Wat zijn de groeivooruitzichten voor de Belgische economie en hoe hiervan profiteren door een deel van zijn spaargeld op lange termijn te beleggen in Belgische ondernemingen? PERSCONFERENTIE 03/07/2014
Eric Kleijnen, CEO van Belfius Insurance, Dirk Vanderschrick, Lid van het Directiecomité van Belfius Bank Geert Gielens, Chief Economist van Belfius Bank
Beginnende groei of symptoom van stagnatie?
Geert Gielens
Agenda Een snelle ronde van de Belgische economie Rente (of wat er van overblijft)
3
Een snelle ronde van de Belgische economie
Basiscijfers
BBP Private Consumptie Overheidsconsumptie Investeringen Export Import
5
2012
2013
2014 expected
in mia €, prijzen 2011
Groeivoet (NBB)
Groeivoet (NBB)
368.7
0.20%
1.10%
194.2 91.7 74.9 319.5 -314.9
0,83% 0.64% -1.40% 1.95% 1.37%
1.10% 1.10% 1.40% 3.10% 3.10%
Belang
52.70% 24.90% 20.30% 86.70% -85.40%
BBP & zijn componenten 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% -0,50% -1,00% -1,50%
Consumptie
Investeringen
Netto export
Mar-14
Dec-13
Sep-13
Jun-13
Mar-13
Dec-12
Sep-12
Jun-12
Mar-12
Dec-11
Sep-11
Jun-11
Mar-11
Dec-10
Sep-10
Jun-10
Mar-10
-2,00%
Overheid
Private consumptie en internationale handel zijn de stuwende krachten achter de groei in België.
6
Binnenlandse Private Vraag Consumentenvertrouwen neemt de leiding, maar aarzelt recent Consumentenvertrouwen (België vs Euro zone) Alle indicatoren verbeteren:
Appreciatie van de economische situatie in België Vooruitzichten werkloosheid (stabiel) Spaarvermogen de vooruitzichten van de financiële situatie
7
Binnenlandse private vraag Netto financieel vermogen ondersteunt vertrouwen Netto financieel vermogen (in mia €)
Het netto financiële vermogen stijgt in absolute cijfers en is meer dan 2x zo groot als het BBP. Belgische gezinnen zijn “vermogend”. Source: Belfius, Factset 8
Netto financieel vermogen : stijging in vgl. met inflatie
De waarde van het vermogen steeg meer dan de inflatie, wat bijdraagt tot het vertrouwen van de consument.
Binnenlandse private vraag Positief toekomstbeeld Spendeer! Gezinsconsumptie (%yoy)
9
Aanbodzijde Vertrouwen bij ondernemingen verbetert (maar kent ook een flauwte) Business confidence
Business confidence per sector
Het ondernemersvertrouwen verbeterde, maar loopt recent wat terug. De bouwsector loopt achter op de andere sectoren. Voornamelijk de verwachtingen mbt. het orderboekje (toekomstige vraag) zijn onstandvastig. 10
Aanbodzijde Nog geen rozengeur en maneschijn Faillissementen 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0
2279
1517
Oprichtingen
904 50000 2013 2012
2014
40000 30000
15962
20000
7742
10000 0
4154 2014 2013 2012
Aantal starters daalt en het aantal faillissementen blijft hoog. Maar totaal aantal bedrijven blijft wel stijgen.
Bron: Graydon 11
Aanbodzijde To invest or not, that is the question. bedrijfsinvesteringen 60000 50000 40000 model
30000
realiteit 20000 10000
0
I (t)= 0,46 profit (t-1) + 30080 capacity utilisation (t-1) (8,37)
(12,36)
Bedrijfswinsten en capaciteitsgebruik van het vorige jaar bepalen investeringsbeslissingen. hogere bedrijfswinsten, hogere investeringen. 12
Aanbodzijde To hire or not, that is a second question
90% van de werkgevers voorziet een status quo voor hun personeelsaantal. Voornamelijk in Vlaanderen blijft de arbeidsmarkt relatief zwak.
13
Source: Manpower
Internationale handel Lopende rekening (in mia €) 20,0
België verliest marktaandeel in zijn exportmarkten. Vooral in de goederenmarkt is de concurrentie zwaar De dienstenbalans scoort positief.
15,0 10,0
5,0 0,0 -5,0 -10,0 -15,0 -20,0
2007
2008
2009
2010
2011
2012
goederen
diensten
inkomens
transferts
2013
Verlies exportmarkt aandeel in wereldhandel (in %,2000-2012)
lopende rekening
Belgium
Germany
0% -5% -10% -15% -20% -25% -30% -35%
Source: Belfius, Eurostat, Bloomberg, NBB 14
Spain
France
Italy
Netherlands
Internationale handel Goederenmarkt: verslechtering van de concurrentiekracht Unit Labour Cost in Europa
De arbeidskost per eenheid product is een van de hoogste in de EU. Door de snellere stijging van de arbeidskost zijn de Belgische exportproducten duur. België is gespecialiseerd in prijsgevoelige intermediaire goederen. België heeft geen bedrijven zoals Apple – Facebook - BMW etc. 15
Internationale handel Goederenmarkt: verslechtering van de concurrentiekracht Unit Labour Cost in België
Bestanddelen van ULC
Inflatie via loonindexatie GEEN productiviteitswinsten Echte reële loonstijgingen zijn beperkt
16
Arbeidsmarkt Relatief beperkte stijging van de werkloosheid
De werkloosheid steeg tot 8,5%, lager dan het gemiddelde van de Eurozone. De werkloosheid bleef stijgen (vooral in Vlaanderen). Dit schijnt gestabiliseerd te zijn.
17
Overheidschuld
De financiële crisis heeft de sanering van de overheidsfinanciën doorkruist. Vandaag is de overheidsschuld groter dan het BBP. Europa eist een vermindering van de schuld. Desalniettemin behoren de Belgische overheidsobligaties tot de topgroep in Europa met een spread t.o.v. Duitsland van +/- 50 bp.
18
Overheidschuld Aanslagvoet versus schuld / BBP Aanslagvoet
50
Frankrijk
45 40
Nederland
Hoge aanslagvoet gecombineerd met reeds hoge schuldgraad duidt op een mogelijk houdbaarheidsprobleem bij grote of onvoorziene uitgavenstijgingen.
Belgie
Duitsland
35
Kapitaalvorming door de overheid is laag.
30
US
25
20 30
50
70
90
110
Uitgaven van de staat
Schuld/BBP
Kapitaalvorming 7%
Source: Factset Inkomenstransfert 5%
Subsidies aan bedrijven 5% Intermediair verbruik en betaalde belastingen 7% Source: NBB 19
rentelasten 6%
lonen + sociale uitkeringen 70%
Conclusie Opnieuw een bescheiden groei dankzij: Een stijging van de private consumptie Internationale handel Lage rentes en een op expansie gericht geldbeleid
De groei zal echter bescheiden blijven door : Werkloosheid en beperkte investeringen
Lage groei bij voornaamste handelspartners Verzwakte concurrentiekracht Overheidsschuld die moet dalen
Sterk in stabilisatie, maar minder in groeistimulatie
20
Rente (of wat er van over blijft…)
De renteomgeving Objectieven en middelen van de ECB Objectief nr. 1 = inflatie rond 2% houden Doordat inflatie en werkloosheid (outgap) gerelateerd zijn komt de reële economie ook in de reactiefunctie van de ECB. De ECB gebruikt de interbancaire (korte termijn) rente (verlagen om inflatie te verhogen) “forward guidance” (bepalen van de inflatieverwachtingen) LTRO (in een of andere vorm)
22
De renteomgeving Te weinig inflatie; is er deflatiegevaar? 2
1.5 1.6 1.6
1.5
1.3
1.1 0.8
1
0.9 0.9 0.8 0.7
0.5 0 -0.5
Food, alcohol and tobacco
Energy
Non-energy industrial goods
Services
Total
De gerealiseerde inflatie is laag en daalt De negatieve effecten van de oliemarkt zijn gedaald in april en mei
23
0.5
0.7
0.5
De renteomgeving Te weinig inflatie; is er deflatiegevaar? ECB Survey of Professional Forecasters 2.6 2.4 2.2 1y
2 1.8
2y
1.6 5y
1.4 1.2 Nov-13
Apr-13
Sep-12
Feb-12
Jul-11
Dec-10
May-10
Oct-09
Mar-09
Aug-08
Jan-08
Jun-07
Nov-06
Apr-06
Sep-05
Feb-05
Jul-04
Dec-03
May-03
Oct-02
Mar-02
Aug-01
Jan-01
1
Source: ECB
Inflatieverwachtingen bepalen economisch gedrag. De inflatieverwachtingen op lange termijn blijven rond de 1,5% hangen, dus rond het beoogde doel.
Dit verklaart waarom de ECB tot nu toe geen “quantitative easing” doorvoerde. Op 5 juni is de ECB toch overgegaan tot monetaire impulsen. 24
De renteomgeving Voornaamste acties van de ECB op 5 juni
rente • Depo: -0,1% (negatief!) • Refi: 0,15% • Marginal lending: 0,40%
Targeted LTRO • 400 Mia euro • 4Y (optioneel 2Y) • Corporate sector • 2 schijven (sep/dec 14)
• Rente: MRO +0,1%
25
varia • Aankoop ABS (voorbereiding)
• Geen sterilisatie van SMP (165 Mia)
De renteomgeving Voornaamste gevolgen van de ECB op 5 juni Euribor and swap rate levels (%) 23-Jun-14 Euribor 1 M* Euribor 3 M* Euribor 6 M* Euribor 12 M* Versus 3M Swap 1 y Swap 2 y Swap 3 y Swap 4 y Swap 5 y Swap 10 y Swap 20 y Swap 30 y
Spreads contre Bund
vs 04/06/2014
% 0.11 0.21 0.31 0.49
% 0.24 0.30 0.39 0.56
Change (bp) -13.60 -9.00 -7.90 -7.30
0.19 0.21 0.28 0.40 0.56 1.39 2.10 2.21
0.21 0.22 0.32 0.47 0.65 1.49 2.16 2.24
-1.90 -0.83 -3.70 -7.43 -9.00 -9.75 -5.91 -3.53
23-Jun-14 10y France Italy Spain Netherlands Belgium Austria Greece Finland Portugal Ireland
04/06/2014
45.60 161.20 140.00 24.50 46.60 31.30 466.90 21.40 219.40 8.63
41.00 158.80 144.80 27.40 53.40 36.10 495.30 25.10 223.70 26.40
3 months ago
4.60 2.40 -4.80 -2.90 -6.80 -4.80 -28.40 -3.70 -4.30 -17.77
1 year ago
54.20 181.60 175.30 20.60 65.00 26.80
-8.60 -20.40 -35.30 3.90 -18.40 4.50
64.20 302.10 330.50 44.00 103.50 48.00
-18.60 -140.90 -190.50 -19.50 -56.90 -16.70
31.70 262.50 61.90
-10.30 -43.10 -53.27
32.80 499.20 218.10
-11.40 -279.80 -209.47
Evolution des spreads à 10 ans depuis le 04/06/2014 Ireland Portugal
Finland Greece
Austria Belgium Netherlands
Spain Italy
France -35
26
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
De renteomgeving Impact voor de Belgische economie? Waarschijnlijk beperkt
Bron: NBB 27
De renteomgeving Impact voor de Belgische economie? Waarschijnlijk beperkt
productie/arbeidskost vinden klanten regulering competente staff financiering concurrentie andere totaal
Oct 2011 Oct 2012 Oct 2013 24% 26% 22% 17% 16% 21% 7% 15% 16% 25% 15% 14% 10% 11% 11% 12% 11% 10% 5% 6% 7% 100%
100%
99% van KMO uit enquête bestaan langer dan 2 Jaar. Wat met jongere KMO of start up?
Bron: ECB 28
100%
Conclusie De rente zal in Europa nog behoorlijk lang laag blijven omwille van Lage inflatie Zwakke groei Aanslepende problemen in Zuid-Europa
29
Algemene Conclusie Stimulering van de aanbodzijde is noodzakelijk: Om te kunnen inspelen op het verhoogde consumentenvertrouwen Om investeringen op te krikken Om werkgelegenheid te verhogen
Acties hiervoor kunnen gericht worden op: Verlaging van de loonwig
Verlaging van administratieve druk (vereenvoudiging van regelgeving) Verhoging van de flexibiliteit van de arbeidsmarkt Verlaging van productiekosten …
30
Belfius, partner van de samenleving partner van de Belgische economie
Dirk Vanderschrick
Een bank-verzekeraar van en voor België Onze positionering Belfius is de enige 100 % Belgische en meest lokaal verankerde bank-verzekeraar, volledig gericht op de Belgische samenleving. Daarnaast wil Belfius ook een warme bank-verzekeraar zijn die dicht bij de Belgische samenleving staat en mensen en organisaties ondersteunt in alles wat ze ondernemen.
100 %
Belgische bank-verzekeraar
100 %
32
Een bank-verzekeraar van en voor België Hoe doen we dat ?
3 voorbeelden 24
Via kapitaalinzameling die opnieuw geïnjecteerd wordt in de Belgische economie onder de vorm van kredieten voor ondernemingen, KMO’s, zelfstandigen en vrije beroepen.
Volkslening: via een vooraanstaande rol bij de ondersteuning van de initiatieven die de financiering van de Belgische economie ondersteunen. Belfius Invest Belgian Economy
33
Via de innovatie van het gamma van beleggingen dat kapitaal moet verschaffen aan de Belgische economie.
Belfius Invest Belgian Economy Het Belgische spaargedrag is te veel afgestemd op kortetermijnsparen, ten koste van productievere spaarformules op langere termijn
Huidige situatie van het Belgische spaargedrag
> Belgische spaarquote bij de hoogste in Europa – 15.5% van het beschikbaar inkomen wordt gespaard, ten opzichte van 13.0% gemiddeld in de eurozone – Veel liquiditeit beschikbaar voor financiering van investeringen en overheidsschuld
34
Bron : ReThink : Tax – Onafhankelijke denktank
> Nadruk op kortetermijnsparen – Ongeveer EUR 255 miljard op gereglementeerde spaarrekeningen – Druk op financiering van langetermijnprojecten – Negatief reëel rendement voor de burgers – Weinig mogelijkheden voor financiële instellingen om innovatieve producten te lanceren
Belfius Invest Belgian Economy Waarom een Tak 44 gelinkt aan de Belgische economie?
Een spaarproduct aanbieden dat productief is voor de Belgische economie Nood aan alternatief investeringsaanbod door de zeer lage rentevoeten
Het sparen op lange termijn herontdekken (vs 255 miljard op gereglementeerde spaarrekeningen)
Het beste van de twee werelden: Tak 21: gewaarborgd rendement Tak 23: beleggingsfonds
35
Belfius Invest Belgian Economy 100% steun aan de Belgische economie via Tak-44 beleggingsverzekeringen
Eric Kleijnen
Belfius Invest Belgian Economy Verzekeraars hebben een belangrijke rol te spelen als historische aanbieders van oplossingen op lange termijn
Om een positieve spiraal te creëren, moeten we: > Inspelen op de spontane voorkeur van de Belgische bevolking voor liquide spaarproducten met een beperkt risico > Inspelen op de huidige regelgeving / fiscaliteit
Belfius wil een actieve rol spelen in dit debat: >1 Een onafhankelijke denktank (ReThink:Tax) is opgezet om na te denken over de uitdagingen van morgen (o.a. fiscale stimuli) persconferentie van 17/06/2014 >2 Innovatieve producten creëren die de Belgische economie steunen en het kapitaal van de klanten veiligstellen Belfius Invest Belgian Economy
37
Belfius Invest Belgian Economy Een eenvoudig en transparant concept
TAK 21 Kapitaalgarantie
TAK 23
+
Beleggingsfondsen
TAK 44 Het beste van twee werelden: 50% in gewaarborgd product • Kapitaalbescherming • Belgische schuld en projecten naar de gemeenschap toe financieren
38
50% in de Belgische economie • Hoger potentieel rendement • Belgische economie steunen
Belfius Invest Belgian Economy Beschrijving van het product
Belfius Invest Belgian Economy Keuze van de klant qua bescherming: 5 of 50 %. In functie hiervan split Tak21/Tak23
Tak 21 Activabeheer 100% Belgisch: • Gemengde investeringen • Winstdeelname(s) ifv verhouding T21/T23
Tak 23 Belfius Invest Belgian Allocation Gemengd fonds Equities & Bonds
Belfius Invest Small & Mid Caps Equities
39
Belfius Invest Belgian Economy Tak 21: “Belgian Labeled” Voorbeeld van mogelijke allocatie:
Tak 21 • 94% Obligaties: 60% OLO ‘s; 15% hypothecaire leningen; 10% Belgische corporate; 15% “parastatale”- emissies o.a. Universiteit Gent, stad Luik, stad Hasselt, Eandis “Belgian Labeled” Beheerd door Belfius Insurance
• 3% Immobiliën: *Justitiepaleis Hasselt *Rusthuizen De Haan en Brussel • 3% Aandelen : *Genoteerd: Elia, Belgacom, GBL, Fluxys… *Private equity : GIMV XL
40
Belfius Invest Belgian Economy Tak 23: Focus op Micro, Small & Mid Caps
TAK 23 Belfius Invest Belgian Allocation Wekelijkse notering met ‘notice period” van 5 dagen
Gemengd fonds: Bonds / Equities Beheerd door Candriam
Verdeling: 60% aandelen (waarvan 10% Real Estate) / 40% obligaties
Verdeling aandelen: 35% “Core”: Mid caps (beurskapitalisatie van max. 10 miljard euro) bijv. Ackermans & VanHaeren, D’Ieteren, Elia, .. 15% “Satellite”: Small en Mid caps conviction list bijv. EVS, Kinepolis, Arseus, .. Geen Large Caps (bijv. GDF Suez, Inbev, KBC)
Real Estate: beursgenoteerde aandelen / privaks Obligaties: +/- 30% bedrijfsobligaties +/-10% primaire uitgiften “Non-listed bonds”
41
Belfius Fund Belgian Allocation Model portfolio
Market Cap Breakdown
Companies (by means of example) Cofinimmo
Not Quoted 13%
NV Bekaert SA D'ieteren SA/NV Fluxys Belgium Econocom Group
Mid Cap 37%
Cie d'Entreprises CFE
Micro Cap 14%
Lotus Bakeries Kinepolis Group NV EVS Broadcast… Mobistar SA Barco NV Belgacom SA Solvay SA bpost SA Ackermans & van… Colruyt SA
Small Cap 36%
42
Sofina SA
0
1
2
3 Weight
4
5
6
Belfius Invest Belgian Economy Tak 23 : Focus op Micro, Small & Mid Caps
TAK 23 Belfius Invest Small & Mid Caps Wekelijkse notering met ‘notice period” van 5 dagen
100% Aandelenfonds Beheerd door Candriam
100% Belgische “Small & Mid Caps” aandelen, eventueel aangevuld met Belgisch vastgoed (real estate)
Beleggingsuniversum gebaseerd op de beurskapitalisatie: min. 100 miljoen euro en max. 4 miljard euro met een mogelijke afwijking gebaseerd op marktschommelingen (min. 80 miljoen euro, max. 5 miljard euro)
Bottom-up Selectie: screening van kwaliteitsvolle ondernemingen die ondergewaardeerd zijn en voor waardecreatie kunnen zorgen
“High Conviction”: beperkt aantal aandelen (20 à 30)
43
Belfius Fund Belgian Small & Mid Cap Model portfolio
Companies (by means of example) Retail Estates NV Ablynx NV Greenyard Foods Montea SCA Van de Velde NV Arseus NV EVS Broadcast Equipment SA Lotus Bakeries Warehouses De Pauw SCA Elia System Operator SA/NV CFE Exmar NV Gimv NV bpost SA 0%
44
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
Belfius Invest Belgian Economy Voor wie ?
De investeerder die: gevoelig is voor het thema “Belgian Economy” een beleggingshorizon heeft van minimum 8-9 jaar een bepaalde kapitaalgarantie eist wil profiteren van de evolutie van de Belgische economie
45
