ACTIVITEITENPROGRAMMA 2015

ACTIVITEITENPROGRAMMA 2015

Den Haag, september 2014

Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

2

INHOUD

Blz.

Ter introductie

3

ProDemos in 2015

4

A. ProDemos Binnenhof voor Bezoekers

7

1. Kinderen 2. Volwassenen 3. Professionals

B. ProDemos Binnenhof voor Scholen (PBS)

9

1. Kinderen en jongeren 3. Professionals

C. ProDemos op School

13

1. Kinderen en jongeren 3. Professionals

D. ProDemos in Gemeenten en Provincies

17

1. Kinderen en jongeren 2. Volwassenen 3. Professionals

E. ProDemos op de Rechtbank

23

1. Jongeren 2. Volwassenen 3. Professionals

F. ProDemos Online

26

1. Kennis 2. Kiezen 3. Participeren

G. ProDemos Academie 1. Programmeren van colleges, debatten, lezingen en evenementen 2. Maatwerkprogramma’s en cursussen voor specifieke doelgroepen 3. Europese en internationale informatieoverdracht en kennisontwikkeling 4. Publicaties en informatieoverdracht 5. Onderzoek samen met universiteiten en kenniscentra

29

H. Innovatie, kwaliteit en promotie

36

Begroting 2015 Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

3

Ter introductie

Het Activiteitenprogramma voor 2015 is in een aantal opzichten bijzonder. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft aangekondigd vanaf 2015 de subsidie te korten met 7 ton, bovenop de vierde en laatste tranche van oplopende kortingen tot 6% (dat is 3 ton) ten opzichte van 2011. Deze extra bezuiniging was al voor 2014 afgekondigd, maar is een jaar opgeschort, zodat er geen gat zou vallen tot 2015, het jaar dat de voor ProDemos bestemde middelen uit de begroting van de Tweede Kamer beschikbaar zouden zijn. Inmiddels heeft de Tweede Kamer besloten om met ingang van 2015 een subsidie van ruim € 1,9 miljoen beschikbaar te stellen, zijnde het voor het Huis voor democratie en rechtsstaat bestemde bedrag van € 2,5 miljoen – na aftrek van ‘inspanningsverplichtingen’ en door de Kamer gemaakte kosten. Bijna 5 ton van dit bedrag is geoormerkt voor lopende projecten. En de Kamer verwijst naar de in juli 2013 bij motie uitgesproken wens van het parlement om het aantal bezoekende scholieren te verdubbelen tot 150.000 per jaar. Het Activiteitenprogramma 2015 is mede afgestemd op de wensen van de Tweede Kamer. Het deel van de subsidie dat door de Kamer is geoormerkt voor bepaalde doelen is als zodanig opgenomen. Wat de op termijn beoogde verdubbeling van het aantal scholieren betreft is – in goed overleg met de Kamer – gekozen voor een opbouw in een aantal fasen tot 2017. In 2015 en 2016 zal een deel van het beschikbare budget worden gebruikt voor noodzakelijke investeringen in het gebouw. Door de subsidie van de Tweede Kamer is het in 2015 mogelijk minder BZK-geld te gebruiken voor de scholierenprogramma’s. Daardoor kunnen wij de activiteiten van de ProDemos Academie, de programma’s met en voor rechtbanken, gemeenten, provincies en maatschappelijke instellingen, dus buiten Den Haag, op peil houden. Dit laatste is voor een evenwichtige ontwikkeling van ProDemos belangrijk, wat ook met klem is gesteld in het rapport van de visitatiecommissie, die in opdracht van BZK ProDemos heeft onderzocht en beoordeeld. Deze visitatiecommissie geeft krachtig steun aan de missie van ProDemos. “Tijdens het visitatieproces is de commissie er van overtuigd geraakt dat ProDemos een belangrijke rol te vervullen heeft in het verspreiden van het gedachtegoed op het terrein van de democratische rechtsstaat.” De commissie doet vanuit deze overtuiging aanbevelingen voor een versterking en verdieping van het werk van ProDemos. Verbreding en verdieping is afhankelijk van extra middelen. We zullen met de verschillende stakeholders blijven streven naar structurele samenwerking waardoor ook het financiële draagvlak voor ons werk wordt versterkt. Dit Activiteitenprogramma voor 2015 is uiteraard afgestemd op de beschikbare subsidiemiddelen en een begroting van te verwachten eigen inkomsten. Duidelijk is dat veel van de beschreven activiteiten uitgebreid kunnen worden wanneer daarvoor middelen beschikbaar komen. De mogelijkheden om de verschillende doelgroepen te bereiken zijn zeker niet uitgeput.

Kars Veling, directeur ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat


4

ProDemos in 2015 Doelgroepen en werkterreinen In paragraaf 3 van ons Strategisch Plan wordt de positie van ProDemos getypeerd als een verbindingspoort tussen de samenleving en de instituties van de democratische rechtsstaat. Daarmee is ook gezegd dat onze activiteiten op verschillende manieren kunnen worden geordend, namelijk naar groepen in de samenleving en ook naar de verschillende terreinen die in het werk van ProDemos zijn te onderscheiden. De opzet van het Activiteitenprogramma 2015 is ten opzichte van het vorige veranderd. De nieuwe subsidierelatie die met de Tweede Kamer, naast die met BZK, ontstaat is één van de redenen. In voorgaande jaren zijn de plannen geordend naar doelgroepen. Deze benadering blijft belangrijk, zoals ook verderop in dit eerste, algemene deel van dit Activiteitenprogramma zal blijken. Maar in de specificering van activiteiten is de onderscheiding van werkterreinen het uitgangspunt: ProDemos Binnenhof (voor scholen en bezoekers), ProDemos op Scholen, ProDemos in Gemeenten en Provincies, ProDemos op Rechtbanken, ProDemos online en de ProDemos Academie. De twee manieren van ordenen van activiteiten kunnen worden weergegeven in een matrix.

Doelgroepen

ProDemos Binnenhof voor Bezoekers

ProDemos Binnenhof voor Scholen

ProDemos op School

ProDemos in gemeenten en provincies

ProDemos op de Rechtbank

ProDemos Online

Kinderen en jongeren Leerlingen BO Leerlingen VO Studenten MBO Kinderen en jongeren met een beperking Volwassenen Algemeen publiek Geïnteresseerde burgers Mensen met een beperking Mensen op afstand van politiek en rechtsstaat Professionals Docenten BO in opleiding Docenten VO en MBO Docenten HBO en WO Volksvertegenwoordigers en bestuurders Magistratuur Politieke partijen en jongerenorganisaties

Deze indeling van activiteiten is onder andere bruikbaar om aan te wijzen waar intensivering gewenst is. Daarbij gaat het om doelgroepen, maar ook in combinatie met onze werkterreinen. Een overzicht in deze matrix van het kwantitatieve bereik van onze activiteiten levert ook relevante informatie voor het beleid. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

ProDemos Academie

5 In het overzicht is ook aan te geven waar het mogelijk is inkomsten te genereren naast de subsidies. Dat kunnen inkomsten zijn uit deelnemersbijdragen, maar ook inkomsten uit betaalde opdrachten. Samenwerking met het oog op bepaalde groepen kan ook betekenen dat de kosten van activiteiten (mede) door partners worden gedragen. Hoofdstuk H is apart in het activiteitenprogramma opgenomen om expliciet aandacht te geven aan de inspanningen die nodig zijn om de opbrengst en de kwaliteit van het werk van ProDemos te optimaliseren. Zoals al gezegd zal ProDemos in de komende jaren zijn capaciteit vergroten en annex daarmee extra opstellingen en activiteiten toevoegen, waarvoor speciaal ook de tweede verdieping wordt aangepast. Voor de duidelijkheid wordt dit ‘project’ (H1.01) in dit Activiteitenprogramma in hoofdstuk H apart beschreven.

Aandacht voor speciale doelgroepen De laatste jaren hebben wij het Activiteitenprogramma opgebouwd vanuit doelgroepen. Deze aandacht voor doelgroepen blijft van groot belang, al was het maar om ons erbij te blijven bepalen dat niet alle groepen in de samenleving even goed worden bereikt. Er zijn groepen voor wie de democratie en de rechtsstaat op grote afstand staan, soms vanwege cognitieve belemmeringen, soms vanwege onbekendheid, soms vanwege onverschilligheid of wellicht cynisme. Juist op die groepen wil ProDemos zich extra richten. In dit verband is de samenwerking met scholen van grote betekenis omdat daardoor de hele jeugd in alle verscheidenheid kan worden bereikt. Maar ook in de programma’s ProDemos Binnenhof voor Scholen is extra inspanning nodig om beroepsgerichte opleidingen en onderwijs aan jongeren met een beperking of met een extra zorgbehoefte te bereiken. De visitatiecommissie wijst terecht op het belang daarvan. Ook in de samenleving van volwassenen blijft extra inspanning nodig om eenzijdigheid in het bereik zoveel mogelijk tegen te gaan. De visitatiecommissie oppert dat het voor ‘moeilijk bereikbare’ groepen aan te bevelen is programma’s aan te bieden dichter bij huis, bijvoorbeeld in gemeenten, provincies en rechtbanken. ProDemos ziet de waarde daarvan en zet zich in voor activiteiten van deze aard op locatie. Maar wij blijven ernaar streven om groepen die nu nog achterblijven - bijvoorbeeld VMBO-bb/kb – ook in Den Haag te laten kennismaken met de wereld van de politiek en de rechtsstaat. Een andere strategie om groepen te bereiken die niet gemakkelijk zelf de plekken van de politiek of de rechtspraak opzoeken, is het bieden van programma’s in hun eigen omgeving. Bijvoorbeeld met organisaties van migranten, organisaties die zich inzetten voor mensen in een sociaal isolement, zoals Resto VanHarte, of instellingen voor ondersteuning van mensen met een beperking. Met een aanbod voor een breed publiek op beurzen en festivals lukt het ProDemos ook om mensen te bereiken die niet vanzelfsprekend interesse hebben voor politiek.

Serieuze inhoud op een aansprekende manier brengen ProDemos heeft als missie mensen te informeren over en te betrekken bij de democratische rechtsstaat. Daar komt niets van terecht als de activiteiten, diensten en producten niet aantrekkelijk zijn. Een groot publiek trekken is voor ons geen doel op zichzelf. ProDemos wil bereiken dat mensen het belang van democratie en rechtsstaat beseffen en zich betrokken voelen. Om relevant te zijn en te blijven zal er onverminderd aandacht moeten zijn voor de inhoud. Richting de samenleving en de instituties betekent dit onder andere dat ProDemos een actieve rol speelt in de discussies over actuele thema’s. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

6 Niet door partijpolitieke standpunten in te nemen, maar wel door onderwerpen te agenderen, te streven naar verdieping door een platform te bieden voor debat en verschillende deskundigen uit te nodigen onderwerpen van diverse kanten te belichten. De kernwaarden van de democratische rechtsstaat zijn daarbij leidend. De visitatiecommissie moedigt ProDemos aan om deze rol op een zelfbewuste manier te versterken. ProDemos blijft hierin actief samenwerken met expertisecentra, onderzoeksinstellingen, adviesraden en netwerken van wetenschappers. Wij bundelen deze inspanningen in de ProDemos Academie, in combinatie met publicaties en publieksactiviteiten als lezingen, debatten, politieke cafés en presentaties. De gerichtheid op inhoud is voor de missie van ProDemos van groot belang. Maar indirect is de aandacht voor inhoudelijke onderwerpen ook onmisbaar voor de medewerkers die op allerlei plaatsen en op uiteenlopende niveaus met mensen werken. In het concrete werk met de verschillende doelgroepen moet de inhoud van wat ProDemos nastreeft aanspreken. Relevante inhoud is steriel als mensen er niet door worden aangesproken. Democratie en rechtsstaat moeten dichtbij komen, ze moeten worden beleefd. De methoden die zijn ontwikkeld en de inrichting van het gebouw dragen bij aan die beleving. In 2015 zal daarin een nieuwe stap worden gezet, in het bijzonder door een nog aansprekender inrichting van de tweede verdieping van ons gebouw op de Hofweg, in verbinding met de derde en de vierde. De bezoekers worden als het ware meegenomen op een ‘safari’ door onze democratische rechtsstaat, waarbij leren en beleven samengaan. Met de verrijking van het aanbod willen we tevens bereiken dat ook bezoekers buiten de georganiseerde scholierenprogramma’s aangesproken worden. We denken aan individuele bezoekers, gezinnen die een bezoek brengen aan Den Haag, enzovoort. Daardoor kunnen we de faciliteiten aan de Hofweg beter benutten en het publieksbereik vergroten, ook in weekends en schoolvakanties.

Gebouw Zoals al gezegd gaan we in 2015 de mogelijkheden van het gebouw verder benutten. Dit is een omvangrijke onderneming, zowel inhoudelijk (overtuigende programma’s van hoge kwaliteit) als bouwkundig. In 2015 en 2016 zal een deel van de subsidie van de Tweede Kamer daarin worden geïnvesteerd. Om de toegankelijkheid te verbeteren en de doorstroming te bevorderen, zal in 2015 een lift worden aangelegd die vanuit het bezoekerscentrum toegang geeft tot de verdiepingen met alle educatieve ruimten. De ruimte achter het ProDemos bezoekerscentrum -die we de ‘Achterkamer’ hebben gedoopt- gaan we in 2015 gebruiken voor onderdelen van de publieksprogramma’s. De wens van ProDemos om de openbare ruimte vóór het gebouw veiliger en aantrekkelijk te maken, wordt met de ambitie om meer bezoekers te trekken dringender. Voor de groeiende bezoekersstroom wordt de situatie op de stoep en bij het oversteken naar het Binnenhof steeds meer als beletsel ervaren. De visitatiecommissie heeft in haar rapport ook opmerkingen gemaakt over het gebouw. Terecht wordt de locatie hoog gewaardeerd, maar de buitenkant van het gebouw heeft onvoldoende ‘smoel’. Naar onze mening kan de publieke uitstraling van het gebouw ook verbeteren door stedenbouwkundige aanpassingen aan de ruimte tussen het ProDemos-gebouw en het Binnenhof en de Tweede Kamer. Daarover zal verder worden gesproken met de gemeente Den Haag.


7

A

ProDemos Binnenhof voor Bezoekers Mensen horen en zien dagelijks nieuws uit politiek Den Haag via de media. Ze zien de gebouwen op en rond het Binnenhof en raken geïnteresseerd in hoe het er uit ziet en wat zich daar afspeelt. Ook willen bezoekers de politici graag tegenkomen en aan het werk zien. ProDemos is dé organisatie voor rondleidingen door de Eerste en Tweede Kamer en de Ridderzaal. Het doel is om de gebouwen en de instellingen rond democratie en rechtsstaat op het Binnenhof en omgeving te laten zien en te laten beleven en de deelnemers daarmee de rol en het belang van ons democratisch stelsel duidelijk te maken. De rondleidingen beginnen en eindigen in het Bezoekerscentrum van ProDemos op de begane grond van de Hofweg, naast brasserie Dudok. Het Bezoekerscentrum heeft ook een uitgebreid winkelassortiment kaarten, boeken, spellen en gadgets op het gebied van politiek, bestuur en rechtsstaat. Tevens staat in een vitrine doorlopend een interessant object (bijv. historisch boek of wetstekst) ter bezichtiging uitgestald.

A1

Voor kinderen A1.1.01 Kinderrondleiding Binnenhof en Ridderzaal ProDemos organiseert ten minste een maal per week een spannende rondleiding speciaal voor kinderen van 6 t/m 12 jaar. In de Haagse schoolvakanties worden de rondleidingen dagelijks aangeboden. Toegangsbewijzen kunnen via een online reserveringssysteem worden besteld. Tijdens de kinderrondleiding ontdekken kinderen het Binnenhof met een koffertje vol bijzondere voorwerpen. Waar leest de koning de troonrede voor? En hoe ziet zijn troon eruit? De kinderen mogen van alles vragen en kunnen muntjes verdienen, die ze later als échte ministers van Financiën mogen uitgeven. Waar zou het geld naartoe gaan als zij de baas waren?

A2

Voor volwassenen A2.1.01 Rondleidingen ProDemos Binnenhof voor een breed publiek Het Bezoekerscentrum vormt voor veel activiteiten het start- en eindpunt en het biedt ook zelfstandig veel informatie en een aantrekkelijk aanbod in onze winkel. We organiseren zes dagen per week rondleidingen, wandelingen en fietstochten. Er zijn speciale rondleidingen voor blinden en slechtzienden. Ook organiseert ProDemos de tour ‘Vrede en Recht’ in samenwerking met o.m. het Vredespaleis en het Internationaal Strafhof. Tevens is er een steeds wisselend gezamenlijk aanbod met andere Haagse organisaties en instellingen, waaronder het Humanity House, de Gevangenpoort, het Huis van Europa en het Nationaal Archief. In 2015 komt Madurodam daar bij. Tot die gezamenlijke activiteiten behoren de Museumnacht, het Open Monumentenweekend, de Dag van de Grondwet en de Haagse Vrijheidsweken. Toegangsbewijzen kunnen via een online reserveringssysteem worden besteld. In 2015 zal extra aandacht worden besteed aan het inzetten van educatieve onderdelen en belevenissen voor een breed publiek. Ook willen we bezoekers met behulp van een app op onderzoek uit laten gaan op het Binnenhof. A2.2.01 Presentaties en exposities In 2015 en 2016 gaan we investeren in een groter bereik van bezoekers (zowel groepen als individuen) door uitbreiding en verdieping van het aanbod in ons gebouw aan de Hofweg. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

8 Voor burgers die zich verder willen verdiepen, bijv. na de rondleidingen, zijn er aanvullende activiteiten bij ProDemos. Verdiepende activiteiten zijn onder meer tentoonstellingen (in de Ridderzaal en in de Achterkamer), het DemocratieLab, de StemWijzerwinkel, de expositie Tweehonderd jaar Koninkrijk en films ter ondersteuning van tentoonstellingen, lezingen of actuele thema’s. ProDemos zoekt bij de exposities naar samenwerking met o.a. musea en archieven. In het Bezoekerscentrum wordt in samenwerking met het Nationaal Archief wisselend een historisch archiefstuk gepresenteerd. Ook heeft ProDemos een expositieruimte in de ontvangstruimte van de Ridderzaal. Hier is een vaste tentoonstelling over de geschiedenis van Prinsjesdag ingericht. In 2015 willen we twee speciale exposities organiseren, naast de vaste tentoonstellingen.

A ProDemos Binnenhof voor Bezoekers

Bereik:

Subsidie BZK en Staten-Generaal:

Kinderrondleiding Binnenhof en Ridderzaal Rondleidingen Binnenhof voor een breed publiek Presentaties en exposities

60.000 (volwassenen en kinderen) 18.000


9

B

ProDemos Binnenhof voor Scholen (PBS) ProDemos Binnenhof biedt scholen een gratis educatieve dag in politiek Den Haag. Op een aantrekkelijke en laagdrempelige wijze maken de leerlingen kennis met onze democratische rechtstaat en de politieke wereld op en rond het Binnenhof. Deze dag wordt geleid door enthousiaste en betrokken jonge begeleiders, bestaat uit activerende werkvormen (bijv. films, rollenspellen en een speurtocht) en standaard een bezoek aan de Tweede Kamer en indien mogelijk ook de Eerste Kamer of de Ridderzaal. Er zijn verschillende programma’s voor alle onderwijsniveaus. Leerlingen in groep 7 en 8 van het basisonderwijs zijn nieuwsgierig naar de wereld om hen heen en staan open voor kennis over de democratische rechtsstaat. In deze leeftijdsgroep willen we een bodem leggen voor de burgerschapsvorming tijdens de rest van hun schooltijd. Leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs zijn bijna meerderjarig en staan dus op het punt als ‘volwassen burger’ een rol te gaan spelen in de democratische rechtsstaat. Scholieren vinden de democratische rechtsstaat op het gehoor een saai onderwerp. In het aanbod van ProDemos Binnenhof voor scholen wordt daarom – meer dan in de lessen maatschappijleer of geschiedenis op school kan - de nadruk gelegd op beleven, ervaren en doen. Studenten in het Middelbaar Beroepsonderwijs zijn nog net minderjarig of pas kort meerderjarig. Dat maakt het terrein van politiek-juridisch burgerschap belangrijk en actueel voor deze doelgroep. Het middelbaar beroepsonderwijs heeft een inspanningsverplichting om in elke opleiding onderwijsactiviteiten op het gebied van loopbaan en burgerschap aan te bieden. ProDemos ondersteunt het MBO bij het invulling geven aan deze verplichting, met als doel de studenten te leren en te laten ervaren hoe onze democratische rechtsstaat werkt en hoe zij daar als volwaardig burger aan kunnen deelnemen. De programma’s van ProDemos Binnenhof voor het voortgezet onderwijs zijn ook geschikt voor het MBO. Daarnaast biedt ProDemos op scholen (zie hoofdstuk C) ook specifieke programma’s voor het MBO. Voor leerlingen in het Praktijkonderwijs is er bij ProDemos Binnenhof voor scholen het educatieve programma Politiek in Praktijk. In dat programma houden we rekening met het feit dat ze moeilijker leren. Mensen met een licht verstandelijke beperking hebben extra aandacht nodig om hen te betrekken bij politiek, democratie en rechtsstaat. Die extra aandacht ontbreekt vaak, veel informatie en communicatie over de democratische rechtsstaat is voor hen te ingewikkeld. In 2015 willen we zowel binnen als buiten ons gebouw nog meer belevenissen toevoegen aan het programma PBS. Daarbij willen we zo veel mogelijk gebruik maken van instellingen in de buurt van het Binnenhof -zoals de Gevangenpoort, het Nationaal Archief en de Raad van State. We werken toe naar een meer modulair aanbod, waarbij zoveel mogelijk onderdelen ‘zelfsturend’ zijn. In 2015 willen we leerlingen met behulp van een app op onderzoek uit laten gaan op het Binnenhof. In aanloop naar het schooljaar 2015-2016 zal ProDemos onderzoeken hoe de dagprogramma’s omgevormd kunnen worden tot samenhangende modules. Bij de ontwikkeling van nieuwe onderdelen wordt ook gezocht naar externe fondsen voor financiering. ProDemos wil er op die manier voor zorgen dat vanaf 2016 een nog groter aantal leerlingen en andere bezoekers gebruik kan maken van ons aanbod. De programma’s van PBS worden intensief gemonitord en geëvalueerd door de gebruikers (docenten en leerlingen). Op basis van de uitkomst worden de programma’s bijgesteld en de begeleiders aanvullend getraind. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

10

B1

Voor kinderen en jongeren B1.1 ProDemos Binnenhof basisonderwijs Leerlingen uit groep 7 en 8 leren hoe de landelijke politiek werkt en bezoeken het Binnenhof en de Tweede Kamer. In de programma’s Ontdek het Binnenhof en Democracity staan beleven en ervaren centraal. Naar aanleiding van de evaluaties zijn in 2015 geen grote aanpassingen te verwachten in Ontdek het Binnenhof. Naar aanleiding van onze gesprekken met Madurodam willen we onderzoeken of het spel Democracity (gecombineerd met een bezoek aan de Tweede Kamer en het Binnenhof) in Madurodam gespeeld zou kunnen worden. Ook zouden we een variant voor Madurodam kunnen ontwikkelen die uitgaat van gebouwen die in die miniatuurstad staan. B1.2 ProDemos Binnenhof voortgezet onderwijs Leerlingen op en rond het Binnenhof maken kennis en doen ervaring op met politiek, democratie en rechtsstaat. In het aanbod van ProDemos voor het voortgezet onderwijs wordt in 2015 (nog) meer dan voorheen ingezet op aspecten als beleven en ervaren. De reis naar en het bezoek aan het Binnenhof vormen voor de leerlingen een bijzondere ervaring, onvergelijkbaar met een gewone schooldag. De werkvormen zijn zoveel mogelijk ‘zelfsturend’. In 2015 zal de verdere groei in de jaren daarna worden voorbereid. We gaan vanaf het schooljaar 2015-2016 met een modulair opgebouwd aanbod werken. Dit betekent dat we een aantal thematische programma’s niet langer aanbieden. Wel zullen we waar mogelijk de inhoud van de thematische programma’s opnemen in het modulaire aanbod. Tegelijkertijd zoeken we naar mogelijkheden om in samenwerking met andere organisaties in Den Haag modules aan te bieden die niet in ons gebouw plaatsvinden, maar die des te meer bijdragen aan ‘beleven en ervaren’. B1.2.01 Maatschappelijke stage Tweede Kamer De maatschappelijke stage in de Tweede Kamer is een vier dagen durende stage voor leerlingen uit het VMBO. De scholieren mogen meelopen met activiteiten in de Kamer en kruipen onder meer in de rol van de media en van belangengroeperingen. Het is niet alleen een meeloopstage, er wordt ook actief input van de jongeren verwacht. B1.3 ProDemos Binnenhof MBO Leerlingen op en rond het Binnenhof doen kennis en ervaring op met politiek, democratie en rechtsstaat. Hierboven wordt onder B1.02 ProDemos Binnenhof voortgezet onderwijs beschreven wat de ontwikkelingen in 2015 zullen zijn. B1.4 ProDemos Binnenhof Praktijkonderwijs ProDemos wil de leerlingen uit het Praktijkonderwijs laten zien dat politiek dichterbij is dan je denkt. We hebben hier het afgelopen jaar goede ervaringen mee opgedaan. In het programma wordt rekening gehouden met de lage taal- en leesvaardigheid van de leerlingen. We werken met veel afbeeldingen en zo weinig mogelijk tekst. Kennisoverdracht is niet het belangrijkste leerdoel, het gaat voor een groot deel om zien en ervaren.


11

B3

Voor professionals B3.1

Docenten basisonderwijs in opleiding

Extra aandacht voor (toekomstige) docenten basisonderwijs is van belang omdat er op PABO’ s niet veel tijd wordt besteed aan het onderwerp democratische rechtsstaat en docenten zelf aangeven over onvoldoende kennis op dit terrein te beschikken. B3.1.01 Politiek voor PABO’s ProDemos biedt groepen PABO-studenten een gratis educatief programma in Den Haag om kennis te maken met de politiek en de instellingen op en rond het Binnenhof. Ze bezoeken onder meer de Tweede Kamer en krijgen veel praktische ideeën en werkvormen die ze in hun lessen kunnen gebruiken.

B3.2

Docenten voortgezet onderwijs en MBO

ProDemos wil bijdragen aan goede lessen en projecten over democratie en rechtsstaat op scholen, en is daarbij de natuurlijke partner van de docenten die maatschappijleer, geschiedenis of loopbaan en burgerschap geven. We bieden docenten handvatten om die lessen te kunnen geven. Daarbij gaat het zowel om kennis als om werkvormen, bij voorkeur in onderlinge samenhang. Ook hier benadrukt ProDemos het belang van ervaren, zien en doen. B3.2.01 Docentendag Maatschappijleer Omdat de doelstellingen van maatschappijleer in het verlengde van de educatieve doelstellingen van ProDemos liggen, dragen we via de Docentendag bij aan de verdieping en verbreding van de kennis en vaardigheden van docenten, zodat zij in hun lessen de bovengenoemde educatieve doelstellingen effectiever kunnen bereiken. Op 5 en 6 februari 2015 organiseert ProDemos samen met de vakvereniging NVLM weer de jaarlijkse Docentendag Maatschappijleer in de Tweede Kamer en in het gebouw van ProDemos. Door een workshop en stand kunnen docenten op die dag (nader) kennismaken met ProDemos. Daarnaast biedt het programma inhoudelijke lezingen, workshops die de lespraktijk verrijken en enkele rondleidingen. B3.2.02 Workshops voor leraren ProDemos wil bijdragen aan goede interactieve lessen over democratie en rechtsstaat op scholen. Daarom verzorgen wij workshops voor docenten geschiedenis (in opleiding) en docenten maatschappijleer (in opleiding). In deze workshops presenteren wij een best of: onze tien leukste werkvormen. Er zijn workshops met verschillende thema’s: politiek, rechtsstaat, Europese Unie en staatsinrichting. De eerste drie workshops zijn vooral bedoeld voor docenten maatschappijleer in opleiding. De laatste workshop is gericht op docenten geschiedenis in opleiding. B3.2.03 VIP-programma leraren in opleiding Voor lerarenopleidingen geschiedenis en maatschappijleer organiseren we ten minste 10 keer een VIP-programma. Dit programma volgt voor een groot deel de leerlingenprogramma’s, maar er is extra aandacht voor de werkvormen van ProDemos en wat je daar in de klas mee kunt doen. Daarnaast krijgen de leraren in opleiding extra informatie meer naar huis, waaronder ons werkvormenboekje ‘The best of ProDemos’.


12 B3.2.04 Kamerdebat in de Klas Dit is een speciaal programma in Den Haag voor docenten (in opleiding). De deelnemers krijgen tijdens een workshop praktische tips om een Kamerdebat in de klas te kunnen naspelen. Ze kunnen hun leerlingen op school zo spelenderwijs duidelijk maken wat democratie inhoudt en hoe de politiek werkt. De workshops vinden plaats in het Tweede Kamergebouw. Na de workshop Kamerdebat in de Klas krijgen de docenten (in opleiding) een rondleiding door het kamergebouw.

B ProDemos Binnenhof voor Scholen Bereik:

Subsidie BZK en Staten-Generaal: ProDemos Binnenhof basisonderwijs ProDemos Binnenhof voortgezet onderwijs ProDemos Binnenhof middelbaar beroepsonderwijs ProDemos Binnenhof Praktijkonderwijs Maatschappelijke stage Tweede Kamer Politiek voor PABO’s Docentendag Maatschappijleer Workshops voor leraren VIP-programma voor leraren in opleiding Kamerdebat in de klas

Totaal PBS: 85.000 scholieren

60 250 450 400 300 250


13

C

ProDemos op School

C1

Voor kinderen en jongeren

C1.1

Voor leerlingen in het basisonderwijs C1.1.01 Kinderverkiezingen Via de website www.kinderverkiezingen.nl kunnen leerkrachten op hun eigen school KinderVerkiezingen organiseren. Leerlingen maken zo kennis met het kiesrecht en ons politieke systeem. Als er landelijke verkiezingen zijn, organiseert ProDemos altijd Kinderverkiezingen. In 2015 worden ook voor de Provinciale Statenverkiezingen Kinderverkiezingen gehouden. C1.1.02 KinderStemWijzer (proefproject) Met deze digitale stemhulp kunnen leerlingen zich inhoudelijk voorbereiden op de Kinderverkiezingen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen en leren zo veel over de standpunten van politieke partijen. Samen met Wytze Walstra, een enthousiaste scholier die al eerder een kieshulp voor kinderen maakte , gaan we in 2015 een proef doen om een KinderStemWijzer te maken. We bedenken met een aantal klassen in het land wat belangrijke onderwerpen zijn, zodat we een ‘test-KinderStemWijzer’ hebben, hoewel er nog geen landelijke verkiezingen zijn. Daarbij willen we ook alvast oefenen met eenvoudig taalgebruik en een aansprekende vormgeving ontwikkelen voor een ‘KinderStemWijzerwebsite’. C1.1.03 Werkvormenboekje en ‘Aan de slag met …’ In de lessen van groep 7 en 8 van de basisschool wordt met interactieve werkvormen aandacht geschonken aan actuele ontwikkelingen op het gebied van rechtsstaat en democratie. ProDemos stuurt ongeveer 8 keer per jaar digitaal een toegankelijke werkvorm naar docenten in het primair onderwijs onder de titel ‘Aan de slag met…’. In 2015 wordt het bestaande werkvormenboekje geactualiseerd, waarbij gebruik gemaakt zal worden van de werkvormen die in ‘Aan de slag met…’ zijn verschenen. C1.1.04 Lespakket De Derde Kamer ProDemos zal in 2015 het project De Derde Kamer overnemen van de Eerste en Tweede Kamer. Via de website en het lespakket maken leerlingen in groep 7 en 8 van het basisonderwijs kennis met politiek en democratie. Grote veranderingen in de aanpak zullen we niet doorvoeren, tenzij het onderzoek naar het huidige lespakket dat de Kamers willen laten uitvoeren daar aanleiding toe geeft. C1.1.05 Materiaal voor spreekbeurten en werkstukken Bij ProDemos komen vragen binnen van kinderen die een spreekbeurt moeten houden of een werkstuk maken. Die worden nu nog individueel beantwoord. Vanaf 2015 kunnen we hen meer gestandaardiseerde informatie verstrekken. We maken een (digitaal) dossier met informatie en een aantal afbeeldingen/posters die leerlingen kunnen gebruiken voor hun spreekbeurt of werkstuk.


14

C1.2

Voor leerlingen in het voortgezet onderwijs C1.2.01 Scholierenverkiezingen Met Scholierenverkiezingen betrekken we leerlingen in het voortgezet onderwijs en MBOstudenten en laten hen zo kennis maken met het kiesrecht en ons politieke systeem. ProDemos organiseert Scholierenverkiezingen voorafgaand aan de verkiezingen voor Provinciale Staten op 18 maart 2015. C1.2.02 ScholierenStemWijzer (proefproject) Met deze digitale stemhulp kunnen leerlingen zich inhoudelijk voorbereiden op de Scholierenverkiezingen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen en leren zo veel over de standpunten van politieke partijen. Samen met Wytze Walstra gaan we in 2015 een proef doen om een ScholierenStemWijzer te maken. We bedenken met een aantal klassen in het land wat belangrijke onderwerpen zijn, zodat we een ‘test-ScholierenStemWijzer’ hebben, hoewel er nog geen landelijke verkiezingen zijn. Daarbij willen we ook alvast oefenen met eenvoudig taalgebruik en een aansprekende vormgeving ontwikkelen voor een ‘ScholierenStemWijzerwebsite’. C1.2.03 Onderwijskrant Provinciale Staten We maken twee onderwijskranten om leerlingen kennis te laten maken met politieke besluitvorming en verkiezingen op provinciaal niveau: één voor VMBO/MBO en één voor HAVO/VWO. C1.2.04 Onderwijskrant Actueel De Onderwijskrant Actueel is een e-mail met daarin werkvormen op het terrein van democratie en rechtsstaat rond een actueel thema. We willen docenten hiermee een handvat geven om in de les de actualiteit te behandelen en te koppelen aan democratie en rechtsstaat. In 2015 brengen we tien keer een Onderwijskrant Actueel uit. C1.2.05 Werkvormenboekjes ProDemos heeft inmiddels een aantal werkvormenboekjes uitgebracht voor docenten in het voortgezet onderwijs. Met interactieve werkvormen wordt aandacht geschonken aan actuele ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat en de democratie. In 2015 zal het werkvormenboekje voor geschiedenisdocenten worden geactualiseerd. Daarbij maken we gebruik van werkvormen die we eerst in het vakblad voor docenten geschiedenis (Kleio) zullen publiceren. C1.2.06 Materiaal voor spreekbeurten en werkstukken Bij ProDemos komen vragen binnen van scholieren die een spreekbeurt moeten houden of een werkstuk maken. Die worden nu nog individueel beantwoord. Vanaf 2015 kunnen we hen meer gestandaardiseerde informatie verstrekken. We maken een (digitaal) dossier met informatie en een aantal afbeeldingen/posters die leerlingen kunnen gebruiken voor hun spreekbeurt of werkstuk.

C1.3

Voor studenten in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) C1.3.01 Gastlessen MBO ProDemos wil MBO-studenten in de klas kennis en ervaring op laten doen met politiek, democratie en rechtsstaat. Docenten kunnen kiezen uit een aantal verschillende modules. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

15 Een enthousiaste en kundige gastdocent van ProDemos komt over het gekozen onderwerp een gastles verzorgen. In 2015 werken we verder aan de inhoud en materialen voor deze gastlessen. Daarbij willen we MBO-studenten een ervaring meegeven die afwijkt van (en uitstijgt boven) lessen door hun eigen docenten. Begin 2015 wordt binnen het bestaande aanbod aandacht besteed aan de verkiezingen voor Provinciale Staten op 18 maart. C1.3.02 Polderen voor beginners (website: Jongerenkamer.nl) ProDemos wil MBO-studenten laten ervaren hoe de democratie in de praktijk werkt. Met het lespakket ‘Polderen voor beginners’ kunnen docenten zelf met hun studenten MBO niveau 3 en 4 aan de slag. Hoe los je een (maatschappelijk) probleem op? Hoe maak je een plan dat in de praktijk kan worden uitgevoerd? Dit kan door samen te werken en compromissen te sluiten. De Jongerenkamer is de website die bij dit lesmateriaal hoort. Docenten kunnen hier het lespakket aanvragen, deels downloaden en meer informatie vinden. In 2015 zal worden onderzocht of Polderen voor beginners via www.prodemos.nl en onze webshop kan worden verspreid, zodat we meer docenten kunnen bereiken.

C1.4

Voor (jonge) mensen met een beperking C1.4.01 Onderwijswerkvorm Politiek in Praktijk ProDemos wil docenten op Praktijkscholen een handvat geven om burgerschap en actualiteit op een toegankelijke manier te behandelen in de klas, zodat de les aansluit bij de leefwereld van de leerlingen. ProDemos stuurt ongeveer 8 keer per jaar digitaal een toegankelijke werkvorm naar docenten in het praktijkonderwijs. Deze werkvormen zijn ook geschikt voor het speciaal onderwijs en het VMBO bb/kb.

C3

Voor professionals Docenten C3.1.01 Workshops op PABO’s ProDemos biedt workshops aan op PABO’s door het hele land over democratie en rechtsstaat. De docenten in opleiding leren dan hoe onze democratische rechtsstaat in elkaar zit, maar ze krijgen ook praktische ideeën en werkvormen voor hun lessen mee, die ze kunnen gebruiken als ze zelf voor de klas staan. Ook zien ze hoe ProDemos leerlingen uit groep 7 en 8 betrekt bij de democratische rechtsstaat. C3.2.01 Vakblad en website Maatschappij & Politiek Omdat de doelstellingen van maatschappijleer in het verlengde van de educatieve doelstellingen van ProDemos liggen, dragen we via het vakblad Maatschappij & Politiek bij aan de verdieping en verbreding van de kennis en vaardigheden van docenten maatschappijleer. In 2015 brengt ProDemos het vakblad voor docenten maatschappijleer Maatschappij & Politiek 7 keer uit. Ook wordt de gelijknamige website onderhouden.


16 C3.2.02 Studiedagen, stands, materialen ProDemos wil op studiedagen en tentoonstellingen van docenten aanwezig zijn om hen zo kennis te laten maken met ProDemos en de projecten en werkvormen die wij ontwikkelen. ProDemos maakt materialen waarmee we docenten en leerkrachten kunnen informeren over onze projecten en werkvormen. Zo zullen meer leraren gebruik gaan maken van ons aanbod.

C ProDemos op School Bereik: Subsidie BZK en Staten-Generaal:

Kinderverkiezingen KinderStemWijzer (proefproject) Werkvormenboekje basisonderwijs Lespakket De Derde Kamer Materiaal voor spreekbeurten en werkstukken Scholierenverkiezingen ScholierenStemWijzer (proefproject) Onderwijskrant Provinciale Staten Onderwijskrant Actueel Werkvormenboekje voortgezet onderwijs Gastlessen MBO Polderen voor beginners Onderwijswerkvorm Politiek in Praktijk Workshops op PABO’s Maatschappij & Politiek (Vakblad) Maatschappij & Politiek (Website) Studiedagen, stands, materialen

4.000 100 2.500 100.000 200 30.000 100 5.000 1.400 750 7.000 2.500 500 500 650 5.000 2.000


17

D

ProDemos in Gemeenten en Provincies Democratie en rechtsstaat zijn niet beperkt tot Den Haag. Daarom werken we onder meer samen met provincies, gemeenten en maatschappelijke organisaties aan activiteiten overal in het land, door het jaar heen en in verkiezingstijd. Voor scholieren zijn er gastlessen, bezoeken aan het provincie- of gemeentehuis, educatieve spelen en simulaties van staten- of raadsvergaderingen en de Kinder- en Scholierenverkiezingen voorafgaand aan de echte verkiezingen. Het investeren in goed geïnformeerde, kritische en actieve burgers stopt niet na de leerplichtige leeftijd. De democratische rechtsstaat heeft onderhoud nodig. Samen met gemeenten en provincies bieden wij cursussen, informatiebijeenkomsten en activiteiten als de ‘Dag van de democratie’. Op verzoek helpen wij overheden om inwoners te betrekken bij besluitvorming. Maar wij zoeken burgers ook actief op buiten de gemeente- en provinciehuizen. Bij evenementen als de Bevrijdingsfestivals zijn wij aanwezig om mensen aan het denken te zetten over de democratische rechtstaat. En samen met maatschappelijk organisaties als de Stichting RestoVanHarte en buurthuizen organiseren wij bijeenkomsten voor mensen die ver afstaan van de democratische rechtsstaat. ProDemos streeft naar een groot bereik overal in het land. Wij weten inmiddels tienduizenden burgers buiten Den Haag te bereiken. Maar onze ambities zijn groter dan de beschikbare middelen van het Rijk toelaten. Samenwerkingspartners als gemeenten en provincies dragen bij aan de verschillende activiteiten. Meestal in de vorm van organisatorische en logistieke ondersteuning. Soms in de vorm van betaalde opdrachten. De komende jaren moet nog veel gebeuren om een structurele samenwerking met vooral gemeenten en provincies op te bouwen, in nauwe verbinding ook met landelijke koepelorganisaties van het provinciale en lokale bestuur. De missie van ProDemos kan rekenen op veel draagvlak, maar het aantal burgers dat we samen met gemeenten en provincies bereiken moet nog sterk groeien. Een geslaagd voorbeeld is de samenwerking met de provincie Overijssel. Onder de noemer ‘Jij & Overijssel’ hebben de provincie Overijssel en ProDemos in 2014 samen 4.000 inwoners, vooral jongeren bereikt. Ook met de provincie Zuid-Holland wordt structureel samengewerkt. In 2014 kwamen daar ook de provincies Noord-Holland en Noord-Brabant bij. Met het oog op de Provinciale Statenverkiezingen en de Waterschapsverkiezingen op 18 maart 2015 hopen wij de samenwerking verder uit te breiden.

D1

Voor kinderen en jongeren D1.1

Leerlingen basisonderwijs

D1.1.01 Democracity Democracity is een twee uur durend educatief rollenspel voor kinderen uit groep 7 en 8 van het basisonderwijs. Met mooi vormgegeven elementen (bijv. een school of een fabriek voorstellend) bouwen ze samen een stad. Ze leren daarmee spelenderwijs hoe het lokale bestuur werkt. Voor de inrichting van de stad richten de kinderen nl. verschillende politieke partijen op. Tijdens het spel ervaren ze dat overleg, argumentatie, meerderheid en consensus nodig zijn in een democratische samenleving. Tegelijk wordt de interesse gewekt voor democratische besluitvorming. Verder draagt het spel bij aan de ontwikkeling van hun burgerschap. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

18 Het spel wordt sinds medio 2013 ingezet. De waardering van scholen en gemeenten is groot. In 2015 laten wij twee tot vier extra spellen maken. Hiermee kunnen uiteraard meer kinderen worden bereikt maar het vereenvoudigt ook de logistiek. ProDemos zorgt voor deskundige en enthousiaste spelleiding. Gemeenten zorgen voor de locatie, uitnodigingen en overige faciliteiten. D1.1.02 Kindergemeenteraad (KGR) Het project Kindergemeenteraad laat basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 zien hoe beleid tot stand komt, gebaseerd op het principe ‘leren door ervaren’. De leerlingen gaan op de stoel van een gemeenteraadslid zitten en bedenken concrete plannen die in de gemeente kunnen worden uitgevoerd. Tijdens de afsluitende vergadering, meestal geleid door de burgemeester en met veel enthousiaste (groot)ouders op de publieke tribune, nemen de kinderen zelf een politiek besluit over de plannen. Zo leren ze hoe de lokale democratie werkt en hoe het toegaat op het gemeentehuis. Het project bestaat uit een voortraject op school en een middag op het gemeentehuis. De gemeenten betalen grotendeels de uitvoeringskosten. Madurodam Kindergemeenteraad In het schooljaar 2014-2015 voert ProDemos in opdracht van Madurodam het project Madurodam Kindergemeenteraad uit: in elke provincie wordt samen met een gemeente een Kindergemeenteraad uitgevoerd. Madurodam financiert de uitvoering, inclusief de realisatie van het winnende project. Aan het eind van de Kindergemeenteraad op het gemeentehuis wordt er uit de deelnemende kinderen één ‘Madurodambassadeur’ gekozen. De Madurodambassadeur neemt samen met de Madurodambassadeurs uit de andere 11 provincies, zitting in de Nationale Madurodamraad. Deze raad komt een aantal keren samen en kiest in iedere deelnemende gemeente een goed doel welke een bijdrage van Madurodam ontvangt.

D1.2

Leerlingen voortgezet onderwijs

D1.2.01 Jongerengemeenteraad (JGR) Het project Jongerengemeenteraad laat leerlingen uit het voortgezet onderwijs zien hoe beleid tot stand komt, gebaseerd op het principe ‘leren door ervaren’. De leerlingen werken zelf een project uit, vragen ambtenaren en raadsleden om advies, en nemen in een eigen ‘raadvergadering’ een écht besluit. Zo leren ze hoe de lokale democratie werkt en hoe het toegaat op het gemeentehuis. De gemeenten betalen het grootste deel van de uitvoeringskosten. D1.2.02 Klassenbezoek@Gemeentehuis Het project Klassenbezoek@Gemeentehuis is bestemd voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. Onder deskundige begeleiding maken de scholieren kennis met de lokale democratie en raken ze wegwijs op het gemeentehuis. Daarnaast stimuleert het bezoek de leerlingen om te participeren en biedt het ondersteuning aan het onderwijs bij de opdracht om actief burgerschap te bevorderen. De leerlingen krijgen een gevarieerd en actief programma aangeboden waarbij rekening wordt gehouden met het onderwijsniveau van de groep (VMBO bbl/kbl, VMBO gl/tl en HAVO/VWO). Het klassenbezoek vindt plaats in de raadzaal en bestaat uit verschillende onderdelen.


19 Naast een ontmoeting met de burgemeester, een wethouder of enkele raadsleden kan er gekozen worden uit: een quiz (Wat is waar? Wie zit waar?), het Politiek Krachtenveld, een realistisch lokaal rollenspel, een workshop Eigen invloed en een workshop Debatteren afgesloten met een echt debat. ProDemos zorgt voor de begeleiding en de spelleiding. Gemeenten verzorgen de locatie, uitnodigingen en overige faciliteiten. Het spel duurt ongeveer twee uur. In 2015 willen we ook een aanbod voor het MBO ontwikkelen. D1.2.03 (Jong) Overijssel doet mee! De provincie Overijssel en ProDemos werken sinds 2011 intensief samen. Met het programma ‘(Jong) Overijssel doet mee!’ betrekt Overijssel haar inwoners, met de nadruk op jongeren. De provincie organiseert hiervoor verschillende activiteiten en ProDemos ondersteunt haar hierbij. ProDemos levert formats, werkmateriaal en moderators voor een gastles in de klas en een politiek rollenspel op het provinciehuis of gemeentehuis. Gastles in de klas Onder begeleiding van ProDemos verzorgen een Statenlid en een raadslid de les in de klas. Het verschil tussen de provincie en de gemeente is voor jongeren vaak lastig, maar door beide politici tegelijkertijd te ontvangen maken we het verschil zichtbaar. Rollenspel in de Statenzaal of raadzaal Onder begeleiding van ProDemos en met actieve medewerking van ‘echte politici’ laten we de leerlingen in de huid van een Statenlid of raadslid kruipen. Aan de hand van een actuele casus uit de provincie wordt een vergadering nagespeeld. Leerlingen worden ingedeeld in fracties en gaan met elkaar in debat. Verkiezingen 2015 In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen gaan we extra inzetten op het MBO, nl. de klassen met jongeren die voor de eerste keer mogen stemmen. In de gastles wordt extra aandacht besteed aan de Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen. Van beide overheden zal een bestuurslid aanwezig zijn. D1.2.04 Klassenbezoek @Provinciehuis Sinds enkele jaren verzorgt ProDemos ook op het provinciehuis van Zuid-Holland samen met de provincie een programma voor scholen. Scholieren maken kennis met de provinciale overheid en spelen een politiek rollenspel in de Statenzaal van het provinciehuis in Den Haag. In 2014 hebben wij klassenbezoeken verzorgd voor de provincies Noord-Brabant en Noord-Holland. Deze activiteiten willen we voortzetten en hopen we uit te breiden naar andere provincies. Het verkiezingsjaar 2015 is hiervoor een mooie gelegenheid.

D.1.4 Voor moeilijk lerende (jonge) mensen D1.4.01 Stem jij ook? (verkiezingen Provinciale Staten) ProDemos wil met organisaties als MEE Nederland, Ieder(in) en LFB in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen in 2015 materiaal maken waarmee voorlichtingsbijeenkomsten en workshops kunnen worden georganiseerd. Voor de bekostiging van dat project wordt deels gezocht naar externe financiering.


20 ProDemos wil met dit project jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking en moeilijk lerenden voorbereiden op de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2015 en hen stimuleren om gebruik te maken van hun stemrecht. Hierbij wordt de expertise van de verschillende organisaties gebundeld. We maken een verkiezingskrant voor mensen met een licht verstandelijke beperking en een workshop-pakket. Als we samen met onze partnerorganisaties fondsen kunnen vinden, zullen we ook workshops verzorgen.

D2

Voor volwassenen D2.1.01 Dag van de Democratie op Locatie Jaarlijks organiseert ProDemos activiteiten in het kader van de door de Verenigde Naties uitgeroepen Internationale Dag van de Democratie op 15 september. In 2014 heeft minister Plasterk de Dag geopend in de Noord-Hollandse gemeente Schagen. We hebben dat jaar bij de promotie speciale aandacht besteed aan de provincies. In 2015 wil ProDemos de inzet continueren: we zullen de ‘doe-het-zelf handleiding’ actualiseren en weer beschikbaar stellen, zodat gemeenten en provincies zelf de organisatie van de Dag van de Democratie ter hand kunnen nemen. Verder stellen we weer een pool van begeleiders beschikbaar, die waar nodig de organisaties op de dag zelf kunnen bijstaan. We hopen in 2015 met de Dag van de Democratie op Locatie 40 gemeenten en provincies te Bereiken.

D2.4

Voor mensen op afstand van de politiek ProDemos heeft als missie om ook mensen op afstand van de politiek te informeren over de beginselen van onze democratische rechtsstaat en hen te stimuleren gebruik te maken van hun democratische rechten. Voor deze moeilijker bereikbare groepen zijn op maat gesneden activiteiten ontwikkeld. Die zijn laagdrempelig, bijvoorbeeld op straat en bij bijeenkomsten waar veel mensen komen. Ook zoeken wij de samenwerking met andere organisaties, zoals buurthuizen en sportclubs, om toch in contact te komen met deze groepen. D2.4.01 ProDemos op straat en bij evenementen Om burgers te informeren en te laten nadenken over zaken als politiek en grondrechten en hun eigen standpunten zoeken we hen bij verschillende gelegenheden actief op. Met bijvoorbeeld de mobiele StemWijzermarkt(kraam) en de StickerStemWijzer staan we op plaatsen waar veel publiek komt is. Ook in 2015 wil ProDemos weer aanwezig zijn op de Bevrijdingsfestivals in de provincies. Festival Mundial en drukbezochte evenementen als de Libelle Zomerweek zijn voorbeelden van andere gelegenheden om een groot publiek te bereiken. In 2015 investeren we in de doorontwikkeling van de formats en willen we meer aandacht besteden aan de democratische rechtsstaat los van specifieke verkiezingen. ProDemos wil in 2015 op 20 locaties aanwezig zijn. Onderzocht zal worden of er subsidies of fondsen gevonden kunnen worden voor specifieke activiteiten of evenementen. Wellicht kan met ambassadeurs/BN’ers als publiekstrekkers worden samengewerkt. D2.4.02 ProDemos schuift aan ProDemos wil burgers die zich niet aangesproken voelen door een uitnodiging van de gemeente actief opzoeken. Wij brengen hen dan op een laagdrempelige manier, in hun eigen omgeving, in contact met de lokale democratie en stellen hen in staat hun stem te laten horen. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

21 Om het bereik te vergroten wil ProDemos de samenwerking uitbreiden met organisaties die voor de verschillende groepen een belangrijke rol spelen. Concrete voorbeelden zijn de stichting Resto VanHarte, kerken, migrantenorganisaties, de Nederlandse Vrouwenraad, voedselbanken, buurthuizen en sportclubs. De opzet van de bijeenkomsten wordt zoveel mogelijk aan de doelgroepen aangepast. In 2015 zal tijdens de informatiebijeenkomsten aandacht worden besteed aan de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Waterschappen.

D3

Voor professionals D3.4

Voor volksvertegenwoordigers en bestuurders

D3.4.01 Inspiratiebijeenkomsten voor bestuurders ProDemos ontvangt in Den Haag lokale en regionale bestuurders. De deelnemers maken kennis met de activiteiten van ProDemos en ontmoeten collega’s van de landelijke instellingen. Het thema burgerparticipatie staat hierbij centraal. D3.4.02 Regiobijeenkomsten en trainingen-op-maat ProDemos wil (nieuwgekozen) volksvertegenwoordigers ondersteunen in hun taak door het verzorgen van workshops over verschillende onderwerpen. Kennisuitwisseling staat hierbij centraal. Ons aanbod betreft: • (Regio)bijeenkomsten in het land voor en met volksvertegenwoordigers en griffiers. Samen met partners als de Vereniging van Griffiers, de VNG en de Vereniging voor Raadsleden, het IPO en de provincies organiseren we voor de direct betrokkenen bijeenkomsten of leveren hieraan een inhoudelijke bijdrage. • Voortzetting van het succesvolle project ‘De ervaring leert’, waar we in 2014 mee zijn begonnen. Ervaren raadsleden dragen daarbij hun kennis over op nieuwgekozen collega’s. • Regiobijeenkomsten die voortborduren op het project ‘Raad van de Toekomst’ en tevens aandacht besteden aan de verhouding tussen representatieve en doe-democratie. Deze bijeenkomsten richten zich op volksvertegenwoordigers, bestuurders en actieve burgers. D3.4.03 Participatiewijzer en bijeenkomsten burgerparticipatie ProDemos wil met de door haar ontwikkelde website Participatiewijzer en het afwegingskader gemeenteambtenaren en volksvertegenwoordigers stimuleren en toerusten om burgers (meer) te betrekken bij het lokale bestuur. De site trekt enkele duizenden bezoekers per jaar. In 2014 is de website verbeterd en geactualiseerd. De nieuwe site zal in 2015 online worden gebracht. De Participatiewijzer en het afwegingskader worden ook gebruikt als basis voor trainingen en bijeenkomsten, bijvoorbeeld over de doe-democratie. D3.4.04 Monitor Burgerparticipatie Sinds 2009 voert ProDemos tweejaarlijks de Monitor Burgerparticipatie uit. De Monitor geeft een beeld van de aandacht die burgerparticipatie krijgt in de politiek-bestuurlijke organisatie en de concrete mogelijkheden die de inwoners van gemeenten wordt geboden om (politiek) actief te worden. Om de vinger aan de pols te houden zal dit onderzoek in 2015 weer via een digitale vragenlijst in alle gemeenten worden uitgevoerd.


22

D ProDemos in Gemeenten en Provincies

Bereik:

Subsidie BZK en Staten-Generaal: Democracity Kindergemeenteraad Jongerengemeenteraad Klassenbezoek@Gemeentehuis Jong Overijssel doet mee! Klassenbezoek@Provinciehuis Stem jij ook (verkiezingskrant en workshopmateriaal) Dag van de Democratie op Locatie ProDemos op straat en bij evenementen ProDemos schuift aan Inspiratiebijeenkomsten voor bestuurders Regiobijeenkomsten Participatiewijzer en bijeenkomsten Monitor Burgerparticipatie

4.400 p.m. 600 3.600 4.000 zie K@G 5.000 2.000 6.000 3.600 450 1.500 indirect 150 gemeenten

Overige subsidies of fondsen: Opdrachten: Madurodam Kindergemeenteraad Stem jij ook? (workshops)

1.350 500


23

E

ProDemos op de Rechtbank Samen met de rechtbanken investeert ProDemos in activiteiten voor het brede publiek om dit te informeren over en te betrekken bij de rechtspraak. Van debatten voor jongeren en simulaties van rechtszittingen tot een programma voor winkeliers die veel te maken hebben met criminaliteit of een informatiebijeenkomst voor migranten die weinig weten van de democratische rechtsstaat. ProDemos bedenkt formats en traint medewerkers van rechtbanken.

E1

Voor kinderen en jongeren Leerlingen voortgezet onderwijs en studenten MBO E1.3.01 Gastlessen op de rechtbank ProDemos biedt scholen de mogelijkheid om een gratis gastles te boeken waarin we het bezoek aan een rechtbank voorbereiden. Een week later bezoekt de klas de rechtbank en woont een zitting van de politierechter bij. De gastles wordt door een medewerker met juridische kennis gegeven en bestaat uit activerende onderdelen. In het onderdeel 'Hoe lossen we dit op?' bespreken we de verschillende manieren die in Nederland bestaan om conflicten op te lossen. De leerlingen spelen een echte rechtszaak na. In toga kruipen ze in de huid van de verschillende procespartijen. In de rechtbank krijgt de groep een korte introductie op de rechtszaak en kunnen ze de zaak na afloop met de begeleider nabespreken. Een mooi voorbeeld is de rechtbank Midden-Nederland. Met deze rechtbank is inmiddels een goede samenwerking tot stand gekomen. De rechtbank reserveert bezoekersplaatsen exclusief voor ProDemos. De schoolklassen melden zich hiervoor aan via het online planningssysteem van ProDemos. Voor veel rechtbanken geldt dat het aantal beschikbare plaatsen voor publiek, en dus ook voor scholieren, beperkt is. Daarom kunnen helaas niet alle groepen die een gastles krijgen altijd de rechtbank bezoeken. In 2015 willen wij de programma’s beter afstemmen op de verschillende niveaus van de groepen. Via het opleidingsinstituut SSR willen we een proefproject uitvoeren om rechters-in-opleiding gastlessen te laten geven. Leerlingen krijgen naast een bezoek aan een zitting extra informatie over de rechtspraak. ProDemos verzorgt de gastles en het bezoek aan de rechtbank. Rechtbanken verzorgen de locatie. De beide onderdelen duren respectievelijk 60 en 75 minuten.

E2

Voor volwassenen E2.2.01 Ontmoet de rechter ‘Ontmoet de rechter’ is een interactieve bijeenkomst van een bepaalde groep burgers en één of meer rechters. ProDemos heeft twee formats gemaakt, nl. voor: Een bijeenkomst voor een specifieke doelgroep zoals m.b.t. winkeldiefstal, in familiezaken of het strafrecht. De aanwezigen bestaan dan uit bijvoorbeeld gedupeerde winkeliers, maar ook beveiligingspersoneel, retailers, wijkagenten, mensen in een achterstandssituatie en andere geïnteresseerden. Zo heeft de bijeenkomst een groter bereik en wordt de informatie verder verspreid. Een bijeenkomst voor mensen met weinig kennis van de democratische rechtsstaat. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

24 Wij zoeken dan de samenwerking met maatschappelijke instanties die deze groepen weten te bereiken. Een voorbeeld is de samenwerking met stichting Resto VanHarte. Onderdeel van de bijeenkomst is een quiz met de deelnemers over wetenswaardigheden van de rechtspraak. De deelnemers gaan daarna in gesprek met de rechter(s) en kunnen zo ook hun eigen mening geven over de rechtspraak. Het is dus niet alleen zenden, maar ook interactie. ProDemos wil het programma in 2015 tenminste eenmaal met acht rechtbanken uitvoeren. E2.2.02 Bezoekersprogramma’s rechtbanken Samen met de rechtbanken investeert ProDemos in activiteiten voor het brede publiek op de rechtbanken. ProDemos werkt hierbij nauw samen met partners uit het rechtsbedrijf, zoals de Raad voor de Rechtspraak, het opleidingsinstituut SSR, de Orde van Advocaten, het Openbaar Ministerie, de Vereniging voor Rechtspraak en de Nationale Politie, met als doel de publieksvoorlichting te intensiveren en gezamenlijk nieuwe activiteiten te ontwikkelen. Twee formats waar momenteel aan wordt gedacht zijn: - Theater van de Rechtspraak: een unieke rechtszaak wordt nagespeeld en aan het publiek inzichtelijk gemaakt hoe de rechtspraak werkt. - Bijeenkomsten samen met (HBO) studenten die burgers helpen bij juridische problemen. Een aantal veel voorkomende zaken kan dan plenair worden behandeld om het publiek te informeren.

E3

Voor professionals E3.5.01 Nieuwe rechters en de democratische rechtsstaat Rechters worden in een vroeg stadium van hun carrière betrokken bij het werk van ProDemos. Zij vormen een klankbord voor onze activiteiten om burgers te betrekken bij de rechtspraak. Tevens werken we op deze manier aan een pool van rechters voor het geven van gastlessen op scholen etc. Er is goed contact met het SSR om ProDemos een rol te laten spelen in de nieuwe opleidingsmethodiek, waaronder de werkervaringsverplichting voor nieuwe rechters. E3.5.02 Klankbordgroep rechtsstaat Met de belangrijkste personen en organisaties uit de rechtspraak organiseren wij een aantal klankbordbijeenkomsten in Den Haag. Maatschappelijke ontwikkelingen en de activiteiten van ProDemos staan hierbij centraal. ProDemos werkt hierbij samen met partners uit het rechtsbedrijf, zoals de Raad voor de Rechtspraak, het SSR, de Orde van Advocaten, het Openbaar Ministerie, de Vereniging voor Rechtspraak en de Nationale Politie. E3.5.03 Kenniskring rechtbanken ProDemos heeft regulier overleg met de communicatieafdelingen van de rechtbanken, zowel met de groep als geheel als afzonderlijke afdelingen. Er wordt gezamenlijk gewerkt aan formats en activiteiten om burgers en de rechterlijke macht met elkaar in contact te brengen en de kennis van burgers over de rechtspraak te vergroten. Uitreiking Mr. Gonsalvesprijs ProDemos is eind 2015 weer organisator van de uitreiking van de Mr. Gonsalvesprijs voor innovatie op het terrein van de rechtshandhaving.


25

E ProDemos op de Rechtbank Bereik:


Gastlessen voortgezet onderwijs en MBO Ontmoet de rechter Bezoekersprogramma’s rechtbanken Nieuwe rechters Klankbordgroep rechtsstaat Kenniskring rechtbanken

3.200 200 220 200 20 instanties 20 instanties


26

F

ProDemos Online ProDemos heeft naast alle activiteiten waarmee burgers lijfelijk in contact komen met de democratische rechtsstaat verschillende ondersteunende websites. Het doel van deze online tools is om een zo breed mogelijk publiek te helpen bij het verwerven van kennis, het maken van keuzes en hen te stimuleren zelf actief te worden.

Kennis: weet hoe de democratische rechtsstaat functioneert Hoe functioneert de democratische rechtsstaat eigenlijk? Naast alle activiteiten in Den Haag en in het land heeft ProDemos verschillende sites om het kennisniveau van jong en oud op een interactieve en speelse manier wat op te vijzelen: F2.2.01 Stemexamen ProDemos wil met deze digitale tool burgers op een speelse wijze informeren over de democratische rechtsstaat. Het Stemexamen gaat over de procedure van stemmen en test politieke kennis. Voor nieuwe verkiezingen wordt altijd een actueel Stemexamen gemaakt; als er geen verkiezingen zijn, is een algemeen Stemexamen online. F2.2.02 Rechtsstaatexamen Het Rechtsstaatexamen verhoogt op een toegankelijke manier de kennis van vooral jongeren over de wet, het recht, de rechtspraak en de rechtsstaat. Als het publiek meer wetskennis heeft, kunnen conflicten wellicht worden voorkomen en is een gang naar de rechter niet nodig. Het Rechtsstaatexamen is gedeeltelijk gebaseerd op waargebeurde rechtszaken en ruimt veelgehoorde misverstanden over de rechtspraak uit de weg.

Kiezen: weet waar je voor staat Het is voor burgers een hele opgave om gefundeerd hun standpunt en stem te bepalen. De opvattingen van de verschillende politieke partijen en politici worden in de media maar zeer beperkt over het voetlicht gebracht. Lang niet alle onderwerpen krijgen aandacht. Informatie over en de standpunten van veel partijen zijn slecht te achterhalen of worden alleen door de partijen zelf gepresenteerd. Bovendien zijn er verschillende aspecten die kunnen meespelen bij het bepalen van een standpunt. Het gaat voor veel burgers niet alleen om de actuele discussie en verkiezingsbeloftes maar bijvoorbeeld ook om keuzes die politici in het verleden hebben gemaakt en maatschappijvisies waar partijen voor staan. Op basis waarvan iemand een voorkeur ontwikkelt voor een politieke partij bepaalt iemand natuurlijk zelf. F2.2.03 Partijenwijzer Met de Partijenwijzer kunnen gebruikers aan de hand van stellingen achterhalen wat voor maatschappijvisie ze hebben en welke politieke partij in het parlement daarbij past. In 2015 wordt de nieuwe website Partijenwijzer.nl online gebracht. F2.2.04 StemmenTracker Met de StemmenTracker wil ProDemos de gebruiker inzicht geven in het stemgedrag van politieke partijen in de Tweede Kamer. Gedurende één regeerperiode wordt elke maand een actuele stemming uit de Tweede Kamer aan de website toegevoegd. Na deze periode bestaat de StemmenTracker uit 30 tot 40 stellingen. Bij tussentijdse verkiezingen wordt de lijst versneld aangevuld. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

27 Op deze manier kunnen kiezers zien met welke partij zij het meeste overeenstemming hebben op basis van daadwerkelijk stemgedrag. StemWijzer/VoteMatch Door het beantwoorden van stellingen over de meeste relevante onderwerpen, meestal 30 in aantal, kan de gebruiker zien welk deelnemende partij op basis van inhoudelijke standpunten het beste aansluit bij zijn eigen opvattingen. In 2014 bestond de ProDemos StemWijzer 25 jaar. De StemWijzer is al jaren de stemhulp met veruit het meeste bereik. Bij de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer werd de StemWijzer meer dan 4,5 miljoen keer geraadpleegd. Ook bij de verkiezingen voor andere gremia is het bereik zeer hoog. Deze activiteit wordt in opdracht, dus zonder subsidie, uitgevoerd. Het bereik van de ProDemos StemWijzer verschilt door de jaren heen sterk en hangt af van actuele politieke ontwikkelingen, zowel lokaal als (inter)nationaal. ProDemos ondersteunt tegen betaling ook initiatieven in het buitenland. Programmavergelijker Verkiezingsprogramma’s van partijen zijn allemaal verschillende opgebouwd niet altijd begrijpelijk voor een breed publiek. De Programmavergelijker zet alle relevante onderwerpen overzichtelijk naast elkaar. Bij verkiezingen voor de Tweede Kamer brengt ProDemos hiervoor een actuele website online. In opdracht wordt ook voor andere verkiezingen een Programmavergelijker gemaakt.

Participeren: praat en beslis mee Meedoen hoeft zich niet te beperken tot het uitbrengen van je stem bij verkiezingen. Ook indien er besluiten worden genomen door het bestuur in de eigen gemeente, provincie of door de Tweede Kamer kunnen burgers hun stem laten horen. Op de website www.prodemos.nl zijn de nodige tips te lezen hoe je invloed kunt uitoefenen. Voor informeren van inwoners over de begroting en om hen te laten meepraten hebben wij de Begrotingswijzer ontwikkeld. De website Schuilt er een politicus in mij? helpt burgers met politieke ambities. F2.2.05 Begrotingswijzer Met de Begrotingswijzer wil ProDemos gemeenten en provincies faciliteren om de burgers te betrekken bij het opstellen van de begroting. Het doel beperkt zich niet tot het gebruik van het instrument, maar wil bewoners aanzetten tot meedenken en meebeslissen over het belangrijkste besluit dat jaarlijks voorligt. Voor het gebruik van de website vragen wij aan de opdrachtgever een jaarlijkse vergoeding. F2.2.06 Schuilt er een politicus in mij? Deze digitale test wil mensen op een leuke maar serieuze manier laten nadenken over de vraag of de actieve politiek wellicht iets voor hen is. De test geeft inzicht in de taken en tijdsbesteding van een volksvertegenwoordiger. ProDemos vindt het motiveren en werven van inwoners die politiek actief willen worden in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de (lokale) politieke partijen. Maar voldoende en goede kandidaten voor de kieslijsten is ook belangrijk voor de lokale democratie en draagt bij aan het algemeen belang. Met dit doel ontwikkelde ProDemos de website Schuilt er een politicus in mij?, toegespitst op de verschillende bestuurslagen.


28

F ProDemos On Line

Bereik: Subsidie BZK en Staten-Generaal:

Stemexamen Rechtsstaatexamen Partijenwijzer StemmenTracker Begrotingswijzer Schuilt er een politicus in mij?

5.000 5.000 20.000 5.000 5.000 5.000

Opdrachten: StemWijzer/VoteMatch Programmavergelijker

1.000.000 (grove schatting) 5.000


29

G

ProDemos Academie De ProDemos Academie organiseert educatieve en informatieve programma’s voor burgers. De belangrijkste taken van de ProDemos Academie zijn: 1. Programmeren en organiseren van colleges, debatten, evenementen en exposities (Evenementenbureau). 2. Maatwerkprogramma’s en cursussen voor specifieke doelgroepen. 3. Europese (en internationale) informatieoverdracht, contacten en netwerken. 4. Publicaties en inhoudelijke informatieoverdracht (intern en extern) 5. Coördineren van onderzoek i.s.m. universiteiten en kenniscentra 6. Kennisontwikkeling ProDemos De Academie is verantwoordelijk voor het uitvoeren van deze taken, maar werkt ook ondersteunend voor andere diensten van ProDemos op het gebied van programmering, evenementenorganisatie, informatieverstrekking en publicaties.

G2

Voor Volwassenen 1. Programmeren van colleges, debatten, lezingen en evenementen De programmering van de Academie richt zich op: Politiek Café – kenmerken: laagdrempelig, debat, toegankelijke locatie (bibliotheek), communicatie gericht op jong publiek, ‘beginners’ (mensen die niet zo vaak debatten bijwonen), losse stijl, interactie met publiek, per keer andere samenwerkingspartners, eigen pool debatleiders, werken aan continuïteit en grotere naamsbekendheid. Colleges en lezingen - bij ProDemos – kenmerken: verdiepend, redelijk ingevoerd publiek, losse lezingen en collegereeksen, samen met partners uit de universitaire wereld (UvA, MI, SCP, enz.), zoeken naar verbreding en mediapartners (Politiek24, online colleges, publicaties en polemiek in kranten, evt. publicatie boekje na collegereeks, enz.). Evenementen in Den Haag – kenmerken: groot publiek bereik, algemeen publiek, vergroten van de naamsbekendheid van ProDemos, samen met Haagse partners. Specifiek voor de Nacht van de Dictatuur en de Dag van de Democratie geldt, dat dit ook inhoudelijk verdiepend is en ‘ProDemos-iconen’ worden. Met beide evenementen streven we ook een groter bereik in het hele land na. Projecten die onder het programmeringsteam vallen zijn: G2.2.01 Viering eerste lustrum ProDemos In 2015 is het 5 jaar geleden dat de fusie tussen het IPP en het Bezoekerscentrum Binnenhof plaatsvond en daarmee het Huis voor democratie en rechtsstaat werd opgericht. In 2015 wordt met een bijzonder programma aandacht aan dit lustrum besteed. G2.2.02 Politiek Café en Nieuwspoortdebatten ProDemos organiseert voor een breed publiek aantrekkelijke, maandelijkse bijeenkomsten ter informatie en verdieping van (actuele) thema’s over democratie en rechtsstaat. ProDemos is organisatorisch en thematisch trekker van het Politiek Café. Dit wordt maandelijks gehouden in de Openbare Bibliotheek Den Haag en richt zich op een breed publiek. We willen een toegankelijk programma maken voor mensen die nog niet zo zijn ingevoerd in het politieke bedrijf. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

30 Naast het bieden van informatie en verdieping vraagt het programma ook een actieve bijdrage van het publiek. De actualiteitsdebatten in Perscentrum Nieuwspoort over onderwerpen rond democratie en rechtsstaat worden georganiseerd in samenwerking met het Montesquieu Instituut en Nieuwspoort. G2.2.03 Colleges en lezingen Voor geïnteresseerden biedt ProDemos veelzijdige programma’s aan in Den Haag. Daarbij staan informatieoverdracht, verdieping van kennis en debat tussen deskundigen, burgers en instituties van de rechtsstaat centraal. We doen dit zelfstandig of in samenwerking met diverse organisaties rond thema’s als de democratische rechtsstaat, politiek, mensenrechten, Europa en emancipatie. Het programma wordt uitgevoerd in de vorm van lezingen, gastcolleges, films, verhalen, boekbesprekingen, ‘meet & greet’ of een zomerschool. De ervaring leert dat het beste resultaat geboekt wordt als we samen met andere organisaties programmeren. In 2014 zijn in samenwerking met universiteiten twee collegereeksen georganiseerd. In 2015 gaan we op die voet verder, waarbij de inzet is om de samenwerking met universiteiten voort te zetten en verder uit te bouwen. G2.2.04 Haagse evenementen ProDemos wil aansluiten op grote Haagse evenementen met programma’s over democratie en rechtsstaat om een groter publiek te bereiken en meer bekendheid te krijgen. ProDemos organiseert activiteiten als lezingen en debatten en is actief betrokken bij de organisatie van de Haagse Vrijheidsweken, het Bevrijdingsdebat en jongerenbeschouwingen op Prinsjesdag. Ook presenteert ProDemos zich op Haagse evenementen, zoals de Museumnacht, de Grondwetdag, de Uitmarkt, het Bevrijdingsfestival , het Prinsjesfestival en de Haagse Internationale Dag. In 2015 zoeken we verder naar samenwerkingsmogelijkheden, bijvoorbeeld met het festival Movies that Matter of het Haagse Filmhuis. G2.2.05 Dag van de Democratie – centrale openingsactiviteit ProDemos organiseert jaarlijks activiteiten in het kader van de internationale Dag van de Democratie op 15 september, met voorafgaand de ‘Nacht van de Dictatuur’. De Dag van de Democratie is door de Verenigde Naties uitgeroepen om wereldwijd de democratie te vieren. Wij willen in Nederland grotere bekendheid aan deze Dag geven, om burgers te laten beseffen wat democratie betekent. Samen met een aantal gemeenten, provincies en politieke partijen wordt de Dag van de Democratie sinds 2013 in het land georganiseerd en gevierd, met doorgaans een centrale openingsactiviteit in Den Haag. G2.2.06 Nacht van de Dictatuur Om de betekenis van de democratische rechtsstaat nog beter te accentueren, organiseert ProDemos voorafgaand aan de jaarlijkse Dag van de Democratie de ‘Nacht van de Dictatuur’. Door te ervaren wat dictatuur is, leert men de democratie meer te waarderen. De Nacht bestaat uit een gevarieerd programma op de Hofweg en andere locaties in Den Haag, in samenwerking met het Humanity House en museum de Gevangenpoort. In 2014 is met de Nederlandse Vereniging van Debatcentra op verschillende plaatsen in het land een Nacht van de Dictatuur georganiseerd. Bij gebleken succes willen we dat in 2015 prolongeren.


31 Door gerichte pr en informatie willen we een grotere landelijke bekendheid genereren voor de Nacht van de Dictatuur en de Dag van de Democratie, bijv. via de Blijf Wakker-agenda van een samenwerkingsverband van ProDemos en o.m. het Comité 4 en 5 mei en het College voor de Rechten van de Mens. We blijven zoeken naar een meer structurele financiering van de Nacht en de Dag, door subsidie of fondsen. G2.2.07 Jaarbijeenkomst van PJO’s ProDemos wil de ontwikkeling van politiek talent graag faciliteren, ook gezien de blijvende behoefte van partijen aan het rekruteren van nieuwe volksvertegenwoordigers. Daarom zijn wij medeorganisator en gastheer van de jaarbijeenkomst van de Politieke Jongeren Organisaties (PJO’s) en van de Algemene Jongerenbeschouwingen op Prinsjesdag. Politiek actieve jongeren hebben daar de mogelijkheid te netwerken en hun ‘spin off’ te vergroten. De jaarbijeenkomst wordt door minimaal drie bestuursleden van alle PJO’s bezocht. Aan de politieke jongerenbeschouwingen op Prinsjesdag, die veel media-aandacht genereren, doen vrijwel alle politieke jongerenorganisaties mee.

2. Maatwerkprogramma’s en cursussen voor diverse doelgroepen ProDemos werkt ook aan een groter bereik van bezoekers door op maat gesneden programma’s voor diverse doelgroepen. Deze programma’s worden tegen betaling aangeboden. In 2014 is een planningsunit geformeerd met gespecialiseerde medewerkers, die in nauw overleg met de opdrachtgever een educatief programma-op-maat samenstellen. Het gaat dan om rondleidingen met daarna bij ProDemos een of meer kennisonderdelen (presentatie, rollenspel, DemocratieLab, enz.), een Engelstalig programma voor expats over het Nederlandse politieke stelsel (met aansluitend een rondleiding), een programma voor Haagse studenten tijdens hun introductieweek, programma’s voor het opleidingsprogramma van rijksambtenaren, enz. Ook bieden we laagdrempelige programma’s aan voor mensen die niet of nauwelijks geïnformeerd zijn over de democratische rechtsstaat, zoals voor groepen nieuwkomers of inburgeraars. G2.2.08 Cursus Basiskennis democratische rechtsstaat ProDemos verzorgt aan de Hofweg in Den Haag cursussen voor burgers om hun basiskennis over de democratische rechtsstaat te vergroten en hen te stimuleren om actief te worden. De deelnemers betalen hiervoor een bijdrage. G2.2.09 Online cursus Democratische rechtsstaat ProDemos wil burgers de mogelijkheid bieden online cursussen te volgen over de democratische rechtsstaat. In 2012 hebben wij in samenwerking met de LOI een online cursus Politiek ontwikkeld. De cursus bestaat uit drie modules: Inleiding, Verdieping, en Deskundig in de lokale politiek. De cursus is primair bedoeld voor individuele burgers die hun kennis op dit gebied willen vergroten. Het LOI zorgt voor de promotie van de cursus. ProDemos houdt de cursus gedurende het jaar inhoudelijk actueel en ziet toe op de kwaliteit. In 2015 worden de mogelijkheden voor een online cursus voor de HEMA-academie onderzocht. G2.2.10 Ontwikkelen programma’s voor nieuwe doelgroepen Om nog meer burgers met onze educatieve programma’s te bereiken, moeten die worden doorontwikkeld en toegespitst op nieuwe doelgroepen, zoals expats, studenten en senioren.


32 Deze programma’s worden tegen betaling aangeboden. Ook moeten bestaande volwassenenprogramma’s (bijv. Route Vrede en Recht) actueel worden gehouden en contacten worden uitgebouwd. G2.2.11 Politiek in vogelvlucht Voor moeilijk(er) bereikbare groepen is het programma Politiek in Vogelvlucht ontwikkeld. Dit is een variant van ons educatieve programma ProDemos Binnenhof voor Scholen (zie onder B), omdat deze mensen op school vaak niet of nauwelijks geïnformeerd zijn over de beginselen en werking van ons politieke stelsel. Indien het voor groepen organisatorisch lastig is om naar Den Haag te komen, bieden wij informatiebijeenkomsten in het land aan. G2.2.12 Vervolg op Politiek in Vogelvlucht voor volwassenen: actief burgerschap Bij groepen die Politiek in Vogelvlucht hebben gevolgd, blijkt behoefte te bestaan aan een vervolgprogramma van één dagdeel over actief burgerschap. ProDemos heeft in 2014 een programma ontwikkeld. In dit programma staat de vraag centraal hoe de deelnemers kunnen meedoen in politiek en maatschappij. Ze krijgen informatie en instrumenten aangereikt voor actief burgerschap. Dit programma wordt tegen betaling aangeboden.

3. Europese en internationale informatieoverdracht en kennisontwikkeling Europa en de internationale contacten en netwerken maken ook onderdeel uit van de ProDemos Academie. De activiteiten vinden vooral plaats in NECE en EDIC-verband. In 2015 zal NECE (Europees netwerk voor burgerschapseducatie) de jaarconferentie in Brussel houden. In België is nog geen NECE-partner, maar er wordt gezocht naar meer samenwerking met Europese instellingen en met andere netwerken. Deze inzet in 2015 is cruciaal voor de verdere koers van NECE. Europa Direct Informatie Centrum (EDIC) Het Europa Direct Informatiecentrum (EDIC) is sinds 2013 bij ProDemos gevestigd. Mensen kunnen in het Bezoekerscentrum terecht voor vragen en advies over Europa. Het EDIC wordt betaald uit subsidie van de Europese Commissie en de gemeente Den Haag. Voor het EDIC willen we in 2015 de koers verleggen naar de nadruk op de functie van informatiecentrum. NECE (Networking European Citizenship Education) ProDemos is lid van NECE, een Europees netwerk van organisaties op het gebied van burgerschapseducatie. Deze internationale uitwisseling verhoogt de kennis van medewerkers van ProDemos. Daarnaast is het NECE-netwerk van belang voor onze activiteiten op het gebied van Europa. G2.3.01 Jaarconferentie NECE Samen met de partners in NECE wordt jaarlijks een conferentie georganiseerd. In 2015 vindt deze conferentie in Brussel plaats. ProDemos is actief betrokken bij de voorbereiding en uitvoering van de conferentie.


33 G2.3.02 Kennisgroepen NECE ProDemos neemt actief deel aan de kennisgroepen Educatie (Hard to reach learners) en VoteMatch Europe (Europese stemhulp) van NECE. De kennisgroep VoteMatch Europe heeft voor de Europese verkiezingen in 2014 een gezamenlijk onderdeel bij de nationale stemwijzers in EU-landen ontwikkeld. G2.2.13 Nederlands voorzitterschap Europese Unie Van januari tot juli 2016 bekleedt Nederland het voorzitterschap van de Europese Unie (EU). In die periode staat Europa extra in de belangstelling in Nederland. ProDemos zal in 2015 informatie geven over de werking van de EU en het belang en de uitdagingen van het voorzitterschap. Verder zullen we in 2015 materiaal ontwikkelen over het Nederlands voorzitterschap, dat in 2016 gebruikt kan worden.

4. Publicaties en informatieoverdracht De coördinatie van onze publicaties ligt bij de ProDemos Academie. Jaarlijks wordt geïnventariseerd welke uitgaven dat jaar ter hand worden genomen. Afstemming en eindredactie van alle publicaties ligt bij de ProDemos Academie. Daarnaast heeft de ProDemos Academie de taak om de diensten te voorzien van (actuele) inhoudelijke informatie, factsheets e.d. ten behoeve van lopende projecten en programma’s. Dit gebeurt vraaggericht. De informatietaak bevat ook het beantwoorden van vragen die via de telefoon, e-mail of website binnenkomen, het bijhouden van webdossiers, abonnementen, documentatie en publicaties. G2.2.13 ProDemos publicaties ProDemos wil toegankelijke informatie over de democratie en rechtsstaat beschikbaar stellen aan een breed publiek. Ook in 2015 zullen we investeren in de basisreeks en webdossiers. Een aantal publicaties wordt geactualiseerd en we vullen de reeks aan met de Waterschappen. Voor de Provinciale Statenverkiezingen en de Waterschapverkiezingen komt er een verkiezingskrant voor volwassenen. Verkiezingskrant voor laaggeletterden ProDemos wil ook bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten en Waterschappen weer een verkiezingskrant voor laaggeletterden maken. Dit gebeurt dan in opdracht van onze partnerorganisatie(s). Door informatie in eenvoudig Nederlands en met veel beeldmateriaal kan deze doelgroep bewuster zijn stem uitbrengen op verkiezingsdag. G2.2.14 Publieksfunctie Op de begane grond aan de Hofweg is het informatie- en documentatiecentrum van ProDemos gevestigd. Deze informatie is voor een breed publiek toegankelijk. Daarnaast komen er via e-mail, website, sociale media of telefoon vragen van burgers binnen, die zo goed mogelijk worden beantwoord. Met deze publieksinformatie bereiken we 500 bezoekers van ons informatiecentrum; er worden jaarlijks naar schatting 200 telefonische, schriftelijke of digitale vragen beantwoord.


34

G3

Voor professionals Coördineren van onderzoek i.s.m. universiteiten en kenniscentra Samen met een aantal universiteiten en instituten, zoals de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Leiden, het Montesquieu Instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau, wil ProDemos onderzoek doen naar de effectiviteit en het resultaat van onze programma’s. Andersom willen de samenwerkingspartners graag data uit onze activiteiten gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek. Met de genoemde partners hebben we een Onderzoekswerkplaats rond ProDemos gevormd die hiermee aan de slag gaat. Daarnaast doen we als ProDemos ook zelf onderzoek, zoals het Diversiteitsonderzoek na verkiezingen (in 2015 de Provinciale Statenverkiezingen) en de Monitor Burgerparticipatie. Voor deze participatie-monitor willen we in 2015 een wetenschappelijke partner vinden om in 2016 gezamenlijk het onderzoek mee te doen. Ook is er behoefte aan onderzoek naar ‘moeilijk bereikbare doelgroepen’. We willen enerzijds de effectiviteit onderzoeken van de activiteiten die wij voor deze doelgroep ontwikkelen. Anderzijds moet het een antwoord geven op de vraag wat de mogelijkheden zijn om deze doelgroep te bereiken en te betrekken. Mogelijk zijn er nog meer onderzoekwensen waar we stage-opdrachten voor kunnen uitzetten. Voor de periode 2015-2018 wordt een nieuw project ontwikkeld, met onderzoek en activiteiten (tentoonstelling; campagne meer vrouwen in de raad) in gemeenten rond Honderd jaar Algemeen Kiesrecht en Honderd jaar Vrouwenkiesrecht. Ook is ProDemos partner in het voorbereidingscomité voor de viering hiervan. Ten behoeve van deze viering bereidt ProDemos in 2015 een programma voor. Alle diensten zijn daarbij betrokken. Door de Raad van Advies van ProDemos is het idee van online colleges geopperd. Wij zullen in 2015 nagaan of daar een markt voor ons is, naast de online colleges van universiteiten. Mogelijk meer vanuit een populairwetenschappelijke invalshoek. Deze activiteit kan gecombineerd worden met colleges bij ProDemos (die daarna online worden gezet). G3.3.03 Onderzoekswerkplaats ProDemos Samenwerking met universiteiten en onderzoeksinstituten Het doel van de Onderzoekswerkplaats is het vergroten van de expertise over en effectiviteit van onze programma’s door middel van onderzoek. In 2014 is ProDemos in samenwerking met een aantal universiteiten en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) begonnen met onderzoek naar de effectiviteit van onze programma’s voor scholieren en burgers. Andersom kunnen wij data uit onze programma’s beschikbaar stellen aan onderzoekers. Ook zijn wij geïnteresseerd in onderzoek naar hoe burgers, met name de groep mensen die nu weinig gebruik maakt van zijn democratische rechten, te betrekken bij de democratische rechtsstaat en actief burgerschap te bevorderen. Een derde vorm van samenwerking betreft onderzoek naar Honderd jaar Algemeen Kiesrecht en Vrouwenkiesrecht (2017 –2019) op lokaal niveau. We bereiden activiteiten voor om te bevorderen dat meer vrouwen zich verkiesbaar stellen voor de gemeenteraad bij de verkiezingen van 2018. ProDemos biedt de universiteiten en wetenschappers ervaring, publiek, stageplaatsen en testmogelijkheden. Met deze samenwerkingspartners organiseren we ook collegereeksen over (vormen van) democratie. In 2015 willen we met groep van minimaal vijf samenwerkingspartners drie onderzoeken uitvoeren.


35 G3.3.04 Onderzoek diversiteit De volksvertegenwoordigers op de diverse bestuursniveaus zouden idealiter een afspiegeling moeten zijn van de bevolking. De burger kan zich dan beter in de vertegenwoordigende organen herkennen. Om die reden wil ProDemos het thema diversiteit van volksvertegenwoordigers blijven agenderen. Ook in 2015 zal ProDemos na de Provinciale Statenverkiezingen onderzoek naar diversiteit doen. G3.3.05 Voorbereiding herdenking 100 jaar Kiesrecht 2017-2019 In 2015 wil ProDemos de voorbereiding van activiteiten in het land ter herdenking van 100 jaar kiesrecht ter hand nemen. Dit doen we onder meer door het verzamelen van informatie(materiaal) en ideeën, het leggen van contacten en het zoeken naar (lokale) samenwerkingspartners.

G ProDemos Academie Bereik: Subsidie BZK en Staten-Generaal:

Viering eerste lustrum ProDemos Politiek Café en Nieuwspoortdebatten Colleges en lezingen Haagse evenementen Dag van de Democratie (centrale openingsactiviteit) Nacht van de Dictatuur Jaarbijeenkomst van PJO’s Cursus basiskennis democratische rechtsstaat Online cursus democratische rechtsstaat Ontwikkelen programma’s voor nieuwe doelgroepen Politiek in Vogelvlucht Vervolg op Politiek in Vogelvlucht: actief burgerschap Jaarconferentie NECE Kennisgroepen NECE ProDemos publicaties Publieksfunctie Onderzoekswerkplaats ProDemos Onderzoek diversiteit Voorbereiding herdenking100 jaar Kiesrecht Voorbereiding Nederlands voorzitterschap EU

500 1.000 600 1.500 150 600 30 40 100 2.000 350

1.700 500 3 onderzoeken

Overige subsidies of fondsen: Europa Direct Informatie Centrum (EDIC)

350 informatie bezoekers; 1.000 bezoekers evenementen/bijeenkomsten


36

H

Innovatie, kwaliteit en promotie Hoofdstuk H van dit Activiteitenprogramma onderscheidt zich van de andere hoofdstukken doordat het niet op een bepaald werkterrein of doelgroep is gericht. Om zijn missie te kunnen realiseren moet ProDemos voortdurend werken aan vernieuwing en verbetering. En uiteraard is er inspanning nodig om de samenleving te bereiken, dat wil zeggen externe communicatie. promotie en marketing.

H1

Innovatie Voor de verdere ontwikkeling van ProDemos is innovatie een structurele opgave. De organisatie van ProDemos is daarop ingericht, waarbij de resultaten vaak niet beperkt zijn tot één werkterrein of doelgroep. In de zogenaamde ‘Verbeelding’ uit 2009 is ProDemos omschreven als ‘Safari door onze democratie’: je bent niet op bezoek in een museum of een dierentuin, maar op een plek waar echt iets gebeurt: het politieke bedrijf op het Binnenhof. Het impliceert bovendien expeditie, ontdekkingstocht, avontuur. ProDemos is niet een plek waar je passief bent, het is veel meer dan kijken en ontvangen; het gaat om meedoen, er onderdeel van uitmaken, verrast worden, het authentieke beleven en er iets van opsteken. Kernwaarden van de democratische rechtsstaat en de dillema’s daarin moet je niet alleen weten, maar ervaren. Het besef aanwakkeren dat de democratie iets is van iedereen vraagt om beleving. Deze benadering geldt niet alleen in Den Haag, maar ook voor activiteiten op locatie. In een nieuwe belevingsruimte, door verbetering van bestaande simulatiespellen en nieuwe programmaonderdelen in de buitenruimte wordt die beleving in het gebouw aan de Hofweg versterkt. Ook de verdere groei van het aantal bezoekers, o.a. naar 150.000 leerlingen, vergt aanpassingen in de programmering en het gebouw. De vier deelprojecten H1.01 t/m H1.04 worden in 2015 en 2016 uitgevoerd.

• • •

• • •

H1.01 Herinrichting ontvangstruimte De ontvangstruimte op de begane grond van de Hofweg is de eerste kennismaking met ProDemos. Al onze bezoekers en de meeste overige gasten komen in deze ruimte binnen. De ruimte heeft zodoende verschillende functies. Om deze functies beter te kunnen combineren en scheiden zijn aanpassingen in de ontvangstruimte nodig: Een overzichtelijkere entree en een beter herkenbare naamsaanduiding. Een betere inrichting van de openbare ruimte vóór ProDemos, te realiseren in overleg met de gemeente Den Haag. Vanuit het Bezoekerscentrum zijn de bovenliggende verdiepingen nu alleen bereikbaar via het trappenhuis. Voor avondbijeenkomsten, verhuur en evenementen wordt daarom nu vaak de weinig aantrekkelijke kantooringang gebruikt. Het aanleggen van een lift vanuit het Bezoekerscentrum zou dit knelpunt oplossen en zorgen voor één centrale ingang. In samenhang met de bouw van de lift een met een glazen wand afgescheiden in- en uitgang voor groepsbezoeken. Het realiseren van een betere, nieuwe doorgang naar de Achterkamer, die dient als filmzaal voor rondleidingen en als voorportaal bij bijeenkomsten in de achtergelegen Studio Dudok. Kluisjes voor deelnemers aan rondleidingen en individuele bezoekers.


37 H1.02 Interactieve tentoonstelling op de 2e verdieping Een nieuwe belevingsruimte op de 2e verdieping zal bezoekers een brede introductie bieden op centrale thema’s van een bezoek aan ProDemos: democratie en rechtsstaat, in relatie tot de plek waar we zijn: het Haagse Binnenhof. Bezoekers volgen zelfstandig een vaste route door een interactieve tentoonstelling die uit vier ruimtes bestaat. Er is een grote capaciteit, zodat alle bezoekers van ProDemos de ruimte kunnen bezoeken. Pas als een groep de ruimte heeft verlaten kan de volgende groep naar binnen. Alle deuren gaan automatisch open zodra een groep zich naar een volgende ruimte kan begeven. De rode draad van dit verhaal is voor iedereen hetzelfde, maar het is mogelijk om te differentiëren naar niveau en taal. Er kunnen, bijvoorbeeld door middel van projectie verschillende scenario’s voor beeld en geluid zijn; per ruimte is er wel een vaste fysieke opstelling (aankleding, decoratie wanden, vloeren en plafonds, objecten). Er zijn vier ruimtes, in elke ruimte staat één thema centraal: • Het Binnenhof: 800 jaar centrum van de macht • Hoe lossen we dit op? (over democratische besluitvorming) • Leven in een rechtsstaat / scheiding der machten • Van wetsvoorstel tot wet / de rolverdeling H1.03 Nieuwe simulatie parlement De Parlementszaal op de 3e verdieping en de Senaat op de 4e verdieping zijn ingericht voor simulaties van parlementsvergaderingen. Deze simulatie draait nu om een casus (leeftijd waarop je alcohol mag kopen), waarbij de groep wordt verdeeld in fictieve partijen en de regering. De groepen krijgen een rolbeschrijving en instructies. Groepen zijn herkenbaar aan attributen. Tijdens het simulatiespel worden enkele filmpjes getoond die het spelverloop kunnen beïnvloeden. Het spel vergt nu veel van de begeleiders en er is veel tijd gemoeid met instructie, uitdelen van materialen, enz. Langs drie lijnen gaan we het simulatiespel opnieuw ontwikkelen en een veel centralere rol in het programma geven: 1. Het simulatiespel moet een zelfsturende werkvorm zijn, die bijvoorbeeld start met een spannende/verrassende instructiefilm, inclusief enkele aansprekende en historisch gezien belangrijke fragmenten van parlementaire debatten uit de Eerste en de Tweede Kamer en het buitenland. Spektakel staat daarbij niet voorop: het gaat niet om debattrucs, herrie of (verbale) vechtpartijen, het gaat om inzicht verschaffen in het parlementaire proces. Daarna is voor de deelnemers duidelijk wat ze gaan doen. De spelopzet maakt zo veel mogelijk gebruik van de ruimte: deelnemers worden bijv. naar de plaats in de zaal geleid waar ze op grond van hun rol horen te zitten (links, rechts, voorzitter, kabinet). 2. Het simulatiespel wordt schaalbaar, in aantal deelnemers en tijd. Een lange variant kent meer rollen en kan met meerdere klassen worden gespeeld. Denk bijv. aan uitbreiding met pers, belangengroepen, de Koning, enz. Deze variant zou gebruik kunnen maken van meerdere ruimtes (op de 3e verdieping). Maar er is meer variatie denkbaar: de simulatie zou ook geschikt moeten zijn voor andere groepen dan scholieren en er moeten wellicht verschillende niveaus en verschillende casussen zijn. 3. Het simulatiespel draagt door middel van ervaren bij aan inzicht in politieke en democratische processen, het afwegen van belangen en laat ervaren hoe een minderheid niet of niet altijd zijn zin krijgt.


38 H1.04 Applicaties voor het Binnenhof Bezoekers van ProDemos bezoeken onder begeleiding of zelfstandig het Binnenhof. Daar liggen mogelijkheden voor nieuwe vormen van beleving, activiteiten of inzet van (elektronische) hulpmiddelen. Zoals speurtochten met iPads of apps, audiotours, het virtueel ‘ontsluiten’ van ruimtes die niet publiek toegankelijk zijn, enz. Voor leerlingen is er nu de Binnenhofcode, voor overige bezoekers diverse wandelingen en een audiotour van Ferry Mingelen. Om de buitenruimte beter te benutten als het ‘levende openluchtmuseum’ van Den Haag ontwikkelen we twee dingen: 1. Een applicatie (of website) voor tablet of telefoon of een ander hulpmiddel waarmee in een spelvorm (vooral voor scholieren) duidelijk wordt hoe een wet tot stand komt, door de plekken te bezoeken waar de stappen in dat proces worden gezet. 2. Een applicatie (of website) voor tablet of telefoon of een ander hulpmiddel waarmee verdiepend inzicht wordt gegeven in de geschiedenis en functies van gebouwen op en rond het Binnenhof. Vooral voor ‘het brede publiek’. H1.05 Reserveringssysteem Groepen en individuele bezoekers melden zich aan via het online reserveringssysteem van ProDemos. Het systeem wordt ook gebruikt voor alle activiteiten op locatie en voor de planning van personeel en ruimtes. De groei van het aantal bezoekers en aanpassingen in de opzet van programma’s vergen met enige regelmaat aanpassingen in dit systeem. Daarnaast vraagt het systeem doorlopend onderhoud en technische ondersteuning.

H2

Kwaliteit ProDemos werkt over de hele linie systematisch aan het optimaliseren van de opbrengst en de kwaliteit van zijn activiteiten, diensten en producten. De visitatiecommissie heeft in haar rapport het oordeel ‘goed’ gegeven op de twee indicatoren die hierop betrekking hebben (‘Onderzoek naar kwaliteit activiteiten’ en ‘Kwaliteitsprocessen op orde’).

H2.1

Kennisontwikkeling intern

H2.1.01 Voor projectmedewerkers, begeleiders en rondleiders ProDemos hecht aan regelmatige deskundigheidsbevordering van haar medewerkers. Daarom worden activiteiten georganiseerd die de kennis en deskundigheid van het personeel vergroten, bijvoorbeeld door gastsprekers voor interne colleges uit te nodigen, door het houden van boekbesprekingen of door excursies naar relevante organisaties te organiseren. Ook een wegwijsprogramma voor nieuwe medewerkers valt hier onder. Voor het waarborgen van de kwaliteit van uitvoering van onze educatieve en bezoekersprogramma’s is een model ontwikkeld. Het bestaande model voor het opleiden, coachen en monitoren van scholierenbegeleiders zal worden uitgebreid met de begeleiders van de volwassenenprogramma’s en de rondleiders van het Bezoekerscentrum. H2.1.02 Voor begeleiders Educatie en Op Locatie Voor de begeleiders van de programma’s van ProDemos buiten Den Haag bestaat een apart trainingsprogramma.


39 H2.2 Kwaliteitscyclus In de loop van 2014 is besloten in alle publieksgerichte activiteiten (zowel de doorlopende als de projectmatige) te werken volgens de volgende cyclus: 1. Doel en middel bepalen, zo specifiek mogelijk a. Wat willen we bereiken? Leerdoelen, beoogde effecten. b. Wat gaan we daarvoor doen? Keuze en ontwikkeling van middelen, ook kwantitatief. c. Wie willen we bereiken? Persoonskenmerken, omschrijving groep. d. Beoogde aantallen. 2.

Uitvoeren en onderzoeken in hoeverre het doel wordt bereikt a. Activiteit uitvoeren b. Instrumenten inzetten om te bepalen of doelen bereikt worden, bijv. door (voor zover mogelijk en relevant): I uren en kosten II tevredenheidsonderzoek onder publiek III bevragen stakeholders IV ervaringen verzamelen van de mensen die de activiteit uitvoeren V observeren van activiteit door collega VI wetenschappelijk effectonderzoek VII bijhouden hoeveel en welke mensen we bereiken c. Vastleggen (digitaal)

3. Analyse van uitkomst van onderzoek met het oog op verbetering a. Vergelijking met doelen b. Bij afwijking nagaan waar dat aan ligt, bijvoorbeeld: I programma II uitvoerders III materialen IV faciliteiten V PR 4. Realiseren van de verbetering, eventueel bijstellen van de doelstelling a. Aanpassen kwaliteit programma, verbeteren kwaliteit uitvoerders, materialen, faciliteiten, PR b. Aanpassen doelen als ze niet haalbaar zijn gebleken, zoeken naar alternatieven. Afhankelijk van de aard van de activiteiten wordt de opzet op maat aangepast. H2.3 Opbrengst en kwaliteit Vanaf 2015 zullen jaarlijks projectmatig drie onderzoeken worden uitgevoerd naar de effectiviteit en de kwaliteit van ProDemos-activiteiten. Deze gerichte onderzoeken, onder meer in de vorm van gebruikerspanels, kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op de kwaliteit van de rondleidingen, kranten, rechtbankbezoeken, lezingen en debatten. Voorbeelden uit het verleden zijn het onderzoek naar mensen die rondleidingen volgen en het extern uitgevoerde onderzoek (DUO) naar de scholierenprogramma’s in Den Haag. In 2015 worden speerpuntonderzoeken uitgevoerd naar drie activiteiten, namelijk: 1. Klassenbezoek@gemeentehuis 2. Debatfunctie/Politiek Café en 3. Basisschoolprogramma PBS. Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

40

H3

Promotie In zekere zin is het werk van ProDemos van begin tot eind communicatie. Om publieksgroepen te bereiken is externe communicatie immers essentieel. Daarbij wil ProDemos ook steeds zoeken naar een aanbod waarvoor publiek bereid is te betalen. Daardoor kan immers het bereik van ProDemos groter zijn dan waarvoor subsidie wordt verstrekt. H3.01 Jaarverslag ProDemos legt publiekelijk verantwoording af over zijn activiteiten en werkzaamheden. Het jaarverslag dat in het voorjaar verschijnt, is een weergave van de activiteiten van ProDemos over het afgelopen jaar. Dit wordt voor het grote publiek digitaal op de website ter beschikking gesteld. H3.02 Publiciteit en communicatie De afdeling Communicatie verzorgt de corporate communicatie van ProDemos. Daarnaast ondersteunt de afdeling de directie en de diensten bij de interne en externe communicatie rond de diverse producten, diensten en activiteiten van ProDemos. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een uitgebreide middelenmix, waaronder websites, persberichten, folders, flyers, advertenties, aanwezigheid op beurzen, sociale media, in nieuwsbrieven enz. ProDemos wil de publiciteit en communicatie nog meer verbinden met marketing, in relatie tot innovatie. Marketing en het uitvoeren van kostendekkende activiteiten zijn geen doelen op zichzelf. ProDemos heeft een ideële missie: mensen informeren over en betrekken bij democratie en rechtsstaat. Maar er is natuurlijk alle reden om te zoeken naar mogelijkheden om deelnemers te laten bijdragen in de kosten. Daardoor kan de opbrengst van ProDemos groter zijn dan alleen de subsidie mogelijk zou maken. H3.03 Corporate website De corporate website is voor veel bezoekers het startpunt voor het contact met ProDemos. De website biedt veel informatie over onze producten, diensten en activiteiten. Daarnaast is er ruimte voor meer algemene informatie over politiek, democratie en rechtsstaat. Tot slot biedt de website de mogelijkheid om direct producten af te nemen door middel van het reserveringssysteem en de webshop. De website wordt dagelijks beheerd en is voortdurend in ontwikkeling. Het bezoek aan de website www.prodemos.nl varieert van 3.000 tot 5.000 bezoekers per week. In periodes met verkiezingen loopt dit aantal flink op, tot 16.000 (bij gemeenteraadsverkiezingen) en tot 25.000 (bij landelijke verkiezingen) bezoekers per week. H3.04 Nieuwsbrieven ProDemos brengt een papieren nieuwsbrief en een aantal digitale nieuwsbrieven uit. -Papieren nieuwsbrief De papieren nieuwsbrief geeft een overzicht van waar ProDemos zich mee bezighoudt. Zo bevat de nieuwsbrief onder meer aankondigingen en verslagen van onze activiteiten en berichten over nieuwe producten en diensten die we aanbieden. De vorm biedt de mogelijkheid tot meer verdieping en achtergronden. Naast een informatief doel, heeft de nieuwsbrief ook nadrukkelijk als functie om de lezer enthousiast te maken voor ons aanbod. De nieuwsbrief wordt ook ingezet als corporate promotiemiddel.


41 Frequentie: Oplage: Aantal abonnees: Doelgroep:

4 maal per jaar ongeveer 4.000 exemplaren 2.400 algemeen publiek, stakeholders, geïnteresseerden in democratie en Rechtsstaat.

-Digitale nieuwsbrieven ProDemos heeft verschillende digitale nieuwsbrieven, elk voor een andere doelgroep. Hiermee leveren we informatie zoveel mogelijk op maat. Algemene digitale nieuwsbrief Frequentie: 10 maal per jaar Aantal abonnees: ongeveer 5.000 Doelgroep: algemeen publiek, mensen die zich hebben aangemeld om op de hoogte te blijven van de activiteiten van ProDemos Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet (in de volle breedte). Educatienieuwsbrief Frequentie: Aantal abonnees: Doelgroep: Inhoud:

10 maal per jaar ruim 7.000 leraren van alle onderwijstypes een overzicht van wat ProDemos doet voor het onderwijs.

Activiteitennieuwsbrief Frequentie: 10 maal per jaar Aantal abonnees: bijna 4.000 Doelgroep: (potentiële) bezoekers van onze activiteiten Inhoud: een activiteitenladder, een overzicht van activiteiten die de komende maand door ProDemos worden georganiseerd. Nieuwsbrief voor gemeenten Frequentie: 4 maal per jaar Aantal abonnees: nog niet bekend (nieuw vanaf september 2014) Doelgroep: gemeenteambtenaren die zich bezighouden met bijvoorbeeld burgerparticipatie en communicatie, griffiers, raadsleden, burgemeesters en gemeentesecretarissen Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet voor gemeenten. Nieuwsbrief voor rechtbanken Frequentie: 4 maal per jaar Aantal abonnees: nog niet bekend (nieuw vanaf september 2014) Doelgroep: rechtbankmedewerkers die zich bezighouden met bijvoorbeeld publieksvoorlichting of educatie Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet voor rechtbanken.


42

H

Innovatie, kwaliteit en promotie Bereik:


Verbetering reserveringssysteem Kennisontwikkeling intern Kwaliteitscyclus Opbrengst en kwaliteit Jaarverslag Publiciteit en communicatie Corporate website Papieren nieuwsbrief Digitale nieuwsbrieven

200 exemplaren en via website 210.000 bezoekers (schatting) 4.000 20.000 (schatting)

Subsidie Staten-Generaal: Investeringen voor uitbreiding en vernieuwing inrichting gebouw Hofweg


ACTIVITEITENPROGRAMMA 2015

Recommend Documents