31

Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 27 maart 2007 Nummer voorstel: 2007/31 Voor raadsvergadering d.d.:

10-04-2007

Agendapunt:

20

Onderwerp: Opvang dakloze asielzoekers Aan de raad van de gemeente Steenwijkerland wordt voorgesteld te besluiten: Conceptbesluit: De volgende criteria van Inlia als toetsingscriteria voor opvang van asielzoekers over te nemen. Vanuit humanitaire en openbare orde overwegingen wordt een tijdelijke noodopvangvoorziening geboden ten behoeve van specifiek benoemde categorieën asielzoekers, die zonder voorzieningen van rijkswege verblijven of ingeschreven staan in de gemeente, en geen mogelijkheden hebben om (zelf of via derden) onderdak te verkrijgen en in hun onderhoud te voorzien. De doelgroepen zijn: 1.

Legaal in Nederland verblijvende asielzoekers die verstoken zijn van voorzieningen van rijkswege; geen opvang/huisvesting, geen inkomsten/uitkering, geen verzekering (ziektekosten en WA);

2.

Asielzoekers die actief en controleerbaar meewerken aan hun vertrek na definitieve afwijzing van hun aanvraag om toelating maar dit niet binnen de door de rijksoverheid gestelde 28 dagentermijn kunnen realiseren en daardoor buiten de voorzieningen van rijkswege komen te vallen;

3.

Asielzoekers voor wie het voor het gemeentebestuur op humanitaire gronden onacceptabel is dat zij buiten enige vorm van opvang verblijven. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een ernstig zieke persoon of een hoogzwangere vrouw.

Deze criteria worden met terugwerkende kracht per 2006 ingevoerd.

1

Het tekort 2006 van € 44.344,00 wordt ten laste gebracht van het te verwachten positieve resultaat op de rekening 2006. En voor het jaar 2007 middels het voteren van een aanvullend krediet ad € 96.555,00 ten laste van de algemene reserve. Mocht de exploitatierekening lager uitvallen in enig jaar dan de berekende subsidie dan wordt er afgerekend op het exploitatietekort. Samenvatting: Er is verschil in interpretatie van de Criteria Noodopvang Dakloze Asielzoekers tussen gemeente en Nodas, de stichting die de opvang zonder tussenkomst van de gemeente regelt. De ontstane situatie geeft bij beide partijen ongewenste spanningen en irritaties. Voorgesteld wordt de gemeentelijke criteria te herzien en die van Inlia te over te nemen en voor het tekort van 2006 van € 44.344 dekking te vinden in het te verwachten positief resultaat op de rekening 2006. Voor het tekort 2007 van € 96.555 wordt voorgesteld dit te halen uit de algemene reserve. Indien de exploitatierekening lager is dan de berekende subsidie dan wordt afgerekend op het exploitatietekort. Voor 2008 e.v. wordt een claim ingediend. Aanleiding Gedurende ruim twee jaar achtereen heeft Stichting Noodhulp Dakloze Asielzoekers (Nodas) problemen met de financiering van de kosten voor de opvang van asielzoekers. Oorzaak is dat er een verschil is in interpretatie in de uitleg van de Criteria Noodopvang Dakloze Asielzoekers Steenwijkerland tussen stichting en gemeente. Hierdoor vangt Nodas meer asielzoekers op dan door de gemeente verwacht en begroot werd. De ontstane situatie geeft zowel bij Nodas als gemeente ongewenste spanningen en irritaties. Uitleg criteria Nodas De gemeente heeft een regeling ontworpen die specifiek toegesneden is op de deze gemeente. De regeling is met Vluchtelingenwerk, Vreemdelingendienst en Nodas besproken en met gemeente Zwolle afgestemd. De opvangvoorziening is voortgekomen uit de voorzieningen in Zwolle. In de regeling staat dat de opvang van dakloze asielzoekers in zijn algemeenheid bedoeld is voor uitgeprocedeerde asielzoekers die niet willen meewerken aan terugkeer om reden dat men: •

Een herhaald asielverzoek heeft ingediend (Haza’s);

•

Op basis van medische omstandigheden een verzoek tot verblijf hebben ingediend (medisch); dan wel

•

Goede kans maken naar een ander land te kunnen doormigreren.

Het gebruik van de term “uitgeprocedeerde asielzoekers” wekt verwarring. De onder de eerste twee stippen genoemde categorieën zijn namelijk géén uitgeprocedeerde asielzoekers. Het zijn asielzoekers waarvan een eerste asielverzoek (Haza’s) of zelfs een tweede asielverzoek (medisch) is afgewezen, maar zijn daarmee nog steeds legaal verblijvende asielzoekers. Slechts van de onder de laatste stip genoemde categorie kan gezegd worden dat dezen zijn uitgeprocedeerd. Voorts wordt gesteld dat de noodopvang wordt beëindigd op het moment dat de procedure waarin men verwikkeld was ten tijde van de opname in de noodopvang, is afgerond. De term “procedure” wordt door Nodas geïnterpreteerd als “gehele asielprocedure” waarop de asielzoeker op basis van de wet recht heeft. De gemeentelijke interpretatie is tegengesteld. Bedoeld wordt met procedure óf het herhaald asielverzoek óf verzoek tot verblijf op medische gronden óf doormigreren.

In het geval dat een asielzoeker, in afwachting is van de behandeling van zijn herhaald asielverzoek, psychosomatisch ziek wordt van de langdurige onzekerheid kan deze pas na de afwijzing van zijn herhaald asielverzoek, een verzoek op verblijf op medische gronden doen. Bij de gemeentelijke interpretatie moet de asielzoeker de noodopvang verlaten na de afhandeling van het herhaald verzoek. Voor een verzoek tot verblijf op medische gronden moet in zo’n geval de asielzoeker een beroep doen op particulieren en zichzelf redden. Op de wijze waarop Nodas interpreteert wordt de asielzoeker de mogelijkheid gegeven ook het verzoek tot verblijf op medische gronden in de noodopvang af te wachten. Uiteraard dient dit ondersteund te zijn door een wettelijke basis. Daarnaast wordt voor de duidelijkheid nog gemeld dat het maximale aantal opgevangen asielzoekers 70 is geweest en dat mondjesmaat uitstroom heeft plaats gevonden tot het huidige aantal van 27. Terwijl de algemene verwachting was dat de opvangvoorziening een tijdelijk zou zijn van mei 2003 tot hooguit medio 2005. Commentaar Er worden foutieve termen gehanteerd in de Criteria Noodhulp Dakloze Asielzoekers. Ook is er slechts de mogelijkheid één deel van de asielprocedure opgevangen te worden, óf tweede verzoek óf medisch óf doormigreren. Het ís niet het één of het ander. Het één is het gevolg van het ander. Dat maakt het moeilijk om het onderscheidt te maken. Het is dan ook wenselijk de criteria duidelijk te formuleren en te definiëren. Het is daarbij gewenst criteria te gebruiken die rechtdoen aan de legale asielzoeker die geen gebruik meer mag maken van rijksopvang. Concreet gaat het hierbij om asielzoekers waarvan het eerste verzoek om toegelaten te worden tot Nederland is geweigerd, doch op grond van de wet of rechtelijke uitspraak wel legaal in Nederland verblijven. Inlia Inlia, een landelijke organisatie die zich het lot van vluchtelingen en asielzoekers aantrekt, begeleidt in een groot aantal gemeenten stichtingen die een noodopvangvoorziening exploiteren. Hiertoe heeft zij een doelstelling geformuleerd en de doelgroepen die in aanmerking komen voor opvang omschreven. Deze doelstelling is: Vanuit humanitaire en openbare orde overwegingen wordt een tijdelijke noodopvangvoorziening geboden ten behoeve van specifiek benoemde categorieën asielzoekers, die zonder voorzieningen van rijkswege verblijven of ingeschreven staan in de gemeente, en geen mogelijkheden hebben om (zelf of via derden) onderdak te verkrijgen en in hun onderhoud te voorzien. De doelgroepen zijn: 1.

Legaal in Nederland verblijvende asielzoekers die verstoken zijn van voor zieningen van rijkswege; geen opvang/huisvesting, geen inkomsten/uitkering, geen verzekering (ziektekosten en WA);

2.

Asielzoekers die actief en controleerbaar meewerken aan hun vertrek na definitieve afwijzing van hun aanvraag om toelating maar dit niet binnen de door de rijksoverheid gestelde 28 dagentermijn kunnen realiseren en daardoor buiten de voorzieningen van rijkswege komen te vallen;

3

3.

Asielzoekers voor wie het voor het gemeentebestuur op humanitaire gronden onacceptabel is dat zij buiten enige vorm van opvang verblijven. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een ernstig zieke persoon of een hoogzwangere vrouw.

Hoofdvoorwaarde is dat voor al deze doelgroepen geldt dat zij óf op grond van de wet óf op basis van een rechtelijke uitspraak legaal in Nederland verblijven. Deze doelstelling en omschrijving van doelgroepen zijn helder en omvatten de gehele asielprocedure. Voor de duidelijkheid wordt gemeld dat de meeste van de 100 gemeenten die deelnemen aan LOGO gebruik maken van bovenstaande omschrijvingen en keuze van doelgroepen. LOGO is een landelijk overleg van gemeenten die een noodopvangvoorziening hebben en door Inlia gecoördineerd wordt. Gevolgen Worden de doelstelling en omschrijvingen van doelgroepen van Inlia als nieuwe gemeentelijke criteria overgenomen dan heeft dat gevolgen. Zoals gemeld is twee jaar achtereen in 2005 en 2006 een voorschot uitbetaalt ten laste van het volgende jaar. Dit komt door het verschil in het opvangen van het toegestane (minder) aantal asielzoekers en het daadwer kelijk (meer) aantal asielzoekers. Hierdoor heeft Nodas de voorschotten gebruikt om de exploitatie van het betreffende jaar te bekostigen. Een oplossing voor het jaar 2007 kan dus niet zonder hierbij het jaar 2006 te betrekken. Daarom is het wenselijk de nieuwe criteria te laten ingaan met terugwerkende kracht 2006. Financiën. De financiële consequenties van het herzien van de criteria zijn als volgt. Begin 2006 is door de gemeente het aantal asielzoekers bepaald op 15 volwassenen en 4 kinderen. Het door Nodas opgevangen aantal asielzoekers begin 2006 bedroeg 38. In de loop van 2006 zijn hiervan 11 asielzoekers vertrokken uit de noodopvangvoorziening. Interpretatie gemeente 2006 (tabel 1) Aantal

Kostprijs per dag

Aantal dagen

13 volwassenen

16,25

365

77.106,25

2 volwassenen

16,25

183

5.947,50

4 kinderen

8,50

365

12.410,00

Totaal 19 personen Voorschot 2006 Terug te vorderen

Bedrag

95.463,75 105.000,00 9.536,25

4

Interpretatie Nodas 2006 (tabel 2) Aantal

Kostprijs per dag

Aantal dagen

Bedrag

21 volwassenen

16,25

365

124.556,25

2 volwassenen

16,25

183

5.947,00

5 volwassenen

16,25

46

3.737,50

2 volwassenen

16,25

81

2.632,50

6 kinderen

8,50

365

18.615,00

2 kinderen

8,50

46

782,00

Totaal 38 personen

156.270,25

Voorlopige resultaat

149.344,00

2006 Nodas Voorschot 2006

105.000,00

Tekort

44.344,00

Nodas heeft een voorlopige jaarrekening 2006 opgemaakt. Hieruit blijkt dat het tekort over 2006 lager is dan het berekende subsidie van € 156.270,25. Het wordt billijk gevonden dat in dit geval afgerekend wordt op het lagere exploitatietekort. Nodas kan zich vinden in deze handelwijze. De dekking van het exploitatietekort kan gerealiseerd worden uit het te verwachten positief resultaat van de rekening 2006. Voor 2007 ziet het financiële beeld er als volgt uit. Interpretatie gemeente 2007(tabel 3) Aantal

Kostprijs per dag

Aantal dagen

Bedrag

13 volwassenen

16,25

365

77.106,25

4 kinderen

8,50

365

12.410,00

Totaal 17 personen

89.516,25

Raming begroting

52.274,00

Tekort

37.242,25

Interpretatie Nodas 2007 (op dit moment de werkelijke situatie) (tabel 4) Aantal

Kostprijs per dag

Aantal dagen

Bedrag

23 volwassenen

16,25

365

136.419,00

4 kinderen

8,50

365

12.410,00

Totaal 27 personen

148.829,00

Raming begroting

52.274,00

Tekort

96.555,00

Uitgaande van de opvang in heel 2007 van het door de gemeente vastgesteld aantal opgevangen asielzoekers ontstaat er al een tekort van € 37.242,25. Bij het opvangen van de gehele groep van 27 asielzoekers (Nodas) is dit tekort € 96.555,00. Hierbij wordt aangetekend dat mocht de exploitatierekening van Nodas 2007 en mogelijk volgende jaren lager uitvallen dan het berekend subsidie afgerekend wordt op het exploitatietekort.

Dekking van het tekort 2007 van € 96.555,00 wordt voorgesteld te doen ten laste van de algemene reserve. Overwegingen Voorgesteld wordt de huidige criteria voor opvang van asielzoekers te vervangen door de criteria van Inlia. Op deze wijze wordt een meer werkbaar kader gemaakt waar mee gewerkt kan worden. Alle asielzoekers zijn gerechtigd in Nederland hun asielprocedure af te wachten. Dit wordt nog eens bevestigd door de Minister van Vreemdelingenzaken en Integratie bij de beantwoording van de brieven waarin de gemeente haar gevraagd heeft gebruik te maken van haar discretionaire bevoegdheid. Overigens meldt de Minister dat één asielzoeker niet in Nederland mag verblijven. Maar deze heeft medio december 2006 van de rechter alsnog toestemming gekregen de asielprocedure verder in Nederland af te wachten. Vasthouden aan de gemeentelijke criteria zou uitsluiting van 10 asielzoekers betekenen. Deze komen dan op straat te staan. Iets wat juist door het realiseren van de noodopvangvoorziening moest worden tegengegaan. Voorspelbaar is dat een dergelijk besluit maatschappelijke onrust oproept. Tevens zou met een mogelijk uitzicht op een politiek akkoord over een pardonregeling voor de asielzoekers die vallen onder de Vreemdelingenwet van voor april 2001 een dergelijke handelwijze niet begrepen worden. Dit pleit dus te meer voor herziening van de gemeentelijke benadering. Alle door Nodas opgevangen asielzoekers vallen onder de Vreemdelingenwet van voor april 2001. Het uitgangspunt bij nieuw beleid is om middelen te verwerven middels “nieuw voor oud”. Vastgesteld wordt dat hier geen sprake is van nieuw beleid, maar van herijking van beleid. Mede gelet op de omvang van de gewenste aanvullende middelen kan hier geen “oud beleid” voor worden ingewisseld. Claim Wij hebben de mogelijkheden laten onderzoeken naar vergoeding van de opvangkosten. Deze mogelijkheden zijn er niet. Wel is het mogelijk in LOGO verband een claim van kosten van opvang bij het rijk neer te leggen. Het LOGO is een landelijk overleg van gemeenten die noodopvangvoorzieningen hebben. Dit overleg is geïnitieerd door Inlia. Het is zeer de vraag of het rijk bereid is de claim te honoreren. Voorstel Concreet wordt voorgesteld de duidelijker criteria van Inlia als toetsingscriteria voor opvang van asielzoekers over te nemen met terugwerkende kracht per 2006 en het tekort 2006 van € 44.344,00 ten laste te brengen van het te verwachten positieve resultaat op de rekening 2006. En voor het jaar 2007 middels het voteren van een aanvullend krediet ad € 96.555,00 ten laste van de algemene reserve. Voorts mocht de exploitatierekening lager uitvallen in enig jaar dan de berekende subsidie dan wordt er afgerekend op het exploitatietekort. Voor 2008 en volgende jaren wordt in mei 2007 een claim ingediend voor de op dat moment in de noodopvangvoorziening verblijvende asielzoekers. Daar de raad nadrukkelijk betrokken is geweest bij het vaststellen van de huidige criteria wordt deze ook betrokken bij de nieuwe criteria.

6

Bijlagen bij het voorstel Ondertekening De loco-secretaris

De burgemeester

drs. G.H. Aalderink

drs. H.H. Apotheker

Betrokken partijen afdeling

MAZA

adviseur

Jan ter Horst, tel.: 406, email: [email protected]

behandeld in commissie

Commissie WMV van 28 maart 2007 nee

7

Raadsbesluit Steenwijk,

10 april 2007

Nummer:

2007/31

De raad van de gemeente Steenwijkerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 27 maart 2007, nummer 2007/31; besluit: De volgende criteria van Inlia als toetsingscriteria voor opvang van asielzoekers over te nemen. Vanuit humanitaire en openbare orde overwegingen wordt een tijdelijke noodopvangvoorziening geboden ten behoeve van specifiek benoemde categorieën asielzoekers, die zonder voorzieningen van rijkswege verblijven of ingeschreven staan in de gemeente, en geen mogelijkheden hebben om (zelf of via derden) onderdak te verkrijgen en in hun onderhoud te voorzien. De doelgroepen zijn: 1

Legaal in Nederland verblijvende asielzoekers die verstoken zijn van voorzieningen van rijkswege; geen opvang/huisvesting, geen inkomsten/uitkering, geen verzekering (ziektekosten en WA);

2

Asielzoekers die actief en controleerbaar meewerken aan hun vertrek na definitieve afwijzing van hun aanvraag om toelating maar dit niet binnen de door de rijksoverheid gestelde 28 dagentermijn kunnen realiseren en daardoor buiten de voorzieningen van rijkswege komen te vallen;

3

Asielzoekers voor wie het voor het gemeentebestuur op humanitaire gronden onacceptabel is dat zij buiten enige vorm van opvang verblijven. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een ernstig zieke persoon of een hoogzwangere vrouw.

Deze criteria worden met terugwerkende kracht per 2006 ingevoerd. Het tekort 2006 van € 44.344,00 wordt ten laste gebracht van het te verwachten positieve resultaat op de rekening 2006. En voor het jaar 2007 middels het voteren van een aanvullend krediet ad € 96.555,00 ten laste van de algemene reserve. Mocht de exploitatierekening lager uitvallen in enig jaar dan de berekende subsidie dan wordt er afgerekend op het exploitatietekort.

De raad voornoemd, de griffier,

de voorzitter,

R.G.H.P. Moonen

drs. H.H. Apotheker

1