Een oplossingsgerichte aanpak
Inge Eusman & Annegien Simis Auticafé Castricum 29 / 01 / 2014
Programma tot de pauze Even voorstellen Oefening Wat is een oplossingsgerichte aanpak? Een voorbeeld van een oplossingsgericht gesprek • Vragen? • • • •
Oefening 1e ronde • Maak tweetallen (1 interviewer en 1 geïnterviewde) • De geïnterviewde bepaalt in maximaal 1 minuut over welk probleem het gesprek gaat (eigen probleem; voor suggesties zie lijst) • Voer een gesprek van een paar minuten aan de hand van de volgende vragen: - Vertel kort het probleem - Hoe lang heb je dit probleem al? - Hoe erg is dit probleem voor je en hoeveel last heb je er van? - Had je dit probleem al eens eerder? - Waar denk je dat het door komt?
Gewoonte of probleem • • • • • • • •
Grof taalgebruik Lastige eter Slaan en duwen Onrustig in de klas Constant aandacht vragen Vaak luidruchtig zijn Computerverslaafd Door anderen heen praten
Oefening 2e ronde • Hetzelfde probleem en dezelfde interviewer / geïnterviewde als in ronde 1 • Voer een gesprek van een paar minuten aan de hand van de volgende vragen: - Wat wil je liever dat er zou gebeuren i.p.v. het probleem? - Welke voordelen zou dit voor je hebben? - Wat heb je al geprobeerd dat hielp om het probleem op te lossen / (tijdelijk) te verminderen? - Zijn er momenten dat het probleem niet (zo sterk) speelt? - Wat is er in die situatie dan anders?
Nabespreken oefening • Hoe voelde het eerste gesprek? • Werd het probleem groter of kleiner door dit gesprekje? • Heeft dit gesprekje je geholpen? • Hoe voelde het tweede gesprek? • Kwam er (een begin) van een oplossing in beeld? • Werd het probleem groter of kleiner? • Welk van de twee gesprekjes heeft je het meest geholpen?
Gedrag BOVEN
concurrerend
leidend
helpend
aanvallend
SAMEN
TEGEN nietmeewerkend
meewerkend
teruggetrokken
volgend
De roos van Leary ONDER
Automatische reacties BOVEN
concurrerend
Principe 1:
leidend
helpend
aanvallend
samengedrag lokt samengedrag uit, tegengedrag lokt tegengedrag uit SAMEN
TEGEN nietmeewerkend
meewerkend
teruggetrokken
volgend
ONDER
Principe 2: bovengedrag lokt ondergedrag uit, ondergedrag lokt bovengedrag uit
Naar een andere aanpak…
Het gebeurt vanzelf
Stilstaan bij wat er gebeurt
Bewust kiezen voor iets anders doen
Ook je kind wil het anders, maar kan niet de eerste ‘andere’ stap zetten
Met geduld nieuwe vaardigheden oefenen
Een oplossingsgerichte aanpak helpt daarbij!
Een oplossingsgerichte aanpak: wat is het niet?
Geen trucs!
Op een andere manier kijken
Een oplossingsgerichte aanpak: wat is het wel?
De werkelijkheid van de ander staat centraal
Nieuwsgierig en onderzoekend zijn
De ander is expert van zijn eigen oplossingen
Een volgende houding
Vertrouwen op ontwikkeling van vaardigheden bij de ander
Veranderbehoefte: Hoe is het een probleem voor je?
Positief taalgebruik (Wat gaat beter? Wat werkt wel? Benoemen van (kleine) vorderingen
Complimenteren op proces en vooruitgang en op bijdrage van kind daarin, op de aangeleerde vaardigheid
Gewenste situatie: Wat zou je in plaats daarvan willen? Wat zou je anders willen zien?
Wat zorgde ervoor dat het er niet / minder was?
Wat kan zo blijven?
Wanneer is het probleem er niet / minder?
Wat knap! Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
Een oplossingsgericht gesprek • Kijkopdracht: welke oplossingsgerichte elementen zie je? • Nabespreken
Oplossingsgericht werken ALS IETS NIET GOED WERKT….. STOP ER DAN MEE EN PROBEER IETS ANDERS
Oplossingsgericht werken ALS IETS GOED WERKT….. DOE ER MEER VAN GEEF COMPLIMENTEN
Oplossingsgericht omgaan met schoolwerk
Het gaat niet om hoe slim je bent, maar om hoe je slim bent
Als leren moeilijk gaat… Moeite met leren
Niets meer doen
Zwakke prestaties
Angst voor falen
Als leren moeilijk gaat… ‘dit kind leert anders’
Moeite met leren
Niets meer doen
Zwakke prestaties
Angst voor falen
Woorden onthouden Opdracht:
Onthoud zoveel mogelijk woorden van de lijst. Je hebt één minuut. Daarna draai je het blad om.
MENUKAART
GORDIJN
OVAAL
KLEDING
SCHAAR
MORGEN
KABAAL
KOELKAST
WEGHALEN
MOGELIJKHEDEN
KRUID
PERSOON
VERWIJDEREN
CAMPING
Meervoudige intelligentie Howard Gardner: • Het gaat niet om hoe slim je bent, maar om hoe je slim bent • Intelligentie kan zich ontwikkelen!
Intelligentie is het vermogen om problemen op te lossen.
Talige of linguïstische intelligentie • Gevoeligheid voor gesproken en geschreven taal • Vermogen talen te leren • Vermogen taal doelgericht te gebruiken Sterk gewaardeerd in Westerse onderwijs!
Logisch-wiskundige intelligentie • Vermogen om problemen logisch te analyseren • Vermogen wiskundige opgaven te maken • Vermogen wetenschappelijk onderzoek te doen Sterk gewaardeerd in Westerse onderwijs!
Muzikale intelligentie • Vermogen om muziekstukken uit te voeren, te componeren en te waarderen
Visueel-ruimtelijke intelligentie • Vermogen om patronen te herkennen en te gebruiken
Denk aan patronen in architectuur, bij schaken
Intrapersoonlijke intelligentie • Vermogen om terug te kijken op eigen handelen • De eigen verlangens, angsten, mogelijkheden goed kennen • Vermogen om die informatie effectief te gebruiken bij de organisatie van je leven
Interpersoonlijke intelligentie • Vermogen om bedoelingen, motieven en verlangens van anderen te begrijpen • Vermogen effectief te kunnen samenwerken
Lichamelijke-bewegings intelligentie • Vermogen om (delen van) je lichaam te gebruiken om problemen op te lossen of producten te maken
Naturalistische intelligentie • Vermogen om soorten te herkennen en in te delen • Voorbeelden kunnen herkennen als leden van een groep • Vaak belangstelling voor biologie
Als leren moeilijk gaat… • Oplossingsgericht denken: als het niet werkt, doe dan iets anders. Doe meer van wat goed werkt. • Zoek uit welke intelligenties goed ontwikkeld zijn en zet die in bij het leren. Het kind leert dan op een logischer manier en kan weer ‘eigenaar’ worden.
Let op! • De meervoudige intelligentietest is geen officiële test die gebruikt wordt om schoolkeuze op te baseren. • De test geeft je aan waar waarschijnlijk je sterke kanten liggen in het leren en onthouden.
Hoe zit het bij jou? www.migent.be Kies ‘mi testen’ - volwassene: vanaf bovenbouw vmbo/havo/vwo - kind: bovenbouw primair onderwijs & onderbouw voortgezet onderwijs - eerste leerjaar: onderbouw primair onderwijs Of: papieren test
Checklist meervoudige intelligentie vragen …. t/m ….
intelligentie
1 - 10
Talige (linguistische) intelligentie
11 – 20
Logisch-wiskundige intelligentie
21 - 30
Visueel-ruimtelijke intelligentie
31 – 40
Lichamelijke intelligentie
41 - 50
Muzikaal – ritmische intelligentie
51 - 60
Interpersoonlijke intelligentie (‘samen’)
61 - 70
Intrapersoonlijke intelligentie (‘zelf’)
71 - 80
Naturalistische intelligentie Deze scorelijst hoort niet bij de online test, maar bij de papieren vragenlijst die is uitgedeeld! (Mulder; studiehuis)
Favoriete intelligenties bekend…. hoe pak je dan het leren aan?
Voorbeeld 1: spelling inslijpen via lichamelijke intelligentie: Schrijf het woord groot in de lucht de spelling komt in je arm te zitten!
Favoriete intelligenties bekend…. hoe pak je dan het leren aan? house
huis
Voorbeeld 2: Engelse woorden onthouden met de visuele intelligentie • Maak een woordkaartje en teken de betekenis erop. Gebruik kleur. Prent het geheel in. Denk bij de toets terug aan het hele kaartje. • Hang het woordkaartje op het toilet op.
Favoriete intelligenties bekend…. hoe pak je dan het leren aan?
Voorbeeld 3: topografie leren met een talig ezelsbruggetje • Leeuwarden - Drachten – Sneek – Heerenveen: Laat Dat Snoep Hier!
Favoriete intelligenties bekend…. hoe pak je dan het leren aan?
http://www.noordhollandsdagblad.nl/stadstreek/zaanstreek/article11616 721.ece/Wet-van-Ohm-op-muziek-op-Regio-College Voorbeeld 4: De Wet van Ohm onthouden met de muzikale intelligentie • Zet de formule op muziek / ritme!
Andere leerstrategieën per intelligentie: zie handout!
Ten slotte Leer op veel verschillende manieren: spreek zoveel mogelijk ‘verwerkingskanalen’ aan Hoe gekker, hoe beter. Wees creatief, experimenteer. Leer je kind dat leren leren is! Probeer in de basisschoolperiode al succeservaringen rond leren op te laten doen. Je kind ziet: moeite doen, op mijn manier, loont! Deel successen met de leerkracht.
Leren op een manier die bij je past! Taalknap (talig-linguistische intelligentie) • • • • • • •
Je denkt in woorden en formuleert makkelijk Je houdt van lezen, praten en schrijven Je kunt gemakkelijk gedachten en ideeën verwoorden Je begrijpt goed wat je leest Maak een verhaal van de woorden die je moet leren Spreek hardop uit wat je leert Schrijf woorden op een groot papier op (en hang dat op) Maak van lastige formules een rijmpje Spreek dat wat je moet leren in en ga wandelen met je leerwerk Gebruik rijm om feiten te onthouden: maak een rijmpje van je wiskundeformules Maak samenvattingen
Rekenknap (logisch-wiskundige intelligentie) •
• •
Je houdt van cijfers en getallen en speelt daar graag mee Je kunt informatie goed ordenen Je lost graag wiskundige problemen op Je denkt zorgvuldig na over verschillende oplossingen voor problemen Je denkt precies en logisch Je denkt kritisch
Orden wat je moet leren: leer bijvoorbeeld woorden die met eenzelfde onderwerp te maken hebben eerst, dan die van een ander onderwerp. Orden geschiedenisfeiten op een tijdbalk Leer door uit te proberen Werk veel met ezelsbruggetjes
Beeldknap (visuele intelligentie) Je kijkt naar kleuren en beelden (plaatjes, foto’s) Je tekent vaak figuurtjes of maakt krabbels om iets te onthouden Je experimenteert graag met ontwerpen en schetsen Als je denkt, schrijft of praat gebruik je vaak beelden Je kunt–goed de weg vinden in gebouwenleren en wijken AuticaféCastricum Annegien Simis – Oplossingsgericht - 29/01/2014 Je werkt graag met grafieken
•
Maak tekeningen bij begrippen die je moet leren. Kijk bij het leren naar het begrip en de betekenis en naar je tekening. Hoe gekker, hoe beter: dat blijft hangen! Je koppelt zo de kennis aan iets wat jij gemakkelijk op kunt roepen: het beeld. Denk bij je toets terug aan de tekening.
•
Schrijf formules, begrippen en moeilijke woorden op mooi versierde kaartjes waar je graag naar kijkt. Hang ze ergens op waar je vaak langskomt (op de wc!)
•
Vat teksten samen in een ‘mindmap’/woordspin. Zo maak je een plaatje van je tekst. Neem een groot blad voor een tekening van een heel hoofdstuk.
•
Gebruik vaste kleuren voor bepaalde betekenissen: markeer bijvoorbeeld de werkwoordvervoegingen met een vaste kleur. Via die kleur roep je de informatie weer op.
•
Maak het werken in je schriften overzichtelijk door met vaste kleuren te werken: gebruik één kleur voor het maken van je opdrachten, één voor het nakijkwerk en voor aanvullingen van de docent.
Beweegknap (lichamelijke intelligentie) Je lichaamsbewegingen zijn zéker (bijvoorbeeld met sport) Je hebt een sterk gevoel voor de juiste richting en timing bij het gebruik van je eigen lichaam Je houdt van gymnastiek en sport Je maakt snel lichamelijk contact Je bent sterk in fijne motoriek (schrijven, precieze klusjes) Je leert gemakkelijk door iets te doen of door spel Je sleutelt en knutselt graag •
Spreek wat je moet leren in en ga wandelen met je leerwerk.
•
Leer de spelling van woorden via je handen: schrijf in grote letters het woord in de lucht. Bij een toets denk je terug aan die beweging.
•
Zorg voor een stoel die met je meebeweegt.
•
Leer op een ritme, met muziek
•
Kies doe-activiteiten, zoals interviewen, elkaar overhoren via what’s app / msn
•
Maak van geschiedenisfeiten een tijdbalk en hang die op.
Auticafé Castricum – Annegien Simis – Oplossingsgericht leren - 29/01/2014
•
Breng de leerstof en jezelf in beweging. Voorbeeld ‘zinsdelen zoeken’ bij Nederlands: schrijf de zin op, knip daarna kaartjes van de woorden en verschuif ze om te ontdekken wat een zinsdeel is. Of: iedereen is een woord uit de zin. Wie kan waar staan?
Muziekknap (muzikale intelligentie)
Je pikt snel melodietjes op, je neuriet of zingt graag Je bespeelt graag een muziekinstrument of zou dat willen Je werkt met ezelsbruggetjes of rijmpjes om iets te onthouden Je werkt graag met muziek op de achtergrond Je hebt een stekr gevoel voor ritme, verschillen in stemgebruik Je bent een boeiende verteller
•
Kies je favoriete liedje uit en leer daarop formules of begrippen
•
Drum een ritme en leer daarop formules of begrippen
•
Zet je leerstof op rijm
•
Leer met een muziekje op
Natuurknap (naturalistische intelligentie)
Je houdt van alles wat groeit, bloeit en beweegt in de natuur Je kunt goed soorten onderscheiden en categorieën herkennen Je herkent snel kenmerken van planten, dieren, voorwerpen Je leert gemakkelijk door buiten om je heen te kijken en door verzamelen en ordenen Je gaat graag met dieren om en maakt snel contact met dieren Je denkt graag na over veranderingen in de natuur
•
Zoek bij de leerstof echte voorbeelden op in je leefomgeving
•
Spreek je leerstof in en speel het af tijdens een wandeling
•
Maak eerst een indeling / ordening in de leerstof en ga dan leren
Auticafé Castricum – Annegien Simis – Oplossingsgericht leren - 29/01/2014
Zelfknap (intrapersoonlijke intelligentie)
Je bent graag wat op de achtergrond Je leeft in je eigen wereld en houdt van dagdromen Je kent je eigen sterke en zwakke kanten goed Je stelt hoge eisen aan jezelf Je neemt heel precies waar wat er gebeurt Je schrijft een dagboek of gedichten Je denkt graag na over hoe je bent en hoe je je voelt
•
Bedenk bij het leren wat de leerstof voor jou interessant maakt. Wat wil jij echt weten?
•
Maak met jezelf afspraken over hoe je het leerwerk wilt doen en plannen. Beloon jezelf als het lukt.
•
Maak gebruik van je fantasie bij het leren
•
Zorg voor een rustige werkplek
Samenknap (interpersoonlijke intelligentie)
•
Je houdt van contacten met anderen en je zorgt graag voor anderen Je werkt graag samen Je voelt goed aan wat anderen willen of voelen en spreekt daar gemakkelijk over Je voelt je prettig in groepen Je houdt van gezelligheid en feestjes LaatJejehelpt overhoren anderen graag
•
Praat met anderen over de leerstof: vertel wat je hebt geleerd
•
Stel elkaar om beurten vragen over de leerstof
•
Maak een spelletje van het leerwerk, bijvoorbeeld met kaartjes waarop de begrippen en de uitleg staan. Speel het spel met een ander.
•
Verzin samen ezelsbruggetjes
•
Zorg voor een werkplek die overzichtelijk maar gezellig is
Auticafé Castricum – Annegien Simis – Oplossingsgericht leren - 29/01/2014
