Actueel Leiding VVD straft coupplegers

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 29 november 2013

jaargang 7 nummer 342

€ 1,95

Vrijdag 29 novem ber 2013 Den Ha ag Centraal

Extra bijlage 200 jaar Koninkrijk

200 jaar konink

rijk

> Foto: Collectie Rijksmuseum

Actueel Leiding VVD straft coupplegers

Prent van de landing

door Nicolaas Lodewijk

Penning (1764-1818).

Actueel Groene opmars van Stadspartij

3

5

Geland!

‘Republikein’ Huub Stapel kruipt dit weekeinde in de huid van Willem Frederik Prins van Oranje-Nassau, de latere koning Willem I. Op 30 november start de landelijke viering van 200 jaar Koninkrijk op de plek waar het allemaal begon: het Scheveningse strand. Daar ging de prins op een grauwe namiddag in 1813 aan land nadat de Franse overheersers waren verslagen. Traditiegetrouw voeren de Scheveningers elke 25 jaar een historisch schouwspel op van de landing. Met een nettenkar wordt ‘prins Huub’ uit de branding het strand opgereden onder luid gejuich van een uitzinnige menigte. Dit keer is heel Nederland getuige, want de NOS zendt het historische schouwspel zaterdag vanaf 11.30 uur live uit op televisie. Reden te meer voor figuranten en hoofdrolspelers om nog even goed te repeteren. Alles over de landing is te lezen in een extra bijlage in deze krant. > Foto: Jurriaan Brobbel Ingezonden mededeling

ToTale leegverkoop i.v.m. verhuizing

korTingen ToT 80% italian design furniture

Dag in de Branding

Festival voor Nieuwe Muziek

za 14 december www.dagindebranding.nl

Scheveningseweg 14 – Den Haag (t/o het Vredespaleis) ma t/m za van 10.00 – 17.00 uur

Nederlands Blazers Ensemble | Asko|Schönberg | Slagwerk Den Haag | Cappella Amsterdam | Koninklijk Conservatorium | Toonkunstkoor Amsterdam | Matthijs Vermeulen Prijs voor Jan van de Putte en meer…

2>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

haagse plaatjes

Vindt u het ook zo enig in Den Haag / Paul van Wely (1953) ‘Beschaafde en intelligente kolder’, luidde een veelgebruikte omschrijving van het Utrechts Studenten Cabaret. ‘Kolderiek cabaret vol slapstick’, stelde een andere recensent genoeglijk vast. Het USC ontstond in 1951 naar aanleiding van een lustrumviering van het Utrechts studentencorps. Vier jaar lang trok de groep met drie opeenvolgende programma’s door het land, voordat de leden na het afstuderen elk hun eigen maatschappelijke weg gingen. Het amateurgezelschap zou van grote invloed zijn geweest op de Grote Drie: Toon Hermans, Wim Kan en Wim Sonneveld. Eén van de grote succesnummers werd vertolkt door leider Paul van Wely, die zichzelf begeleidend op de piano een schamperend, maar treffend lied zong over de Residentie. Het openingscouplet getuigt van een liefdevolle, maar wat meewarige blik van buiten op de Hofstad: ‘Vindt U ’t ook zo ééénig in Den Haag?/ Die stad vol trage trammen, die heel voorzichtig remmen,/ Met mooie conducteuren, die stijf met kaartjes leuren/ Die fel naar fooien dreggen en zacht ‘Tournooiveld’ zeggen/ En die zich haast vermoorden met nauwe gummiboorden/ Onder hun rechtopstaande kraag/ Vindt U ’t ook zo ééénig in Den Haag?’. In volgende coupletten opent Van Wely met de varianten ‘Vindt U ’t ook zo lollig in Den Haag?’ (‘waar zelfs de meeuwen gapen’) en, iets venijniger: ‘Bent

U ook zo dood’lijk van Den Haag?’ en passeren de ouwe taarten die felverbeten kaarten, crêpegezoolde knapen, ouwe jichtmeneren die veel en goed dineren, politieke departementale heren en languissante vrouwen die veel van

cocktails houwen de revue. Vier coupletten lang bezingt Van Wely in bloemrijke taal de belegenheid van de stad, waar de levens traag voorbijgaan. ‘Tot ’t einde is gekomen/ Door hoge Zorgvliedbomen/ Klinkt zacht

en lispelend de vraag:/ Vond u ’t ook zo enig in Den Haag?’. Van de vele optredens is er destijds niet één op band vastgelegd. Beeld en Geluid beschikt wel over een opname van het radioprogramma ‘Een kwartier met Paul van Wely’. Een uitzending van de Wereldomroep op 26 januari 1957, waarin het bovengenoemd lied werd voorgedragen. Samen met de sketch ‘De Jeugdleider’, door Johan Noordmans, werd het als hoogtepunt uit het œuvre van het USC beschouwd. In het kader van het 35ste lustrum van het Utrechtse Studenten Corps werd het in 1991 alsnog vastgelegd op de door Seth Gaaikema geproduceerde cd ‘Reünie’. De dan inmiddels 64-jarige Van Wely, na zijn studie werkzaam als arts in Eindhoven, speelde aan de piano gezeten zijn vroegere liedjes live voor publiek in een Nuenense studio. Bij de afkondiging van het prijsnummer ‘Den Haag’ refereert hij aan Paul van Vliet’s ‘Den Haag met je lege paleizen’ uit 1964. “Waarvan wel gezegd wordt dat dat het eerste lied over Den Haag is. Nou vergeet het maar”, zegt Van Wely, “dit is van 1938, ’t is maar dat u het weet”. De lachreactie in de zaal en de andere relativerende praatjes tussendoor duiden op een ironisch grapje. Er is wel iets vreemds aan de hand met dit lied. Op het cd-hoesje wordt Paul’s broer Henk van Wely als auteur genoemd. Dat zou goed kunnen, want die schreef wel meer teksten voor de groep.

In het boekje ‘Het Utrechts Studentencabaret’ (Basart, Amsterdam 1953) echter wordt de daarin afgedrukte tekst toegeschreven aan een zekere Albert van Leuven. Niet de naam van één van de cabaretleden, wel van een rooms-katholieke heilige uit de twaalfde eeuw. Een pseudoniem? Gaaikema zegt desgevraagd niet beter te weten dan dat Henk van Wely de ware auteur van het lied is. Zo heeft diens broer Paul het zelf aan hem verteld. Ook de toeschrijving aan het in dezelfde tijd actieve Haags Studentencabaret op sommige websites dient als onjuist te worden bestempeld. Oprichter Rinus Ferdinandusse laat weten niemand te hebben gekend met die naam, noch zich te herinneren dat hij met zijn Haags gezelschap ooit een liedje over Den Haag heeft gezongen. Blijft wel de vraag waarom een Utrechts studentengezelschap zo nodig een mooi lied over Den Haag wilde maken. Paul van Wely overleed in 2000, op 73-jarige leeftijd. Jimmy Tigges

Jimmy Tigges (1953) is publicist en diskjockey. Hij geldt als een specialist op het gebied van sportliederen, maar heeft als geboren Hagenaar ook jarenlang onderzoek gedaan naar liedjes waarin Den Haag een rol speelt. In 2006 publiceerde hij samen met Paul Groenendijk het boek ' Het lied van Den Haag'.

Ingezonden mededeling

Wijnen Spanje / Rioja – Puerta vieja tinto van 7,85 voor € 5,95

ACTIES

Boomsma 1L Jonge pure graanjenever Van 14,95 voor

€ 10,95 € 10,

€ 31,95

€ 49,95

Van 54,95 voor

Bailey’s irish cream 0.7L

Glenrothes sinGle malt vintaGe 1994 15y sPeyside 0.7L

€ 12,95

Grant’s Blended Whisky 1L

€ 59,75

Van 64,75 voor

€ 15,

95

Van 21,95 voor

knockando sinGle malt 12y sPeyside 0.7L clynelish sinGle malt distillers edition 1992 17y hiGhland 0.7L

95

Van 15,95 voor

Voor de liefhebber van Bourgogne wijnen: op deze speciale hospice de Beaune rode en witte bourgogne wijnen € 10,- kortinG Per fles!

Van 36,95 voor

smirnoff vodka 0.7L Van 15,95 voor

Italië / Abruzzen – Peladi montepulciano d’abruzzo van 8,35 voor € 5,95

hiGhland Park harald limited edition orkney 0.7L

rum flor de caña White 0.7L

€ 64,90

4 years premium rum uit Nicaragua Van 17,80 voor € 14,95

Van 69,90 voor

coGnac louis royer vsoP 1L

Van 65,20 voor € 60,20

BoWmore darkest 15y islay 0.7L

nu met 10,- korting! Van 49,50 voor € 39, Deze Cognac heeft een fruitige neus met wat kruiden, soepele smaak van fruit, iets zoet, mooi in balans.

50

€ 5,- korTIng pEr

flES!

Beaune 1e cru cuvée clos de avaux 2009 van 41,30 voor € 31,30 savigny-les-Beaune cuvée fouquerand 2009 van 41,30 voor € 31,30 savigny-les-Beaune cuvée arthur Girard 2009 van 41,30 voor € 31,30

meursault cuvée loppin 2010 van 83,20 voor € 73,20 Pouilly fuissé cuvée françoise Poisard 2010 van 57,60 voor € 47,60 Nu op alle Argentijnse wijnen van bodega Barberis: 2e fles 50% kortinG!

Blason: keuze uit Chardonnay, Malbec en Cabernet Sauvignon 9,95 nu 2 flessen € 14,95! familia Barberis: keuze uit Malbec en Cabernet Sauvignon 13,15 nu 2 flessen € 19,75! Spanje / La Mancha – marques de castilla chardonnay/sauvignon Blanc van 6,55 voor € 4,98 Italië / Abruzzen – Peladi trebbiano van 8,35 voor € 5,95 Spanje / Rueda - Quatro rayas verdejo centenario van 10,95 voor € 7,95 Spanje / Penèdes – cava torreblanca rosado/sparkling van 15,15 voor € 11,50

jäGermeister Winterkräuter 0.7L nieuw in ons assortiment € 18,95 Dit is een bijzondere zachte likeur op basis van verschillende aroma’s en kruiden zoals kaneel, kruidnagel, saffraan en vanille.

den haag Prinsestraat 57 070 364 29 25

noordwijk * oegstgeest * Voorhout * Jacoba van Beierenhof 28 Maarten Kruytstraat 24 Lange Voort 19 0252 220 208

071 361 21 82

071 301 55 83

www.drinkland.nl

3

actueel<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

Eerste koningszegel voor Willem-Alexander Zuid-Holland kiest ‘bruggenbouwer’ Jaap Smit, de huidige voorzitter van het CNV, wordt zo goed als zeker de nieuwe commissaris van de koning in Zuid-Holland. Hij is voorgedragen door de vertrouwenscommissie uit provinciale staten. Verwacht wordt dat de benoeming van Smit binnenkort officieel is. Met Smit krijgt Zuid-Holland een echte bruggenbouwer. Hij was nauw betrokken bij het sociaal akkoord dat het kabinet met de vakbeweging sloot. Smit is werkzaam geweest als predikant en was directeur van de Stichting Slachtofferhulp Nederland. Smit gaat de VVD’er Jan Franssen opvolgen die lid wordt van de

Jaap Smit. >Foto: CNV

Raad van State. Franssen was geen bruggenbouwer, werkte solistisch en stond bekend als ‘schnabbelkoning’.

PvdA: niet overal betaald pakeren

Vol trots toont koning Willem-Alexander de nieuwe koningspostzegel van PostNL. Na zijn vrouwelijke voorgangers heeft hij nu ook zijn eigen zegel. Het ontwerp van Studio Job werd afgelopen woensdag in het Museum voor Communicatie gepresenteerd. Deze nieuwe uitgave is tevens aanleiding voor de tentoonstelling XXS Dutch Design: een historisch overzicht van negentien verschillende koningsseries, die sinds 1852 uitgebracht werden: van koning Willem III tot koning Willem-Alexander. Ook is klein werk te zien van grote namen uit de Nederlandse kunst en vormgeving, zoals Piet Paris, Dick Bruna en Anton Corbijn. De nieuwe koningszegel is vanaf 2 januari verkrijgbaar. XXS Dutch Design loopt tot 29 juni 2014. > Foto: Fred Ernst

Leenfietsen en zwemmen in de gracht

Groene opmars van Stadspartij Door Jan van der Ven

Het Haagse Stadspartij (HSP) lonkt meer dan ooit naar de kiezer van concurrent GroenLinks. Het deze week verschenen verkiezingsprogramma van de HSP is namelijk groener dan groen. Het wegkapen van de traditionele aanhang van GroenLinks moet de partij van Joris Wijsmuller een steviger fundament geven. De partij heeft nu twee zetels in de gemeenteraad. Dat moeten er volgend jaar na de raadsverkiezingen vier worden. Zo niet, dan vertrekt Joris Wijsmuller als eerste man, kondigde hij eerder aan. Dat zou dan het einde betekenen van de carrière van raspoliticus Wijsmuller die alweer achttien jaar lid is van de gemeenteraad. De groene opmars van de HSP is op talloze plaatsen in het verkiezingsprogramma terug te vinden. Van grote onderwerpen tot de kleintjes. Om met dat laatste te beginnen: de bestrijding van ratten en muizen moet milieuvriendelijker worden. En mensen zonder auto moeten, bij wijze van proef, korting krijgen op het openbaar vervoer. Maar grote ingrepen schuwt de Haagse Stadspartij evenmin. Wat te denken van het schrappen van het paradepaardje van de VVD, de Rotterdamsebaan? Dit vele honderden miljoenen kostende project dat onlangs het groene licht kreeg van een meerderheid van de gemeenteraad, mag van de HSP verdwijnen. Daarvoor in de plaats moet een jaarlijkse autoloze zondag komen. Vanzelfsprekend wil de HSP de fietser in watten leggen. Er komt daarom een proef met leenfietsen en er moeten vanzelfsprekend meer fietspaden komen en meer gratis fietsenstallingen. De kiezer van GroenLinks zal zich ook herkennen in het voorstel oude bomen beter te beschermen, zodat deze bomen bouwplannen kunnen overleven. Zwemmen Het zijn allemaal voorstellen waar de trouwe achterban van GroenLinks zich zonder gewetensbezwaren achter kan scharen. Wat evenzeer geldt voor het idee om van de Prinsestraat, het

De PvdA ziet af van het voornemen om betaald parkeren in te voeren in geheel Den Haag. Het plan stond in het concept-verkiezingsprogramma maar stuitte op toenemend verzet. “Ik word er iedere dag op aangesproken, heel erg vervelend”, aldus het PvdA-raadslid Rajesh Ramnewash. Dinsdagavond gingen de leden akkoord met een veel milder alternatief. Nu wordt per wijk bezien of het

nodig is er betaald pakeren in te voeren. De leden stemden tevens in met het heropenen van de bibliotheek in de Schilderswijk. Het huidige college sloot met steun van de PvdA-fractie zes bibliotheken. Die in de Schilderswijk moet heropend worden als de PvdA na de raadsverkiezingen van maart volgend jaar weer toetreedt tot een coalitie.

Beste grote binnenstad Den Haag is uitgeroepen tot beste grote binnenstad van Nederland. Daarmee laat de Hofstad Amsterdam achter zich in de verkiezing van het Platform Binnenstadmanagement. De jury prijst de consequente doorontwikkeling tot een compleet, attractief en multifunctioneel stadscentrum. ‘De stad behoort inmiddels tot de nationale winkeltop en is uitgegroeid tot een ‘must see’-bestemming. Den Haag biedt bezoekers een mix van histori-

sche, kleinschalige sfeer en moderne, binnenstedelijke grootschaligheid’, zo luidt de conclusie. In de beoordeling zijn onder meer verblijfsklimaat, aanbod van voorzieningen, bestrijding van leegstand en toekomstbestendigheid meegenomen. Met deze verkiezing neemt Den Haag het stokje over van Eindhoven. Twee jaar lang mag Den Haag de titel voeren. In de categorie middelgrote binnenstad won Venlo de strijd van Zaandam.

NMI en archief gaan samen

Ook in het programma: versoepeling terrasbeleid. >Foto: Morguefile

Noordeinde en de Gedempte Grachten voetgangersdomeinen te maken. Den Haag moet veel bruisender worden, vindt de HSP. Dus her en der moeten schaaktafels geplaatst worden, de sluitingstijden van terrassen moeten versoepeld worden en het zwemmen in de grachten moet tot de mogelijkheden gaan behoren. Het water moet dan wel schoon zijn, dat spreekt. Nog een voorstel om het leven in de stad aangenamer en gezelliger te maken. De HSP wil de kantines in de rijksgebouwen sluiten, zodat de ambtenaar gedwongen wordt buiten de deur te gaan lunchen, zoals nu de gewoonte al is in landen als Spanje en Italië. De zuinige ambtenaar kan er natuurlijk ook voor kiezen zijn twaalfuurtje achter zijn bureau op te eten. Erfenissen De HSP wil afrekenen met belangrijke erfenissen van PvdA-wethouder Marnix Norder. Het zal niet verbazen dat wordt voorgesteld het Spuiforum niet te bouwen. De HSP voerde daar afgelopen jaren felle oppositie tegen en de HSP vindt het tijd worden voor een diepgaand onderzoek naar de besluitvorming van het Spuiforum. Maar ook moet een dikke streep gezet worden door de voornemens van de PvdA-wethouder om rond de Derde Haven huizen en een hoog hotel te bouwen. Het huidige karakter van deze haven moet

bewaard blijven, vindt de HSP. Dus geen huizen, geen hotel maar ook geen kabelbaan om dit deel van Scheveningen makkelijker bereikbaar te maken voor toeristen. Over hotel gesproken, de HSP wil een bouwstop voor nieuwe hotels en ook voor kantoren. Eerst maar eens het bestaande overschot aan deze voorzieningen wegwerken, vindt de partij. De omgeving van het Hollands Spoor moet veel levendiger worden. Met dat doel moet de gemeente de twee lege belastingkantoren onteigenen en er een bestemming aan geven die recht doet aan dit drukke deel van de stad. Het plan van Albert Heijn om in één van die twee lege kantoren een filiaal te openen gaat wat betreft de HSP niet door. Want de partij ergert zich al lange tijd aan de opmars van Albert Heijn en stelt daarom voor via bestemmingsplannen de dominantie van AH te bestrijden. De HSP vindt dat de strijd tegen de criminaliteit tot uitwassen leidt, terwijl alle cijfers laten zien dat de criminaliteit op bijna alle fronten daalt. Daarom moet de inzet van het preventief fouilleren aan veel strengere regels gebonden worden. Hetgeen ook geldt voor het gebruik van camera’s. Want die lossen het probleem van de criminaliteit echt niet op, vindt de HSP. Camera’s hebben vooral tot gevolg dat de criminaliteit zich verplaatst naar gebieden zonder camera’s.

Het samengaan van het Haags Gemeentearchief en het Nederlands Muziek Instituut (NMI) is deze week gestart. De afgelopen tijd zijn de eerste 500 meter archiefmateriaal en de microfiches van het NMI overgebracht naar de studiezaal en de depots van het Gemeentearchief. De subsidie van het NMI is sinds begin dit jaar met 60 procent gekort, waardoor vooral flink in de personele bezetting is gesneden. Met het samenvoegen van het insti-

tuut met het Gemeentearchief is het voortbestaan van de collectie gewaarborgd. Het NMI is de centrale bewaarplaats voor het muzikale erfgoed in Nederland. De totale collectie omvat 30 duizend titels wetenschappelijke muziekliteratuur en een grote hoeveelheid foto’s, affiches en prenten. Het hele traject neemt nog tot en met 2015 in beslag. De eerstvolgende stap is de verhuizing van de overige 1500 meter archiefmateriaal.

Ingezonden mededeling

Exclusieve brilmode

Hoogstraat 37 2513 AP Den Haag www.hofstede-optiek.nl

4>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

stadsmens

‘Kroniek van een bange liefde’ schetst tijdsbeeld en roept herkenbaarheid op Dat getob met mannen! Ach, wat komt dat bekend voor! Situeer daar omheen nog de jaren zeventig en tachtig uit de vorige eeuw en we zijn met ‘Kroniek van een bange liefde’ helemaal terug in een woelige periode. Trudy Kunz, jarenlang verslaggeefster geweest bij het weekblad Libelle, schetst dat tijdsbeeld in haar pas verschenen roman. Daarin heeft journaliste Elisabeth Arntz voortdurend het nakijken in haar relaties. Of zoals ze het zelf zegt: ‘Ik was eraan gewend geraakt dat het nooit lang duurde met mijn minnaars’. Ze is zelfstandig en geslaagd, reist voor haar vak de hele wereld af, maar in de liefde is zij volkomen afhankelijk. Zou dat in al die decennia bij vrouwen niet veranderd zijn? “Nee”, klinkt Trudy Kunz beslist, “het is van alle tijden en van alle leeftijden. Ik krijg veel reacties van vrouwen en allemaal zeggen ze dat het zo herkenbaar is”. Dat bleek onlangs ook bij de presentatie van ‘Kroniek van een bange liefde’ bij boekhandel Paagman. Toen schrijfster Yvonne Keuls die Trudy Kunz daar interviewde, opperde dat dit vrouwen ‘nu niet meer overkomt omdat zij zo geëmancipeerd zijn’, werd dat door

Wat Elisabeth vaak tot wanhoop drijft, is het zwijgen van Mark. “Hij beseft niet wat hij daarmee aanricht. Maar dit soort mannen is voor veel vrouwen wel interessant. Zij willen hem veranderen. Dat zal jou wel lukken! Het lukt natuurlijk nooit. Als er iemand moet veranderen, ben jij dat. Als je dat niet kunt of wilt, altijd de schuld bij de ander blijft leggen, ga dan weg. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen leven”. Haar roman, zo stelt Trudy Kunz, is deels autobiografisch. “Ik heb er veel bij verzonnen en bedacht. Maar het type vrouw ken ik van huis uit”. Trudy Kunz: ‘Het is van alle tijden en van alle leeftijden’. >Foto: Hadewych Veys

het publiek afgedaan met ‘onzin’ en ‘flauwekul’. Trudy: “Ik kreeg ongelooflijk veel bijval, voelde de herkenbaarheid in de zaal”. Een advertentie brengt ene Mark op het pad van Elisabeth. Ook deze relatie loopt hopeloos vast. Nog sterker dan met eerdere minnaars wordt ze afhankelijk van hem. Wanneer de omstandigheden dramatisch veranderen,

komt Elisabeth tot het inzicht dat wat haar drijft in deze verhouding eigenlijk meer met behoefte dan met liefde te maken heeft . “Als je je dat bewust wordt, ben je geen slachtoffer meer. Er is moeilijk uit te komen, maar je begint het patroon te herkennen dat zich voortdurend herhaalt. Daarom heb ik in dit boek al die situaties beschreven. Elke situatie is anders, maar de reactie is steeds dezelfde”.

Levensverhalen Ze studeerde Franse Taal- en Letterkunde. Na het weekblad Libelle, waar zij 12 jaar verslaggeefster was, werd zij freelancer en werkte voor Marie-Claire en Nouveau. Sinds een aantal jaren heeft zij een column in Plus Magazine. In dat blad verschijnen van haar ook artikelen. Tegenwoordig legt zij zich steeds meer toe op het schrijven van levensverhalen. Onlangs schreef Trudy Kunz het levensverhaal van Christina van der Vegt die nu honderd zou zijn geworden, maar slechts zes-

enzestig jaar werd. “Dat heb ik op verzoek van haar zoon gedaan. Het was leuk om met bekenden van haar over vroeger te praten; er komt een heel tijdsbeeld boven. De presentatie is een mooie bijeenkomst geworden. Zo’n levensverhaal maakt mensen blij. De zoon van Christina heeft het gevoel dat hij voor zijn moeder een monumentje heeft opgericht”. Maar terug naar haar roman. In ‘Kroniek van een bange liefde’ heeft Trudy Kunz fragmenten verwerkt uit interviews die zij indertijd had met de Franse zangeres Françoise Hardy en de Amerikaanse actrice Diane Keaton. Beiden praten zeer openhartig over hun liefdesleven. Ze zijn wereldberoemd, hebben groot succes, maar in de liefde zijn ze onzeker. Trudy: “Het zijn precies de vrouwen die op Elisabeth lijken. Ze waren heel open in de interviews. Het was alsof zij iets herkenden. Ik denk dat je het in elkaars ogen ziet”. Joke Korving ‘Kroniek van een bange liefde’, uitgeverij Aspekt, € 18.95. Informatie www.trudykunz.nl

Ingezonden mededeling

The touch of quality

presents

Zondag 1 december 2013 The Fish Club Kijkduin

Een sprankelende modeshow & veiling van designerkleding

SINDS 1891

Den Haag, Spui Gratis parkeren Parkeergarage Stadhuis Den Haag, Spui • Amsterdam, Villa Arena • Leiderdorp, WOOON • Rotterdam, Alexandrium III • www.hulshoffwonen.nl

Kijkdagen: 29 en 30 november in het NH Atlantic Hotel Kijkduin van 11.00 tot 16.00 uur. meer informatie: www.absolutelyfabulouse.com

5

actueel<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

VVD-top veegt liberale fractie schoon Door Jan van der Ven

De leiding van de VVD heeft grote schoonmaak gehouden in de raadsfractie. Fractieleden die een jaar geleden in alle stilte een coup pleegden tegen de top van de partij, zijn geschrapt van de kandidatenlijst voor de raadsverkiezingen van volgend jaar. Of ze zijn op een (nagenoeg) onverkiesbare plaats terechtgekomen. De lijst is deze week definitief vastgesteld. De schoonmaak heeft tot gevolg dat er nu alle ruimte is voor nieuw, fris liberaal talent. Bijvoorbeeld in de persoon van Ingrid Michon-Derkzen (nummer drie op de lijst). Ze is de politieke rechterhand van VVD-minister Opstelten van Veiligheid en Justitie en begeeft zich in de hoogste politieke kringen van het kabinet. De coup in de raadsfractie van de VVD vond een jaar geleden achter gesloten deuren plaats toen fractievoorzitter Boudewijn Revis ineens promoveerde tot wethouder van financiën. Deze post was vacant gekomen nadat VVDleider Mark Rutte zijn oog had laten vallen op wethouder Sander Dekker als staatssecretaris van onderwijs. Steun De leiding van de Haagse VVD had vervolgens graag gezien dat het raadslid Arjen Lakerveld fractievoorzitter zou worden en gaf hem daarom alle noodzakelijke politieke steun. Hij leek voldoende klaargestoomd voor deze functie en stelde zich vervolgens kandidaat. Maar Lakerveld greep uiteindelijk mis, zijn collega-raadslid Ibo Gülsen bleek in stilte net iets meer krachten achter zich verzameld te hebben, won de stemming en werd fractievoorzitter. De stemverhouding was vier (voor Ibo Gülsen) tegen

drie (voor Arjen Lakerveld). Sindsdien wordt intern de coup aangeduid als ‘vier tegen drie’. Al vanaf dag één na het aantreden van de nieuwe fractievoorzitter begon het zagen aan de stoelpoten van de nieuwe fractievoorzitter. De aanpak had succes en er klonk gaandeweg steeds meer kritiek op de werkwijze van Gülsen. Zo zou hij zich wel heel erg veel bemoeien met de inhoud van de portefeuilles van collega-raadsleden. Maar kom niet aan de individuele vrijheid van een liberaal raadslid, dat is vloeken in de liberale kerk. Gülsen moest het uiteindelijk bezuren. In maart van dit jaar was het zo ver, hij trok zich moegestreden terug als fractievoorzitter om plaats te maken voor de jeugdige Martin Wörsdörfer. Die had indertijd met oud-gediende Rob van de Laar achter de kandidatuur van Lakerveld gestaan. De keuze viel in maart op bewust op Martin Wörsdörfer als nieuwe fractievoorzitter en niet op Lakerveld om de tegenstellingen in de fractie niet verder op de spits te drijven. Bij de VVD houden ze niet van openlijke ruzies, dus werd in een verklaring gesteld dat Ibo Gülsen het werk als fractievoorzitter niet meer kon combineren met een druk gezin met opgroeiende kinderen. Het woord ‘coup’ wordt angstvallig vermeden. Doodvonnis De eindafrekening volgde zoals te verwachten viel tijdens het opstellen van de kandidatenlijst onder leiding van ‘Eurobons’ Hans van Baalen. Zo’n lijst is doorgaans het ultieme moment voor het vastleggen van een politiek doodvonnis. Ibo Gülsen kwam daarom op de 28ste plaats van de kandidatenlijst terecht, een volstrekt onver-

De coup begon toen Boudewijn Revis promoveerde tot wethouder. > Foto: Gemeente Den Haag

kiesbare plaats. Daniëlla Gidaly, die een jaar geleden voor Gülsen als fractievoorzitter stemde, verdween zelfs helemaal van de lijst. “Ik kreeg te ho-

ren dat ik niet in het profiel paste”, zegt ze.’ Catharina Abels, ook behorend tot de groep-Gülsen, verdween naar een eveneens onverkiesbare elf-

de plaats. Alleen Iris Michels-Spee werd niet helemaal afgeserveerd (plaats zeven) omdat ze over een degelijk netwerk in de VVD beschikt.

Plan mogelijk in prullenbak

Raad van State kapittelt gemeenteraad Door Adrie van der Wel

De zwaar gepantserde auto van president Obama, ofwel ‘the beast’, wordt ingevlogen.> Foto: US Secret Service

President Obama en ruim vijftig andere wereldleiders

De wereld komt naar Den Haag Den Haag wordt volgend jaar op 24 en 25 maart even het centrum van de wereld. Ruim vijftig wereldleiders en hun gevolg komen naar de stad om deel te nemen aan een internationale topconferentie over de bestrijding van nucleair terrorisme. De conferentie in het World Forum zal de stad geenszins onberoerd laten. Alleen al aan veiligheidsmaatregelen zal zo’n 24 miljoen euro worden uitgegeven. Een flink gebied rond het voormalige congresgebouw wordt hermetisch afgesloten. Bewoners kunnen alleen met een pasje van en naar hun woning en bezoek moet worden aangemeld. De Nuclear Security Summit wordt

de grootste topconferentie, die ooit in Nederland is gehouden. Ruim vijftig wereldleiders zullen acte de présence geven. Onder anderen de Amerikaanse president Obama, zijn Russische collega Poetin, de Chinese leider Xi Jinping en ‘buurvrouw’ Angela Merkel behoren tot de gasten. Zij brengen zo’n 5000 delegatieleden en meer dan 2000 medewerkers mee. Er worden meer dan 3000 journalisten verwacht. De 7 ton wegende ambtsauto van de Amerikaanse president wordt voor deze gelegenheid speciaal ingevlogen. Hotels Alle grote hotels in Den Haag, maar

ook hotels in Rotterdam en Amsterdam zijn voor de periode van de ‘summit’ al volgeboekt. De top levert Den Haag flinke economische winst op. Volgens eerste berekeningen zal elke congresganger de stad een kleine 350 euro opleveren. Burgemeester Van Aartsen heeft intussen toegezegd ervoor te zullen zorgen dat de stad zo weinig mogelijk last heeft van de conferentie, maar er zullen nogal wat mensen hinder ondervinden. Zo is ongeveer tachtig ondernemingen in het gebied gevraagd de dagen van de conferentie hun medewerkers thuis te laten. Als dat niet kan, biedt de gemeente alternatieve locaties aan.

De gemeenteraad van Den Haag moet waarschijnlijk een nieuw bestemmingsplan vaststellen voor grootschalige ontwikkelingen rond het Hagaziekenhuis. Dit bleek maandag tijdens een zitting bij de Raad van State. De raadsvoorzitter legde daar tal van gebreken bloot. De Raad kan een snelle reparatie eisen, maar het ligt toch meer voor de hand dat het plan in de prullenbak verdwijnt. Het plan regelt onder meer een grote uitbreiding van het ziekenhuis, de aanleg van een parkeergarage en ruim 700 woningen. Opmerkelijk is dat het ziekenhuis zelf ook grote bezwaren had tegen het bestemmingsplan, onder meer vanwege ontsluitingswegen die te smal zouden zijn en woningbouw te dicht bij het ziekenhuis. Vlak voor de zitting bij de Raad bleek dat het ziekenhuis al zijn bezwaren heeft ingetrokken. Woordvoerders van de gemeenteraad zeiden van niets te weten. De grootste zonde die de gemeenteraad heeft begaan, is het gerommel met een besluit over de versoepeling van de geluidsnormen bij twee woningen aan de Escamplaan. Volgens woordvoerders van de gemeenteraad is dat besluit wel genomen. Maar de raadsvoorzitter stelde dat ze er uren naar had gezocht en niets had gevonden.

Mocht het besluit wel zijn genomen, dan is het in ieder geval niet op de juiste wijze bekendgemaakt. Dat kan voor de Raad al voldoende zijn om het bestemmingsplan te kraken. Het besluit over versoepeling van de geluidsnormen bij de twee woningen is hard nodig om de grootschalige woningbouw mogelijk te maken en de huidige busbaan op de Escamplaan om te vormen naar een weg voor ander verkeer. Daarnaast moet het besluit ook aangeven dat er voor de bewoners van de Escamplaan nog een aanvaardbaar leefklimaat zal zijn. Haastklus De eigenaren van de twee woningen zeggen dat de gemeenteraad er een rommelige haastklus van heeft gemaakt, waarbij van alles is vergeten. Aanvankelijk moesten de twee woningen ook verdwijnen. Maar vlak voor de vaststelling van het bestemmingsplan besloot de gemeenteraad de woningen te handhaven. Voor die nieuwe situatie zijn de gevolgen voor de eigenaren, zoals lawaai en aantasting van hun privacy, niet goed onderzocht en juridisch ook niet goed geregeld, zo oordeelde de raadsvoorzitter. Ze dreigen op korte afstand een hoge wand van nieuwe woningen om hen heen te krijgen. De uitspraak volgt binnen zes weken.

6>Varia terugblik

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

foto’s uit het haags gemeentearchief

De landing van 30 november 1963 Al weken is heel Scheveningen in de ban van de viering van de landing van de Prins van Oranje in 1813. Elke 25 jaar wordt met een grootschalige reenactment op het strand de herwonnen onafhankelijkheid gevierd. En dat is dit jaar 200 jaar geleden. Scheveningen en Den Haag zijn de afgelopen maanden en weken druk in de weer geweest om het programma voor aanstaande zaterdag vlekkeloos te laten verlopen. Ook vijftig jaar geleden was heel Scheveningen in de dagen voor 30 november druk in de weer: kostuums moesten worden genaaid, teksten moesten worden doorgenomen en meer dan 500 vrijwilligers kregen de laatste instructies voor hun ‘rol’ in de landing van de prins. De hoofdrol van prins was vergeven aan de geboren Scheveninger N.M. Hoogenraad, in het dagelijks leven ambtenaar bij het Vredespaleis. Met het schip ‘Johanna Hoogenraad’ van zijn voorvader, de Scheveningse reder Gerrit Hoogenraad, waren in 1795 prins Willem V en zijn twee zonen naar Engeland gebracht. Op de dag van de landing in 1963 viel alleen het weer wat tegen. Het was fris en bewolkt en boven zee hing een dunne mist, maar de Scheveningers

hadden er zin in en konden niet wachten. Een uur te vroeg werd gestart met het dansen rondom de Oranjeboom op het Prins Willemplein. Het gevolg was dat ook Jacob Pronk een halfuur eerder dan in het draaiboek stond de bevrijding proclameerde. Het moest vervolgens een halfuur later opnieuw, zodat de oranje vlaggen op de Oude Kerk wel op tijd gehesen werden. Dat was namelijk het teken dat het publiek zich naar het strand kon begeven om de landing te aanschouwen. Voor de kust lagen twee schepen: één met de Oranjevlag en één met een oranje zeil. Het eerste schip had volgens het draaiboek de torpedobootjager ‘Amsterdam’ van de Koninklijke Marine moeten zijn, maar was dat niet. De ‘Amsterdam’ lag in Hoek van Holland en daar zou de prins ’s ochtends inschepen om vervolgens voor de kust van Scheveningen per vlet naar het strand te worden vervoerd. Echter, de commandant had besloten niet uit te varen vanwege de mist. Dat betekende dat de prins en zijn gevolg halsoverkop per auto uit Hoek van Holland naar Scheveningen moesten worden gebracht. De prins was op tijd ter plaatse, maar nu ontbrak nog een schip. Gelukkig was de Hogere Zeevaartschool bereid om hun oplei-

Op 30 november 1963, voorstelling van de landing van de prins in 1813. >Foto: collectie Haags Gemeentearchief, fotoburo Thuring

dingsschip ‘De Zeearend’ in te zetten. Zo kon de prins alsnog landen en op de nettenkar worden gehesen. Het tweede schip voor de kust van Scheveningen was een botter met knaloranje zeil. Op het zeil was een reclame aangebracht: Tomson voor wasmachines. De directeur van het bedrijf aan de Zeesluisweg was woest toen hij ervan hoorde. Hij was niet op de hoogte geweest van de actie en wilde ‘het’ goed maken. Aan alle commissieleden van de Stichting Scheveningen wilde

hij een brief met verontschuldigingen sturen. De voorzitter van de stichting meldde hem daarop dat één brief voldoende zou zijn maar dat een financiële bijdrage goed van pas zou komen. De directeur van Tomson beloofde maandagochtend een bedrag van 2.000 gulden te bezorgen. Daarmee was de zaak afgedaan. De rest van de landing verliep vlekkeloos op één puntje na: de burgerprins vergat in zijn enthousiasme de koninklijke gasten, koningin Juliana,

prins Bernhard en prinses Beatrix, die bij de landing aanwezig waren te groeten. Hij keerde de hoge gasten de rug toe en wuifde naar de andere toeschouwers. Het mocht de pret niet drukken. De prins kon er ’s avonds bij het terugkijken naar de uitzending hartelijk om lachen. Scheveningen had een hele lange dag feest gevierd. Maarten Schenk www.gemeentearchief.denhaag.nl

Prijs MKB voor duurzaam werkend verhuisbedrijf

discussies. “Onze directeur hecht hieraan. Dat zit hem in het bloed. Hij voelt zich betrokken bij duurzame onderwerpen, en dat dragen we uit naar andere bedrijven”. Daarbij komt de duurzaamheidsprijs goed van pas. Deze bestaat behalve uit een pakket aan duurzame producten en diensten, óók uit publiciteit via de kanalen van MKB Den Haag. Ook

Door Saskia Herberghs

Dat ook in een vrij traditionele branche als het vervoerswezen duurzaam ondernemen mogelijk is, bewijst Van der Velde ’t Veentje dat bij verhuizingen elektrische auto’s inzet. Daarom is het familiebedrijf ‘een terechte winnaar’ van de MKB Den Haag Duurzaamheidsprijs 2013, zegt juryvoorzitter Jeannette van Uffelen. Goede tweede is BAVA Light Concepts dat op duurzame wijze led-lampen produceert die ruimtes warm aanlichten. Bij de eerste uitreiking van de duurzaamheidsprijs die door de Haagse afdeling van de organisatie voor het Midden- en Kleinbedrijf in het leven is geroepen, kregen woensdagmiddag bovendien twee bedrijven een aanmoedigingsprijs: Energy Guards, specialist op het gebied van zonnepanelen en groene daken, en het bedrijf Seepje, dat een natuurlijk wasmiddel verkoopt van schillen van de Sapindus Mukorossi-vrucht waardoor ook nog eens Nepalezen worden voorzien van een inkomen. Ondanks de vergelijking tussen appels en peren koos de eveneens divers samengestelde jury uiteindelijk unaniem voor dezelfde winnaar, zegt Van Uffelen, vice-voorzitter van MKB Den Haag. “Van der Velde ’t Veentje is vlot in het duurzaam ondernemen. Zij waren één van de eersten die elektrische vervoermiddelen inzetten, zoals scooters, personenauto’s en busjes. Ze hebben begin dit jaar 5000 ambtenaren uit de ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken met elektrische verhuiswagens verhuisd, waardoor ze

De reuring die nu rondom de prijs ontstaat, is interessant

Rechts de winnaars Robert Medenblik en Leon van der Velde. >Foto: PR

bijdragen aan de luchtkwaliteit in de stad”. Daarnaast onderscheidt het 92 jaar oude verhuisbedrijf zich door ‘Verhuizers Voorop’, samenwerking met het werkgeversservicepunt en door mboen vmbo-leerlingen in leerwerktrajecten aan te nemen. “Het bedrijf is dus van maatschappelijke waarde”. Van dergelijke projecten onder de

noemer ‘social return’ wordt het bedrijf beter, zegt projectleider Medenblik van Van der Velde ’t Veentje. “Wij worden gezien als een sympathiek bedrijf en dat willen we ook uitstralen. Daarom nemen we onze verantwoordelijkheid”. Kleinzoon Aanvankelijk ging dat nog vrij onge-

richt, zegt Medenblik. Maar sinds vier jaar beschikt het familiebedrijf dat nu wordt geleid door Leon van der Velde, kleinzoon van de oprichter, over milieumanagement. Medenblik: “We zijn er nu nog bewuster mee bezig”. Dat uit zich volgens Medenblik ook in het bijwonen van bijeenkomsten van bijvoorbeeld het Milieucentrum, waar het bedrijf zich actief mengt in

BAVA Light Concepts meent dankzij de media-aandacht hun concept beter aan de man te kunnen brengen. Directeur Belinda van Baalen: “Er is steeds meer vraag naar duurzame producten. Wij adviseren mensen om nu te investeren in led-verlichting, want na de gloeilamp verdwijnt straks ook het halogeen uit de schappen”. Zij vindt de erkenning door de duurzaamheidsprijs een opsteker. “Wij werken al 46 jaar in de verlichting en stimuleren dat mensen kiezen voor duurzame oplossingen. De reuring die nu rondom de prijs ontstaat, is interessant. Vaak is het genomineerd zijn belangrijker dan winnen, vanwege de aandacht die je krijgt’’, zegt de directeur die overigens al prijzen heeft gewonnen met haar maatschappelijke onderneming.

7

regio<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

Grote verbouwing Antoniushove in 2015 klaar

Veel meer eenpersoonskamers Nog twee jaar en dan is de verbouwing van ziekenhuis MCH Antoniushove in Leidschendam achter de rug. In 2015 zal het 40 jaar oude ziekenhuis weer helemaal zijn opgeknapt. In zes van de tien kamers lig je dan alleen. Door Pieter de Leeuw

LEIDSCHENDAM - Maar zover is het nog lang niet. Bouwcoördinator Marieke Smit glimlacht wat vermoeid. In haar kamer die bijna schuilgaat onder de plattegronden en de artist’s impressions van de verschillende afdelingen, legt zij uit dat het ziekenhuis hard toe was aan verbouwing. “Er waren helemaal geen bijzondere problemen, maar de indeling, de klimaatinstallatie, alles eigenlijk, was aardig ingehaald door de tijd”. Nu verblijven de patiënten nog op één van de zeven verdiepingen in een aparte hoogbouw. “Wat reuze onhandig is omdat dat veel reistijd met de lift oplevert

want onze hotfloor zit op de begane grond, daar zijn immers de operatiekamers en de intensive care”. Straks zullen de patiënten dan ook worden ondergebracht op de nieuw te bouwen 1ste en 2de verdieping. Een belangrijk verschil met de huidige indeling is de toename van het aantal eenpersoonskamers. Smit: “Nu is dat zo’n 20% van onze kamers, straks is dat drie keer zoveel”. Van belang voor iedereen die gesteld is op zijn privacy. “Maar”, legt Smit uit, “het past ook in een algemene ontwikkeling in de gezondheidszorg waarbij er steeds nadrukkelijker wordt gekeken naar de communicatie tussen de arts en de patiënt”. Dat is nu eenmaal iets eenvoudiger in de beslotenheid van een eigen kamer, is het idee. Overigens zal de beddencapaciteit in het ziekenhuis gelijk blijven. Groen Als over twee jaar de laatste bouw-

Verkoop CBS-gebouw gaat door VOORBURG - Minster Blok zal geen gehoor geven aan de oproep van wethouder Heleen Mijdam (Leidschendam-Voorburg) om het verkooptraject van het voormalig CBS gebouw in Voorburg stop te zetten. Dat heeft de wethouder inmiddels te horen gekregen. Op 6 november zat Mijdam bij de minister aan tafel voor overleg over de toekomst van het grootste leegstaande kantoor van Nederland (60.000 m2) Mijdam zei toen en herhaalt desgevraagd ‘dat het een flink risico voor de koper betekent om een dergelijk pand te kopen zonder precies te weten wat nu eigenlijk wel en niet mag’. Toch houdt de minister vast aan het verkooptraject. “Juridische redenen kunnen daaraan ten grondslag liggen”, aldus Mijdam. Vreemd is het dat volgens de woordvoerder van het Rijksvastgoed en Ontwikkelingsbedrijf Frank Wassenaar de minister een dergelijk verzoek van de wethouder nooit in overweging heeft genomen. Hij zegt daarover: “Er is nooit sprake van geweest dat het kantoor van de markt zou worden gehaald. Wel is er onder-

> Foto: Wikimapia

zocht of er in de voorwaarden naar kandidaat-kopers iets kan worden opgenomen waarin de rol van de gemeente wordt gekenschetst”. “Ik zat bij de minister aan tafel en de voorlichter niet”, reageert Mijdam. Hoe het ook zij, de wethouder zegt het jammer te vinden dat de huidige situatie in ieder geval nog tot eind januari voortduurt. Dan zullen alle biedingen binnen moeten zijn. “Ik kan mij nauwelijks voorstellen dat er een partij wordt gevonden die een dergelijk risico wil lopen, ik zou het in ieder geval niet doen”. Als het wel gebeurt, verandert er voor de gemeente niet zo heel veel, want de koper zal dan de plannen voor het gebouw voor dienen te leggen aan de gemeente. ”Wij zitten aan de knoppen”, aldus Mijdam. Het CBS-gebouw staat sinds juli te koop bij makelaarskantoor DTZ Zadelhof. Enige tientallen partijen, vooral projectontwikkelaars en aannemers zijn inmiddels wezen kijken. Eerdere gesprekken over de toekomst van het pand tussen het rijk en de gemeente leverden geen resultaat op. Vooral daarom is uiteindelijk besloten het kantoor in de etalage te zetten.

vakker vertrokken is en de patiënten, het medisch personeel en de omwonenden opgelucht ademhalen, zal niets nog hetzelfde zijn. De parkeerplaats verdwijnt onder de grond. Om het ziekenhuis heen komt een groenstrook. “Die ook echt groen blijft”, verzekert Smit. De hoofdentree zal worden verplaatst, net als de huisartsenpost en de apotheek die al geruime tijd in een ‘soort keet’ naast de huidige parkeerplaats zijn gehuisvest. Beide zullen zij een plek krijgen op de begane grond in het nieuwe ziekenhuis, niet ver van het ook al nieuwe restaurant. In 2003 ging de verbouwing van start. De intensive care was toen als eerste aan de beurt. In 2015 zal de laatste stap worden gezet als pal achter het ziekenhuis het nieuwe oncologisch behandelcentrum zal verrijzen. Hier kunnen de patiënten uit het MCH Westeinde en het Bronovo ziekenhuis straks voor een operatie terecht.

Artist’s impression van het nieuwe MCH Antoniushove. > Foto : MC Haaglaanden

Mannenclub wil naar buiten

Mannen uit Voorburg mogen weer buiten spelen.> Foto : Meer voor Mannen

VOORBURG - Vorige week zat Tjeerd de Jong, oprichter van ‘Meer voor Mannen’ nog op het strand in Wassenaar te hannesen met de opdracht ‘maak een kampvuur zonder lucifers’. Tjeerd lukte het niet,maar een van de andere mannen in de groep kreeg het na 15 minuten voor elkaar. Er werd een worstje gewarmd en over het leven gepraat. “Het was geweldig”. ‘Meer voor Mannen’ is onlangs opgericht door een paar vrienden uit Voorburg die de bedoeling hebben om met elkaar ‘leuke, mannelijke buitenactiviteiten te doen, maar ook om met elkaar stil te staan bij de grote levensvragen’. De vrienden kennen elkaar van de Evangelische Morgenstond Gemeente in Scheveningen. Eind vorig jaar was het toen zij tot de slotsom kwamen dat het leven toch meer moet inhouden dan werken, gezin en televisie kijken. “Eigenlijk willen we gewoon weer buiten spelen”, zegt Tjeerd (33) dapper. In-

middels hebben zich al zo’n twintig mannen bij de club aangesloten, “Nee, die zijn niet allemaal lid van een kerk”. De bedoeling is om iedere maand een activiteit te organiseren. Het ‘to do’lijstje is nog lang : bomen hakken, kanoën, lekker klimmen, ja, het liefst wel in de regio”. Op het strand in Wassenaar werd er, toen de mannen eenmaal rustig rond het kampvuur zaten, niet geschroomd om vragen te stellen als ‘sta ik eigenlijk tegenover mijn baan nog steeds in vuur en vlam of ben ik mijn enthousiasme aan het verliezen en dooft het vuurtje langzaam’. Daarbij gaat het niet eens zozeer om de antwoorden, aldus de medewerker van Rijkswaterstaat. “Maar is het veel belangrijker om met elkaar stil te staan bij dergelijke vragen”. Zijn enthousiasme werd gedeeld door de nieuwkomers die al hebben toegezegd bij de volgende activiteit weer van de partij te zijn. “Geweldig vond ik het om dat te horen”.

De naam Meer voor Mannen dient hier letterlijk te worden genomen, van enige ironie is bepaald geen sprake. Het mannelijke willen betreft de sportieve outdoor activiteiten en niet de platte interesses die met een identieke kreet door een televisiezender worden aangeduid. “Het is de combinatie die het zo bijzonder maakt”, aldus Tjeerd, “aan de ene kant gaan we lekker naar buiten en zijn we bezig met activiteiten die mannen leuk vinden om te doen en aan de andere kant nemen we de tijd om naar elkaar te luisteren als de grote levensvragen worden aangesneden”. Over de volgende activiteit wil hij nog niet teveel kwijt, behalve: “Dat wij op 13 december een kerstdiner voor mannen gaan maken. Het gaat heel bijzonder worden. Zal ik nog een tipje van de sluier oplichten? We zijn nog op zoek naar een paar niet gevilde konijnen of hazen”.

Ingezonden mededeling

Yvonne Keuls is te gast bij Boekhandel Paagman op zondag 1 december om 13:00 uur

Y VON N E KEULS Koningin van de nacht

8>opinie

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

Pulchri, een schreeuw aan slechthorenden Door Bettina van Elk en Abe van der Werff

Pulchri is een vereniging van kunstenaars, 460 kunstenaars en 650 kunstlievende leden. De kunstenaars kunnen in het prachtige gebouw aan het Lange Voorhout exposeren waar ook de sociëteit is. Verlokken die exposities stromen bezoekers? En hoe manifesteren zich jonge kunstenaars? Pulchri verkeert volgens sommigen in zwaar weer, anderen denken dat er slechts enkele, eenvoudig te herstellen moeilijkheden zijn. Een aantal problemen dient zich bij Pulchri gelijktijdig aan. Er is het peperdure gebouw dat om het beheersbaar te houden vaak moet worden verhuurd voor partijen. De leden verouderen en dat is nu goed zichtbaar. De aanwas met levendige jonge kunstenaars komt maar niet van de grond. De publieke belangstelling is matig, bezoekers komen vaak voor een ander doel. Het ledenbestand aan kunstenaars en kunstlievende leden loopt al jaren terug. Op vergaderingen mogen alleen kunstenaars stemmen en hun economisch-organisatorische zienswijze wil wel eens beperkt zijn. Steevast worden voorstellen tot structurele verandering getorpedeerd. En dat gebeurde op 8 november opnieuw. Met veel kabaal werd eerst de vernieuwende visie van het bestuur onderuit gehaald. Vervolgens werd de voorzitter weggestemd en vervangen door een vriendelijke kunstenares op leeftijd. Het was een voorgekookte coup. Drie kandidaat-bestuursleden trokken zich daarop terug. Wat een trieste affaire. Het zittende bestuur was na een lange aanloop goed bezig, er ontstonden interessante en afwisselende exposities en er lag een uitdagende visie voor de komende jaren, maar alle inspanning tevergeefs. De nieuwe voorzitter wil van het genootschap weer de vereniging maken die het vroeger was. Dat is mooi, maar hoe moet dat onderweg van 2013 naar 2020? Dat maakt zij niet duidelijk. Er komen poëzieavonden en busreisjes naar musea en zo. En de stevige structurele problemen dan? Dat komt vanzelf goed, moet haar gedachte zijn, als het maar gezellig wordt. Intussen heeft opnieuw een aantal kunstenaars en kunstlievende leden het lidmaatschap opgezegd. Pulchri heeft de potentie een kloppend hart in het Haagse centrum te worden, letterlijk en figuurlijk in samenwerking met musea en andere

De aanwas met levendige jonge kunstenaars komt maar niet van de grond.>Foto: C&R

kunstinstellingen zoals de kunstacademie, landelijk en over de grenzen. Kunstlievende leden hebben hun netwerken, haal ze aan, zet ze aan het werk. Zo kunnen zij hun steentje bijdragen. Dan worden de busreisjes ook interessanter. Getorpedeerd De huidige opzet om Pulchri te besturen is niet meer van deze tijd. Goede voornemens worden op oneigenlijke gronden getorpedeerd en een nieuw bestuur mag het nog eens proberen, enzovoort. In deze situatie beginnen kunstlievende leden zich onzeker te voelen. Onder hen zit kennis van bestuur, financiën en organisatie maar zeker ook van kunst, bijvoorbeeld bij de kunstverzamelaars. Gebruik die

kennis en ervaring bij het besturen van Pulchri, zou je denken. Maar dat kan nu niet, want de kunstlievende leden hebben geen stemrecht. Deze discriminatie heeft langzamerhand zijn uiterste grens bereikt. Dat vindt althans een aantal leden. Zij eisen daarom medezeggenschap in de organisatie van Pulchri en die discussie is nog maar net van start gegaan. Eén van de mogelijkheden kan zijn de lidmaatschapsgelden van de kunstlievende leden in een apart fonds onder te brengen, onder beheer van die leden zelf. Het geld (jaarlijks bijna 150.000 euro) blijft geheel beschikbaar voor Pulchri, maar komt pas vrij nadat een plan van het bestuur door het fonds is goedgekeurd. Dat zijn twee vliegen in één klap. Het bestuur

wordt gedwongen met weloverwogen plannen te komen en de kunstlievende leden zijn via het fonds eindelijk bij het beleid betrokken. De actievoerders willen een duidelijke voortgang. Pulchri zal zich moeten vernieuwen en verjongen, zal zijn werkelijke kracht in de kunst moeten tonen. We leven in een tijd waarin alles snel gaat en het financieel niet rooskleurig is. Past Pulchri zich niet aan, dan is het over een paar jaar met haar gedaan. Ontkenning Er is nog een hele weg te gaan. Toch wil een harde kern bij Pulchri het zoveel mogelijk bij het oude laten. Zij bagatelliseren de gevolgen van het almaar doorgaande verlies aan leden in

de veronderstelling dat deze tendens makkelijk te doorbreken is. Er heerst – en dat is misschien wel het ergste – te veel ontkenning van deze tijd. Culturele en maatschappelijke belangen in de kunst zijn vandaag grondig aan het verschuiven. Je kunt dit vervelend vinden of het ermee oneens zijn, ontkennen baat niet. Uitingen van andere kunstvormen dan de traditionele laat Pulchri dan ook slechts mondjesmaat toe. Jonge kunstenaars willen gewoon niet bij het huidige Pulchri horen. Dat is een teken aan de wand, wat heet, het is een schreeuw aan slechthorenden. Bettina van Elk (psycholoog/psychotherapeut) en Abe van der Werff (kunstmanager) zijn beiden kunstlievend lid van Pulchri.

Bestuursaansprakelijkheid komt dichterbij Door Rene Strijland

Is Wethouder Marnix Norder privé aansprakelijk voor financiële tekorten van plan Spuiforum? Natuurlijk niet is de eerste reactie op die vraag: politieke ambtsdragers zijn wettelijk vrijgesteld van privé-aansprakelijkheid, alleen politiek: ze kunnen weggestuurd worden, met vertrekvergoeding. Toch komt bestuursaansprakelijkheid na allerlei financiële schandalen akelig dichterbij. Oud-wethouder (CDA) Nico Dijkhuizen en de vrouw van oud-wethouder Peter Noordanus (PvdA) Suzanne Baart zijn onlangs privé aansprakelijk gesteld voor het tekort van 2 miljard bij Vestia: de twee schoten schromelijk tekort in hun taakuitoefening. En vorige week werd in een proef-

proces door de rechtbank in Den Bosch bepaald dat een Maastrichtse directeur van woningcorporatie Servatius privé aansprakelijk is voor een planschade van 67 miljoen voor een faliekant uit de hand gelopen bouwplan. Met die uitspraak kunnen de directeur van de woningcorporatie die de SS Rotterdam kocht en de directeur

De rekening voor dit voorspelbare financiële wanbeleid is voor de volgende generatie

van zorginstelling Philadelphia, die kastelen ging kopen en daarmee een bijna faillissement van deze AWBZ instelling veroorzaakte, zich de borst nat maken. Ook een directeur van Rijksgebouwendienst moet zich zorgen gaan maken: die stemde in met de bouw van de twee nieuwe ministerie-torens in Den Haag ondanks adviezen dat daardoor grootschalig andere ministeries leeg zouden komen met alle financiële gevolgen van dien. Ook hier is financieel wanbeleid aan de orde. De burgemeester van Tilburg Peter Noordanus (en ereburger van Den Haag), is evenals zijn vrouw Susanne Baart, de facto persoonlijk failliet. Noordanus adviseerde de gemeente Bergen op Zoom over bouwplannen. De plannen leden schipbreuk en de rekening, 50 miljoen, probeert de ge-

meente Bergen op Zoom nu te verhalen op betrokkenen, waaronder dus Noordanus en zijn toenmalige werkgever, het bouwconcern BAM. Na de serie spectaculaire faillissementen van projectontwikkelaars (TCN, Phanos, Lips, etc.) en vastgoedbanken (SNS), komt nu de bestuursaansprakelijkheid van betrokken bestuurders in beeld. Terug naar Marnix Norder en het plan Spuiforum. Tijdens de beslissende raadsvergadering betoogde de advocaat van het hotel dat de kosten van koop en sloop van dit hotel (circa 20 miljoen) niet opgenomen waren. Norder wuifde dit gegeven weg. Onderhandelingspolitiek om de prijs op te drijven was het oordeel. Dat is nog maar de vraag. Norder komt na de verkiezingen evenwel niet meer terug als bestuur-

der en de rekening voor dit voorspelbare financiële wanbeleid is dus voor de volgende generatie. De nieuw te kiezen gemeenteraad doet er verstandig aan om dat Spuiforum plan nog eens te beschouwen. Wellicht is situering van de muziekzaal op het plein voor het Centraal Station verstandiger: goedkoper en met een veel grotere uitstraling, vergelijkbaar met de Berliner Philharmoniker van Scharoen en de METS aan het Central Park in New York. De muziekdoos die in aanbouw is op het Norfolk haventerrein wil ongetwijfeld de uitbater van La Cantina wel huren als danszaal: de Nieuwe Marathon is geboren! Ir. Rene Strijland, oud-Hagenaar, is ingenieur, was werkzaam als stedebouwkundig ambtenaar en woont tegenwoordig in Friesland.

9

economie<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

Kooklokaal na rechtszaak uit de stad Op 1 december gaat Suzanne Korevaar proberen te stoppen met roken, maar eerst moet ze iets rustiger worden. Door amok met het bestuur van de Houtrustkerk vertrekt het kooklokaal uit Den Haag. Door Pieter de Leeuw

In de kookstudio in de Houtrustkerk hebben in de afgelopen 14 jaar zo’n 50.000 mensen een kookworkshop gevolgd. “Dat is zo’n tien procent van alle Hagenaars”, zegt eigenaresse Korevaar. Over het succes van haar kookstudio kan ze dan ook ‘glashelder zijn, het liep als een trein’. Weggaan was dan ook nooit een optie. Waarom zou ze. Toch maakt zij zich nu op voor een definitief vertrek naar Oude Wetering waar zij per 1 januari een pand in de jachthaven heeft gehuurd. “Het ligt direct aan het Braassemermeer”. Maar voor het zover is, zal zij eerst de wonderlijke geschiedenis die leidde tot haar gedwongen vertrek een plek moeten geven. Wat in ieder geval kan worden gezegd, is dat Korevaar nooit een hele gelukkige hand heeft gehad in het kiezen van haar bedrijfslocatie. Want van de eerste plek aan het Koningsplein is ze ook al met hommeles vertrokken. “Op advies van de gemeente”, zegt zij nu, “want ik had daar een zeurende buurman en die had na een tijdje uitgedokterd dat ik een horeca-onderneming dreef en omdat dat zogenaamd niet was toegestaan, zei de ambtenaar van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling dat

ik het van een burger nooit zou winnen en die laatste stuurde zelfs de politie naar me toe, ach laat ook maar”. Het leed was snel geleden, want de prachtige Houtrustkerk stond al meer dan twee jaar leeg en niet onbelangrijk: “Ik spreek de taal van de kerk”. Haar beide opa’s waren immers dominee. Hoe dan ook, met het kerkbestuur werd in 2005 afgesproken dat het Kooklokaal in de leegstaande kerk haar succesvolle activiteiten voort zou zetten. Een schattig detail: op de zolder woonde een kosteres. “Een enig mens die trouwens dol was op koken”.

De Houtrustkerk is een vrijzinnig-protestantse kerk “met nog 95 leden waarvan ik er eentje ben”. Maar hoewel zij de taal van de kerk machtig was,werd de verhouding toch wat stroef. Het tienkoppige bestuur van de kerk is volgens Korevaar nogal op leeftijd. Steeds vaker viel het bestuur haar lastig met futiliteiten. “Ik ben een ondernemer met een passie voor koken. Zeven dagen in de week werkte ik met mijn team met lokale ingrediënten, waarvan sommige heel lokaal, want afkomstig uit de eigen kruidentuin om te proberen die passie met de mensen te delen en ze net zo enthousiast te maken en als je daar met hart en ziel mee bezig bent, zit je niet te wachten op het onnozele gehakketak over de kleur van de koffiekopjes”. Want daarover had het kerkbestuur een helder standpunt, alleen witte kopjes waren toegestaan in het voormalig godshuis. Gaandeweg kregen de wat vreemde gedachtewisselingen met het bestuur

een grimmiger karakter. “Ik heb tegen mijn man gezegd, mijn man is heel rustig, ga jij nou eens met die oudjes praten, ik kan het echt niet meer”.

Onderwijsinstelling Tot dat moment kon alles wat was voorgevallen nog op het al of niet denkbeeldig conto van de ouderdom van de bestuursleden worden geschreven, maar de aangetekende brief waarin haar de huur werd opgezegd, liet weinig ruimte meer voor misverstand. “Ze hadden toen allang een andere huurder”. Aanvankelijk stelde Korevaar zichzelf gerust in de wetenschap dat het huurcontract doorliep tot 2015. De eerste rechtszaak die door het kerkbestuur tegen haar was aangespannen, won zij dan ook glansrijk, maar de tweede rechtszaak werd verloren. Zij krijgt het nauwelijks uit haar mond. “De rechter oordeelde dat wij eigenlijk een onderwijsinstelling zijn en hier daarom helemaal niet mogen zitten”. Zij is nog altijd niet helemaal bekomen van de schrik, maar Oude Wetering lonkt. Eerst volgt er nog een soort feestmaand. “We gaan heel veel leuke dingen organiseren, want ik wil de mensen in Den Haag bedanken voor hun enthousiasme. Het koken zal altijd mijn passie blijven en ik ben echt heel blij dat mijn bedrijf, mijn personeel en ook mijn klanten met mij meegaan naar een prachtige, nieuwe plek, maar nu ben ik door de onrechtvaardige beslissing nog te emotioneel om alleen nog maar blij te kunnen zijn. En daarbij komt, ik zal Den Haag gaan missen, ik zal deze plek gaan missen”.

Eigenaresse Korevaar denkt dat zo'n tien procent van alle Hagenaars een kookworkshop heeft gevolgd in de Houtrustkerk.>Foto: Eveline van Egdom

Project brengt onderwijs en lokale ondernemers samen

Meubelmaker Michiel Remmers maakt van zijn werkplaats een galerie.> Foto : Remmers Design

Meubelmaker Remmers exposeert

‘Kippenvelmoment bezorgen’ De Haagse meubelmaker Michiel Remmers houdt dit weekeinde een expositie in zijn werkplaats met een viertal kunstenaars in uiteenlopende disciplines. “Het is natuurlijk een commerciële aangelegenheid, maar het gaat er ook om de bezoekers een kippenvelmoment te bezorgen”. Als Remmers zijn werk moet karakteriseren, is het de optelsom van ambach-

telijkheid en creativiteit. Toch is hij er zich steeds van bewust geweest dat hij als ondernemer zo nu en dan wat aandacht moet trekken. Dat doet hij dan ook en dat gaat hem bepaald niet slecht af. Zo maakte hij de balie van het gemeentehuis op Sint Eustatius en ontwierp Remmers de ‘crisisruimte bij VROM’. “Maar natuurlijk maak ik ook genoeg mooie meubelstukken voor

particulieren”. In zijn werkplaats aan de Meidoornstraat 17 (“het ruikt er heerlijk naar hout”) gaan zijn meubels de ontmoeting aan met werken van onder meer een glaskunstenaar en een keramist. “Het is vooral die combinatie van materialen die mij kippenvel bezorgt”. De expositie is alleen op de komende zaterdag en zondag te bezoeken tussen 10.00 en 16.00 uur.

Het onderwijs en de lokale ondernemers dichter bij elkaar brengen, zie daar de opdracht voor een drietal studenten van het ROC ID College in Leidschendam. Maandag 2 december is de kick off van ‘LOON’. LOON staat voor Leidschendams Ondernemend Onderwijs Netwerk. Nop Koch, adjunct directeur van het college legt uit dat LOON voor studenten en ondernemers van betekenis zal zijn. “Onze studenten willen wij ondernemendheid aanleren, niet omdat het onze ambitie is, om als ze eenmaal op eigen benen staan, ze voor zichzelf te laten beginnen, maar omdat onze samenleving dat van jonge mensen vraagt. Waarom? Omdat wij met een sneltreinvaart richting een participatiesamenleving gaan en dat vraagt nu eenmaal een meer pro actieve mentaliteit”. Maar ook op de wat kortere termijn kunnen er iets bescheidener doelstellingen worden gerealiseerd. “Als een plaatselijke voetbalvereniging moeite heeft om sponsors te vinden, kan ik mij voorstellen dat zij bij LOON aankloppen voor advies. Dan kunnen wij in de bijpassende studierichting een student de opdracht geven om een slim plan te schrijven en zo in de praktijk toe te gaan passen wat zij in de schoolbanken

Ingezonden mededeling

30 NOVEMBER T/M 4 DECEMBER 2013

ONLINE FAILLISSEMENTSVEILING

in opdracht van mr. N.F. Barthel, Hoens & Souren Keereweer Advocaten te Zoetermeer, curator in het faillissement van:

SCOOTER DYNAMIC

1e Stationstraat 153, 2712 HM Zoetermeer; kijkdag: 30 november 2013 09.00 – 16.00 uur scooters o.a.: Killerbee, Yamaha, Plaggio, Peugeot; werkplaatsinventaris o.a.: schaarheftafels; gereedschappen; voorraad o.a.: uitlaten, scooteronderdelen; helmen; magazijnstellingen etc. Van Beusekom B.V., Tel.: +31(0)35 699 63 73, E-mail: [email protected]

www.beusekom.nl Registermakelaars | Taxateurs | Veilinghouders

hebben geleerd”. Ook op hele andere manieren ziet Koch fraaie perspectieven voor LOON. “Stel, dat er onder de studenten hele specifieke vragen ont-

Jorden van der Zwan en Michael Palm organiseerden het event voor LOON.> Foto : ROC ID College

staan over een onderwerp als financieel beheer, dan zou een specialist op dit gebied voor LOON een workshop kunnen verzorgen”. Jorden van der Zwan en Micheal Palm zijn de afgelopen maanden bezig geweest met het ‘event’ van aanstaande maandag. De opdracht was tegelijk hun stage die er bijna opzit. Vandaar dat zij versterking hebben gekregen van Yasmin Aouragh. Zij geven aan dat het ‘heel anders is om in een bedrijf met een ondernemer over een bepaald onderwerp van gedachten te wisselen dan alleen maar de lesstof op te nemen’. “Een ondernemer heeft meestal haast”, vat Micheal Palm zijn bevindingen samen. “Ze willen weten wat het betekent voor hun bedrijf en dat dwingt je om op een andere manier na te gaan denken”. De start van LOON zal maandag 2 december worden gehouden op het ID College.

10>interview Vilan

Achter de voordeur

Steeds weer horen we iets nieuws over de vrouw die tien jaar lang dood in huis lag. Nu is het de overheid die zich laat gelden en de overgemaakte AOW gaat terugvorderen. Van wie, denk je dan. Wat leren we door deze ene dode mevrouw veel over de levenden. Dat van die AOW is waar. Het gaat om een bedrag van 120.000 euro. In de loop der jaren is dat vanzelf meer geworden, want per maand is het weinig. Het is nu wachten op wat de energieleverancier gaat doen. Elke maand een voorschot in de automatische afschrijving en dan een jaarlijkse afrekening. Misschien stond de verwarming altijd op vijftien graden en vonden de instanties dat mevrouw zo stabiel was in het waterverbruik. In al die tijd zijn er dus nooit standen van de meter opgenomen. Nou ja, elke organisatie werkt anders. Hier en daar lees je van die verontwaardigde emoties over de periode van tien jaar. De teneur van die reacties is steeds hetzelfde: dat zoiets in onze maatschappij kan, het moest toch niet kunnen. Maar het kan. Je hebt je vaste afschrijvingen, de buurt weet dat je nogal op jezelf bent en verder hoef je niet veel met de buitenwereld van doen te hebben. Ooit was ik een tijdje ziek en bij het naar buiten gaan trof ik mijn oude buurvrouw. Ik zei: “Ik dacht dat u dood in huis lag”, waarop zij antwoordde: “Dat dacht ik ook van jou”. Geen van ons beiden wilde kennelijk eventjes aanbellen. Privacy is het hoogste goed, belangrijker dan doodliggen. In mijn straat woont achter vrijwel iedere voordeur een einzelgänger. Het is hier normaal om geen naambordje te hebben en overdag de gordijnen dicht te houden. Pas tijdens de ramptijd van de renovatiewerkzaamheden kwamen we enigszins met elkaar in gesprek, na tien, twintig jaar hier wonen. Nadat de renovatie voorbij was, verstomde dat gesprek. Ik mis het niet. Een vluchtig knikje bij tegenkomen is alles wat ervan is overgebleven. Dus die dode mevrouw in haar huis, dat zou ik ook kunnen worden. Op een dag lever ik nergens meer stukjes in en dan zeggen ze op redacties verontwaardigd tegen elkaar dat ik op z’n minst even iets had kunnen laten horen. Daarna gaat men over tot de orde van de dag. Als mijn naasten er dan niet meer zijn, ben ik alleen. En dood, dat ook. Die automatische afschrijvingen heb ik al. Vilan van de Loo

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

Curator en art director Nicole Uniquole

‘Ik wil de bezoeker verleiden onderdeel te zijn van de tentoonstelling’

Een opvallende verschijning en een bekend gezicht in de Nederlandse designwereld, dat is Nicole Uniquole (1968). Al 15 jaar stelt ze internationale tentoonstellingen samen over vormgeving. Daarbij werkt ze met grote namen als Maarten Spruyt, Jan Taminiau en Lidewij Edelkoort. Komend weekeinde viert ze het lustrum van haar evenement ‘Meesterlijk’ over design en ambacht.

Door Jasper Gramsma Bij de voorbereiding op een interview met Uniquole is maar één conclusie mogelijk: deze vrouw werkt haast onafgebroken. Ze is bezig met een tentoonstelling op Paleis het Loo in Apeldoorn, ze doet onderzoek naar de haalbaarheid van een Oranjemuseum in Den Haag, ondertussen jubileert de door haar opgerichte designbeurs ‘Meesterlijk’ in de Westergasfabriek te Amsterdam en legt ze de laatste hand aan een boek over ambachten. Niet voor niets is de meest representatieve plek voor een rendez-vous haar kantoor aan huis in het Bezuidenhout. De verdieping en suite doet bijna museaal aan. Licht, ruim, steriel, weinig doch uitgesproken meubilair en een aanwezige galm. Uniquole – als altijd kleurrijk gekleed – is gezeten op een tijdloze bureaustoel van Eames. Haar gigantische aluminium bureau is nagenoeg leeg. “Ik heb rust nodig, ik wil nergens door worden afgeleid”, legt Uniquole uit. “Nooit zal ik ergens een stapel papieren laten liggen. Elke avond na mijn werk doe ik de deuren van de en suite dicht, zodat ik ze ’s ochtends weer kan openschuiven. Dan begint voor mijn gevoel alles opnieuw”. Het typeert haar onberispelijke présence. Een gepaste afstandelijkheid zorgt ervoor dat het gesprek aangenaam, maar nooit te persoonlijk wordt. Ze is een sociale einzelgänger: “Ik drink graag koffie met mensen, maar dat kan wat mij betreft ook prima via Skype. Als ik dan toch mensen in mijn kantoor uitnodig om aan een project te werken, zijn het er gelijk tien”.

Ze praat graag over de objecten in de kamer. Zoals over het boekenwiel van Ron Arad dat tegen de wand staat. Een zeldzaamheid: “Als je hem door de kamer rolt, blijven de boeken rechtop staan, er zitten allemaal kleine kogellagertjes in. In totaal zijn er volgens mij maar tien van deze kasten gemaakt, waarvan er één in het Stedelijk Museum staat. Er is al stevig op geboden, maar ik doe ’m nooit weg”. Werkelijk niets blijkt achteloos aangeschaft, want thee schenkt de curator – schuine streep art director – uit een pot van Arne Jacobsen. “Deze was 700 euro, een hoop geld. Maar ik ga ervan uit dat ik minstens 100 word en ik drink elke dag vier koppen thee. Per kop valt dat dus reuze mee”, grapt ze terwijl de thee overgaat van de pot in een eenvoudig Duralex-glas. Ook design volgens Uniquole: goed vormgegeven en functioneel. “Zo zie je maar dat het niet altijd duur hoeft te zijn”. Eyeopener Sinds haar twintigste omringt Uniquole zich dagelijks met alles wat

‘Ik drink graag koffie met mensen, maar dat kan wat mij betreft ook prima via Skype’

mooi is. Via een gemeenschappelijke kennis komt ze terecht bij interieurarchitect Bas van Pelt. “Daar heb ik veel geleerd over vormgeving van zijn dochter Janni van Pelt. Hoe je moet kijken, waar de focus op moet liggen en hoe je de rust in een beeld moet bewaren. Zij is eigenlijk een soort pleegmoeder voor me”, vertelt ze. “Nog steeds ga ik met alle tekeningen en foto’s van projecten bij haar aan tafel zitten om alles te bespreken”. Al snel krijgt Uniquole in de gaten dat ze meer wil leren over design, dus boekt ze een ticket naar Milaan. De rest is geschiedenis: “Op de Salone del Mobile ontmoette ik ontwerper Gijs Bakker. Het klikte direct, dus besloten we samen een tentoonstelling te gaan maken rondom zijn conceptuele sieradenlijn in designwarenhuis Colette in Parijs. We werden uitgenodigd om een presentatie te geven voor drie window displays. Voor ik het wist, hadden we de opdracht en een paar weken later kon ik beginnen. Dat was voor mij een eyeopener. Dit wilde ik doen. Onbekende designs over het voetlicht brengen en alles daaromtrent organiseren. De art direction voeren over het geheel, van de opening tot de perscontacten en van de hapjes tot aan het boek dat erbij aansluit”. Vijftien jaar geleden begint ze haar eigen bedrijf onder de naam Nicole Uniquole. Haar eigen achternaam gebruikt ze niet, omdat ze lang geleden met haar biologische familie heeft gebroken. “Deze naam is vanzelf ontstaan als woordspeling. Hij past bij mij en er zijn werkelijke mensen die denken dat ik zo heet”. Sinds ze haar eigen bedrijf heeft,

>Foto: Piet Gispen

maakt ze al tentoonstellingen voor Nederlandse ambassades en wordt ze regelmatig door andere grote partijen benaderd. Uniquoles expertises zijn design, mode en ambacht. Haar handschrift kenmerkt zich door een ogenschijnlijke tegenstelling: “De mix van hedendaags en historisch interesseert me. De liefde waarmee zestiende-eeuwse portretten en stillevens zijn vervaardigd, vind ik zo mooi, daar kan ik mij helemaal in verliezen. Je ziet de sieraden, je voelt de zijden stoffen en de knopen vallen bijna van het doek. De kleuren zijn zo schitterend, die komen bijvoorbeeld weer overeen met de hedendaagse vazeninstallaties van Hella Jongerius. Zo’n doorwerking vind ik prachtig, daarmee kun je mensen op een andere manier naar de schilderijen laten kijken”. Ondanks het feit dat ze veel op heeft met design, komt moderne kunst in het repertoire van de curator niet voor: “Nooit zal ik een conceptuele tentoonstelling maken, ik ben meer van het ‘schoone’ met dubbel o”. Soestdijk Onbedoeld is een link met de Oranjes als een rode draad door de carrière van Uniquole gaan lopen. Voor objecten bij haar tentoonstelling in paleis Oranienbaum put ze uit het Koninklijk Huisarchief. Ook

11

interview<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

‘Ik vind het heerlijk om aan zo’n dood paard te trekken. Als iedereen denkt dat het niks wordt, dan krijg ik er juist zin in’

wordt haar Paleis Soestdijk als locatie aangeboden voor een expositie, maar daar ziet ze geen mogelijkheden. “Bij het paleis voelde ik niets, maar de keuken vond ik wel interessant. Daar zou ik nog wel eens een keukententoonstelling willen maken met mooie serviezen en linnengoed”, licht Uniquole toe. Op Paleis het Loo kon ze wel haar draai vinden: “We gaan vijf historische ruimtes leeghalen voor een tentoonstelling. Eerst zou die in de zijvleugel plaatsvinden, maar ik wilde juist een sfeertentoonstelling maken waarbij de bezoeker de kamers op een heel andere manier kan bekijken”. Met behulp van stukken uit het depot wordt een deel van het paleis zodanig ingericht, dat het voor de bezoeker mogelijk is de ruimtes te betreden. Schoonheid gaat bij de curator voor alles: “Als ik iets niet mooi vind, komt het niet in de tentoonstelling. Zelfs niet als een werk goed in het verhaal past. In Het Loo is ook een stuk uit het depot gesneuveld. We hadden het eerst wel ingetekend, maar uiteindelijk bleek het niet mooi genoeg”. Uniquole’s belangrijkste doel met haar tentoonstellingen is om mensen een beetje op te tillen uit hun dagelijks leven. De curator: “Ik wil de bezoeker verleiden om onderdeel te zijn van de

tentoonstelling. Zelf heb ik altijd de neiging om over het touwtje te gaan en door de kamers te lopen. Straks kan dat ook. Er hangt bijvoorbeeld een prachtige kroonluchter waar je tijdens de tentoonstelling letterlijk onder kunt gaan liggen. Daardoor beleef je Het Loo heel anders”. Fontein Alle elementen uit het werk en leven van Uniquole komen in het voorjaar van 2012 samen in het Oost-Duitse paleis Oranienbaum. Tijdens de zomerexpositie ‘Dutch Design, Huis van Oranje’ is werk te zien van 160 Nederlandse ontwerpers, gecombineerd met de Oranjegeschiedenis van het paleis. “Ik kwam daar en werd ondergedompeld in de schoonheid van het gebouw”, herinnert ze zich. “Net als hier op mijn kantoor deed ik voor het eerst de luiken open, het was een echte ontdekking. Er was geen stromend water, geen elektriciteit, helemaal niets. Ik vind het heerlijk om aan zo’n dood paard te trekken. Als iedereen denkt dat het niks wordt, dan krijg ik er juist zin in”. Het geslaagde project emotioneert de curator nog steeds als ze er over praat. “Na de opening zat ik alleen op de fontein in de tuin met een mooie jurk aan. Alle ontwerpers waren naar de middle of nowhere gekomen, ze begrepen zo goed wat ik

met deze tentoonstelling bedoelde. Het voelde alsof mijn hele familie er was, iedereen van wie ik houd. Toen dacht ik: nu kan ik doodgaan”. Dan schiet ze een moment vol, maar ze herpakt zich ferm: “Bij de lunch met toen nog koningin Beatrix stond op mijn plek aan tafel een kaartje met Nicole Uniquole erop, hoe formeel het ook was. Voor mij voelde het goed: Uniquole is wie ik ben”. Voor het vijfde jaar op rij organiseert Uniquole de beurs ‘Meesterlijk’ over design en ambacht. Dit weekend staat de Westergasfabriek in het teken van het goed gemaakte product. De curator voert de art direction, in samenwerking met stylist Maarten Spruyt en Tsur Reshef. Net als in Oranienbaum bouwt Uniquole de beurs van de grond toe op: “Ik kan er helemaal mijn eigen wereld scheppen, een ministad. Hier heb ik een map, daarin stop ik dingen die ik het hele jaar door overal uitscheur. Als ik besloten heb wat ik wil, zoek ik er de mensen bij. Ik bepaal zelf welke barista met grote zwarte krullen de koffie schenkt en wie de pasta’s maakt. Dat vind ik heerlijk”. De deelnemers aan ‘Meesterlijk’ – meubelmakers, sieradenontwerpers, keramisten – komen allemaal uit het netwerk van Uniquole. Ook hier geldt: als zij het niet mooi vindt, komt het niet op de beurs. “Daarmee houd ik het

persoonlijk. Als bezoeker voel je dat we het hele jaar met elkaar bezig zijn, niet alleen de drie dagen van de beurs”. En dan met een minzame lach: “Ook weer die zelfgecreëerde familie eigenlijk”. Op de beurs ontbreekt het zestiende-eeuwse element niet. Voor ‘Meesterlijk’ geeft kunsthandelaar Willem Jan Hoogsteder een portret in bruikleen van een jong meisje, geschilderd door Willem Key. “Ik ontvang haar met open armen. Dat ik haar straks drie dagen bij het evenement heb, daar slaat mijn hart van over”, aldus de curator. Onwetendheid Onder meer de beurs heeft van Uniquole een ambassadeur van het ambacht gemaakt. Het Fonds voor Cultuurparticipatie benaderde haar om het ambacht in een positief daglicht te stellen. “Een boek maken leek mij een goed idee, maar ook lezingen over arts en crafts”, zegt ze. “Daarnaast ben ik bezig met twaalf korte filmpjes over het ambacht van begin tot eind, bijvoorbeeld van een schoenmaker. Men heeft geen idee hoeveel werk het is om een product te maken. De bedoeling is onwetendheid bij mensen weg te nemen. Er heerst een beeld van handgemaakte producten dat ze duur zijn, maar uiteindelijk is dat niet zo. Als je namelijk precies op maat laat ma-

ken wat bij jou past, heb je er veel langer iets aan. Die bewuste keuze is een duurzame keuze”. Hoewel ze vaak buiten de stadsgrenzen te vinden is, woont Uniquole met plezier in Den Haag. “Het is een stad die me uitdaagt, ik vind het fijn om te wandelen in het Haagse Bos, maar ook door het compacte centrum”. Over de staat van design en ambacht in de Hofstad zegt ze: “Het ontwerpklimaat in de stad is heel verspreid. Voor mijn gevoel is er niet één plek waar creatieven bij elkaar zitten, het is geen club zoals in Amsterdam, Eindhoven en Berlijn. Veel makers zitten buiten de stad en uit het zicht, in de Caballero Fabriek of Bink36. Het zou beter zijn om ze in de stad te hebben, want ze brengen een eigen dynamiek mee”. De curator ziet wel verbetering: “In straten als de Denneweg en de Papestraat zie ik dat de gemeente erg bezig is met wat goed is voor de stad met kleinschalige winkels waar het ambacht weer aan de straat plaatsvindt. Anderzijds worden er veel grote panden gebouwd waarvan ik me afvraag hoe dat straks verder moet. Ik geloof namelijk dat het ambacht de toekomst heeft. Doordat we steeds beter weten waar onze producten vandaan komen, wordt de herkomst steeds belangrijker. Wie nu nog een T-shirtje koopt van twee euro, moet zich echt achter de oren krabben”.

Ondernemen Adressen & Informatie Rabobank Den Haag Dennis Werkman Directeur Grootbedrijf (06) 22 73 28 14 E-mail: D.Werkman@DenHaag. rabobank.nl Henk Werlemann Directeur MKB (06) 10 68 84 59 E-mail: H.C.Werlemann@DenHaag. rabobank.nl Zakelijk loket Telefoon (070) 371 88 00 Maandag-donderdag 8-20 uur Vrijdag 8-18 uur Zaterdag 9-13.30 uur Bezoekadressen: Bezuidenhoutseweg 5 2594AB 's-Gravenhage Korte Vijverberg 2 2513AB 's-Gravenhage

Ernst & Young Wassenaarseweg 80 2596 CZ 's-Gravenhage Tel: 070 - 88 40 71000

ScheerSanders advocaten ScheerSanders Advocaten Nassauplein 36 2585 ED 's-Gravenhage Tel: 070-3659933 [email protected] www.scheer.nl

Werkgeversservicepunt Rob de Rooij (06) 52 02 6277 [email protected] www.werkgeversservicepuntdenhaag.nl

Richard Eveleens, partner EY Den Haag

EY helpt zorginstellingen hun resultaatverplichtingen te behalen

Barometer Nederlandse Gezondheidszorg brengt financiële ontwikkelingen in kaart

De gezondheidszorg verandert. Met verschillende ontwikkelingen zoals een oudere levensverwachting en de bezuinigingen in de zorg, staan zorginstellingen voor een grote uitdaging. Ze dienen zich aan deze veranderende omstandigheden aan te passen. Richard Eveleens, partner bij EY, opereert vanuit het kantoor in Den Haag en helpt zorginstellingen om de beste zorg te kunnen blijven leveren door in te spelen op verschillende vraagstukken.

Dit is een initiatief van Den Haag Centraal. Alle hierop geplaatste artikelen vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van de redactie.

Trends en ontwikkelingen “Jaarlijks rapporteert EY de Barometer Nederlandse Gezondheidszorg, ook wel de Financiële en Logistieke Barometer genaamd,” vertelt Richard Eveleens. De barometer rapporteert over de actuele financiële ontwikkelingen in de gezondheidszorg en belicht onder andere resultaatontwikkeling, vermogensgroei en de invloed van de huidige economische situatie

op de zorginstellingen in Nederland. “Vorig jaar hebben we, als onderdeel van de Barometer Nederlandse Gezondheidszorg, voor het eerst de stresstest geïntroduceerd. Deze test is ontstaan uit de behoefte om inzicht te krijgen in de financiële positie van zorginstellingen en dit jaar is deze behoefte relevanter dan ooit! Zo is het niet meer vanzelfsprekend dat de overheid bijspringt bij financiële moeilijkheden in de zorgsector. De actualiteit heeft ons laten zien dat financieel kwetsbare zorginstellingen ook daadwerkelijk failliet kunnen gaan. De huidige omstandigheden voor zorginstellingen zijn nog altijd uitdagend en risicovol.” Zorg centraal “Het worden ook in 2014 roerige tijden voor zorgprofessionals vanwege de bezuinigingen. Het is met name de uitdaging om ondanks de financiële druk de juiste zorg te verlenen,”

legt Eveleens uit. Beheersing van de kosten en omgaan met een fluctuerende vraag zijn dan ook thema’s voor de komende periode. Meer in het algemeen draait het om het onderscheidend vermogen van de organisatie. “In het meest ideale plaatje draait in de toekomst bijna alles ‘letterlijk’ om de patiënt en worden de processen volledig rondom de patiënt georganiseerd. Het doelmatig organiseren van de zorg en het daarmee verlagen van de kosten dient bij zorgaanbieders prominent op de agenda te staan de komende jaren.” Multidisciplinaire aanpak De professionals van de sectorgroep Health Care van EY helpen zorginstellingen te anticiperen op trends en de gevolgen daarvan. Bovendien dragen zij bij aan het ontwikkelen van een visie om op adequate wijze op kritische sectorvraagstukken te reageren. Richard Eveleens: “Toezichthou-

ders, bestuurders en managers in de zorg zien hun accountant steeds meer als gesprekspartner op een veel breder vlak dan alleen accountancy. Onze multidisciplinaire benadering en kennis van de zorgsector komt daar bij goed van pas. Dit stelt ons in staat om onze opdrachtgevers te helpen hun strategische doelen te behalen en op koers te blijven.” Focus voor de toekomst “Waar voorheen voornamelijk gestuurd moest worden op de personele inzet en logistieke prestaties, helpen we zorgaanbieders nu veel meer om in te spelen op een fluctuerende vraag en het optimaliseren van zorgprocessen die zijn afgestemd op de behoeftes van de patiënten. Zo kunnen wij bijdragen aan het realiseren van een duurzame kostenreductie en resultaatverbetering. Een pittige klus, maar wij helpen hen er graag bij!”, aldus Richard Eveleens.

d Den Haag nd

No cure no pay en andere remedies tegen dubbel leed

Verheugend bericht in de media, vorige week: in vijf jaar tijd is het aantal medische fouten met de helft gedaald. Helaas is bij het aantal ernstige verkeersgewonden een tegengestelde tendens te bespeuren: dat stijgt de afgelopen jaren gestaag, waarmee de gunstige ontwikkeling bij medische slachtoffers ruimschoots teniet wordt gedaan. Onverminderd veel werk aan de winkel in de letselschadepraktijk dus. Als slachtofferadvocaat heb je een prozaïsche taak: je bent ingeschakeld voor de centen. Is de rest - om met Leen Jongewaard te spreken - dus flauwekul? Geenszins! Uiteraard kun je je cliënt niet beter maken maar als advocaat kan je er wel alles aan doen om te voorkomen dat de cliënt dubbel slachtoffer wordt, niet alleen van het ongeval, maar vervolgens ook door de nasleep ervan: jarenlang getouwtrek en dure juridische procedures. Het vooruitzicht op dat laatste was vaak zo angstaanjagend dat in de onderhandelingen met de aansprakelijke partij (lees: zijn verzekeraar) door het slachtoffer meer werd toegegeven dan gerechtvaardigd was. Maar er zijn dingen ten goede gekeerd. Kaarten op tafel Er wordt de laatste tijd nog al eens kritiek geuit op het functioneren van de rechterlijke macht, maar bij de behan-

deling van letselschadezaken is de laatste jaren grote winst geboekt. In 2005 kwamen twee voortvarende rechters uit onze eigen Haagse rechtbank tot de conclusie dat het maar eens afgelopen moest zijn met dat eindeloze geprocedeer. Partijen en hun advocaten worden sindsdien meteen na aanvang van de procedure uitgenodigd om voor de rechter te verschijnen en al hun kaarten op tafel te leggen. Het slachtoffer krijgt uitgebreid de gelegenheid zijn verhaal te doen, de sterke en zwakke kanten van de claim worden besproken en vervolgens komen de zakjapanners tevoorschijn en wordt er geplust en gemind om de schade te bepalen. Zo’n zitting duurt soms meer dan een halve dag maar in het merendeel van de gevallen gaat het slachtoffer met een bevredigende regeling naar huis. Dit initiatief heeft grote bijval gevonden: het is inmiddels de standaardprocedure bij de meeste rechtbanken in het land. Geducht wapen Een tweede initiatief kwam van een Amsterdamse rechter: zij bedacht de zgn. deelgeschillenprocedure, ingevoerd in 2010. Die procedure kan worden ingezet zodra de onderhandelingen over de schaderegeling dreigen te verzanden, bijvoorbeeld omdat partijen het niet eens kunnen worden over de benoeming van een deskundige, de

hoogte van het smartengeld of een andere schadepost. De rechtbank kan dan worden gevraagd om een oordeel over dat specifieke onderwerp, zonder dat meteen de hele zaak hoeft te worden voorgelegd. Dit rechtsmiddel blijkt een geducht wapen in handen van het slachtoffer als deze wordt geconfronteerd met onwillige verzekeraars, vooral ook omdat hij vrijwel nooit met de kosten blijft zitten. Vaak is alleen al dreigen met een deelgeschillenprocedure voldoende om de onderhandelingen vlot te trekken. No cure no pay Al het goede komt in drieën, zo ook in de letselschadepraktijk: vanaf 1 januari 2014 zal het ook voor de advocatuur mogelijk zijn om letselschadezaken te behandelen op basis van no cure no pay. Er bestaat nog al wat scepsis tegen deze honoreringsvorm, omdat door de financiële betrokkenheid de onafhankelijkheid van de advocaat in het gedrang zou kunnen komen. Het betreft dan ook voorlopig een experiment voor een periode van 5 jaar waaraan een beperkt aantal advocaten deelneemt. Waaronder het letselschadeteam van ScheerSanders. Wij verwelkomen het als een extra middel om onze cliënten met zo min mogelijk tegenslag door de schaderegeling te kunnen loodsen.

Ivan Baas, partner ScheerSanders Advocaten

Zorginstellingen en WSP Den Haag slaan handen ineen:

Werksetting Zorg is een kweekvijver voor gemotiveerd personeel Hoe zorg je ervoor dat mensen die wat verder van de arbeidsmarkt afstaan, weer goed terugkeren in het arbeidsmarktproces? Het antwoord ligt verscholen in de werksettingen van het Werkgeversservicepunt Den Haag. Deze ‘kweekvijvers’ begeleiden mensen die graag weer aan de slag willen en bevorderen de uitstroom naar de arbeidsmarkt. Hoofd WSP Den Haag, Thon Trugg, vertelt meer over de Werksetting Zorg waarbij samenwerking met de zorginstellingen centraal staat.

Hoofd WSP Den Haag, Thon Trugg

Het idee voor de werksettingen ontstond vanuit de vraag van zorginstellingen naar gemotiveerd personeel voor met name de facilitaire dienstverlening. Om hier aan tegemoet te komen heeft het WSP Den Haag begin dit jaar de Werksetting Zorg in het leven geroepen. Doel: mensen die wat verder van de arbeidsmarkt af staan, te laten uitstromen naar werk in de zorgsector. Inmiddels hebben zes thuiszorginstellingen in de regio Haaglanden hun deuren geopend om samen met de werkbegeleiders van het WSP Den Haag kandidaten voor te bereiden op terugkeer in het arbeidsmarktproces.

Werknemersvaardigheden “De kandidaten worden geselecteerd door het WSP Den Haag”, vertelt Trugg. “Dat gebeurt in nauw overleg met de betrokken zorginstellingen, zij weten immers precies wat zij zoeken in een kandidaat Vervolgens gaan de kandidaten bij de verschillende zorglocaties zes weken lang aan de slag”, vertelt Trugg. “Daar verrichten de kandidaten tal van werkzaamheden – zoals bedden opmaken en schoonmaken van de kamers, e.d. – om zo de basiskneepjes van het vak te leren kennen. Juist omdat de kandidaten bij verschillende locaties werken, leren zij ook heel veel over de branche.” Vanuit het WSP Den Haag doen de werkbegeleiders er alles aan om de sociale en werknemersvaardigheden te bevorderen. “We hebben immers te maken met kandidaten die al langer uit de roulatie zijn en vaak niet meer gewend aan de dagelijkse arbeidsroutine”, vervolgt Trugg. “Zaken als op tijd leren komen, werken in teamverband, een goede houding en de juiste kleding, verdienen soms dan ook de nodige aandacht. Wij begeleiden de kandidaten daarin,

en sturen aan op zelfredzaamheid zodat zij makkelijker kunnen uitstromen naar werk.” Zorgeloos uitstromen Er is bewust gekozen voor een traject van zes weken; in die periode wordt namelijk al snel duidelijk of de kandidaat geschikt is voor werken in de zorgsector. Trugg: “Voor toekomstige werkgevers is dat natuurlijk een prettig gegeven; degenen die uitstromen naar een baan in de zorg zijn écht gemotiveerd en hebben al enige ervaring opgedaan.” Het is dan ook niet voor niets dat de Werksetting Zorg haar vruchten afwerpt: in het afgelopen jaar zijn maar liefst 190 kandidaten uitgestroomd naar een functie in de zorg. Gemotiveerde medewerkers Naast de Werksetting Zorg, zijn er binnen het WSP Den Haag ook werksettingen in de horeca, beveiliging, schoonmaak en detailhandel. Bent u op zoek naar gemotiveerde medewerkers of wilt u meer weten over de werksettingen? Kijk dan voor meer informatie op www.wspdenhaag.nl of neem contact op met: [email protected]

14>cultuur

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

‘Russisch strandgoed’ in Den Haag

Studie naar de ballingen Russische Revolutie Door Thijs Kramer

In oktober 1917 voerden de bolsjewieken in Rusland een staatsgreep uit. Met het tsaristische regime werd korte metten gemaakt. Voor de vaak adellijke Russische diplomaten in het buitenland ontstond een acuut probleem. Nauw verbonden als zij waren aan de tsaar, konden ze onmogelijk naar hun vaderland terugkeren. Ze waren ballingen geworden en leefden in grote onzekerheid over het lot van hun familie in de Sovjet-Unie. Ook in Nederland, om precies te zijn in Den Haag, ontstond een Russische emigré-gemeenschap van diplomaten, diplomatiek personeel en hun gezinnen. Daarnaast bevond zich nog een groep Russen in Nederland. Dat waren soldaten die gedurende de Eerste Wereldoorlog door de Duitsers krijgsgevangen waren genaakt en erin waren geslaagd naar het neutrale Nederland te vluchten. Het ging om vier- à vijfduizend militairen. Historica Angel Dekker heeft nu een studie gemaakt van dit ‘Russisch strandgoed’, zoals de ballingen genoemd werden. De titel van haar boek, ‘Diplomaat van de tsaar’, doet vermoeden dat ze het alleen over de eerste groep heeft, maar dat is niet zo. Theesalon Dekker is in de archieven gedoken en heeft nazaten van deze mensen opgezocht. Het resultaat is een verzameling, hier en daar wat fragmentarische, levensbeschrijvingen. De grote gemene deler is de tragische component. Het zijn mannen en vrouwen die abrupt werden afgesneden van hun familie en moederland. Vaak hielden ze nog jarenlang hoop dat het tij in de Sovjet-Unie zou keren, maar in de loop van de jaren werd die hoop de grond in geboord. Zo vertelt Dekker de geschiedenis van Georg Dudewski, die in 1917 samen met enkele andere ontsnapte krijgsgevangenen Nederland bereikte. Hij kreeg een baan bij het Russisch Comité voor Uitgeweken Krijgsgevangenen, werd verliefd op de Scheveningse Martina Toet, die als koffiejuffrouw op het Russisch consulaat in Den Haag werkte. Al in mei 1918 trouwden ze. Een andere banneling, consul Iwan de Peterson, werd vanwege geldnood van het gezantschap ontslagen en begon samen met zijn vrouw een Russische theesalon op de hoek van het Tournooiveld en de Hoge Nieuwstraat. De

De raadselachtige Charles Despiau Charles Despiau (1874-1946) werd bewonderd en verguisd. Beelden aan Zee belicht de beeldhouwer en zijn in meer dan één opzicht dubbelzinnige positie in de geschiedenis van de moderne kunst. Door Egbert van Faassen

Russische legatie in 1918. >Archieffoto.

graanhandelaar Paul Loujetzky, opende aan het Mauritsplein een kunsthandel annex toonzaal. Spil in de Russische gemeenschap was Paul Poustochkine, tweede secretaris van het gezantschap. Nadat de hoogste diplomaat, de gezant, een zenuwinzinking had gehad en de eerste secretaris naar Washington was vertrokken om te proberen de Amerikanen over te halen om in de Russische burgeroorlog de tegenstanders van de revolutie te helpen, bleef hij achter als hoogste in rang. Poustochkine staat dan ook in dit boek centraal. De formele positie van de voormalig tsaristische vertegenwoordigers was problematisch. De sovjet-regering in Moskou stuurde geen eigen vertegenwoordiging naar Nederland. De Nederlandse erkenning van de Sovjet-Unie zou pas in 1942 plaatsvinden. Het gezantschap was feitelijk stateloos, maar kreeg van de Nederlandse regering toestemming om de lopende zaken af te wikkelen. Daar werd geen einddatum bij genoemd. De financiering werd in toenemende mate nijpend. Vanuit het Russische gezantschap in Parijs kwam er nog enige tijd geld, maar die bron droogde op. Poustochkine voelde zich verantwoordelijk om de gemeenschap bijeen te houden en waar hij kon bood hij steun aan wie dat nodig had. In 1924 verhuisde hij om financiële redenen het gezantschap naar zijn eigen woning aan de Koningskade. Zijn echtgenote ging jurken naaien voor

Haagse dames. Sporadisch ontving Poustochkine brieven van zijn familie uit de Sovjet-Unie. Veel verwanten werden vermoord, anderen leden gebrek. Na de erkenning van de SovjetUnie door Nederland, was het laatste wat er van de formele positie van Poustochkine over was, verdwenen. Hij schreef zijn memoires. Koningin Wilhelmina, die onder meer vanwege haar verwantschap met de Romanovs, persoonlijk de erkenning van de Sovjet-Unie had tegengehouden, droeg de Russische bannelingen, zeker de aristocraten onder hen, een warm hart toe. Zij zorgde ervoor dat de kinderen van Poustochkine konden studeren. Iwan richtte in 1935 het Haagse jazzorkest de Swing Papa’s op, die een belangrijke bijdrage aan de jazzscene in Den Haag zou leveren. Paul Iwanowitch Poustochkine, zoon van Iwan en kleinzoon van Paul, werd rechter in Den Haag. Op basis van onder meer de omvangrijke memoires van Poustochkine en gesprekken met mensen die hem gekend hebben en nog in leven zijn, zou een uitgebreide biografie van deze tragische figuur mogelijk moeten zijn. Dit boek van Dekker wekt de indruk een prelude daarop te zijn. Van mij mag ze ermee aan de slag, want dit bescheiden boek smaakt naar meer.

Despiau had na zijn vijftigste enorm succes, ook financieel. Hij was een gerespecteerd docent. Hij exposeerde zijn werk in het midden van een cirkel beelden van jongere kunstenaars op de Salon des Tuileries. Hij schijnt enige macht te hebben gehad in het kunstbeleid van zijn tijd. Die maatschappelijke positie komt niet helemaal uit de verf in de tentoonstelling. Er zijn merendeels mooie beelden te zien en enkele die nogal grotesk lijken. Een uitgetelde bacchante vormt het tegendeel van de vele fijnzinnige vrouwenportretten, waarmee de beeldhouwer zijn naam vestigde vanaf het midden van de jaren twintig. Despiau’s incidentele pogingen tot monumentaliteit wekken vooral verbazing. Zijn grote ‘Apollo’, bestemd voor een prominente plek op de Parijse wereldtentoonstelling van 1937 bleef onvoltooid. Zijn vriendschap met Arno Breker, één van de beeldhouwers die het Derde Rijk artistieke vorm zou geven, knakte zijn reputatie in Frankrijk. Vandaar de titel van de expositie. Toen de inrichters contact opnamen met het Musée national d’art moderne (het Parijse Pompidou) dat door schenking en legaat van de weduwe de grootste verzameling van zijn werk bezit, klonk de verraste reactie: ‘ah, le sculpteur mal-aimé’.

Angela Dekker, Diplomaat van de tsaar, De ballingen van de Russische Revolutie, uitgeverij Atlas Contact, ISBN 9789045024998, prijs € 18,95

Probleem Modern of klassiek, maar dan in absolute zin, dat is nu net het probleem met Despiau. Niet zozeer met zijn werk, als met hoe het te plaatsen. In de catalogus, die deels heel informatief is, wordt hier behoorlijk mee geworsteld. Despiau komt uit een pre-moderne tijd. Hij was assistent in de beeldenfabriek van Rodin (overleden in 1917, Esser werd in 1914 geboren) maar nam afstand van diens van fragmenten uitgaande werkwijze en vond een steviger vorm. Zijn koppen – daarin was hij het best – zijn geïdealiseerd. Vorm komt voor gelijkenis. Hij kon een portret, na lang en bedachtzaam werken tot een beeld geworden. Despiau maakte indruk in een tijd, waarin veel kunstenaars na een stormachtige ontwikkeling terugkeerden tot een vorm van figuratie. Klassiek is hij weer niet te noemen. De verhoudingen van zijn figuren zijn daarvoor te eigenzinnig. Beelden aan Zee zou niet het museum

kleuring van het bandgeluid. Pas in de jaren negentig, laat in zijn carrière, kwam hij uit de kantlijn van de jazz en maakte op diverse labels zijn eigen cd’s. Een paar voor Blue Note, maar ook voor een eigen label, ‘Sound Reason’, dat hij oprichtte omdat het met andere jazzlabels niet zo florissant liep. “Ik moest mijn lot maar eens in eigen hand nemen”, zei hij in 2003 toen hij ‘Continuum’ opnam. Daarop toont hij zich een origineel improvisator die zelf dan wel niet zo ‘bezongen’ is, maar wel met liefde laat horen wie híj wil bezingen. Coltrane bijvoorbeeld, aan wie hij een op ‘My favorite things’ geïnspireerd ‘Trane And Things’ wijdde, Wayne Shorter (in ‘Wayneish’). Maar ook percussionist Mongo Santamaria bij wie hij lang werkte (‘Mongo Blue’) en zelfs componist

en bandleider Victor Young met diens lichtelijk Oosters klinkende filmthema ‘Delilah’. Al die invloeden krijgen bij hem een vanzelfsprekendheid en die bescheiden eigenheid die hem bijzonder maken. SIM noemt hij zijn muziek: ‘Spontaneous Improvisational Music’. Die zondag 30 november in de Regentenkamer ‘The return of the reeds’, de band van baritonsaxofonist Rik van den Bergh met de beste rietblazers uit Nederland in de gelederen (hijzelf, Marco Kegel alt, Simon Rigter tenor) plus de Tsjech Ondrej Stveracek die Praag vaker verruilt voor Nederland. Pianist Erik Doelman leidt de ritmesectie. Een octet zoals je hier te weinig kunt horen. Het geldt eigenlijk voor heel veel jazz. Neem drummer Ben Schröder en zijn Vintage Jazz 6tet. Een band die met liefde de vlijm-

zijn dat het is, wanneer het niet tegelijk Despiau’s invloed op Nederlandse beeldhouwers zou laten zien. Daarbij vallen vooral de portretten op, die Bertus Sondaar (1904-1984) maakte, veel uitgeleend door particulieren. Sondaar vertrok spoorslags naar Parijs, nadat hij reproducties van Despiau’s werk in een boek had gezien, om bij de oudere beeldhouwer te gaan studeren. Over zijn contact met Despiau geeft Jan Teeuwisse smakelijke anecdotes. Arie Hartog, directeur van het Gerhard-Marcks-Haus in Bremen, nodigt uit om de ‘specifieke moderniteit’ van Despiau te ervaren. Er is iets als een typisch Despiau-kopje. Kort haar, amandelvormige ogen zonder pupil en een fijn neusje. De verhou-

Charles Despiau: Mrs. Stone (l’Américaine) 1927. Terracotta, 39 cm. hoog. Collectie Musée National d’Art Moderne Centre Pompidou. >Foto: PR

dingen zijn iets opgerekt. Dat is heel mooi bij het portret van Marguerite Stone. De vrouw van een bankier schonk haar portret aan het Museum of Modern Art, dat het weer verkocht. Het portret van Maria Lani is ook een fraai voorbeeld. Deze mevrouw wist een groot aantal kunstenaars – niet de minste – te verleiden haar te portretteren. De collectie, die zij meenam toen ze met de noorderzon vertrok, moet een flinke waarde hebben vertegenwoordigd. Het commentaar, dat Caroline Wynaendts bij de geportretteerden schreef, is een aardig vervolg op de soms wat studieuze teksten in de catalogus. Charles Despiau, sculpteur mal-aimé. In Museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat 1, tot en met 26 januari 2014 www,beeldenaanzee.nl Gelijknamige publicatie € 24,95

jazz

Sonny Fortune: onbezongen held Toen Michael Varekamp me een mailtje stuurde dat hij even niet bereikbaar was, want met saxofonist Sonny Fortune op tournee in Europa, was ik oprecht verbaasd. Sonny Fortune, één van de ‘unsung heroes’ van de jazz-saxofoon, 74 inmiddels, in een Europees kwintet. Met Joris Teepe op bas, Varekamp dus op trompet, Joris Dudli (van het voormalige Vienna Art Orchestra) op drums en de Amerikaan Jon Davis

aan de piano. Een tournee die het vijftal inmiddels in Athene, Wenen, Graz en Frankfurt bracht. En nu dus in Nederland: 30 november in het Paard in Den Haag. Terwijl hier op 6 december nog een workshop volgt. Fortune speelde met Miles Davis (‘Agharta’), kwam oorspronkelijk uit het rhythm & blues-idioom, maar had zich (ook op sopraan en fluit) ontwikkeld tot iemand die je moest hebben voor een wat exotische in-

scherpe thema’s van de jazzbands uit de jaren vijftig en zestig weer tot leven brengt. Van de Miles Davis van die dagen tot en met Julian ‘Cannonball’ Adderley. Ze spelen in Theater de ‘Mallemolen’, op nummer 53f in die straat. Om 15.00 uur. Nog zo’n band, volkomen anders van toonzetting, maar al tijden op zoek naar een plek in de Residentie om hun werk en hun nieuwe cd te laten horen: gitarist Marzio Scholtens ‘Identikit’ met de saxofonisten Lars Dietrich (alt) en Jasper Blom (tenor). Zij spelen op 29 november laat in Studio 3 bij de dr Anton Philipszaal: moderne jazz, spiritueel, van naar binnen gekeerd tot uitbundig, origineel zonder ‘bedacht’ te zijn, en niet te vergelijken met welke band dan ook. Bert Jansma

15

cultuur<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

Ode aan de vrijheid van Willem Nicolaï

Wie staat nog stil bij 1813? Nadat niemand er anderhalve eeuw lang naar heeft omgekeken wordt de ‘Feestcantate 1813’ van Willem Nicolaï tevoorschijn gehaald. Met de première in 1869 werd het gedenkteken in het toenmalige Willemspark, nu Plein 1813, ingewijd. Ook de uitvoering door het Residentie Bachkoor die nu op het programma staat, is bedoeld als herdenking van de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden. Door Aad van der Ven

Auto’s, bussen en trams maken er een royale bocht en doen dat zo snel mogelijk. Maar wie er gevoel voor heeft zou toch wel een stroom van vaderlandsliefde moeten ervaren wanneer hij het Plein 1813 passeert. Dat geldt althans voor degenen die weten wat het grote monument in het midden van de rotonde te betekenen heeft. Dat is nogal wat. Het gedenkteken houdt immers verband met de overwinning op Napoleon, de intocht van de uit Engeland overgekomen Prins van Oranje en de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden in het bewuste jaar. Destijds bevond dit plein zich aan de rand van de bebouwde kom. Naar verluidt zag men van hieruit de prins op Scheveningen aan land gaan. Vijftig jaar later legde koning Willem III de eerste steen voor dit monument. Twee eeuwen na de roemrijke gebeurtenissen vieren we wederom de Nederlandse onafhankelijkheid. Dat gebeurt op passende wijze met de uitvoering van de compositie die destijds naar aanleiding van het verrijzen van het trotse monument werd geschre-

ven door Willem Nicolaï (1829-1896). Zijn naam zal weinig mensen nog iets zeggen, behalve misschien degenen die in de Nicolaïstraat wonen. Maar hij moet niet onderschat worden. Tegen het einde van de 19de eeuw was hij in Den Haag een man van betekenis. Zijn opmerkelijke muzikaliteit werd al ontdekt toen hij als weeskind in Leiden van liefdadigheid afhankelijk was. Leidse notabelen hielden een inzameling en maakten het mogelijk dat hij in Leipzig, toentertijd het ‘conservatorium van Europa’, en later in Dresden kon studeren. Na terugkeer werd hij op 24-jarige leeftijd docent orgel en muziektheorie aan de toenmalige Koninklijke Muziek- en Zangschool in Den Haag (het huidige Koninklijk Conservatorium) en iets later volgde zijn benoeming tot organist van de Waalse Kerk alhier en tot dirigent van het Haags Toonkunstkoor. Machtspositie Nadat Nicolaï in 1865 was Johann Heinrich Lübeck was opgevolgd als directeur van het conservatorium groeide hij uit tot iemand met veel macht en invloed in het Haagse muziekleven. Aanvankelijk ging dat overigens niet zonder problemen. Door de benoeming door te drukken passeerde minister Thorbecke een andere bekende musicus, Johannes Verhulst, die ook de directeursfunctie ambieerde. Verhulst genoot als dirigent grote populariteit bij het publiek. Dat nam het tijdens concerten voor hem op door hem demonstratief ovaties te geven. Men had namelijk de indruk dat de aanstelling van Nicolaï geen zuivere koffie was. Algemeen was bekend dat laatstgenoemde een huisvriend van de

Foto van Plein 1813, gemaakt tussen 1890 en 1905.> Foto: Photoglob AG Zürich, Zwitserland

Thorbeckes was en de dochter van de minister pianoles gaf. Maar Willem Nicolaï gaf geen krimp en bleef directeur tot zijn overlijden 31 jaar later. Zijn rivaal Verhulst stond bekend als uitermate conservatief. Als dirigent deed hij er alles aan om uitvoeringen van ‘nieuwlichters’ als Berlioz, Liszt en Wagner te verhinderen. Nicolaï had juist de reputatie open te staan voor vernieuwingen. Zijn concert-

programma’s – ook hij trad vaak op als dirigent – geven daar inderdaad blijk van. Het curieuze is echter dat hij als componist minstens zo ouderwets was als Verhulst. Epigoon Veel verder dan Mendelssohn reikte zijn creativiteit niet. De gezaghebbende musicoloog Eduard Reeser noemt hem zelfs een epigoon met een ‘tekort

aan melodisch gehalte en beperktheid der harmonische middelen’ (‘Een eeuw Nederlandse muziek 18151915’). Toch publiceerde een internationaal bekende uitgever, Breitkopf und Härtel, dertig liederen van zijn hand, meldt John Kasander in zijn boek ‘150 jaar Koninklijk Conservatorium’. De liederen dragen titels als ‘Herbstklage’ en ‘Bleib bei mir’. Nicolaï componeerde ook onder meer een Symfonie, enkele ouvertures, het oratorium ‘Bonifacius’ en kamermuziekwerken. Maar het meest in het oog sprongen zijn cantates. Dat genre was zijn specialisme. Professor Reeser schrijft: ‘Nicolaï is een leverancier van cantates-bij-feestelijke-gelegenheden geweest: de standbeelden van Vondel, Thorbecke en het Monument voor 1813 zijn indertijd onthuld onder de tonen van Nicolaï’s muziek en het moet gezegd worden dat deze tonen voortreffelijk pasten bij de beeldhouwkunst die in deze gedenktekens is belichaamd’. Jos Vermunt en het Residentie Bachkoor willen dit laatste bewijzen met hun uitvoering van de zestiendelige ‘Feestcantate’ waarvoor Nicolaas Beets de tekst heeft geschreven. Behalve een aantal vocale solisten werkt een acteur mee, Felix-Jan Kuypers (bekend van de televisieserie ‘Flikken Maastricht’), om het publiek mee te nemen naar de tijd van ontstaan, daarbij geholpen door regisseur Peter te Nuyl. Residentie Bachkoor en Nederlands Symfonie Orkest met solisten onder leiding van Jos Vermunt. ‘Feestcantate 1813’ van Willem Nicolaï op tekst van Nicolaas Beets. Zondag 1 december, Dr Anton Philipszaal, 20.00 u

Tentoonstelling Diederik Gerlach bij Van de Laar

Losse knopen boven de stad rond 1960 opgroeide, kent de ‘knopendoos’. Moeder was knap met kleding en bewaarde knopen voor misschien later. Ook handig om de kinderen mee te laten spelen. Het is niet anders: de beelden van Gerlach zitten vol met verlangen naar vroeger. Dat blijkt al uit zijn kleurgebruik. Er zijn ‘oude’ kleuren, die al lang niet meer worden gebruikt door vormgevers. Juist die kleuren heeft hij op zijn palet. Typische jaren 50-vormen duiken steeds weer op, zoals de zogeheten ‘sgraffito’-gevelbloem, die middenin het beeld een romantisch landschap scheidt van een stadsbeeld op een schilderijtje uit de serie ‘Ost’. Gerlach vestigde zich deeltijds in Duitsland, omdat het stadsbeeld daar, behoudens grote delen van Berlijn, minder snel veranderde.

Diederik Gerlach verrast met video en collages, die niet eerder zijn vertoond. Ook bij galerie Maurits van de Laar: nieuwe schilderijen, waaronder vier ‘landschappen’ uit het Benoordenhout anno ooit. Beladen met heimwee. Door Egbert van Faassen

Luchten zijn geen luchten in Gerlach’s schilderijen. Je ziet ze alleen maar zo, omdat het om het vlak boven de horizon gaat. Maar eerder is dat de ruimte, waarin de schilder vrijuit vormen kan schikken. Soms zijn die vormen wolkachtig, soms lijken ze uit steen gehakt. In één van de vier Haagse stadsgezichten, een fantasie waarin drie monumenten van het Benoordenhout zijn samengevoegd, tekent een opbollende, donkerbruine lijn een merkwaardig soort profiel. Een landschap of stadsgezicht is hier niet zo maar een landschap. De titel van de tentoonstelling, ‘Die Landschaft ist das Wichtigste’, is geplukt uit een oude handleiding voor de modelspoorwegbouwer. Wanneer dat in orde is, zo was het idee, kan men zich pas uitleven in de stoffering. Diederik Gerlach gebruikt de ruimte ongeveer zo. Maar de stoffering is geen speelgoed en het landschap, waarin bergen en dennegroen niet ontbre-

Ost I, olieverf op paneel, 38 x 44 cm. >Foto: Eric de Vries

ken, is soms omineus. Eén paneel stelt het Shell-gebouw aan de Wassenaarseweg voor. Met het inmiddels verdwenen, door architect Oud niet zonder reden bedachte tankstation, voor Diederik Gerlach (geboren in 1956) als jongetje een vanzelfsprekende aanwezigheid. Daarboven hangt een enorme knoop, niet meer aangestikt. Volgens de regels van de zwaartekracht zal deze met vol ge-

wicht naar beneden vallen. In schilderijen tellen de natuurwetten niet, maar het is een feit dat delen van ook deze schepping van architect Oud zijn vernietigd. Vergankelijkheid is een terugkerend thema in het werk van Gerlach, herkenbaar voor wie gevoelig is voor de meestal buitenkantige symboliek. Het is trouwens niet voor niets, dat de lucht boven Den Haag bezaaid is met knopen. Wie

Waardeloos Eindelijk weer eens een grote tentoonstelling van Diederik Gerlach. De laatste tijd was zijn werk in veel groepstentoonstellingen te zien. Laatst waren de scènes uit de recente geschiedenis van Den Haag te zien in de etalage van het redactiekantoor van deze krant. Gerlach maakte die oorspronkelijk voor de tentoonstelling ‘Happy Days’, vorig jaar in het Gemeentemuseum. Nu toont Maurits van de Laar maar liefst vijfenveertig werken uit het afgelopen

jaar. Zo zijn ook nieuwe ontwikkelingen te zien. Er is een video. Dat is een vorm, die niet te verwachten was van een uitgesproken tekenaar en schilder als Gerlach. Hij werd daar min of meer toe gedwongen omdat hij iets voor de enorme ruimte van de Electriciteitsfabriek moest maken tijdens de ‘Volkspaleis’-manifestatie. De beelden zijn, met technische ondersteuning van Eric de Vries, eerst uitgewerkt als collages. Wat een uitstapje leek van ‘het even intensieve als introverte denk- en werkproces van de schilderkunst’ – zoals de maker schrijft bij de CD ‘Piz Berlin’ met de korte film – kreeg een vervolg. Er zijn onlangs gemaakte collages te zien, waarin gevonden beelden worden gecombineerd met penseelwerk. Eén kreeg de tekst ‘waardeloos’ mee. Luceberts dictum omkerend, kan alles wat waardeloos is zich weren. Die collages zijn heel nieuw. In één is er flink in het papier gesneden. Zoals Gerlach de unieke zich op afstand van de wand tonende dragers van zijn schilderkunst bedacht, maakte deze bespeler van het platte vlak opnieuw iets ruimtelijks. Die Landschaft ist das wichtigste. Diederik Gerlach. Galerie Maurits van de Laar, Herderstraat 6, tot en met 22 december. www.mauritsvandelaar.nl

16>sport André

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

Zo maar een zaterdagochtend op De Roggewoning

Louis van Gaal 4ever

Het halve Nederlandse volk is op zoek naar een opvolger voor onze, na twee gelijke spelen, ‘natuurlijk’ omstreden bondscoach. Nederland wordt geen wereldkampioen en het is zelfs aannemelijk dat onze jongens niet eens bij de laatste vier eindigen. Ik zelf zal al blij zijn als onze nationale trots de groepsfase gaat overleven. Dat wordt niet eenvoudig met een spelersgroep die op Strootman na nog te jong en onervaren is, terwijl een ander deel te oud en reeds of bijna over het hoogtepunt heen is. Ja, u leest het goed, wij gaan in Brazilië geen potten breken. Maar geen man overboord, er valt met een aantal andere landen voldoende te genieten en ik verheug mij nu al op de komende zomer. Louis straalt vertrouwen uit en staat achter zijn mannen die zich op een onberispelijke manier hebben gekwalificeerd. We zijn dus op dit moment ‘the best of the rest’. Maar dat zijn al die andere ploegen die zich geplaatst hebben ook. Het betekent dat je mee mag doen op dit schitterende toernooi in Latijns-Amerika. Ik weet dat de klap hard aankomt maar meer dan meedoen gaat het dit keer niet worden. U moet zich daar helaas toch echt op voorbereiden. Het gaat mij echter te snel om dan nu maar alvast op zoek te gaan naar een opvolger voor de man die net een topprestatie heeft geleverd door zich met zijn ploeg vlekkeloos te plaatsen voor het WK. Iets meer respect is op zijn plaats voor de man die met zijn hele ziel en zaligheid aan het kneden is om er toch iets moois van te maken. Ook hij ziet natuurlijk dat het verwachtingspatroon weer ouderwets en onrealistisch hoog is. Van mij mag Louis nog jaren door als kapitein op het KNVB-schip dat altijd in woelig water vaart. De golven worden opgestuwd door de vaderlandse pers. De tegenwind van de televisie-prietpraatprogramma’s is onophoudelijk en dwingt hem ertoe om op de brug te staan en alles te trotseren. Slechts weinigen zijn in staat om die klappen op te vangen in dit voetbalgekke land waarin iedereen het beter weet. Natuurlijk Louis van Gaal is een opgewonden standje en ja, hij roept vaak onnodig weerstanden op omdat hij denkt boven het persgepeupel verheven te zijn. Weergaloos zoals hij zaken een draai weet te geven zodat wij met zijn allen toch weer even uit balans zijn. Louis is onnavolgbaar net als Johan Cruijff. En als we eindelijk gelijk denken te hebben dan snappen we het volgens hem niet. André Wetzel Oud-voetballer en trainer

Het clubhuis van Graaf Willem II-VAC: alsof je nietsvermoedend een tot leven gekomen brochure van Center Parcs bent binnengewandeld. >Foto: Creative Images

Zaterdag 23 november op De Roggewoning. Zo maar een dag op zo maar een complex bij zo maar een club. Wat natuurlijk totaal niet klopt. Want RKSV Graaf Willem II-VAC is niet zo maar een club. Door Martin van Zaanen

Wat is het nu dat Graaf Willem IIVAC zo enorm Graaf Willem II-VAC maakt? Iedereen die het Haagse voetbal een beetje volgt, komt eerst op de proppen met ‘keurige club’ en begint dan over hun gigantische aantal jeugdelftallen. Ook op de ochtend dat de équipe van Den Haag Centraal zijn opwachting op De Roggewoning maakt, krioelt het op alle vier de velden van het karakteristieke groengeelzwart. ‘Rennen Julia!’ en ‘Kom op Kim!’, klinkt het vanaf veld twee waar een meidenteam vol overgave aan het voetballen is. Aan de kant is het druk en ontwaren we nu al een tamelijk hoog aantal wollen mutsen, sjaals en handschoenen, want niemand heeft het kouder dan een ouder langs de lijn, hoe hartverwarmend de inzet op het veld ook mag zijn. Dat Graaf Willem II-VAC qua aanwas van jeugd geen problemen kent, is een understatement. Een situatie die niet vanzelf is ontstaan. Zo’n 25 jaar geleden werd gestart met het initiatief om de jeugd er gratis te laten voetballen. Hoewel dat allang weer is afgeschaft, doen de positieve gevolgen zich nog steeds gevoelen. Zestien elftallen bij de E-tjes; dat is alsof je een emmer leeggooit. Oké, naarmate ze ouder worden, neemt het aantal teams per leeftijdsklasse af, maar vier elftallen in de B-categorie, daar is iedere andere Haagse club nog steeds jaloers op. Al heb je er wel bijna een militaire operatie voor nodig

om al die wedstrijden ieder weekend in goede banen te leiden. Sporttassen Omdat De Roggewoning, naast Country Club Groen & Geel (golf) ook de thuishaven van tophockeyclub HGC met ook een grote jeugdafdeling is, zie je op geen ander sportpark in de regio een zo hoge concentratie van kids met een sporttas, ouders die de sporttas van hun kids dragen en sporttassen zo groot dat ze met de kids aan de wandel lijken te zijn. De Midwintercompetitie (zeven-tegen-zeven op drie donderdagavonden) is niet wat Graaf Willem II-VAC nou zo enorm Graaf Willem II-VAC maakt, want zulke initiatieven zie je ook bij andere clubs. Maar het onderstreept wel dat we met een levendige vereniging van doen hebben. Helemaal als je bedenkt dat er maar liefst elf teams aan deelnamen. En dat je de aanplakbiljetten ervan op iedere strategische plek in het clubhuis aantreft. Dat clubhuis – met een uitnodigend terras met picknicktafels ervoor – is weer wel wat Graaf Willem II-VAC heel erg Graaf Willem II-VAC maakt. Al was het maar vanwege de open haard. Kneuterig is niet het juiste woord, het is er eerder knus. Een sfeer

die je bij andere clubs doorgaans pas aan het eind van de middag, wanneer het eerste seniorenelftal klaar is met voetballen, gewaar wordt. Hier is het ’s ochtends om half twaalf binnen al zo druk als op de Haagse Markt aan de Herman Costerstraat. Schouder aan schouder staan de ouders de stoom van hun kop thee of koffie te blazen.

Zestien elftallen bij de E-tjes; dat is alsof je een emmer leeggooit Schaduw Wat Graaf Willem II-VAC ook tamelijk Graaf Willem II-VAC maakt, is waar je het vindt. De Roggewoning blijft een bijzondere locatie. Langs de Landscheidingsweg schuin tegenover Renbaan Duindigt, waar de club in de beginperiode, van 1912 tot en met 1930, nog speelde. Landelijk. Zodra je het in de schaduw van de duinen van de Waalsdorpervlakte gelegen terrein betreedt, is het alsof je nietsvermoedend een tot leven gekomen brochure van Center Parcs

What’s in a name? RKSV Graaf Willem II-VAC is één van de meest opvallende namen uit het Haagse amateurvoetbal. Voor de oorsprong moeten we terug naar 10 maart 1912. Toen kwam een aantal leden van de parochie van de Onze Lieve Vrouwe van Goeden Raad-kerk uit het Bezuidenhout met het initiatief om een voetbalvereniging op te richten. Vernoemd naar Graaf Willem II, de Roomse koning en stichter van Den Haag. In 1922 zag VAC het levenslicht: Vereniging Aloysius College (hun voetballende scholieren waren verplicht bij VAC te spelen). Vanaf 1925 werd nauw samengewerkt tussen Graaf Willem II en VAC en in 1927 werd dat bezegeld met een samenvoeging. In 1941 werd de fusievorm opgeheven en tot volledige integratie overgegaan. De officiële clubkleuren groen en zwart veranderden in groen en geel (en een tikje zwart).

bent binnengewandeld. Wat Graaf Willem II-VAC tevens Graaf Willem II-VAC maakt: De Black Devils. Oorspronkelijk een aparte vereniging van één team bestaand uit spelers uit de hele Randstad. Ze komen uit in de 100-jarige veteranencompetitie van statige traditieverenigingen als Quick, HBS, HVV, Koninklijke HFC, AFC, Kampong, Hercules, Concordia, Sparta, Victoria en VOC. Maar wat Graaf Willem II-VAC het meest van alles zo enorm Graaf Willem II-VAC maakt, is het schrijnende contrast tussen de mogelijkheden van hun jeugdafdeling en de achterblijvende prestaties van het eerste seniorenteam. Ondanks de ambitieuze wind die er al een paar jaar rond het eerste elftal blaast, bivakkeert het keurkorps van de jonge trainer Jeroen Nagel ook dit seizoen in de onderste regionen van de van de Haagse derby’s barstende Zondag Derde Klasse C. Reus Het blijft moeilijk er de vinger op te leggen waarom het steeds niet lukt. Mede omdat het een terugkerend verhaal is. Want denk niet dat de club in het verleden met het vlaggenschip niet hogerop wilde. Jarenlang maakten gerenommeerde trainers als Leen de Graaf (2001-2006), Boudewijn de Geer (2006-2010) en Kees Mol (2010-2012) zich daar sterk voor. Af en toe was er ook best een succesje, maar dat kon niet worden doorgezet. Vooralsnog lijkt de slapende reus, zoals de vereniging al jaren wordt omschreven, zich nog een keertje uit te rekken en nog eens lekker om te draaien. Wat niets verandert aan de verwachting dat de club, gezien de keurige reputatie en grote reservoir aan eigen kweek, vroeg of laat in sportief opzicht HBS, Quick en HVV achterna zal gaan.

17

sport<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

ADO – Ajax: garantie voor spektakel

half uur. ADO valt alleen op vanwege de negatieve spreekkoren op de tribunes. Wanneer Cedric van der Gun er vlak voor rust 1-3 van maakt, houdt niemand rekening met een voetbalwonder. Dat verandert als invaller Geert den Ouden er 22 minuten voor tijd 2-3 van maakt uit een strafschop. Ineens gelooft heel Den Haag er weer in. Weg is de Amsterdamse overmacht, verdwenen de blasé houding. Roy Stroeve kopt ADO zeven minuten voor tijd langszij. ADO houdt in de spannende slotfase stand en bewerkstelligt ‘de moeder aller comebacks’.

ADO Den Haag speelt zondag voor de 41ste keer sinds de invoering van het betaalde voetbal in 1954 voor de competitie thuis tegen Ajax. Vorig seizoen werd het 1-1, waarbij het luid bejubelde Haagse doelpunt werd gemaakt door Tom Beugelsdijk. Vijf bijzondere ontmoetingen op een rij. De les: onderschat ADO nooit! Door Arnout Verzijl

1. 11 december 1966, ADO – Ajax 2 - 0 Het is al december en regerend landskampioen Ajax is nog ongeslagen. Met twaalf zeges en twee gelijke spelen meldt het aanstaande Amsterdamse dreamteam zich in Den Haag. Suurbier, Nuninga, Keizer en Swart. Ze zullen dat Haagse varkentje wel even wassen. De heren komen van een koude kermis thuis. Misschien hebben de Ajax-spelers nog mist in hun ogen van de vier dagen eerder gespeelde Europese wedstrijd tegen Liverpool. Elf tot op het bot gemotiveerde Hagenezen maken Ajax helemaal gek. Sprintwonder Kees Aarts scoort op slag van rust. Harry Heijnen verdubbelt de voorsprong halverwege de tweede helft. Hij profiteert wanneer Theo van Duivenbode terugkopt op de net uitlopende keeper Gert Bals. Wat zal Rinus Michels een spijt hebben gehad van zijn keuze Johan Cruijff een middag rust te gunnen. 2. 4 oktober 1980, FC Den Haag – Ajax 4 - 3 Wat een sfeer! Een volgepakt Zuiderpark, felle lichtbundels en een damp van opwinding. Het is waterkoud maar wat de elf Haagse matadoren op het veld laten zien, is hartverwarmend. Ajax, opnieuw als titelverdediger in Den Haag, lijdt volkomen verdiend haar tweede competitienederlaag. Roger Albertsen opent de score vanaf de stip, nadat een geniaal stiffie van Henk van Leeuwen met de hand door een verdediger is tegengehouden. Lex Schoenmaker benut in

Zo ziet blijdschap eruit na een treffer tegen Ajax. Tom Beugelsdijk scoorde vorig seizoen de openingstreffer in het duel dat uiteindelijk in een 1-1 gelijkspel eindigde. >Foto: haagsetopsport.nl/Robert John Henderson

de eerste minuut na rust eveneens een penalty. Harry Melis maakt het karwei af. Eerst scoort hij op aangeven van de briljante Aad Mansveld. Daarna is hij attent bij een rebound. 3. 12 september 2004, ADO Den Haag – Ajax 3 - 3 Zelfs Houdini kan het niet bedenken. ADO presteert het onmogelijke

door uit volkomen geslagen positie terug te keren. In de eerste helft is

Ajax heer en meester. Sonck, Pienaar en Boukhari scoren binnen het

ADO – Ajax (competitie sinds 1954) Thuis Uit Totaal

40 40 80

11 3 14

8 6 14

21 31 52

41 15 56

47 34 81

- 72 - 109 - 181

 april 2010, 4. 4 ADO Den Haag - Ajax 0 - 1 Met interim-trainer Maurice Steijn op de bank doet ADO het aanvankelijk goed. Op basis van fysieke kwaliteiten creëert ADO kansen voldoende. Chris Kum en Karim Soltani (leeg doel) falen. Ajax wordt beter en beter. Doelman Robert Zwinkels verlaat geblesseerd het veld na een botsing met Suárez. Zijn vervanger Barry Ditewig wordt er een kwartier voor tijd uitgestuurd nadat hij De Zeeuw omver duwt. Wat volgt is een hectisch laatste kwartier, afgesloten met liefst zeven minuten blessuretijd. Ricky van den Bergh, met oversized keeperstrui, kapituleert pas in de 96ste minuut op een kanonskogel van Toby Alderweireld. 5. 20 maart 2011, ADO Den Haag – Ajax 3 - 2 Het succesjaar van ADO levert liefst twee Haagse zeges op. Uit wordt het 0-1 (Wesley Verhoek), thuis is het spektakel zo mogelijk nog groter. De wedstrijd zindert van begin tot einde. ADO speelt goed, dapper en gewaagd. Kubík scoort. Vertonghen ook. Immers maakt Den Haag gek. Eriksen ook, maar op een andere manier. Totdat Timothy Derijck zichzelf de geschiedenisboeken inschiet. Met zijn zwakke linker zet hij het Kyocera stadion drie minuten voor tijd in vuur en vlam.

Snowboarder De Jong hervat Road to Sotsji

‘De finale is mijn doel’ Dimi de Jong is net op tijd hersteld van een langdurige schouderblessure. De 19-jarige snowboarder uit Den Haag verblijft momenteel in Finland om zijn trainingsachterstand zo snel mogelijk in te halen. “Nee, over de Olympische Spelen heb ik me geen zorgen gemaakt”. In de rustieke Finse omgeving van Ruka zal De Jong met genoegen terugdenken aan twee weken geleden. Op vrijdag 15 november, met amper drie trainingen in de benen, zegevierde hij bij de Europa Cup slopestyle in Landgraaf. Mede dankzij de afwezigheid van veel internationale toppers won hij, een zege waarop niet was gerekend. En slopestyle is niet eens het onderdeel waarop hij in Sotsji in actie zal komen. “Maar het voelde heerlijk”. Een gulle lach: “Nee, ik ben het nog niet verleerd”. Daar twijfelden we ook niet aan. Wel aan het feit of hij op tijd zou herstellen. Want Dimi de Jong moest de Olympische Spelen in Vancouver wegens gescheurde enkelbanden al aan zich voorbij laten gaan. Zo’n doemscenario gun je niemand, twee opeenvolgende Spelen missen.

nie in Rusland. Een relatief korte periode waarin veel moet gebeuren. Zoals het perfectioneren van zijn Olympische oefening. “Die is nog niet helemaal klaar. Ik moest drie nieuwe trucs leren. Twee daarvan heb ik inmiddels gedaan. Aan de derde werk ik momenteel hard, hier in Finland”. De Jong is een natuurtalent op het snowboard. Hij was pas veertien jaar toen hij zich kwalificeerde voor de Olympische Spelen van Vancouver 2010. Hij legt de lat bewust hoog: “Wil ik kans op het podium maken, dan moet ik die trucs echt aan mijn oefening toevoegen”.

Even was Dimi de Jong dit weekeinde in Den Haag. Hij loste het startschot bij het NK skischoenlopen. >Foto: Creative Images

“Ik heb geen moment getwijfeld”, klinkt het zelfverzekerd. De Hagenaar viel in het voorjaar tijdens testwedstrijden en maakte afgelopen zomer in Amerika weer een flinke smak. “Mijn AC-gewricht is daarbij geraakt. Dat zit tussen het sleutelbeenbot en schouderbot. Het was

niet gebroken, maar stond een beetje rechtop. Ondanks het feit dat het de lichtste graad van irritatie betrof, heeft het toch nog lang geduurd”. De Jong trainde zich suf in de gym om fit te blijven. De echte voorbereiding, die in de sneeuw, begon drie maanden voor de openingsceremo-

Niveau Wordt Dimi de Jong de nieuwe Epke Zonderland? De sporter die de wereld versteld doet staan met een nooit vertoonde oefening? “Nee, dat niet. Maar het niveau ligt ontzettend hoog. Ik heb dus iets extra’s nodig voor een goede run. De finale halen is mijn doel. Iedereen gaat voor het uiterste en er zullen risico’s genomen worden. Dat maakt ook zo moeilijk te voorspellen hoe de kansen liggen. Alle veertig deelnemers zijn in principe in de race voor het goud”. Slechts

twaalf snowboarders plaatsen zich voor de finale. “Dat zal helemaal spannend worden. Iedereen kan winnen”. Het lot van de sporters ligt uiteindelijk in handen van de vijfkoppige jury. De hoogste en laagste waardering voor een run vervallen. Het gemiddelde van de overige drie bepaalt de einduitslag. Nederland kent op de Olympische Spelen een ruime afvaardiging bij het snowboarden. Naast Dimi de Jong zijn dat Bell Berghuis (snowboardcross), Cheryl Maas (slopestyle) en Nicolien Sauerbreij (parallel slalom, parallelreuzenslalom). Op 12 december heeft de Haagse Olympische troef in Ruka zijn eerste World Cup halfpipe, het onderdeel waarop De Jong in Sotsji hoopt te schitteren. Daarna vliegt hij door naar Colorado in de Verenigde Staten om verder te trainen. Zowel in Amerika als in Canada zijn nog World Cups. “Ook op het onderdeel slopestyle waarvoor ik me nog niet heb geplaatst. Dat wil ik wel proberen, maar dat hangt er mede vanaf hoe het gaat met mijn schouder. Eerst focus ik me op de halfpipe, dat heeft prioriteit”.

Ziggo digitaal

30

Landing Koning Willem I LIVE op TV West Op zaterdag 30 november start de viering van 200 jaar Koninkrijk met het naspelen van de landing van Prins Willem Frederik op het Scheveningse strand. Deze landing van de latere Koning Willem I wordt gezien als de geboorte van ons koninkrijk. De landing wordt op 30 november nagespeeld door vele Hagenaars en belooft een waar spektakel te worden. Natuurlijk is alles LIVE te volgen via TV West!

zaterdag 30 november: LIVE 11.30-12.55 uur Presentatrice Tialda Bottema zal de landing inleiden en na afloop met betrokkenen praten.

zondag 1 december: 17.00 uur samenvatting (herhaling in de uren daarna)

DOWNLOAD DE WEST APP!

Altijd op de hoogte blijven van de programma’s van Omroep West? Schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief via

www.omroepwest.nl/nieuwsbrief

Op zondag is de samenvatting te zien, waarin ook beelden uit de eerder uitgezonden TV West serie Den Haag Viert het Koninkrijk.

Den Haag Viert het Koninkrijk In de afgelopen weken was op TV West de serie Den Haag Viert het Koninkrijk te zien, waarin dieper wordt ingegaan op 200 jaar Koninkrijk. De serie volgt ook de voorbereidingen op de landing van 30 november. Het oefenen van de vrijwilligers wordt gevolgd en presentatrice Tialda Bottema had een interview met acteur Huub Stapel die op 30 november in de huid van Prins Willem Frederik kruipt. Heeft u de serie gemist? Kijk alle afleveringen terug via www.omroepwest.nl.

En de winnaars zijn ... Het bestuur, de jury, de selectiecommissie en de sponsors van de OndernemersPrijs Haaglanden feliciteren

André en Klaas van der Hout met het winnen van de OndernemersPrijs Haaglanden 2014! De feestelijke prijsuitreiking vond op 13 november plaats bij Spaces in Den Haag. De OndernemersPrijs Haaglanden is de beloning voor excellent ondernemerschap. De Stichting Ondernemersprijs Haaglanden wil door middel van de prijs netwerken tussen ondernemers met een vestiging in de regio Haaglanden stimuleren, contacten tussen het bedrijfsleven en de lokale en regionale overheid verbeteren en onderwijsinstellingen bij het bedrijfsleven betrekken. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt en geldt voor het volgende jaar.

Sponsors en Partners die de OndernemersPrijs Haaglanden mogelijk maken:

19

varia<

Vrijdag 29 november 2013 > Den Haag Centraal

Nieuw theater in Mallemolen

Den Haag houdt een naam hoog als het gaat om initiatieven van particulieren, zeker waar het theater betreft. Een nieuw theater op huiskamerformaat is onlangs van start gegaan: Theater De Mallemolen. Door Eric Korsten

Hagenaars stropen graag de mouwen op en jagen vol gedrevenheid hun dromen na, zonder daarbij op de rug te gaan liggen voor het volgens hen te verfoeien afhankelijkheidsinfuus van de gemeentelijke overheid. Neem een huiskamertheater als Theater De Mallemolen zoals dat het afgelopen jaar in relatieve stilte is verrezen in de gelijknamige, schilderachtige buurtschap. Het kan zich scharen in een illuster rijtje van bevlogen particuliere makers. Min of meer gevestigde theater-initiatieven zoals PePijn, Branoul, Theater in de Steeg en het Zeeheldentheater, maar ook inmiddels tot het verleden behorende familie-initiatieven zoals het Weens Mini Theater en de poppentheaters van respectievelijk Guido en Felicia van Deth, en van de onlangs overleden Frank Kooiman, wiens zoon Arjen de erfenis van zijn vader momenteel trouwens aan het voortzetten is. Theater De Mallemolen, een voormalig atelier, is uiteraard vernoemd naar de gelijknamige, door de Javastraat ingeklemde en doorkliefde straatjes, nabij de Schuddegeest. Het is feitelijk de benedenwoning van nummer 53f. De beletage daarvan wordt bewoond door Dick Keulemans, alias eigenaar van het statig uitziende pand. Hij kan samen met Andrea Noske, Saskia Scherpenzeel en André Anders, drie collega-studenten van de Paul van Vliet Academie, worden beschouwd als de grondlegger van Theater De Mallemolen. Ze kregen daarbij support in woord, daad en handenarbeid van Wim Akkermans. Tot medio jaren negentig toerde hij onder eigen naam met jeugdtheatervoorstellingen door Nederland. Maar Akkermans is ook al jaren – op de achtergrond – thuis in het Haagse pop- en rockwereldje. Met Maarten Mens en Rob Hoogkamer vormde hij de formatie Schizo. En nog in juni bracht hij de maxisingle ‘Op Zoek Naar Den Haag’ uit, waarop Richie Bleijenberg, Dave Bordeaux en Mark Boon meespelen. Ook heeft dochter Maud een nummer gezongen. Akkermans bracht eerder in een zeecontainer theatervoorstellingen uit in de non-conformistische omgeving van nederzetting, alias ‘surfdorp’, F.A.S.T., op de Scheveningse boulevard. “Ik kon de huur van F.A.S.T. op den duur niet meer opbrengen”, blikt Akkermans, die zich het liefst een sprookjesverteller noemt, terug. “Ik was

Wim Akkermans (l) voor Theater de Mallemolen. >Foto: Eveline van Egdom

daarom wát blij toen dit initiatief voor Theater De Mallemolen aan me voorbijkwam. Ik ben er meteen aan de slag gegaan, heb er in volle overtuiging mijn schouders onder gezet. En zie: na een jaar werken is dit het voorlopige resultaat”. Hij wijst niet zonder trots op het gelijkvloerse minitheater, dat dertig tot veertig zitplaatsen herbergt, waarvan de speelvloer rondom standaard voorzien is van veelal LED-spots, en is uitgerust met een bijbehorend mengpaneel voor de lichtbediening en een geluidsinstallatie. Ook een keyboard staat klaar. Coulissen zijn er niet, en de foyervoorzieningen zijn er basaal. “Maar dat schept onder bezoekers meteen een sfeer van verbondenheid”, weet Akkermans, die van origine gymleraar is, en in deeltijd lesgeeft aan de Drielindenschool in de Weimarstraat. Samenspanning In tijden dat er 181 miljoen voor een fonkelnieuw theater aan het Spuiplein wordt uitgetrokken en een theater dat bij wijze van noodvoorziening aan het Norfolkterrein in no time uit de grond wordt gestampt, duidt ‘de Mallemolen’ op een statement. “Toch is dat niet het geval”, legt Akkermans uit. “Begrijp me goed. Het is natuurlijk onbestaanbaar, zo’n bedrag. Te gek voor woorden dat drie weken na het raadsbesluit de heipalen er op het Norfolkterrein worden ingeramd. Dat riekt wat mij betreft teveel

naar samenspanning. Kafkaiaans. Het bouw- en beslissingsproces lijkt ongrijpbaar geworden en dendert onstuitbaar voort. Het is een thema dat een splijtzwam blijft in Den Haag”. De programmering van het piccolotheater biedt naast sporadische optredens door studenten van de Paul van Vliet Academie, vooral plaats aan nieuwe initiatieven. “Wie komt, wie maalt”, heet het bij Akkermans. “Er was hier jazz met schilderijen, dames die deden lachen, dames die deden aan drama, jongelui met moderne rockmuziek, dichters en cabaretiers”. Maar ook een initiatieven zoals dat van Wim Akkermans zelve. Hij speelt in Theater De Mallemolen momenteel met zijn achttienjarige dochter Maud, MBO-studente aan het Utrechts Centrum voor de Kunsten, de komende maand ‘Tomorrowmorrow’. Het is een muzikale reis van Wim en zijn dochter op basis van authentiek ‘levensmateriaal’ dat Akkermans heeft gemaakt op basis van zijn ervaringen in Nederland, als vader, en als kind in Zuid-Afrika. Het stuk lijkt als een levensles die van vader op dochter wordt doorgegeven. Akkermans wil tot medio januari 2014 proberen of de voorstelling levensvatbaar is. “Daarna zien we wel weer verder”.

stadsgroen

Het dak op

Heb je een schuur? Zo eentje met een plat dak? Of heb je een dak op je veranda, serre, klompenhok of garage, van minimaal zes vierkante meter? Dan kun je hier uitstekend een levende dakbedekking op laten leggen. Stel je toch eens voor: weg met dat zinderende zink, weg met die bitterzwarte bitumen! Daarvoor in de plaats krijg je een stukje groen, een goed gevoel en hartstikke leuke vogeltjes om naar te kijken. De gemeente Den Haag stimuleert de aanleg van groene daken. Ze vindt het belangrijk dat de stad groen blijft en dat de vogels, bijen en insecten op veel plekjes langs hun vliegroute kunnen ‘bijtanken’. Daarom geeft Den Haag subsidie om platte daken te laten begroeien met een speciaal dakpakket vol planten. Tot 1 november 2014 kunnen particuliere woningeigenaren, verenigingen van eigenaren en bedrijven hiervoor subsidie aanvragen. Naast het plezier dat je de lokale fauna ermee doet, voorkom je ook een ander, groot milieuprobleem. Er verdwijnen namelijk jaarlijks liters regenwater – via je regenpijp – in het riool. We hebben immers onze voor- en achtertuinen grotendeels dichtgestraat met tegels. Het regenwater wordt niet meer aan het grondwater toegevoegd, maar verdwijnt onzichtbaar. En, geloof het of niet: Nederland verdroogt. En er is nog iets. Doordat we, met name in de grote steden, alles dicht hebben getegeld en hebben geasfal-

Meer informatie over Theater de Mallemolen op Facebook en op www.wimakkermans.nl.

>Foto: www.Dakdokters.nl

Onze stad heeft de wind in de zeilen en dat in toch gure economische tijden. De succes voorbeelden zijn inmiddels zo talrijk dat het elkaar allemaal lijkt te raken. Een record aantal nieuwe internationale instellingen, de beste en meeste internationale scholen, de populairste binnenstad, steeds meer toeristen. Ik heb sterk de indruk dat onze houding ook verandert. Opeens zit bij ons, traditioneel toch flink klagende, Hagenaars de stadstrots tussen de oren. Je merkt het als je met mensen praat. Zou ook wel bizar zijn als je het niet mooi vindt dat in Den Haag aan een betere wereld wordt gewerkt wat ook nog eens veel banen en geld oplevert. Dominee en koopman? Ik vind het een prachtige combinatie. Heb er geen enkele moeite mee. De verklaring van het succes? Uiteraard het inhoudelijke, juridische profiel dat van oudsher in de Haagse ziel gebei-

teld zit. Maar je moet dat profiel wel zichtbaar maken. Benutten en uitbouwen. Den Haag heeft het geluk van twee kanjers van burgemeesters met Deetman en Van Aartsen. Maar weinig steden kunnen ons dat nazeggen. Bestuurders met grote politieke ervaring. Van Aartsen zelfs als oudminister van Buitenlandse Zaken. Onze burgemeester heeft dit jaar een ‘Worldclass The Hague’ geïnitieerd met Haagse en internationale studenten die niet toevallig ‘verrassingscolleges’ krijgen van internationale toppers waaronder Martha Nussbaum, Fatouh Bensouda en afgelopen maandag in een stampvolle Haagse Hogeschool Knut Vollebaek, de Noorse oud-minister van Buitenlandse Zaken die ook ambassadeur in Washington was en Hoge Commissaris voor minderheden. De studenten hingen aan zijn lippen. Zijn er bedreigingen voor de successtatus van Den Haag? Natuurlijk wel.

teerd, en de boel daarnaast hebben volgebouwd met steen en beton, is het er ’s zomer zo’n 8 graden warmer dan in een niet-bebouwde omgeving. Lekker toch? Maar ... het heeft consequenties. Die extra warmte zorgt weer voor extra verdamping, en dus nog meer verdroging. En dat zorgt weer voor extra fijnstof. Het beplanten van daken en dakjes zorgt ervoor dat er regenwater wordt vastgehouden. Het is een waterbuffer. Bij zomerse warmte zal dit water weer verdampen, wat zorgt voor een beter klimaat in de stad. Waardoor uitlaatgassen beter worden afgevoerd en bomen makkelijker groeien! En die bomen, die vangen weer fijnstof. Iedereen met een plat of ietwat hellend dakje kan meewerken, de subsidie geldt voor daken en dakjes vanaf zes vierkante meter. Je groene dak is, naast een fraai gezicht ook nog eens heel duurzaam. Je hoeft niet meer iedere 15 jaar je bitumen te vervangen, een groendak gaat drie keer zo lang mee. En ‘last but not least’ je groene dak is onderhoudsvrij. Het is groen, maar je hoeft het niet te wieden, niet te spitten en niet winterklaar te maken! Geen onderhoud, geen zorgen, alleen maar genieten! Wendy Hendriksen Subsidieaanvraag via: www.denhaag.nl/home/bewoners/to/ Subsidie-groene-daken.htm

Internationaal

Het Haagse mirakel

Als Hagenaars onder elkaar mogen we best even, heel even, met de borst vooruit lopen. In 2009 mochten we tot veler verrassing de grote Afghanistantop organiseren. En met succes. Voorbereidingstijd slechts een paar weken. Hillary Clinton fluisterde de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Verhagen zelfs in het oor: ‘You are a miracle worker!’ Vier jaar later kijken we er niet eens meer van op dat wij de grootste conferentie uit de vaderlandse geschiedenis mogen organiseren: de Nucleair Security Summit. Logisch toch!

Wat is het snel gegaan met onze internationale stad van vrede en recht. Nog maar kort geleden was Den Haag slechts een kuikentje in het gezelschap van internationale steden als Genève en Wenen. Wij trots op onze stad? Ja, op duinen, strand en zee. Maar wat er gebeurde achter het grote hek van het Vredespaleis? Vrijwel geen Hagenaar wist het. Dat is allemaal veranderd. Het Vredespaleis heeft een bezoekerscentrum. Het wemelt van de rondleidingen. De Haagse Internationale Dag in september wordt door duizenden bezocht.

Er is een moordende concurrentie tussen steden die ook graag internationale instellingen willen aantrekken. Van groot belang is dat Den Haag het gevoel van urgentie behoudt. Dat betekent in concreto dat in een versplinterd veld van internationale betrekkingen Den Haag slim aan city diplomacy moet doen. Hoe Den Haag zich strategisch en gewiekst op de plekken die er toe doen in de wereld moet gedragen, vertel ik u over een paar maanden. Ik doe er enige studie naar. Eén ding weet ik nu al. Den Haag moet een gastvrije stad zijn die stadstrots uitstraalt. Dus lezer, u bent inmiddels vast ook stadsambassadeur. Anders dan jaren geleden vindt u het heel normaal en maar wat fijn dat Den Haag in dezelfde ‘champions league’ zit als Wenen en Genève. Ja toch?! Willem Post Amerika-deskundige

20>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 november 2013

De Michelingids 2014

ergernissen

Den Haag behoudt zijn sterren

Tips naar [email protected]

Sterren en Bibs Gourmands in Den Haag en regio

Voetgangersterreur

H

et is een kwestie van beschaving dat de zwaksten in het leven ook de meeste bescherming genieten. Zeker in het verkeer. Daarom hebben we zebrapaden in het leven geroepen, roodgekleurde fietszones aangelegd, speciale tunneltjes onder de snelweg gebouwd en wat al niet meer. De voetganger en wielrijder genieten bij een ongeluk meestal meer wettelijke protectie dan een auto. En uitgezonderd het hufterige deel van de samenleving, kan ieder mens daar begrip voor opbrengen. Het raakt ons bovendien allemaal, want wie het ene moment een stoere bolide bestuurt, kan even later een kwetsbare wandelaar zijn. Maar gaandeweg beginnen de rollen zich om te draaien. In plaats van de heerser op straat te zijn, wordt de au-

© Marcello's Art Factory

onder de haagse torens

tomobilist nu nog maar net gedoogd. Woonerven en autoluwe zones, voetgangersgebieden waar alleen bestemmingsverkeer toegang heeft, het is er in alle vormen. Dat alles heeft er echter op onverklaarbare wijze toe geleid dat met name de voetganger zich nu onkwetsbaar acht. Als heer en meester lopen ze op fietspaden in plaats van op de voetgangersstrook (waar soms inderdaad vervelende grindsteentjes liggen). Zonder op of om te kijken zijn fietspaden tot een soort extra trottoir verworden en zuchten we nu onder voetgangersterreur. Als je preventief je fietsbel laat klingelen, krijg je een boze blik of opmerking van ‘kalm maar’. Ongeveer zoals fietsers reageren op een toeterende auto.

Onderdendam

Michelinster Bib Gourmand

Seinpost

Maxime

Nieuwe sterren in Nederland Leeuwarden

Les Ombrelles Leidschendam-Voorburg

Calla’s

Hoorn Vaassen

Brasserie NL

HanTing Cuisine

Amsterdam

Savelberg Basaal

Hengelo Rotterdam

Den Haag

Duiven

Niven In de Lekker top-100 16 Calla's 31 Seinpost 37 Savelberg 76 HanTing Cuisine 94 At Sea

Coos Versteeg

Rijswijk

Gault Millaut punten Seinpost 17 HanTing Cuisine 16 The Raffles 16 Niven 16 Villa La Ruche 16 Calla's 16 Savelberg 16 -

Breskens

haagse harry

Iens Den Haag top-10 9,1 Sushi Morikawa 8,9 HanTing 8,9 Himalayan 8,8 Savelberg 8,8 Restaurant Mazie 8,8 Giuliano's 8,8 Sequenza 8,8 Restaurant Christian 8,7 Fouquet 8,7 De Smaak Enzo

>Infographic Hans Fresen

PLAATS

© Marnix Rueb

Door Annerieke Simeone

De befaamde Michelingids kwam deze week uit. Verrassingen waren er vooral voor restaurants elders in het land: zo ontving De Leest in Vaassen (Gelderland) zijn derde ster. Bord’Eau in Hotel de l’Europe (Amsterdam), FG van François Geurds (Rotterdam) en Fred (Rotterdam) kregen er een tweede bij. De grootste twee steden deden het goed: ook Ron Gastrobar (Amsterdam) en het Wereldmuseum (Rotterdam) vielen in de prijzen met hun eerste ster. Den Haag bleef bij het uitdelen van de prijzen een beetje achter in het feestgedruis. Net als vorig jaar behielden vijf restaurants rondom de Hofstad het gastronomische kwaliteitskeurmerk: HanTing, Calla’s, Seinpost, Niven (Rijswijk) en Savelberg (Voorburg). Allemaal goed voor een ster.

Spannender was het eerder deze maand toen Michelin de Bibs gourmands uitdeelden aan zaken met een goed driegangenmenu voor maximaal 35 euro. Den Haag en omstreken verwelkomden drie nieuwkomers: Basaal, Les Ombrelles en Brasserie NL (Leidschendam). Maxime behield zijn ‘Bib’. Basaal vierde de toekenning met een etentje bij collega Les Ombrelles. Vreugde bij de sterrenkoks was er ook, zij het gematigder. Niven, voor de achtste keer op rij sterwaardig, trok geen fles champagne open toen hij het nieuws hoorde. “Welnee, ik ga geen bubbels meer drinken hoor. Zo’n ster is fijn, al gaat het er natuurlijk om dat je zaak vol zit”. Ook de verdeling onder zijn Haagse collega’s verbaast hem niet. “Al had ik het leuk gevonden als Villa la Ruche een ster had gehaald. Die jongens zijn zo goed bezig, maken het hun gasten echt naar hun zin”.

Dit Voorburgse restaurant was misschien niet favoriet bij de Michelininspecteurs, het kreeg wel een plek in de andere smaakgids Gault Millaut met zestien punten. Net als de andere sterrenrestaurants en the Raffles aan de Javastraat. Alleen Seinpost scoorde 17 punten. Gijs Verbeek, chef-kok bij restaurant Savelberg, is eveneens verguld met de toekenning, maar hecht net zo goed waarde aan een ander puntensysteem: de Iens Toppers 1000, samengesteld uit beoordelingen van bezoekers. “Daarin scoren we vrij hoog (8.8, red.). Je leest waarom gasten je waarderen, en dat is misschien nog wel belangrijker dan een ster”, aldus Verbeek. Opvallend is dat in de Iens-lijst Niven een 7,7 scoort. Seinpost (8,4) en Calla’s (8,2) doen het beter, maar halen de top tien niet. De nummer 1 van IENS voor Den Haag is een Japans restaurant: Sushi Morikawa.

doet. Soms is hij iets te snel en schiet door in zijn metaforen, dan moet een mislukt zangeresje een nekschot krijgen. De hypocriete verontwaardiging van de showbizzpooiers ondergaat hij waardig. Gas terugnemen doet hij niet, alleen al die uitdrukking zal hem activeren om weer een razendsnelle toespeling te maken op de gruwelijke scheten van zijn compaan Geer. De mensen die hem in de markt zetten, zijn uiteraard handelaren in mild en dus lucratief ramptoerisme en als een trouwe hond voldoet Gordon aan hun wensen. Zijn gezellige beledigingen stuwen de kijkcijfers op, totdat hij weer eens instort en even in een ‘Gordon sanitaire’ bij mag komen van zijn tour de force. Dan schrijft hij een

boek of zelfs een dichtbundel, stuurt wat depressieve berichten de wereld in en vecht zich terug in de schijnwerpers. De begeleidende diepte-interviews getuigen van nieuw verworven inzichten, een weloverwogen kalmte die persoonlijke verdieping suggereert, maar als hij een vals zingende stumper met een scheef brilletje in het vizier krijgt dan gaat het radeloze roofdier weer ouderwets los. Bij Gordon denk ik altijd aan het Gevers Deynootplein: toegangspoort tot zowel Kurhaus-grandeur als Casinovermaak, maar meestal een desolaat winderig plein, waar je de lach zelf bij moet leveren.

Gevers Deynootplein Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

Z

ou Gordon een Hagenees kunnen zijn? Ik gok van niet. De grofheid heeft hij wel in huis, de snelheid en de zelfspot ook, maar hij is te demonstratief blij met zichzelf. Vermoedelijk is het RTL-testbeeld helemaal niet blij met zichzelf, want dat stereotiepe gehinnik om zijn eigen grapjes verraadt een wanhoop, die onzekere mensen maar al te goed kennen. Het is een man die voortdurend over dun ijs loopt, daarom heeft hij haast, de scheuren die hij achterlaat wil hij niet kennen. Door! Vergeten die ellende, op naar nieuwe instant-

troost. Om de lach-om-niet-te-huilen te lachen, zieltjes vertrappend, klauwend naar houvast. Je zou hem kunnen verwijten dat hij in zijn bespottingen nooit eens iemand van formaat aanpakt. Het zijn altijd de voor de hand liggende sneue types: overgewichtige middelbare vrouwen die hot willen zijn, toononvaste aspiranten, de chinees die even lekker nummer 39 met rijst zal gaan zingen. Samen met haar- en carrièretransplantatiesspecialist Gerard Joling ginnegapt hij zich een weg door het doodlopende labyrint van demente en hulpbehoevende mensen. Hij brengt er zeker vrolijkheid en het schijnt hem het gevoel te geven dat hij iets goeds

Marcel Verreck