September-Oktober 2015 14e jaargang, nummer 118
3e Stigmatour 26 september in Schoonhoven Wanneer: zaterdag 26 september 2015 Tijd: 10.00 – 17.00 uur Waar: Kerkstraat Schoonhoven (Krimpenerwaard) Op zaterdag 26 september is het zover! De ZOG MH heeft dan de volgende (3e) stop in MiddenHolland en wel in Schoonhoven (gemeente Krimpenerwaard). Dit gebeurt tijdens de jaarlijkse Bartholomeusdag, als er een jaarmarkt met tientallen kraampjes en leuke activiteiten zal zijn. Nadat we eerder met de bus in Gouda en Waddinxveen hebben gestaan, doen we nu Schoonhoven aan. Wat valt er allemaal te verwachten wanneer de schitterende Amerikaanse schoolbus om 10.00 uur plaatsneemt op de jaarmarkt? Wie zijn er betrokken bij het evenement? Wat is precies het doel van deze derde busstop en waarover gaan we het hebben in en rondom de bus? Op bladzijde vier kunt u dit verder lezen! LEES MEER OVER DE STIGMATOUR OP BLZ 4
In dit nummer ZOG MH Actueel
2
STIP Bijeenkomst CJIB en boetes
2
Loopgroep Fit en Happy
3
Stigmatour in Schoonhoven
4
Pesten op het werk
4
Nieuwe cursus jongeren
5
Mindfulness en roken
5
Bericht van de straatadvocaat
6
Over angst
6
Vacature ondersteuner cliëntenkrant
7
Ondersteuningsgroep mantelzorgers
7
GGz Midden-Holland
Te gek festival 20 september
8
Tielweg 3
Workshop ’weer aan het werk gaan’
9
2803 PK Gouda
cliëntenkrant of wilt u de krant thuis
Veranderde zorg in Midden-Holland
10
Tel.: 0182– 51 90 60
ontvangen?
“Ik leer veel van het Maatjesproject”
11
Mail: clië
[email protected]
Indrukken bij de ARBO
12
Website: www.zogmh.nl
Column Geertje Paaij (Metro)
13
Neem dan contact op: Tel: 0182 - 51 90 60 of mail:
[email protected]
Cursus aan het werk
14
Voor meer informatie: Zorgvragersorganisatie
Twitter: @zogmh
Wilt u uw mening geven over de inhoud van deze krant heeft u kopij voor de volgende
P a gi na 2
ZOG MH Actueel Het is inmiddels weer september, hopelijk heeft u genoten van een heerlijke zomer of bent u met vakantie geweest. Het team van de ZOG MH is weer op volle sterkte en gaat weer met energie aan de slag. Per 1 September hebben we twee stagiaires: Christine de Haan en Anne Bruineberg vanuit de MBO BGE opleiding Zadkine in Rotterdam, zij zullen een jaar stagelopen binnen STIP en Herstel en Participatie. Ook heeft het team van de ZOG MH tot eind van dit jaar versterking van trainer Maurits Boote, hij zal de training van jongeren in Arnhem gaan verzorgen. We wensen Christine, Anne en Maurits veel succes! Er is veel vraag naar ervaringsdeskundigheid binnen de jeugdhulp, we zijn blij met deze ontwikkeling! Eind september starten we zelf ook weer een cursus ExpEx (experienced experts) voor jongeren. Ook geven we de curus voor jongeren in Den Haag(start ook deze maand). De ZOG MH is erg blij te kunnen melden dat de subsidies vanuit de gezamenlijke gemeenten in Midden Holland weer zijn toegezegd, ook het project Herstel en Participatie wordt gecontinueerd!). De herstel groepen zijn grotendeels van start gegaan er is nog plek voor deelnemers in sommige groepen. Check de website voor meer informatie. Ook start Nouraddin deze maand een ondersteuningsgroep voor Mantelzorgers van niet-Nederlandse afkomst, deze groep komt 3 keer bij elkaar. Meer informatie kunt u ook op de website vinden. Landelijk zijn we ook actief, we geven o.a. een aantal workshops op congresdagen bv . Congres ‘Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang’(15 sept.), Voor de Jeugddag (5 okt), Congres ‘In de war, uit de war’(16 okt) en staan we 18 okt op de ‘Goudse Vrijwilligersmarkt’. Op 10 okt. hopen we op Daklozendag een mooi evenement te laten plaatsvinden maar dat hangt nog af van bepaalde factoren Hou dus facebook ZOG MH en twitter @ZOG MH in de gaten voor het actuele nieuws! Wellicht ontmoeten we elkaar op de Stigmatour in Schoonhoven op zaterdag 26 september!
Vervolgbijeenkomst CJIB-boetes/gijzeling 15 oktober 14.00 uur Wanneer: donderdag 15 Oktober ’15 Tijd: 14:00 tot 16:00 u Locatie: Tielweg 3, Gouda De grote opkomst en belangstelling van burgers, hulpverleners, vrijwilligersorganisaties en juristen met betrekking tot onze info-uurtje ‘Openstaande boetes? Misschien gegijzeld en de cel in!’ op 1 september jongstleden heeft ons zoveel inspiratie en nieuwe inzichten opgeleverd dat wij het belangrijk vinden om een vervolgbijeenkomst te organiseren. Het onderwerp doet veel stof opwaaien. De ZOG MH streeft naar een betere samenwerking en een heldere regelgeving waarbij participeren voor de kwetsbare doelgroep mogelijk is. Het CJIB streeft ook naar verbetering en erkent de zorgelijke signalen. Zij zullen nu ook aanwezig zijn. De presentatie wordt gehouden door Jolanda Blumers (accountmanager afdeling schuldregeling) van het CJIB. Iedereen is wederom welkom, zeker als je op welke manier dan ook met dit onderwerp te maken hebt. Aanmelding via email:
[email protected]. Toegang gratis!
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 3
Loopgroep ‘Fit en Happy’ Binnen het project Herstel en Participatie zijn we bezig met het opstarten van diverse herstelgroepen. Eén van deze groepen is de loopgroep Fit & Happy, die zal worden geleid door ZOG-vrijwilliger Remco den Heeten. Remco is via het STIP (Steun en InformatiePunt) binnengekomen bij de ZOG MH en heeft hier inmiddels twee cursussen met succes afgerond. Hij heeft zelf ervaring met loopgroepen. Bij de GGZ Rotterdam was hij in 2008 zelf deelnemer. Remco vertelt dat hij die loopgroep annex therapie als zeer positief en prettig heeft ervaren. Hij heeft er veel gebruik van gemaakt en ontwikkelde zich tot een ervaren loper. Na wat onderzoek stelde Remco vast dat er in Gouda nog geen loopgroep bestond voor mensen met psychische kwetsbaarheid, verslavingsachtergrond e.d. Hij heeft toen samen met Marrig van der Werf het plan opgevat zelf een loopgroep te beginnen. Met hulp van de ZOG MH en het Bruisnest is er een plan gemaakt, een mooie folder ontworpen en een start gemaakt met het werven van deelnemers. Remco heeft zelf gezocht naar een geschikte locatie voor de groep en heeft deze uiteindelijk gevonden bij de Langlaufvereniging Gouda in het Groenhovenpark (Tobbepad 4). Hij geeft aan dat de vereniging hem hartelijk ontving en is erg blij met deze locatie. Begin juli is er begonnen met een pilot en de loopgroep heeft op dit moment al vijf vaste deelnemers die op dinsdagmiddag samen lopen. Als gediplomeerd trainer weet Remco de lopers voldoende bij te brengen. Toch heeft hij zelf ook nog een kwetsbare kant en werkt tijdens de sessies ook hard aan zijn eigen herstel. Er is volgens hem een aantal belangrijke pluspunten aan de loopgroep verbonden: -Deelnemen aan een groep/sociale contacten -Positief zelfbeeld/trots zijn op jezelf -Gezonder en fitter voelen -Laagdrempelig: voor iedereen beschikbaar en bereikbaar
MET BEHULP VAN DE ZOG MH EN HET BRUISNEST WERD ER EEN PLAN GEMAAKT, EEN FOLDER ONTWORPEN EN LOPERS GEWORVEN
Het sociale aspect van de loopgroep is heel belangrijk. Na elke sessie is er een door Remco begeleide nazit met koffie en thee, waarbij de deelnemers uitgebreid de gelegenheid hebben ervaringen en belevenissen met elkaar te delen. Er is geen indicatie nodig voor deelname aan de groep. Bovendien is deelname helemaal gratis. Bij voldoende animo is het voornemen om ook op donderdagochtend te starten met een groep, zodat de deelnemers hun favoriete dag kunnen kiezen of zelfs twee keer per week kunnen lopen. De groep zal halverwege september een officiële doop krijgen. Wanneer:
Dinsdag 13.45-16.00 uur
Aanmelding: Remco den Heeten Email:
[email protected]
Tel:
06-16040168
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 4
Stigmatour in Schoonhoven ( vervolg pag. 1) Uiteraard is campagne voeren tegen het opplakken van stigma’s ook deze dag het doel. We hebben op 26 september tot 17.00 uur de tijd om dat op een originele manier te doen. We zullen spelenderwijs in gesprek gaan met voorbijgangers over psychiatrische aandoeningen en de vooroordelen die daarmee onlosmakelijk verbonden zijn. Spel, muziek, theater en dialoog zijn de communicatiemiddelen die we gebruiken om de stigma’s op een ludieke maar hopelijk bijzonder effectieve manier te bestrijden. Met een hele groep bevlogen medewerkers (ervaringsdeskundigen) is de ZOG MH in samenwerking met medewerkers van de Stigmatour de afgelopen tijd bezig geweest om mooie manieren te bedenken waarmee we het publiek in én buiten de bus kunnen overtuigen. Activiteiten in en om de bus - Speeddaten met ervaringsdeskundigen - Vertoning van filmpjes waarop prominente BN’ers vertellen over hun psychische aandoening - Hilarische sketches en activiteiten buiten de bus die een serieuze ondertoon in zich dragen (Achterwerk in de kast, Over de streep, Metamorfose, Wie ben ik?) - Ballonnen en vermaak voor de kleintjes - Het bordspel Een Steekje Los? spelen - Inspirerende blikvangers - Theater - Koffiegesprekken met ambassadeurs van Samen sterk zonder stigma Wanneer: zaterdag 26 september 2015 Tijd: 10.00 – 17.00 uur Waar: Kerkstraat Schoonhoven (Krimpenerwaard) U komt toch ook?
Gepest op de werkvloer geeft klachten Minister Lodewijk Ascher vroeg onlangs met klem om aandacht voor pesterijen op de werkvloer. Net als zaken als overgewicht, baanverlies, echtscheiding en slaapgebrek kunnen zij mentale klachten als depressie en burn-out in de hand werken Recent en vooral omvangrijk meta-onderzoek van de aan de Leidse universiteit verbonden wetenschappers Bart Verkuil en Marc Molendijk onderstreept de zorg van Ascher. Zij brachten de resultaten van 63 afzonderlijke onderzoeken (150.000 mensen) gezamenlijk in kaart en trokken de conclusie dat pesten op het werk “een duidelijke voorspeller van geestelijke klachten” is. “Juist omdat we de gegevens van zoveel onderzoeken hebben samengevoegd, kunnen we dat stellen”, aldus de onderzoekers. “Op basis van één enkel onderzoek kun je dergelijke uitspraken nauwelijks doen. Het grote pluspunt van metaonderzoek is dat je verantwoord stellingen kunt doen. En die luidt dus dat pesten op het werk heel vaak tot klachten leidt.” “De uitkomst verbaast me helemaal niets”, zegt Jennifer Delano, oprichter van de stichting ‘Pesten is niet leuk”.’ “Ga nou eens na hoeveel tijd je steeds weer doorbrengt op je werk. Dat is een heel groot gedeelte van de dag. Als je het daar niet naar je zin hebt, houdt dat dus in dat je heel vaak niet gelukkig bent. Het kan bijna niet anders of dat gegeven leidt op den duur tot serieuze klachten.” Bovendien, stelt Delano, nemen gepeste mensen hun frustraties mee naar huis. “Op de werkvloer zijn ze de uren aan het aftellen. Eenmaal thuis zijn ze zich er steeds van bewust dat het alweer bijna tijd is om naar dat rotwerk toe te moeten. Ze hebben nauwelijks de mogelijkheid om tot zichzelf te komen. Dat is natuurlijk ongelofelijk triest. In heel ernstige gevallen kan pesten op het werk zelfs tot zelfmoord leiden. Dat soort excessen moeten we koste wat het kost voorkomen.”
P a gi na 5
Nieuwe cursus voor jongeren Voor de ZOG MH is het een interessante en relevante aangelegenheid, de cursus die jongeren vanaf 24 september kunnen volgen om te leren hun eigen ervaring in te zetten. Voor trainer Violette Kieft betekent de twaalfdelige reeks lessen zelfs een heuse droom die uitkomt. Violette is medewerker herstel & participatie bij de ZOG MH en werkzaam in diverse projecten. Zij raakte bekend met de organisatie toen zij een jaar geleden aan de Tielweg de cursus voor jongeren volgde. “Daarom is het zo mooi dat ik de cursus nu zelf ga geven”, zegt zij. “Ik heb goede herinneringen aan de cursus en kijk er echt naar uit om te beginnen.” Als cursist ervoer Violette gelijk een unieke verbondenheid tussen de deelnemers, die elkaar nooit eerder hadden gezien. Er ontstond overduidelijk een saamhorigheidsgevoel vanaf het moment dat de jongeren tijdens de eerste les hun vaak turbulente levensverhaal vertelden. “Iedereen ging met een vol hoofd maar voldaan naar huis”, zegt zij. “Al die indrukken die we te verwerken kregen. Maar het zorgde er wel voor dat de omgeving onmiddellijk heel vertrouwd aanvoelde. Onze trainer Dora Wempe heeft dit heel goed begeleid. Nu hoop ik als trainer zelf ook voor openheid te kunnen zorgen. Dat is de basis voor een succesvolle cursus.” Aanmelding:
[email protected] (Violette Kieft) Tel: 0182-519060 Voor meer info zie www.zogmh.nl
Mindfulness en roken Mentale oefeningen zoals mindfulness onderdrukken de onbewuste prikkels om een sigaret op te steken. Dit meldde de Britse gezondheidssite Medical News Today onlangs naar aanleiding van een onderzoek van de Texas Tech University en de University of Oregon. Een groep van 33 rokers volgde veertien dagen lang een intensieve mindfulnesstraining. Na deze training bleek dat de verslaafden gedurende die periode gemiddeld 60% minder sigaretten waren gaan roken. Dit was geheel onbewust gegaan: de deelnemers hadden niet of nauwelijks door dat hun rookgedrag afnam. Volgens de onderzoekers zorgt het populaire mindfulness ervoor dat rokers meer controle over hun gedachten krijgen. Dat onderdrukt op zijn beurt weer de onbewuste prikkels die aanzetten tot het willen opsteken van een sigaret. Dat de rokende deelnemers door de mindfulnesstraining minder gestrest raakten, droeg ook flink bij aan de afname. Verrassend genoeg was er geen correlatie waarneembaar tussen afname van het rookgedrag en de wilskracht om te stoppen. Dit impliceert dat ook rokers met weinig wilskracht baat kunnen hebben bij mentale training: er liggen dus volop kansen. Overigens is het nog maar de vraag of ook cliënten met psychische kwetsbaarheid er verstandig aan doen om ten koste van alles te willen stoppen met roken. Helemaal wanneer zij opgenomen zijn, zorgt het roken voor een bijzonder welkome regulering van het ademhalingsproces. Niet voor niets zijn psychiatrische instellingen vaak uitgerust met een sigarettenautomaat. Cliënten met een moeizame financiële positie wordt bovendien door de verpleegpost geregeld een zelfgemaakte sigaret aangeboden.
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 6
Bericht van de straatadvocaat Dilemma's van een straatadvocaat: een goed advies is nooit weg. Ik ben nu ongeveer vier jaar actief in Midden-Holland als straatadvocaat. Lang genoeg om ingeburgerd te zijn in het veld van zorg- en welzijn, woningcorporaties, gemeentelijke organisaties, steun- en vrijwilligersorganisaties en ga zo maar door. Je zou zo denken dat de sociale kaart en straatkaart (de editie 2015 is bijna rond) mij wel heel eigen zijn. Had je gedacht , ja. Vaak is het toch zoeken bij wie je terecht kunt, welke regeltjes er weer veranderd zijn en wie nou precies waarover beslist. O wee als je niet precies de juiste print van een bankafschrift inlevert bij het aanvragen van een WWB (tegenwoordig Participatiewet)-uitkering. O wee, wij gunnen je het wel, maar je voldoet niet aan de voorwaarden. 2015 is het jaar van de verandering - van de transitie en transformatie. In 2015 wordt de gemeente overal verantwoordelijk voor. En dat kan ik merken. Deden er in de afgelopen jaren met name (dreigend) dak- en thuislozen een beroep op mij als straatadvocaat. Tegenwoordig doen ook zeker drie tot vier keer per maand leden van een Sociaal Team, hulpverleners uit de GGZ en RIBW-en, medewerkers van de Reclassering of familieleden van... een beroep op me. Zij vragen me om mee te denken, een advies te geven of hen te ondersteunen bij een bezwaar tegen een beslissing/rechtszaak of zorgplan. Mijn dilemma: moet ik hierop ingaan of is dat meewerken aan afbraak van zorg- en hulpverlening? Laat ik mijn expertise gebruiken om ook hier vraagbaak en/of bemiddelaar te zijn? Een goed advies is nooit weg natuurlijk. Dit doe ik dan ook meestal. Laat ik hier het signaal afgeven dat 'die gewone mensen' vaak zoekende of de weg kwijt zijn. Mijn advies: managers en bestuurders, doe daar iets aan! Met vriendelijke groet, Aart Jongejan straatadvocaat
Over angst Angst remt je af. Het nieuwe onbekende wordt vaak als iets engs gezien, waardoor je in situaties blijft plakken waarin je je helemaal niet goed voelt. Maar het voelt vertrouwd, dus veilig. Verandering lijkt bedreigend, maar kan zelfs heel verfrissend zijn. Moed is niet vrij zijn van angst, maar bang zijn en toch doorgaan.., (David Ost) Wie is er nooit zenuwachtig, angstig, gespannen of onzeker? Het is alleen aan jou hoe je er ermee omgaat. Ga je situaties uit de weg of ga je er doorheen? Wat mij helpt is om situaties minder eng te maken. Ikzelf heb de laatste jaren gelukkig weinig last van angst en onzekerheid. Af en toe op een verjaardag, receptie of plekken waar ik weinig kom. Soms moet ik met de auto naar een plaats waar ik niet eerder ben geweest. Mijn angst is om te verdwalen, ook al woon ik in Nederland en kan ik de weg vragen. Ik ben blij met de TomTom, die volg ik blindelings. Hoe zou ik zonder moeten?! Als je situaties gaat vermijden wordt de angst alleen maar sterker en wordt het moelijker om dingen op te pakken. Onbewust en automatisch laat ik mijn man altijd rijden, hij is tenslotte de professional (vrachtwagenchauffeur). Misschien moet ik daar maar eens verandering in brengen. Met vriendelijke groet, Marijke De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 7
Vacature ondersteuner redactie Cliëntenkrant Ondersteuner redactie Cliëntenkrant (op vrijwillige basis, voor 4 uur per week). Elke twee maanden brengt de redactie een krant uit. De redactie komt regelmatig bij elkaar en is cliënt gestuurd. Wat vragen wij van jou: · Eigen ervaringen in de GGZ verslavingszorg en/of maatschappelijk opvang · De cursus “Werken met eigen ervaring” gevolgd is een pré · Afstemmen met medewerkers ZOG MH · Er met de redactie voor zorgen dat krant (en evt. website ) elke 2 maanden gereed is · Handig in woord en beeld · Kunnen werken met Word en Publisher (snel te leren) · Creativiteit · Leiding geven aan een groep vrijwilligers Wat kunnen wij jou bieden: · Intervisie · Een goede leerervaring · Onkostenvergoeding, vrijwilligersvergoeding · Een prettige en uitdagende en stimulerende werkomgeving · Mogelijkheid tot volgen van aanvullende cursussen indien van toepassing Voor meer informatie of brief/ CV sturen aan Petra van Buren, Directeur ZOG MH, Tel: 0182-519060 email:
[email protected]
Ondersteuningsgroep voor Mantelzorgers voor niet Nederlandse afkomst Voor vrouwen met een andere culturele achtergrond die de zorg hebben voor een familielid, heeft de Zorgvragers Organisatie GGZ Midden Holland (ZOG MH) een ondersteuningsgroep. De zorg voor een familielid kan mooi zijn en voldoening geven, maar kan ook een zware belasting zijn voor degene die de zorg geeft. Door de veelal zware taak die op haar schouders rust, krijgt ook de mantelzorger soms lichamelijke of psychische klachten. Veelal hebben mantelzorgers behoefte aan ondersteuning, maar hoe organiseer je dat? In deze groep kunnen mantelzorgers ervaringen uitwisselen over hun aanpak, vaardigheden leren om met de zorgvrager en zijn of haar ziekte om te gaan. Maar bijvoorbeeld ook over het bespreekbaar maken “wanneer de zorg te zwaar wordt” en “de invloed van opvoeding en geloof” bij het geven/volhouden van mantelzorg? De groep komt drie keer bij elkaar op 17 september, 01 oktober en 15 oktober 2015 in Gouda Elke bijeenkomst duurt ongeveer 1,5 uur Ook mantelzorgers van buiten Gouda zijn welkom. Voor aanmelden en/of meer informatie kunt u zich wenden tot : Nouraddin El Ouahabi, email:
[email protected] of Tel. 0182 –519060 De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 8
Te Gek festival 20 september Bij Fort Vechten is op de dag van de aankomst van de Socialrun (zondag 20 september) het ‘Te gek!? festival’. Er is naast muziek, een drankje, eten en gezelligheid ook een inhoudelijk programma voor jong en oud.
· · · · · · · · ·
Workshops (o.a. dansen & rappen) Filmvertoningen Theater (live) Muziek Lekker (biologisch) eten uit de regio Kinderprogramma Stands Een variant op de Ted Talks Een presentatie van het boek ‘99 keer het is altijd anders dan je denkt’. Tijdens deze presentatie zullen oud-politicus Hans Wiegel en Willeke Alberti samen een duet zingen · En uiteraard de finish en huldiging van de teams die meedoen aan de Socialrun Kortom het festival is een evenement waarbij iedereen welkom is. Wanneer: 20 september 2015 van 12.00 – 20.00 uurWaar: Fort Vechten in Bunnik (vlak bij Utrecht). Entree: € 0,Inschrijving: www.samensterktegenstigma.nl
Workshop weer aan het werk, hoe doe je dat? Op 31 augustus hebben ervaringsdeskundigen van de ZOG MH de workshop “Weer gaan werken, hoe doe je dat?” geven voor gemeente ambtenaren re-integratie uit Gouda. In de workshop vertelden de ervaringsdeskundigen hoe zij hun eigen re integratie traject ervaren hebben, wat wel en niet werkte en wat ze nu doen aan betaald of vrijwilligers werk. Ook werden er rollenspellen gedaan waarbij op luchtige wijze inzicht werd gegeven in de interne dialogen die de gesprekspartners vaak hebben tijdens een gesprek. De workshop was al eerder gegeven voor gemeente ambtenaren uit de Krimpenerwaard. De ambtenaren uit Krimpenerwaard vonden het fijn om hun dienstverlening eens vanuit een ander perspectief te zien, door de ogen van de klant. Ze zagen dat als de klant iemand meeneemt naar een gesprek dat heel helpend kan zijn. Ook leerden ze dat goed doorvragen meer inzicht geeft. En dat het beter is om de klant niet onder druk te zetten of een plan op te leggen maar dat het effectiever is om de klant zelf te vragen zijn eigen plan op te stellen. De medewerkers van de gemeente Gouda waren ook onder de indruk van de openheid en eerlijkheid van de ervaringsdeskundigen. Ze vonden dat vooral de rollenspellen veel inzicht gaven in wat er kan spelen bij hun klanten. Een re-integratiecoach die al 17 jaar in het vak zat, gaf aan het nooit zo bekeken te hebben en nieuwe inzichten te hebben gekregen. Een volgende stap zou kunnen zijn om eens te kijken naar de regelgeving en wat daarin de speelruimte is. Uiteindelijk hebben we allemaal hetzelfde doel, dat alle burgers, ook de zogenaamd kwetsbare, weer duurzaam meedoen en een zinvolle bijdrage kunnen leveren. We hopen dat we in meerdere gemeenten deze workshop kunnen geven! De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 9
Voorlichtingsavond Bipolaire Stoornis 15 september 19.30 uur Wat is een bipolaire stoornis (ook wel manisch-depressieve stoornis genoemd)? Wat zijn symptomen en hoe herken je die? Wat kun je zelf doen? Wat kunnen je familie en vrienden doen? Wanneer schakel je professionele hulp in en wat zijn de behandelmogelijkheden? DINSDAG 15 SEPTEMBER 2015 Tijd: 19.30 uur tot 21.30 uur Locatie: De Veste, Ridder van Catsweg 300, Gouda SPREKERS Een ervaringsdeskundige van ZOG MH Een psycholoog van GGZ RivierduinenMidden-Holland Gelegenheid tot vragen stellen en discussie Vrije toegang Meer informatie: GGZ Rivierduinen Midden-Holland tel 0182-563600
Ervaringen in de jeugdhulp?! Meld het ons! Doe mee en meld uwe ervaringen bij: WWW.MONITORTRANSITIEJEUGD.NL Een samenwerking van landelijke cliëntenorganisaties: LPGGz, LOC, IEDER(I)N, MEE NL, Zorgbelang NL en Uw Ouderplatform
De Monitor Transitie Jeugd zorgt dat signalen van ouders en jongeren over de veranderingen op het terrein van jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugd- reclassering op de juiste plek terechtkomen. Ons doel is knel- punten tijdig in beeld te krijgen zodat het zorgveld, de landelijke en lokale overheid en andere betrokkenen in staat zijn om hun dienstverlening te verbeteren
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 0
Veranderingen binnen GGZ Rivierduinen Midden Holland Er is in de regio Midden-Holland bij cliënten nog altijd veel onbegrip en onduidelijkheid over de herinrichting van de zorgfuncties die per 1 juni 2015 is aangevangen. De ZOG MH verzocht GGZ Rijnstreek / Midden-Holland om een overzicht van de veranderingen. Acute Psychiatrie Om de zorg meer op maat te kunnen leveren, is de crisisdienst aangepast en is er een team IHT (Intensive Home Treatment) in het leven geroepen. Locatie Gouda had al langer een vast team dat de crisissen binnen kantooruren bediende. Deze teams hebben hun aanwezigheid uitgebreid naar de avond en zijn tot 23.00 uur in de regio werkzaam. Binnen kantoortijden is de dienst samen gevoegd met de regio Rijnstreek. Daarnaast is de regio voor de crisisdienst buiten kantooruren uitgebreid met de regio Alphen aan den Rijn. Dit betekent dat we nu één team buiten kantooruren hebben, bestaande uit een SPV en een psychiater, dat de regio’s Haagstreek/Zoetermeer en Gouda/Alphen bedient. IHT (intensive home treatment) Per 1 juni is gestart met een team IHT. Er is een verpleegkundige toegevoegd aan het team om ambulante cliënten in de thuissituatie te ondersteunen, om zo opname te voorkomen of ontslag uit de kliniek te begeleiden of te bevorderen. Kliniek Per 1 juli zijn de afdelingen van de kliniek volwassenen in Gouda verhuisd naar de locatie Alphen aan den Rijn, de Noorderkeerkring 20. Dit zal mogelijk een tijdelijke situatie zijn tot Rivierduinen definitief besluit waar alle klinische voorzieningen een plek krijgen. De open opname-afdeling is met de komst van het IHT opgeheven. De bestaande SOR, TOR en BOR-regelingen zijn grotendeels afgebouwd en zullen waar dit nodig is vervangen worden door de inzet van het IHT. Polikliniek Voor de poli zijn er veel interne veranderingen die niet zozeer de directe cliëntenzorg raken maar wel een kwaliteitsverbetering moet opleveren. Er wordt nu gewerkt aan een versnelde intake en snellere doorlooptijden. Een aantal cliënten dat er voor in aanmerking komt wordt aangemeld voor de wijkgerichte psychiatrie of zijn reeds daar naartoe overgeplaatst. Wijkgerichte Psychiatrie Er zijn drie wijkteams gevormd in de regio Midden Holland, te weten Wijkteam Noord, West en Zuid. Deze teams zijn sterk multidisciplinair samengesteld en richten zich met name op cliënten met een ernstige en langdurende psychiatrische aandoening. Naast de behandeling van de stoornis wordt op levensgebieden als wonen, werk en sociale contacten naar herstel gewerkt. Een wijkteam bedient ongeveer 225 cliënten waarbij de mogelijkheid tot opschaling van zorg aanwezig is. Het team zal voor 50 % de contacten met de cliënten in hun eigen omgeving hebben, zodat aansluiting bij het aanwezige sociale netwerk vergemakkelijkt wordt. De verwachting is dat de teams eind 2015 volledig op sterkte zijn en alle cliënten die in aanmerking komen voor deze zorgfunctie, ook daadwerkelijk in zorg zijn. We zijn bezig aansluiting te vinden met de door de gemeenten opgezette sociale teams die voornamelijk de WMO-taken uitvoeren. Robert Zandvliet, manager GGZ Midden-Holland/ Rijnstreek Rivierduinen De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 1
“Ik leer veel van het maatjesproject” Ja, Elgar Peverelli (21) werd vooral maatje omdat hij het belangrijk vindt om zich voor de medemens in te zetten. Daarnaast, zegt de student maatschappelijk werk en dienstverlening, was het lekker meegenomen dat er studiepunten aan zijn hulp verbonden zijn. Na een gesprek met Violette Kieft, de coördinator van het Maatjesproject, werd Elgar gekoppeld aan Zakaria (23). Als geboren Colombiaan had hij er wel vertrouwen in dat hij wat kon betekenen voor Zakaria, die in Marokko opgroeide en pas drie jaar in Nederland woont. “Ik ben al op mijn derde geadopteerd en voel me echt wel Nederlander”, vertelt Elgar. “Maar door mijn buitenlandse afkomst kon ik me ook verplaatsen in de situatie van Zakaria.” “Zakaria spreekt nog niet perfect Nederlands en één van de dingen die we samen zijn gaan doen, is oefenen op de taal”, vervolgt Elgar. “Daarnaast hebben we inmiddels al een aantal leuke gesprekken over het land Nederland en zijn gebruiken en gewoontes gehad. Zakaria staat er echt voor open om meer te weten te komen over het land waar hij zich gehuisvest heeft. Onze gesprekken verlopen niet altijd even soepel, wat veel met het taalprobleem te maken heeft. Maar Zakaria doet erg zijn best en dat is voor mij ook leuk. En leerzaam natuurlijk, want ik steek echt veel op van mijn activiteiten voor het Maatjesproject. Elke persoon is uniek en vraagt om een eigen benadering. Dat zal ik later in mijn werk ook zeker ondervinden.” In de drie maanden dat Elgar en Zakaria contact hebben, kwam ook het woord “adoptie” ter sprake. Het was voor Elgar een hele kunst dat begrip aan zijn gesprekspartner uit te leggen. “Hij begreep het gewoon niet”, vertelt Elgar die met het Maatjesproject een contract voor een half jaar is aangegaan. “In Marokko is Zakaria simpelweg niet bekend geraakt met het begrip “adoptie”. Hij was verbaasd dat ik niet gelijk naar mijn biologische moeder was gaan zoeken. Ik vind het leuk om hem spelenderwijs bekend te laten worden met Nederland. Ik heb Zakaria ook al uitgelegd dat wij hier een ‘constitutionele monarchie’ hebben.” Hechte vrienden zullen Elgar en Zakaria niet worden. “Maar dat hoeft ook niet”, zegt Elgar. “Ik vind het gewoon mooi dat we eens per week samen kunnen zijn. Soms ga ik ook langs bij de bakkerij waar Zakaria werkt en dat stelt hij erg op prijs. Elke keer als ik kom, ga ik met een tas stokbrood naar huis. Daarmee toont Zakaria zijn dankbaarheid voor mijn inspanningen.” Wanneer het halfjaar erop zit, bepalen Elgar en Zakaria in samenwerking met Violette Kieft of de termijn wordt verlengd of niet. “Dat weten we nog niet”, besluit Elgar. “Het zou kunnen dat Zakaria het verfrissend vindt om een nieuw maatje te krijgen. Helemaal prima, dat moet hijzelf bepalen. Dan kijk ik gewoon verder en laat me aan een ander persoon koppelen. Want ik ben zeker van plan dit mooie en nuttige werk te blijven doen. Het is mijn ambitie om ooit op een woonlocatie werkzaam te zijn en mensen individueel te begeleiden. Een mooiere leerschool dan dit Maatjesproject kan ik mij echt nauwelijks indenken.” Voor meer informatie Maatjesproject: Violette Kieft Email:
[email protected] tel 0182-519060
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 2
Indrukken bij de ARBO Ik stond voor een enorm hoog gebouw waar de bordjes mij vertelden dat ik op verdieping 1 moest zijn. Dus stapte ik de lift in om er niet minder dan een minuut later uit te stappen. Ik kwam in een leegstaande hal terecht en na een beetje logisch nadenken sloeg ik rechtsaf. Aan het einde van de lange gang kwam ik in een brede ruimte terecht met een tamelijk onduidelijke balie; deze was slechts een centimeter of 10 hoger geplaatst. Vanuit de hoogte heette een vriendelijke baliemevrouw mij welkom en zei dat ik nog even plaats moest nemen in de wachtruimte. Dan zou meneer X mij vanzelf komen ophalen. Natuurlijk vroeg ik mij af of dit met opzet zo formeel liep. Ik had nu al merkwaardig gevoel bij de ARBO-dienst, die mij wel even zou laten voelen dat ik ónder deze mensen viel. De wachtruimte was het benoemen waard, want rechts van de balie bevond zich een heus zitje op een tapijt. Het idee op zich vond ik leuk, alleen was het salontafeltje erg klein en het kleed niet al te groot. Iemand met een dwangstoornis zal de stoelen geplaatst hebben dacht ik, want ze stonden netjes om het tafeltje. Maar ook zeer secuur met de poten precies helemaal op het kleed. Aan de andere kant van de ruimte stond een enorme steigerhouten tafel met barkrukken er omheen. Op tafel lagen allerlei tijdschriften; over de ARBO uiteraard, maar ook lag er bijvoorbeeld de Happinezz en de Flow. Ik was nog maar tien minuten in het gebouw aanwezig, maar een scala aan indrukken had zich al aan mij opgedrongen. Alleen al die felle kleuren van de Happinnezz…
IK WAS NOG MAAR TIEN MINUTEN BINNEN, MAAR EEN SCALA AAN INDRUKKEN HAD ZICH AL AAN MIJ OPGEDRONGEN
Achter mij was een behoorlijke wand waarneembaar die verdeeld was in verschillend gekleurde vlakken. Sommige vlakken waren versierd met rustgevende plaatjes, zoals een klein kind dat een paardenbloem blaast. Een aantal vlakken was alleen gekleurd, maar de meeste waren bedrukt met krachtige spreuken als: “Een schouderklop kost minder dan een bonus”. En helemaal opvallend: naast de balie stond een enorme bak met appels, bedoeld voor iedereen die trek had en zo gestimuleerd werd om iets gezonds te nemen. Er was de ARBO-dienst kennelijk alles aan gelegen om de bezoeker op zijn gemak te stellen. Er kwam een kleine man aangelopen die leuk was om naar te kijken, ondanks zijn lengte. Even later zat ik tegenover hem bij zijn bureau en ik vergat helemaal dat hij waarschijnlijk met zijn voeten boven de grond aan het trappelen was. Maar ik zat daar natuurlijk niet voor zijn looks. Hij was nog altijd arts en vroeg mij te vertellen waarom ik ziek was. Wat schetste mijn verbazing: ik kreeg precies vijf minuten de tijd. Na een reis naar Rotterdam en een ontvangst in een monsterlijk groot gebouw met al zijn zalen, kreeg ik liefst vijf minuten de tijd om mijn verhaal te doen. Ik heb de ernstig verkorte versie gebruikt. Toen ik afrondde omdat ik aan zijn gedraai en geknik merkte dat het tijd was, keek ik hem afwachtend aan. Ik voelde mezelf helemaal in de rol van patiënt glijden; ik ging achterover zitten en luisteren naar wat meneer de arts mij te vertellen had. De dokter liet toen zijn schouders hangen, boog zijn hoofd iets naar voren nadat hij me doordringend had aangekeken en zei...helemaal niets. Hij brieste alleen een beetje, als een paard zeg maar. Hij zuchtte even, verzamelde via zijn neus een hoop lucht in zijn longen en kreunde vervolgens iets als “zwaar hoor”. Daarna keek hij me aan en glimlachte lief, dat dan weer wel. Ik bedacht maar dat dit zijn manier was om empathie te tonen.
Met vriendelijke groeten Annika De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 3
Het niemandsland van een moeder Ik pak je hand die krachteloos op het vertrouwde wafelreliëfpatroon ligt. Op de bewakingsmonitor zie ik je hartritme voorbijkomen. Je ademhaling is rustig en ik put er hoop uit. Mijn ogen dwalen over je gehavende gezicht en ik vraag me af wie dit jou geflikt heeft. I Is het die gabber die jou in zijn greep had op Twitter? Of was het iemand uit de wereld van de rappers en gangsters? Op Facebook zocht jij ze vaak op. Zij zijn jouw idolen. Je profileerde jezelf als 'aso-bitch onder de rappers' en ging steeds een stapje verder. Aan mij, je moeder, heb je geen boodschap. Voor jou ben ik dat rotwijf die achter jouw diagnose schizofrenie zit. Ik ben immuun geraakt voor jouw scheldpartijen en heb me aangeleerd dat ik de oren en ogen ben van de GGZ. Die is immers nog steeds blind voor de gevaren van social media? Een paar jaar geleden nam je de benen uit een GGZ-kliniek, op weg naar een 'vriend' die jou via Facebook inpalmde. Hij nam je mee naar een pooier die jou wel 'een goed poppetje' vond. Toen hij een pistool tegen je hoofd zette, sprong je in paniek door een raam. De pooier verkreeg vrijspraak, jij een revalidatietraject. In hetzelfde ziekenhuis waar je nu ligt, werd je geboren. Je had een smal gezichtje en donshaartjes op je rug. Toen je op mijn buik werd gelegd, ontwaakte meteen mijn oerinstinct. Je was mijn dochter en ik zou je beschermen tegen al het kwaad in de wereld. Jouw garnalenvingertjes omklemmen allang niet meer vol vertrouwen mijn hand. Je bent een jonge kwetsbare vrouw die een afkeer heeft van bemoeizucht en haar ernstige psychiatrische aandoening niet onder ogen wil zien. Jouw hand vertoont nu afgekloven nagels en nicotine bevlekte vingers. Ik waande jou de laatste maand veilig op de gesloten afdeling van een nieuwe GGZ-kliniek. Totdat ik een niets-verhullende foto kreeg toegespeeld die op jouw Facebookpagina pronkte. Nota bene genomen op je kamer in de kliniek. Ik sloeg alarm. De GGZ beschermt kwetsbare patiënten niet tegen de gevaren van de online wereld. Zij denken dat de offline wereld het enige gevaar is. Ik hoor een zacht gehuil totdat het tot me doordringt dat ik dat zelf ben. Na een paar minuten besef ik dat ik een nachtmerrie had. Je kan goddank voorlopig niet meer op internet. De familievertrouwenspersoon belde door dat er maatregelen genomen zijn onder het mom van 'goed hulpverlenerschap'. Verder blijft het doodstil. Je hebt de GGZ en je mentor immers een spreekverbod opgelegd? Ik voel me goddomme zo eenzaam! Bron: MetroNieuws: Geertje Paaij
Naar aanleiding van deze column in Metronieuws zijn kamervragen gesteld over het gebruik van social media in het GGZ.
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 4
Cursussen Project Herstel & Participatie
Wil je graag (weer) aan het werk en ben je ongewild werkloos? Training ‘de kracht van kwetsbaarheid' Doel:
Zicht krijgen op kennis ontstaan door ervaringen met (psychische) kwetsbaarheid en hoe deze ervaringskennis te gebruiken om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.
Duur:
4 bijeenkomsten van 2,5 uur
Inhoud:
In de training worden ervaringen met elkaar gedeeld. Aan de hand van verschillende werkvormen wordt geïnventariseerd welke kennis je met jouw eigen ervaringen hebt opgedaan. Welke specifieke vaardigheden en kwaliteiten heb jij ontwikkeld door ervaringskennis en hoe zou je deze kunnen gebruiken om je kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Naar behoefte kan geoefend worden met hoe ervaringskennis in te zetten in bijvoorbeeld sollicitatiegesprekken.
Voor wie:
Voor iedereen die gemotiveerd is om de eigen kwetsbaarheid om te zetten in kracht
Wil je graag (weer) gaan werken, maar ben je ongewild werkloos? Heb je bijvoorbeeld angst voor solliciteren, of zie je er vanaf omdat je denkt op grond van je (psychische) kwetsbaarheid toch niet aangenomen te worden? Heb je de ervaring dat er op de arbeidsmarkt te weinig gekeken wordt naar kwaliteiten en mogelijkheden?
Flexibiliteit Creativiteit onderhandelen doorzettingsvermogen inlevingsvermogen
ongewild werkloos? angst voor solliciteren? ongelijke kansen? onbenutte kwaliteiten? stigma?
Het leven met (psychische) kwetsbaarheid en bijvoorbeeld het verlies van maatschappelijke rollen, stigmatisering, uitsluiting, te maken krijgen met hulpverlening en overheidsinstanties kan unieke kennis opleveren. Deze ervaringskennis kan, mits functioneel toegepast, bruikbaar zijn om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten
Meer informatie of vragen over de cursussen die vallen onder het project ‘Herstel en Participatie kun je terecht bij: Marrig van der Werf Coördinator Herstel en Participatie Tel: 0182-519060 | 06 – 16 70 19 69 E-mail:
[email protected]
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 5
Eindbestemming Griekenland Mijn diepste verlangen was om gewoon met ons drietjes op vakantie te gaan. Ik wilde zo graag ook een keer mijn kinderen een herinnering meegeven, aan een land dat wij allen nog nooit gezien hadden. Ik was bang, mijn hoofd tolde. Stel dat er iets mis zou gaan, wie zou er dan voor mijn kinderen zorgen? Ik vroeg mezelf af waarom ik smoesjes verzon om niet te hoeven gaan. Ik had zo’n sterk verantwoordelijkheidsgevoel naar mijn meisjes toe. De controle kwijt zijn, hoe eng was dat wel niet voor me? Ik zou niet tegen die piloot kunnen zeggen; heb je wel de juiste route en heb je genoeg benzine? Of: volgens mij moet je hier linksaf. Kon ik dan echt niets verzinnen om gewoon thuis te blijven? Ik bekeek wat folders en zag een hotel dat er prachtig uitzag. Het had alle comfort dat je maar kan wensen. Ook mijn dochters vonden het een schitterend oord en zagen zichzelf al liggen in het zwembad. Ik rekende het totaalbedrag uit en eigenlijk schrok ik van de prijs. Het was een betaalbare vakantie, zag ik tot mijn schrik. Alle doemscenario’s kwamen in mijn hoofd op. Ik gooide de folders in de kast. Na een paar weken bekeek ik het hotel nog een keer en ik besefte dat het hotel vol zou kunnen raken: niet te lang wachten met boeken dus. Ik deed mijn verhaal op het reisbureau, vertelde over mijn angst; de dame achter de balie was heel begripvol en zocht alles uit wat ik nog wilde weten. Ik hoorde haar even later vriendelijk vragen: wilt u anders een optie op dit hotel? Een optie, gelukkig, zodat ik nog 4 dagen bedenktijd had. Ik had de beslissing al genomen, alleen mijn hoofd moest hier nog aan wennen. Ik besprak met mijn kinderen dat ik het eigenlijk wel spannend vond. “Mam, dan blijven we toch thuis, we gaan toch al met papa op vakantie” Ik dacht: thuisblijven zou wel makkelijk zijn, maar als ik nu niet ga, doe ik het waarschijnlijk volgend jaar weer niet. Ik ging daarom naar het reisbureau om de optie definitief te maken. Toen ik daar zat, bonkte mijn hart in mijn keel. Alsof ik al in Griekenland was met 40 graden zo zat ik er te zweten. Het water brandde inmiddels in mijn ogen en de jonge vrouw die mij hielp hoorde ik in de verte zeggen ”Wilt u een glas water, mevrouw?” “Nee dankjewel”, kwam er zachtjes uit mijn mond. “Ik wil graag alles afronden.” Eén druk op de knop en de vakantie was van ons. Zouden we hem definitief maken? Met tranen stromend langs mijn wangen hoorde ik mezelf heel timide ja zeggen. Inmiddels zijn we jaren verder, we zijn vaak naar Griekenland geweest Nu weet ik dat het heerlijk is om juist de controle uit handen te geven Mijn dochters hebben nu zelfs meer dan één herinnering aan een vakantie met mama en ik voel me trots als ik ze over een vakantie hoor praten. Als je iets echt graag wilt, pak de regie!!
Met vriendelijke groet Silvia van Soest, sinds juni als vrijwilliger werkzaam bij de receptie De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland
P a gi na 1 6
Adressen en Meetings Vanuit de ZOG MH:
Spreekuur allochtonen
Overig
STIP Gouda (voor Midden Holland)
Krimpenerwaard
Kwintes Autisme-soos
Tielweg 3, Gouda
Op locatie: Oranjeplaats 45B, Schoonhoven
Paradijs 2 Gouda
Eerste woensdag van de maand
Programma :
13.00-16.30 uur Waddinxveen (de voedselbank)
http://www.kwintes.nl/activering/ dagactiviteiten/gouda_-_soos
Noordkade 64
Het Auticafé Zuidplas
Elke 1e donderdag v. d maand
Jongerencentrum ’t Blok, elke tweede dinsdag van de maand, vanaf 19.30 u jsermanpad 1, Nieuwerkerk a/d Ijssel
0182 - 54 98 13 mail:
[email protected] open inloop ma t/m vrij 11.00 tot 15.00 uur
STIP op locatie: Ondersteuningshuis Voor cliënten van de voedselbank Stationsplein 6, Gouda Donderdag 14.00-15.30 uur
9.00-11.00 uur
Om de 2 weken op vrijdagavond
De straatadvocaat: Aart Jongejan Meer info: www.jeugdwerkzuidplas.nl Tielweg 3, Gouda tel. 06-22144689
STIP op locatie: Praatcafé: “Geen Cent Teveel’’
mail:
[email protected] Maandag en donderdag
Elke avond eetcafé vanaf 17.00 uur
Paradijs: Rozendaal 18 Gouda Woensdag 10.30-12.30 uur
REAKT Eetcafé
Zelfhulpgroepen
Hoge Gouwe 65. Gouda (ma t/m vrij)
Anonieme Alcoholisten STIP op locatie:
Werkgroep ‘Nieuw Begin’
Hoge Gouwe 65 (Dak- en thuislozen)
Industriestraat 1a, Gouda
Elke dinsdag (gehele dag) Aart Jongejan
Bijeenkomst: maandag: 20:00 06-11243449 of 06-40322243
Spreekuur allochtonen Gouda
Cocaine Anonymous
Tielweg 3, Gouda
Werkgroep Gouda
Donderdag 10.00-12.00 uur
Boelekade 3, 2806 AS Gouda
0182-519060 mail:
[email protected] Op locatie: Elke vrijdag 09:00-12:00 Nelson Mandela Centrum, Wilsonplein 2 te Gouda
Vanuit Ypsilon: (familie) Mantelzorgspreekuur Tielweg 3 Alleen op afspraak. telefonisch via 0182-352140, Anneke de Vries, of via mail
[email protected] (0f via STIP) Gespreksgroep Ypsilon Elke derde woensdag van de even maand, 20:00- 22.00 uur Thijsselaan 45 Gouda Wies van den Nieuwendijk
[email protected]
De ZOG MH is een belangenorganisatie voor cliënten en hun naasten in de GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang in Midden-Holland