec
-7
apr sec
80
mei sec
80
80
jun sec 80
jul sec 80
aug sec 80
sep sec 80
okt sec 80
nov sec 80
dec sec 80
totaal 875
Afschrijvingen
De afschrijvingskosten worden gesimuleerd vanuit SAP. Op deze manier weten we van het bestaande actief exact de afschrijvingskost tot en met 31 december. Tabel 3-15 Afschrijvingskost machines
Tabel 3-16 Afschrijvingskost heftrucks
Tabel 3-17 Afschrijvingskost kantoor inventaris
Tabel 3-18 Afschrijvingskost computerinstallatie
Tabel 3-19 Afschrijvingskost gebouwen
38
Tabel 3-20 Afschrijvingskosten duurzame bedrijfsmiddelen
Enkel voor de machines zien wij een verschil tussen de simulatie en het detail van de afschrijvingen. De reden hiervoor is dat we vanaf juni een machine in gebruik gaan nemen en daar heb ik in de simulatie een extra afschrijvingskost voor opgenomen. Vanaf juni heeft MKB 2.485 EUR per maand extra kosten. De machine zal over 10 jaar worden afgeschreven. Dus kan ik hieruit afleiden dat de aankoopwaarde van de machine 298.200 EUR is.
3.3
Conclusie uit de simulatie
Als we het totale beeld van mijn simulatie bekijken komt er een EBIT tevoorschijn van 11,8 % tegenover 11,1 % gebudgetteerd. Tot en met april rapporteerden we een EBIT van 14,4 %. We kunnen dus stellen dat de volgende maanden het EBIT lager zal zijn dan over de eerste vier maanden. Dit is te verklaren doordat de omzet over de eerste 4 maanden hoger was dan gemiddeld en het feit dat bij het bepalen van de year-end estimate de kosten conservatief werden geschat. Een van de aandachtspunten van MKB zal zijn het vinden van productieve werknemers. Op deze manier kan men meer uren verkopen en de omzet verhogen. (Paul D'Joos, april/mei 2012)
39
ALGEMEEN BESLUIT Tijdens mijn opleiding aan de KHK Geel heb ik gemerkt dat ze veel belang hechten aan zowel persoonlijke ontwikkelingen als aan opgestelde competenties. De ontwikkeling van deze competenties gebeurde aan de hand van opdrachten gemaakt tijdens mijn opleiding. Het maken van deze opdrachten was een goede voorbereiding voor de stageperiode. Gedurende mijn stageperiode heb ik de mogelijkheid gekregen om mijn theoretische kennis om te zetten in de praktijk. Ook hier zijn de competenties weer aan bod gekomen. Vooral de competenties kwaliteitsvolle redeneringen leren opbouwen, kritisch evalueren en kwaliteitsvol handelen kwamen het meeste aan bod. Ik heb ook ondervonden dat een goede communicatie en een goede coördinatie onontbeerlijk zijn in een bedrijf. Tijdens mijn stage merkte ik al meteen dat er toch wat verschillen zijn tussen school en praktijk. Maar toch kon ik hier en daar enkele zaken relateren. Deze stage was een unieke kans om mijn praktijk ervaring te verruimen. Gedurende mijn stageperiode heb ik de year-end estimate bepaald voor 2012. De bepaling van de year-end estimate had vier doelen, namelijk de uren ontwikkeling van de productieve arbeiders schatten om de omzet te kunnen bepalen, de ontwikkeling van het bedrijfsresultaat opvolgen, de cashplanning optimaliseren en een budgettering opstellen voor het volgend jaar. Om de omzet te kunnen bepalen, dien ik volgende gegevens te weten, onder andere de bezetting van het atelier en de nog resterende werkuren voor het jaar 2012, rekening houdend met andere aspecten zoals niet factureerbare uren. Uiteraard dient ook de kosten bepaling te gebeuren. Op deze manier bekom je een geschat bedrijfsresultaat (EBIT).
40
LITERATUURLIJST (sd). Geelen, Tullemans, & Aertsen. (2006). Door planning in control: vereenvoudigen, versnellen, verbinden. Deventer, Nederland: Kluwer. Markten. (sd). Opgeroepen op april/mei 2012, van Eriks: http://www.eriks.com Mekanische Konstruktie Baudoin. (sd). Opgeroepen op april/mei 2012, van Eriks Baudoin: http://www.eriksbaudoin.be Paul D'Joos. (april/mei 2012). Persoonlijk gesprek. Service Centers & Technology Centers. (sd). Opgeroepen op april/mei 2012, van Eriks Baudoin: http://www.eriksbaudoin.be
41
BIJLAGEN Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
1 - Logboek stageperiode ........................................................................ 2 - Competenties ................................................................................... 3 - Beschikbare werkdagen per werknemer per jaar ................................... 4 - Totaal productie uren ........................................................................ 5 - Bezetting atelier en afdeling engineering - arbeiders en bedienden .......... 6 - Bezetting atelier en afdeling engineering - aantal koppen ....................... 7 - Aantal koppen van de uurschrijvers ..................................................... 8 - Machine uren per jaar ........................................................................ 9 - P&L MKB .......................................................................................... 10 - Expenses MKB ................................................................................
42 45 46 47 48 50 52 53 54 56
42
Bijlage 1 - Logboek stageperiode
43
44
45
Bijlage 2 - Competenties
46
Bijlage 3 - Beschikbare werkdagen per werknemer per jaar
47
Bijlage 4 - Totaal productie uren Totaal Niet prod. Prod. uren Uren Uren jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
160 168 176 176 160 184 168 160
40 42 44 44 40 46 42 40
Aantal koppen
120 34,60 126 34,60 132 33,60 132 33,60 120 33,60 138 33,60 126 33,60 120 33,60 Totaal productie uren
Totaal Prod. per maand 0 0 0 0 4.139 4.346 4.421 4.421 4.019 4.622 4.220 4.019 34.207
48
Bijlage 5 - Bezetting atelier en afdeling engineering - arbeiders en bedienden Productie (arbeiders) Achternaam
koppen 1/jan
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35
31/dec
FTE 31/dec
FTE Gem.
Uren op order
In dienst
Ank. Dagen
Peeters Andy Janssens Eddy Verachters Jos Claes André PES Marco Cooremans Steven Werrens Davy Lambrecht Johan Caers François Van Herck Marco Van Beek Koen Van de Weyer Stefaan Embrechts Nick
1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
2006 2005 2006 2005 1993 1997 1998 2001 1993 2001 2003
1 2 1 2 4 3 3 2 4 2 2
1,00 1,00
1 1
1 1
100% 100%
100% 100%
100% 100%
2005 2006
2 1
Willems Koen Peeters Kenneth Roosens François Moons Stijn Bols Michiel Goosens Eddy Van Genechten Ricky Van Tielen Koen Van den Broeck Steve Mulder Louis Quintens Filipe Roels Luc Adriaesens Dirk Verdonck Peter Stans Hans Van Putte Mario Dooijen Ivan Mertens Niels Goelen Michael Swinkels Patrick Lemmens Niels Lodewyckx Nick
1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1
100% 80% 100% 100% 100% 100%
100% 80% 100% 100% 100% 100%
100% 80% 100% 100% 30% 100%
2001 1981 1989 1998 2007 2006
2 5 5 3 1 1
1,00 1,00
1 1
1 1
100% 100%
100% 100%
100% 100%
2007 2000
1 3
1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
2002 2002 1988 1990 2004 1998 2008 2008 2010 2010 2010 2010 2010 2010
2 2 5 5 2 3 1 1 1 1 1 1 1 1
35,00
35,00
35,00
34,80
34,80
34,10
1 1 1 1
100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 40%
Totaal arbeiders prod.
1 2 3 4
aantal Moet
0,00
Verboven Karel Pauwel Danny Verschoten Bruno Verbeeck Tom Totaal niet prod. arbeiders
1,00 1,00 1,00 1,00
1 1 1 1
4,00
4,00
0,00
4,00
4,00
3,40
0,00
Totaal arbeiders
39,00
39,00
0,00
39,00
38,80
38,20
34,10
76
2002 1990 2005 2008
49
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Bedienden Vermeers Rudi Van Gompel Helga Le Duc Germain Allepaerts Luc Smolder Johny Oosterlink August Kuypers Jan Vermeire Kurt De Laene Kris Lutmans Benny Van Baelen Bart Van Beylen Annick Bellens Geert Stessens Philip Stynen Tom
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
100% 80% 100% 100% 100% 80% 100% 100% 100% 100% 100% 49% 100% 100% 100%
100% 32% 100% 100% 100% 80% 100% 100% 100% 100% 100% 49% 100% 100% 100%
50%
Totaal bedienden
15,00
0,00
15,00
14,09
13,61
0,50
Totaal
54,00
0,00
54,00
52,89
51,81
34,60
50
Bijlage 6 - Bezetting atelier en afdeling engineering - aantal koppen Productie (arbeiders) Achternaam 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35
2 3 4 5 6
mrt
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
Gem.
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
Willems Koen Peeters Kenneth Roosens François Moons Stijn Bols Michiel Goosens Eddy Van Genechten Ricky Van Tielen Koen Van den Broeck Steve Mulder Louis Quintens Filipe Roels Luc Adriaesens Dirk Verdonck Peter Stans Hans Van Putte Mario Dooijen Ivan Mertens Niels Goelen Michael Swinkels Patrick Lemmens Niels Lodewyckx Nick
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 0,8 1,0 1,0 0,3 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,0 1,0 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
34,1
34,1
34,1
34,1
34,1
34,1
33,1
33,1
33,1
33,1
33,1
33,1
33,6
34,1
34,1
34,1
34,1
34,1
34,1
33,1
33,1
33,1
33,1
33,1
33,1
33,6
Verboven Karel Pauwel Danny Verschoten Bruno Verbeeck Tom Totaal niet prod. arb. Totaal arbeiders
1
feb
Peeters Andy Janssens Eddy Verachters Jos Claes André Pëys Marco Cooremans Steven Werrens Davy Lambrecht Johan Caers François Van Herck Marco Van Beek Koen Van de Weyer Stefaan Embrechts Nick
Totaal arb. prod. 1 2 3 4
jan
Bedienden Vermeers Rudi Van Gompel Helga Le Duc Germain Allepaerts Luc Smolder Johny Oosterlink August
51
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Kuypers Jan Vermeire Kurt De Laene Kris Lutmans Benny Van Baelen Bart Van Beylen Annick Bellens Geert Stessens Philip Stynen Tom Totaal bedienden Totaal
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
34,6
34,6
34,6
34,6
34,6
34,6
33,6
33,6
33,6
33,6
33,6
33,6
34,1
* 24: Quintens Filipe gaat vanaf 01/07 met pensioen
52
Bijlage 7 - Aantal koppen van de uurschrijvers Arbeiders Bedienden Aantal koppen jan 34,10 0,50 34,60 feb 34,10 0,50 34,60 mrt 34,10 0,50 34,60 apr 34,10 0,50 34,60 mei 34,10 0,50 34,60 jun 34,10 0,50 34,60 jul 33,10 0,50 33,60 aug 33,10 0,50 33,60 sep 33,10 0,50 33,60 okt 33,10 0,50 33,60 nov 33,10 0,50 33,60 dec 33,10 0,50 33,60 Gem. 34,10
53
Bijlage 8 - Machine uren per jaar Machine uren per jaar 2007
2008
2009
2010
2011
18.752 14.897 851 7.002 4.067 1.316 7.268 54.154 9.752 0 792
20.204 14.265 836 7.205 4.779 1.108 6.036 54.433 5.552 0 1.813
13.549 8.530 712 5.882 2.767 848 7.972 40.260 3.353 248 1.301
13.174 8.408 674 4.533 3.518 1.019 8.157 39.483 4.687 160 1.186
16.273 10.587 740 5.530 4.831 760 8.881 47.602 3.376 1.325 858
14.372 10.712 887 6.163 4.856 884 7.143 45.017 3.382 2.458 1.533
64.698
61.798
45.162
45.516
53.162
52.390
100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00
107,7 95,8 98,2 102,9 117,5 84,2 83,0 100,5 56,9
72,3 57,3 83,6 84,0 68,0 64,4 109,7 74,3 34,4
70,3 56,4 79,2 64,7 86,5 77,4 112,2 72,9 48,1
86,78 71,07 86,90 78,97 118,79 57,77 122,19 87,90 34,62
76,64 71,90 104,22 88,01 119,40 67,20 98,28 83,13 34,68
100,00
228,9
164,3
149,7
108,36
193,61
100,00
95,5
69,8
70,4
82,17
80,98
Draaien Frezen Schaven Kotteren Lassen Slijpen Overige Machine Uitleen BMS Engineering
28,98% 23,03% 1,32% 10,82% 6,29% 2,03% 11,23% 83,70% 15,07% 1,22%
32,69% 23,08% 1,35% 11,66% 7,73% 1,79% 9,77% 88,08% 8,98% 0,00% 2,93%
30,00% 18,89% 1,58% 13,02% 6,13% 1,88% 17,65% 89,15% 7,42% 0,55% 2,88%
28,94% 18,47% 1,48% 9,96% 7,73% 2,24% 17,92% 86,75% 10,30% 0,35% 2,61%
30,61% 19,92% 1,39% 10,40% 9,09% 1,43% 16,70% 89,54% 6,35% 2,49% 1,61%
27,43% 20,45% 1,69% 11,76% 9,27% 1,69% 13,63% 85,93% 6,45% 4,69% 2,93%
Totaal
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
Draaien Frezen Schaven Kotteren Lassen Slijpen Overige Machine Uitleen BMS Engineering Totaal Draaien Frezen Schaven Kotteren Lassen Slijpen Overige Machine Uitleen BMS Engineering Totaal
2012 YEE
54
Bijlage 9 - P&L MKB MKB Budget 2012 %
%
YEE 2012 %
04 2012 %
%
2011 %
Omzet derden
% 0
Kostprijs verkopen GRP Bruto winst derden 1
%
0 0
0
0
0
Verschrotting
0
Correcties brutowinst/klantbonus
0
Afwaardering voorraad
0
Inventarisatieverschillen
0
Bonussen etc Bruto winst derden 2
0 0
0
Omzet produktie/service
5.850.000
6.150.000
2.313.538
Kostprijs verkopen
4.387.500
4.612.172
1.734.825
1.462.500
25,0% 1.537.828
Omzet intercompany
450.000
637.662
335.077
Kostprijs verkopen
337.500
531.353
292.799
Bruto winst produktie
Bruto winst intercompany Bruto winst 1 Betalingskortingen leveranciers Betalingskortingen klanten
112.500
25,0%
0
25,0%
578.713
5.515.887 4.032.718 25,0%
26,9%
449.093 340.412
106.309
16,7%
42.278
12,6%
108.681
24,2%
1.575.000
25,0% 1.644.137
24,2%
620.991
23,4%
1.591.850
26,7%
6.200
6.200
2.076
5.801 -358
-200
-351
-117
Overige omzet
0
0
0
Bruto winst 2
1.581.000
25,1% 1.649.986
24,3%
622.950
23,5%
Personeelskosten
1.483.169
-13 1.597.279
26,8%
3.243.461
205,2%
3.067.846
185,9%
1.025.523
164,6%
Kosten duurzame bedrijfsmiddelen
657.027
10,4%
581.141
8,6%
185.861
7,0%
549.583
9,2%
Energiekosten
150.000
2,4%
119.000
1,8%
41.182
1,6%
141.348
2,4%
21.000
0,3%
18.750
0,3%
6.470
0,2%
19.954
0,3%
Vracht en magazijnkosten
100.000
1,6%
105.177
1,5%
33.177
1,3%
87.952
1,5%
Werkplaatskosten
325.000
5,2%
308.701
4,5%
107.864
4,1%
309.498
5,2%
Infokosten
20.300
0,3%
19.400
0,3%
6.354
0,2%
15.640
0,3%
Verzekeringen en belastingen
64.500
1,0%
46.900
0,7%
16.773
0,6%
40.793
0,7%
Algemene kosten
51.500
0,8%
48.456
0,7%
15.988
0,6%
45.837
0,8%
0,0%
0
0,0%
0,0%
0
0,0%
Marketingkosten
Mut. voorz. dubieuze debiteuren Uren productie
1.214.953
2.966.386 185,7%
-3.888.900
-61,7%
-3.501.033
-51,6%
-45,9%
-3.525.013
-59,1%
Uren uitleen
0
0,0%
0
0,0%
0,0%
0
0,0%
Dekking IFRS 3%
0
0,0%
0
0,0%
0,0%
0
0,0%
Centraal magazijn
0
Management fees
0
0
200.000
200.000
66.668
234.996
Totaal kosten
943.887
1.014.337
290.906
886.974
Bedrijfsresultaat I
637.113
Overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfsresultaat I
10,1%
65.000 702.113
635.649
9,4%
166.998 11,1%
802.647
332.043
12,5%
49.490 11,8%
381.533
710.305
11,9%
18.968 14,4%
729.273
12,2%
0 PR195 kosten
0
0
SMP Herstructureringskosten (08=voorz.bp)
0
0
Totaal mut. voorzieningen EBIT
0 0 702.113
0
0 11,1%
802.647
0 11,8%
381.533
0 14,4%
729.273
12,2%
55
Financieel res finance
0
0
Acquisitie kosten
0
0
Ontvangen interest derden
0
0
Interest binnen consolidatie
0
59.583
Interest intercompany
12.400
14.072
Betaalde interest derden Saldo fin. baten en lasten Bedrijfsresultaat II
3.518
15.120
3.518
74.704
0 12.400 714.513
0
14.072 11,3%
816.719
12,0%
385.051
14,5%
803.977
Afschrijving goodwill
0
0
Amortisatie goodwill
0
0
Resultaat deelnemingen (Tradcom)
0
0
Eliminatie Campion resultaat
0
0
Belasting ingevolge merge EMC
0
0
Buitengewone baten en lasten
0
0
Opruimen baten uit dividenden etc
0
Resultaat voor belasting Vennootschapsbelasting accuut
0
714.513
11,3%
816.719
12,0%
385.051
14,5%
803.977
13,5%
173.183
24,2%
132.741
16,3%
132.741
34,5%
259.642
32,3%
Vennootschapsbelasting latent Netto resultaat
13,5%
0 541.329
8,6%
683.978
0 10,1%
252.310
9,5%
544.335
9,1%
56
Bijlage 10 - Expenses MKB
MKB Budget 2012 % Bruto Wedden
%
%
04 2012 %
%
2011 %
%
%
1.720.000
561.666
56.482
18.257
54.641
-86.642
-29.042
-92.405
210.611
71.610
192.158
5.100
1.972
10.062
Brugpensioen
0
0
6.454
Bonussen y-1
0
0
Winstdeelname y-1
0
0
RSZ op bonus y-1
0
Maaltijdcheques
1.915.800
YEE 2012
59.390
Ontv.ziekengeld/subsidies etc.
-92.346
Vakantiegeld
229.896
Overwerk/ Extra
3,1% 12,0%
4.000
1.734.653
0
Bonussen
20.000
50.000
14.627
39.232
Winstdeelname
55.000
65.000
21.500
64.000
RSZ op bonus
27.750
40.606
13.000
13.000
Eco cheques
15.000
15.000
5.000
12.654
13e maand
176.254
9,2%
157.947
9,2%
53.697
9,6%
148.923
8,6%
Patronale bijdrage RSZ
779.882
36,9%
723.032
37,4%
242.932
38,4%
732.060
37,9%
Fiscale lasten verlaging
-20.000
-20.500
RSZ Ontslagbetaling Ov. soc. lasten (Hosp/Wetsverz)
28.053
1,3%
Mutaties brugpensioen
Subtotaal
Verplaatsingskosten Kantinekosten Werving en selectie (en Arbo) Overige personeelskosten
0 1,2%
7.773
1,2%
17.859
0
0
114.500
6,0%
38.975
6,2%
112.137
5,9%
3.325.810
71,8%
3.073.735
71,2%
1.013.862
70,4%
3.024.644
72,4%
35.014
17.014
0
0
0
6.551
2.151
6.239
5.000
5.000
2.400
4.246
20.000
16.431
5.431
16.288
7.000
37.129
1.000
997
333
42
10.000
10.000
3.333
239
10.000
13.000
4.407
7.703
-135.350
-92.883
-23.408
-130.144
Doorbelastingen door ERIKS
0
0
0
Aanp. cons. & overige Vemo
0
Afvloeiingskost
0
European Account Management
0
Doorbelastingen binnen cons.
Personeelskosten Huur onroerend goed Huur overige equipment Leasing vervoermiddelen Huur en lease Onderh./herst. pand en install.
3.243.461
70,0%
3.067.846
0 0
0 0
71,1%
1.025.523
71,3%
2.966.386
320.000
311.316
103.085
0
0
0
0
25.000
26.000
6.951
17.024
345.000
7,4%
337.316
7,8%
110.036
7,6%
318.567
3.500
3.100
641
2.582
10.000
7.150
2.393
8.839
Onderhoud/herstelling HW/SW/ICT
11.500
9.000
3.823
8.379
Doorbelastingen inzake IT/KA2
0
Doorbelastingen inzake vervoerm.
0
Doorbelastingen inzake huisvesting
0 25.000
0,5%
19.250
71,0%
301.542
Onderhoud/herstelling vervoerm.
Onderhoud/herstelling
0,9%
0
6,0%
Zelfstandigen Training
22.600
127.132
Interims en dienstverlening Beheerskosten sociaal secretariaat
-20.784
0
Doorbelastingen aan ERIKS Pensioenpremies
-8.105
0
7,6%
0 0 0 0,4%
6.857
0 0,5%
19.800
0,5%
57
Brandstof vervoermiddelen
18.000
15.000
4.511
12.098
Overige huisvestingskosten Belastingen inzake vervoermiddelen
4.000
5.300
2.194
4.663
Ov.kosten duurzaam actief
23.000
1.000
875 0,5%
Afschrijving gebouwen Afschrijving installaties Afschrijving machines
21.175
233 0,5%
6.938
777 0,5%
0
17.538 0
10.200
10.178
3.393
21.673
227.327
186.222
56.305
164.311
Afschr. kantoormat. en meubilair
0
0
Afschr. magazijninrichting
0
0
Afschr. Verbouwingen etc.
0
Afschrijving hardware
17.100 3.000
0
Afschrijving bedrijfswagens/heftr.
6.400
6.400
Afschrijving personenwagens
0
Aanpassing consolidatie
0
Afschrijvingen Kosten duurzame bedrijfsm.
1.295
2.133
6.400
0 0 0
5,7%
203.399
4,7%
62.030
4,3%
193.679
4,6%
657.027
14,2%
581.141
13,5%
185.861
12,9%
549.583
13,2%
150.000
Energiekosten
150.000
119.000 3,2%
Reis- verblijf kosten
119.000
41.182 2,8%
41.182
141.348 2,9%
0 17.000
Overige representatiekosten
3.000
Reis- verblijf en repr.kosten
20.000
Advertenties en publiciteit
200
264.027
Energie en water
Vaste onkostenvergoeding
0
599
Afschrijving software
4.614
4.000 17.750
15.187
1.775 0,4%
6.390
3.894 0,4%
19.081
500
0
0
673
0
0
0
0
Overige evenementen
0
0
0
0
Brochures en catalogi
0
0
0
0
500
1.000
80
200
Doorbelaste marketingkosten
0
0
0
Overige verkoopkosten
0
0
0
Marketingkosten
21.000
Verzendingskosten
100.000
0,5%
18.750
0,4%
6.470
0,4%
19.954
105.177
33.177
87.952
Emballage
0
0
0
Doorbelastingen overige
0
Kosten DHL
0
Kosten Nachttransport
0
Kosten DHL doorbelast
0
Doorbelaste transportkosten
0
0
0
Overige magazijnkosten
0
0
0
Vracht en magazijnkosten Onderhoud en herstellingen
100.000
2,2%
105.177
0 0
2,4%
33.177
2,3%
87.952
105.000
34.721
3.700
1.216
3.166
Verbruiksmaterialen
215.000
200.001
71.928
199.713
Werkplaatskosten
325.000
308.701
7,2%
107.864
7,5%
309.498
8.000
2.600
756
4.438
Supplies en diversen
3.000
5.850
1.873
3.793
0
0
0
0
2.000
2.800
723
2.594
Kantoorbehoeften en drukwerk
2,1%
106.618
Datacommunicatie Scanning
0,5%
0
5.000
7,0%
0,5%
0 0
105.000
Gereedschap /Werkkleding etc.
3,4%
0
13.750 0,4%
141.348
Tentoonstellingskosten
Drukwerk
0,4%
7,4%
58
Onderhoud kantoormaterieel
0
0
0
0
Telefoonkosten
1.000
2.500
841
1.021
Telefoonkosten GSM
2.000
1.350
435
965
0
0
0
0
300
500
155
323
4.000
3.800
1.571
2.508
0
0
0
Porti Bankkosten Abonnementen/lidmaatschappen Overige kantoorkosten (Graydon) Infokosten Aansprakelijkheidsverzekering Bedrijfsschadeverzekering Brand en computerverz. etc. Autoverzekeringen
20.300
0,4%
6.354
0,4%
15.640
3.000
1.000
2.350
5.000
3.600
1.200
3.089
15.000
9.000
4.243
7.591
4.500
3.700
1.130
2.336
0
0
Verzekeringen
34.500
Prov. /Gem.belasting + heffingen
30.000
0,7%
19.300
0,4%
27.600
Niet van de winst afhankelijke bel.
Verzekeringen/belastingen
0,4%
10.000
Overige
Belastingen
19.400
7.573
0 0,5%
9.200
15.366
0
30.000
0,6%
27.600
0,6%
9.200
0,6%
25.428
0,6%
64.500
1,4%
46.900
1,1%
16.773
1,2%
40.793
1,0%
3.000
3.000
1.000
406
Accountantskosten SCA-ESC-FID
4.000
5.500
1.600
5.410
11.000
11.000
3.596
9.556
Fiscale advieskosten
2.000
2.400
800
2.400
Milieuzaken en preventie
6.000
6.056
2.056
3.677
Kosten ontw. ISO
6.000
2.500
782
4.276
Overige consultancy etd.
4.500
4.500
1.500
Accountants-/advieskosten
0,4%
25.428
0
Juridische advieskosten Accountantskosten PWC
0,4%
36.500
0,8%
34.956
CIM kosten
0
Conversie verschillen
0
Bijdrage beroepsverenigingen
0
Overige algemene kosten
15.000
Overige kosten
15.000
0,8%
13.500
8.750 0,8%
0
34.474
0,8%
0 0 0
13.500 0,3%
11.334
4.654 0,3%
4.654
11.362 0,3%
11.362
IPM kosten
0
0
IPM bijdrage
0
0
PDM PIM / Tradcom
0
0
Tradcom funding
0
0
Support doorbelast aan E opco's
0
0
Supportkosten
0
0
0,3%
0 Algemene kosten
Totaal kosten (voor abs.)
51.500
1,1%
48.456
1,1%
15.988
1,1%
45.837
1,1%
4.632.787 100,0%
4.315.370
100,0%
1.439.191
100,0%
4.176.991
100,0%
