2750

Trend is het driemaandelijks tijdschrift van VlaS - Vlaamse Traditionele Sporten vzw Verantwoordelijke uitgever: Guido Van Alsenoy, Bistkapellei 24, 2180 Ekeren

Trend

Trend

T Trend België-Belgique P.B.

8000 Brugge 1-2°Afd 4/2750

Afgiftekantoor: 8000 Brugge 1-2° Afd’ Erkenningsnr. De Post: P2A9083 Afzender: Polderstraat 76 A bus 2 te 8310 Brugge ISSN 1377-8404

Foto: Bertrand Nolf

Vlaamse Traditionele Sporten vzw jaargang 22 - 2010 nr 2 - april - mei - juni

Nu 50% korting voor alle VlaS-leden www.sportimonium.be

nieuwe promotiebrochure VlaS

nu te koop voor € 12,00 stort € 13,50 (€ 1,50 verzendingskosten) op BE62 7343 3238 5461 met vermelding “promotiebruchure + naam” en de promotiebrochure ligt binnenkort in uw brievenbus

T d Trend Tren

IInhoudstafel hoInhoudstafel d f l

3

TREND 2010/2 4

Over VlaS

4

VlaS-nieuws

5

Sportiv vzw

10

Waarden

13

Trend T

Voorwoord

8

Geen bier onder 16: een kwestie van respect

10 15

In de kijker Fred Bervoets

Beleid

13 15 15 20

Nieuwe toeristische trend: Going Local

20

Tradities rond bolsporten

21

Opleidingen

24

In het vooruitzicht

26

Kortweg

31

Contactgegevens

35

20 24

31

Trend 2010/2

34

T d Trend Tren

4

VVoorwoord Voorwoord oo oo d Over VlaS

Uit een schrijven van minister van sport Philippe Muyters, konden we afleiden dat Sportiv vanaf 4 juni 2010, na één jaar werking, officieel erkend kon worden door BLOSO als Vlaamse sportfederatie. Bij het ter perse gaan van ons magazine hadden wij hierover helaas nog geen bevestiging ontvangen, hopelijk zal dit wel een feit zijn als Trend bij u in de bus valt. Tijdens juli en augustus schenkt de media overvloedig veel aandacht aan tennis, wielrennen en voetbal (WK). Maar ook in de wereld van de Traditionele Sporten valt er tijdens de zomer altijd heel wat te beleven. Via Trend willen we jullie ook deze zomer opnieuw informeren over het wel en wee van onze Vlaamse volkssporten. VlaS blijft werken aan betere en professionelere promotiemiddelen voor de traditionele sporten. Zo kunnen bonden en clubs sinds kort gebruik maken van infopanelen en een roll-up banner om hun sportstand aan te kleden. De infopanelen geven de bezoekers info over een traditionele sport en de banner geeft een overzicht van welke disciplines VlaS overkoepelt. Om als volwaardige sportpartner aanvaard te worden moeten wij ook de nodige aandacht schenken aan de WAARDEN in de sport. Deze worden toegelicht in onze door BLOSO erkende cursus ‘Initiator Traditionele Sporten’ die dit jaar in Limburg doorgaat. Er zijn nog enkele plaatsen vrij dus je kan je nog steeds inschrijven. Ook wij moeten aandacht besteden aan jeugdwerking. Sportiv becijferde de evolutie binnen haar diverse disciplines en dit leverde enkele verrassende cijfers op. Nog veel leesgenot en tot op één van de VlaS-evenementen,

Trend 2010/2

Guido Van Alsenoy Voorzitter VlaS

Vlaamse Traditionele Sporten vzw (kort VlaS) is een overkoepelend orgaan voor een aantal traditionele sporten. Samen met de aangesloten bonden voert VlaS promotie voor het beoefenen van volkssporten als recreatiesport en als wedstrijdsport. VlaS is als organisatie voor de sportieve vrijetijdsbesteding voor de cluster “traditionele spelen”, erkend door de Minister van Sport en het Bloso. VlaS treedt sinds 15 juni 2007 op als gemachtigde schietsportfederatie voor het uitreiken van sportschutterslicenties volgens het decreet op het statuut van de sportschutter. VlaS is aangesloten bij de European Sports and Games Association (ETSGA - www.jugaje.com) en de Vlaamse Sport Federatie (VSF - www.vlaamsesportfederatie.be) VlaS biedt nieuwe clubs : > > > > >

advies en informatie promotie van hun activiteiten sportverzekering interessante contacten vertegenwoordiging bij de overheid

Het VlaS-secretariaat is telefonisch bereikbaar tijdens de kantooruren. tel.: 050 35 84 62. e-mail: [email protected] webstek: www.vlas.be

Colofon Hoofdredactie: Hein Comeyne Redactie: Lien Desmet, Inge Calliauw, Eric Wittevrongel Vormgeving: Inge Calliauw Oplage: 9 500 exemplaren Redactieadres, secretariaat en zetel Polderstraat 76 A bus 2 - 8310 Brugge tel: 050 35 84 62 - gsm 0478 55 37 31 (Hein Comeyne) e-mail: [email protected] webstek: www.vlas.be Abonnement: € 10,00/jaar of € 5,00/jaar voor VlaS-leden gratis voor clubsecretarissen van VlaS-clubs Te storten op VlaS-rekeningnummer: BE62 7343 3238 5461 KRED BEBB met vermelding ‘Abonnement Trend’ voeg ook uw VlaS-lidnummer toe

T d Trend Tren

VlaS-nieuws Vl SVlaS-nieuws i

5

Trend: een uniek en niet te missen magazine! Trend is een magazine dat actuele informatie aanbiedt over diverse trends binnen de actieve traditionele sportclubs. Trend is het enige magazine waarin u allerhande wetenswaardigheden leest over meer dan twintig volkssporten. Trend houdt haar lezers vanzelfsprekend op de hoogte van diverse wetgevingen en geeft advies inzake goed bestuur van de sportclub.

Trend is gewoon een boeiend magazine dat u als traditionele sporter niet mag missen! Word abonnee

Verleng uw abonnement

Wenst u als VlaS-lid vanaf heden geabonneerd te worden op het magazine Trend, dan ontvangt u de vier volgende nummers voor slechts 5 euro. Niet-leden betalen 10 euro. Gebruik bijgevoegd overschrijvingsformulier en u mag het volgende nummer van Trend eind september in uw bus verwachten.

Indien u reeds abonnee bent, ontving u nu uw laatste nummer. U kan uw abonnement verlengen door gebruik te maken van bijgevoegd overschrijvingsformulier. Voor de vier volgende nummers betaalt u als VlaS-lid slechts 5 euro, als niet-lid bedraagt de abonnementsbijdrage 10 euro.

Guido van Alsenoy verkozen in Raad van Bestuur VSF Op de algemene vergadering van de Vlaamse Sportfederatie (VSF) die doorging op woensdag 24 maart 2010 werden de leden van de Raad van Bestuur verkozen. van de traditionele sporten kracht bij te zetten waar nodig. Zowel op gebied van erkenning van de traditionele sporten als op gebied van de infrastructuur en ruimtelijke ordening. We wensen Guido van harte proficiat met deze functie binnen VSF. LD

Trend 2010/2

Voor de afvaardiging van de organisaties sportieve vrijetijdsbesteding (waaronder VlaS) werd VlaS-voorzitter Guido van Alsenoy, samen met Reinold Borré (Vlaamse Internationale Volkssporten) verkozen. VSF overkoepelt en ondersteunt de door Bloso erkende uni- en recreatiesportfederaties en Organisaties voor Sportieve Vrije tijdsbesteding in Vlaanderen. VSF is eveneens de spreekbuis naar Bloso en de Minister van Sport toe. Langs deze weg hoopt Guido Van Alsenoy de noden

6 VlaS-nieuws

VlaS-banner VlaS beschikt sinds 12 mei 2010 over een roll-up banner. Dit nieuw presentatiesysteem zal dienst doen om verschillende infostanden van VlaS aan te kleden. Aan de hand van foto’s worden alle disciplines weergegeven die VlaS overkoepelt. Het is een aandachtstrekker die de mensen duidelijk maakt waar VlaS voor staat. De banner is een tweetal meter hoog en 85 cm breed; rolt heel compact op waardoor deze geschikt is voor transport en het is eenvoudig te plaatsen ook in een beperkte ruimte. De banner kan ter

beschikking gesteld worden aan onze bonden en clubs. Het is ideaal om een stand aantrekkelijk te maken bv. op sportbeurzen, bijscholingen, vergaderingen, enz. LD

VlaS-filmpjes binnenkort op digitale televisie ‘Onze TV’ werkt aan een televisiekanaal over sport. Het wordt een digitaal kanaal waar alle sportdisciplines aan bod komen. Op deze manier kan elke sportvereniging eigen activiteiten en de vereniging in de kijker plaatsen door filmpjes te maken en op het kanaal te plaatsen.

Trend 2010/2

VlaS stapte mee in het proefproject. De filmpjes van liggende en staande wip, katapult, klepschieten, touwtrekken, krulbol en curve bowls werden op het nieuwe sportkanaal Sport Extra geplaatst. Via onderstaande links kan je per provincie een kijkje nemen. In het hoofdmenu

klik je op ‘andere sporten’, je gaat verder door naar ‘traditionele sporten’ en je kan een filmpje kiezen. Binnenkort is dit alles ook te zien op digitale televisie, kanaal 408 van Telenet Digital TV (later ook op Belgacom TV). Daar kan je op de rode knop drukken en voor Sport Extra

kiezen. Voorlopig vind je er enkel Onze TV. Alvast veel kijkplezier. LD

VlaS-nieuws 7

Gratis boekhoudprogramma voor kleine sportclubs Vanaf nu is het boekhoudprogramma dat Dynamo Project op maat van de sportclub ontworpen heeft, gratis beschikbaar voor alle VlaS-clubs. Dynamo Project wil met dit boekhoudprogramma de penningmeesters van de Vlaamse sportclubs een handje helpen. Naast het boekhoudprogramma heeft het Dynamo project verschillende brochures uitgebracht over diverse onderwerpen die een sportclub aanbelangt:

Het programma laat toe, zoals de vzw-wet bepaalt, een transparante, enkelvoudige boekhouding te voeren en de juiste wettelijke documenten op te stellen. Het programma is beschikbaar in twee versies: één in Excel en één in Access. Op die manier heeft de sportclubbestuurder de mogelijkheid om te werken in het programma waarin hij of zij zich het best thuis voelt. Het programma in Excel bestaat uit meerdere tabbladen die beveiligd zijn zodat de gebruiker geen essentiële formules of gegevens kan veranderen of verwijderen. De Access- versie werkt volledig zelfstandig, je hoeft zelfs geen Microsoft Access op je computer te installeren. Zowel feitelijke verenigingen als kleine vzw’s kunnen het programma gebruiken. Alle clubs die aangesloten zijn bij VlaS kunnen hier gebruik van maken.

-

Je sportclub goed verzekerd

-

Mijn sportclub, een vzw? Hoe, wat en vooral waarom

-

De sportclub en de vrijwilligerswet

-

Sponsoring voor je sportclub

-

Wanneer is je sportclub btw-plichtig?

-

Subsidies voor je sportclub, bij wie klop je aan?

-

Boekhouding op maat van je sportclub

Deze brochures bevatten nuttige informatie en zijn gratis beschikbaar voor VlaS-clubs. Ook uw club kan ze verkrijgen door een mail te sturen naar [email protected] of naar pieter@ vlaamsesportfederatie.be met de vermelding welke brochure u wenst te ontvangen.

Wil je een exemplaar bestellen? Contacteer het Dynamo Project via de website www.dynamoproject.be (klik verder naar ‘Stel een vraag’) en zij sturen het programma naar je op. LD

!! OPROEP !!

DIGITALE NIEUWSBRIEF Wil je steeds op de hoogte zijn van het laatste nieuws uit de wereld van de volkssporter? Schrijf je dan nu gratis in voor de VlaS-nieuwsbrief!

Trend 2010/2

Bezorg ons je e-mail adres en binnenkort krijg je de volgende VlaS-nieuwsbrief in uw mailbox!

8 VlaS-nieuws

‘Superdag’ Limburg Mikt 6 juni 2010 te Paal Op zondag 6 juni 2010 bracht de zesde editie van Limburg Mikt weer heel wat mensen op de been. Voor de vierde keer op rij heerste er een gezellige drukte op de terreinen van de Sint-Pietersgilde Tervant in Paal. Drie regenbuien zorgden op tijd en stond letterlijk voor de nodige verfrissing. Enkel de klepschutters moesten het vuren even staken wegens te strakke windstoten. De klep die via een kraan opgehangen werd, is tijdelijk even naar beneden gehaald. Desondanks kon iedereen genieten van een aangename, gezellige en bovenal sportieve dag.

Trend 2010/2

De bezoekers konden, zoals andere jaren, deelnemen aan de recreatieve wedstrijden in de verschillende volkssportdisciplines zoals staande (60 bezoekers) en liggende wip, katapult (95 bezoekers), klepschieten

(67 bezoekers), luchtkarabijn (30 bezoekers), kegelen (100 bezoekers) en paggooien. Een nieuwkomer dit jaar was struifvogel. Deze discipline kon op de belangstelling rekenen van niet minder dan 107 bezoekers. Struifvogel verving dit jaar de kruisboogschutters, die jammer genoeg verstek moesten ge-

VlaS-nieuws 9

ven voor Limburg Mikt wegens het eigen Belgisch Kampioenschap dezelfde dag. Er werden dit jaar 130 dagkaarten verkocht (20% meer dan vorig jaar). De Specialisten toonden hun kunde in één van de competitiewedstrijden. Op deze manier konden de bezoekers eens ontdekken hoe het er in de competitie aan toe gaat. Bij katapult waren er 35 deelnemers. De Belgisch Kampioen katapultschieten Rudi Kelchtermans liet zich nogmaals gelden in het VlaS-kampioenschap. Hij ging voor de eerste keer met de VlaS-trofee naar huis. Bij staande wip namen 95 specialisten deel en bij klepschieten slechts 51. Tijdens Limburg Mikt werden ook de nieuwe VlaS-infopanelen voor het eerst aan het publiek voorgesteld. Deze panelen zijn een realisatie van het samenwerkingsproject ‘Superdagen’. Het infopaneel beschikt over een bondige uitleg van het materiaal, de techniek en de gangbare wedstrijdvorm van de traditionele sporten. Dit wordt tegelijk geïllustreerd met mooie foto’s. Elke discipline die deelnam aan Limburg Mikt kon gebruik maken van zo’n infobord om op te hangen aan de stand. LD

VlaS werkt mee aan ‘De dag van de Trainer’ Op zaterdag 18 december 2010 organiseert de Vlaamse Trainersschool (VTS) de vierde editie van de Dag van de Trainer. Dit jaar kadert de Dag van de Trainer rond het Europees voorzitterschap voor België, wat voor een internationale tint zal zorgen. VTS richt zich die dag tot zowel de gediplomeerde trainers als de (nog) niet gediplomeerde. Er is een goed

gevuld programma met workshops en een informatiemarkt. VlaS gaat samen met de andere organisaties voor sportieve vrijetijdsbesteding een infostand bemannen over hun VTS-opleidingen (o.a. Initiator Boogschieten en Initiator Traditionele Sporten). Iedereen is van harte welkom. LD

Slovenië breekt Belgisch blankboogrecord dueel kon enkel Eli De Schepper (VBFlw) overtuigen bij de veteranen. De andere uiterst sportieve wedstrijden werden overtuigend gewonnen door de Slovenen. Deze goede resultaten werden nogmaals bevestigd in ploegverband. Het bestaande record van 12 punten binnen de BNFlw/VBFlw en EUlw werd ruim overtroffen door de Slovenen en met 15 punten onmiddellijk zeer scherp gesteld. Het was een aan-

gename ervaring en voor herhaling vatbaar. LD

Trend 2010/2

Naar aanleiding van een contactbijeenkomst met de Europese Gemeenschap Boogschieten Liggende Wip werd de eerste Interland België/Slovenië georganiseerd door de plaatselijke boogschuttersclub Šenčur in Slovenië. Verassend stelde de Belgische delegatie, bestaande uit zes VBFlwschutters, vast dat de Sloveense schuttersvrienden uiterst goede blankboogschutters zijn. Indivi-

Trend T Tren d

10

SSportiv ivzwvzw Sportiv Spo

Mobiele kruisboogaccommodatie De Nederlandse Kruisboog Bond ondervond steeds meer logistieke problemen bij het organiseren van een WK of een EK. Hierbij zijn ongeveer 30 schietbanen nodig tussen de 10 en 30 meter. Naar aanleiding van dit probleem werd er een projectgroep opgericht. Deze ontwikkelde een mobiele kruisboogaccommodatie. Het innovatief concept biedt ruimte voor 30 banen en twee reserve banen op 30 meter. De schutters hoeven niet langer hun geschoten pijlen

zelf op te halen. Ieder doelwit staat op een karretje dat na het schieten naar de schutter kan getrokken worden. De baan is inzetbaar op zowel 10, 20 als 30 meter.

LD

Topbolders in Izegem

Jongste Superbowls kampioen ooit

De A-finale trabol werd dit jaar beslecht tussen twee Eernegemse spelers, namelijk Didier Bonny (38 jaar) en Erik Raes (46 jaar). Op de trabolbaan van boldersclub ISO in Izegem werd het een spannende finale met als eindresultaat 30/28. Didier Bonny van de Eernegemse boldersclub de Krabbers werd winnaar.

Na een minder succesvol Wereldkampioenschap, toch nationaal succes voor SMBC Herentals, want Dimitri Payne (20 jaar) werd Superbowls kampioen 2010. De jongste ooit!

LD

Belgisch Kampioenschap katapult

Trend 2010/2

Officieel werden de banen in gebruik genomen op 7 februari 2010 bij de finale van de wintercompetitie Kring Zundert (Ned.). De Franse Kruisboogbond en de Internationale Kruisboog Bond (IAU) hebben de accommodatie al bekeken. Wellicht wordt deze in september 2010, ter ere van het wereldkampioenschap kruisboog naar Frankrijk gehaald.

In Bekegem vond het Belgisch Kampioenschap katapultschieten plaats op 18 april 2010. De ereklasse won Rudy Kelchtermans (51 jaar) uit Meeuwen. Lea Pauwels uit Geel behaalde als eerste dame een opmerkelijke tweede plaats. In de eerste klasse ging de titel naar de thuisschutter Patrick Dejonckheere. LD

De tweede plaats ging naar Johan Stevens (Bilzen), die slechts één wedstrijd meer verloor. De derde plaats was voor Robert De Rijcke (Merelbeke). De trofëeen werden dus verdeeld over Antwerpen, Limburg en Oost-Vlaanderen. LD

Sportiv vzw 11

Week van de Sportclub Van 11 tot 19 september 2010 vindt in gans Vlaanderen de 2de editie van de Week van de Sportclub plaats. Tijdens deze week kunnen de sportclubs hun aanbod en hun werking in de kijker plaatsen. De sportclub blijft immers de plaats bij uitstek waar levenslang kan gesport worden onder kwalitatieve sporttechnische begeleiding. Het is eveneens een uitgelezen kans om mensen via opendeurdagen, demonstraties, open trainingen,… kennis te laten maken met de gezellige sfeer die heerst in de sportclub.

De promotiecampagne wordt gevoerd onder het motto ‘Wij willen jou er bij’. Hiermee wil de actie de boodschap meegeven dat de sportclub een plek is waar iedereen welkom is, ongeacht afkomst, geslacht of leeftijd. Het is een plaats waar je vrienden maakt en ontmoet, waar je ambiance maakt…

De gemeentelijke sportdiensten zullen deze actie lokaal organiseren. Als sportclub neem je best contact op met de gemeentelijke sportdienst om concrete acties op te zetten. VlaS moedigt alle clubs aan om aan dit initiatief mee te werken. LD

80ste Keizerschieting van België Op zondag 16 mei 2010 waren De Kunstvrienden van Merksplas de gastheer van de 80ste Keizerschieting van België. Er daagden 131 (van de 227 aangesloten maatschappijen) mogelijke kandidaten op voor de keizerstitel. Reeds vroeg in de wedstrijd schoot Rudy Savels tweemaal de keizervogel eraf. De rest van de deelnemers beten één voor één hun tanden stuk op de prestatie van Rudy Savels. Twaalf andere kandidaat keizers slaagden erin om de keizervogel één maal neer te halen, maar een tweede maal lukte niemand meer.

KNBBW voorzitter Jos Van der Stappen mocht dan ook Rudy Savels van Eernegem Sint-Sebastiaan huldigen als ‘Keizer van België 2010’. Uittredend keizer Jeroen van Accom overhandigde de keizersbreuk aan de nieuwe keizer tijdens de nationale hymne.

grafiek is het aantal deelnemers voor het derde jaar op rij gestegen na een serieuze daling in 2005. Hierbij merken we wel op dat tijdens de periode van 1999 tot 2010 het aantal KNBBW clubs gedaald is van 248 naar 227 maatschappijen. LD

De nieuwe afspraak voor de 81ste Keizerschieting van België is zondag 5 juni 2011 te Eernegem. Zoals je kan zien in onderstaande

Trend 2010/2

12 Sportiv vzw

Percentage jeugdleden per discipline Sportiv vroeg zich af hoe het gesteld was met het aandeel jeugdleden bij elk van de aangesloten disciplines. Daarom gingen we op zoek naar de cijfers van 2009 en vergeleken die met die van 2005 en 2001. Het doel van dit onderzoek is om een streefpercentage jeugdleden voorop te kunnen stellen op maat van elke afzonderlijke discipline. In de resultaten kwamen we toch enkele aangename verrassingen tegen. Positief is dat bijna alle Sportiv-disciplines toch tenminste enkele jeugdleden in hun rangen hebben. Slechts vier van de 21 traditionele sporten sloten in 2009 geen enkel jeugdlid aan (beugelen, curve bowls, golfbiljart en paggooien). Onze grootste discipline, staande wip, haalt een score van rond de 10% jeugdleden, wat net boven het Sportiv-gemiddelde (8,3%) is. Verder komen ook buksschieten, katapult, klepschieten en sjoelen in de buurt van dat gemiddelde. De verrassingen kwamen er bij de topscores uit onze lijst. Zo bleek dat struifvogel, één van onze kleinste sporten, op dit moment het grootste percentage jeugdleden in zijn rangen heeft. Bijna een kwart van de leden zijn minder dan 18 jaar. In 2005 was dat zelfs bijna een derde! Andere sporten die in dezelfde grote-orde scoren zijn touwtrekken (een normaal percentage voor deze krachtsport), schaarbaankegelen (dat een grote sprong maakt: van 5,5% in 2005 naar +/- 22% in 2009) en gaaibol. Sportiv kan de verrassend hoge scores van deze sporten alleen maar toejuichen en hopen dat de andere disciplines, met de nodige inspanningen ook een positieve evolutie wat betreft het aandeel jeugdleden kunnen doormaken.

Trend 2010/2

IC

T d Trend Tren

Waarden Waarden W d

113

Geen bier onder 16 jaar, een kwestie van respect Respect 16 is een sensibiliseringscampagne die uitgaat van de Belgische Brouwers. Dit initiatief wil het respect voor de minimumleeftijd ftijd van 16 jaar voor de consumptie van bier in het daglicht zetten. De campagne werd gelanceerd in mei 2008. In een eerste fase waren de pijlen len gericht op hun eigen distributiekanalen, namelijk de horeca-sector zelf, elf, waar 16 jaar als de wettelijke leeftijd geldt voor het serveren van bier. Nu richten ze dezelfde campagne naar iedereen die geconfronteerd kan worden met de vraag naar bier door een min 16-jarige. Als sportclubbestuurder rder ben je zeker al eens geconfronteerd met die vraag.

Waarom ‘16’? In België is 16 jaar de wettelijke leeftijd waarop iemand bier mag aangeboden worden in de horeca. Zowel mensen uit de horeca-sector als het grote publiek zijn daar vaak niet van op de hoogte. Los van deze wettelijke context, is het bovendien belangrijk te weten dat ook de gezondheidssector aanraadt om geen alcohol te drinken onder de 16 jaar. Het lichaam van een min 16-jarige kent een belangrijke groeifase en alcohol kan blijvende effecten hebben op de hersenontwikkeling, de botstructuur en het reproductiesysteem.

Een duidelijke boodschap

biedt, verteld hen dat alcohol de gezondheid van jongeren schaadt.

P

resenteer hen een ander drankje, zonder alcohol.

E

envoudig een kat een kat noemen, met humor en een glimlach, dat werkt het beste.

C T

onclusie: ik heb respect voor jou en verkies om je geen bier te schenken. rek aan het langste eind: wie kordaat is, wordt zelf gerespecteerd.

Gebruik een open houding want dit heeft duizend keer meer effect den een straffende maatregel! De Respect 16 campagne beschikt over hulpmiddelen waarmee je aan de slag kan vraag ze aan via www. respect 16.be of 02/511 49 87. LD

Respect is de motor van de campagne. Uiteraard is het makkelijker om een pint te tappen dan om er één te weigeren. Maar het respect voor de ander is een belangrijke waarde. ‘Neen’ zeggen is en blijft moeilijk daarom vind je hieronder enkele tips om neen te zeggen aan een min 16 jarige.

R E S

iskeer de dialoog: spreek hen aan

erst vragen, dan luisteren: ben je oud genoeg om bier te drinken? Trend 2010/2

preek hen over de wet die bier aan min 16-jarigen ver-

14 oproep

ACTIEFOTO’S VOOR COVER TREND Na onze oproep in het eerste Trend-nummer stuurde Bertrand Nolf ons deze knappe actie-foto door. Dit werd beloond met een plaatsje op de cover van de nieuwe Trend. Heeft u net als Bertrand dé ideale cover-foto in uw bezit, stuur deze snel door naar [email protected] en wie weet prijkt uw foto op het volgende nummer van Trend!

MEDEWERKERS TREND Onze redactiecommissie heeft jou nodig! Heb je een vlotte pen en wil jij ons team vervoegen om mee te werken aan leuke en interessante artikels voor Trend?

Trend 2010/2

Aarzel niet en meld je nu aan via [email protected]!

TrreeTrend Trend nd

In de kijker j

15

De kunst van het boogschieten volgens Fred Bervoets Een uitzending van het TV-programma de Slimste Mens bracht ons bij de kunstschilder Fred Bervoets. Het thema van één van de fotorondes was ‘BV’s en hun hobby’. Hierin verscheen Fred Bervoets gewapend met pijl en boog. VlaS wou hier meer over weten en ging op zoek naar deze Bekende Vlaming. LD Foto’s: Dirk Vermeirre

Trend 2010/2

16 in de kijker

We worden verwacht in Galerie De Zwarte Panter. Het is de oudste galerie voor de hedendaagse kunst in Vlaanderen. Door Adriaan Raemdonck, de galeriehouder, worden we warm en hartelijk onthaald. Even later verschijnt ook Fred Bervoets ten tonele. Fred Bervoets is kunstenaar. Tekenen, schilderen, etsen, zeefdrukken en lithografie zijn technieken die hij als kunstenaar het meest hanteert. Hij werkt rond thema’s zoals diepmenselijke, alledaagse beslommeringen, gaande van passievolle vreugde en plezier tot immens verdriet. Passievol is hij zeker als het over boogschieten gaat. We vuren onze vragen af. Trend: Hoe bent u in contact gekomen met de boogsport?

Trend 2010/2

FB: Als beginnend kunstenaar gingen we regelmatig met vrienden naar ons stamcafé. Dit bleek ook de plaats te zijn waar schutters samen kwamen en van het een kwam het ander. We zijn eens meegegaan naar een schieting en de microbe had me te pakken. Vroeger gingen we zes dagen op zeven schieten en soms deden we zelfs twee schietingen op een dag. Toen bleven we schieten tot het donker werd en

we de pluimen op de wip bijna niet meer zagen staan. Trend: Hoe lang ben je al schutter? FB: Ik heb een aantal jaar niet kunnen schieten omdat ik het praktisch niet allemaal geregeld kreeg, maar je mag gerust zeggen dat ik al meer dan 40 jaar schutter ben.

“Als er geen katrolbogen waren geweest dan was er waarschijnlijk geen staande wipschieten meer” Trend: Zat het boogschieten in de familie? FB: Ja zeker, mijn vader (nvdr. Frans Bervoets) was een fervent schutter maar dan wel liggende wip. Hij was zo fanatiek bezig met zijn sport dat het voor mijn vader bijna een levensdoel was. Die bezetenheid heb ik

zeker niet van hem heb overgeërfd. Hij was dagelijks bezig, bijna op het maniakale af, om zijn pijl en boog in orde te hebben. Mensen betaalden mijn vader zelfs om naar schietingen te gaan want hij moest geen drie keer schieten om de hoofdvogel eraf te hebben. Ik zou het persoonlijk nooit gedurfd hebben om in mijn vaders voetsporen proberen te treden. Trend: Met welk soort boog schiet u? FB: In onze schuttersvereniging wordt enkel de traditionele boog toegelaten. Ik schiet nu met een boog van 18 kg en die jaagt goed. Vroeger schoot ik met een zwaardere boog (tot 26 kg) maar met mijn schouder lukt dit niet meer. Ik heb een tijdje met een hulpstuk geschoten, maar vond dat persoonlijk maar niets. In mijn atelier en tuin schiet ik met een katrolboog en met slechte pijlen naar een flesje op 18 meter afstand als intermezzo tijdens het schilderen. Eigenlijk is het schieten met katrolboog wel beter voor mijn schouder. De komst van de katrolbogen zorgde voor een evolutie in

in de kijker 17

het boogschieten op staande wip. Oudere schutters kunnen hierdoor veel langer blijven schieten en vrouwen kunnen makkelijker meedoen. Als er geen katrolbogen waren geweest dan was er waarschijnlijk geen staande wipschieten meer. Trend: Wat trekt u zo aan in de boogsport?

“Antwerpen heeft nog een mooie schiettoren in Wilrijk staan, maar die staat er gewoon te verloederen. Een ware schande vind ik dat”

gelachen). Mijn schouder is ook niet meer zoals het moet zijn, maar ik bijt op mijn tanden. Trend: Gebruikt u het boogschieten als onderwerp in uw kunstwerken? FB: Nooit, het boogschieten staat volledig los van het schilderen. Het zijn twee aparte werelden. Maar ik ging en ga nog steeds schieten om te kunnen nadenken. Hoe meer schietingen ik doe, hoe meer inspiratie ik heb. Als ik niet schilder, dan schiet ik en omgekeerd.

Trend: Bent u ooit gekwetst geweest?

Trend: U bent reeds 40 jaar actief schutter, is er veel veranderd in die tijd?

FB: Ik trek pijlen aan. Zeker meer dan twaalf pijlen hebben mijn hoofd al geraakt. Dan gaat er wat roodsel op, een vijffrankstuk om het bloeden te stelpen en een sparadrap (linnen kleefpleister). Met zo’n wonde ben ik ook al eens in het ziekenhuis terechtgekomen en de dokters begrepen er niets van hoe een mens nu in godsnaam een pijl op zijn hoofd kon krijgen (er wordt rijkelijk

FB: Ja, heel veel. De mooie schietstanden met open wippen verdwijnen. Vroeger kon je in Antwerpen overal terecht om te schieten op staande wip. Nu praktisch nergens meer. En als je nu nog een schietstand vindt, is het er één met een muit voor de veiligheid, maar ik hou daar niet zo van. Antwerpen heeft nog een mooie schiettoren in Wilrijk staan, maar die staat er gewoon te verloe../.

Trend 2010/2

FB: Wel, ik ben een stadsmens en een kunstschilder dus ik werk overwegend binnen. Ik geniet er met volle teugen van om met vrienden in de open natuur te gaan boogschieten. Je hebt van die prachtige avonden met fantastische zonsondergangen, ik voel dan de wind in mijn grijze haren, ik zie de wip,… gewoon zalig, toch? Dat inspireert me ook. Het boogschieten is voor mij een ZEN-moment, het is een mentale training om de geest scherp te houden en de alertheid op de proef te stellen. Ik hou ook enorm van de gezelligheid om en rond de wip. Iedereen kent iedereen, er wordt gebabbeld en gelachen, kortom het is voor mij pure ontspanning. Maar

let wel als ik onder de wip sta, dan ga ik voor de overwinning. Ik ben zelfs twee keer koning geweest en nipt geen keizer. Vroeger kon ik echt wakker liggen van een slechte schieting, nu is dat al wat minder.

18 in de kijker

“(...) Hij houdt een sierlijke boog g vast w arme wa m e hij te t lken e s op pni n eu uw

de scherpte van zijn blik wil te t sten

Hij zet de piijl los in de pees, recht zijn ruggengraat,

plant zijn voete en in n het gras.

Hij wordt voor een enkell ogenbliik een standbeeld. Het licht scche He eer ertt la lang gs zi zijn n liccha haam m, maaar filtert zijn baard. d

Hij beloert de lucht en de kleurrijke vog gels die daar hoo o g op een staande e wip p

zacht aan het wuiven zijn.

Zij dagen hem uit. Het gaat om trefzekerheid,

weet hij,

de vastheid van zijn hand,

de geconcentreerde rust van binnen. Hij spant de pees op, richt

en laat los.

De pijl suist het doel voorbijj. (…)”

Trend 2010/2

Bertt Po ope pelier er, ui u t de wittte pan nte t r.

in de kijker 19 ./..

deren, een ware schande vind ik dat. Vroeger waren het enkel de mannen die kwamen schieten. Door de jaren heen en door de komst van de katrolboog is dit ook sterk veranderd. Je ziet steeds meer vrouwen die zich wagen aan het schieten. Ik durf zelfs zeggen dat er meer vrouwen schieten dan jongeren. De goede houten pijlen zijn ook zo goed als verdwenen samen met de pijlenmakers. Alles is nu kunststof. Vroeger ging je naar een schieting in een gewone gilet, nu zijn het speciale winddichte vesten. Het aantal schutters is met de jaren ook sterk gedaald. Trend: Hebt u uw passie kunnen overdragen op gezinsleden, kennissen of vrienden? FB: Ik heb de microbe niet ontvangen van vader op zoon en ik zal ze waarschijnlijk ook niet doorgeven aan mijn nageslacht. Maar iedereen die in mijn atelier komt wil natuurlijk wel eens proberen, zelfs Jan Decleir heeft bij mij een poging ondernomen. De jonge kunstenaars op de acade-

mie zijn ook moeilijk te overtuigen, ze slijten hun tijd liever achter de computer. Als er al eens jonge lui geïnteresseerd is en ze zijn goed dan haken ze na een tijdje toch af. Er komt een liefje, een gezin,… en dan komt het schieten er niet meer van. Dit is jammer.

“Ik hou enorm van de gezelligheid om en rond de wip”

Trend: Kent u nog kunstenaars die de boogsport beoefenden? FB: Constant Permeke en Gustaaf De Smet waren fervente schutters. Herman Teirlinck genoot eveneens van het boogschieten. Damiaan De Schrijver komt ook bij ons op Eikevliet schieten. Hij is een bekend gezicht van theatergezelschap STAN. Ondertussen komt een vriendschutter-chauffeur ons vergezellen. Robert Massart schiet nog maar sinds twee jaar en is ondertussen de vaste chauffeur van Fred Bervoets

geworden. We worden onmiddellijk uitgenodigd om hen te volgen naar hun gilde om de sfeer eens op te snuiven. Zo’n uitnodiging slaan wij natuurlijk niet af. Als we aankomen op het terrein van Koninklijke Sint-Donatusgilde Eikevliet, is er al heel wat schuttersbedrijvigheid. We ontmoeten er enkele vrienden van Fred Bervoets. Eén van hen is Gustaaf Janssens, hij werd in 1963 Europees Kampioen in Nederland en hij schiet nog steeds raak. Even later komt Dirk Vermeirre aan, een kunstfotograaf die de man met de boog, Fred Bervoets, al maanden volgt. Hij maakte al meer dan tweeduizend opnamen van die ene fascinerende man. Onder het moto ‘één beeld zegt meer dan duizend woorden’, laten we jullie genieten van enkel geknipte kiekjes van deze fotograaf. De tijd vliegt snel als een mens zich amuseert, maar het moment om afscheid te nemen is gekomen. We bedanken Fred Bervoets en zijn kompanen voor hun gastvrijheid. LD

Trend 2010/2

T d Trend Tren

20 0

Beleid Beleid B l id

Nieuwe toeristische trend: ‘Going local’ De toeristische sector in Vlaanderen heeft nood aan een nieuwe wind. Althans volgens Jeroen Bryon, coördinator van het Steunpunt Toerisme en Recreatie aan de K.U.Leuven, die in het tijdschrift Knack laat weten dat Vlaanderen te weinig inspeelt op de veranderingen in de maatschappij. Binnen de toeristische sector ontwikkelt zich namelijk een evolutie van beleving naar ervaring, waarbij de toerist zelf de lokale cultuur wil ontdekken. Volgens VlaS zijn traditionele sporten ideaal om op deze evolutie naar zelf-actief-cultuur-ontdekken in te spelen. “Toerisme in Vlaanderen is als een parochiezaal: steden en gemeenten richten zich op iedereen in plaats van te kiezen voor een specifieke doelgroep of niche.”, stelt Jeroen Bryon. Bovendien blijkt uit onderzoek dat Vlaanderen op vlak van toerisme (bv. bezettingsgraad hotels, inkomsten per kamer, ...) niet echt sterk scoort in vergelijking met de ons omringende landen. Om meer toeristen aan te trekken moeten we ook het aanbod aanpassen, maar onze steden en regio’s onderscheiden zich te weinig van elkaar.

Trend 2010/2

De trend van beleving naar ervaring kan de regio’s manieren aanreiken om zichzelf van de andere te onderscheiden en zo de aandacht van de toerist opnieuw te trekken. Mensen willen bijvoorbeeld niet meer zien hoe chocolade gemaakt wordt, ze willen hem zelf maken. Met andere woorden, ze willen de lokale cultuur zélf ontdekken (going local). In dit kader kunnen traditionele sporten en toerisme perfect hand in hand gaan. Traditionele sporten zijn volks en streekgebonden en net zoals streekproducten kunnen zij deel uitmaken van de toeristische aantrekkingskracht van een regio. Een traditionele volkssportclub kan een bezoeker een aangename kennismaking met een typisch plaatselijke sport aanbieden. Op deze manier ervaren ze onmiddellijk het plezier en de moeilijkheden van het spel. De bezoekers worden ingewijd in de sport door begeesterde en gediplomeerde initiatoren. Dit in de

sfeer van het eigen volkssportlokaal met de typische infrastructuur (bolbaan, schietstand,…) en in combinatie met een streekbiertje en een plaatselijke lekkernij. De bezoeker maakt op deze manier kennis met actief lokaal erfgoed. Ze proeven de sfeer en zien de echtheid. Als regelmatige gastheer van toeristische uitstappen kan de volkssportclub op deze manier haar werking uitbreiden. Zo’n vorm van toerisme vormt promotie voor de clubwerking en bekendheid voor de volkssport. Het

is best de lokale toeristische dienst die het initiatief neemt voor een samenwerking met hun volkssportclub(s). Enkele VlaS-clubs bieden de plaatselijke toeristische diensten al zo’n arrangement aan. De binnen- en buitenlandse bezoekers in Vlaanderen vinden daarin perfect hetgeen terug waar ze naar op zoek gaan. LD

beleid 21

Tradities rond bolsporten Tekst: Volkskunde Vlaanderen - Huis van Immaterieel Erfgoed vzw (www.volkskunde-vlaanderen.be) Petanque of jeu de boules is wellicht de bekendste bolsport ter wereld. Deze Franse volkssport bij uitstek is de laatste jaren ook in Vlaanderen uitgegroeid tot een vaste waarde. Heel wat dorpspleintjes in Vlaanderen hebben tegenwoordig een petanquebaan, waar buurtbewoners het op warme zomeravonden tegen elkaar opnemen. Naast petanque zijn er nog veel meer bolsporten. Meer nog: de bolsporten vormen zelfs een grote spelfamilie. In Vlaanderen alleen al worden er tal van lokaal-regionale, traditionele (spel)varianten beoefend. Bollen was vroeger zelfs zo in het leven van alledag ingebakken dat het sporen in ons taalgebruik heeft nagelaten, zoals “holderdebolder” en “bol het af”.

Traditionele bolsportvarianten Bolsporten worden al eeuwenlang gespeeld. Per streek is een andere variant het populairst. Ook binnen een bepaalde bolsport kunnen er verschillende varianten bestaan. Zo zijn de spelregels bijvoorbeeld niet overal gelijk. Erg verwonderlijk is dat niet: de spelregels en de speltradities werden generaties lang mondeling overgeleverd van de ene op de andere generatie en werden pas in de laatste decennia in reglementen gegoten.

Van krulbol bestaan er twee varianten: dikke krulbol en platte krulbol. Platte krulbol werd vroeger vooral gespeeld tussen Gent en Oudenaarde, maar is vandaag de dag op sterven na dood. Dikke krulbol wordt ook nu nog in het Meetjesland gespeeld. Met meer dan 1000 regelmatige beoefenaars blijft deze bolsport er goed overeind. De naam krulbol verwijst naar de wijze waarop de bol over de grond in een ellipsvormige baan naar de staak (een stok in de

Curve bowls is een buitenbeentje onder de traditionele bolsporten. Deze van oorsprong Engelse volkssport werd namelijk pas in de jaren 1980 in Vlaanderen geïntroduceerd en wordt vooral in Limburg en OostVlaanderen beoefend. Er bestaan veel verschillende varianten van. In Vlaanderen wordt de sport enkel op overdekte banen op een korte mat van 14 m gespeeld. Vloerbol en trou-madame zijn nog enkele voorbeelden van de vele andere bolsporten die er bestaan.

Tradities van bolders Elke bolsport heeft zoals aangegeven eigen speltradities. Zo duiden krulbolders bijvoorbeeld de score aan met een krijtstreepje op hun bol. Verder worden krulbolders bij kampioenschappen tegen elkaar uitgeloot, iets wat bij gaaibol niet voorkomt. Ook de technische kant van het bolsporten maakt deel uit van de speltraditie. De vorm en de samenstelling van een bolbaan zijn

Trend 2010/2

Gaaibol wordt vooral gespeeld in Oost- en West-Vlaanderen. Gaaibolders spelen op een bard. Dat is een houten hellend vlak. Op de bard zijn gaaien of houten balkjes vastgemaakt, waar de spelers van op een afstand van 12 tot 20 meter een bol naartoe rollen. Als de gaai geraakt worden, klappen ze om. In WestVlaanderen en op de grens van Oost-Vlaanderen is trabol populair. Er bestaan nog steeds een aantal volkscafés, waar in het achterzaaltje een trabolbaan is ingericht. Het meest opvallende aan trabol is de blauwe en rode kleur van de bollen

en de lengte van de uitgeholde bolbaan.

grond) rolt. De bolders spelen in twee ploegen op een rechthoekige bolbaan.

22 beleid

namelijk afhankelijk van de bolsport die er gespeeld wordt. Bij krulbol bestaat een buitenbaan uit los zand. Een binnenbaan bestaat uit verschillende lagen: een laag aangestampte aarde, daarop een aangestampte laag vermengd met kolenas en arduinstof en ten slotte een laag kolenas vermengd met arduinstof die men er los laat opliggen. Platte krulbolders dragen vaak turnpantoffels of staan blootsvoets op de baan om ze niet te beschadigen. De uitgeholde bolbaan bestond vroeger uit aangestampte aarde, roggemeel en koeienbloed. Vandaag bestaat deze baan uit stabilisé van Rijnzand, cement en een laagje koude asfalt.

Trend 2010/2

Het belangrijkste wapen van een bolder is zijn bol. Die kan hij natuurlijk niet gewoon in een sportwinkel kopen en er bestaat ook geen aangepaste merchandising. Voor een bol moet een bolder bij een bollendraaier zijn. De enkele bollendraaiers die nu nog werken, zijn erg belangrijk voor het voortbestaan van hun specifieke bolsport, want zonder bol kan er uiteraard niet gebold worden. Bollen draaien is een arbeidsintensief werk, dat de nodige kennis en vaardigheid vergt. De grote bollen

voor trabol worden bijvoorbeeld speciaal uit notelaarhout van dicht bij de stronk wordt vervaardigd. Bovendien zijn niet alle bollen gelijk. Ze worden bijvoorbeeld aangepast aan het speltype van de bolder. Bij krulbol worden ook speciale bollen gedraaid om mee te schieten. Een boltas is vaak handgemaakt en wordt op maat gebreid of gehaakt. Ook de truitjes van winnaars en de

los bollen.

houten trofeeën in de vorm van een bol die bij de wedstrijden uitgereikt worden, zijn vaak handwerk. Vroeger leerden kinderen meestal thuis of op straat bollen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat men wel eens zegt dat bollen in het bloed zit. Er bestaan heuse boldersdynastieën, waarvan grootvader, vader en zoon de prijzen aaneenrijgen. Tot voor enkele decennia was bollen een typische mannensport en eindigde de bolderscarrière van meisjes bij de puberteit. Het werd immers niet netjes bevonden dat een vrouw bijvoorbeeld op café bolde en ook de gebogen houding was niet vrouwelijk. Intussen is deze vrouwonvriendelijke traditie helemaal verdwenen en kunnen ook vrouwen er lustig op

Een aantal bolsporten was vroeger erg populair, onder meer omdat ze zonder al te grote moeite konden worden georganiseerd. Vaak werd gewoon op een pleintje of op een onverharde zandwegel gespeeld. Tijdens de zomer veel op straat gebold. Sommige van die straatbollingen groeiden uit tot grootse evenementen waar soms honderden bolders van heinde en verre op af kwamen. Bolspelen stonden natuurlijk ook steevast op het programma van de jaarlijkse dorpskermis. Tijdens de koude wintermaanden werd binnen gebold en meestal was dat dan in het achterzaaltje of de schuur van een café. Cafébazen stonden graag in voor de spelaccommodatie, want een bolbaan betekende extra klanten en dus ook extra inkomsten voor de zaak. Vandaag worden er geen echte straatbollingen meer georganiseerd: de straten zijn nu geasfalteerd en het verkeer is te hectisch. Er zijn ook maar enkele dorpsfeesten meer waarop er nog bollingen ingericht worden en heel wat cafés hebben de achterzaal met bolbaan intussen omgebouwd tot een veel lucratievere feestzaal. Traditioneel wordt er nogal eens voor geld of voor prijzen in natura gespeeld. Vroeger waren de bedra-

beleid 23

werd in 1910 en nog steeds trabol speelt. In Ename is er de Koninklijke Boldersvereniging “De vrije bolders Ename”. Deze vereniging werd in 1899 opgericht en speelt sindsdien gaaibol.

gen aanzienlijk en vormden ze soms een echte bijverdienste voor de bolders. Vandaag is het prijzengeld een eerder symbolisch bedrag. Tegenwoordig zijn vooral wielrennen en voetbal populair. Opvallend is dat bolders zich aan deze volkssporten zijn gaan spiegelen en bepaalde gebruiken en rituelen op hun eigen manier in hun sport hebben overgenomen. Zo is er bij de (krul)bolders van het Meetjesland de traditie om een jaarlijks wereldkampioenschap en een Europees kampioenschap te organiseren. Het grappige is dat bollen maar in enkele landen voorkomt. In de praktijk worden er hoofdzakelijk interlands met Nederlandse bolders uit ZeeuwsVlaanderen ingericht. De bolder die een dergelijk tornooi wint, is (terecht) een wereldkampioen, want het spel wordt elders bijna niet gespeeld. Nog een traditie die uit het wielrennen overgenomen werd, is dat de winnaar een regenboogtrui krijgt. Een clubkampioen mag de titel “koning” dragen en bij herhaaldelijk koningschap kan de kampioen zelfs “keizer” van de vereniging worden. Ook de schuttersverenigingen kennen deze traditie. Wanneer een bolder de koningsbolling wint, wordt hij met een ruiker in de bloemetjes gezet. Daarnaast krijgt de kampioen een trofee en/of een medaille. Elke koning wordt vereeuwigd, met de ruiker in de ene hand en de (winnende) bol in de andere hand. De foto komt dan naast die van de koningen uit het verleden in het clublokaal of naast de bolbaan te hangen.

Van boldersmaatschappijen naar koepelorganisaties Vanaf de late 19de eeuw doken er zowel in steden als op het platteland talloze boldersmaatschappijen op. Hun uitvalbasis was meestal een (stam)café, waar ze hun favoriete tijdverblijf naar hartenlust konden beoefenen. Een café was verder ook ideaal als er een tornooi, teerfeesten, stoeten en dergelijke georganiseerd werd. Veel van de opgerichte maatschappijen waren geen lang leven beschoren. Het succes ervan was vaak afhankelijk van een enthousiaste enkeling of van de goodwill van de café-uitbater. Dat maakte de boldersmaatschappijen kwetsbaar en vele verenigingen stierven een stille dood. Sommige van de oude verenigingen hebben zich toch kunnen handhaven. Zo is er bijvoorbeeld de Koninklijke Boldersmaatschappij “De Ware Vrienden” uit Poperinge, die gesticht

Aan de andere kant is het verenigingsleven ook dynamisch. Waar er verenigingen verdwijnen, komen er soms ook nieuwe bij. Een groot aantal van de verenigingen hebben nog steeds hun vaste stek in een volkscafé (www.volkscafes.be). Wel valt op dat meer en meer volkssportverenigingen een eigen clublokaal beogen. Anno 2009 hebben de meeste verenigingen zich georganiseerd in bonden en federaties, zoals bijvoorbeeld de Belgische Krulbolbond en de West-Vlaamse Trabol Federatie. Organisaties zoals deze zorgen er voor dat de afzonderlijke verenigingen een grotere slagkracht kunnen genereren en een betere ondersteuning genieten, zodat het voorbestaan van de clubs, maar ook van de sport an sich, beter gegarandeerd is. Meer informaties over tradities in Vlaanderen, vind je op www.tradities.be

Volkskunde Vlaanderen

Trend 2010/2

Trend T Tren d

24 4

Opleidingen Op Opleidingen O pl idi g

Tweede deel bijscholing gidsen Bokrijk in Hofstade Op zaterdag 13 maart 2010 vond het tweede deel van de bijscholing van de gidsen van Bokrijk plaats in het Sportimonium in Hofstade. De bedoeling van de bijscholing is dat de gidsen van Bokrijk de praktijk van de volkssporten onder de knie krijgen zodanig dat ze de bezoekers aan het openluchtmuseum kunnen initiëren in de verschillende disciplines. Op 1 juli vorig jaar vond het eerste struifvogel, gaaibollen, trabol, hoef- won uiteindelijk het pleit van team deel plaats in het openluchtmuseum ijzerwerpen en meetschieten. In de ‘de goei’. LD in Bokrijk. De Belgische Touwtrek- voormiddag kregen de gidsen na bond en de Federatie liggende wip een geleid bezoek aan het sportwaren toen eveneens betrokken museum, een algemene speluitleg bij de opleiding. Toen kwamen het in de volkssporttuin en in de namidliggende wipschieten, krulbollen, dag werden de gidsen ter kennismaringsteken, javelotwerpen en touw- king in teams verdeeld en werd een trekken aan bod. Dit jaar ging de competitie gehouden in de verschilaandacht naar beugelen, kegelen, lende disciplines. Team ‘de betere’

Dag van de Sportclubbestuurder Het Dynamo Project organiseert in alle provincies de ‘Dag van de Sportclubbestuurder’. Het doelpubliek voor deze infodagen zijn alle Vlaamse sportclubbestuurders. Bij inschrijving kan er gekozen worden uit verschillende infosessies. Elke deelnemer kan twee sessies volgen op een voormiddag. Afsluitend is er een broodjeslunch voorzien waar je nog eens met andere sportclubbestuurders kan overleggen. Als bestuurslid van een sportclub aan-

gesloten bij VlaS betaal je slechts 10 euro.Het Dynamo Project ging met de ‘Dag van de Sportclubbestuurder’ succesvol van start in West-Vlaanderen en vervolgens was Limburg aan de beurt. Op zaterdag 25 september 2010 pikken ze de draad terug op in Oost-Vlaanderen, Gent. Op zaterdag

9 oktober 2010 trekt de ‘Dag van de Sportclubbestuurder’ naar Antwerpen, Berchem. De toer doorheen de provincies wordt afgesloten op zaterdag 6 november in VlaamsBrabant, Leuven. Voor meer info kan je terecht op www.vlaamsesportfederatie.be/dynamo. LD

VTS-cursus Initiator Traditionele Sporten

Trend 2010/2

Nu de infodagen achter de rug zijn, wordt in rechte lijn vooruitgekeken naar de start van de cursus Initiator Traditionele Sporten (ITS). Het ultieme doel van de cursus is dat je als initiator de basistechnieken van je traditionele sport kan overbrengen. Het diploma initiator zorgt voor een drievoudige meerwaarde. In eerste instantie voor jezelf, daarnaast is het goed voor je vereniging en tenslotte zijn ook de nieuwelingen erbij gebaat. Dus waarom nog twijfelen? De cursus ITS gaat door in Paal (Limburg), bij de schuttersmaatschappij Sint-Pieter Tervant en gaat op zaterdag 11 september van start. Het lesrooster en uitgebreide info vind je terug op www.vlas.be/bijscholing/its.

Inschrijven VlaS brengt uw inschrijving in orde mits u uw persoonlijke gegevens (naam en voornaam, straat en nummer, postnummer en gemeente, gsm of vast telefoonnummer, geboorteda-

tum en e-mailadres) doormailt naar [email protected]. U stort tegelijk 90 euro op het rekeningnummer BE62 7343 3238 5461 (VlaS-rekening) (VlaS stort dit door aan de Vlaamse Trainersschool). Langs deze weg verleent VlaS een dienst aan haar leden om zo de ingewikkelde inschrijfprocedure van VTS te vermijden. We hopen u talrijk te mogen ontmoeten in Paal! LD

T d Trend Tren

26 6

IIn het In h hetvooruitzicht vooruitzicht oo i i h

boogschieten

krulbol

(staande wip, liggende wip, doel)

VlaS-Kampioenschap Jeugd organisatie: BKB

14de Triarc Kampioenschap van België/Vlaanderen organisatie: TOB (Trainers Organisatie Boogschieten) datum: plaats: meer info:

zaterdag 3 juli 2010 Stekene

datum: plaats: meer info:

Eric Wittevrongel 050 41 65 97 [email protected]

dinsdag 6 juli 2010 Doornzele BKB Patrick Huyghe 0476 46 60 02 [email protected]

Wereldkampioenschap organisatie: VKB

klepschieten Koning der Koningen organisatie: Zand-Leemstreek datum: plaats: meer info:

zondag 5 september 2010 Gellik

BK 6 meter / 10 meter / 20 meter organisatie: LUK

Trend 2010/2

woensdag 21 juli 2010 Ursel

meer info:

VKB Marcel D’Haenens 09 372 00 22 [email protected]

Jean Theunissen 089 41 75 30 [email protected]

kruisboog

datum: plaats:

zaterdag 25 september 2010 Tienen

datum: plaats:

zaterdag 25 september 2010 Antwerpen

meer info:

datum: plaats:

Patrick Venster 016 40 58 80 [email protected]

De grote evenementen van uw sport of club hier? Dat kan! Stuur zo vlug mogelijk alle info naar [email protected]

In het vooruitzicht 27

staande wip

touwtrekken

Jeugdkampioenschap organisatie: KNBBW

competitie Antwerpen-Zuid Nederland organisatie: PC Antwerpen BTB

datum: plaats:

zaterdag 3 juli 2010 Paal

datum: plaats:

zaterdag 10 juli 2010 Wingene

datum: plaats:

zaterdag 7 augustus 2010 Denderwindeke

datum: plaats:

zaterdag 14 augustus 2010 Roeselare

datum: plaats:

zondag 4 juli 2010 Schijf

datum: plaats:

zondag 5 september 2010 Meer

Belgisch Kampioenschap organisatie: BTB datum: plaats:

Europees Kampioenschap Jeugd organisatie: KNBBW datum: plaats:

meer info:

zaterdag 21 augustus 2010 Staden

zondag 22 augustus 2010 Brecht

Jan Lenaerts 014 63 38 70 [email protected] www.touwtrekken.be

Europees Kampioenschap Senioren organisatie: KNBBW datum: plaats:

zondag 22 augustus 2010 Staden

Nationale Jeugdfinale en Koningschieting organisatie: KNBBW datum: plaats:

zaterdag 28 augustus 2010 Kampenhout

Finale Belgisch Kampioenschap & VlaS-kampioenschap organisatie: KNBBW datum: plaats: meer info:

zondag 19 september 2010 Schriek Bram Uvyn 0485 67 21 43 [email protected]

Europese Spelen 2010 krulbol staande wip liggende wip katapult kegelen gaaibol struifvogel vlegeldorsen curve bowls paapgooien petanque organisatie: BKB datum: plaats: meer info:

zondag 15 augustus Doornzele BKB Patrick Huyghe 0476 46 60 02 [email protected]

Trend 2010/2

28 in het vooruitzicht

Europese Spelen 2010 zondag 15 augustus 2010 Voor de achtste maal organiseert de Belgische Krulbolbond (B.K.B) in samenwerking met VlaS het multivolkssportweekend met de Europese Spelen. Een gans weekend kan iedereen terecht op de geklasseerde Dries van Doornzele om er te genieten van allerhande traditionele sporten, dit zowel in competitief als in recreatief verband. Op vrijdag 13 augustus is er de ‘Dag van de Recreant en Jeugd’. Dan wordt een recreanten- en jeugdbolling georganiseerd. Hierbij zullen honderden recreatieve krulbolders uit het Meetjesland en omliggende regio’s de strijd aangaan voor de Grote Prijs voorzitter Patrick Huyghe, dit in drie categoriën: recreanten, jeugd en jongvolwassen. De dag wordt afgesloten met een reuze Bingo.

Trend 2010/2

De ‘Dag van de Kampioenschappen’ gaat door op zaterdag 14 augustus. Traditioneel vindt dan het Kampioenschap van België krulbol plaats, die al aan zijn 23ste editie toe is. De liggende wipschutters kunnen terecht in de Grote Prijs B.K.B. Op zaterdag kan iedereen naast het sportieve gedeelte genieten van de rommelmarkt, de verhalenbus ‘Zo-

mer vol verhalen’, fietsgraveringen, optredens,… Een grandioze hespenbarbecue brengt de dag tot een goed einde. Zondag 15 augustus vindt de 8ste editie van de Europese Spelen plaats. Er zijn de specialistenwedstrijden en Interlands. Je kan je wagen aan de zeskamp (krulbol, gaaibol, liggende wip, katapult, kegelen en struifvogel) en eveneens actief deelnemen in de vorm van kennismakingen. Expo Krulbol, in de gerestaureerde oude molen, zet die dag zijn deuren open. Tal van nevenactiviteiten vullen het sportfestijn aan. De wedstrijdbolders en competitieschutters kunnen op maandag 16 augustus nogmaals hun kunnen demonstreren in het 13de Kampioenschap van Vlaanderen krulbol en

het 10de Open Kampioenschap van Oost-Vlaanderen liggende wip . Het worden op en rond de schitterende Dries van Doornzele terug hoogdagen voor de traditionele sporten. tekst: BKB

VlaS-fax afgesloten Sinds 1 januari 2010 is de fax van VlaS afgesloten. Indien bepaalde documenten het VlaS-secretariaat moeten bereiken, gelieve deze ofwel in te scannen en door te mailen ([email protected]) ofwel per post op te sturen (Polderstraat 76 A bus 2 – 8310 Brugge).

club (lees verder meer hierover), de Geelse Katapultclub, Touwtrekvereniging Versieck en handbooggilde liggende wip St.-Barbara Melsele.

T d Trend Tren

Kortwegg Kortweg Ko

331

werden hem geschenken aangeboden. Het was duidelijk dat Eric op enorme sympathie kan rekenen bij het schuttervolk. In zijn toespraak wees hij vooral op het belang van een degelijke jeugdopleiding. Zijn leuze was en blijft: “Zelfrespect en gelukkig zijn”.

Laureaten liggende wip 2009 VlaS-clubs op de Buitenspeeldag Op woensdag 31 maart 2010 vond de derde editie van de Buitenspeeldag plaats. De Buitenspeeldag is het initiatief van de Vlaamse Overheid en Nickelodeon dat buiten spelen en sporten in de kijker zet. Voor de editie 2010 lag de focus op buiten spelen en sporten in de woonomgeving. De weergoden waren deze derde editie iets minder gunstig gezind, maar regen en wind zette alvast geen domper op het enthousiasme van talrijke organisatoren.

Normaal moest deze vergadering ook het afscheid zijn van voorzitter Eric Wittevrongel, maar groot was de verrassing toen hij aankondigde alsnog zijn mandaat te verlengen. Hij kreeg een daverend applaus en vanuit verschillende sectoren

Katapult in Man bijt Hond De antiregeringsbetogers van de roodhemden zetten Bangkok in rep en roer. Daarvoor maken ze gebruik van een verrassend middel namelijk de katapult. Dit gegeven ontglipte ook de redactie van ‘Man bij Hond’ niet. Ze gingen polsen bij onze sportschutters van de Antwaârpse Katapultclub en katapultclub St.-Martinus Meeuwen wat zij vonden van het gebruik van de katapult als verdedigingstuig. Agnes Loomans en Gerard De Meyer van de Antwaârpse Katapultclub, Gerard Boonen en Rudy Kelchtermans van katapultclub St.-Martinus Meeuwen stonden het redactieteam van Man bijt Hond te woord. Ondanks het feit dat ze erkennen dat een katapult in verkeerde handen een gevaarlijk wapen kan worden, blijven ze hopen dat ze de katapult verder mogen hanteren voor hun sportieve vrije tijdsbesteding. Wie de reportage helemaal wenst te zien kan een kijkje nemen op http:// www.een.be/programmas/man-bijthond/klein-geschut. LD

Trend 2010/2

In het kader van deze Buitenspeeldag werkten enkele VlaS-clubs mee, onder andere de Schietlapschutters Tongerlo, de Antwaârpse Katapult-

Zaterdag 6 maart 2010 werd de jaarvergadering van de VBFlw in Beveren gehouden. Zowat uit gans Vlaanderen waren er schutters aanwezig. Het toppunt van de vergadering was de verkiezing van de laureaten. Voor ‘sportman van het jaar’ ging de titel naar Etienne De Dijcker uit ‘Rust Roest’ Kieldrecht. Melissa Vanpays van de ‘Leeuwekes Ingelmunster’ sleepte de titel ‘sportvrouw van het jaar’ in de wacht. Jeffrey Heyrman had de eer om de titel van ‘beloftevolle jongere 2009’ mee naar huis te nemen. Tot slot werd de titel ‘sector van het jaar’ toegekend aan Beveren.

32 kortweg

Steun aan kwalitatieve opendeurdagen PC Antwerpen VlaS moedigde haar clubs aan om een kwalitatieve opendeurdag te organiseren. Door het organiseren van een kwalitatieve opendeurdag kan een Antwerpse club zijn of haar sport bekend maken aan nieuwelingen en geïnteresseerden actief laten kennismaken. PC Antwerpen VlaS kende dit jaar aan negen opendeurdagen een financiële steun toe, namelijk aan: • Verenigde Vrienden Meer organiseerden op 28/04/2010 een vrije schieting waar iedereen vanaf 12 jaar kon genieten van een initiatie kruisboogschieten. • Sint-Jorisgilde Wortel springt op 8/08/2010 mee op de kar van Toerisme Hoogstraten. In het kader van 800 jaar stad en vrijheid wordt een auto- en fietsroute uitgestippeld langs de gilde waar iedereen kennis kan maken met het kruisboogschieten en het gildeleven. • LINKA organiseert een jeugdkampioenschap voor niet-schutters, cursussen boogschieten liggende wip voor beginners en neemt deel aan de sportmarkt in Ekeren. • Op 25/04/2010 ging een tentoonstelling door in het erfgoedhuis van de Sint-Antoniusgilde Kasterlee. Doorlopend waren er initiaties luchtbuks.

Trend 2010/2

• De Rode Sjoelers organiseerden op 17 en 18 april een Paastornooi waar iedereen welkom was. Op 6 juni staan ze op de braderij in Ekeren met initiaties sjoelen voor beginnelingen. • De Koninklijke Sint-Sebastiaans-

gilde Arendonk organiseerde op 9 en 15 mei 2010 een initiatie staande wipschieten voor nieuwelingen. • De Witte Nol Zeeltrekkers Gierle organiseerden een recreatief touwtrektornooi om iedereen te laten kennismaken met de touwtreksport op 2/04/2010. • Geelse katapultclub deden hun deuren open op maandagavond 3 mei 2010. Alle geïnteresseerden kregen een initiatie katapultschieten en er werd afgesloten met een recreatief wedstrijdje voor nieuwelingen. • De Ridderlijke St.-Jorisgilde van Ekeren organiseert op zaterdag 18 september een opendeurdag. Iedereen, vanaf 12 jaar, kan kennis maken met het kruisboogschieten op 6m.

De Antwaârpse Katapultclub over de Buitenspeeldag “Onze collega katapultschutters uit Geel werden voor de Buitenspeeldag uitgenodigd door de sportdienst van Turnhout, wij mochten met de club opnieuw onze kooi opstellen in Beveren. Wij mochten onze katapultkooi plaatsen tussen fietsparcours, luchtkastelen, basketbaldoelen en volkssporten als boogschieten, sjoelbak, kegelwerpen, toltafel,…Het terrein liep aardig vol met joelende kinderen van alle

leeftijden. Met een stempelkaartje kwam de jeugd van Beveren genieten van een kennismaking met het katapultschieten. En na hun beurt sloten ze zich weer aan achteraan de rij. Ook ouders en/of grootouders konden hun kattenkwaad jaren herbeleven maar dan op een veilige manier. Vele stempelkaartjes vertoonden meerdere stempeltjes van de Antwaârpse Katapultclub. Het hemelwater ten spijt konden wij achteraf toch tevreden zijn van de opkomst en de interesse in het katapultschieten. Alvast een lovenswaardig initiatief van de gemeentebesturen en een goede gelegenheid om met onze sport naar buiten te komen.”

Twee volkssporten verbroederen Op vrijdagavond 7 mei 2010 gingen de katapultschutters op bezoek bij Struifvogelmaatschappij ‘De Kroon’ in Lier. De nieuwelingen onder de katapultschutters kregen eerst een initiatie van ervaren struifvogelschutters. Daarna volgde een recreatief wedstrijdje en het moet gezegd dat de bel regelmatig klonk. Enkele nieuwelingen slaagden er zelfs in om 4 op de 6 rozen te halen. Tijdens de wedstrijd kon iedereen genieten van een hapje en een drankje, kortom alles was aanwezig om er een gezellige avond van te maken.

kortweg 33

Nieuwe uitbaters Kegelkluis De Antwerpse kegelaars mogen opgelucht ademhalen want hun Kegelkluis heeft nieuwe uitbaters gevonden. Ook de Vlaamse Kegelfederatie is in de wolken met het

Schuttersmaatschappij noveert

re-

De Koninklijke Handbooggilde De Ware Vrienden van Gent heeft haar lokaal gerenoveerd. Met subsidies van de stad Gent werden het sanitair en een deel van de kantine volledig vernieuwd. De gilde is terecht trots op de realisatie.

Steun aan promotie acties Alle Oost-Vlaamse clubs konden voor 15 maart 2010 hun aanvraag indienen om steun te bekomen voor hun promotie actie. PC Oost VlaSSportiv steunt dit jaar drie promotie acties: -

-

BKB nam deel aan de toeristische beurs van de provincie OostVlaanderen in Geraardsbergen. De BKB maakte hier promotie voor groepsuitstappen met initiaties krulbol.

website www.kegelkluis.be. VlaS wenst de nieuwe uitbaters veel succes en een goede samenwerking met de lokale kegelclubs.

-

zigen ook Willy Pennoit, voorzitter van de Vlaamse Sportfederatie vzw.

Expo Krulbol krijgt een vaste stek in de gerestaureerde molen op Doornzele Dries. De BKB voerde promotie voor krulbol door de officiële opening op 25 april 2010 n.a.v. Erfgoeddag.

Expo Krulbol Op erfgoeddag, zondag 25 april 2010 opende Expo Krulbol officieel de vaste tentoonstelling. Na maanden rondreizen kreeg de Expo een vaste stek in de molen die als monument geklasseerd werd op de Doornzele Dries. De tentoonstelling brengt het tijdloze verhaal van de geliefde Meetjeslandse volkssport krulbol. Op de vier verdiepingen van de molen kom je alles te weten over de spelregels van het bollen, wie de bolders nu zijn, welke trucs ze toepassen in het spel en zo veel meer. De opening was door de Belgische Krulbolbond tot in de puntjes geregeld en kende een grote belangstelling. Enkele prominenten namen het woord en om 11.30 uur konden

LD

Boogschieten is een familiesport Vader Gino De Vogelaere en zijn drie zonen Jochem, Joachim en Jonas werden samen met schuttervriend John De Rycke gehuldigd als kampioenenploeg 2009. De huldiging vond plaats op 5 april 2010 in de Koninklijke schuttersgilde Asper Sint-Sebastiaan. De gebroeders De Vogelaere behaalden als jeugdschutters verschillende prijzen o.a. de overwinning van het jeugdcriterium (2006), het individueel VlaSkampioenschap en het Europees Kampioenschap Jeugd (2007) en in 2008 het Belgisch Kampioenschap Juniors.

8ste tornooi Beverse Kegelclub

de eersten genieten van een rondleiding in de vier verdiepen tellende tentoonstelling. Onder de aanwe-

Op 7 – 8 en 9 mei 2010 organiseerde de Beverse Kegelclub de 8ste editie van het Kegeltornooi de Beverse club. Dit jaar schreven twee buitenlandse ploegen in. Traditiegetrouw zakte de groep ‘Moe Jeanne’ op-

Trend 2010/2

Aalst Handboogmaatschappij Perk organiseerde op 21 maart 2010 het nationaal congres van de KNBBW. Ze ondernomen acties om meer clubs naar het congres te krijgen.

goede nieuws want hierdoor kan het schaarbaankegelen in Antwerpen voortbestaan. Hans en Lieve nodigden daarom iedereen uit op een kennismakingstornooi. Wie meer wenst te weten over de kegelkluis kan altijd terecht op hun nieuwe

34 kortweg

nieuw af en een groep sjoelers had de sjoelbak even opzij gezet om deel te nemen aan dit tornooi. In totaal namen er 188 kegelaars deel waarvan ongeveer een 100-tal recreanten en ongeveer 20 buitenlanders. LD

87ste

• Een eerste stap in de verjonging van het KNBBW-bestuur werd afgewerkt: Bram Uvyn (28j) volgt Willy Vander Heggen (80j) op als secretaris-generaal en Marc De Bruyne (46j) is definitief aangesteld als secretaris-verslaggever in opvolging van wijlen Armand Claeys.

De staande wip maatschappij ‘Aalst Park’ viert dit jaar haar 50-jarig be-

• De vernieuwingen van het Kampioenschap van België zijn positief geëvalueerd. In navolging hiervan zal in 2010 voor het

Nieuws uit het KNBBW-Congres

Buitenspeeldag door de ogen van de Schietlapschutters Tongerlo “Hier in Bree (Tongerlo) was het een winderige bedoening, maar de opkomst in vergelijking met andere jaren was veel beter. De katapultstand was opgesteld aan de sport-

Boulympiade groot internationaal festival van traditionele spelen

Trend 2010/2

staan en nam in dit jubileumjaar de organisatie van het 87ste Congres van de staande wip federatie KNBBW op zich. 175 maatschappijen kwamen samen om kampioenen te huldigen, beleidsbeslissingen te vernemen en te verbroederen. We geven u enkele interessante nieuwtjes mee uit het congresverslag:

Om de twee jaar wordt de Boulympiade georganiseerd in het Franse Fontaine-Guerin. Op dit internationaal festival komen buiten- en binnenlandse delegaties hun tra-

hal van Bree. Vanaf 13.30 uur was het er een drukte van jewelste met al dat jeugdig geweld. Niet minder dan 125 scholieren waagden zich aan het katapultschieten, meestal met het idee dat eens rap te klaren, maar voor de meesten was dit een kleine misrekening. De regenbui

ditionele sporten demonstreren. Duizenden bezoekers worden aan het spelen gebracht. Het festival vindt plaats op 18 en 19 september 2010. Patrick Mertens van ’t Nieuw Boldershof in Oostnieuwkerke zal alvast het West-Vlaamse trabollen vertegenwoordigen! LD

eerst een individueel dameskampioenschap ingericht worden. Het individueel VlaSkampioenschap wordt opgesplitst in twee evenwaardige categorieën; één voor heren en één voor dames. • Er mag niet meer geschoten worden met een bril met op het montuur verstelbare glazen. • KNBBW zal meer controles doen op het respecteren van de maximum trekkracht van de bogen (max.70 pond) maar vraagt ook medewerking in vorm van een soort sociale controle: ‘laat nooit na schutters die mogelijks te zwaar schieten hierover aan te spreken’. HC

van 16.15 uur besliste er dan maar over om iets vroeger te stoppen dan normaal maar het was zeker een geslaagde dag, temeer omdat heel wat jongeren de kans hebben gekregen om kennis te maken met de katapultsport.” LD

Bonden - effectieve leden Belgische Flessenschutters Bond Afdeling Vlaanderen vzw Oostvleterenstraat 67 te 8640 Woesten, tel: 057 40 05 87 e-mail: [email protected] www.demeiboomclubs.be/schutters Belgische Touwtrek Bond Afdeling Vlaanderen vzw Berkelaar 4 te 2330 Merksplas, gsm: 0495 65 71 03 e-mail : [email protected] www.touwtrekken.be Koninklijke Nationale Bond der Belgische Wipschutters vzw Tisseltsesteenweg 17 te 2830 Willebroek, gsm: 0485 67 21 43 e-mail: [email protected] www.knbbw-frnab.tk Landelijke Unie der Kruisboogschutters vzw Pijlkruidstraat 7 te 2990 Wuustwezel tel: 03 663 63 17 e-mail: [email protected] Samenwerkingsverband Krulbol BKB - VKB B.K.B.: Koekoekstraat 4 te 9940 Ertvelde, gsm: 0476 46 60 02 e-mail: [email protected] http://belgische.krulbolbond.vzw.in.evergem.be V.K.B.: Beukenhof 39, 9980 Sint-Laureins, tel: 09 379 98 24 email: [email protected] Vlaamse Boogsportfederatie liggende wip vzw Boomgaardstraat 22 bus 26 te 2600 Berchem, tel: 050 41 65 97 fax: 050 41 65 97 e-mail: [email protected] www.vbflw.be Vlaamse Curve Bowls Federatie vzw Steenberg 25 te 3500 Hasselt, tel: 011 31 17 22 e-mail: [email protected] www.curvebowls.be

T d Trend Tren

Contactadressen C o Contactadressen d

335

Vlaamse katapultbond Bouwelsesteenweg 38 te 2280 Grobbendonk tel: 0472 64 06 95 e-mail: [email protected] http://users.telenet.be/gerardus.de.meyer Vlaamse Kegelsport Federatie vzw Aardbeienlaan 1 te 9120 Melsele, tel: 03 775 97 15 e-mail: [email protected] www.v-k-f.be

Bonden - niet-effectieve leden Verbond van Sint-Jorisgilden (Kruisboog) Kerkhofpad 2 te 2322 Minderhout gsm: 0474 46 55 19 e-mail: [email protected] Vlaamse Sjoel Federatie R.W. van Havrelaan 111 bus 2 te 2900 Schoten tel: 03 289 87 05 e-mail: [email protected] www.sjoelen.be Noord Kempische Karabijn Schutterskring Bredabaan 419 B tel: 03 669 66 84 e-mail: [email protected] Schuttersverstandhouding Zand-Leemstreek Zutendaalweg 36 tel: 089 41 75 30 e-mail: [email protected] www.verbondzandenleemstreek.be

Andere disciplines

Trend 2010/2

beugelen buksschieten dunne krulbol gaaibol golfbiljart manchetbaankegelen paapgooien pagschieten struifvogel trabol vlegeldorsen

Trend Trend

T Trend Trend d