Afleiding van de normen voor mineralen en spoorelementen voor paarden en pony’s
Dr. A.M. van den Top Adviesbureau VOER-RAAD
Indeling • Opzet onderzoek • Factoriële methode voor berekening van de mineralenbehoefte • Normen voor spoorelementen • Normen op energiebasis • Tekorten en overmaten • Samenvatting
Oorspronkelijk:
Mineralennormen baseren op DLG 1994 (+ NRC 1989) •
Echter in 2007 nieuwe NRC
•
Verschillen NRC 1989 en 2007 gering
NRC 2007 t.o.v. 1989: •
Ca, P en Mg dracht
•
Ca en P groei en arbeid
•
Na-behoefte arbeid door opnemen zweetproductie
•
Jodiumbehoefte
Aandachtspunten vergelijking DLG 1994 en NRC 2007: •
Factoriële methode
•
Minimumnormen, (expliciete) veiligheidsfactor
•
Vaak ontbreken verwijzingen naar literatuur, vooral bij DLG
•
DLG en NRC gebruiken ten dele andere literatuur
•
Informatie over veiligheidsfactoren ontbreekt
•
DLG-normen vaak hoger dan die van NRC
•
Soms royale afronding van norm naar boven
•
Impliciete veiligheidsfactoren?
Mineralen Factoriële methode:
Netto Onderhoud Groei Arbeid Dracht Lactatie Totaal netto
Bruto Werkelijke absorptie
Norm Veiligheidsfactor
Onderhoud: Endogene verliezen Ca, P, Mg, Na, K, Cl mg/kg LG/dag 90 80 70 60 50
DLG 1994
40
NRC 2007
30 20 10 0 Ca
P
Mg
Na
K
Cl
Vanwege betere onderbouwing is gekozen voor NRC
Netto-behoefte voor groei •
Groeisnelheid
•
Groeisamenstelling
•
DLG en NRC gebruiken Schryver e.a. 1974 Berekeningen moeilijk te reproduceren NRC: Na-gehalten uit Grace e.a. (1999) - 1 meting Cl: referenties niet meer te achterhalen Cl-waarden NRC onwaarschijnlijk laag
• •
• •
Groeisamenstelling volgens DLG gebruikt
Netto-behoefte voor arbeid •
Zwaarte van de arbeid
•
Zweetsamenstelling - variabel voor/tijdens/na werk
•
Zweetproductie
•
Veel onzekerheden t.a.v. zweetsamenstelling en –productie
•
Voorziening met keukenzout (NaCl)
Arbeidscategorieën Vergelijking CVB en NRC lastig •
CVB: intensiteit arbeid expliciet; niet bij NRC/DLG
•
Tijdsduur per dag (CVB); per week (NRC)
•
NRC: zwaarte en tijdsduur gecombineerd
•
NRC: gewicht ruiter niet expliciet meegenomen
•
DLG: 4 categorieën, geen definities
Zweetsamenstelling (g/L) Zweetsamenstelling (g/L)
0,25 0,2
DLG
0,15
Overige symbolen: zelf nagezochte literatuurbronnen
0,1 0,05 0
Ca
P
Mg
Zweetsamenstelling (g/L) 8
Zweetsamenstelling (g/L)
7
6 DLG
5 4
NRC
3 2 1 0
Na
K
Cl
Zweetsamenstelling volgens DLG gebruikt
Overige symbolen: zelf nagezochte literatuurbronnen
Zweetproductie
Zweetproductie •
Lastig te meten
•
Nauwelijks bruikbare, nieuwe gegevens
•
DLG/NRC: gerelateerd aan zwaarte arbeid, niet aan duur
•
Belangrijk deel zweetproductie treedt op na afloop werk
•
Afhankelijk van klimaat (T, RV)
•
Te veel onbekenden om zweetproductie in elk klimaat bij elke zwaarte en duur van arbeid te kunnen berekenen
•
Individuele variatie?
Zweetproductie Zweetproductie (kg/100 kg LG/dag) Arbeidsklasse DLG, 1994
Arbeidscategorie CVB
DLG, 1994 NRC, 2007 Range
Rekenwaarde
lichte arbeid
I
0,5-1,0
0,75
0,25
gemiddelde arbeid
II
1-2
1,50
0,50
zware arbeid
III
2-5
3,50
1,00
zeer zware arbeid
IV
>5
5,00
2,00
Zweetproductie volgens DLG gebruikt
Netto-behoefte voor dracht Groei foetus berekend met behulp van: • Geboortegewicht veulen • Lichaamssamenstelling pasgeboren veulen
• Vruchtontwikkeling per maand • Toeslag voor adnexa (vruchtvliezen, uier)
Netto-behoefte voor dracht Mineralenaanzet per maand volgens DLG/NRC (%)
Mg
% van geboortegewicht
40 35
K
30 25 Ca,P 20 Na,Cl
15
Ca,P
K
10 5
Mg
0
7
8
9
10
Maand van de dracht
11
Na,Cl
Netto-behoefte voor dracht Ontwikkeling per maand (Meyer & Ahlswede 1976) 80
70
kg resp. g/kg DS
60
50
LG (kg) 40
Ca (g/kg DS)
30
P (g/kg DS)
20
10
0
7
8
9
10
Maand van de dracht
11
Netto-behoefte voor dracht DLG-groeigegevens: Meyer & Ahlswede 1976 • Gegevens geaborteerde veulens; afwijkingen • Correctie met CVB-formule groei foetus (2004) en DLG-gehalten mineralen in pasgeboren veulen Maand dracht
Groei in % van geboortegewicht
100 80
7
8
8
10
9
18
10
23
20
11
30
0
60 40
7
8
9
10
11
Netto-behoefte voor lactatie Berekend met behulp van: • Melksamenstelling - enkele nieuwe gegevens • Melkproductie - geen nieuwe gegevens
Netto-behoefte voor lactatie Voorbeeld: natriumgehalte melk (mg/kg) 350
Na melk (mg/kg)
300 250 Summer
200
DLG 150
Martuzzi NRC
100 50 0 0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Dagen in lactatie Melksamenstelling volgens DLG gebruikt
Totale netto-behoefte Som van onderhoud + andere “deelbehoefte(n)”:
• Onderhoud + lactatie • Onderhoud + arbeid + ….
Bruto-behoefte Netto
Bruto
Norm
Werkelijke absorptie (%) Ca P Mg Na K Cl
DLG 60 40 35 90 80 100
NRC 50 35-40 40 90 80 (50) 100
CVB 50 35 40 90 80 100
Veiligheidsfactoren Netto
Bruto
Norm
Biologische processen: variatiecoëfficiënt van 30% niet ongebruikelijk
• Uniforme veiligheidsfactor van 1,3 (mineralen en spoorelementen) • Inschatting aan het dier
Veiligheidsfactoren Werkende paarden: behoefte aan mineralen kan hoog worden door
• Hoge aannames voor zweetproductie • Veiligheidsfactor van 1,3 Echter: meeste paarden verrichten geen (zeer) zwaar werk • Liksteen, drinkwater
Magnesium • Bloed- en urine-Mg niet voldoende betrouwbaar als status-indicator • Puls 1988: 0,39% adequaat, 0,0007% deficiënt
• 0,39% blijkt 0,039% te moeten zijn Puls DLG NRC CVB
18 4-5 4-6 4-6
37 55 8-11 13-15 8-12 11-18 8-11 12-17
g/dag, werkende paarden van 200, 400, 600 kg
Spoorelementen • Factoriële benadering onmogelijk Netto
Bruto
Norm
• Bij meerdere “deelbehoeften” hoogste behoefte bepalend • Eigenlijk geen informatie over: - interacties - biologische beschikbaarheid
Spoorelementen • DLG en NRC gaan beide uit van vaste gehalten aan spoorelementen in de DS
• Verschillende DS-opnames voor verschillende categorieën paarden – omgerekend naar mg/100 kg LG
Fe Cu Zn Mn Co Se I
NRC DLG NRC DLG NRC DLG NRC DLG NRC DLG NRC DLG onderhoud, dekhengst dracht 9-11 mnd gemiddelde arbeid (zeer) zware arbeid lactatie groei dracht < 9 mnd, lichte arbeid 80 120-160 100 160 90 120-160 100 120-160 125 160 125 160-200 20 14-20 20 16-20 23 14-20 25 14-20 25 16-20 25 20-24 80 100 80 100 90 100 100 100 100 100 100 100 80 80 80 80 90 80 100 80 100 80 100 80 0,1 0,1-0,2 0,1 0,1-0,2 0,1 0,1-0,2 0,1 0,1-0,2 0,1 0,1-0,2 0,1 0,1-0,2 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3-0,4 0,7 0,2-0,4 0,8 0,2-0,4 0,8 0,2-0,4 0,9 0,2-0,4 0,9 0,2-0,4 0,9 0,2-0,4
Spoorelementen Koper (Cu), selenium (Se), jodium (I) Cu • NRC: uit literatuur 9 mg/kg DS • NRC-norm 10 mg/kg DS • > 9 maanden dracht 12,5 mg/kg DS
• Praktijkonderzoek Veehouderij 2001: : > 7 maanden dracht 20 mg/kg DS • NL ruwvoer 4-8 mg/kg DS • tussenweg: > 9 maanden dracht 12,5 mg/kg DS
Spoorelementen Koper (Cu), selenium (Se), jodium (I) Se • NRC: 0,1 mg/kg DS voldoende om klinische gebrekverschijnselen te voorkómen • Voor optimale immuunfunctie wellicht meer nodig • DLG 50-100% hoger – geen argumentatie • Incl. veiligheidsfactor: voedernorm 0,13 mg/kg DS • Zou zowel gebrek als toxiciteit moeten kunnen voorkómen
Spoorelementen Koper (Cu), selenium (Se), jodium (I) I • • • •
NRC: norm 1989 was 0,1-0,6 mg/kg DS < 0,2 mg/kg DS - deficiëntie Oplossing NRC 2007: 0,35 mg/kg DS 0,2 mg/kg DS minimumbehoefte volgens CVB
• NRC 2007: laatste trimester dracht 0,4 mg/kg DS • Naar analogie van humane studie • CVB neemt dit niet over
Normen op energiebasis Mineralennormen op EWpa-basis zouden eenvoudig zijn: • Uniforme getallen • Paarden op conditie gevoerd - voorziening met mineralen ook voldoende
• Geen lineair verband EWpa-behoefte met LG • Uiteenlopende waarden/EWpa door grote verschillen in LG en fysiologisch stadium
Normen op energiebasis LG (kg)
200
400
600
Koudbloedmerrie, volwassen, onderhoud Ca (g/EWpa) 5,0 6,0
6,6
Fe (mg/EWpa)
132
100
119
Warmbloedmerrie, volwassen, 9 maanden dracht
Ca (g/EWpa) Fe (mg/EWpa)
8,1 106
9,0 126
9,5 140
Tekorten en overmaten Praktisch eigenlijk alleen te krappe Ca:Pverhouding en tekort (+ overmaat) Se
• Ca:P < 1: rantsoenen met veel granen en zemelen zonder Ca-aanvulling • Se-tekort op Se-arm ruwvoer mogelijk - NL ruwvoer 0,008 -0,238 mg/kg DS • Se –overmaat in NL niet vaak; supplement?
Samenvatting Netto behoefte onderhoud: NRC 2007 Netto behoefte Groei, arbeid, dracht, lactatie: DLG 1994 (aanpassing groeicurve foetus)
Werkelijke absorptie: NRC 2007 Spoorelementen: NRC 2007 aanpassing norm voor Cu, Se, I Normen op energiebasis niet haalbaar
