2014

DEFINITIEF MER VAN :

NV Cargill Gent

VOOR: uitbreiding van de huidige milieuvergunningen GELEGEN: Moervaartkaai 1 9042 Gent DATUM:

22/05/2014

REF:

PF13015 – PRMER-2056

definitief MER

NVCargill Gent

INHOUDSTAFEL 0

1.

2.

INLEIDING ...................................................................................................................................... 13 0.1

BEKNOPTE BESCHRIJVING VAN HET PROJECT .......................................................................................... 13

0.2

VERANTWOORDING EN DOELSTELLING VAN HET PROJECT ...................................................................... 14

0.3

TOETSING M.E.R.-PLICHT VAN HET PROJECT EN VERDERE BESLUITVORMINGSPROCES ............................ 15

ALGEMENE INLICHTINGEN ......................................................................................................... 17 1.1

NV CARGILL GENT ................................................................................................................................ 17

1.2

VOORGESCHIEDENIS ............................................................................................................................... 18

1.2.1

Historiek .......................................................................................................................... 18

1.2.2

Administratieve voorgeschiedenis .................................................................................. 19

1.2.3

Uitgevoerde milieu-studies .............................................................................................. 27

RUIMTELIJKE, JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE SITUERING VAN HET PROJECT ........... 28 2.1

3.

2.1.1

Algemene situering met toegangswegen en afstand tot gewest-/landsgrens ................ 28

2.1.2

Situering volgens bestemmingsplannen ......................................................................... 28

2.1.3

Situering t.o.v. waterlopen, overstromingsgebieden en waterwingebieden ................... 29

2.1.4

Situering t.o.v. woningen, bedrijven en kwetsbare functies ............................................ 30

2.1.5

Situering t.o.v. natuur ...................................................................................................... 31

2.1.6

Situering t.o.v. monumenten en landschappen .............................................................. 31

2.2

JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN .......................................................................... 32

2.3

REFERENTIESITUATIE ............................................................................................................................. 44

2.4

MOGELIJKE ONTWIKKELINGSSCENARIO’S .............................................................................................. 44

BESCHRIJVING VAN CARGILL NV TE GENT ............................................................................ 45 3.1

OPBOUW VAN HET PROJECTGEBIED ........................................................................................................ 45

3.2

BESCHRIJVING VAN DE HUIDIGE ACTIVITEITEN EN INSTALLATIES........................................................... 45

3.2.1

Beschrijving productieproces .......................................................................................... 46

3.2.2

Productiecapaciteit .......................................................................................................... 55

3.2.3

Ondersteunende activiteiten en installaties .................................................................... 57

3.3

4.

RUIMTELIJKE SITUERING ........................................................................................................................ 28

GEPLANDE SITUATIE ............................................................................................................................... 62

3.3.1

Omschakeling crushafdeling ........................................................................................... 62

3.3.2

Uitbreiding van de semi-raffinage ................................................................................... 64

3.3.3

Bestaande biodieselplant ................................................................................................ 65

3.3.4

Foodgrade olie-raffinage ................................................................................................. 66

3.3.5

Interactie tussen bestaande vestiging en foodgrade raffinage. ...................................... 67

3.3.6

Productiecapaciteit .......................................................................................................... 68

3.3.7

Ondersteunende activiteiten en afdelingen .................................................................... 71

ALTERNATIEVEN .......................................................................................................................... 75

NV Enviro+

november 2014

1

definitief MER

4.1

BESCHRIJVING VAN DE IN BESCHOUWING TE NEMEN ALTERNATIEVEN ................................................... 75

4.1.1

Nulalternatief ................................................................................................................... 75

4.1.2

Beleids- of doelstellingsalternatieven ............................................................................. 75

4.1.3

Locatie-alternatieven ....................................................................................................... 75

4.1.4

Uitvoeringsalternatieven ................................................................................................. 76

4.2 5.

NVCargill Gent

BEST BESCHIKBARE TECHNIEKEN .......................................................................................................... 76

MILIEUASPECTEN EN PROCES-GERELATEERDE ASPECTEN .............................................. 78 5.1

WATERHUISHOUDING ............................................................................................................................. 78

5.1.1

Watergebruik en waterlozing referentiesituatie ............................................................... 78

5.1.2

Toekomstige situatie ....................................................................................................... 83

5.2

BODEM EN GRONDWATER ....................................................................................................................... 84

5.2.1

Referentiesituatie ............................................................................................................ 84

5.2.2

Toekomstige situatie ....................................................................................................... 85

5.3

LUCHT .................................................................................................................................................... 85

5.4

GELUID ................................................................................................................................................... 86

5.5

TRANSPORT ............................................................................................................................................ 87

5.6

ENERGIE ................................................................................................................................................. 87

5.7

HULPSTOFFEN ........................................................................................................................................ 87

5.8

AFVALSTOFFEN ...................................................................................................................................... 88

6.

INGREEP-EFFECT ANALYSE / AFBAKENING REIKWIJDTE MILIEUDISCIPLINES ................ 89

7.

EFFECTVOORSPELLING EN –BEOORDELING ......................................................................... 90 7.1

OPPERVLAKTEWATER ..................................................................................................................... 90

7.1.1

Aanpak ............................................................................................................................ 90

7.1.2

Toetsingskader................................................................................................................ 92

7.1.3

Hydrografische situering ................................................................................................. 94

7.1.4

Watergebruik en wateremissies door NV Cargill referentiesituatie ................................ 99

7.1.5

Watergebruik en wateremissies toekomstige situatie ................................................... 108

7.1.6

Effectbeoordeling huidige situatie ................................................................................. 114

7.1.7

Effectbeoordeling toekomstige situatie ......................................................................... 116

7.1.8

Alternatieven ................................................................................................................. 119

7.1.9

Milderende maatregelen ............................................................................................... 121

7.1.10

Leemtes in de kennis .................................................................................................... 122

7.2

LUCHT ................................................................................................................................................ 122

7.2.1

Afbakening studiegebied ............................................................................................... 122

7.2.2

Methodologie................................................................................................................. 122

7.2.3

Referentiesituatie .......................................................................................................... 124

7.2.4

Geplande situatie .......................................................................................................... 150

7.2.5

Alternatief chemische semi-raffinage ............................................................................ 174

7.2.6


NV Enviro+

november 2014

2

definitief MER

NVCargill Gent

7.2.7

Postevaluatie................................................................................................................. 176

7.2.8

Leemten in de kennis .................................................................................................... 176

7.3

GELUID .............................................................................................................................................. 177

7.3.1

Afbakening van het studiegebied .................................................................................. 177

7.3.2

Beoordelingskader ........................................................................................................ 178

7.3.3

Beschrijving van de referentiesituatie ........................................................................... 182

7.3.4

Effectbespreking ........................................................................................................... 189

7.3.5

Milderende maatregelen/postevaluatie ......................................................................... 201

7.3.6

Leemten in de kennis .................................................................................................... 201

7.4

MENS .................................................................................................................................................. 201

7.4.1

Methodologie................................................................................................................. 201

7.4.2

Gezondheidsrisicoanalyse ............................................................................................ 202

7.4.3

Mobiliteit ........................................................................................................................ 210

7.5

OVERIGE DISCIPLINES ........................................................................................................................... 226

7.5.1

Bodem en grondwater ................................................................................................... 226

7.5.2

Fauna en flora ............................................................................................................... 232

7.5.3

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ......................................................... 233

7.5.4

Energie .......................................................................................................................... 233

7.5.5

Licht, warmte en stralingen en klimaat ......................................................................... 234

7.5.6

Afval en hulpstoffen ...................................................................................................... 235

7.5.7

Veiligheid ....................................................................................................................... 237

8.

TEWERKSTELLING EN INVESTERING ..................................................................................... 242

9.

GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN ................................................................................. 243

10. WATERTOETS ............................................................................................................................. 244 10.1

DOELSTELLING WATERTOETS ............................................................................................................... 244

11. INTEGRATIE EN EINDSYNTHESE ............................................................................................. 246 11.1

MOGELIJKE EFFECTEN EN MAATREGELEN ............................................................................................ 246

11.1.1

Oppervlaktewater .......................................................................................................... 247

11.1.2

Lucht ............................................................................................................................. 250

11.1.3

Geluid ............................................................................................................................ 253

11.1.4

Mens ............................................................................................................................. 256

11.1.5

Overige disciplines ........................................................................................................ 259

11.1.6

Grensoverschrijdende effecten ..................................................................................... 265

12. SAMENVATTING PER DISCIPLINE ........................................................................................... 267 12.1

OPPERVLAKTEWATER ........................................................................................................................... 267

12.1.1


12.1.2

Toekomstige situatie ..................................................................................................... 268

12.1.3

Alternatieven ................................................................................................................. 269

NV Enviro+

november 2014

3

definitief MER

NVCargill Gent

12.1.4


12.2

LUCHT .................................................................................................................................................. 269

12.2.1


12.2.2


12.2.3


12.3

GELUID ................................................................................................................................................. 271

12.3.1


12.3.2


12.3.3


12.4

MENS.................................................................................................................................................... 273

12.4.1

Gezondheidsrisicoanalyse ............................................................................................ 273

12.4.2

Mobiliteit ........................................................................................................................ 274

12.5

OVERIGE DISCIPLINES ........................................................................................................................... 276

12.5.1

Bodem en grondwater ................................................................................................... 276

12.5.2

Fauna en flora ............................................................................................................... 276

12.5.3

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ......................................................... 277

12.5.4

Andere aspecten ........................................................................................................... 277

13. NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING ....................................................................................... 279 14. GERAADPLEEGDE BRONNEN .................................................................................................. 280 15. LIJST VAN AFKORTINGEN ........................................................................................................ 281 16. VERKLARENDE WOORDENLIJST ............................................................................................ 286

NV Enviro+

november 2014

4

definitief MER

NVCargill Gent

LIJST VAN FIGUREN FIGUUR 3.1 PROCESVOERING CRUSH VAN KOOLZAAD ........................................................................................... 46 FIGUUR 3.2 PROCESVOERING SEMI-RAFFINAGE (AANGEDUID MET BLAUW KADER) ............................................... 50 FIGUUR 3.3 SCHEMATISCHE VOORSTELLING VAN DE BIODIESELINSTALLATIE ....................................................... 53 FIGUUR 3.4 WERKINGSPRINCIPE MEMBRAANBIOREACTOR .................................................................................... 58 FIGUUR 3.5 CONFIGURATIE WATERZUIVERINGSINSTALLATIE NV CARGILL GENT HUIDIGE SITUATIE ................... 59 FIGUUR 3.6 VOORBEELD OP JAARBASIS VOOR 10/90 SOJA/RAAP (GEMIDDELDE INDICATIEVE HOEVEELHEDEN, IN WERKELIJKHEID ZULLEN DE HOEVEELHEDEN VARIËREN AFHANKELIJK VAN DE MARKTOMSTANDIGHEDEN) . 68

FIGUUR 3.3.7 CONFIGURATIE WATERZUIVERINGSINSTALLATIE NV CARGILL GENT TOEKOMSTIGE SITUATIE ....... 73 FIGUUR 5.1 WATERSCHEMA NV CARGILL GENT .................................................................................................. 79 FIGUUR 7.1: BBI EN PRATI-INDEX 34100............................................................................................................... 95

FIGUUR 7.2 BBI EN PRATI-INDEX 33100 ............................................................................................................... 95 FIGUUR 7.3 BBI EN PRATI-INDEX 38000 ............................................................................................................... 96 FIGUUR 7.4 BBI EN PRATI-INDEX 38020 ............................................................................................................... 96 FIGUUR 7.5 BEREKENING FLUXEN AFVALWATER ................................................................................................ 104 FIGUUR 7.6 BEREKENING WATERFLUXEN TOEKOMSTIGE SITUATIE (GEMIDDELD) ............................................... 113 FIGUUR 7.7 BEREKENING WATERFLUXEN TOEKOMSTIGE SITUATIE (MAXIMAAL) ................................................ 113 FIGUUR 7.8 P-98 (DAGWAARDEN) VAN DE NMVOS IMMISSIECONCENTRATIES (REFERENTIESITUATIE OP BASIS VAN GELEIDE EMISSIES) ............................................................................................................................... 146 FIGUUR 7.9 P-98 (DAGWAARDEN) VAN DE NMVOS IMMISSIECONCENTRATIES (REFERENTIESITUATIE OP BASIS VAN GELEIDE EN DIFFUSE EMISSIES). ........................................................................................................... 147 FIGUUR 7.11 99,79-PERCENTIEL (UURWAARDEN) VAN NOX-IMMISSIEBIJDRAGEN (GEPLANDE SITUATIE, ALTERNATIEF LD KETEL) ............................................................................................................................ 163 FIGUUR 7.12 99,79-PERCENTIEL (UURWAARDEN) VAN DE NOX-IMMISSIEBIJDRAGEN (GEPLANDE SITUATIE, ALTERNATIEF WKK) ................................................................................................................................... 164

FIGUUR 7.13 90,40-PERCENTIEL (DAGWAARDEN) VAN DE PM10 IMMISSIECONCENTRATIES (GEPLANDE SITUATIE) .................................................................................................................................................................... 168 FIGUUR 7.14 98-PERCENTIEL NMVOS IMMISSIEBIJDRAGEN (GEPLANDE SITUATIE, OP BASIS VAN UITSLUITEND DE GELEIDE BRONNEN) ..................................................................................................................................... 170

FIGUUR 7.15 98-PERCENTIEL (DAGWAARDEN) NMVOS IMMISSIEBIJDRAGEN (GEPLANDE SITUATIE OP BASIS VAN GELEIDE EN DIFFUSE BRONNEN) .................................................................................................................. 171

FIGUUR 7.16 P98-PERCENTIEL VAN DE GEURIMMISSIEBIJDRAGE (GE/M³) (GEPLANDE SITUATIE) ......................... 172 FIGUUR 7.17 SITUERING VAN CARGILL ............................................................................................................... 177 FIGUUR 7.18 SITUERING OP HET GEWESTPLAN .................................................................................................... 178 FIGUUR 7.19 LIGGING VAN HET MEETPUNT ......................................................................................................... 182 FIGUUR 7.20 ZICHT VANUIT HET MEETPUNT OP CARGILL .................................................................................... 183 FIGUUR 7.21 TIJDSVERLOOP VAN HET OMGEVINGSGELUID .................................................................................. 184 FIGUUR 7.22 INVLOED VAN DE WINDRICHTING OP HET OMGEVINGSGELUID ........................................................ 187 FIGUUR 7.23 FREQUENTIEANALYSE OMGEVINGSGELUID ..................................................................................... 188

FIGUUR 7.24 DE BELANGRIJKSTE GELUIDSBRONNEN VAN CARGILL .................................................................... 192

NV Enviro+

november 2014

5

definitief MER

NVCargill Gent

FIGUUR 7.25 3D-MODEL VAN DE SITE.................................................................................................................. 194 FIGUUR 7.26 GELUIDSKAART HUIDIGE SITUATIE ................................................................................................. 196 FIGUUR 7.27 GELUIDSKAART TOEKOMSTIGE SITUATIE ........................................................................................ 199 FIGUUR 7.28 BOVENLOKAAL FUNCTIONEEL FIETSROUTENETWERK (BRON: GIS OOST) ...................................... 216 FIGUUR 7.29 NETPLAN DE LIJN TER HOOGTE VAN CARGILL ............................................................................... 217 FIGUUR 7.30LIGGING SPOORLIJN 204 .................................................................................................................. 219 FIGUUR 7.31 KAART GRONDWATERWINNINGEN BINNEN EEN STRAAL VAN 500 M (BRON: DOV.VLAANDEREN.BE; GERAADPLEEGD OP 11/02/2014).................................................................................................................. 228

LIJST VAN TABELLEN TABEL 1.1 OVERZICHT INNAME VERSCHILLENDE PRODUCTIE-EENHEDEN ............................................................. 19 TABEL 1.2 OVERZICHT VAN DE GELDENDE MILIEUVERGUNNINGEN/MEDEDELINGEN VAN NV CARGILL TE GENT 19 TABEL 1.3 OPGELEGDE BIJZONDERE VOORWAARDEN NV CARGILL GENT ............................................................ 21 TABEL 1.4 VERGUNNINGSHISTORIEK (BOUWVERGUNNINGEN – PLANOLOGISCHE ATTESTEN) NV CARGILL GENT (NIET LIMITATIEF).......................................................................................................................................... 26 TABEL 1.5 OVERZICHT VAN UITGEVOERDE OF NOG LOPENDE (MILIEU-)STUDIES BIJ NV CARGILL GENT .............. 27 TABEL 2.1BEDRIJVEN IN DE BUURT VAN NV CARGILL GENT ................................................................................ 30 TABEL 2.2 JURIDISCHE RANDVOORWAARDEN, RELEVANTIE EN RELATIE MET MER .............................................. 33 TABEL 2.3 BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN, RELEVANTIE EN RELATIE MET MER ...................................... 41 TABEL 3.1 VERWERKTE GRONDSTOFFEN EN GEPRODUCEERDE PRODUCTEN BIJ VERWERKING VAN UITSLUITEND SOJABONEN

................................................................................................................................................... 55

TABEL 3.2 VERWERKTE GRONDSTOFFEN EN GEPRODUCEERDE PRODUCTEN BIJ VERWERKING VAN UITSLUITEND KOOLZAAD .................................................................................................................................................... 55

TABEL 3.3 VERWERKTE GRONDSTOFFEN EN GEPRODUCEERDE PRODUCTEN BIJ EEN 50/50 VERDELING TUSSEN SOJABONEN EN KOOLZAAD ............................................................................................................................ 56

TABEL 3.4 HUIDIGE PRODUCTIECAPACITEIT SEMI-RAFFINAGE AFDELING.............................................................. 56 TABEL 3.5 HUIDIGE PRODUCTIECAPACITEIT BIODIESEL AFDELING ........................................................................ 57 TABEL 3.6 VERWERKTE GRONDSTOFFEN EN GEPRODUCEERDE PRODUCTEN BIJ VERWERKING VAN UITSLUITEND SOJABONEN

................................................................................................................................................... 68

TABEL 3.7 VERWERKTE GRONDSTOFFEN EN GEPRODUCEERDE PRODUCTEN BIJ VERWERKING VAN UITSLUITEND KOOLZAAD .................................................................................................................................................... 69

TABEL 3.8 VERWERKTE GRONDSTOFFEN EN GEPRODUCEERDE PRODUCTEN BIJ EEN 10/90 VERDELING TUSSEN SOJABONEN EN KOOLZAAD ............................................................................................................................ 69

TABEL 3.9 NIEUWE PRODUCTIECAPACITEIT SEMI-RAFFINAGE AFDELING .............................................................. 69 TABEL 3.10 PRODUCTIECAPACITEIT BIODIESEL (ONGEWIJZIGD) ........................................................................... 70 TABEL 3.11 PRODUCTIECAPACITEIT FOODGRADE OLIE-RAFFINAGE ...................................................................... 70 TABEL 3.12 OVERZICHT ADDITIONELE PRODUCTOPSLAG IN NIEUW EN BESTAANDE TANKENPARK IN DE TOEKOMSTIGE SITUATIE ................................................................................................................................ 72

TABEL 5.1 OVERZICHT AFVALWATERDEBIETEN 2007-2013 .................................................................................. 81 TABEL 5.2 VLAREBO-ACTIVITEITEN BIJ NV CARGILL GENT ................................................................................. 84

NV Enviro+

november 2014

6

definitief MER

NVCargill Gent

TABEL 5.3 OVERZICHT TOE TE PASSEN LUCHTZUIVERINGSTECHNIEKEN ............................................................... 86 TABEL 6.1 INGREEP-POTENTIËLE EFFECT MATRIX VOOR DE ACTIVITEITEN EN HET NIEUW PROJECT VAN CARGILL NV ................................................................................................................................................................ 89 TABEL 7.1 INDELING ZUURSTOF PRATI-INDEX ...................................................................................................... 90 TABEL 7.2 INDELING BELGISCHE BIOTISCHE INDEX .............................................................................................. 90 TABEL 7.3 INDELING STRUCTUURKWALITEIT ........................................................................................................ 91 TABEL 7.4 PERCENTAGE NORMOVERSCHRIJDING .................................................................................................. 92 TABEL 7.5: SIGNIFICANTIEKADER GEVAARLIJKE STOFFEN WORST-CASE ............................................................... 93 TABEL 7.6: SIGNIFICANTIEKADER NIET- GEVAARLIJKE STOFFEN WORST-CASE...................................................... 93 TABEL 7.7 GEMIDDELDE CONCENTRATIES IN VERSCHILLENDE MEETPUNTEN ........................................................ 97 TABEL 7.8 STRUCTUURKWALITEIT WATERBEKKENS EN WATERLOPEN .................................................................. 99 TABEL 7.9 WATERBALANS 2013 ........................................................................................................................... 99 TABEL 7.10: BEREKENING VERHARDE OPPERVLAKTES - WATERZUIVERING ......................................................... 100 TABEL 7.11 AFGEVOERD AFVALWATER EN BIOSLIB 2013 ................................................................................... 100 TABEL 7.12 VERBRUIKTE CHEMICALIËN BIO EN RAFFI (JAAR 2013) .................................................................... 101 TABEL 7.13 WATERBALANS PRODUCTEN (JAAR 2013) ........................................................................................ 101 TABEL 7.14 GELOOSDE CONCENTRATIES 2013 .................................................................................................... 105 TABEL 7.15 BEREKENINGEN OPPERVLAKTES OPVANG ........................................................................................ 107 TABEL 7.16 BEREKENINGEN HOEVEELHEID HEMELWATER DAT OP JAARBASIS WORDT OPGEVANGEN ................. 108 TABEL 7.17: TOEKOMSTIGE WATERBALANS ........................................................................................................ 108 TABEL 7.18: WATERBALANS AANGEKOCHTE CHEMICALIËN ................................................................................ 109 TABEL 7.19: WATERBALANS AFGEVOERD AFVALWATER + BIOSLIB ..................................................................... 109 TABEL 7.20: INSCHATTING VERDAMPING ............................................................................................................ 110 TABEL 7.21 TOEKOMSTIGE WATERBALANS PRODUCTEN (INSCHATTING) ............................................................ 111 TABEL 7.24 BEREKENING WORST-CASE IMPACT HUIDIGE SITUATIE ..................................................................... 115 TABEL 7.25 BEREKENING IMPACT OP MOERVAART EN KANAAL GENT-TERNEUZEN GEMIDDELDE SITUATIE ...... 118 TABEL 7.26 BEREKENING IMPACT OP MOERVAART EN KANAAL-GENT TERNEUZEN WORST CASE ...................... 118 TABEL 7.27: GEMIDDELDE LOZINGSSITUATIE ALTERNATIEF SEMI-RAFFINAGE .................................................... 119 TABEL 7.28 BEREKENING MAXIMALE LOZINGSSITUATIE ALTERNATIEF SEMI-RAFFINAGE .................................... 120 TABEL 7.29: WATERBALANS ALTERNATIEF ......................................................................................................... 121 TABEL 7.30 SIGNIFICANTIEKADER GEMIDDELDE IMMISSIEBIJDRAGEN EN/OF AANTAL OVERSCHRIJDINGEN ........ 123 TABEL 7.31SIGNIFICANTIEKADER IMMISSIEBIJDRAGEN EN/OF AANTAL OVERSCHRIJDINGEN, ANDERE DAN GEMIDDELDEN ............................................................................................................................................. 123

TABEL 7.32 GEMETEN CONCENTRATIES SO2 (DAGWAARDEN) IN HET STUDIEGEBIED.......................................... 124 TABEL 7.33 CONCENTRATIES NO2 EN NO (UURWAARDEN) IN HET STUDIEGEBIED IN 2012................................. 125 TABEL 7.34 CONCENTRATIES O3 IN HET STUDIEGEBIED (44R740) ...................................................................... 125 TABEL 7.35 OVERSCHRIJDINGEN VAN DE EU-NORMEN EN WGO-NORM IN 2012 IN HET STUDIEGEBIED (44R740) .................................................................................................................................................................... 125 TABEL 7.36 GEMETEN CONCENTRATIES PM10 (UURWAARDEN EN DAGWAARDEN) EN PM2,5 (UURWAARDEN) IN HET STUDIEGEBIED IN 2012 ................................................................................................................................ 126

NV Enviro+

november 2014

7

definitief MER

NVCargill Gent

TABEL 7.37 INTERPOLATIEWAARDEN NO2 EN PM10 TER HOOGTE VAN HET PROJECTGEBIED............................... 127 TABEL 7.38 OVERZICHT GELEIDE EMISSIEPUNTEN STOOKINSTALLATIES IN DE REFERENTIESITUATIE ................. 127 TABEL 7.39 OVERZICHT GELEIDE EMISSIEPUNTEN PROCESINSTALLATIES IN DE REFERENTIESITUATIE ................ 128 TABEL 7.40 VERONTREINIGENDE STOFFEN EN BROEIKASGASSEN MET HUN DREMPELWAARDE UIT HET IMJV.... 128 TABEL 7.41 OVERZICHT STOOKINSTALLATIES..................................................................................................... 130 TABEL 7.42 OVERZICHT EMISSIEGRENSWAARDEN STOOKINSTALLATIES ............................................................. 131 TABEL 7.43 EMISSIEMETINGEN IN 2013 OP DE LD LOOSKETEL UITGEDRUKT IN MG/NM³, BEHALVE VOOR CO2 IN VOL% .......................................................................................................................................................... 132

TABEL 7.44 EMISSIEMETINGEN IN 2013 OP DE CMI KETEL UITGEDRUKT IN MG/NM³, BEHALVE VOOR CO2 IN VOL% .................................................................................................................................................................... 132 TABEL 7.45 EMISSIEMETINGEN IN 2013 OP DE ZAADDROGER UITGEDRUKT IN MG/NM³....................................... 132 TABEL 7.46 OVERZICHT NMVOS EMISSIEPUNTEN (REFERENTIESITUATIE)......................................................... 133 TABEL 7.47 OVERZICHT HEXAANEMISSIEMETINGEN UITGEVOERD IN 2013 ......................................................... 134 TABEL 7.48 OVERZICHT HEXAANEMISSIEMETINGEN E68 .................................................................................... 134 TABEL 7.49 OVERZICHT METHANOLMETINGEN ................................................................................................... 135 TABEL 7.50 OVERZICHT GELEIDE STOFEMISSIEBRONNEN (REFERENTIESITUATIE) ............................................... 135 TABEL 7.51 EMISSIERESULTATEN STOF VAN BULKFLOW EN DOTA IN 2013 ....................................................... 136 TABEL 7.52 RESULTATEN OLFACTOMETRISCHE EMISSIEMETINGEN DEC. 2010 EN JAN. 2011 .............................. 137 TABEL 7.53 SOLVENTEMISSIES EXTRACTIE ......................................................................................................... 139 TABEL 7.54 BEREKENDE STOFEMISSIES VAN DE AAN- EN AFVOER VAN GRONDSTOFFEN EN PRODUCTEN (REFERENTIESITUATIE) ................................................................................................................................ 141 TABEL 7.55 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN AAN NOX (ALS NO2) (REFERENTIESITUATIE) ...................... 142 TABEL 7.56 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN AAN CO (REFERENTIESITUATIE) .......................................... 142 TABEL 7.57 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN GELEIDE NMVOS (REFERENTIESITUATIE) .......................... 142 TABEL 7.58 SOLVENTBALANS VOOR 2013........................................................................................................... 143 TABEL 7.59 GELEIDE EN DIFFUSE NMVOS EMISSIES BIJ 365 PRODUCTIEDAGEN PER JAAR ................................. 143 TABEL 7.60 STOFEMISSIES BIJ 365 PRODUCTIEDAGEN PER JAAR (100 % KOOLZAAD) ......................................... 144 TABEL 7.61 STOFEMISSIES BIJ 365 PRODUCTIEDAGEN PER JAAR (100 % SOJABONEN)......................................... 144 TABEL 7.62 IDENTIFICATIE POTENTIEEL BELANGRIJKE POLLUENTEN (REFERENTIESITUATIE) ............................. 145 TABEL 7.63 BEREKENDE PLUIMMAXIMA VOOR NMVOS (REFERENTIESITUATIE) ............................................... 145 TABEL 7.65 NMVOS IMMISSIEBIJDRAGEN VAN CARGILL (REFERENTIESITUATIE OP BASIS VAN GELEIDE EMISSIES) .................................................................................................................................................................... 146 TABEL 7.66

NMVOS IMMISSIEBIJDRAGEN VAN CARGILL (REFERENTIESITUATIE OP BASIS VAN GELEIDE EN

DIFFUSE EMISSIES) ..................................................................................................................................... 148

TABEL 7.67 BEREKENDE PM10 IMMISSIEBIJDRAGEN (REFERENTIESITUATIE, 100% KOOLZAAD) ......................... 148 TABEL 7.68 IMMISSIEBIJDRAGE VAN CARGILL IN HET STUDIEGEBIED (REFERENTIESITUATIE, 100% KOOLZAAD)148 TABEL 7.69 OVERZICHT ROOKGAS EMISSIEPUNTEN GEPLANDE SITUATIE (ALTERNATIEF LD-KETEL) ................. 151 TABEL 7.70 OVERZICHT ROOKGAS EMISSIEPUNTEN GEPLANDE SITUATIE (ALTERNATIEF WKK) ........................ 151 TABEL 7.71 OVERZICHT VOS EMISSIEPUNTEN IN DE GEPLANDE SITUATIE .......................................................... 151 TABEL 7.72 OVERZICHT GELEIDE EMISSIEBRONNEN (GEPLANDE SITUATIE) ........................................................ 153

NV Enviro+

november 2014

8

definitief MER

NVCargill Gent

TABEL 7.73 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN AAN NOX (ALS NO2) (GEPLANDE SITUATIE) ........................ 155 TABEL 7.74 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN AAN CO (GEPLANDE SITUATIE) ........................................... 156 TABEL 7.75 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN NMVOS AFKOMSTIG VAN DE GELEIDE EMISSIES (SCENARIO 100% KOOLZAAD) ....................................................................................................................................... 156 TABEL 7.76 SOLVENTBALANS HEXAAN VOOR DE GEPLANDE SITUATIE VOOR HET WORSTCASESCENARIO VERWERKING VAN 100% KOOLZAAD........................................................................................................... 157

TABEL 7.77 TOTALE UUR- EN JAARVUILVRACHTEN GELEIDE EN NIET-GELEIDE NMVOS (GEPLANDE SITUATIE) 157 TABEL 7.78 BEREKENDE STOFEMISSIES VAN DE AAN- EN AFVOER VAN GRONDSTOFFEN EN PRODUCTEN (GEPLANDE SITUATIE, SCENARIO 100% VERWERKING SOJABONEN) ............................................................................... 159

TABEL 7.79 BEREKENDE STOFEMISSIES VAN DE AAN- EN AFVOER VAN GRONDSTOFFEN EN PRODUCTEN (GEPLANDE SITUATIE, SCENARIO 100% VERWERKING KOOLZAAD) ................................................................................ 159

TABEL 7.80 BEREKENDE STOFEMISSIES VAN DE AAN- EN AFVOER VAN GRONDSTOFFEN EN PRODUCTEN (GEPLANDE SITUATIE, SCENARIO 90% VERWERKING KOOLZAAD EN 10% VERWERKING SOJABONEN) ............................ 159

TABEL 7.81

BEREKENDE EMISSIES PM10 BIJ DE VERWERKING VAN 100% KOOLZAAD (GEPLANDE SITUATIE,

100% KOOLZAAD) ..................................................................................................................................... 160 TABEL 7.82

BEREKENDE EMISSIES PM10 BIJ DE VERWERKING VAN 90% KOOLZAAD (GEPLANDE SITUATIE,

90% KOOLZAAD) ....................................................................................................................................... 160 TABEL 7.83 BEREKENDE EMISSIES PM10 BIJ DE VERWERKING VAN 100% SOJABONEN (GEPLANDE SITUATIE, 100% SOJA,WORSTCASESCENARIO) ......................................................................................................................... 160

TABEL 7.84 KARAKTERISTIEKEN GEUREMISSIEPUNTEN IN DE GEPLANDE SITUATIE (BIJ 100% VERWERKING VAN KOOLZAAD) ................................................................................................................................................. 161

TABEL 7.85 IDENTIFICATIE POTENTIEEL BELANGRIJKE POLLUENTEN (GEPLANDE SITUATIE) ............................... 161 TABEL 7.86 BEREKENDE PLUIMMAXIMA VOOR NO2 (GEPLANDE SITUATIE) ........................................................ 162 TABEL 7.87

P99,79 VAN DE NO2 IMMISSIEBIJDRAGEN CARGILL (GEPLANDE SITUATIE, ALTERNATIEF LD) 165

TABEL 7.88 WKK)

P99,79 VAN DE NO2 IMMISSIEBIJDRAGEN CARGILL (GEPLANDE SITUATIE, ALTERNATIEF 165

TABEL 7.89 BEREKENDE PLUIMMAXIMA VOOR PM10 (GEPLANDE SITUATIE, 100% SOJA) ................................... 167 TABEL 7.90 IMMISSIEBIJDRAGE PM10 VAN CARGILL IN DE VMM-MEETPUNTEN (GEMIDDELDE, GEPLANDE SITUATIE, 100% SOJA) ................................................................................................................................. 168

TABEL 7.91 IMMISSIEBIJDRAGE PM10 VAN CARGILL IN DE VMM MEETPUNTEN (P90 EN P90,40 DAGWAARDEN, GEPLANDE SITUATIE, 100% SOJA)

............................................................................................................... 168

TABEL 7.92 BEREKENDE PLUIMMAXIMA VOOR NMVOS (GEPLANDE SITUATIE) ................................................. 169 TABEL 7.93 TOETSINGSKADER VOOR CARGILL GENT ......................................................................................... 172 TABEL 7.94MILIEUKWALITEITSNORMEN VOOR GELUID IN OPEN LUCHT .............................................................. 179 TABEL 7.95 RICHTWAARDEN VOOR HET SPECIFIEK GELUID IN OPEN LUCHT ........................................................ 180 TABEL 7.96 MAXIMALE TOEGESTANE NIVEAUS VOOR INCIDENTEEL OF IMPULSACHTIG GELUID ......................... 180 TABEL 7.97 SIGNIFICANTIEKADER GELUID .......................................................................................................... 181 TABEL 7.98 METEO-OMSTANDIGHEDEN TIJDENS DE METING .............................................................................. 184 TABEL 7.99 GEMIDDELD GELUIDSNIVEAU PER DAGDEEL IN DB(A) ..................................................................... 185

NV Enviro+

november 2014

9

definitief MER

NVCargill Gent

TABEL 7.100 GEMIDDELDE UURWAARDEN VAN HET LA95-NIVEAU PER DAGDEEL IN DB(A) .............................. 185 TABEL 7.101 WAARDEN LNIGHT, OUTSIDE ................................................................................................................... 186 TABEL 7.102 GELUIDSNIVEAUS (IN DB(A)) GEGROEPEERD PER WINDRICHTING .................................................. 186 TABEL 7.103 OVERZICHT VAN DE AANWEZIGE GELUIDSVERMOGENS IN DB(A) .................................................. 189 TABEL 7.104 GELUIDSVERMOGEN GEPLANDE UITBREIDING (IN DB(A)) .............................................................. 192 TABEL 7.105 VERGELIJKING TUSSEN DE BEREKENDE EN DE GEMETEN WAARDE VAN HET SPECIFIEK GELUID ..... 194 TABEL 7.106 GELUIDSNIVEAUS HUIDIGE SITUATIE IN DB(A) .............................................................................. 194 TABEL 7.107 GELUIDSNIVEAUS UITBREIDING IN DB(A) ...................................................................................... 196 TABEL 7.108: GELUIDSNIVEAUS IN DE TOEKOMSTIGE SITUATIE SCENARIO MET WKK ........................................ 197 TABEL 7.109: GELUIDSNIVEAUS IN DE TOEKOMSTIGE SITUATIE SCENARIO MET STOOMKETEL ............................ 197 TABEL 7.110 GELUIDSNIVEAUS STOOMEVACUATIE............................................................................................. 199 TABEL 7.111 GELUIDSNIVEAUS WEGTRANSPORT ................................................................................................ 200 TABEL 7.112 TE VERWACHTEN GELUIDSNIVEAUS BIJ DE AANLEGFASE ............................................................... 200 TABEL 7.113 OVERZICHT VAN DE BEWOONDE GEBIEDEN BINNEN HET STUDIEGEBIED MENS EN HUN SITUERING T.O.V. CARGILL ........................................................................................................................................... 203

TABEL 7.114 BEVOLKINGSOPBOUW IN DE GEMEENTEN IN DE OMGEVING VAN HET STUDIEGEBIED OP 31/12/2012 (BRON: GEMEENTELIJKE PROFIELSCHETSEN, AGENTSCHAP VOOR BINNENLANDS BESTUUR, STUDIEDIENST VLAAMSE REGERING) ................................................................................................................................. 203 TABEL 7.115SELECTIE TE KARAKTERISEREN BLOOTSTELLINGEN CHEMISCHE AGENTIA ...................................... 206 TABEL 7.116 BEOORDELING VAN DE MODAL SPLIT VAN HET GOEDERENVERVOER .............................................. 211 TABEL 7.117 BEOORDELING MODAL SPLIT WOON-WERKVERKEER ...................................................................... 211 TABEL 7.118SIGNIFICANTIEKADER BIJDRAGE BEDRIJFSGERELATEERD VERKEER ................................................ 212 TABEL 7.119 OPENBAAR VERVOERAANBOD IN DE OMGEVING VAN HET PROJECTGEBIED .................................... 216 TABEL 7.120 TELPOSTGEGEVENS R4 .................................................................................................................. 219 TABEL 7.121 WEGBEZETTING IN DE GEPLANDE SITUATIE ................................................................................... 220 TABEL 7.122 GOEDERENVERVOER (REFERENTIESITUATIE) ................................................................................. 220 TABEL 7.123 UURROOSTER WERKNEMERS, REKENING HOUDEND MET AANWEZIGHEIDSPERCENTAGE (REFERENTIESITUATIE) ................................................................................................................................ 221 TABEL 7.124 VERVOERSWIJZEKEUZE WERKNEMERS (REFERENTIESITUATIE) ...................................................... 222 TABEL 7.125 BIJDRAGE VAN HET BEDRIJFSGERELATEERD VERKEER IN DE GEPLANDE SITUATIE ......................... 223 TABEL 7.126 GOEDERENVERVOER (GEPLANDE SITUATIE) ................................................................................... 223 TABEL 7.127 BIJDRAGE BEDRIJFSGERELATEERD VERKEER IN DE GEPLANDE SITUATIE ........................................ 225 TABEL 7.128 GLOBALE BEOORDELING GEPLANDE SITUATIE ............................................................................... 225 TABEL 7.129 OPBOUW VAN DE GEOLOGISCHE LAGEN TER HOOGTE VAN CARGILL (BRON: DOV.VLAANDEREN.BE) .................................................................................................................................................................... 229 TABEL 7.130 GEVOELIGHEID VAN BODEMS VOOR VERDICHTING......................................................................... 230 TABEL 7.131 SPECIFIEKE AFVALSTROMEN – AFVOER IN 2013 ............................................................................. 235 TABEL 7.132 HUIDIGE VERBRUIKEN HULPSTOFFEN ............................................................................................. 236 TABEL 7.133 TOEKOMSTIGE VERBRUIKEN HULPSTOFFEN.................................................................................... 237

NV Enviro+

november 2014

10

definitief MER

NVCargill Gent

Coördinaten van de initiatiefnemer Naam:

Cargill NV

Exploitatiezetel:

Moervaartkaai 1 9042 Desteldonk (Gent)

Maatschappelijke zetel:

Muisbroeklaan 43 (Haven 506) 2030 Antwerpen

Telefoonnummer:

09/342.22.50

Faxnummer:

09/342.23.00

Email contactpersoon:

[email protected]

Website:

www.cargill.com

Team van deskundigen Voor de coördinatie en de samenstelling van het MER wordt beroep gedaan op het milieuadviesbureau ENVIRO+ nv, met uitbatingszetel: Kwadestraat 151A bus 31/32 8800 Roeselare (tel: 051/23.20.90, fax: 051/23.20.99, [email protected]). Het MER wordt opgemaakt onder de coördinatie van mevr. Marjolein Messiaen (MER-deskundige discipline water). De coördinator wordt bijgestaan door medewerkers van ENVIRO+ nv, externe deskundigen en interne deskundigen.

Deskundigen en medewerkers Enviro+ nv Discipline Oppervlakte- en grondwater Andere aspecten

Bodem Ondersteuning coördinator en deskundigen Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Coördinatie

Mevr. M. Messiaen erkend MER-deskundige voor oppervlakte- en afvalwater (MER/EDA/712-C) deskundige grondwater en fauna en flora Mevr. V. Mampaey deskundige voor bodem Mevr. I. Dauwe deskundige voor landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Mevr. M. Messiaen

Voor de disciplines Fauna en flora, Bodem en Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie wordt het niet nodig geacht om een afzonderlijke MER-deskundige voor te stellen (zie Ingreep-effectmatrix).

NV Enviro+

november 2014

11

definitief MER

NVCargill Gent

Externe deskundigen Discipline Lucht Mens Geluid en trillingen

Mevr. M. Bauwens – ANTES milieustudies bvba/SGS erkend MER-deskundige voor mens en lucht (MER/EDA/065-V4) Mevr. L. Muyshondt – Bureau De Fonseca bvba erkend MER-deskundige voor geluid en trillingen (MER/EDA/746)

Interne deskundigen De volgende personen zullen hun medewerking verlenen bij de opmaak van het project-MER:     

Stephan Ghekiere: functie Centre of expertise Resource Efficiency Gretel Sandrap: EH&S Coördinator – NV Cargill Gent Mike Verburg: functie Regional Plant Superintendent – Project Director Kris Vanderhoydonck: functie Regional Plant Superintendent – Project Director Frans Van der Knaap: functie Plant Superintendent

NV Enviro+

november 2014

12

definitief MER

NVCargill Gent

0 Inleiding 0.1

Beknopte beschrijving van het project

Cargill NV is een internationale onderneming met verschillende vestigingen in de Benelux. De vestiging in Gent is gelegen aan de Moervaartkaai 1 te 9042 Gent. In deze vestiging worden ruwe plantaardige olie en meel geproduceerd uit zaden (sojabonen en koolzaad). De huidige basismilieuvergunning voor de activiteiten van Cargill NV te Gent dateert van 12/04/2007 en eindigt op 11/04/2027. In het bedrijf te Gent wordt op basis van sojabonen door extractie met hexaan sojaolie, sojaschroot en sojapellen (Mill Run) geproduceerd. Naast sojabonen wordt in de crush-installatie ook koolzaad verwerkt tot meel en ruwe olie waaruit dan biodiesel geproduceerd wordt. Om bijkomend koolzaad te kunnen verwerken zijn bij Cargill NV een aantal aanpassingen aan de installatie uitgevoerd. Bijkomend werd ook een semi-raffinage en biodieselinstallatie voorzien. Hiervoor werd in 2006 reeds een MER opgemaakt. De biodieselinstallatie zelf is eigendom van de joint venture Bioro NV (bestaande uit Biodiesel Holding NV, Cargill bvba en Vanden Avenne NV). De semi-raffinage, de crushafdeling en de nevenactiviteiten zijn eigendom van Cargill NV te Gent. Cargill exploiteert alle installaties Het milieueffectrapport wordt uitgevoerd in kader van de aanvraag tot uitbreiding van de huidige milieuvergunning. Het bedrijf voorziet in een uitbreiding van de crush-activiteiten en de semi-raffinage. Cargill NV te Gent is momenteel vergund voor de productie van plantaardige oliën/vetten met een productiecapaciteit van 400.000 ton ruwe olie/jaar in de crushafdeling en 450.000 ton semigeraffineerde/jaar in de semi-raffinage (rubriek 45.17.1 uit de lijst in bijlage I van Vlarem I), welke ze wensen uit te breiden tot maximum 700.000 ton olie/jaar in de crushafdeling en 760.000 ton olie/jaar bij de semi-raffinage. Een deel van de semi-geraffineerde olie zal verder geraffineerd worden om uiteindelijk food-grade olie te bekomen. Er wordt in die zin een bleking en desodorisatie bijgebouwd voor een jaarcapaciteit van 330.000 ton per jaar (olie) naast de huidige semi-raffinage. De huidige semirafinage heeft een beperkt aantal gewijzigde stappen. Eveneens wordt een bijkomende gasturbine gebouwd, al dan niet naast de bestaande stoomturbine. Er wordt geen uitbreiding gevraagd van de biodieselinstallatie. Voor de geplande uitbreidingen/wijzigingen dient een milieuvergunningsaanvraag ingediend te worden. Voor de MER-plichtige activiteiten dient bij elke vergunningsaanvraag een goedgekeurd MER gevoegd te worden. Dit MER en vooral de synthese van de positieve en negatieve effecten evenals de voorgestelde milderende maatregelen, dienen als hulp bij het beslissingsproces betreffende de milieuvergunningsaanvraag. Voor de realisatie van de geplande uitbreidingen en wijzigingen is ook een stedenbouwkundige vergunning nodig. De uitbreiding/wijziging van de huidige activiteiten van Cargill NV te Gent met extra productiecapaciteit vormt dan ook het project in de zin van art. 4.1.1,§1,5° van titel IV van het DABM. Milieueffectrapportage (m.e.r.) is een instrument om de doelstellingen en beginselen van het milieubeleid te helpen realiseren, nl. het voorzorgsbeginsel en het beginsel van preventief handelen.

NV Enviro+

november 2014

13

definitief MER

NVCargill Gent

Het m.e.r.-proces is een juridisch-administratieve procedure waarbij vooraleer een activiteit of ingreep (projecten, beleidsvoornemens zoals plannen en programma's) plaatsvindt, de milieugevolgen ervan op een wetenschappelijk verantwoorde wijze worden bestudeerd, besproken en geëvalueerd. Het is een belangrijk hulpmiddel voor de overheid om te beslissen of een bepaald project zal toegelaten of vergund worden en onder welke voorwaarden. Het milieueffectrapport maakt deel uit van de aanvraag tot uitbreiding/wijziging van de milieuvergunning, welke zal ingediend worden bij de Deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen. Het decreet betreffende milieueffecten veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (B.S. 13 februari 2003) voorziet in een m.e.r.-procedure opgebouwd uit verschillende stappen:  Opstellen van een kennisgeving door een team van deskundigen.  De kennisgeving omvat naast een beschrijving van het project en de relevante randvoorwaarden, een voorstel inzake te onderzoeken disciplines en samenstelling van een team van deskundigen en per discipline een beschrijving van de methodologie die in het MER zal gehanteerd worden bij de inhoudelijke uitwerking van de disciplines.  De kennisgeving is een openbaar document dat ter inzage wordt gelegd aan het publiek.  De opmaak van richtlijnen door de Dienst Mer op basis van opmerkingen geformuleerd naar aanleiding van de terinzagelegging en de adviezen van de bevoegde instanties.  Opmaak van een ontwerp-MER dat voorgelegd wordt voor advies aan de bevoegde instanties.  Opmaak van een finaal MER, rekening houdend met de opmerkingen van de bevoegde instanties, dat dient goedgekeurd te worden door de bevoegde overheid, de Dienst Mer. Het finaal MER wordt een publiek document na goed- of afkeuring. Hier werd geopteerd om de kennisgeving en het ontwerp-MER te bundelen, en dit na overeenstemming met de dienst Mer. De gebundelde kennisgeving/ontwerp-MER wordt in eerste instantie door de dienst Mer behandeld als een kennisgeving. Na de volledigverklaring (binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van de gebundelde kennisgeving/ontwerp-MER) wordt het gebundelde document ter inzage gelegd aan het publiek. Binnen de voorziene termijn wordt dan een richtlijnenvergadering voorzien met de bespreking van het volledige document. Deze vergadering vormt bijgevolg een combinatie van een richtlijnenvergadering en een ontwerptekstbespreking. Na ontvangst van de bijzondere richtlijnen kan het ontwerp-MER verder aangepast worden tot een definitief MER.

0.2

Verantwoording en doelstelling van het project

Cargill NV te Gent is vergund voor het vervaardigen van plantaardige oliën/vetten met een productiecapaciteit van 850.000 ton per jaar (400.000 ton in de crushafdeling – 450.000 ton in de semi-raffinage). Voor deze activiteiten en de biodieselinstallatie werd in 2006 reeds een MER opgemaakt. Het bedrijf wenst echter de huidige activiteiten (crush en semi-raffinage) uit te breiden. Door het feit dat de MER in het verleden meer dan 5 jaar oud is, werd in samenspraak met de dienst Mer en de overige bevoegde instanties geopteerd om een project-MER te laten opmaken, in plaats van een ontheffingsdossier.

NV Enviro+

november 2014

14

definitief MER

0.3 Toetsing m.e.r.-plicht besluitvormingsproces

NVCargill Gent

van

het

project

en

verdere

In het kader van de uitbreiding van de bestaande milieuvergunningen van NV Cargill Gent, dient de toetsing te gebeuren aan de m.e.r.-plicht. De lijst van m.e.r.-plichtige activiteiten in Vlaanderen is opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 (B.S. 17/02/2005), houdende vaststelling van een lijst van categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen projecten die overeenkomstig artikel 4.3.2, § 1 van het MER/VR-decreet van 18 december 2002 steeds aan de project-m.e.r. worden onderworpen (bijlage I), de projecten waarvoor overeenkomstig artikel 4.3.2, § 2 en § 3 van het decreet al dan niet een gemotiveerd verzoek tot ontheffing kan worden ingediend (bijlage II) en de projecten waarvoor overeenkomstig artikel 4.3.2, § 2bis en § 3bis van het decreet al dan niet een project-m.e.r.-screeningsnota kan worden opgesteld (bijlage III). Op basis van de productiecapaciteit van het bedrijf vallen de geplande wijzigingen/uitbreiding onder toepassing van de volgende rubrieken van de bijlage II van het besluit: - Rubriek 7a: “Inrichtingen voor het vervaardigen van plantaardige of dierlijke oliën en vetten met een productiecapaciteit van 60.000 ton per jaar of meer” - Rubriek 13: “wijziging of uitbreiding van projecten van bijlage I of II, waarvoor reeds een vergunning is afgegeven, die zijn of worden uitgevoerd, wanneer die wijziging of uitbreiding op zich voldoet aan de in bijlage II genoemde drempelwaarden, voor zover deze bestaan (niet in bijlage I opgenomen wijziging of uitbreiding) Dit wil zeggen dat het project ‘al dan niet’ m.e.r -plichtig is. Voor het geplande project kan een ontheffingsdossier worden opgesteld waarin een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van de projectmilieueffecrtrapportageplicht wordt gericht naar de Dienst Mer. Het ‘al dan niet’ een project-MER opstellen voorafgaand aan de vergunningsaanvraag is afhankelijk van een aantal criteria zoals vermeld in bijlage II van het MER/VR-decreet dd. 18 december 2002. Evenwel wordt er afgezien van het indienen van een dergelijk verzoek tot ontheffing, gezien de geplande uitbreiding van de productiecapaciteit en het vorige MER al meer dan 5 jaar oud is. Het MER zal aangeven welke effecten kunnen verwacht worden en waar nodige milderende of compenserende maatregelen voorstellen. Het goedgekeurde MER zal deel uitmaken van de aanvraag van de milieuvergunning en stedenbouwkundige vergunning. Een aantal belangrijke stappen in het milieuvergunningsproces zijn de volgende: - maximaal 30 dagen na het indienen van de milieuvergunningsaanvraag bij de Bestendige Deputatie volgt eventueel de volledig-en ontvankelijkheidsverklaring. - vervolgens start de gemeente binnen de 10 dagen een openbaar onderzoek op, waarin ook een openbare hoorzitting plaatsvindt. - na advies van de gemeente en de betrokken instanties wordt door de bevoegde instantie de vergunning al dan niet verleend. Dit dient te gebeuren binnen een periode van 4 maanden, verlengbaar tot 6 maanden na volledig- en ontvankelijkheidsverklaring.

NV Enviro+

november 2014

15

definitief MER

NVCargill Gent

Rekening houdend met de termijnen van de verschillende procedures die dienen genomen te worden (MER-procedure en procedure vergunningsaanvragen), wordt door de initiatiefnemer volgende planning vooropgesteld: - Goedkeuring van het MER: november 2014 - Indienen vergunningsaanvraag: november 2014

NV Enviro+

november 2014

16

definitief MER

NVCargill Gent

1. Algemene inlichtingen 1.1 NV Cargill Gent De oprichting van de vestiging te Gent dateert van 21/11/1978 (BS 21/12/1978). De vennootschap heeft tot doel: ‘De fabricatie van en de handel in alle soorten eetbare oliën en vetten, de transformatie van en handel in alle oliederivaten, en, in het algemeen alles wat rechtstreeks of onrechtstreeks in verband staat met deze handelingen of dat van aard is om het gemeenschappelijk doel te bevorderen(…)’. In dit kader is in 2006 een biodiesel fabriek toegevoegd aan de locatie. Gezien de steeds veranderende marktomstandigheden is het noodzakelijk te blijven investeren om de huidige concurrentie positie te behouden. Cargill Gent is daarom van plan een aantal investeringen te doen in de komende maanden en jaren die, gezien het om uitbreidingen van productiecapaciteit gaan met “meer dan 60.000 ton per jaar”, onder de m.e.r.-verplichting vallen. Crushing afdeling uitbreiden. Het crush-proces wordt omschreven op de Fediol-website, alsook in de BREF Food, Drink and Milk Industries (2.2.4.1). De crush-afdeling bij Cargill Gent kan zowel koolzaad als soja verwerken. De voorbije jaren werd vooral koolzaad verwerkt tot meel en ruwe (niet geraffineerde) plantaardige olie. De keuze wanneer soja of koolzaad wordt verwerkt hangt van verschillende externe factoren af, zoals de marges op de markt, welke oliezaden de zusterbedrijven van Cargill kunnen verwerken, … . De crush-afdeling zou aangepast worden met het oog op een uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van 2.800 ton per dag naar 4.300 ton per dag koolzaad (grondstof). Op jaarbasis betekent dit een uitbreiding van 880.000 naar 1.435.000 ton per jaar. Deze uitbreiding zou concreet uit de volgende deelprojecten bestaan:  Bijplaatsen van persen (expellers) in de (bestaande) afdeling preparatie (uitbreiding van geinstalleerd vermogen). De eindproducten van deze afdeling zijn ruwe (pers-)olie en perskoek.  Bouwen van een nieuwe extractieafdeling op een andere plaats binnen dezelfde locatie , ter vervanging van de huidige extractieafdeling. Dit omvat de volgende deelprocessen: o Extractie van de restolie uit de perskoek met hexaan in de extractor, met als eindproducten miscella (olie en hexaan mengsel) en hexaan-natte koeken. o Destillatie van hexaan uit het miscella mengsel. De hexaan wordt na condensatie teruggewonnen en hergebruikt in hetzelfde proces. o Desolventisering en toasting van de meelkoeken uit de extractor (hitteproces met indirecte en directe stoom, ter verwijdering van de resthexaan en om bepaalde enzymatische processen in het meel stop te zetten). o Hexaanrecuperatie systeem (maximale recuperatie van hexaan ter hergebruik en met het oog op het respecteren van de normen van Vlarem 2 bijlage 5.59.1- subrubriek 19) bestaande uit condensors en een “scrubber met medicinale olie – BREF 4.7.4.5 en 5.2.4.5. o Droger koeler van het meel met het oog op het bereiken van het gewenste vochtgehalte en temperatuur van het meel.

NV Enviro+

november 2014

17

definitief MER

NVCargill Gent

Semi-raffinage afdeling uitbreiden Het semi-raffinage proces wordt omschreven op de Fediol-website (tot en met “drying”), alsook in de BREF Food, Drink and Milk Industries (2.2.4.2, enkel degumming en chemische ontzuring – geen bleking of desodorisatie – stap in fig 2.8 op p 77 van de BREF). De semi-raffinage afdeling wordt uitgebreid qua jaarproductie van 450.000 ton per jaar naar 760.000 ton per jaar. In concreto zal er een enzymatische degumming geplaatst worden. Bijbouwen van een bleking en desodorisatie (productie van foodgrade olie) Een deel van de semi-geraffineerde olie zal verder bewerkt worden om uiteindelijk food-grade olie te bekomen. De ontbrekende stappen hiertoe zijn bleking (verwijdering van kleurcomponenten m.b.v. bleekaarde) en desodorisatie (stoom-stripping van geuren smaakstoffen en verwijderen van vrije vetzuren). Dit zijn de stappen 2 en 5 in figuur 2.8 op p. 77 van de BREF. Er wordt in die zin een bleking en desodorisatie bijgebouwd voor een jaarcapaciteit van 330.000 ton per jaar (olie) naast de huidige semi-raffinage afdeling. Als alternatief kan geopteerd worden voor een chemische raffinage. In dat geval wordt de bestaande semi-raffinage verder geoptimaliseerd door kleine proceswijzigingen, vnl. wat betreft de ontslijming van de olie. Warmte kracht koppeling Teneinde de energievoorziening van bovenstaande uitbreidingen te borgen, wordt de mogelijkheid onderzocht om een bijkomende gasturbine te bouwen (ca. 6 MWel) al dan niet naast de bestaande stoomturbine. De impact van bovenstaande uitbreidingen op water- en energiebalans maken deel uit van de disciplines water, lucht en energie van het milieu-effect-rapport. Momenteel werken bij Cargill NV te Gent ca. 107 werknemers (ca. 48 arbeiders en 56 bedienden). In bijlage 8 is de rubriekenlijst opgenomen met betrekking tot de huidig vergunde activiteiten. De milieuvergunning vervalt op 11 april 2027.

1.2 Voorgeschiedenis 1.2.1

Historiek

Tot 1976 was op een gedeelte van de locatie een boerderij gevestigd en doorsneed “ de Oude Sasse Vaart “ het terrein. In 1976-1977 werd de Oude Sasse Vaart gedempt en werd het Rodenhuizedok gegraven. Van 1979 tot 1998 werd plantaardige olie geproduceerd via extractie uit sojabonen onder de naam Vamo Mills NV (Groep Vandemoortele). In 1998 werd het bedrijf overgenomen door Cargill Oilseeds bvba en in 1999 werd de naam gewijzigd in Cargill NV. In 1979 is de NV Vandemoortele gestart met het bouwen van de productiefaciliteiten in 5 fasen. Het terrein is voorafgaand aan de bouw, ongeveer 2 meter opgehoogd met materiaal uit het Rodenhuizedok. Vervolgens werden achtereenvolgens volgende productie-units in gebruik genomen:

NV Enviro+

november 2014

18

definitief MER

NVCargill Gent

Tabel 1.1 Overzicht inname verschillende productie-eenheden

Jaar van indienstname 1979 1980 1982 1983 1986 1988 1990 1991 1994 1985/1995 1995 1996 1997 2001 2001 2003 2007

2009

2010 2011

1.2.2

Productie-unit Opslagsilo’s ZS1 tem ZS4 Extractie van oliehoudende zaden, inclusief energieproductie en opslagfaciliteiten Uitbreiding met 4 zaadsilo’s Eerste inbedrijfname molen ultra-afdeling, bouwen van een magazijn Uitbreiding van de werkplaats Opstart van de cotyledonenproductie lijn 1, aanbouw van een palettenmagazijn Indienstname biologisch afvalwaterzuiverings-station Uitbreiden extractiegebouw met oliefiltratie Opstart van de provatexproductie Opstart van 4 bijkomende molenlijnen. Opstart van de provamix lijn Nieuwe zaaddroger in de crushafdeling Afvullijn en stockage lecithine Opstart van de cotyledonenproductie lijn 2 Indienstname sprinklerinstallatie Bijkomende silo’s in de Promex afdeling (bloemafdeling) Aanpassing crushafdeling, uitbreiden met een semi-raffinage en biodieselinstallatie Wijzigingen aan waterzuiveringsinstallatie en wijzigingen van machines Buiten gebruik stellen van Provatex afdeling Uitbreiding biodieselproductie – buiten gebruikstelling van bloemafdeling Toevoeging parking

Administratieve voorgeschiedenis

Milieuvergunningen NV Cargill Gent De huidige basismilieuvergunning voor de vestiging van NV Cargill te Gent dateert van 12/04/2007 en dit voor een termijn van 20 jaar eindigend op 11/04/2027. Deze basisvergunning werd in de loop der jaren meermaals geactualiseerd. Een overzicht van de vergunningsbeslissingen is opgenomen in onderstaande tabel. Tabel 1.2 Overzicht van de geldende milieuvergunningen/mededelingen van NV Cargill te Gent Beslissingsdatum

Referentie

12/04/2007

082/44021/438/3/A/9

19/06/2008

082/44021/438/3/A/10

17/09/2009

M03/44021/438/3/M/8

NV Enviro+

Voorwerp Vergunning voor het verder exploiteren en het veranderen van een sojaverwerkend bedrijf alsook de uitbreiding met een biodieselinstallatie Veranderen van een vergund sojaverwerkend bedrijf en een biodieselinstallatie

Einddatum

Aktename van een mededeling kleine

11/04/2027

november 2014

11/04/2027

11/04/2027

19

definitief MER

NVCargill Gent

verandering voor veranderen van een sojaverwerkend bedrijf 27/01/2011

19/09/2013

NV Enviro+

M03/44021/438/3/A/11

Veranderen van een sojaverwerkend en biodieselbedrijf

11/04/2027

M03/44021/438/3/M/9

Aktename van een mededeling kleine verandering voor het veranderen van een sojaverwerkend bedrijf en biodieselinstallatie

11/04/2027

november 2014

20

Bijzondere milieuvergunningsvoorwaarden Tabel 1.3 geeft een overzicht van de relevante bijzondere vergunningsvoorwaarden die in het verleden werden opgelegd bij de toegekende exploitatie- en milieuvergunningen. In de laatste kolom staat aangeduid of het bedrijf voldoet aan deze bijzondere voorwaarde. Tabel 1.3 Opgelegde bijzondere voorwaarden NV Cargill Gent Datum 12/04/2007

Referentie

Omschrijving bijzondere voorwaarden

082/44021/438/ 3/A/9

M.b.t. het lozen van het bedrijfsafvalwater

Voldaan?

a) In afwijking en/of ter aanvulling van de algemene en de sectorale milieuvoorwaarden mogen de volgende

OK, in 2013

emissiegrenswaarden niet worden overschreden:

waren er

BOD: 25 mg/l COD: 125 mg/l Nt: 25 mg/l en 7,5 kg N/dag Pt: 2 mg/l Sulfaten: 1.500 mg/l Crt: 0,15 mg/l Znt: 0,5 mg/l Nit: 0,5 mg/l Chloriden: 8.000 mg/l – 1.000 kg/dag Geleidbaarheid: 15.000 µS/cm Vanaf 1 jaar na datum van het definitief verkrijgen van de milieuvergunning geldt voor Nt 15 mg/l.

problemen met

b) De concentraties in het effluent van de niet-nominatief in de vergunning genoemde parameters welke zijn bedoeld in lijst

Znt zal een

2C, worden beperkt tot de concentraties opgenomen in het kwaliteitsobjectief van het ontvangend oppervlaktewater of bij

bijkomende

ontstentenis daarvan tot maximaal 10 maal de detectielimiet.

norm worden

c) Controle-inrichting : al het bedrijfsafvalwater dient afgevoerd te worden naar een controle-inrichting die alle waarborgen

aangevraagd

Nt, Znt en sulfaten. De overheid is op de hoogte gebracht en de nodige maatregelen zijn ondernomen. Voor sulfaten en

biedt om de kwaliteit en kwantiteit van het werkelijk geloosde afvalwater te controleren en inzonderheid toelaat gemakkelijk monsters van het geloosde water te nemen; voormelde controle-inrichting dient te beantwoorden aan de in afdeling 4.2.5 van Vlarem II gegeven omschrijving en gestelde eisen; langs voormelde controle-inrichting mag geen normaal huisafvalwater noch koelwater, noch regenwater afgevoerd worden. d) Uit te voeren metingen : in functie van het toegelaten maximumdebiet dienen de metingen uitgevoerd zoals

NV Enviro+

november 2014

21

Datum

Referentie


Voldaan?

voorgeschreven in afdeling 4.2.5 van Vlarem II. De meetresultaten dienen ter inzage gehouden van de toezichthoudende ambtenaar. M.b.t. de lozing van het koelwater a) Controle-inrichting Al het koelwater moet afgevoerd worden naar één of meer controle-inrichtingen die alle waarborgen bieden om de kwaliteit

OK +

en kwantiteit van het werkelijk geloosde koelwater te controleren en inzonderheid toelaten om gemakkelijk monsters van

bijkomende

het geloosde water te nemen. Langs deze controle-inrichting(en) mag enkel koelwater afgevoerd worden.

bijzondere

b) Uit te voeren metingen

voorwaarde ivm

Alle meetresultaten dienen ter inzage gehouden van de inspecteurs van de Afdeling Milieu-inspectie van het Departement

meting

LNE

koelinrichting

c) In afwijking van artikel 4.2.4.1§1, 4° van Vlarem II mag bij een temperatuur van 25°C of meer of bij een koelwaterinname

inkomend water

met een temperatuur van 20°C of meer evenwel een overschrijding tot 35°C toegestaan, in zoverre hierdoor de temperatuur, vermeld in de milieukwaliteitsnormen (momenteel 25°C + 3°C) voor het ontvangende oppervlaktewater, niet wordt overschreden. M.b.t. de opvang van hemelwater Het hemelwater afkomstig van de daken of een deel van de daken van de nieuwbouw dient opgevangen te worden in een

wordt

of meerdere regenwatertanks met een gezamenlijke inhoud van minstens 30 m3. Het opgevangen hemelwater wordt

opgevangen,

maximaal aangewend en minstens gebruikt voor de toiletspoeling en/of andere laagwaardige toepassingen (reinigen

maar wordt niet

lokalen, reinigen voertuigen, …).

gebruikt..

M.b.t. de werktijden

OK

In tegenstelling tot de mogelijke beperking van de exploitatie-uren in de sectorale voorwaarden mag de inrichting 24 uur op 24 uur geëxploiteerd worden. M.b.t. de brandveiligheid

OK

Het bepalen en het aanbrengen van de noodzakelijk brandpreventie- en brandbestrijdingsmiddelen gebeurt in overleg met en volgens de richtlijnen van de plaatselijke brandweer. In het bijzonder moeten de brandweervoorwaarden opgenomen in het advies van 30 januari 2007, met referentie 20070030-01/DL nageleefd worden. M.b.t. de luchtemissies

NV Enviro+

november 2014

22

Datum

Referentie


Voldaan?

- nabij de laadinrichtingen voor vrachtwagens en voor schepen en de transportbanden dienen alle maatregelen genomen om stofhinder te voorkomen. - voor de stoomketel van 20.000 liter met stookinstallatie van 10,2 MW gelden de volgende emissiegrenswaarden voor stofdeeltjes: Massastroom ≤ 500 g/uur; 50 mg/Nm

3

Massastroom > 500 g/uur: 25 mg/Nm -

3

is geschrapt uit

De stofemissie van de ultra-afdeling/promex 1 productie/provamix en promex 2 installaties mogen niet 3

-

de laatste

meer bedragen dan 25 mg/Nm .

medeling kleine

Emissiegrenswaarde stof mouwenfilters opgesteld in de reinigingsafdeling van de Promex 2-installatie:

verandering

3

30 mg/Nm . -

Emissiegrenswaarde stof cycloonafscheiding opgesteld in de ontpellingsafdeling van de Promex23

installatie: 50 mg/Nm zoals voorzien bij de algemene emissiegrenswaarden. -

Zaaddroger 4.300 ton/dag. Inzake de emissie van stof mag de emissiegrenswaarde bij een massastroom van meer dan 500 g/uur de 3

norm van 25 mg/Nm niet overschrijden. M.b.t. fijn stof De exploitant is verplicht alles in het werk te stellen om diffuse emissies van fijn stof tegen te gaan in fucntie van Bref voor

OK

open overslagbedrijven.

OK

De exploitant is te allen tijde in staat aan de bevoegde instanties aan te tonen dat hij alle mogelijke maatregelen heeft OK

genomen ter voorkoming van diffuse emissies. Daartoe zal hij jaarlijks een rapport opmaken met opsomming van alle maatregelen die in het afgelopen jaar zijn opgenomen, alsmede de maatregelen die in de loop van het volgende jaar voorzien worden.

OK

Het eerste rapport wordt opgemaakt tegen uiterlijk 31 december 2007. Het rapport wordt ook regelmatig bijgewerkt en aangevuld bij elke uitbreiding en bij elke verandering die van die aard is dat het risico voor diffuse fijnstof-emissies gewijzigd wordt en wordt aangepast rekening houdende met evolutie van de

OK

techniek, de wetenschap en de opgedane ervaring. Het rapport wordt jaarlijks overgemaakt aan de vergunningverlenende overheid, aan het Departement LNE afdelingen

NV Enviro+

november 2014

OK

23

Datum

Referentie


Voldaan?

Milieuvergunningen Oost-Vlaanderen en Milieu-inspectie Oost-Vlaanderen, het College van Burgemeester en schepenen, de Vlaamse Milieumaatschappij en de Afdeling Toezicht en Volksgezondheid Oost-Vlaanderen. M.b.t. milderende maatregelen

OK

Alle voorgestelde milderende maatregelen uit het MER dienen strikt opgevolgd te worden. M.b.t. de bioveiligheid

NVT(bioveilighei

Alle voorwaarden opgesteld door de ‘Sectie bioveiligheid en biotechnologie’ van het Wetenschappelijk Instituut voor de

d is ten onrechte

volksgezondheid dienen strikt opgevolgd te worden.

opgenomen)

M.b.t. de opslag en verwerking van afvalstoffen

OK

a) De constructie van de ruimten waar afvalstoffen tijdelijk zijn opgestapeld is zodanig dat accidenteel uit bepaalde recipiënten ontsnappende vloeistoffen, morsvloeistoffen en uitlogingen op een bevloering terechtkomen, die voorzien is van

OK

opvanggoten en vervolgens naar één of meerdere opvangputten kunnen geleid worden.

OK

b) Het is verboden afvalstoffen in brand te steken of te verwijderen door lozing. c) Het is verboden zich van afvalstoffen te ontdoen anders dan voor afvoer naar erkende resp. vergunde ophalers en verwerkers van afvalstoffen.

OK

M.b.t. externe veiligheid Het bedrijf houdt een inventaris bij van de opslag van “Seveso” gevaarlijke stoffen, om te vermijden dat het bedrijf een “lage-drempel-Seveso-inrichting” wordt, zonder dat hiervoor de vereiste milieuvergunning is verkregen. 19/06/2008

082/44021/438/ 3/A/10

De algemene, sectorale en bijzondere milieuvoorwaarden opgenomen in de vorige vergunningen blijven, voor zover niet in tegenspraak met de onderstaande voorwaarden, volledig en onverkort gelden voor de totaliteit van de inrichting. M.b.t. de brandveiligheid Het bepalen en het aanbrengen van de noodzakelijke brandpreventie- en brandbestrijdingsmiddelen gebeurt in overleg met

OK

en volgens de richtlijnen van de plaatselijke brandweer. In het bijzonder moeten de brandweervoorwaarden opgenomen in het advies van 21 maart 2008, met referentie 20080801-01/DL nageleefd worden. M.b.t. de BKG-inrichting Voor de nieuwe installatie van 34 MW vergund onder rubriek 43.4 dient een goedgekeurd monitoringsprotocol bekomen te

OK

worden vooraleer de installatie in gebruik wordt genomen. Een kopij van dit goedgekeurd protocol wordt onverwijld overgemaakt aan de vergunningverlenende overheid en aan de Afdeling Milieu-inspectie van de LNE.

NV Enviro+

november 2014

24

Datum

Referentie


17/09/2009

M03/44021/438/ 3/M/8

-

27/01/2011

M03/44021/438/ 3/A/11

Brandveiligheid

Voldaan?

Het bepalen en het aanbrengen van de noodzakelijk brandpreventie- en brandbestrijdingsmiddelen gebeurt in overleg met

OK

en volgens de richtlijnen van de plaatselijke brandweer. De brandweer dient op de hoogte gebracht van de geplande en vergunde uitbreidingen.

De bijzondere milieuvoorwaarde 26 a) van het besluit van de deputatie van 12/04/2007 wordt aangevuld met het volgende:

OK

“De kwantiteit van het geloosde koelwater mag gemeten worden via een geijkte debietmeter op het influent.” 19/09/2013

M03/44021/438/ 3/M/9

Brandveiligheid Het bepalen en het aanbrengen van de noodzakelijk brandpreventie- en brandbestrijdingsmiddelen gebeurt in overleg met

OK

en volgens de richtlijnen van de plaatselijke brandweer. De brandweer dient op de hoogte gebracht van de geplande en vergunde uitbreidingen. 02/04/2014

NV Enviro+

M03/44021/438/ 3/M10

De bijzondere voorwaarden uit artikel 3 §3 nr 30 streepje 3,4 en van van het besluit wordt geschrapt

november 2014

OK

25

Stedenbouwkundige vergunningen Een overzicht van de stedenbouwkundige vergunningen is opgenomen in Tabel 1.4 . Tabel 1.4 Vergunningshistoriek (bouwvergunningen – planologische attesten) NV Cargill Gent (niet limitatief)

Refrerentie Litt. M-15-79

Datum

Inhoud

25-6-1979

Bouwen van een olieraffinaderij faze 1

Litt. M-42-79

27-5-1980

Bouwen van een olieraffinaderij faze 2

Litt. M-46-80

19-1-1981

Bouwen van een olieraffinaderij faze 3, faze 4 en faze 5

82.0324

9-8-1982

Uitbreiding met 4 zaadsilos

83.0320

9-6-1983

Bouwen van een magazijn

86.0612

5-6-1986

Uitbreiding van de werkplaats

86.1737

19-2-1987

Uitbreiding van voorbereiding

88.0325

26-5-1988

Verbouwing van het ultra gebouw

88.2124

23-2-1989

Aanbouw van het pallettenmagazijn (Deel 1)

89.1310

6-2-1990

Uitbereiding van het pallettenmagazijn (Deel 2) en ultrastockage

89.0615

3-4-1990

Bouwen van een afvalwaterzuiveringsstation

90.50208

16-4-1991

Uitbreiding extractiegebouw met oliefiltratie

94.90037

9-8-1994

Uitbreiding gebouw voorbereiding (Provatex) + bouw redlerbrug

94.90031

5-7-1994

Bouwen van provatexsilos (NIET UITGEVOERD)

95.90042

15-6-1995

Bouwen Mix en Bis silos

94.90068

23-11-1994

Bouwen uitbreiding ketelhuis

95.90107

18-1-1996

Bouwen nieuwe zaaddroger

97.90039

26-11-1997

Bouwen lecitinestockagemagazijn

99.50088

19-1-2000

Bouwen loodsen onderhoud

99.50259

5-1-2000

Oprichten van een kantoorgebouw

99/50259

20-2-2002

Oprichten van een prefabkantoor

2000/50014

17-8-2000

Bouwen nieuwe hexaantanks

2001/50034

5-7-2001

Bouwen pomplokaal voor sprinklerinstallatie

2001/50120

23-8-2001

Bouwen nieuwe DT desolventiser toaster

2002/50106

22-8-2002

Bouwen Daitomeenaardesilo

2003/50021

30-4-2003

Grondplaat sanitaire ruimte

2006/50138

23-11-2006

Bouwen bio-diesel productie-eenheid

2008/50040

4-4-2008

Bouwen van een ketelhuis en gasstation

2009/50063

8-5-2009

Bouwen opvangbekkens en dienstgebouwen

2009/50183

26-11-2009

2010/50208

6-9-2010

Bouwen biodiesel productie-eenheid (regularisatie)

2010/50209

6-9-2010

Bouwen /koeltoren, leidingbrug en lokaal waterbehandeling.

2012/50016

8-2-2012

Bouwen MCC lokaal reiniging

NV Enviro+

Bouwen tweelaags kantoorgebouw

november 2014

26

1.2.3

Uitgevoerde milieu-studies

Milieueffectrapporten In 2006 werd een project-MER opgemaakt in het kader van de milieuvergunningsaanvraag omschakeling van de bestaande installatie en de uitbreiding met een semiraffinage biodieselinstallatie. Het project van Cargill NV viel toen onder 3 rubrieken van bijlage II B.Vl.R. dd. 10/12/2004, waardoor een project-MER moest worden opgesteld. Er werd geen tot ontheffing ingediend.

voor de en een van het verzoek

Andere (milieu)-studies In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de al uitgevoerde of nog lopende (milieu-)studies. Tabel 1.5 Overzicht van uitgevoerde of nog lopende (milieu-)studies bij NV Cargill Gent Datum

Studie

17/06/2004

Oriënterend bodemonderzoek door Ecolas nv

10/07/2006

Oriënterend bodemonderzoek door Ecolas nv

Februari 2011

November 2012

Evaluatie van de geursituatie bij Cargill NV te Gent (Odournet) Olfactometrische en chemische analyses bij Cargill NV ter evaluatie en/of selectie luchtbehandelingssystemen (Odournet) Controle werking wasser en aerox perserij (Odournet)

Januari 2013

Opvolging wasser perserij na aanpassing waswater

April 2011

(Olfascan) Maart 2013

Test optimalisatie scrubber perserij (Olfascan)

Juni 2013

Doormeting bioscrubber en deelstromen perserij (Olfascan) Modellering verschillende scenario’s voor Cargill Gent op basis van olfactometrische metingen (Olfascan) Evaluation of the wastewater treatment plant at the Production site in Gent – KU Leuven

Oktober 2013 Mei 2014

Jaarlijks werden eveneens stofrapporten opgemaakt.

NV Enviro+

november 2014

27

2. Ruimtelijke, juridische en beleidsmatige situering van het project 2.1 Ruimtelijke situering 2.1.1

Algemene situering met toegangswegen en afstand tot gewest-/landsgrens

NV Cargill Gent is gelegen aan de Moervaartkaai 1 in Desteldonk, deelgemeente van Gent (Lambertcoördinaten x = 109.510 m, y = 203.351 m), op ca. 7,5 km van de Nederlandse grens. Actueel is het bedrijf gelegen op de percelen kadastraal bekend onder Gent Afdeling 13, Sectie R, perceelnummer 19k. Een kopie van het kadasterplan wordt bijgevoegd in Figuur 1. In Figuur 3-5 in bijlage 1 is het projectgebied gesitueerd op stratenplan, orthofoto en topografische kaart. Het bedrijfsterrein van NV Cargill Gent is gelegen tussen 3 straten, namelijk ten noorden Oudetragel, ten oosten Pleitstraat en ten zuiden Moervaartkaai. Het bedrijf is bovendien gelegen tussen 3 waterlopen zijnde ten noorden het Rodenhuizedok, ten zuiden de Moervaart en ten westen het Zeekanaal Gent-Terneuzen. In de directe omgeving van het bedrijf zijn quasi alle percelen bebouwd met bedrijven. In de aanpalende straten bevinden zich geen woningen. De dichtstbijzijnde woningen bevinden zich in Doornzele Dries (ca. 800 m ten noordwesten) en de dorpskernen van Mendonk (2 km ten noordoosten), Sint-Kruis-Winkel (2,5 km ten noordoosten) en Desteldonk (2 km ten zuiden). NV Cargill Gent is gelegen aan de Moervaartkaai in de Gentse Kanaalzone. Alle vrachtwagens hebben toegang tot het terrein via de ingang aan de voorzijde van het terrein langs de Moervaartkaai. Ten oosten van de site loopt de R4 (John F. Kennedylaan) tussen Gent en Zelzate. Door zijn ligging langs deze R4 is het bedrijf via deze weg makkelijk bereikbaar per vrachtwagen. De R4 (John F. Kennedylaan) heeft enerzijds een vlotte verbinding naar de E34 en anderzijds naar de E17 via de Dwight Eisenhowerlaan (R4). De belangrijkste transportroute voor aanvoer van grondstoffen en afvoer van eindproducten is echter per schip door zijn ligging aan het Kanaal Gent-Terneuzen in de Gentse Haven. Bovendien is er mogelijkheid tot aanvoer en afvoer via het spoor.

2.1.2

Situering volgens bestemmingsplannen

Een uittreksel uit het gewestplan Gentse en Kanaalzone, goedgekeurd bij K.B. van 14/09/1977, met de situering van NV Cargill Gent, wordt weergegeven in Figuur 2. Het bedrijf is volgens het gewestplan gelegen in gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven (paars ingekleurd). De inrichting situeert zich tevens binnen de grenzen van het gewestelijk RUP ‘Afbakening Zeehavengebied Gent’, goedgekeurd bij M.B. 15/07/2005. De inrichting is echter volgens het RUP

NV Enviro+

november 2014

28

niet ingekleurd waardoor geen stedenbouwkundige voorschriften werden vastgelegd. De bestaande bestemmingsen inrichtingsvoorschriften blijven onverminderd van toepassing. Het aanliggende gebied rond het bedrijf is bestemd als industriegebied, tevens voor zeehaven- en watergebonden bedrijven:    

ten noorden bevindt zich tot ca. 5 km industriezone; ten oosten van het bedrijf ligt industriegebied tot een afstand van ca. 500-800 m; ten zuiden gaat het industriegebied tot op ca. 1,7 km; ten westen van het bedrijf ligt industriezone tot een afstand van ca. 700 m (verder ten westen loopt het Zeekanaal Gent-Terneuzen).

Ten zuiden van het bedrijfsterrein bevindt zich de Moervaart en ten noorden het Rodenhuizedok. Ten noordoosten bevindt zich landschappelijk waardevol agrarisch gebied, waarvan een deel van het agrarisch gebied bestemd is als reservegebied voor industriële uitbreiding. Het dichtstbijzijnde woongebied (woonkern van Doornzele) situeert zich op ca. 900 m ten noordwesten van het bedrijf. Dit woongebied wordt gescheiden van de industriezone door het Zeekanaal Gent-Terneuzen. Dat kanaal bevindt zich op ca. 700 m ten westen van het bedrijf. Op ca. 4 km ten noorden en 4 km ten zuidwesten van het bedrijfsterrein liggen respectievelijk de woonzones van Ertvelde en Evergem. Verder ten noordoosten en ten zuiden van het bedrijfsterrein bevinden zich op ca. 2 km woonzones met landelijk karakter. Rond deze woonzones zijn groene bufferzones voorzien. Volgens het gewestplan situeert het dichtstbijzijnde natuurgebied zich op een 800-tal meter. Volgens het RUP doet deze strook dienst als een zone voor permanente ecologische infrastructuur, meer bepaald voor de aanleg, de ontwikkeling en het beheer van de waterloop. Langs de Moervaart, op 1,5 km ten oosten bevindt zich een tweede natuurgebied. Op ca. 1,5 km van NV Cargill Gent ligt het parkgebied van Doornzele aan de overzijde van het Zeekanaal, het parkgebied van Speurdonk ligt op ca. 2,5 km. Op 5 km ten westen van het terrein wordt een gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen aangetroffen nl. het spaarbekken van Kluizen (De Watergroep). Op 5 km ten noordoosten ligt een bosgebied en het recreatiegebied Provinciaal Domein Puyenbroek.

2.1.3

Situering t.o.v. waterlopen, overstromingsgebieden en waterwingebieden

NV Cargill Gent is gelegen aan de Moervaart. De Moervaart heeft een lengte van 22 km. Het waterpeil wordt kunstmatig op peil gehouden door de open verbinding met het kanaal GentTerneuzen. De Moervaart wordt getypologeerd als type Grote rivier. NV Cargill Gent is gelegen in het bekken Gentse kanalen en ligt volgens de watertoetskaart niet in overstromingsgevoelig gebied (zie Figuur 6). Volgens de ROG- en NOGkaart (zie Figuur 7) is het projectgebied deels van nature overstroombaar vanuit de waterloop. Ten oosten langs de Moervaart bevindt zich een recent overstroomd gebied. De dichtste beschermingsgebieden voor grondwaterwinning zijn gelegen op 8 km ten noordoosten en noordwesten van het projectgebied, nl. respectievelijk de beschermingszones Moerbeke-Wachtebeke en Lembeke-Oosteeklo (zie figuur 9).

NV Enviro+

november 2014

29

2.1.4

Situering t.o.v. woningen, bedrijven en kwetsbare functies

In de directe omgeving van het bedrijf overheerst de industrie van de Gentse Kanaalzone. Quasi alle percelen zijn bebouwd met bedrijven. De dichtst gelegen bedrijven in de buurt van NV Cargill Gent zijn opgelijst in onderstaande tabel. Tabel 2.1Bedrijven in de buurt van NV Cargill Gent Bedrijf

Adres

Activiteit

Dynea NV

Moervaartkaai 7

Producent van lijmen en harsen

9042 Gent Govi NV

Oudetragel 1

Chemische nijverheid

9042 Gent Bioro NV

Moervaartkaai 1

Productie van biodiesel en ruwe glycerine van plantaardige oorsprong, alsook handel in grondstoffen (trading)

9042 Gent Euro-Silo NV

Pleitstraat 3 Kennedylaan 19

/

John

Opslag en overslag van granen en derivaten

9042 Gent Oiltanking Ghent NV

Marlux Klaps Stradus

Moervaartkaai 12 9042 Gent

Opslag en overslag van chemicaliën, biofuels en petroleum producten

Moervaartkaai 15

Producent van betonstraatstenen en betontuinklinkers

9042 Gent Bio Base Europe Pilot Plant

Rodenhuizekaai 1 9042 Gent

Biogebaseerde economie (wetenschappelijke en technische activiteiten)

Shanks Vlaanderen NV – divisie Gent

John Kennedylaan 52

Afvalverwerking – recycleren van afval en grond

De Prins NV (De Wandel – depot Gent)

John Kennedylaan

OVMB NV - Oostvlaams Milieubeheer

John Kennedylaan 50

9042 Gent

9042 Gent

9042 Gent

Bouwgrondstoffenhandel en open overslag van producten Deponie (het bergen en de soldificatie van bedrijfsafvalstoffen)

In de aanpalende straten bevinden zich geen woningen. De dichtstbijzijnde woningen bevinden zich in Doornzele (ca. 900 m ten noordwesten) en de dorpskernen van Mendonk (2 km ten noordoosten), Sint-Kruis-Winkel (2,5 km ten noordoosten) en Desteldonk (2 km ten zuiden). Op ca. 4 km ten noorden en 4 km ten zuidwesten van het bedrijfsterrein liggen respectievelijk de woonzones van Ertvelde en Evergem. Rond deze woonzones zijn groene bufferzones voorzien. De dichtstbijzijnde secundaire school, Sint-Franciscus Evergem, bevindt zich op ca. 2 kilometer ten westen van het bedrijf. Op ca. 600 m ten zuidoosten ligt het Perspectief Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs. De dichtstbijzijnde lagere school bevindt zich op 3 km ten noordoosten van het bedrijf. Op een afstand van 4 km verspreid rond het bedrijf bevinden zich nog 5 andere lagere scholen. Basisschool De Sprankel in Hijfte is de dichtstbijzijnde kleuterschool op ca. 3 km. De dichtstbijzijnde kinderopvang het Troetelhuis bevindt zich op ca. 2 km ten zuidoosten van NV Cargill Gent. In die omgeving bevinden zich eveneens nog twee gezins- of buitenschoolse opvangen. Het meest nabije algemene ziekenhuis is gelegen te Gent op ca. 10 kilometer. Psychiatrisch centrum Sint-Jan-Baptist in Zelzate ligt op ongeveer 6 km van het bedrijf, de campus in Wachtebeke bevindt zich op een 5-tal kilometer.

NV Enviro+

november 2014

30

De ouderenvoorzieningen zijn gevestigd in de gemeenten Zaffelare, Lochristi, Oostakker, Ertvelde en Evergem. Allen bevinden ze zich op meer dan 4 km afstand van het bedrijf.

2.1.5

Situering t.o.v. natuur

2.1.5.1

Speciale beschermingszones en VEN-gebieden (GEN en GENO-gebieden) (figuur9)

In de omgeving van NV Cargill Gent bevinden zich geen speciale beschermingszones of VEN- en IVON-gebieden. De dichtstbijzijnde beschermingszone en VEN-gebied bevindt zich al op een afstand van 5,5 km. 2.1.5.2

Natuurgebieden volgens het gewestplan

Volgens het gewestplan bevinden zich ten (noord)oosten van het bedrijf twee kleine natuurgebieden op respectievelijk ca. 800 en 1500 m afstand. 2.1.5.3

Natuurreservaten

Er bevinden zich geen natuurreservaten binnen een straal van 2 km. 2.1.5.4

Biologische waarderingskaart

Het bedrijven terrein wordt aangeduid als biologisch minderwaardevol. In het haventerrein zijn wel eilandjes aanwezig van biologisch waardevolle tot zeer waardevolle gebieden. Ten westen van het terrein is een strook aanwezig die waardevol tot zeer waardevol is; nl. ku (ruderale vegetatie) Ten noorden van het terrein is een minder waardevolle tot waardevolle zone aanwezig, nl. ui (industriële bebouwing) en ku (ruderale vegetatie). 2.1.5.5

Vissen

In 2008 voerde het INBO visbestandopnames uit op het kanaal van Gent naar Terneuzen. Een staalnameplaats situeerde zich ter hoogte aan de instroom van de Moervaart. Ter hoogte van dit staalnamepunt werden baars, blankvoorn, bot, brasem, kolblei, paling en snoekbaars teruggevonden. De soortendiversiteit en visdensiteiten op het kanaal liggen erg laag en de visstand is eenzijdig. Op basis van de verkregen resultaten scoort het kanaal een ontoereikende kwaliteit. In 2009 werd in de Moervaart ter hoogte aan de koeltoren van de Ebescentrale een visbestandopname uitgevoerd. Baars, Blankvoorn, brasem, karper, kolblei en paling werden teruggevonden. In 2003 werd ook snoekbaars teruggevonden. De Moervaart heeft een visbestand met dominantie van vooral baars en in mindere mate ook blankvoorn. De Moervaart scoort een ontoereikende kwaliteit.

2.1.6

Situering t.o.v. monumenten en landschappen

Figuur 8 in bijlage 1 (landschapsatlas) toont de kaart met het geïnventariseerd en/of beschermd onroerend en landschappelijk erfgoed. In de nabije omgeving van NV Cargill Gent zijn er geen beschermde stadsen dorpsgezichten. Het dichtstbijzijnde beschermde landschap en ankerplaats is Doornzele Dries op ca. 1 km ten westen van het bedrijf (letter A op Figuur 8).

NV Enviro+

november 2014

31

Inventaris bouwkundig erfgoed Volgende items komen voor nabij het projectgebied (de letters verwijzen naar de plaats op Figuur 8): B: Hollandstellung (niet vastgesteld bouwkundig geheel) C: Manschappenbunkers (maken deel uit van de Hollandstellung) D: Landhuis, oud hoevecomplex – Spanjeveerstraat 9 E: Kapel van de Heilige Bavo – Spanjeveerstraat F: Hoeve ‘Rosengoed’ – Windgat 10, Lochristi (beschermd monument) Ter hoogte van het beschermde landschap Doornzele Dries bevinden zich nog een aantal bouwkundige relicten (hoeves, villa, boerenwoning…). Het dichtstbijzijnde bouwkundig erfgoed in de omgeving van NV manschappenbunker uit WO I op ca. 1 kilometer ten oosten van het bedrijf.

Cargill

Gent

is

de

2.2 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden De relevante juridische en beleidsmatige randvoorwaarden worden weergegeven in onderstaande tabellen. Telkens wordt een omschrijving gegeven, wordt aangeduid wat de relatie is met het project en in welk deel de randvoorwaarde in het MER aan bod komt.

NV Enviro+

november 2014

32

Tabel 2.2 Juridische randvoorwaarden, relevantie en relatie met MER

Juridische randvoorwaarden

Omschrijving

Relatie met het project

Referentie

Decreet inzake ruimtelijke ordening en ruimtelijke planning + Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening en diverse uitvoeringsbesluiten Gewestplan Gentse en Kanaalzone (K.B. 14/09/1977 + wijzigingen)

Hierin wordt het beleid inzake stedenbouwkundige vergunning en de organisatie van de ruimtelijke ordening in Vlaanderen geregeld.

Zie 2.1

RUP’s: - Gem. RUP’s - PRUP’s - GRUP’s

RUP’s veranderen vaak essentiële zaken aan het gewestplan en dienen steeds geraadpleegd te worden.

Er dient geen stedenbouwkundige vergunning te worden aangevraagd voor de geplande uitbreiding. De bestemming van het projectgebied volgens het gewestplan Gentse en Kanaalzone is weergegeven op Figuur x. Het bedrijfsterrein is volledig gelegen in gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven (paars ingekleurd). GRUP ‘Afbakening Zeehavengebied Gent’ (15/07/2005). Het projectgebied is gelegen binnen de afbakening van het Zeehavengebied Gent, maar niet binnen een van de tien deelgebieden waarbinnen het RUP bestemmingswijzigingen en inrichtingsvoorschriften voorschrijft. Verder voorziet dit RUP in de inrichting van de R4oost en R4-west als primaire wegen.

NV Enviro+

Het gewestplan duidt de (hoofd)bestemming(en) van de gronden in een regio aan: uitgangspunt van de gebruiksfuncties van de mens.

november 2014

Zie 2.1.2

Zie 2.1.2

33


Omschrijving


Referentie

MER-decreet en -besluit

Dit decreet en het besluit bepalen of voor een project een MER dient te worden opgemaakt.

Voor de uitbreiding van NV Cargill te Gent dient een MER te worden opgemaakt. Het project valt onder rubriek 7a en rubriek 13 van bijlage II van het besluit. De productiecapaciteit bedraagt meer dan 60.000 ton/jaar. Voor het project zal een milieuvergunning worden aangevraagd. Voor dit project zal aan de voorwaarden van Vlarem II moeten worden voldaan.

Zie 0.3

De zone Gent waarin het project zich bevindt is een speciale beschermingszone en ligt in een hotspotzone Gent.

Zie deel lucht

NV Cargill Gent betreft een GPBV-inrichting : X-rubriek in bijlage 1 van Vlarem I van toepassing (productiecapaciteit van meer dan 300 ton per dag eindproducten) waardoor geïntegreerde aanpak van milieuproblemen vereist is en de

Zie bijlage 9 BBT en BREF

Milieuvergunningendecreet uitvoeringsbesluit VLAREM I

en

het

Het uitvoeringsbesluit VLAREM II

Speciale beschermingszones m.b.t. de beheersing van luchtverontreiniging (Vlarem II)

Richtlijn Industriële Emissies (IED) (Europese Richtlijn 2010/75/EU van 24/11/10) + omzetting in Milieuvergunningendecreet en titel I en II van het Vlarem en bijlagen

NV Enviro+

Dit regelt de milieuvergunning voor hinderlijke inrichtingen in het Vlaamse Gewest. Vlarem II regelt de milieuvoorwaarden voor hinderlijke inrichtingen: bevat o.a. milieukwaliteitsnormen, algemene en sectorale milieuvoorwaarden. Art. 1.1.2 definieert beschermingszones en speciale beschermingszones. Een speciale beschermingszone is een zone waarin de te verwachten toename van de verontreiniging ten gevolge van stedelijke en industriële ontwikkeling moet worden beperkt of voorkomen. Om de stofemissies te verlagen werd een Vlaams stofplan goedgekeurd. De acties richten zich tot alle sectoren en op de hotspots De richtlijn herschikt en herziet een aantal bestaande richtlijnen, waaronder de vroegere IPPC-richtlijn. Voor activiteiten opgenomen in bijlage I van de IEDrichtlijn, geldt dat emissiegrenswaarden (incl. lozingsnormen) minstens i.o. dienen te zijn met deze die haalbaar geacht worden mits toepassing van BBT.

november 2014

Zie 2.2.2

Zie 2.2.2

34


Omschrijving


Referentie

Best Beschikbare Technieken moeten getoetst worden. EU-richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (t.v.v. richtlijnen 96/62, 1999/30, 2000/69, 2002/3 en 2004/107) + omzetting daarvan in Vlarem II van 1/06/1995 en vele wijzigingen NEC-Richtlijn (2001/81) en NEC reductieprogramma

Europese verordening 2037/2000 dd. 19/06/00 inzake ozonafbrekende stoffen en verordening 842/2006 dd. 17/05/06 inzake gefluoreerde broeikasgassen en Vlarem II bijlage 5.16.5 Besluit van de Vlaamse Regering inzake de evaluatie en de beheersing van het omgevingslawaai (22/07/2005)

Grondwaterdecreet opgenomen in Vlarem)

(sinds

1999

Beschermingszones van waterwingebieden (grondwaterwinningen categorie C) (B.Vl.Reg. 27/03/85)

NV Enviro+

Vormt de basis voor een luchtkwaliteitsbeleid binnen de Europese Unie met o.a. een globaal kader waarmee EU luchtkwaliteit beoordeeld en beheerd wordt, vastleggen van alarmdrempels en grenswaarden, maatregelen voor verbeteren van de luchtkwaliteit... De NEC-richtlijn (NEC: National Emission Ceilings, nationale emissieplafonds), impliceert het opnemen van bindende emissieplafonds voor SO2, NOx, VOS en NH3 in de verschillende lidstaten. In Vlaanderen zijn deze plafonds opgenomen in Vlarem II (emissiereductieprogramma’s, zie Vlarem II). Regelt het gebruik en bezit van ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen uit koelen luchtbehandelingsinstallaties.

De luchtemissie en metingen voor het project dienen in overeenstemming te zijn met de richtlijn en de omzetting ervan in Vlarem II.

Zie Lucht

Er zijn luchtemissies bij NV Cargill.

Zie Lucht

Dit besluit heeft als doelstelling het omgevingslawaai en de hieruit voortkomende geluidshinder en schadelijke effecten te vermijden, te voorkomen of te verminderen en een goede geluidskwaliteit te bewaren. Reglementering van het gebruik van grondwater, het voorkomen en de vergoeding van schade en de heffingen op de winning van grondwater. Nagaan van verbodsbepalingen in de waterwingebieden en beschermingszones type I, II en III ter bescherming van de grondwaterlagen.

Het project omvat een aantal geluid producerende activiteiten, waarvan de impact dient te worden onderzocht.

Zie geluid

Er wordt gebruikt

Zie bodem

november 2014

er worden koelmiddelen gebruikt voor de airco’s. Deze bevatten geen verboden te gebruiken koelmiddelen.

geen

grondwater

De twee dichtstbijzijnde beschermingsgebieden voor waterwinning zijn gelegen op ca.

-

Zie algemene delen

35


Bodemdecreet en VLAREBO

Kaderrichtlijn Water / Decreet Integraal Waterbeleid en uitvoeringsbesluiten en uitvoeringsbesluit inzake de watertoets

NV Enviro+

Omschrijving


Wettelijk kader voor de beperking van bodemverontreiniging, de verwijdering van bodemverontreiniging en de regeling voor grondverzet. Het doel van dit decreet is een integraal waterbeleid dat gericht is op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen beheren en herstellen van watersystemen, met het oog op het bereiken van randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als dusdanig, en met het oog op het multifunctioneel gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht. De analyse en evaluatie van het al dan niet optreden van een schadelijk effect en de op te leggen voorwaarden om dat effect te vermijden, te beperken, te herstellen of te compenseren, gebeurt in de ‘watertoets’. Art. 8 van het decreet bepaalt dat een watertoets dient uitgevoerd te worden bij elke vergunningsaanvraag, plan of programma en dat de elementen voor het uitvoeren van de watertoets dienen aangeleverd te worden in het MER.

november 2014

8 km ten noordoosten en noordwesten van het projectgebied, nl. respectievelijk de beschermingszones Moerbeke-Wachtebeke en Lembeke-Oosteeklo. Er zijn Vlarebo-activiteiten aanwezig op het terrein. Op het terrein zijn reeds bodemonderzoeken uitgevoerd. In het bedrijf wordt water gebruikt en afvalwater geloosd. Door het project zal de waterbalans gewijzigd worden. De elementen nodig voor het uitvoeren van de watertoets dienen aangeleverd te worden in het MER. Het bedrijfsterrein is niet gelegen in een overstromingsgevoelig gebied.

Referentie

Zie bodem en grondwater

Zie water

36


Omschrijving


Referentie

Wet bescherming oppervlaktewater (waterkwaliteitsdoelstellingen en lozingsvoorwaarden opgenomen in Vlarem II, afvalwaterheffing)

Reglementering van de handelingen die oppervlaktewaterverontreiniging kunnen veroorzaken.

Zie water

Bestemming oppervlaktewater/milieukwaliteitsnormen oppervlaktewater

Duidt de oppervlaktewateren aan bestemd voor drinkwaterproductie, zwemwater, viswater en schelpdierwater. De milieukwaliteitsnormen voor de verschillende bestemmingen zijn opgenomen in het VLAREM.

Onbevaarbare waterlopen

De wet deelt de waterlopen in verschillende categorieën in, met telkens opgave van de beheerder.

B.Vl.Reg. dd. 1/10/2004 inzake hemelwatervoorzieningen + nieuwe verordening B.Vl.Reg. dd. 5/07/2013

Bepaalt de verplichte hemelwatervoorzieningen bij aanleggen of heraanleggen van verhardingen en bouwen of verbouwen van gebouwen.

De lozing van het afvalwater van het project dient rekening te houden met de milieukwaliteitsdoelstelling van de ontvangende waterloop, de algemene en sectorale lozingsvoorwaarden uit Vlarem II. Het projectgebied is gelegen in de Gentse Kanaalzone met basiskwaliteit als kwaliteitsdoelstelling. Kanaal Gent-Terneuzen, Moervaart en Rodenhuizedok zijn de bevaarbare waterlopen in de buurt van het project. Het projectgebied is gelegen in de nabijheid van het kanaal Gent-Terneuzen, de Moervaart en het Rodenhuizedok. Dit zijn alle bevaarbare waterlopen. Verder liggen in de buurt van het bedrijf ook nog twee onbevaarbare waterlopen van de 2 categorie. In het kader van de uitbreidingen zal bijkomende verhardingen worden voorzien

NV Enviro+

november 2014

Zie water

Zie water

Zie water

37


Omschrijving


Referentie

Wet van 3 juni 1957 betreffende de Polders (B.S. 21/06/1957) en Wet van 5 juli 1956 betreffende de Wateringen (B.S. 05/08/1956), Koninklijk besluit van 20 januari 1958 van het politiereglement betreffende polders en wateringen Materialendecreet en het uitvoeringsbesluit Vlarema (vervangt het vroegere Afvalstoffendecreet en Vlarea)

Polders en wateringen zijn openbare besturen die voor een bepaald gebied een gunstige

Niet van toepassing.

-

Het Vlarema bundelt de uitvoeringsbesluiten bij het Materialendecreet. Vlarema bevat meer gedetailleerde voorschriften over afvalstoffen, grondstoffen, selectieve inzameling, vervoer, de registerplicht en de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Het Materialendecreet implementeert de Europese kaderrichtlijn (EG) 2008/98 voor het beheer van afvalstoffen in Vlaanderen en verankert het duurzaam materialenbeheer. Het nieuwe decreet vertrekt van de vaststelling dat een integrale kijk op de materiaalketen nodig is om een blijvende oplossing te vinden voor het afvalvraagstuk. Besluit omvat de verplichtingen m.b.t. de ophaling en verwerking van dierlijke bijproducten en afgeleiden.

Voor het project dient getoetst of voldaan wordt aan de voorwaarden van het materialendecreet en de uitvoeringsbesluiten.

Zie andere aspecten

-

-

Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en bijhorende uitvoeringsbesluiten

Hierbij staan een planmatige aanpak (natuurbeleidsplan), een horizontaal beleid (stand still principe en zorgplicht), gebiedsgericht en soortengericht beleid centraal.

Het project in niet gelegen in een VEN-gebied, IVON-gebied of natuurreservaat (ten minste op 5 km afstand).

Zie andere aspecten

VEN/IVON-gebieden

Het Vlaams Ecologisch netwerk en het Integraal Verwevings-en Ondersteunend Netwerk is een geheel van gebieden waarin een specifiek beleid

Het project ligt niet in een VENof IVON-gebied. Het meest nabijgelegen VEN-gebied in de

Zie andere aspecten

Besluit dierlijke afgeleiden

NV Enviro+

bijproducten

en

waterhuishouding moeten creëren.

november 2014

38


Omschrijving


Referentie

inzake natuurbehoud wordt gevoerd.

buurt van het bedrijf ligt al op een afstand van ca. 5,5 km. Er worden geen kleine landschapselementen gewijzigd bij de uitvoering van het project.

Zie andere aspecten

Vegetatiebesluit

Bepaalt de meldingsplichtige en natuurvergunningsplichtige wijzigingen aan vegetatie of kleine landschapselementen.

Bosdecreet

Regelt het behoud, bescherming, aanleg en beheer van bossen. Het decreet stelt dat bossen buiten een economische functie ook een sociale, educatieve, scherm, ecologische en wetenschappelijke functie hebben. Regelt de bescherming, het behoud en de instandhouding, het herstel en het beheer van het archeologisch patrimonium. Via dit decreet wordt o.m. de vondstmeldingsplicht en de zorgplicht van archeologische vondsten geregeld. Bepalen de afbakening en bescherming van de beschermde monumenten en stadsen dorpsgezichten. Het landschappendecreet regelt de bescherming van landschappen en de instandhouding, het herstel en het beheer van de in het Vlaamse Gewest gelegen beschermde landschappen. De inventaris bouwkundig erfgoed bevat gegevens over de belangrijkste gebouwen, al dan niet beschermd. Deze worden in hun context gesitueerd, hun vroegere functie en evolutie wordt belicht en hun architect of bouwjaar wordt geïdentificeerd.

Decreet op het patrimonium (30/06/93)

archeologisch

Decreet tot bescherming van monumenten, stadsen dorpsgezichten en het Landschappendecreet

Inventaris bouwkundig erfgoed

NV Enviro+

november 2014

Zie andere aspecten

Archeologische toevalsvondsten dienen binnen 3 dagen gemeld te worden bij R.O. Vlaanderen, entiteit Onroerend Erfgoed.

Zie andere aspecten

In de nabije omgeving van het bedrijf zijn er geen beschermde stadsen dorpsgezichten. Het dichtstbijzijnde beschermde landschap en ankerplaats is Doornzele Dries op ca. 1 km ten westen van het bedrijf. In de omgeving van het projectgebied bevinden zich enkele gebouwen die zijn opgenomen in de inventaris. Het dichtstbijzijnde bouwkundig erfgoed in de omgeving van NV Cargill Gent is de manschappenbunker uit WO I op ca. 1 kilometer ten oosten

Zie andere aspecten

Zie andere aspecten

39


Omschrijving


BBT en Bref’s

Geven op Vlaams en Europees niveau aan welke best beschikbare technieken (BBT) vanuit milieuoogpunt bestaan voor een aantal specifieke productieprocessen.

Legionellabesluit

Regelgeving omtrent het opmaak van beheersplannen en staalnames bij gebruikname van koeltorens

NV Enviro+

november 2014

van het bedrijf. De technieken toegepast bij NV Cargill Gent zullen worden getoetst aan de BREF ‘Voedings-, Drankenen Melksector’, ‘Storage’ Bij NV Cargill Gent zijn koeltorens aanwezig

Referentie Zie bijlage BREF

mens

40

Tabel 2.3 Beleidsmatige randvoorwaarden, relevantie en relatie met MER

Beleidsmatige randvoorwaarden

Omschrijving


Referentie

Provinciaal Milieubeleidsnota OostVlaanderen 2010-2013 + samenwerkingsovereenkomst voor 2008-2013

Dit strategisch plan geeft de belangrijkste beleidskeuzes voor het natuur- en milieubeleid voor de periode 2010-2013 op provinciaal niveau.

Algemeen relevant in de provincie. Er zijn geen specifieke doelstellingen voor het projectgebied .

-

Gemeentelijk Milieubeleidsplan Gent Milieujaarprogramma 2013

Het milieubeleidsplan heeft zijn focus op twee beleidsprioriteiten nl. klimaatuitdagingen en beheersen van milieurisico’s en milieuhinder Dit plan omvat prioritaire beleidsaccenten op het sociale, ecologische en economische vlak Het PRS werd goedgekeurd op 7 oktober 2004. Dit plan bepaalt hoe de provincie er in de toekomst uit zal zien en bakent hoofdruimtes en deelruimtes af. Het zorgt voor evenwicht tussen verschillende functies. Geeft de toekomstige visies i.v.m. de ruimtelijke ontwikkeling op niveau van de stad/gemeente.

Algemeen relevant.

Zie algemene delen en deel lucht

Algemeen relevant

Zie algemene delen

Algemeen relevant in de provincie. De haven van Gent wordt ingedeeld in het Oost-Vlaams kerngebied

Zie 2.1 en mensruimtelijke aspecten mobiliteit

Het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan omschrijft het beleid dat de gemeenten voor hun grondgebieden voeren op het vlak van natuurbehoud. In het GNOP worden algemene en gebiedsgerichte natuurdoelstellingen geformuleerd. Ook worden prioriteiten opgesteld die genomen dienen te worden in andere beleidsterreinen en is er aandacht besteed aan de doorwerking van het natuurbeleid. Het mobiliteitsplan bouwt een beleidsscenario op en beschrijft de verschillende beleidsmaatregelen die op korte en lange termijn zullen genomen worden.

Met de gewenste natuurstructuur zoals beschreven in het GNOP dient rekening te worden gehouden bij de realisatie van dit project.

Meerjarenplan 2014-2019 van stad Gent Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen

Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Gent (2003) Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (GNOP)

Gemeentelijk Mobiliteitsplan Gent

NV Enviro+

november 2014

Met de gewenste mobiliteit dient rekening te worden gehouden bij de realisatie van dit project.

Zie 2.1 en mensruimtelijke aspecten mobiliteit Zie andere aspecten

Zie mens-ruimtelijke aspecten - mobiliteit

41


Omschrijving


Referentie

Bekkenbeheerplan van de Gentse kanalen

Beschrijft de beleidsvisie op het integraal waterbeleid voor het bekken van de Gentse Kanalen

Zie 2.1 en water

Zoneringsplan

Een zoneringsplan zegt heel concreet hoe het huishoudelijk afvalwater in een bepaalde zone wordt gezuiverd, door collectieve zuivering, via een bestaande of nieuw aan te leggen riolering of door individuele zuivering. Op een zoneringsplan zijn vier zones terug te vinden: het centrale gebied met een bestaande aansluiting op een zuiveringsstation (oranje gearceerd); het geoptimaliseerde buitengebied met recente aansluiting op een zuiveringsstation (groen gearceerd); het collectief te optimaliseren buitengebied, dit is de zone waar de aansluiting nog zal worden gerealiseerd (groen ingekleurd); het individueel te optimaliseren buitengebied, waar het afvalwater individueel zal moeten gezuiverd worden door middel van een individuele behandelingsinstallatie (rood ingekleurd). Het Reductieprogramma gevaarlijke stoffen kadert de diverse elementen van het beleid inzake lozing van gevaarlijke stoffen in het oppervlaktewater.

In het deelbekken Moervaart zijn of worden in de omgeving van het projectgebied volgende acties voorzien: bestaande vergunde bebouwing beschermen tegen wateroverlast en opmaken meerjarenprogramma voor het saneren van de overblijvende afvalwaterlozingen. De inrichting is niet aangeduid en ligt bijgevolg in een individueel te optimaliseren buitengebied.

Er wordt afvalwater geloosd waarbij toetsing aan de milieukwaliteitsnormen van toepassing is.

Zie water

Reductieprogramma stoffen

NV Enviro+

gevaarlijke

november 2014

Zie 2.1

42


Omschrijving


Referentie

Landschapsatlas

Deze atlas geeft aan waar tot op heden de historische landschapsstructuur herkenbaar is (cf. deze gebieden worden ankerplaatsen of relicten genoemd)

In nabije omgeving bevinden zich geen ankerplaatsen, beschermde landschappen of stadsen dorpsgezichten.

Zie andere aspecten

Dit plan bevat Vlaamse doelstellingen en maatregelen waarmee een wezenlijke bijdrage zal worden geleverd aan de reductie van de emissie van broeikasgassen. Bevat een aantal effecten gebiedsgerichte maatregelen. De 3 pijlers van MAP 3 (aanpak aan de bron, oordeelkundige bemesting en vervoer en verwerking van mest) blijven behouden, maar met MAP 4 komen er nu meer controles en sancties bij (handhavingssysteem) alsook andere bemestingsnormen. Uitwerking methodiek geurnormering.

Er wordt jaarlijks een monitoringsplan opgemaakt.

Zie lucht en klimaat

Vlaams Klimaatbeleidsplan 2013-2020

voor

Mestactieplan 4

Visiedocument ‘De weg naar een duurzaam geurbeleid’ Lichtplan III (Gentse kanaalzone)

NV Enviro+

Het lichtplan voor de Kanaalzone wordt opgemaakt met de bedoeling om de verlichting van de openbare ruimte en de bedrijventerreinen af te stemmen op de specifieke behoeften en het gebruik, om de identiteit van de haven te versterken, om de leefbaarheid van de dorpen in de Kanaalzone te versterken, om lichtvervuiling tegen te gaan en om rationeel met energie om te gaan.

november 2014

Niet van toepassing

Het project zal afgetoetst worden aan de normeringsmethodiek voorgesteld in dit document. Het project zal afgetoetst worden aan de voorwaarden opgenomen in het lichtplan

Zie lucht

Zie licht, warmte en stralingen

43

Definitief MER

NV Cargill Gent

2.3 Referentiesituatie De referentiesituatie van het studiegebied bestaat uit de actuele toestand van het milieu, al dan niet beïnvloed door de huidige activiteiten van NV Cargill te Gent. Als referentiesituatie wordt de bestaande toestand genomen. Het referentiejaar is hier het laatste jaar waarvoor de relevante informatie beschikbaar is, normaliter 2013. Indien dit niet het geval is, wordt dit expliciet vermeld per discipline. De meer gedetailleerde beschrijving van de referentietoestand van het projecten studiegebied is voor de relevante disciplines opgenomen onder de respectievelijke discipline.

2.4 Mogelijke ontwikkelingsscenario’s Bij de ontwikkelingsscenario’s wordt een onderscheid gemaakt tussen de autonome ontwikkeling m.n. de evolutie die het studiegebied zal ondergaan zonder beïnvloeding van buitenaf en de door de mens gestuurde ontwikkeling. Bij de autonome ontwikkeling blijft dus de huidige situatie verder evolueren (verder zetten van het actueel grondgebruik). De door de mens gestuurde ontwikkelingsscenario’s steunen op beleidsmatige en juridische randvoorwaarden die voor het projectgebied van toepassing zijn, zoals:  realiseren van bestemmingen zoals voorzien in ruimtelijke uitvoeringsplannen;  realiseren van de water- en luchtkwaliteitsdoelstellingen;  uitvoeren van de Natuurontwikkelingsscenario’s. Hieronder vallen het GNOP, het decreet betreffende het Natuurbehoud en het Natuurlijk milieu en zijn Besluiten, Regionale Landschappen, …  uitvoeren van de Beschermingsbesluiten monumenten en landschappen en de relictatlas. Het MER zal per discipline aangeven onder welke voorwaarden het project kan uitgevoerd worden zodat voldaan wordt aan de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden.

NV Enviro+

november 2014

44

Definitief MER

NV Cargill Gent

3. Beschrijving van Cargill NV te Gent 3.1 Opbouw van het projectgebied Het projectgebied betreft het bedrijf zelf en aanhorigheden. De projectgrenzen vallen samen met de grenzen van het bedrijfsterrein van Cargill NV. Er wordt rekening gehouden met het aan- en afrijden van wagens, vrachtwagens en eventueel treinen en het aan- en afvaren van schepen. Bijlage 2 bevat een overzichtsplan van NV in de huidige situatie, met aanduiding van de verschillende activiteiten en afdelingen van het bedrijf (figuur 1 – bijlage 2). Het rioleringsplan kan eveneens in bijlage 2 worden teruggevonden.

3.2 Beschrijving van de huidige activiteiten en installaties Cargill NV te Gent is een soja- en koolzaadverwerkend bedrijf. Het is momenteel vergund voor volgende Vlarem-rubrieken: - 45.16.2: Installaties voor het bewerken en verwerken voor de fabricage van levensmiddelen op basis van plantaardige grondstoffen met een productiecapaciteit van meer dan 300 ton per dag eindproducten, nl. 4.480 ton/dag. - 45.17.1: Inrichtingen voor het vervaardigen van plantaardige oliën en vetten met een productiecapaciteit van 60.000 ton of meer per jaar, nl. 850.000 ton/jaar (400.000 ton in de crushafdeling – 450.000 ton in de semi-raffinage). Het bedrijf beschikt daarvoor over een crush-installatie, waar alternerend sojabonen of koolzaad kunnen gecrushed worden, een semi-raffinage en een biodieselinstallatie. Hierna wordt een overzicht gegeven van de verschillende productiestappen binnen het bedrijf. De processchema’s van de huidige situatie zijn weergegeven in bijlage 3. In 2013 werd geen soja verwerkt. In 2013 werd 825.689 ton koolzaad verwerkt tot 347.100 ton olie.

NV Enviro+

november 2014

45

Definitief MER

3.2.1

NV Cargill Gent

Beschrijving productieproces

3.2.1.1

Voorbereiding

Lossen en opslag Koolzaad komt vooral uit de EU en wordt meestal met schepen aangevoerd (kleinere lichters tot grote kustvaarders).Koolzaad kan ook uit andere regio’s zoals Australië worden aangevoerd. Een kleine hoeveelheid wordt per trein aangevoerd (voornamelijk regio Noord-Frankrijk) en per vrachtwagen (België). Het naburige overslagbedrijf ESR (Eurosilo Rodenhuize Terminal ), verzorgt het lossen van de goederen en overslag naar de 8 zaadsilo’s, grondstoffensilo’s van Cargill NV. De totale opslagcapaciteit bedraagt 8 x 6.000 ton, in totaal 48.000 ton. De meerderheid van de silo’s zijn uitgerust met temperatuurbewaking, voor een veilige opslag, het bewaken van de broei en de kwaliteit van het koolzaad. Ter beheersing van de stofemissies zijn stoffilters aanwezig. Onderstaande figuur geeft de procesvoering van het crushen van koolzaad weer.

Figuur 3.1 Procesvoering crush van koolzaad

Reiniging en droging. Vanuit de voorraadsilo’s wordt het koolzaad via transportelementen aangevoerd naar de reiniging. Om diffuse stofemissies te reduceren zijn de overslagpunten naar de afvoertransportketting volledig afgesloten. Met behulp van ziften worden de grove en fijne onreinheden verwijderd. De installatie is dezelfde voor soja, aangepast naar het verschil in grootte van de korrel. De maatregelen ter beperking van stofemissies, alsook het opvangen van de grove bestanddelen zijn volledig identiek voor een koolzaad- en sojacrush. Het zaad komt voor in verschillende vochtgehaltes (6-10%) waarbij het ideale vochtgehalte voor verwerking lager dan 8 % is. Zaad met te hoog vochtgehalte wordt voorgedroogd in de zaaddroger. Hier wordt het zaad gedroogd met lucht, die opgewarmd wordt met aardgasbranders. Na het drogen wordt het zaad terug afgekoeld voor opslag. Ter beperking van de stofemissies zijn alle apparaten aangesloten op een centrale stofafzuiging met mouwenfilter. De grove bestanddelen worden ofwel

NV Enviro+

november 2014

46

Definitief MER

NV Cargill Gent

opgevangen in containers, en als graanafval afgevoerd naar een erkende verwerker, ofwel terug in het proces gebracht. Voorbereiding, pelinstallaties en persen. Sojabonen Vanuit de silo’s worden de bonen getransporteerd naar de verwerkingsbalans. Na weging worden ze gebroken tot achtste stukjes in de riffelwalsen. Hierbij komt de pel rondom de boon los van de gebroken bonenkern. In de ontpelling worden met behulp van zeven en afzuiging de pellen van de gebroken kernen verwijderd. Deze pellen worden na vermaling gestockeerd in een pellensilo met een totale stockagecapaciteit 500 ton. Hierna is er belading op vrachtwagen of schip voorzien. In de conditioner worden de ontpelde, gebroken bonenkernen met stoom doorgewarmd tot 60°C. Daarna worden deze stukjes boon in de gladwalsen geplet tot flakes. Hier worden de celwanden gebroken, zodat later de olie kan geëxtraheerd worden. Daarna kan een deel van de vlokken door een expander geleid worden die de vlokken tot brokken comprimeert om zo een optimale porositeit te bekomen alvorens het geheel naar de extractie wordt geleid. Ter voorkoming van stofemissies is alle procesapparatuur aangesloten op verschillende stofafzuigingen voorzien van mouwenfilters. In de conditioner gebeurt deze afscheiding door een cycloon. Koolzaad. Het koolzaad wordt vanuit de dagsilo getransporteerd over een verwerkingsbalans. Na weging wordt het zaad voorverwarmd in een pre-conditioner tot ongeveer 60°C. Deze pre-conditioner werkt enerzijds met gerecupereerde restwarmte en anderzijds met stoom. Vervolgens wordt het product getransporteerd naar de gladwalsen om alle zaadjes te pletten. In een conditioner worden deze met stoom verder opgewarmd tot 100 à 105°C. Hierdoor wordt het materiaal gedroogd tot een vochtgehalte van +- 4.5%. De ontstane dampen worden gecondenseerd en de warmte wordt hier gerecupereerd. Na opwarming worden de geplette zaden mechanisch geperst in 4 persen (wringers, expellers). De geplette zaden bevatten ongeveer 40% beschikbare olie en ongeveer 2/3 van deze beschikbare olie wordt op deze manier uit het koolzaad geperst. De koek (cake), die op het einde de machine verlaat, bevat dan (relatief) nog ongeveer 18 à 20% olie en is klaar voor verdere behandeling in het extractieproces. Olie uit de persen bevat nog veel onzuiverheden (stukjes koolzaad). In een bezinkingstank worden de eerste grove onzuiverheden verwijderd. De onzuiverheden gaan terug naar vooraan in het proces, terwijl de olie naar de decanters wordt geleid. Deze horizontale centrifuges zuiveren de olie verder van fysische onzuiverheden. Vanuit een kleine buffertank wordt de niet ontslijmde olie vervolgens verpompt naar een opslagtank na de destillatie van de extractieafdeling. De geproduceerde olie wordt verder verwerkt in de semi-raffinageafdeling (zie verder). De ontluchtingen van de schroefpersen, bezinkingstank en decanters zijn aangesloten op een centraal luchtbehandelingsysteem. Daartoe worden ter beperking van stofemissies en geuremissies naar de omgeving de dampen eerst geleid over een centrale wasser. Daarna worden de dampen door een ionisator behandeld ten einde de geuremissie te beperken.

NV Enviro+

november 2014

47

Definitief MER

3.2.1.2

NV Cargill Gent

Extractie

Extractor In de extractor wordt de koolzaadkoek (cake) op dezelfde manier behandeld als de flakes voor soja nl. de koek wordt in tegenstroom gewassen met hexaan, een vetoplossend product, om de resterende olie op te lossen. De verse koek wordt besproeid met het dikste olie/hexaan mengsel (miscella), en de koek op het einde van de extractor wordt besproeid met verse hexaan. Aan de uitgang van de extractor bekomen we enerzijds, ontvette koek met nog resthexaan, die naar de toaster gaat, en anderzijds olie met hexaan (miscella) die naar de destillatie gaat. Vaste meelweg De ontvette koek met hexaan komt terecht in de toaster van het “ Schumachertype. Dit is een verticaal cilindrisch vat bestaande uit 5 kamers met 8 stoomverwarmingsbodems. Hier ondergaat de cake een dubbele behandeling: - hexaanverdamping (desolventisering) - neutralisatie van het antitrypsine-enzyme (= urease, antinutritionele componenten) De hexaanverdamping gebeurt zowel op directe als indirecte wijze.: - Indirect: in de 4 bovenste kamers zal de hexaan verdampen door contact met het hete oppervlakte. -

Directe verdamping gebeurt in de onderste kamers waar het materiaalbed veel hoger is.

In de laatste vier kamers van de toaster gaat men het antitrypsine-enzyme neutraliseren door het meel een welbepaalde tijd een hittebehandeling van 100°C te laten ondergaan. Na kalibratie in een zeefschroef en hamermolens (in dienst bij sojaverwerking) wordt het meel getransporteerd naar de droger/koeler (DOTA). Deze dient om het opgenomen vocht van het meel in de toaster te verdampen. In de droogsecties wordt het vochtgehalte gereduceerd door het beluchten van het meel met verwarmde lucht . In de laatste sectie wordt het schroot met buitenlucht afgekoeld tot omgevingstemperatuur. Ter voorkoming van stofemissies beschikt de meel droger/koeler over cycloonafscheidingen. Er zijn bovendien een aantal maatregelen genomen ter voorkoming van VOS emissies. De grote massa van vrijgekomen hexaan- en stoomdampen wordt omwille van hun belangrijke warmte-inhoud aangewend ter voorverwarming van de miscella in de distillatie. De niet gecondenseerde reststroom wordt extra nabehandeld in oppervlaktecondensors met koelwater. Uiteindelijk worden alle condensaten afgevoerd naar de hexaanwaterafscheider. Hier ontstaat door densiteitsscheiding een water- en hexaanfase. Hexaan wordt opnieuw als solventmiddel aangewend in de extractor. De waterfase wordt na opwarming en doorgang van de vettrap nabehandeld in een biologische waterzuivering en als industrieel afvalwater geloosd. De uiteindelijke resthexaandampen worden afgevoerd naar het absorptie desorptiesyteem voor nabehandeling. In de bodem van de laatste kamer wordt stoom geïnjecteerd en deze stoom gaat in tegenstroom door het materiaal van het laatst dek. Vervolgens gaan deze gassen ook in tegenstroom door het materiaal in de andere dekken. In deze laatste dekken blijft het materiaal dan ook langere tijd op hoge temperatuur (>100°C) waardoor het ‘toasten’ bekomen wordt. Droger koeler Na kalibratie in een zeefschroef en hamermolens (in dienst bij sojaverwerking) wordt het warme vochtige materiaal getransporteerd naar de droger/koeler. In de eerste twee secties wordt het vochtgehalte gereduceerd met behulp van warme lucht. In de laatste sectie wordt het meel gekoeld tot omgevingstemperatuur met buitenlucht. Ter voorkoming van stofemissies naar de omgeving zijn er cyclonen voorzien. NV Enviro+

november 2014

48

Definitief MER

NV Cargill Gent

Destillatie De miscella wordt eerst gefilterd. Hier worden de resterende cakedeeltjes terug afgevoerd naar de extractor. Om de hexaan uit de olie te verdampen wordt er gebruik gemaakt van een serieschakeling van 2 hoofdverdampers en een hoogvacuümkolom met stoominjectie (stripper). Het finale eindproduct aan de uitgang van de distillatie is ruwe niet ontslijmde olie en wordt gestockeerd in een tussentijdse opslagtank voor verdere verwerking naar de semiraffinage. De destillatie werking berust steeds op dezelfde principes: 1. Het opwarmen van het oliehexaanmengsel tot een temperatuur hoger dan het kookpunt van hexaan. Daartoe maakt men in de hoofdverdampers gebruik van de vrijgekomen toasterdampen en in de naverdamper van een stoomvoorverwarmer. 2. Afzuigen van dampen door middel van vacuümstralers. Werken onder vacuüm zorgt voor kookpuntsverlaging. 3. De afgezogen hexaan- en stoomdampen worden gevangen in een oppervlaktecondensor, gekoeld met kanaalwater, Al het gecondenseerde hexaan, zowel van de toasterdampen als van de distillatie, wordt verzameld in de hexaanwaterafscheider, vanwaar hij na densiteitsscheiding terug wordt toegevoerd naar de extractor. Na de stripper is de olie volledig vrij van hexaan en wordt de olie ontslijmd (zie semiraffinage). Dit circuit is zowel voor koolzaadolie als voor sojaolie identiek. Specifiek voor koolzaad is wel bepaalde apparatuur omgebouwd in roestvrij staal, daar het proces voor koolzaad corrosiever is. Absorptie desorptiesysteem Ter voorkoming van de VOS emissies naar de omgeving staat het ganse extractieproces onder lichte onderdruk, die gegenereerd wordt door een ventilator. Deze zuigt alle niet condenseerbare dampen van de toaster en extractor en apparatuur over twee absorptiekolommen teneinde hieruit alle hexaanresten te verwijderen.Daartoe worden ze in de absorptiekolom gecondenseerd door een tegenstroomwassing met gekoelde absorptieolie. Na opwarming komen ze terecht in een desorptiekolom. Hier worden ze onder vacuüm afgezogen en na condensatie opnieuw afgevoerd naar de hexaanwaterafscheider en zo terug opgenomen in het hexaancircuit. De absorptieolie wordt na uitkoken van de hexaan en koeling terug hergebruikt. Specifiek voor koolzaad is na de absorptie installatie een wastoren voor H2S voorzien. Dit omdat koolzaad meer complexe zwavelverbindingen bevat, die typisch H 2S als afbraakproduct hebben na de absorptie. Vermaling en meelsilo’s In het geval van sojaverwerking wordt het gedroogde meel naar de vermaling geleid. Daar wordt het d.m.v. het gebruik van hamermolens en trommelzeven verder gereduceerd in deeltjesgrootte. Bij koolzaadproductie hoeft de vermalingsafdeling in principe niet aangewend te worden, maar worden de trommelzeven soms gebruikt voor commerciële doeleinden (= afscheiden van een fijnere meelfractie). Talk wordt toegevoegd in het transport naar de silo’s als anti-cooking middel om verstopping tegen te gaan in de hoge silo’s. Het meel wordt vervolgens opgeslagen in één of meerdere van de silo’s van het meelsilocomplex. Hieruit worden verladingen per vrachtwagen en schip uitgevoerd. Tevens bestaat de mogelijkheid om met een transportband rechtstreeks meel te transporteren naar ERS ( Eurosilo Rodenhuizedok) voor langere termijnopslag. De processchema’s voor soja en koolzaad kunnen in bijlage 3 (figuur 1 en 2) worden teruggevonden.

NV Enviro+

november 2014

49

Definitief MER

3.2.1.3

NV Cargill Gent

Semiraffinage

De semiraffinage heeft tot hoofddoel de ruwe olie afkomstig van de crushing van Cargill en/of ingevoerde met water ontslijmde olie (water-degumde olie) dusdanig te bewerken dat deze geschikt is om als basisgrondstof te gebruiken voor de biodieselproductie. Op die manier kunnen de olieproducten geproduceerd in de crushafdeling ter plaatse gebruikt worden als grondstof voor de semiraffinage.

Huidig semiraffinage proces bij NV Cargill Gent

Figuur 3.2 Procesvoering semi-raffinage (aangeduid met blauw kader)

In hoofdzaak dient de olie vrij te zijn van vrije vetzuren (ffa), lecithine (slijmen, gums) en vocht. In het meest voorkomende geval draait de semiraffinage in lijn met de crush-afdeling, nl. de geproduceerde olie wordt onmiddellijk verwerkt. De processchema’s kunnen in bijlage 3 – figuur 3 worden teruggevonden. Zuur ontslijmen. In deze stap wordt de hoofdmoot van de fosfolipiden verwijderd. Na de destillatie (zie crushproductie soja en koolzaad) is de olie hexaanvrij en wordt ze ofwel rechtsreeks ofwel uit de tussentijdse ruwe niet ontslijmde opslagtank naar de zuurontslijming (acid degumming) gepompt. In deze stap wordt er eerst zuur (fosforzuur) en demineralisatiewater aan de olie toegevoegd. Zuur wordt toegevoegd en intens gemengd in een menger om niet hydrateerbare fosfolipiden wateroplosbaar te maken. Het water wordt toegevoegd om de oorspronkelijk wateroplosbare fosfolipiden en de nieuw gevormde fosfolipiden met elkaar te binden. In een verblijftank wordt de nodige tijd voor agglomeratie gegeven.

NV Enviro+

november 2014

50

Definitief MER

NV Cargill Gent

De scheiding van olie en de wateropgeloste fosfolipiden (gums, slam) gebeurt in een centrifuge De slijmstoffen kunnen in de crush afdeling (Toaster) op het meel teruggevoerd worden. In geval van productiestoringen in het verdere semiraffinageproces is de mogelijkheid voorzien om de zuurontslijmde olie na droging en koeling te stockeren in een van de olieopslagtanks. In geval van productiestoring in de crush afdeling is er mogelijkheid om ruwe ontslijmde olie uit de opslagtanks aan te voeren naar de semiraffinage. Chemisch neutraliseren In deze stap worden alle restfosfolipiden en vrije vetzuren (ffa) verwijderd. In eerste instantie wordt verdunde natriumhydroxide (NaOH) en demiwater aan de olie toegevoegd. Na toevoeging wordt deze intens gemend in een menger. Hierdoor worden de vrije vetzuren omgevormd tot zepen (Soaps). Vervolgens worden deze wateroplosbare zepen uit de olie verwijderd door middel van een centrifuge. Tevens worden de restfosfolipiden met de zepen mee afgescheiden. Na de eerste separatie bevat de olie nog te veel zepen. Demiwater (6 à 8%) wordt aan de olie toegevoegd. Sporen van zeep in de olie worden geneutraliseerd door middel van toevoeging van een kleine hoeveelheid fosforzuur om dan na menging vervolgens in een tweede centrifuge te worden afgescheiden. Op deze manier wordt de olie ‘gewassen’ en daalt het zeepgehalte tot een aanvaardbaar niveau. De waterige fase wordt vervolgens grotendeels gerecirculeerd. Drogen en opslag De olie wordt in een droger gesproeid op hoge temperatuur en hoog vacuüm, zodat het vocht uit de olie verwijderd wordt. Na koeling met koelwater wordt de semigeraffineerde olie gestockeerd in de productietanks, vanwaar zij na finale kwaliteitscontrole wordt overgepompt naar de externe opslagtanks bij OTG (Oil Tanking Ghent). Zeepsplitsing De zepen (verzeepte vetzuren die gebruikt worden in de oleochemie en dierenvoeder) en het geconcentreerde waswater van de chemische neutralisatie, worden in deze afdeling terug omgezet in vetzuren door toevoeging van sterk zwavelzuur ( H2SO4). In een reactor (Splitsingstank) wordt zwavelzuur bij de zepen gevoegd, hierdoor worden de vrije vetzuren terug gevormd samen met water met zouten. In een decantatietank worden door gravitatie vetzuren en water gescheiden. Mogelijk gevormde tussenlagen (emulsie) worden nogmaals bewerkt. Vetzuren worden opgeslagen in tanks, van waaruit deze per vrachtwagen uitgeleverd worden. Water en emulsie worden verder ingedampt teneinde een geconcentreerd eindproduct te bekomen dat kan teruggevoerd worden, via een bezinkseltank, naar de Crushafdeling (Toaster). Het water wordt gebufferd in een watertank, waarna het wordt herbruikt als recyclagewater in het proces. De warmte van het verdampte water wordt uiteindelijk terug gerecupereerd. Opslagtanks Opslagtanks voor chemicaliën, hulpproducten en andere producten zijn voorzien in een vloeistofdichte, gescheiden inkuiping met aangepaste beveiligde laad- en loszone. Opslag van semigeraffineerde olie is voorzien in de bestaande tanks op de Oil Tanking locatie, die tevens voor de ver- en belading van schepen instaan.

NV Enviro+

november 2014

51

Definitief MER

3.2.1.4

NV Cargill Gent

Biodieselplant

Aangezien voorliggende MER geen aanpassing vraagt voor de biodieselplant, wordt hieronder enkel het productieproces in het algemeen besproken. Ruwe olie afkomstig van de crushafdeling van Cargill NV wordt na voorbehandeling in de semiraffinage tot semigeraffineerde olie gebruikt als basisgrondstof voor de biodieselinstallatie. Indien nodig kan ook een kleiner gedeelte extern aangevoerde semigeraffineerde olie in de biodieselinstallatie verwerkt worden. 3.2.1.5

Chemische reactie

De chemische reactie voor de productie van biodiesel is een verestering gebaseerd op de chemische reactie van plantaardige olie (triglyceriden) met methanol (CH 3OH) onder invloed van een alkalische katalysator natriummethylaat ( NaOCH3), waardoor methylesters en glycerine worden gevormd. CH2-O-C(O)(CH2)n(C2H2)mCH3 CH-O-C(O)-(CH2)n(C2H2)mCH3

NaOCH3 +

3 CH3OH

CH2-O-C(O)-(CH2)n(C2H2)mCH3

Plantaardige olie (triglyceriden)

methanol

CH2-OH CH-OH

+

3CH3-O-C(O)-(CH2)n(C2H2)mCH3

CH2-OH

Glycerine

methylester (biodiesel)

De reactie vindt plaats bij omgevingsdruk, met een lichte overdruk om binnendringen van zuurstof te vermijden. De reactietemperatuur is lager dan 65°C. De eindproducten van dit proces zijn naast biodiesel, ruwe glycerine en glycerine voor farmaceutische toepassingen. 3.2.1.6

Principe

De verestering gebeurt in twee seriegeplaatste reactoren. Elke reactor is opgebouwd uit een meng- en decantatie-eenheid. De verestering gebeurt in de mengfase, terwijl de bezinkingsfase toelaat om de methylesters (vluchtige componenten) te scheiden van het glycerine water (bezinkbare componenten). De tegenstroom waskolom voor de methylesters verwijdert bijproducten zodat na droging een gebruiksklare biodiesel wordt geproduceerd. In de methanol recovery kolom wordt het overschot aan methanol verwijderd. Dit resulteert in voldoende zuivere methanol die terug in het proces kan worden gebracht als recirculatie-stroom. Voor verdere zuivering van het glycerine water kunnen verschillende technieken nageschakeld worden zoals chemische behandeling en verdamping zodat afleverbare ruwe glycerine wordt geproduceerd. NV Enviro+

november 2014

52

Definitief MER

NV Cargill Gent

Voor de biodieselinstallatie wordt het productieproces geschetst in onderstaande figuur.

Olie

Was kolom Herwinnen Methanol Glycerine water verdamping Ruwe glycerine Figuur 3.3 Schematische voorstelling van de biodieselinstallatie

3.2.1.7

Gedetailleerde procesbeschrijving

De procesbeschrijving kan opgesplitst worden in verschillende deelprocessen: -

Transesterificatie Zuiveren biodiesel Methanolterugwinning Glycerinewatervoorbehandeling en indamping Gaswasser Opslagvoorzieningen

De processchema’s voor de biodieselinstallatie zijn weergegeven in bijlage 3 – figuur 4. Transesterificatie Een mengsel van semi-geraffineerde plantaardige olie van de semi-raffinage (triglyceriden) met de methanol (CH3OH) en een oplossing van 30% Natrium-methylaat (NaOCH3) in methanol wordt naar de eerste reactor geleid. Na-methylaat treedt op als katalysator voor de reactie. Na doorlopen van de drie reactiekamers van de eerste reactor wordt het mengsel in de eerste decantatie-eenheid gepompt. Hierin ontstaan 2 fasen: - Een lichte fase (ruwe methylesters) - Een bezinkbare fase (vooral glycerine met sporen van methanol, katalysator, olie en esters) Deze twee fasen worden gescheiden door middel van een geoptimaliseerde statische decantatie. De methylesterfase wordt vervolgens naar de tweede reactor gepompt voor verdere omzetting. Daartoe wordt opnieuw katalysator en methanol toegevoegd. Na doorstromen van de reactiekamers van de tweede reactor is de olie bijna volledig omgezet naar methylesters. Het mengsel wordt naar de tweede decantatie-eenheid gepompt. Hierin ontstaan opnieuw 2 fasen :

NV Enviro+

november 2014

53

Definitief MER

-

NV Cargill Gent

Een lichte methylesterfase (methanol, glycerine, katalysator en kleine hoeveelheden andere lichte componenten) Een zware fase (glycerine en resten aan methanol en katalysator)

Zuiveren biodiesel Vervolgens wordt verdund zoutzuur (HCl) toegevoegd aan de ruwe methylester om de gevormde zepen te splitsen in vetzuren en om emulsies te breken. De lichtere methylesterfase wordt gescheiden van de zwaardere zure fase. Voor de verdunning van het zoutzuur wordt recyclagewater van de glycerinewaterindamping gebruikt. Door de hoge verdunning komen geen relevante HCl-emissies vrij. De overblijvende fase met methylesters wordt vervolgens gewassen met condensaat uit de glycerineindamping of met gedemineraliseerd water in een tegenstroom waskolom. Hierdoor ontstaat opnieuw een scheiding tussen de lichtere methylesterfase en de zwaardere waterfase. Tenslotte worden de methylesters gedroogd om waterresten te verwijderen. Dit gebeurt onder vacuüm in 3 stappen. Na stoomopwarming worden de methylesters in de droger gebracht. Door de drukvermindering verdampt een groot deel van het water. Vervolgens wordt het product via een warmtewisselaar naar de tweede droger geleid waar een gelijkaardig proces plaatsvindt. Om aan de Europese normering te voldoen en de kwaliteit te verbeteren worden na het drogen van de methylesters nog een aantal additieven toegevoegd (CFPP modifier, antioxidant en centane improver); Hierna wordt biodiesel na koeling en filtratie opgeslagen in productietanks. Na een finale kwaliteitscontrole wordt de biodiesel overgepompt naar de externe opslagtanks bij OTG. Van hieruit worden afleveringen per schip, trein en vrachtwagen voorzien. Alle glycerine/methanol-water fasen (decanters in de transesterificatie, waterfase droging en wassing van de biodieselzuivering) worden voor verdere verwerking samengebracht in een verzameltank. Door toevoeging van zoutzuur (HCl) zetten de gevormde zepen zich om naar vetzuren en worden de aanwezige emulsies gebroken. Methanolterugwinning Dit aangezuurde glycerinewater wordt geleid in een rectificatiekolom. Door opwarming verdampt hieruit de methanol. De vochtvrije zuivere methanol wordt na condensatie opnieuw gebruikt voor het veresteringsproces. Glycerinewater voorbehandeling en indamping Het methanolvrije glycerinewatermengsel wordt verpompt naar een statische decanter. Hierin worden er 2 fasen gevormd : - Een lichte fase (vooral vetstoffen) - Een bezinkbare fase (vooral glycerine water) De lichte fase wordt gepompt naar een opslagtank voor vetzuren. Hieruit is er aflevering per vrachtwagen voorzien. De bezinkbare fase wordt eerst geneutraliseerd met natriumhydroxide (NaOH). De glycerine wordt tenslotte verder ingedampt in 3 stappen zodat glycerine met een eindconcentratie van min. 80 % wordt bekomen. Het condensaat van de indamping wordt aangewend als waswater bij de wassing van de methylesters ( zie zuiveren van biodiesel) . Ruwe glycerine wordt verpompt naar de opslagtanks . Hieruit wordt er belading per vrachtwagen voorzien.

NV Enviro+

november 2014

54

Definitief MER

NV Cargill Gent

Gaswasser De reacties worden uitgevoerd onder lichte overdruk (met stikstof) zodat geen lucht in het systeem kan binnendringen. Alle toestellen, die met methanol in aanraking komen, ontluchten in een gemeenschappelijke afgasleiding. Na doorgang van deze afgassen in een condensor worden deze gecondenseerd en de afgassen met nog geringe methanol gehalten worden gewassen in een gaswasser. De gereinigde lucht komt in de atmosfeer terecht. De afgasleidingen zijn voorzien van terugslagkleppen om een gerichte stroming van de afgassen te bekomen. Opslagtanks Er zijn verschillende opslagtanks aanwezig zijn voor de opslag van grondstoffen, tussenproducten en eindproducten. De processchema’s kunnen in bijlage 3 – figuur 4 worden teruggevonden.

3.2.2

Productiecapaciteit

Momenteel is NV Cargill vergund voor de verwerking van sojabonen en koolzaad met een productiecapaciteit van 850.000 ton zaad/bonen (400.000 ton ruwe olie geproduceerd in de crushafdeling en 450.000 ton ruwe olie verwerkt (grotendeels geproduceerd op de site + aanvoer van zusterbedrijven) in de semiraffinage). Er is eveneens een biodieselinstallatie aanwezig met een productiecapaciteit van 330.000 ton per jaar. Het vergunde grondstoffenverbruik bedraagt voor sojabonen gemiddeld 3.700 ton/dag (max. 4000 ton/dag) en voor koolzaad gemiddeld 2.400 ton/dag (max. 2800 ton/dag). Indien de installatie gans het jaar sojabonen zou draaien dan ziet de balans van de grondstoffen en eindproducten er als volgt uit. Tabel 3.1 Verwerkte grondstoffen en geproduceerde producten bij verwerking van uitsluitend sojabonen

Grondstof

Soja bonen

Eindproducten

Soja meel Soja pellen Soja olie

In ton/jaar Gem 1.250.000 Max. 1.350.000 Gem.937.500 Max.1.012.500 Gem. 62.500 Max.67.500 Gem. 250.000 Max. 270.000

Verdere verwerking mengvoeder mengvoeder (semi-) raffinage of voeding/mengvoeder

Indien de installatie gans het jaar koolzaad zou draaien dan ziet de balans van de grondstoffen en eindproducten er als volgt uit. Tabel 3.2 Verwerkte grondstoffen en geproduceerde producten bij verwerking van uitsluitend koolzaad

Grondstof

Koolzaad

Eindproducten

Koolzaad meel Koolzaad olie

NV Enviro+

In ton/jaar Gem 800.000 Max. 950.000 Gem.460.000 Max.551.000 Gem. 340.000 Max. 399.000

november 2014

Verdere verwerking mengvoeder (semi-) raffinage of voeding/mengvoeder

55

Definitief MER

NV Cargill Gent

Bij Cargill NV wordt min. 330, max. 365 werkdagen per jaar geproduceerd. De verhouding van verwerking van sojabonen of koolzaad is afhankelijk zijn van de vraag naar de verschillende producten en de marktcondities. In een draaischema, waarbij ongeveer 50% van de beschikbare tijd sojabonen en 50% van de tijd koolzaad worden verwerkt, ontstaat een jaarlijks grondstoffenverbruik van gemiddeld ca. 625.000 ton sojabonen en ca. 400.000 ton koolzaad (in totaal ca. 1.025.000 ton/jaar gemiddeld). Zie onderstaande tabel. Tabel 3.3 Verwerkte grondstoffen en geproduceerde producten bij een 50/50 verdeling tussen sojabonen en koolzaad

Grondstof Eindproducten

Meel Pellen Olie

Gemiddelde waarde Soja 625.000 ton/jaar sojameel 468.750 ton /jaar Soja pellen 31.250 ton/jaar Soja olie 125.000 ton/jaar

Gemiddelde waarde Koolzaad 400.000 ton/jaar Koolzaad meel 230.000 ton/jaar -

Verdere verwerking

Koolzaadolie 170.000 ton/jaar

Semi-raffinage of voeding/mengvoeder

mengvoeder mengvoeder

Alle producten vallen onder de nationale wetgeving van diervoerders en zijn beschreven in de wetgeving producten bestemd voor het voederen van dieren Specifiek - 2.07 kool en koolzaadmeel - 2.15 sojameel, getoast - 2.16 sojameel geschild, getoast - 2.19 plantaardige olie - 2.19 soja schillen - 12.04 vetzuren De productiecapaciteit in 2013 347.110 ton ruwe olie uit 825.689 ton koolzaad. Soja werd in 2013 niet verwerkt. De semi-raffinage-eenheid heeft een capaciteit van max. 450.000 ton/j ruwe sojaolie of koolzaadolie, zie Tabel 3.4 . De ruwe olie is hoofdzakelijk afkomstig zijn van de crushproductie op de site en wordt indien nodig aangevuld met ruwe olie van andere productielocaties. De verhouding koolzaadolie/sojaolie die zal worden geraffineerd in de semi-raffinage is afhankelijk van de heersende marktcondities. De ruwe olie kan bijna volledig (ca. 97-98 %) omgezet worden in semi-geraffineerde olie die geschikt is als grondstof voor de biodieselinstallatie. Andere eindproducten zijn vetzuren en emulsies van vetten (ca. 2-3 %) die kunnen gebruikt worden in de mengvoederindustrie of voor technische toepassingen. Tabel 3.4 Huidige productiecapaciteit semi-raffinage afdeling

Ruwe olie (koolzaad/soja)

NV Enviro+

Gemiddeld huidig

Max huidig

300.000 ton/j

450.000 ton/j

november 2014

56

Definitief MER

Semi geraffineerd Vetzuren Emulsie van vetten

NV Cargill Gent

292.000 ton/j 5.000 ton/j 3.000 ton/j

438.000 ton/j 7.500 ton/j 4.500 ton/j

Als vertrekpunt wordt voor de productie van biodiesel voorbehandelde olie van koolzaad, soja of eventueel andere plantaardige oliën gebruikt. De biodieselplant heeft een capaciteit van 300.000 ton biodiesel per jaar (max. 330.000 ton/jaar). Naast 300.000 ton biodiesel zal per jaar tevens 35.200 ton ruwe glycerine (80%) en 1.800 ton vetten ontstaan. Deze producten worden als volwaardige producten verkocht. Biodiesel wordt verhandeld volgens specificatie EN14214. Glycerine wordt verkocht als grondstof voor verdere raffinage voor bijvoorbeeld farmaceutische toepassingen. Tabel 3.5 Huidige productiecapaciteit biodiesel afdeling

Biodiesel Ruwe glycerine (80%) Fatty matter

3.2.3

Gemiddeld huidig 300.000 ton/j 35.200 ton/j 1.800 ton/j

Gemiddeld max. 330.000 ton/j 39.000 ton/j 2.000 ton/j

Ondersteunende activiteiten en installaties

Ter ondersteuning van de productie zijn er bij Cargill NV momenteel ook nog volgende nevenactiviteiten. Volgende afdelingen zijn in 2011 buiten gebruik gesteld en inmiddels afgebroken:  Lecithine afdeling  Provatex afdeling  SPS afdeling (bloemafdeling) 3.2.3.1

Waterzuivering

Wegens lozing op oppervlaktewater wordt alle huishoudelijk afvalwater in KWZI’s gezuiverd. De bestaande waterzuivering werd in kader van voorgaande MER omgebouwd tot een MBR (membraanbioreactor-systeem). Het grote verschil tussen een klassiek waterzuiveringsproces en een MBR is het feit dat de bezinkingsfase wordt vervangen door een filtratie doorheen een membraan. Bij Cargill wordt geopteerd voor ondergedompelde membranen. Het werkingsprincipe van de MBR is weergegeven in onderstaande figuur. De biologische processen in een membraanbioreactor komen in hoge mate overeen met die in een actiefslibsysteem. In een membraanbioreactor wordt, in afwijking van een conventioneel actiefslibsysteem, de slib/ water scheiding bewerkstelligd met behulp van membranen. Door drukval over de membranen wordt het afvalwater gefilterd door de membranen. In de membraantank is een beluchtingssysteem voorzien voor de beluchting van het compartiment en de reiniging van de membranen. De ondergedompelde membranen werden geplaatst in het huidige unitank systeem. Grove delen, die het proces kunnen verstoren, worden vooraf afgevangen met roosters. Oliën en vetten zullen worden verwijderd in de vetvang. Ten opzichte van het conventionele actiefslibsysteem kunnen de volgende voordelen worden genoemd: NV Enviro+

november 2014

57

Definitief MER

  



NV Cargill Gent

Door de membranen is de scheiding tussen water en slib absoluut waardoor de verwijdering van zwevende stoffen altijd is gegarandeerd en niet afhankelijk is van de slibkwaliteit; Door de hoge effluentkwaliteit is hergebruik van effluent een aantrekkelijk alternatief; Het systeem heeft een compacte bouwwijze. In de beluchtingstank kunnen veel hogere slibgehaltes tot circa 20 g/l worden gehandhaafd (vergelijk met conventionele systemen max. 4-6 g/l), waardoor het benodigde volume beperkt is; MBR resulteert in een lage slibproductie. Doordat in de beluchtingstank hoge slibgehaltes kunnen worden gehandhaafd, kan in een relatief klein volume een zeer lage slibbelasting het ontwerpuitgangspunt zijn. Door deze lage slibbelasting vindt een hoge mate van slibmineralisatie plaats (het slib "eet" zichzelf op), hetgeen leidt tot een lage slibproductie.

Door een hogere vuilvracht bij het verwerken van koolzaad werd in 2009 de beluchtingscapaciteit 3 uitgebreid met een extra bekken van 950 m , voorgeschakeld aan de aerobe MBR reactor van 525 m3. De beluchting in dit bekken kan uitgeschakeld worden om te denitiriferen. In principe kan dit bekken gebypast worden bij de verwerking van soja (nl. lagere vuilvracht). Gezien de zeer beperkte verwerking van soja tijdens de voorbije jaren, werd deze bypass nog niet toegepast. Er wordt geen regeneratiespoelwater meer geloosd. Het gedemineraliseerd water wordt extern aangekocht, waardoor er geen spoelwater meer is van de anionen-kationenwisselaars. Het processchema van de waterzuivering kan in bijlage 3 – figuur 6 worden teruggevonden.

Figuur 3.4 Werkingsprincipe membraanbioreactor

NV Enviro+

november 2014

58

Definitief MER

NV Cargill Gent

influent

900 m³ 525 m³

slibretour bij bypass H2S reiniging

slibretour bij denitrificatie

slibretour H2S removal

Figuur 3.5 Configuratie waterzuiveringsinstallatie NV Cargill Gent huidige situatie

3.2.3.2

Opslag hulpstoffen

De opslag van gassen in verplaatsbare recipiënten omvat acetyleen, propaan, argon, waterstof, helium 3 en zuurstof. Verder wordt eveneens N2 opgeslagen in een tank van 27,5 m (de milieuvergunning spreekt 3 nog van 35 m ). Als hulpstoffen voor het proces en de waterzuivering worden producten opgeslagen, ingedeeld als toxische, corrosieve, irriterende, schadelijke en ontvlambare producten (P1, P2, P3 en P4) en een aantal producten in kleine verpakkingen. De grondstoffen en afgewerkte producten worden voornamelijk opgeslagen in silo’s. De nodige voorzieningen zijn getroffen om bodemen grondwaterverontreiniging te voorkomen. Overvulbeveiliging, lekdetectie en inkuipingen zijn voorzien en worden onderworpen aan de periodieke keuringen. 3.2.3.3

Stoom

Voor de productie van stoom zijn 2 ketels geinstalleerd die beide op aardgas functioneren. De grootste ketel (“CMI”) kan tot 40 ton/uur stoom opwekken en wordt bedreven op 60 bar stoomdruk teneinde een stoomturbine aan te drijven die tot 4 Mwel stroom kan opwekken. De stoomnetdruk bedraagt 6-7 bar(g). Daarnaast is een lagedruk ketel geinstalleerd (“Loos”) die tot 12 ton/uur stoom kan opwekken bij een stoomdruk van 6-7 bar(g). Cargill Gent beschikt voor de levering van demineralisatiewater van de stoomketels over een directe aansluiting met TMVW. Het processchema voor het ketelhuis kan in bijlage 3 – figuur 5 worden teruggevonden. 3.2.3.4

Koeling

Opgepompt havenwater met een vergund debiet van max. 4.000 m³/uur wordt gebruikt om de bestaande installaties indirect te koelen

NV Enviro+

november 2014

59

Definitief MER

3.2.3.5

NV Cargill Gent

transportsystemen voor stuifgevoelige producten

Voor het transport van stuifgevoelige producten binnen het bedrijfsterrein zijn volgende types transportsystemen in gebruik:  Horizontaal producttransport o Kettingtransporteurs o Schroeftransporteurs o Transportbanden  Verticaal producttransport o Bandelevatoren o Kettingtransporteurs Ketting- en schroeftransporteurs bevinden zich tussen de verschillende apparaten en worden via de globale afzuigingen onder lichte onderdruk gehouden. Op deze globale afzuigingen zijn telkens overdekte stoffilterinstallaties aangesloten. Er zijn 3 locaties waar transportbanden gebruikt worden:  De zaadband zorgt voor het transport van de weegtoren naar de bandelevator van de 6 zaadsilo’s. Dit is een open transportband die aan de bovenkant afgeschermd is door een windscherm. Aan het begin van deze transportband t.h.v. de weegtoren en aan het einde t.h.v. de bandelevator is telkens een afzuiging met stoffilter voorzien.  De transportband van de 6 zaadsilo’s naar de reiniging is voorzien van een volledig omsloten omkasting (Diabolo type).  De scheepsband transporteert het meel tussen de scheepsbalans en het verladingsstation voor schepen. Het is een open transportband, die aan de bovenkant is afgeschermd door een windscherm. Voor de ontstoffing van de afvoerbunker en voor de balansweger is een afzonderlijke ontstoffingsfilter voorzien. Op het keerpunt van het verladingsstation waar deze transportband overgaat op een tweede transportband werd enkele jaren geleden een stoffilter met keramische filters aangesloten. In kalenderjaar 2015 zal deze verladingstoren vervangen worden en uitgerust worden met een gesloten transportsysteem, en een nieuwe verladingstoren. Bandelevatoren dienen om de producten naar de top van de betreffende silo’s of productie-installaties omhoog te transporteren. Deze elevatoren zijn via stortkokers aangesloten op de ontstoffingfilters van de silos. De bandelevatoren komen voor in volgende afdelingen: o Zaad of bonenlossing (zaadsilo’s) o Reiniging o Tussenstockage (dagen rustsilo) o Voorbereiding o Vermaling o Meelsilo-afdeling (gebouw vrachtwagen- en scheepsbelading)

NV Enviro+

november 2014

60

Definitief MER

NV Enviro+

NV Cargill Gent

november 2014

61

Definitief MER

NV Cargill Gent

In het algemeen komen bij transportsystemen volgende mogelijke diffuse stofbronnen voor:  Aan de inlaat van het transportsysteem.  Tijdens het eigenlijke transport, waarbij relatieve luchtbewegingen plaatsvinden.  Aan de uitlaat van het transportsysteem waarbij het product wordt afgeworpen of overgestort. Cargill NV Gent past volgende maatregelen toe om deze diffuse stofemissies te beperken:  Het overkappen van open transportbanden aan de bovenkant met een windscherm ter beperking van de windinvloeden.  Het volledig inkapselen van transportbanden (boven- en onderkant) ter beperking van de windinvloeden.  Het beperken van de snelheid van de transportsystemen door zo groot mogelijk transporteurs te kiezen.  De transportsystemen zijn voorzien van een stofafzuiging met mouwenfilters.  Regelmatige controle van de afzuiging en van de filterinstallaties. Alle filters zijn opgenomen in de inventaris van het maximosysteem voor onderhoud. Er is een preventief onderhoudsprogramma waarbij de mouwenfilters jaarlijks worden vervangen door nieuwe mouwen. Indien er een lek van een zak wordt vastgesteld, zal de operator een maximobon schrijven. Het onderhoud wordt dan besproken tijdens de ochtendproductiemeting. Talk wordt ook in de productie toegevoegd, hoewel dit beperkt is tot 0,5 %. Deze toevoeging gebeurt via volledig afgesloten transportelementen. De cellulose wordt aangeleverd in bigbags, welke in een gebouw uitgestort worden in een vat (voorzien van een stoffilter) en met een zuigtransport verplaatst naar een mengtank.

3.3 Geplande situatie Het overzichtsplan voor de toekomstige situatie met aanduiding van de wijzigingen is weergegeven in bijlage 4. Hierin en in de onderstaande tekst worden alleen de veranderingen ten opzichte van de referentiesituatie weergegeven.

3.3.1

Omschakeling crushafdeling

De bestaande crush installatie zal worden uitgebreid in de verwerkingscapaciteit van koolzaad. Hiervoor zijn een aantal aanpassingen aan de installatie nodig. Deze worden hieronder beschreven. De processchema’s voor de toekomstige situatie zijn gegeven in bijlage 5 voor koolzaad. Voor de verwerking van sojabonen blijft de procesbeschrijving zoals weergegeven voor de referentiesituatie behouden (zie paragraaf 3.2.1) 3.3.1.1

Voorbereiding

Lossen en opslag Geen veranderingen in procesvoering. Reiniging en droging. Vanuit de voorraadsilo’s wordt het koolzaad via transportelementen aangevoerd naar de reiniging. Met behulp van ziften worden de grove en fijne onreinheden verwijderd. De installatie werkt volgens het zelfde principe als in de referentiesituatie, maar zal worden uitgebreid met 1 additionele zeef en er zal een zelfreinigende magneet in de aanvoer geplaatst worden om alle ijzerhoudende componenten te verwijderen. De maatregelen ter beperking van stofemissies, alsook het opvangen van de grove bestanddelen zijn onveranderd. NV Enviro+

november 2014

62

Definitief MER

NV Cargill Gent

Voorbereiding en persen. Na opwarming worden de geplette zaden mechanisch geperst in een aantal persen (wringers, expellers). Ter uitbreiding van de capaciteit zullen naast de 4 bestaande, 3 additionele persen worden geplaatst. Olie uit de persen bevat nog veel onzuiverheden (stukjes koolzaad). In een bezinkingstank worden de eerste grove onzuiverheden verwijderd. De onzuiverheden gaan terug naar vooraan in het proces, terwijl de olie naar de decanters wordt geleid. Deze horizontale centrifuges zuiveren de olie verder van fysische onzuiverheden. De bestaande 2 decanters zullen worden uitgebreid met een derde machine. De ontluchtingen van de schroefpersen, bezinkingstank en decanters zijn aangesloten op een centraal luchtbehandelingsysteem. Daartoe worden ter beperking van stofemissies en geuremissies naar de omgeving de dampen eerst geleid over een centrale wasser. In de huidige situatie worden de dampen door een ionisator behandeld ten einde de geuremissie te beperken. Onderzoek heeft aangetoond dat de geurreductie kan worden verbeterd met behulp van actieve kool. Teneinde de geuremissie verder te reduceren zal daarom de ionisator worden vervangen door een bioscrubber danwel een actief koolfilter. 3.3.1.2

Extractie

Uit vooronderzoek is gebleken dat de extractie-afdeling niet verder uitgebreid kan worden binnen de bestaande ruimte. Daarom zal deze afdeling geheel vernieuwd worden op een nieuwe locatie binnen het bestaande terrein. Het werkingsprincipe blijft echter ongewijzigd. Extractor Geen veranderingen in procesvoering. Vaste meelweg Geen veranderingen in procesvoering. Droger koeler Vervolgens wordt het warme vochtige materiaal getransporteerd naar een verticale, roterende droger/koeler.. In de twee bovenste dekken wordt het vochtgehalte gereduceerd met behulp van warme lucht en in de onderste 2 dekken wordt het koolzaadmeel gekoeld tot omgevingstemperatuur met buitenlucht. Ter voorkoming van stofemissies naar de omgeving zijn er cyclonen voorzien. Uit onderzoek in de huidige situatie is gebleken dat de luchtstroom het geurprofiel niet beïnvloedt; bijgevolg wordt geen geurreducerende techniek voorzien. Destillatie Geen veranderingen in procesvoering. Absorptie desorptiesysteem Geen veranderingen in procesvoering. Aangezien koolzaad meer complexe zwavelverbindingen bevat die typisch H2S als afbraakproduct hebben na de absorptie, is er specifiek voor koolzaad na de reeds bestaande absorptie installatie een gaswasser met actief slib voorzien ter reductie van geur. Vermaling en meelsilo’s Geen veranderingen in procesvoering.

NV Enviro+

november 2014

63

Definitief MER

NV Cargill Gent

Opslag producten 3 De bestaande ondergrondse hexaantanks (3 x 85 m ) komen te vervallen en zullen vervangen worden 3 door nieuwe ondergrondse tanks (totaal 3 x 175 m ) op de locatie van het nieuwe extractie proces. Een bijkomende citroenzuurtank wordt eveneens voorzien. De processchema’s van de toekomstige situatie kunnen in bijlage 5 worden teruggevonden. 3.3.1.3

Andere productieafdelingen

Deze afdelingen worden niet gewijzigd in de toekomstige situatie.

3.3.2

Uitbreiding van de semi-raffinage

De semi-raffinage heeft tot hoofddoel de ruwe olie afkomstig van de crushing van Cargill en/of de ingevoerde olie dusdanig te bewerken dat deze geschikt is om als basisgrondstof te gebruiken voor de biodieselproductie en de foodgrade olieproductie. Op die manier kunnen de olieproducten, geproduceerd in de crushafdeling, ter plaatse gebruikt worden als grondstof voor de semi-raffinage. Voor de nieuwe installatie zijn twee alternatieven mogelijk: chemische ontslijming of enzymatische ontslijming. Enzymatisch ontslijmen. In deze stap wordt de hoofdmoot van de fosfolipiden verwijderd. Na de destillatie (zie crushproductie soja en koolzaad) is de olie hexaanvrij en wordt ze ofwel rechtsreeks ofwel uit de tussentijdse ruwe niet ontslijmde opslagtank naar de enzymatic ontslijming (enzymatic degumming) gepompt. In deze stap wordt er eerst zuur (citroenzuur) en demineralisatiewater aan de olie toegevoegd. Zuur wordt toegevoegd en intens gemengd in een menger om niet hydrateerbare fosfolipiden wateroplosbaar te maken. Het water wordt toegevoegd om de oorspronkelijk wateroplosbare fosfolipiden en de nieuw gevormde fosfolipiden met elkaar te binden. In een verblijftank wordt de nodige tijd voor agglomeratie gegeven. Vervolgens wordt de olie terug op een neutrale PH gebracht door middel van NaOH, water wordt toegevoegd en enzymen. Deze olie gaat terug in een verblijftank voor minstens 4 uren. De scheiding van olie en de wateropgeloste fosfolipiden (gums, slam) gebeurt in een centrifuge De slijmstoffen kunnen in de crush afdeling (Toaster) op het schroot teruggevoerd worden. In geval van productiestoringen in het verdere semiraffinageproces is de mogelijkheid voorzien om de ontslijmde olie na droging en koeling te stockeren in een van de olieopslagtanks. In geval van productiestoring in de crush afdeling is er mogelijkheid om ruwe ontslijmde olie uit de opslagtanks aan te voeren naar de semiraffinage. De enzymatische degumming heeft als voordeel dat er meer olie uit het beginproduct kan worden gehaald t.o.v. chemische ontslijming. Chemische ontslijming: In deze stap worden de fosfolipiden met chemicaliën verwijderd. Na de destillatie is de olie hexaanvrij en wordt ze ofwel rechtsreeks ofwel uit de tussentijdse ruwe niet ontslijmde opslagtank naar de zuurontslijming (acid degumming) gepompt. In deze stap wordt er eerst zuur (fosforzuur of citroenzuur) en demineralisatiewater aan de olie toegevoegd. Zuur wordt toegevoegd en intens gemengd in een menger om niet hydrateerbare fosfolipiden wateroplosbaar te maken. Het water wordt toegevoegd om de oorspronkelijk wateroplosbare fosfolipiden en de nieuw gevormde fosfolipiden met elkaar te binden. In een verblijftank wordt de nodige tijd voor de chemische reacties gegeven.

NV Enviro+

november 2014

64

Definitief MER

NV Cargill Gent

De scheiding van olie en de wateropgeloste fosfolipiden (gums, slam) gebeurt in een centrifuge De slijmstoffen kunnen in de crush afdeling (Toaster) op het meel teruggevoerd worden. In geval van productiestoringen in het verdere semiraffinageproces is de mogelijkheid voorzien om de zuurontslijmde olie na droging en koeling te stockeren in een van de olieopslagtanks. In geval van productiestoring in de crush afdeling is er mogelijkheid om ruwe ontslijmde olie uit de opslagtanks aan te voeren naar de semiraffinage. Drogen en opslag De olie wordt in een droger gesproeid op hoge temperatuur en hoog vacuüm, zodat het vocht uit de olie verwijderd wordt. Na koeling met koelwater wordt de enzymatic ontslijmde olie gestockeerd in de productietanks, vanwaar zij na finale kwaliteitscontrole wordt overgepompt naar de externe opslagtanks bij OTG (Oil Tanking Ghent). Semi deodoriser (ontzuring) Na de enzymatische ontslijming volgt nog een ontzuringsstap met een semi-deodoriser. Het proces verloopt als volgt: De olie dient ontdaan te worden van vrije vetzuren. Dit gebeurt in het zogenaamde beperkt stomingsproces (“semi-desodorisatie”); hier wordt met behulp van hoge temperaturen, een zeer diep vacuum en injectie van stoom de partiële dampdruk dusdanig verlaagd dat alle vluchtige componenten (geur en smaakstoffen) verdampen. Om oxidatie te vermijden wordt de olie eerst bij 90-100°C onder een licht vacuüm gebracht zodat eventueel ingesloten lucht kan ontsnappen. Daarna wordt de olie verder verhit met behulp van warmtewisselaars (recuperatie met reeds gestoomde olie) en indirecte stoomverhitting tot 230-250°C. Dit gebeurt binnen in de “semi-deodoriser”, welke onder een zeer diep vacuüm (2-5 mbar absoluut) staat. Gedurende het verblijf in de semi-deodoriser worden vrije vetzuren verwijderd. Deze componenten worden gecondenseerd en opgevangen in een separate tank en als bijproduct (destillaat) verkocht. Aangezien dit destillaat mogelijkerwijze pesticiden kan bevatten wordt het uitsluitend verkocht voor technische applicaties (niet naar food of feed markten). Teneinde zo min mogelijk energie te verbruiken wisselt de olie na het stomen warmte uit met de ingaande olie. Dit gebeurt gedeeltelijk in en gedeeltelijk buiten de semi de-odorizer. Tot slot wordt de olie afgekoeld tot beneden de 50°C. Deze stap is niet noodzakelijk in het geval van chemische ontslijming, in het geval van de productie van semi-geraffineerde olie. Opslagtanks Opslagtanks voor chemicaliën, hulpproducten en andere producten zijn voorzien in een vloeistofdichte, gescheiden inkuiping met aangepaste beveiligde laad- en loszone. Opslag van semigeraffineerde olie is voorzien in de bestaande tanks op de Oil Tanking locatie, die tevens voor de ver- en belading van schepen instaan.

3.3.3

Bestaande biodieselplant

Ruwe olie afkomstig van de crushafdeling van Cargill NV wordt na voorbehandeling in de semi-raffinage tot semi-geraffineerde olie gebruikt als grondstof voor de biodieselinstallatie. Afhankelijk van de door de klanten gewenste productspecificaties (sterk afhankelijk van winter/zomer seizoen) wordt tevens extern aangevoerde plantaardige olie in de biodieselinstallatie verwerkt. In de huidige markt kan dit percentage tot 50% oplopen. Het biodiesel proces zal in dit project niet worden gewijzigd. Voor processchema’s zie derhalve bijlage 3.

NV Enviro+

november 2014

65

Definitief MER

3.3.4

NV Cargill Gent

Foodgrade olie-raffinage

Ruwe olie afkomstig van de crushafdeling van Cargill NV wordt na voorbehandeling in de semi-raffinage tot semi-geraffineerde olie eveneens gebruikt als grondstof voor het foodgrade olie-raffinageproces. Hier zal vooralsnog uitsluitend gebruikt gemaakt gaan worden van koolzaad olie als grondstof. In dit proces worden in 2 stappen zowel kleur alsook smaak en geurcomponenten verwijderd uit de koolzaad olie. In het blekingsproces zullen kleurstoffen worden verwijderd en in het stomingsproces zullen de smaaken geurstoffen worden verwijderd. In Figuur 3.2 wordt het volledige proces weergegeven. Bij NV Cargill te Gent wordt winterisatie niet toegepast (is processtap enkel voor zonnebloem- en maïsolie). In bijlage 5 figuur 2 wordt het Processchema van de Foodgrade olie-raffinage weergegeven. 3.3.4.1

Blekingsproces

In het blekingsproces wordt de olie opgewarmd naar 90-100°C waarna er een geringe hoeveelheid bleekaarde wordt gedoseerd (0,3-0,8 massaprocent). Vervolgens wordt de olie in een vat gepompt dat onder vacuum staat. In deze zogenaamde bleker verblijft het mengsel ongeveer 30 minuten. De ongewenste kleurcomponenten worden gedurende deze tijd geabsorbeerd door de bleekaarde. Bleekaarde is een kleisoort met een zeer poreuze structuur en dus een groot inwendig oppervlak waardoor het een goed adsorptiemiddel is. Bleekaarde wordt ingezet bij de raffinage en ontkleuring van grondstoffen zoals plantaardige en dierlijke oliën in onder meer margarine, minerale oliën, paraffine, was en dergelijke. Na de bleker wordt de olie vermengd met bleekaarde door een verticaal platenfilter gepompt waarbij de gebruikte bleekaarde op het filteroppervlak achterblijft. Na enige uren is het filter verzadigd en begint een reinigingscyclus waarin het filter geleegd wordt, de achtergebleven gebruikte bleekaarde (“filterkoek”) met lucht gedroogd wordt (teneinde de olieverliezen te minimeren) en vervolgens afgeworpen wordt in een stortcontainer. Indien nodig kan aan de bleekaarde ook actief kool in poedervorm worden toegevoegd teneinde andere ongewenste componenten te verwijderen; dit wordt bepaald aan de hand van analyses die worden gedaan vóór het verwerken van het raapzaad in de crushfabriek. De verbruikte bleekaarde heeft naast de verwijderde kleurcomponenten nog steeds een restoliegehalte van 25-30%, waardoor het een interessante energiebron is voor bijvoorbeeld biogas installaties. De filterkoek wordt afgevoerd in containers. 3.3.4.2

Stomingsproces (Desodorisatie)

Om de gebleekte olie voor menselijke consumptie geschikt te maken, dient de olie ontdaan te worden van geuren smaakstoffen. Dit gebeurt in het zogenaamde stomingsproces (“desodorisatie”); hier wordt met behulp van hoge temperaturen, een zeer diep vacuum en injectie van stoom de partiële dampdruk dusdanig verlaagd dat alle vluchtige componenten (geur en smaakstoffen) verdampen. Om oxidatie te vermijden wordt de olie eerst bij 90-100°C onder een licht vacuüm gebracht zodat eventueel ingesloten lucht kan ontsnappen. Daarna wordt de olie verder verhit met behulp van warmtewisselaars (recuperatie met reeds gestoomde olie) en indirecte stoomverhitting tot 230-250°C. Dit gebeurt binnen in de “Deodoriser”, welke onder een zeer diep vacuüm (2-5 mbar absoluut) staat. Gedurende het verblijf in de Deodoriser worden behalve smaaken geurstoffen ook andere vluchtige componenten zoal vrije vetzuren, tocopherolen en eventueel aanwezige pesticiden verwijderd. Deze componenten worden gecondenseerd en opgevangen in een separate tank en als bijproduct (destillaat) verkocht. Aangezien dit destillaat mogelijkerwijze pesticiden kan bevatten wordt het uitsluitend verkocht voor technische applicaties (niet naar food of feed markten). Teneinde zo min mogelijk energie te verbruiken wisselt de olie na het stomen warmte uit met de ingaande olie. Dit gebeurt gedeeltelijk in en gedeeltelijk buiten de de-odorizer.

NV Enviro+

november 2014

66

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tot slot wordt de olie afgekoeld tot beneden de 40°C en wordt er, alvorens de olie te verpompen naar de opslagtanks, een minimale hoeveelheid foodgrade citroenzuur toegevoegd teneinde de oxidatie stabiliteit van de olie te garanderen. 3.3.4.3

Opslag en verlading

De olie uit de foodgrade raffinage wordt opgeslagen in RVS tanks welke voorzien zijn van een stikstof atmosfeer teneinde oxidatie te vermijden. Deze tanks (5 x 1200 ton opslagcapaciteit) zullen worden gebouwd in een nieuw te bouwen vloeistofdichte inkuiping. Van daaruit wordt de olie verpompt naar een nieuw te bouwen gesloten 2-sporig verladingsstation voor het beladen van vrachtwagens danwel naar een nieuw te bouwen verladingsstation voor schepen aan de Moervaartkaai.

3.3.5

Interactie tussen bestaande vestiging en foodgrade raffinage.

De ruwe olie die geproduceerd zal worden in de omgebouwde crushafdeling zal hoofdzakelijk verder verwerkt worden in de semi-raffinage. Afhankelijk van vraag en aanbod kan een deel van de ruwe olie worden afgevoerd naar de voedings- of voederindustrie (food resp. feed). Na semi-raffinage van de ruwe olie wordt deze gebruikt als grondstof voor de biodieselinstallatie en de foodgrade raffinage, danwel afgevoerd naar de biodiesel-, voedings- of voederindustrie. De voorbehandelde olie, die dient als grondstof voor de productie van biodiesel en foodgrade olie, zal dus voor een groot deel afkomstig zijn van de installatie van Cargill NV in Gent zelf. Een kleiner deel van de input aan olie zal worden aangevoerd per schip. In onderstaande figuur wordt bij wijze van voorbeeld de interactie gegeven tussen de verschillende installaties indien 10% van de tijd sojabonen worden gecrushed en 90% van de tijd koolzaad. In de praktijk zal de verhouding tussen de grondstoffen afhangen van de marktcondities. De vermelde cijfers zijn gemiddelde waarden.

NV Enviro+

november 2014

67

Definitief MER

NV Cargill Gent

Omgebouwde crush (ca. 1.385.000 ton grondstoffen/j)

885.000

Afvoer ca.880.000 ton meel en ca. 5.000 ton pellen

25.000 Afvoer ca.25.00 ton

475.000

ruwe olie

Aanvoer ruwe olie (ca. 125.000 ton/j)

125.000

Semi-raffinage (ca. 600.000 ton/j)

200.000

Aanvoer voorbehandelde olie (ca. 100.000 ton/j)

100.000

Afvoer Semigeraffineerde olie (ca. 100.000 ton/j)

300.000

100.000 Biodiesel fabriek (ca.

300.000 ton/j)

300.000

Foodgrade raffinage (ca. 300.000 ton/j)

300.000

Afvoer Biodiesel (ca. 300.000 ton/j)

Afvoer Foodgrade olie (ca. 300.000 ton/j)

Figuur 3.6 Voorbeeld op jaarbasis voor 10/90 soja/raap (gemiddelde indicatieve hoeveelheden, in werkelijkheid zullen de hoeveelheden variëren afhankelijk van de marktomstandigheden)

3.3.6

Productiecapaciteit

Na ombouwen van de installatie zal het mogelijk blijven om in de crushafdeling zowel sojabonen als koolzaad te gebruiken als grondstof. Het grondstoffenverbruik bedraagt voor sojabonen gemiddeld 3.700 ton/dag (max. 4.000 ton/dag) en voor koolzaad gemiddeld 4.300 ton/dag (max. 4.500 ton/dag). Deze grondstoffen zullen afwisselend worden gedraaid. Indien de installatie gans het jaar sojabonen zou draaien dan ziet de balans van de grondstoffen en eindproducten er volgens onderstaande tabel uit. Tabel 3.6 Verwerkte grondstoffen en geproduceerde producten bij verwerking van uitsluitend sojabonen

In ton/jaar Grondstof

Verdere verwerking

Soja bonen

Gem 1.250.000 Max. 1.350.000 Eindproducten Soja meel Gem.937.500 mengvoeder Max.1.012.500 Soja pellen Gem. 62.500 mengvoeder Max.67.500 Soja olie Gem. 250.000 (semi-) raffinage of Max. 270.000 voeding/mengvoeder Indien de installatie het gehele jaar koolzaad zou draaien dan ziet de balans van de grondstoffen en eindproducten er volgens Tabel 3.7 uit. NV Enviro+

november 2014

68

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 3.7 Verwerkte grondstoffen en geproduceerde producten bij verwerking van uitsluitend koolzaad

Grondstof

Koolzaad

Eindproducten

Koolzaad meel Koolzaad olie

In ton/jaar

Verdere verwerking

Gem 1.435.000 Max. 1.600.000 Gem.800.000 Max.910.000 Gem. 600.000 Max. 690.000

mengvoeder (semi-) raffinage of voeding/mengvoeder

Bij Cargill NV wordt min. 330, max. 365 werkdagen per jaar geproduceerd. De verhouding van verwerking van sojabonen of koolzaad zal afhankelijk zijn van de vraag naar de verschillende producten en de markt condities. Het meest waarschijnlijke scenario zal bestaan uit een draaischema waarbij ongeveer 10% van de beschikbare tijd sojabonen en 90% van de tijd koolzaad zullen worden verwerkt. Dit geeft dan een jaarlijks grondstoffenverbruik van gemiddeld ca. 125.000 ton sojabonen en ca.1.260.000 ton koolzaad (in totaal ca. 1.385.000 ton/jaar gemiddeld). Zie Tabel 3.8 . Tabel 3.8 Verwerkte grondstoffen en geproduceerde producten bij een 10/90 verdeling tussen sojabonen en koolzaad

Grondstof Eindproducten

Meel Pellen Olie

3.3.6.1

Gemiddelde waarde

Gemiddelde waarde

Verdere verwerking

Soja 125.000 ton/jaar Sojameel 93.750 ton /jaar Soja pellen 6.250 ton/jaar Soja olie 25.000 ton/jaar

Koolzaad 1.260.000 ton/jaar Koolzaad meelt 718.200 ton/jaar -

mengvoeder

Koolzaadolie 541.800 ton/jaar

semi-raffinage of voeding/mengvoeder

mengvoeder

Nieuwe productiecapaciteit Semi-raffinage afdeling

De semi-raffinage-eenheid zal uitgebreid worden in capaciteit van max. 450.000 ton/j naar max. 760.000 ton/j ruwe sojaolie of koolzaadolie, zie Tabel 3.9. Deze uitbreiding is noodzakelijk om de nieuw te bouwen foodgrade raffinaderij van grondstof te voorzien De ruwe olie zal hoofdzakelijk afkomstig zijn van de crushproductie op de site en indien nodig aangevuld met ruwe olie van andere productielocaties. De verhouding koolzaadolie/sojaolie die zal worden geraffineerd in de semi-raffinage is afhankelijk van de heersende marktcondities. De ruwe olie kan bijna volledig (ca. 97-98 %) omgezet worden in semi-geraffineerde olie die geschikt is als grondstof voor de biodieselinstallatie en de foodgrade raffinaderij. Andere eindproducten zijn vetzuren en emulsies van vetten (ca. 2-3 %) die kunnen gebruikt worden in de mengvoederindustrie of voor technische toepassingen. Tabel 3.9 Nieuwe productiecapaciteit Semi-raffinage afdeling

Ruwe olie

NV Enviro+

Gemiddeld huidig

Max huidig

Gemiddeld nieuw

Max nieuw

300.000 ton/j

450.000 ton/j

600.000 ton/j

760.000 ton/j

november 2014

69

Definitief MER

NV Cargill Gent

(koolzaad/soja)

Semi geraffineerd

292.000 ton/j

438.000 ton/j

584.000 ton/j

739.700 ton/j

Vetzuren

5.000 ton/j

7.500 ton/j

10.000 ton/j

12.700 ton/j

Emulsie van vetten

3.000 ton/j

4.500 ton/j

6.000 ton/j

3.3.6.2

1.1

n/j

Productiecapaciteit Biodiesel afdeling

De biodieselplant heeft een capaciteit van max. 330.000 ton/jaar. Naast 330.000 ton biodiesel zal per jaar tevens 39.000 ton ruwe glycerine (80% concentratie) en 2.000 ton vetten (“Fatty matter”) ontstaan. Deze producten worden als volwaardige producten verkocht. Biodiesel wordt verhandeld volgens specificatie EN14214. Glycerine wordt verkocht als grondstof voor verdere raffinage voor onder andere farmaceutische toepassingen. Tabel 3.10 Productiecapaciteit Biodiesel (ongewijzigd)

Gemiddeld

Maximaal

Semi geraffineerd raapen soja olie

200.000 ton/j

330.000 ton/j

Externe olie

100.000 ton/j

0 ton/j

Methanol

30.000 ton/j

33.000 ton/j

Biodiesel

300.000 ton/j

330.000 ton/j

Ruwe glycerine (80%)

35.200 ton/j

39.000 ton/j

Fatty matter

1.800 ton/j

2.000 ton/j

3.3.6.3

Productiecapaciteit foodgrade olie-raffinage

De foodgrade raffinaderij wordt ontworpen voor een maximale capaciteit van 1.200 ton/dag teneinde pieken in de vraag te kunnen opvangen met een gemiddeld verwachte benodigde capaciteit van 1.000 ton/dag. De huidig verwachte vraag is 300.000 ton/j, welke mogelijk in de toekomst kan uitgroeien tot 330.000 ton/j. Tabel 3.11 Productiecapaciteit foodgrade olie-raffinage

Semi geraffineerd

NV Enviro+

Gemiddeld

Maximaal

300.000 ton/j

330.000 ton/j

november 2014

70

Definitief MER

NV Cargill Gent

koolzaadolie

Foodgrade olie

298.500 ton/j

328.400 ton/j

Destillaat

500 ton/j

600 ton/j

Olie in filterkoek

900 ton/j

1.000 ton/j

3.3.7

Ondersteunende activiteiten en afdelingen

Ter ondersteuning van het productieproces zijn er bij Cargill NV ook nog een aantal andere nevenafdelingen. Aangezien deze ook deel uitmaken van de vergunningsaanvraag worden deze hierna kort samengevat. 3.3.7.1

Opslag producten

In bijlage 4 worden de nieuwe opslag locaties weergegeven. De daarin genoemde hexaanopslag op de nieuwe locatie komt ter vervanging van de huidige opslag op de oude locatie. De locaties worden weergegeven in figuur 3.

NV Enviro+

november 2014

71

Ontwerp-MER

NV Cargill Gent

Tabel 3.12 Overzicht additionele productopslag in nieuw en bestaande tankenpark in de toekomstige situatie

IDENTIFICATIE HOUDER A) Foodgrade raffinage TK XXXXX TK XXXXX TK XXXXX1-5

PRODUKTNAAM

Chemische eig.

Eigenschappen houder Aantal Inhoud Totale Vlampunt Klasse Uitvoering Materiaal houders in m³ inhoud

Bleekaarde (vaste stof)

nvt

Destillaat

180°C

Foodgrade olie

n-Hexaan

Inkuiping Type

Inhoud

Overvulbeveiliging

1

100

100

Bovengronds

staal

Enkelwandig

ja

P4

1

30

30

Bovengronds

inox

Enkelwandig

40

ja

300°C

nvt

5

1500

1500

Bovengronds

inox

Enkelwandig

1700

ja

-22°C

P1

3

175

525

Ondergronds

staal

Dubbelwandig

Lek beveiliging

ja

1

60

60

Bovengronds

Kunststof

Dubbelwandig

Lek beveiliging

ja

B) Extraction area TK XXXXX1-3 C) Tankpark:

Chemicaliën

TK XXXXX

NV Enviro+

Citroenzuur

november 2014

72

Definitief MER

3.3.7.2

NV Cargill Gent

Waterzuivering

Al het afvalwater van de omgeschakelde crushafdeling, de biodieselinstallatie en de semi-raffinage zal worden behandeld in de biologische waterzuivering. Om de hogere debieten en vuilvrachten te kunnen verwerken zal de bestaande waterzuivering, indien nodig, met membraanbioreactor worden 3 uitgerust met additionele membranen. Tevens zal een tweede beluchtingsbekken (1000 m ) worden geïnstalleerd en een slibdecanter om het geproduceerde slib verder in te dikken. Er wordt eveneens een H2S scrubber toegevoegd (en eventueel 1 in standby).

influent

900 m³

1000m³

beluchtingstank 3

MBR

525 m³ beluchtingstank 1

beluchtingstank 2 slibretour bij bypass H2S reiniging

slibretour over scrubber

slibretour bij denitrificatie H2S removal

H2S removal

Figuur 3.3.7 Configuratie waterzuiveringsinstallatie NV Cargill Gent toekomstige situatie

In Figuur 3 – bijlage 5 wordt het processchema voor de biologische waterzuivering in de toekomstige situatie weergegeven. 3.3.7.3

Stoom

Voor de productie van stoom is één belangrijke wijzigingen te vermelden ten opzichte van de referentiesituatie.Teneinde aan de verhoogde stoom- en stroombehoefte te voldoen, zal de bestaande LD loosketel vervallen en wordt een nieuwe LD ketel geïnstalleerd met productie van 35 ton/uur stoom In bijlage 5 – figuur 4 wordt het processchema voor het ketelhuis in de toekomstige situatie weergegeven. Als alternatief wordt het gebruik van de WKK bekeken. Daarbij zal de LD loosketel en CMI-ketel als back-up worden gebruikt en wordt de stoomturbine uit dienst gehaald. Hierbij wordt geen nieuwe LD ketel voorzien. 3.3.7.4

Koeling

De huidige installatie wordt met behulp van havenwater met een momenteel vergunde debiet van max. 4.000 m³/uur. Voor het additioneel benodigd koelvermogen zullen koeltorens worden geïnstalleerd voor het koelen van het extractieproces en het foodgrade raffinage proces. Er wordt dan ook geen vergroting van het koelwaterdebiet aangevraagd. Gezien de werking van de 3 bijkomende koeltorens zal het koelwater worden afgebouwd tot maximum 1.500 m /uur.

NV Enviro+

november 2014

73

Definitief MER

3.3.7.5

NV Cargill Gent

transportelementen

Voornoemend project zorgt niet voor wijzigingen in het type van gebruikte transportsystemen. Maar doordat de kade door de Havendiensten wordt verbreed en verstevigd wordt de beladingstoren vernieuwd en worden de transportbanden vervangen door gesloten kettingconveyors.

NV Enviro+

november 2014

74

Definitief MER

NV Cargill Gent

4. Alternatieven 4.1 Beschrijving van de in beschouwing te nemen alternatieven Hier kan een onderscheid gemaakt worden tussen het nulalternatief, doelstellingsalternatieven, locatie-alternatieven en uitvoeringsalternatieven.

4.1.1

Nulalternatief

Het nulalternatief is het niet realiseren van het project. Dit alternatief omvat het behoud van de huidige, nu vergunde, situatie. Dit wordt hier beschreven onder de referentiesituatie. Het nulalternatief wordt echter niet weerhouden als optie, gezien de uitvoering van het project echter verantwoord is doordat er bijkomend productie zal worden voorzien.

4.1.2

Beleids- of doelstellingsalternatieven

Productie en/of distributie en/of administratie vallen onder de doelstellingsalternatieven. Deze alternatieven zijn niet van toepassing op dit bedrijf, gelet op de aard van de inrichting. Het bedrijf is bovendien gelegen in het Gentse havengebied, wat aangeeft dat het bedrijf en het beleid de beoogde productie- en distributie-activiteiten op het terrein ondersteunen.

4.1.3

Locatie-alternatieven

Locatiealternatieven zijn locaties die aan bod komen indien er keuze is tussen meerdere mogelijke projectgebieden of indien er alternatieve inplantingsplaatsen zijn binnen een projectgebied. Het betreft hier een MER-rapport voor de verandering van een bestaand bedrijf dat volgens het gewestplan Gentse en Kanaalzone gelegen is in een gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven, waarvoor specifieke stedenbouwkundige voorschriften van toepassing zijn. In het voorgaande MER van 2006 werden in het kader van de hervergunning en uitbreiding deze locatie-alternatieven reeds grondig bekeken. Aangezien het huidig project slechts een uitbreiding van de productiecapaciteit betreft en deze uitbreidingen plaatsvinden op de huidig betrokken percelen, kan redelijkerwijs ervan uitgegaan worden dat de ruimtelijke impact minimaal is. De locatie van hexaan en nieuwe extractie is gebeurd op basis van Quantitative Risk Assessment. Deze beslissing is gebeurd op basis van: - Mogelijke emissies - Blootstellingscriteria in de omgeving - ‘failure’ exposures - … Daarbij werden nagegaan wat de impact was met de hexaan laadplaats in het zuiden en in het noorden, rekening houdende met het WKK/gas turbine gebouw. Uit de studie blijkt dat de hexaan losplaats en skimpit in het noorden van het gebouw worden geplaatst.

NV Enviro+

november 2014

75

Definitief MER

4.1.4

NV Cargill Gent

Uitvoeringsalternatieven

Uitvoeringsalternatieven zijn bijvoorbeeld wijzigingen aan de manier waarop men werkt, bv. inzake het productieproces of de manier van waterzuivering, … Als alternatief wordt voorgesteld de installatie van een WKK i.p.v. de nieuwe LD ketel. De gasturbine zal een generator aandrijven met een elektrisch vermogen van 6,5 MWel en de afgassen zullen in de bijstookketel tot maximaal 40 ton stoom gaan genereren. De locatie van de WKK en emissiepunten kunnen in bijlage 4, 5 en 6 worden teruggevonden. Vanuit het aspect geur is er het uitvoeringsalternatief actief kool filter/ biologische zuivering in de preparatie-afdeling en bioscrubbers/slibrecirculatie in de extractieafdeling Als alternatief t.o.v. de enzymatische ontslijming, wordt de chemische semi-raffinage bekeken. Momenteel wordt dit toegepast en kan in de toekomst blijvend worden gebruikt ipv enzymatische ontslijming. De wijzigen van de semi-raffinage t.o.v. de referentiesituatie kan hieronder worden teruggevonden: Zuur ontslijmen De scheiding van olie en de wateropgeloste fosfolipiden (gums, slam) gebeurt in een centrifuge, waarvan de capaciteit zal worden uitgebreid. Chemisch neutraliseren In deze stap worden de wateroplosbare zepen uit de olie verwijderd door middel van een centrifuge, waarvan de capaciteit zal worden uitgebreid. In een tweede centrifuge waarvan de capaciteit zal worden uitgebreid, wordt de olie ‘gewassen’ en daalt het zeepgehalte tot een aanvaardbaar niveau. Drogen en opslag Geen veranderingen in procesvoering. Na koeling met koelwater wordt de semi-geraffineerde olie gestockeerd in de productietanks, vanwaar zij na finale kwaliteitscontrole ofwel direct in het biodiesel proces en/of foodgrade raffinage proces wordt gebruikt, danwel wordt overgepompt naar de externe opslagtanks bij OTG (Oil Tanking Ghent). Zeepsplitsing Geen veranderingen in procesvoering. Opslagtanks Een nieuw beladingsstation voor schepen in de Moervaart (beladen van foodgrade olie en ruwe olie, alsmede lossen van ruwe olie) wordt voorzien. Bijgevolg wordt indien gekozen wordt voor een chemische semi-raffinage, is de semi-deodorisatie niet van toepassing en wordt geen HD ketel voor de semi-deodorisatie geïnstalleerd. Het bedrijf volgt de BREF blijvend op. Als uitvoeringsalternatief kunnen hier worden beschouwd: de milderende maatregelen die mogelijk naar aanleiding van de milieueffectbeoordeling worden voorgesteld.

4.2 Best Beschikbare Technieken Volgende BREF-studies zijn van toepassing bij NV Cargill:

NV Enviro+

november 2014

76

Definitief MER

NV Cargill Gent

BREF-studie ‘Reference document on Best Available Techniques in the food, drink and milk industries’ (augustus 2006). BREF-studie ‘emissions from Storage’ De aftoetsing kan in bijlage 9 worden teruggevonden.

NV Enviro+

november 2014

77

Definitief MER

NV Cargill Gent

5. Milieuaspecten en proces-gerelateerde aspecten 5.1 Waterhuishouding 5.1.1

Watergebruik en waterlozing referentiesituatie

Bij NV Cargill worden verschillende waterbronnen aangewend :  leidingwater: voor sanitair en productieproces  hemelwater: vervuild hemelwater wordt geloosd op de WZI  demiwater: voor stoomketels  water aanwezig in producten (vochtgehalte ongeveer 7,33%).  water aanwezig in chemicaliën  oppervlaktewater ter bevoorrading van het open koelwatersysteem Er wordt geen grondwater aangewend. De afvoer van het (bedrijfsmatig)(afval)water bestaat uit:  afvoer via producten  afvoer via waterzuiveringsinstallatie (bedrijfsmatig afvalwater)  afvoer van huishoudelijk afvalwater  afvoer van koelwater (inname als oppervlaktewater) Het huidige rioleringsplan kan in bijlage 2 worden teruggevonden.

NV Enviro+

november 2014

78

Definitief MER

NV Cargill Gent

Sanitair

Leidingwater

KWZI

Oppervlaktewater

Biodiesel ( vacuümsystemen )

Extractie (crush)

MBR

Oppervlaktewater

Semi-raffinage Demi water afkomstig van TMVW

Stoomketels

Biodiesel ketelhuis Oppervlaktewater

Hemelwater

Oppervlaktewater

Oppervlaktewater

Koeling Crush afdeling Semi raffinage Biodiesel Ketelhuis

Figuur 5.1 Waterschema NV Cargill Gent

NV Enviro+

november 2014

79

Definitief MER

NV Cargill Gent

Bedrijfsmatig afvalwater 3

In de milieuvergunning van 2006 werd een lozingsdebiet van meer dan 300.000 m /jaar vergund. Ondertussen zijn heel wat besparende maatregelen doorgevoerd zodat momenteel minder dan 1/3 van het bedrijfsmatig afvalwater wordt geloosd dan vergund. Volgende lozingsdebieten worden teruggevonden sinds opstart na grote ombouw. De geloosde debieten zijn een stuk lager dan de vroegere vermelde referentievolumes. Door de ombouw in 2008 werd er minder geproduceerd en werd er meer verbruikt per ton geproduceerd.

NV Enviro+

november 2014

80

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 5.1 Overzicht afvalwaterdebieten 2007-2013

Waterverbruik

Jaar

Conc. Sulfaten (mg/l)

Afvalwaterdebieten (m³)

m3 verbruik/ton verwerkt

VMM

IMJV

97.373

97.798

0,21

m3 geloosd/ton verwerkt

SR start: juni 2008

BD start: april 2008

Productievolumes (ton)

Koolzaad

Soja

Semi-raffinage

Biodiesel

0.10

989.056

0

0

0

0.18

2007

206.105

2008

167.421

60.578

60.578

0,49

234.241

109.042

146.507

86.178

2009

234.021

133.346

133.125

0.29

0.17

573.571

224.526

321.287

215.855

2010

435,41

167.184

125.645

125.658

0.20

0.15

725.709

100.522

388.732

230.801

2011

832,09

167.004

99.546

99.546

0.20

0.12

801.273

30.197

396.242

246.041

2012 2013

1032,53 1487,71

152.504

88.376 83.203

88.376 83.203

0.18

0.10

0.17

0.10

770.275 825.689

91.459 0

348.521 315.054

284.579 260.853

NV Enviro+

139.585

november 2014

81

Definitief MER

NV Cargill Gent

Er is een stijgende trend van concentraties aan sulfaten in het afvalwater waarneembaar. Dit is enerzijds door de doorgevoerde waterbesparende maatregelen en anderzijds door de hogere verwerking van koolzaad die een bron is aan H 2S vorming en bijgevolg aan sulfaat. Volgende waterbesparende maatregelen werden doorgevoerd:  In 2009 werd overgeschakeld naar aankoop van gedemineraliseerd water. Dit zorgde voor 3 een reductie van 18.000 m .  Vanaf eind 2009 werd de housekeeping van de condensors verbeterd, naast het toepassen 3 van betere materialen van de condensors. Dit resulteerde in een reductie van ca. 5-10 m /uur in de lozing van het bedrijfsmatig afvalwater na zuivering. Door het hoge gehalte aan chlorides in het koelwater (nl. oppervlaktewater) ontstond corrosie aan verschillende condensors van het hexaan recuperatieproces. Bijgevolg gaat het koelwater naar de gaskant van de condensor lekken en wordt dit opgevangen in de SWS (Solvent Water Separator). Hierdoor ontstaat een fysische scheiding tussen het water en de hexaan, het water wordt via de waterkoker afgevoerd naar de skimput en verder naar de waterzuiveringsinstallatie. 3  December 2011: stopzetting van de proteïnefabriek, met als gevolg ca. 1 m /u minder afvalwater. o Vanaf 2013 werden heel wat proceswaterstromen hergebruikt: o Hergebruik van het SWS condensaat afkomstig van de hexaan voorverwarmer. Vroeger werd het condensaat naar de SWS afgevoerd en als afvalwater verwerkt in de waterzuiveringsinstallatie. Sinds juni 2013 wordt het condensaat omgeleid naar het condensaatvat om te hergebruiken als water. Dit heeft als voordeel dat er minder afvalwater is (ongeveer 1,33 ton), meer condensaat naar de ontgasser waardoor minder vers demiwater gaat naar de ontgasser (ongeveer 1,33 ton) en minder stoom nodig in de ontgasser aangezien er warm water terug komt i.p.v. koud vers demiwater o Concentraat dat gevormd wordt in de raffi na het indampen van het zeepwaswater wordt verwerkt op de desolventiser toaster, zodat het AWS wordt ontlast. o Verwijdering van waterringpomp in de raffinage o Reductie waswater in de centrifuges van de semiraffinage. Door het waswater 2/3 te hergebruiken in het proces kon de waswaterhoeveelheid worden gereduceerd tot 1/3, zodat geen waswater moet worden ingedampt. Bij de indamping werd namelijk afvalwater gemaakt. o Hergebruik van proceswater in de biodieselafdeling 3

NV Cargill is vergund voor het lozen van 3.510 m /jaar huishoudelijk afvalwater in de Moervaart. Het huishoudelijk afvalwater wordt gezuiverd door 3 KWZI’s. In 2013 waren 107 werknemers actief op de site. Koelwater Voor het extractieproces maakt men gebruik van hexaan als solventmiddel. Dit wordt continu herwonnen. De hexaandampen, die ontstaan in de toaster en de destillatie worden na warmteuitwisseling gecondenseerd in wisselaars, welke worden gekoeld met oppervlaktewater. Hiervoor beschikt men over een open koelwatersysteem op de Moervaart waarbij het opgepompte water enkel thermisch wordt belast. Het koelwater bij Cargill wordt niet behandeld met chemische producten. Het koelwater is wel thermisch belast tot max. 25 °C of tot max. 35 °C bij een buitentemperatuur > 25 °C of bij een koelwaterinname van > 20 °C, zoals bepaald in de MV dd. 2/09/2004. Actueel zijn twee debietmeters geplaatst die het inkomende kanaalwater registreren. Teller 2 (T2) registreert het inkomende kanaalwater nodig voor de koeling van de biodiesel en de semi-raffinage, teller 1 (T1) registreert het inkomende kanaalwater dat als koelmiddel wordt gebruikt voor de extractie. Bijgevolg betreft het hier een open circuit met de Moervaart en wordt het koelwater enkel voor thermische doeleinden gebruikt, zonder dat er een wijziging is tussen het inkomende

NV Enviro+

november 2014

82

Definitief MER

NV Cargill Gent

kanaalwater en het uitgaande koelwater. Een schrapping van de bijzondere voorwaarde opgenomen in de milieuvergunning van dd. 12/04/2007 werd verkregen in de milieuvergunning van 27/01/2011.

T2

Biodiesel

T1 Semi-raffinage

extractie

3

In 2013 werd in totaal 17.299.500 m oppervlaktewater opgenomen en geloosd. Hemelwater wordt niet rechtsreeks ingezet als proceswater. Wel komt een deel van het hemelwater terecht in de waterzuivering (verontreinigd hemelwater). De beschrijving van de buffering, infiltratie en rechtstreekse lozing kan worden teruggevonden in deel 7.1. Momenteel wordt hemelwater niet gebruikt voor het spoelen van de toiletten, er dient verder onderzocht te worden of het technisch mogelijk is om dit hemelwater aan te wenden voor vb. het spoelen van toiletten.

5.1.2

Toekomstige situatie

De waterzuiveringsinstallatie zal worden aangepast met : - Additionele membranen, - Extra beluchtingsbekken - Slibdecanter ter vervanging van de huidige ontwateringstrommel De aanpassingen kunnen in bijlage 5 worden teruggevonden en worden in deel 3.3.7.2 besproken. Door de hogere verwerkingshoeveelheden zal het geloosde afvalwaterdebiet toenemen. Het koelwaterverbruik en -lozing blijven onveranderd. Een bijkomende waterstroom zal afkomstig zijn van de spui van de nieuwe koeltorens en van de nieuwe deodorisatie-unit. Er zullen 14 personen bijkomend tewerkgesteld, maar er zijn geen bijkomende sanitaire installaties nodig.

NV Enviro+

november 2014

83

Definitief MER

NV Cargill Gent

5.2 Bodem en grondwater 5.2.1

Referentiesituatie

Grondwater wordt niet aangewend in het productieproces. In het verleden werden een aantal bodemonderzoeken uitgevoerd. De Vlarebo activiteiten die uitgevoerd worden op de site, worden weergegeven in onderstaande tabel: Tabel 5.2 Vlarebo-activiteiten bij NV Cargill Gent

rubriek

Omschrijving

3.6.3.2

Afvalwaterzuiveringsinstallaties voor de behandeling van bedrijfsafvalwater met gevaarlijke stoffen van meer dan 50 m3/uur De fabricage van organisch-chemische producten Opslag van gevaarlijke producten voor oxiderende, schadelijke, corrosieve en irriterende stoffen van meer dan 50.000 kg Opslagplaatsen voor zeer licht ontvlambare en lichtontvlambare vloeistoffen met zowel bovengrondse als ondergrondse opslag Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen met meer dan 100.000 liter in bovengrondse houders Opslag voor vloeistoffen met een ontvlammingspunt hoger dan 100°C bij meer dan 5.000.000 liter bovengrondse opslag Smederijen en inrichtingen voor het mechanisch behandelen van metalen en het vervaardigen van voorwerpen uit metaal met een geïnstalleerde totale drijfkracht van 5 tot 200 kW Ontvetten van metalen of voorwerpen van metaal door oplosmiddelen met een totaal inhoudsvermogen van 10 liter tot 10.000liter Stookinstallaties met een nominaal thermisch vermogen van meer dan 5.000 kW Verbrandingsinstallaties met een vermogen van meer dan 20 MW Inrichtingen voor het vervaardigen van voedingsvetten van plantaardige of dierlijke oorsprong met een vermogen van meer dan 1.000 kW Inrichtingen voor het vervaardigen van plantaardige of dierlijke oliën en vetten met een productiecapaciteit van 60.00 ton of meer per jaar Extractie van plantaardige oliën en dierlijke vetten en raffinage van plantaardige oliën met een jaarlijks oplosmiddelverbruik van meer dan 10 ton

7.11.1 17.3.3.3 17.3.4.2.a 17.3.5.3 17.3.7.3.b 29.5.2.1.a

29.5.7.1.a.1 43.1.3 43.4 45.3.3.a 45.17.1 59.16.1

Vlareboafdeling B B, S B B A A O

O A A A O A

O= Inrichting waarvoor conform het decreet van 27 oktober 2006 betreffende de bodemsanering en bodembescherming (Bodemdecreet) en het besluit van de Vlaamse regering van 14 december 2007 betreffende de bodemsanering en de bodembescherming (Vlarebo) een oriënterend onderzoek verplicht is bij overdracht, onteigening, sluiting, faillissement en vereffening; A= Inrichting waarvoor conform het bodemdecreet en het Vlarebo een oriënterend onderzoek verplicht is bij overdracht, onteigening, sluiting, faillissement en vereffening, en om de 20 jaar; B= Inrichting waarvoor conform het bodemdecreet en het Vlarebo een oriënterend onderzoek verplicht is bij overdracht, onteigening, sluiting, faillissement en vereffening, en om de 10 jaar;

De inrichting voor de productie van oliën vormt een intrinsiek risico m.b.t. het ontstaan van bodemen grondwaterverontreiniging, hetzij door de opslag van gevaarlijke stoffen en het gebruik van gevaarlijke stoffen tijdens het productieproces. In beide gevallen wordt het risico voorkomen doordat de opslag gebeurt in houders met inkuipingen, lekdetectie en periodieke keuring. Ondergrondse houders zijn voorzien van kathodische bescherming.

NV Enviro+

november 2014

84

Definitief MER

NV Cargill Gent

Bijkomend wordt hemelwater dat mogelijks in contact komt met gevaarlijke stoffen afgeleid naar de waterzuivering en bijkomend gezuiverd of zijn skimputs voorzien. In geval van calamiteiten wordt er adequaat gehandeld zoals vastgesteld in verschillende procedures. In het verleden werden verschillende bodemonderzoeken uitgevoerd.

5.2.2


In bijlage 5 – figuur 3 worden de nieuwe opslaglocaties weergegeven. Volgende bijkomende opslag van gevaarlijke stoffen is van toepassing: 3 - Destilaat: 30 m 3 - Hexaan: 525 m in ondergrondse tanks (en verwijdering van bestaande ondergrondse tanks) - Ammoniak: 500 kg 3 - Citroenzuur: 60 m (deze vervalt bij het gebruik van de chemische semi-raffinage) De opslag is beschreven in tabel 4.12 – deel 3.3.7.

5.3 Lucht Een overzicht van de huidige emissiepunten is weergegeven in bijlage 6 figuur 3 – 7. Een overzicht van de toekomstige bronnen is weergegeven in bijlage 6 figuur 8-12. Hexaan wordt gebruikt als solvent voor de extractie van zowel sojabonen als koolzaad. Echter bij koolzaad is de emissie van hexaan inherent iets hoger dan bij soja. Bij soja wordt de solvent norm van 0,8 kg/ton product gehanteerd (Bijlage 5.59.1 Vlarem II), terwijl dit 1 kg/ton is voor koolzaad of zonnebloem. De bestaande installatie valt onder de toepassing van de solventrichtlijn (rubriek 59 van bijlage I van Vlarem I). Bijgevolg wordt verwacht dat de hexaanemissies zullen toenemen. De huidige emissiepunten en de bijkomende VOS emissiepunten zijn in bijlage 6 aangeduid. Typisch bij de verwerking van koolzaad is het vrijkomen van een kleine hoeveelheid H 2S aan de ontluchting van de extractie. Deze worden geoxideerd tot sulfaten door de toepassing van een gaswasser. Gezien de opslag, overleg en de behandeling van grondstoffen, dient het bedrijf jaarlijks een stofrapport op te maken. In bijlage 6 zijn de huidige en nieuwe geleide emissiepunten van stof aangeduid. De toetsing aan de BREF ‘Storage’ kan in bijlage 9 worden teruggevonden. De verwerking van koolzaad heeft inherent een grotere geurbelasting door de aanwezigheid van typische zwavelcomponenten in het koolzaad (o.a. glucosinolaten). Deze geurcomponenten komen vrij vanaf het moment dat bewerkt (geplet) koolzaad verwarmd wordt. Zolang de zaden heel blijven, treedt geen geuremissie op, waardoor de zaaddroger geen relevante geurbron vormt. De apparaten waar verwarmd koolzaad in verwerkt wordt, worden geventileerd en de dampen worden in de meeste gevallen gecondenseerd. Door de condensatie wordt niet alleen de geur gereduceerd, maar kan ook tevens warmte gerecupereerd worden. Gezien de geurproblematiek in het verleden, werden reeds verschillen geurreducerende maatregelen toegepast. Bij de semiraffinage kan een lokale geuremissie afkomstig van de vetzuren worden geproduceerd. Door wassing van beperkte luchtdebieten is de geurhinder van deze afdeling intrinsiek beperkt. De biodieselinstallatie is weinig geurintensief aangezien de gebruikte en geproduceerde stoffen hoge geurdrempels in combinatie met lage emissies.

NV Enviro+

november 2014

85

Definitief MER

NV Cargill Gent

Gezien het kritische karakter op dit vlak zal aan het aspect geur in het MER de nodige aandacht worden besteed. Volgende wijzigingen betreft luchtemissiepunten worden naar de toekomst verwacht:  Verwijdering LD ketel loos en vervanging door één nieuwe LD ketel (en als alternatief een WKK)  Verwijdering zeefschroef E68 (DT)  Verwijdering DOTA en wijziging in droger koeler (met 4 emissiepunten) (extractie)  Aanpassen van de preparatie gaswasser  Bijkomende bioscrubbers bij het absorptiesysteem. Ongeacht voorliggend project zal een bijkomende bioscrubber worden gerealiseerd. Omwille van de uitbreidingen zal een bijkomende bioscrubber worden gerealiseerd (dus in totaal 2 bijkomende emissiepunten)  Bijkomende HD-ketel deodorizer  Bijkomende HD-ketel semi-deodorizer (niet van toepassing bij gebruik van chemische semiraffinage) De huidige toegepaste luchtzuiveringstechnieken en de toekomstige toegepaste luchtzuiveringstechnieken kunnen in bijlage 7 worden teruggevonden en in onderstaande tabel. Tabel 5.3 Overzicht toe te passen luchtzuiveringstechnieken

Lucht preparatie - afdeling (diverse processen in de preparatie/voorbereiding) ca 45 000 m³/u

Lucht extractie – afdeling (na minerale olie systeem), ca. 100-200 m³/u

Huidig

 Wasser (met water) om stof te verwijderen en wat componenten te condenseren + Aerox (ozongenerator) om organische componenten af te breken: beperkte geurverwijdering.

Gepland voor Expansieproject

 Ofwel actief kool filter (afhankelijk van resultaten piloottest – nog problemen met condens – onzeker of de technologie kan werken, maar resultaten qua emissie zeer goed). Evaluatie of Aerox nog blijft bestaan nog te maken ifv besparing actief kool verbruik  Ofwel biologische zuivering, scrubber met actief slib, afhankelijk van testen bij zusterbedrijf.  Ofwel thermische oxidatie.

 1 bioscrubber met actief slib (Belgas), met omzetting van sulfides naar sulfaten en afbraak van organische (S-) componenten. Tweede parallelle scrubber gepland voor 2014.  3 bioscrubbers met actief slib (Belgas): 2 in parallel + 1 in standby. Ofwel slibrecirculatie over bestaande waterzuivering, ofwel met flash beluchtingstank en slib feed/bleed vanuit de waterzuivering. Zelfde verwijderingsefficiëntie als huidige scrubber.

5.4 Geluid T.o.v. de MER uit 2006 zijn in de huidige situatie de geluidsbronnen uit de SPS-afdeling verwijderd en weggevallen. Bij uitbouw wat betreft de uitbreidingen zullen volgende wijzigingen optreden:

NV Enviro+

november 2014

86

Definitief MER

       

NV Cargill Gent

Meeldroger DC, vervanging van meeldrogen DOTA Nieuw extractiegebouw, vervanging van bestaand extractiegebouw Koeltoren Conditioner Foodgrade olie-raffinage gebouw WKK gebouw of een bijkomende lage druk stoomketel Bijkomende beluchtingsblowers in nieuw gebouw Nieuw beluchtingsbekken

Er zijn geen wijzigingen gepland betreft de biodieselinstallatie. Op basis van beschikbare gegevens van de belangrijkste geluidsbronnen van de uitbreiding zal de bijkomende immissiebijdrage naar de omgeving ten opzichte van de referentiesituatie worden geëvalueerd. Bij de aankoop van de nieuwe installaties zal het geluidsvermogen mee in overweging worden genomen zodat de geluidsemissies aan de bron beperkt worden.

5.5 Transport De vestiging van Cargill in Gent is gelegen langs de drukke verkeersas R4 in de Gentse Haven waardoor het terrein gemakkelijk te bereiken is met vrachtwagens, treinen of per schip. De aanvoer van koolzaad gebeurt via scheepvaart, nl. via Eurosilo. De aanvoer van hulpstoffen gebeurt via de weg. De afvoer van olie en meel gebeurt via scheepvaart of via wegtransport. Afvoer van afvalstoffen, slib, … gebeurt via wegtransport. In 2013 was de aanvoer van hulpstoffen goed voor 552 vrachten, de afvoer voor 7.932 vrachten via wegtransport. Via scheepvaart bedroeg dit 32 vrachten voor aanvoer van de koolzaad en 59 voor aanvoer olie. De afvoer via scheepvaart bedroeg 745. Het vrachtvervoer via de weg is normaal gezien enkel op weekdagen tijdens dag. De belading en lossen van de schepen gebeurt 7d/7. Het laden en lossen van olie, laden van biodiesel, lossen van koolzaad/sojabonen gebeurt niet op de site van Cargill Gent, maar op de site van Oiltanking en Eurosilo. Ten gevolge van de geplande uitbreidingen zal ook het verbruik van grondstoffen, hulpstoffen en de afvalstoffen toenemen. Het totaal aantal bijkomende transportbewegingen zal dus naar de toekomst stijgen. De beschrijving van de transportorganisatie is opgenomen onder deel mens.

5.6 Energie Cargill NV heeft een energieverbruik van meer dan 0,5 PJ en is toegetreden tot het energie benchmarking-convenant en zal in de toekomst toetreden tot het EBO (Energie Beleids Overeenkomst). Voor de milieuvergunningsaanvraag van de uitbreiding zal een energiestudie uitgevoerd worden, waarin de mogelijkheid tot plaatsen van een zo efficiënt mogelijke installatie wordt onderzocht. Indien efficiëntere technieken mogelijk zijn is zal hiermee reeds rekening gehouden worden in het MER. Voor de energiestudie zelf wordt verwezen naar de milieuvergunningsaanvraag.

5.7 Hulpstoffen Het verbruik van de voornaamste hulpstoffen zijn:

NV Enviro+

november 2014

87

Definitief MER

NV Cargill Gent

- Crush: hexaan en talk - Semi-raffinage: NaOH, zwavelzuur, citroenzuur en fosforzuur - Biodiesel: NaOH, HCl, antioxidant, bleekaarde, natriummethylaat en methanol Naar de toekomst toe, zullen de verbruiken evenredig toenemen met de bijkomende productie. Een bijkomende productiestap (food raffinage) zorgt voor een bijkomend verbruik van bleekaarde en citroenzuur.

5.8 Afvalstoffen De afvalproductie wordt voorkomen door het beperken van verpakte goederen en optimalisatie van de productieprocessen. De afvalstromen worden selectief ingezameld en afgevoerd en verwerkt conform de geldende reglementering. Maandelijks worden alle afvalstoffen geregistreerd en gecommuniceerd ter evaluatie. Er wordt telkens nagegaan of de targets voor de reductie van de afvalstoffen werden behaald. Het waterzuiveringsslib wordt beperkt door het toevoegen van polymeren waardoor het slib beter indikt. Cargill is aangesloten bij Val-I-Pac voor de ophaling en de verwerking van verpakkingsafval. Door de geplande uitbreidingen wordt verwacht dat er een toename zal zijn van afvalstoffen en wordt voor de algemene bedrijfsmatig afvalstoffen ingeschat op 10%. De beschrijving is opgenomen onder deel 7.

NV Enviro+

november 2014

88

Ontwerp-MER

NV Cargill Gent

6. Ingreep-effect analyse / afbakening reikwijdte milieudisciplines

Mens mobiliteit

Mens : hinder

:

en Geluid trillingen

Deelingrepen

Lucht incl. geur

Bodem

Gronden oppervlaktew ater

Tabel 6.1 Ingreep-potentiële effect matrix voor de activiteiten en het nieuw project van Cargill NV

Tijdelijk -

Aan en afvoer

x

x

x

x

x

-

Constructie van het project

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Vrachtwagen vervoer Langere transport

duur:

Scheepstransport treintransport

x

x

Langere duur: omgebouwde crush installatie

x

x

x

x

x

Langere duur: omgebouwde semiraffinage

x

x

x

x

x

Bleking en desorodisatie

x

x

x

x

x

Waterzuivering

x

x

x

x

x

Opslag gevaarlijke stoffen

x

x x

x

Nevenactiviteiten

Calamiteiten

NV Enviro+

Stoomproductie

x

koeling

x x

mei 2014

x

x x

x

x

x

89

Definitief MER

NV Cargill Gent

7. Effectvoorspelling en –beoordeling 7.1 OPPERVLAKTEWATER 7.1.1

Aanpak

De effectvoorstelling en –methodologie binnen de discipline oppervlaktewater is als volgt opgebouwd: 7.1.1.1

Bespreking van de actuele waterkwaliteit binnen het studiegebied

Het studiegebied reikt tot het oppervlaktewater waarin uiteindelijk het (afval)water van NV Cargill Gent geloosd wordt. Het bedrijfsafvalwater wordt, na zuivering in eigen waterzuiveringsinstallatie, geloosd in de Moervaart. Het studiegebied wordt orthografisch en hydrografisch gesitueerd. Het oppervlaktewater in de buurt van NV Cargill Gent is weergegeven in figuur 12 in bijlage1, afkomstig van het geoloket van de VMM. De Moervaart mondt uiteindelijk uit in het Kanaal Gent-Terneuzen. Er zijn geen specifieke waterkwaliteitsdoelstellingen aan deze oppervlaktewateren toegekend (vb. viswaterkwaliteit, zwemwaterkwaliteit, drinkwaterkwaliteit, …). De beschrijving van de huidige kwaliteit van de oppervlaktewaters kan gebeuren aan de hand van de analyseresultaten van het immissiemeetnet van de VMM. Dit kan via fysico-chemische indices zoals de Prati-index voor opgeloste zuurstof, als via een analyse van de fysico-chemische parameters. Voor de beschrijving van de fysico-chemische waterkwaliteit wordt gebruik gemaakt van de Pratiindex voor zuurstofverzadiging (OPI). Deze index wordt bepaald op basis van het percentage zuurstofverzadiging en geeft een graad van zuiverheid aan het water. De indeling van de index is gegeven in Tabel 7.1. Tabel 7.1 Indeling zuurstof Prati-index

Basis-Prati-index

klasse

omschrijving

0-1 >1-2 >2-4 >4-8 >8-16

1 2 3 4 5

niet verontreinigd aanvaardbaar matig verontreinigd verontreinigd zwaar verontreinigd

De gegevens betreffende de fysico-chemische waterkwaliteit van de waterlopen in het studiegebied worden bekomen via het meetnet oppervlaktewater van de Vlaamse Milieumaatschappij. Voor het bepalen van de biologische kwaliteit wordt gebruik gemaakt van de methode van de Belgische Biotische Index (B.B.I.). Hier wordt een waarde toegekend, afhankelijk van het aantal macro-invertebraten. De indeling wordt weergegeven in Tabel 7.2. Tabel 7.2 Indeling Belgische Biotische index

Belgische Biotische Index

klasse

omschrijving

10-9 8-7 6-5 4-3

I II III IV

weinig tot niet-verontreinigd, zeer goede kwaliteit weinig verontreinigd, goede kwaliteit verontreinigd, matige kwaliteit zwaar verontreinigd, slechte kwaliteit

NV Enviro+

november 2014

90

Definitief MER

2-1 0

NV Cargill Gent

V VI

zeer zwaar verontreinigd, zeer slechte kwaliteit uiterst slechte kwaliteit

De gegevens betreffende de B.B.I. in de waterlopen worden bekomen via het immissiemeetnet van de Vlaamse Milieumaatschappij. Het waterbodemmeetnet VMM bestaat uit een fysisch-chemische, ecotoxicologische en een biologische beoordeling. Op die manier wordt een ecologisch oordeel over de kwaliteit van de waterbodem gevormd. Op die manier kan de triade gebruikt worden om waterbodems te rangschikken in functie van toenemende prioriteit voor saneringsonderzoek in het kader van ecologisch herstel van waterlopen. De beoordeling van de structuurkenmerken gebeurt aan de hand van drie parameters nl. meandering, stroomkuilen (of pool-riffle) patronen en de aanwezigheid van holle oevers. Meandering is biologisch gezien belangrijk omdat het verschillende stroomsnelheden creëert met een diversificatie van het milieu tot gevolg. Bij het stroom-kuilen patroon treft men tussen de “pools” en de “riffles” steeds gelijke afstanden aan nl. tussen 5 en 7 rivierbreedtes. In combinatie met afwisseling tussen modderig en grof bodemmateriaal is dit van groot belang voor de waterorganismen. Holle oevers zijn noodzakelijk voor het al dan niet voorkomen van bepaalde soorten. Elk structuurkenmerk krijgt een beoordeling (gaande van –2 tot + 2) en deze worden opgeteld voor de drie kenmerken. Een minimale waarde van –6 en een maximale waarde van +6 kan op die manier bekomen worden, wat overeenkomt met een beoordeling gaande van zeer zwakke tot zeer waardevolle structuurkenmerken (Nagels et.al.). Dit leidt tot de klasse-indeling weergegeven in Tabel 7.3. Tabel 7.3 Indeling structuurkwaliteit

waardering structuurkenmerken -6 tot en met -3 -2 tot en met 0 1 tot en met 2 3 tot en met 4 5 tot en met 6 7.1.1.2

beoordeling zeer zwak zwak matig waardevol zeer waardevol

Emissies door NV Cargill Gent

Van de bedrijfseigen waterzuiveringsinstallatie zal het zuiveringsrendement berekend worden in de huidige en geplande situatie. De geloosde afvalwaterhoeveelheid in de huidige en toekomstige situatie wordt vergeleken met het gemiddelde afvoerdebiet van de ontvangende waterloop, voor zover er debietsgegevens beschikbaar zijn. De te verwachten impact wordt kwalitatief beoordeeld, rekening houdend met de overstromingsgevoeligheid van het gebied. De kwaliteit van het geloosde afvalwater wordt geëvalueerd op basis van de beschikbare meetgegevens van het afgelopen jaar. Er zal een overzicht gegeven worden van zowel de gemiddelde als van de maximale concentraties in het geloosde afvalwater en dit met betrekking tot de algemene verontreinigende componenten (CZV, BZV, zwevende stoffen, totaal N en totaal P). Daarnaast worden enkele proces specifieke parameters bekeken. Er zal aandacht besteed worden aan de kwaliteit van het effluent inzake de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in concentraties die hoger zijn dan de milieukwaliteitsnormen voor het ontvangende oppervlaktewater. De kwaliteitsveranderingen van het effluent worden op relatieve basis beoordeeld (verbetering, verslechtering, status quo,…). De beschikbare kwaliteitsgegevens van het geloosde afvalwater worden getoetst aan de geldende lozingsnormen. De berekende concentratiewijzigingen van de ontvangende waterloop ten gevolge van de lozing van het afvalwater worden getoetst aan de huidige

NV Enviro+

november 2014

91

Definitief MER

NV Cargill Gent

immissiekwaliteit stroomafwaarts de lozing en de wettelijke milieukwaliteitsdoelstellingen van het ontvangende oppervlaktewater. Om de significantie van de impact van de lozing op het ontvangende oppervlaktewater te beoordelen zullen in eerste instantie de beoordelingskaders gebruikt worden die opgenomen zijn in het richtlijnenboek water, respectievelijk inzake de evaluatie van de permanente (gemiddelde) impact en de tijdelijke (worstcase) impact. Indien op basis van deze eerste beoordeling, potentiële knelpunten worden geïdentificeerd voor een aantal parameters, zal in een tweede stap de totale, verwachte immissieconcentratie stroomafwaarts het lozingspunt berekend worden. Op die manier kan nagegaan worden of stroomafwaarts de lozing de toetsingswaarden in totaliteit zullen gerespecteerd worden. Voor de geplande situatie worden de effecten bepaald en beoordeeld aan de hand van de te verwachten concentraties en vrachten ten gevolge van de nog geplande wijzigingen aan de waterzuiveringsinstallatie. Bij de discipline oppervlaktewater wordt ook het effect op het afvoergedrag van de waterloop nagegaan ten gevolge van de lozing van hemelwater afkomstige van gebouwen en verharding. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van beschikbare gegevens inzake de huidige afwatering en opvang en gebruik/infiltratie/buffering en de toekomstige afwatering (rioleringsplan). Indien noodzakelijk worden milderende maatregelen voorgesteld, zoals infiltratie en/of hergebruik en/of bijkomende buffering.

7.1.2

Toetsingskader

7.1.2.1

Beoordelingskader

De milieueffecten worden geëvalueerd aan de hand van een zevendelige waardeschaal:  Significant positief (+++)  Positief (++)  gering positief (+)  verwaarloosbaar of afwezig (0)  gering negatief (-)  negatief (- -)  significant negatief (---) De beoordeling is gebaseerd op:  de mate waarin voldaan wordt aan de waterkwaliteitsdoelstellingen;  het belang van de bijdrage tot de waterverontreiniging;  de omvang van het gebied waarover zich de bovengenoemde effecten kunnen voordoen. Een beoordeling van de effluentkwaliteit gebeurt op basis van percentage normoverschrijding en op basis van de procentuele bijdrage van de concentratieverandering ten opzichte van de norm. Als een bijdrage meer dan 10 % is, wordt deze minstens als relevant beoordeeld, tenzij dat de huidige immissieconcentratie lager is dan de helft van de toetsingwaarde. Tabel 7.4 Percentage normoverschrijding

Totale concentratieverhoging 1% < X ≤ 10% 10% < X ≤ 20% X > 20% lozingen (X) vs. toetsingswaarde Huidige, immissiekwaliteit (Y) vs. toetsingswaarde Y < 50% -1 -1 -2 50% ≤ Y < 75 % -1 -2 -3 Y ≥ 75% -2 -3 -3 Er wordt eveneens een worst-case impact berekend. De concentratieverhoging wordt voor gevaarlijke en niet-gevaarlijke stoffen bekeken t.o.v. de toetsingswaardes. De worst-case impact wordt berekend

NV Enviro+

november 2014

92

Definitief MER

NV Cargill Gent

op basis van het laag afvoerdebiet vs. hoge lozingsconcentraties/vuilvracht zoals beschreven in het richtlijnenboek water. Tabel 7.5: Significantiekader gevaarlijke stoffen worst-case

Gemoddelleerde concentratie verhoging ≤ 0,5 x TW (toetsingswaarde) Gemodelleerde concentratieverhoging > 0,5 x TW en ≤ TW Gemodelleerde concentratieverhoging > TW

Beperkt tijdelijk effect Relevant (aanvaardbaar) tijdelijk effect Belangrijk (onaanvaardbaar) tijdelijk effect potentieel risico op acuut toxische effecten

Tabel 7.6: Significantiekader niet- gevaarlijke stoffen worst-case

Gemoddelleerde concentratie verhoging ≤ 0,5 x TW (toetsingswaarde) Gemodelleerde concentratieverhoging > 0,5 x TW en ≤ TW Gemodelleerde concentratieverhoging > TW en frequentie van voorkomen 10% op jaarbasis Gemodelleerde concentratieverhoging > TW en frequentie van voorkomen > 10% op jaarbasis

Verwaarloosbaar tijdelijk effect Beperkt tijdelijk effect Relevant (aanvaardbaar) tijdelijk effect Belangrijk (onaanvaardbaar) tijdelijk effect potentieel risico op acuut toxische effecten

In het MER worden de vergunde en geplande infrastructuurwerken beschreven. Het effect van de gewijzigde waterhuishouding (geloosde debiet) in de toekomstige situatie wordt als volgt beoordeeld: Ql/QHW ≤ 1%: geen relevante impact te verwachten Ql/QHW> 1 % en ≤ 2%: geen relevante impact indien niet gelegen in een overstromingsgevoelig gebied Andere gevallen: verdere onderzoek is vereist. Zowel in de referentiesituatie als in de toekomstige situatie worden de effecten beschreven enerzijds tengevolge van de ingrepen die rechtstreeks of of onrechtstreeks de hoeveelheid water en de morfologie kunnen beïnvloeden (ingreepgroep waterhuishouding en structuurkwaliteit) en anderzijds worden de effecten beschreven tengevolge van ingrepen die de fysisch-chemische kwaliteit van het water in de kringloop beïnvloeden. De impact op de waterbodemkwaliteit wordt bekeken indien uit de impact van de lozing op de fysicochemische kwaliteit van een waterloop aanleiding geeft tot een significant negatief effect voor lozing van zware metalen en/of organische stoffen LOG kow > 3. In het MER zal de informatie aangevoerd worden die nodig is voor het uitvoeren van de watertoets door de vergunningsverlenende overheid. 3

Het koelwater werd reeds besproken in voorgaande MER en is reeds vergund tot 4.000 m /uur. Het 3 koelwaterdebiet wordt afgebouwd tot 1.500 m /uur. De beoordeling gaat uit van een worstcase lozingssituatie in de zomer, nl. laag afvoerdebiet oppervlaktewater + hoge temperatuur oppervlaktewater vs. hoge thermische vracht. Bij de beoordeling van de warmtelozing wordt de geloosde thermische vracht, als volgt beoordeeld: Temperatuurstijging (X) X ≤ 1°C 1°C < X ≤ 3°C

NV Enviro+

Beoordeling Beperkte thermische impact Relevante (aanvaardbare) thermische impact

november 2014

93

Definitief MER

X > 3°C

7.1.3

NV Cargill Gent

Belangrijke thermische impact

Hydrografische situering

7.1.3.1

Beschrijving waterhuishouding waterloop

Het afvalwater van Cargill wordt geloosd in de Moervaart. Samen met o.m. het Kanaal GentTerneuzen maakt de Moervaart deel uit van het bekken van de Gentse Kanalen. Het waterpeil in de Moervaart is niet meer onderhevig aan getijdenwerking en wordt op een constant niveau gehouden, aangepast aan het niveau van Gent-Terneuzen. De Moervaart heeft een lengte van 2 22 km, het bekken een oppervlakte van 240 km . Het grootste deel van het stroomgebied heeft geen gravitaire afvoer van de neerslag via de zijwaterlopen naar de moervaart (INBO, verkennende ecologische gebiedsvisie voor de Moervaart en Durmekanaal). De gegevens omtrent waterregime (infiltratiegevoelige gebieden, overstromingsgebieden, …) werd besproken in deel 2. De Moervaart mondt uit in het Kanaal Gent-Terneuzen. Het kanaal Gent-Terneuzen heeft een 3 3 gemiddeld laagwaterafvoerdebiet van 3,03 m /sec, een gemiddeld debiet van 22,83 m /sec (bron: 3 Waterbouwkundig Laboratorium). Het laagwaterdebiet van de Moervaart bedraagt 0,24 m /sec. Het 3 gemiddelde debiet van de Moervaart bedraagt 3,27 m /sec. 7.1.3.2

Beschrijving kwaliteitsgegevens waterloop

Via het meetnetwerk van de VMM kan de fysico-chemische en biologische kwaliteitsgegevens worden teruggevonden. In de omgeving van NV Cargill Gent werden volgende meetpunten geselecteerd om de waterkwaliteit te beschrijving (zie bijlage 1 figuur 13):  Meetpunt 34100 (kanaal Gent-Terneuzen): gelegen stroopopwaarts van Cargill Gent: BBI, fysico-chemie (laatste analyses 2013-2014) en triadekwaliteit  Meetpunt 33100 (kanaal Gent-Terneuzen): gelegen stroomafwaarts van Cargill Gent: BBI, Prati-index, fysico-chemie (laatste analyses 2006) en triadekwaliteit  Meetpunt 38000 (Moervaart): gelegen tussen Dynea en Cargill Gent (stroomafwaarts): BBI, Prati-index, fysico-chemie (laatste analyses 2010) en triadekwaliteit  Meetpunt 38010: thv brug aan Moervaartkaai (stroomopwaarts): BBI, Prati-index, fysiscochemie (laatste jaar 1997). Gezien de ouderdom van deze analyses, wordt het meetpunt 38010 buiten beschouwing gelaten.  Meetpunt 38020 (Moervaart): gelegen stroomopwaarts van Cargill Gent: BBI, Prati-index, fysico-chemie (laatste analyses 2013) en triadekwaliteit. Afhankelijk in welk type water er geloosd wordt, zijn voor de niet gevaarlijke stoffen andere milieukwaliteitsdoelstellingen van toepassing. De milieudoelstellingen kunnen in bijlage 1 – figuur 14-15 terugvinden. Volgende gegevens werden teruggevonden.

NV Enviro+

november 2014

94

Definitief MER

NV Cargill Gent

figuur 7.1: BBI en Prati-index 34100

Figuur 7.2 BBI en Prati-index 33100

NV Enviro+

november 2014

95

Definitief MER

NV Cargill Gent



Uit bovenstaande gegevens blijkt dat de waterkwaliteit als matig tot slecht kan worden beschouwd. Onderstaande tabel geeft de meest recente gemiddelde concentraties weer gevonden in de verschillende meetpunten.

NV Enviro+

november 2014

96

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.7 Gemiddelde concentraties in verschillende meetpunten

34100

T pH O2 O2 verz

meetpunt nr jaar °C mg/L %

33100 2006 14,59 7,74 6,28

EC 20

µS/cm

2.258,25

60,25

ClBZV5 CZV KjN NH4+

mg/L mgO2/L mgO2/L mgN/L mgN/L

575,17

NO3NO2-

mgN/L mgN/L

5,69 0,29

Nt

mgN/L

-

1,67 26,83 2,89 1,63

2013 12,85 7,75 7 64,17 2.024,73

25 (max)

602,72

200 (90-perc.)

22,27 1,64 0,75 4,91 0,21 3,78

oPO4 SO4ZS Ca t Kt

NV Enviro+

mgP/L mgP/L mg/l mg/L µg/L µg/L

6 (90perc.) 120 (max) 1000 (90-perc.)

6 (90 perc.) 30 (90perc.) 6 (90perc.)

0,32 153,91 14,03

150(gemidd.) 50(90perc.)

0,73 0,44 8,59 133.888,18 24.775,45

38000 2010 12,98 7,72 7,38

38020 2013 11,98 7,69 6,77

68,17

60,33

2331,58

1094,92

577,33

164,92

2,42 27,42 2,09 0,91

30,17 1,80 0,78

3,93 0,13

2,00 0,07

-

3,82

0,38

0,32

0,23

0,14

10,62

87,50 10,19

5,65 (90 perc.) 0,2 (GS) 2,5 (zomerhalfjaarge midd.) 0,14 (zomerhalfjaarge midd.) 0,14(gemiddeld)

0,47 Pt

MKN Kanaal Gent-Terneuzen

november 2014

MKN Moervaart 25 (max) 6 (90perc.) 120 (max) 1000 (90perc.) 200 (90perc.) 6 (90 perc.) 30 (90perc.) 6 (90perc.) 5,65 (90 perc.) 0,2 (GS) 2,5 (zomerhalfja argemidd.) 0,14 (zomerhalfja argemidd.) 0,14(gemidd eld) 150(gemidd.) 50(90perc.)

97

Definitief MER

NV Cargill Gent

Mg t Na t Fe t Al t Ag t As t Bt Ba t Cu t Cd t Co t Cr t Mn t Ni t Pb t Se t Te t Ti t Vt Zn t

µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L

Zno

µg/l

NV Enviro+

44.288,18 33.7794,55 429,40 382,73 0,00 9,73 247,09 29,36 3,96 0,00 0,00 2,74 119,55 5,17 3,20 0,00 4,80 8,94 5,06 21,36

0,00 3,09 330 44,9 4,1 0,00 0,7 1,7 84,6 4,5 2,9 2,52 0,0 15,92 4,5 29 13,12

0,4 (GS) 5 (GS) 700 (GS) 70 (GS) 50 (GS) 0,8 (GS) 0,6 (GS) 50 (GS)

0,4 (GS) 5 (GS) 700 (GS) 70 (GS) 50 (GS) 0,8 (GS) 0,6 (GS) 50 (GS)

30 (GS) 50 (GS) 3 (GS) 100 (GS) 100 (GS) 5 (GS) 200 (GS)

30 (GS) 50 (GS) 3 (GS) 100 (GS) 100 (GS) 5 (GS) 200 (GS) 20 (MACMKN)

2,55

november 2014

98

Definitief MER

NV Cargill Gent

Uit de meetresultaten blijkt dat er overschrijdingen zijn voor 38000: zuurstof, geleidbaarheid, chlorides, Ptot, orthofosfaat 38020: zuurstof, geleidbaarheid, chlorides, COD, totale N, Ptot 33100: zuurstof, NO3, Ptot, PO4 34100: zuurstof, COD, conductiviteit, nitriet, Ntot, P tot, PO4 De structuurkwaliteit van de waterlopen in het studiegebied wordt globaal beschreven aan de hand van terreinwaarnemingen en is samengevat in onderstaande tabel, samen met een beoordeling van de structuurkwaliteit. Tabel 7.8 Structuurkwaliteit waterbekkens en waterlopen

waterlichaam

locatie

Moervaart

Grenzend bedrijf

aan

het

beschrijving structuurkwaliteit Rechte oevers

beoordeling structuurkwaliteit zeer zwak

In meetpunt 38000 bedroeg de eindklasse in 2006 voor wat bodem betreft 4 of een sterk verontreinigde bodem. De probleemparameters situeerden zich rond de PAK’s en in mindere mate rond PCB’s, Apolaire KWS en totaal Hg. In meetpunt 33100 bedroeg de eindklasse in 2006 3, de probleemparameter was voornamelijk PAK’s en in mindere mate enkele zware metalen en Apolaire KWS. In meetpunt 34100 bedroeg de eindklasse in 2012 voor wat bodem betreft 2 of lichte verontreiniging. In 2011 bedroeg de eindklasse in meetpunt 38020 4. De probleemparameter waren de apolaire KWS, totaal Hg, PAK’s en PCB’s en in mindere mate enkele zware metalen. De biologische waterkwaliteit is matig tot slecht in het kanaal Gent-Terneuzen en Moervaart, behalve voor meetpunt 38020 waar een goede waterkwaliteit wordt teruggevonden.

7.1.4

Watergebruik en wateremissies door NV Cargill referentiesituatie

7.1.4.1

Watergebruik NV Cargill

De huidige waterbevoorradingsbronnen zijn:  Oppervlaktewater voor koelwater  Leidingwater voor de productie (extractie, semiraffinage en biodieselinstallatie) en sanitair  Water in de producten en chemicaliën  Demineralisatiewater Verontreinigd hemelwater wordt geloosd op de waterzuiveringsinstallatie. Onderstaande tabel geeft de waterbalans weer voor het jaar 2013. Een gedeelte van het verontreinigd hemelwater wordt gezuiverd door de WZI. Tabel 7.9 Waterbalans 2013

IN (m³) Kanaalwater Stadswater Demiwater

NV Enviro+

17299500 20.644 118.941

UIT (m³) Kanaalwater Afvalwater Product uit

november 2014

17256251 83203 105516

99

Definitief MER

Regenwater Product in Chemicaliën kanaalwaterverlies

NV Cargill Gent

5.295 56.614 2.288 43.249 17.503.281

Sanitair Stoomafblaas Afgevoerd verdamping

3120 2527,6 7962 36998 17.495.577

Opgevangen regenwater verharde oppervlaktes: Tabel 7.10: berekening verharde oppervlaktes - waterzuivering

Ruwe olie tankpark Ruwe olie tankpark Extractie Biodiesel fabriek + bestrating Methanol tankpark Tankpark

Geschatte opp. 5.295 m² 440 m² 1760 m²

Hoeveelheid verpompt naar waterzuivering 0: loopt rechtstreeks naar bedrijfsriool 3 alles WZI = 3.975 m Biodiesel overdekt; bestrating = riool Naar bedrijfsriool of WAZI; 2013: alles riool Alles WAZI = 1320 m³

Slechts een klein gedeelte van onderstaand is afkomstig uit de inkuipingen; meeste afvoer is procesgerelateerd. Onderstaande tabel geeft de afvoer voor 2013 weer. Tabel 7.11 Afgevoerd afvalwater en bioslib 2013

Bioslib Rioolafvalwater Afvalwater olieraffinage Concentraat Fatty matter Gums Reinigingsresidu vetput Zuur afvalwater

Hoeveelheid (ton) 3703 176,44

%DS 3 2

Hoeveelheid H2O (ton) 3592 173

648,55

2

636

3350 302,62 541,5

5 96 62

3183 12 206

106,52

2

104

58

2

57 7962

# dagen werkingsduur crush 2013

309

# uren werkingsduur crush 2013

7416

Gemiddeld debiet (SGS) (m³/h)

50907

Uitgestoten debiet voor 2013 (m³)

377526312

Gemiddelde temperatuur (SGS) (°C)

50

Maximaal verdampte hoeveelheid water bij deze t° (g/m³)

98

Totale hoeveelheid verdampt water (ton)

36998

In de gebruikte chemicaliën is eveneens een hoeveelheid water aanwezig. Onderstaande tabel geeft de berekening voor 2013 weer.

NV Enviro+

november 2014

100

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.12 Verbruikte chemicaliën bio en raffi (jaar 2013)

Zwavelzuur Zoutzuur Fosforzuur NaOH

Hoeveelheid (ton)

% H2O

793,8 1949,9 358,7 1751,5

2 67 25 50

Hoeveelheid (ton) 16 1306 90 876 2288

H2O

Tabel 7.13 Waterbalans producten (jaar 2013)

Producthoeveelheden (ton)

NV Enviro+

Sojabonen Koolzaad Sojahullen Sojameel Koolzaadmeel Glycerine Vetzuren Soja olie Koolzaad olie

november 2014

0 825.689 0 0 468.066 32.434 3988 0 347.110

DS (ton) 0 765166 0 420791

101

Definitief MER

Vocht%

Hoeveelheid H2O (ton)

NV Enviro+

NV Cargill Gent

Voor droger Na droger Na DOTA Voor DOTA

Sojabonen 12,5 10,6

0

Koolzaad 7,33 6,92

56614

Sojameel

Sojapellen

Koolzaadmeel

0 0

0

10,1 20

0

0

100990

november 2014

Glycerine

Vetzuren

Soja olie

Koolzaadolie

12,38 3631

1,93 97

0 0

0,23 798

102

Definitief MER

7.1.4.2

NV Cargill Gent

Beschrijving waterzuiveringsinstallatie en waterfluxen

Het afvalwater is afkomstig van volgende bronnen: Crush:  Destillatiesysteem (naar vetvang)  Reinigingswater (naar vetvang)  Continioner condensor (naar vetvang)  Absorptiesysteem  Scrubber/aerox  DT meel flash condensor Ketelhuis:  Blow down boiler Biodiesel:  Effluent en reiniging Semi-raffinage  Vaccum pomp raffinage (naar vetvang)  Effluent semi-raffinage (naar vetvang)  Reinigingswagen (naar vetvang) De toevoer van verontreinigd hemelwater in de waterzuiveringsinstallatie wordt beschreven in Tabel 7.9. Sommige waterfluxen worden eerst naar een vetvang geleid voordat het geloosd wordt in afvalwater tanks en bufferbekken. Er zijn twee afvalwater tanks aanwezig. Beide afvalwatertanks bevatten afvalwater afkomstig van raffinage en biodiesel. Het afvalwater van de crush (via vetput extractie) wordt rechtstreeks naar het bufferbekken geleid. Het afvalwater van de biodiesel en raffinage worden bijgedoseerd in het bufferbekken. Vanuit het bufferbekken gaat het water verder richting waterzuivering. De waterzuivering werd beschreven in deel 3.2.3. Er worden interne analyses uitgevoerd op twee afvalwater tanks en het bufferbekken. Volgende samenstelling van het afvalwater wordt teruggevonden: Tank 1:  COD: 3.940 – 720.000 mg/l  Fosfaat (P): 0,57 – 43 mg/l  Sulfaat: 552 mg/l  Totale N: 3,25 – 290 mg/l  pH: 0,57- 43 mg/l Tank 2:  ammonium: 0,04 mg/l  COD: 14.000 – 640.000 mg/l  Fosfaat (P): 0,04 – 65,4 mg/l  Sulfaat: 882 – 1.784 mg/l  Totale N: 2,11 – 400 mg/l  pH: 1,91 – 9,28  Nitraat (N): 0,21 – 0,34 mg/l  Nitriet (N): 0 – 0,01 mg/l  Orthofosfaat (P): 0,01 – 0,13 mg/l  Turbiditeit: 0,40 – 0,55 NTU

NV Enviro+

november 2014

103

Definitief MER

NV Cargill Gent

De buffertank heeft volgende samenstelling (dus afvalwater crush en bijdosering afvalwater biodiesel en raffinage):  COD: 2.160 – 41.500 mg/l  Totale N: 0,47 – 311 mg/l  Ammonium: 0,26 – 52,2 mg/l  Fosfaat (P): 0,22 – 35,7 mg/l  Sulfaat: 72,1 – 1.117 mg/l  pH: 4 – 9,69 Onderstaande tabel geven de afvalwaterfluxen weer in een gemiddelde situatie, rekening houdende met regenwater (RWA) of zonder regenwater (DWA). De COD, sulfaten, N, P waarden zijn de concentratie in bufferbekken van de biologie.

Crush - extractie Koeltoren spui crush Semi refinery Deodoriser Biodiesel Regenwater DWA influent DWA vrachten RWA influent RWA vrachten

debiet 8,5 m³/u

HUIDIGE SITUATIE COD N 10 000 mg/l 22 mg/l

0,5 m³/u

90 000 mg/l

30 mg/l

15 mg/l

0,5 m³/u 6,0 m³/u

100 000 mg/l 100 mg/l 18 947 mg/l 180,0 kg/u 11 652 mg/l 180,6 kg/u

30 mg/l 5 mg/l 23 mg/l 0,22 kg/u 16 mg/l 0,25 kg/u

15 mg/l 5 mg/l 3 mg/l 0,03 kg/u 4 mg/l 0,06 kg/u

9,5 m³/u 15,5 m³/u

P 2 mg/l

SO4 100 mg/l

1 574 mg/l 14,0 kg/u 965 mg/l 14,0 kg/u

Figuur 7.5 Berekening fluxen afvalwater

De interne analyses staven dat de geloosde COD vrachten voornamelijk afkomstig is van de crushafdeling. De N-vrachten zijn voornamelijk afkomstig van de crush en extractie. Voornamelijk de verwerking van koolzaad geeft aanleiding tot H2S vorming die behandeld wordt in de biologische gasscrubber. De componenten zoals H2S en NH3 worden omgezet tot sulfaat en nitriet. 7.1.4.3

Wateremissies – Referentiesituatie

Het afvalwater bestaat uit volgende deelstromen:  Bedrijfsmatig afvalwater  Afgevoerd afvalwater + bioslib  Huishoudelijk afvalwater Verder wordt ook koelwater geloosd. Bedrijfsmatig afvalwater NV Cargill is vergund voor Vlarem I rubriek 3.6.3.1 de lozing van bedrijfsafvalwater via een 3 3 3 waterzuiveringsinstallatie in een oppervlaktewater van 40 m /uur, 840 m /dag en 306.600 m /jaar. Volgende bijzondere lozingsnormen zijn van toepassing:  BOD: 25 mg/l  COD: 125 mg/l  Totaal N: 15 mg/l  Totaal P: 2 mg/l

NV Enviro+

november 2014

104

Definitief MER

     

NV Cargill Gent

Sulfaten: 1.500 mg/l Totaal Cr: 0,15 mg/l Totaal Zn: 0,5 mg/l Totaal Ni: 0,5 mg/l Chloriden: 8.000 mg/l – 1.000 kg/dag Geleidbaarheid: 15.000 µS/cm

Het bedrijf dient bijkomend te voldoen aan de sectorale lozingsvoorwaarden opgenomen in bijlage 5.3.2 – 34a) en c) – plantaardige en dierlijke oliën en vetten (productie en verwerking van) met uitzondering van de zeepziederijen.  pH: 6,5 – 9  T: 30°C  Zwevende stoffen: 60 mg/l  Bezinkbare stoffen: 0,5 ml/l  PER: 5 mg/l  Som van de anionische, niet-ionogene en kationische oppervlakteactievestoffen: 3 mg/l  BOD: 60 mg/l  COD: 360 mg/l  KjN: 100 mgN/l  Sulfaten: 1.500 mg/l COD, totale P, totale N, pH, T en sulfaten worden dagelijks gemeten op het geloosde effluent. Op basis van de meetresultaten kunnen volgende geloosde concentraties voor de periode 2013 worden teruggevonden: Tabel 7.14 Geloosde concentraties 2013

parameter

eenheid

Gemiddeld (mg/l)

max

# metingen

COD Totale P Totale N Sulfaat BOD Chlorides

mg O2/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l

36,78 0,75 9,59 1.487,71 1,21 64,26

120 10,65 89,9 2300 4 68

Zn ZS KjN NO2As t Ag t

mg/l mg/L mgN/L mgN/L mg/L mg/L

0,70 2,00 2,00 0,03 0,00 0,00

Cr t Cu t Cd t Hg t Ni t Pb t

mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

NV Enviro+

norm

347 341 347 317 31 8

# overschrijdingen (rekening houdende met precisieen juistheidseisen) 0 25 48 7 0 0

1,39 19 2 0,03 0 0

32 12 7 7 12 12

21 0 0 0 0 0

0,5 60 100 0,2 0,005 0,0004

0,004 0 0 0 0 0,007

12 12 12 12 12 12

0 0 0 0 0 0

0,15 0,05 0,0008 0,0003 0,03 0,05

november 2014

125 2 15 1500 25 8000

105

Definitief MER

Co t AOX

NV Cargill Gent

mg/L µgCl/L

0,00 62,00

0 82

7 2

0 2

0,0006 40

Uit bovenstaande tabel blijkt dat er, na berekening van precisieen juistheidseisen, overschrijdingen zijn voor Znt, sulfaten, totale fosfor en totale stikstof. De totale fosfornorm werd in 2013 gedurende de eerste helft van het jaar enkele malen overschreden. In de tweede helft van het jaar wordt deze norm ruimschoots gehaald (waarden tot 0,05 mg/l totale fosfor gemeten). Volgende maatregelen werden ondernomen: 





Totale fosfor: de oorzaak was de overdosering van fosfaten (is noodzakelijk, aangezien weinig P aanwezig is in het afvalwater). Tijdelijke overdosering kan resulteren in een kortstondige overschrijding van totale fosfor. Daarnaast komen pieken van fosfaat in het effluent vaak voor nadat er een overschrijding van de norm op totale N werd vastgesteld. Totale stikstof: de oorzaak hierbij was tweërlei, nl. de verhoogde sulfide concentratie verhindert de nitrificatie en N-metabolisme stappen en te weinig fosfor geeft aanleiding tot een verlaagd onvolledig N-metabolisme. Een studie om dit te ondezoeken werd uitgevoerd i.s.m. de KULeuven Totale zink: is waarschijnlijk ten gevolge van bijvoeging van micronutriënten

Er is eveneens een overschrijding van AOX. Rekening houdende met de problematiek omtrent analysemethodes, wordt deze parameter niet verder besproken. Momenteel staat de meetmethode nog niet op punt en er is een 100 % foutenmarge. De andere parameters worden ruimschoots gehaald. De waterzuivering heeft een gemiddeld verwijderingsrendement van 99,9 % voor COD, 63 % voor totale P en 92 % voor totale N. De drempelwaarden van het IMJV werden in 2013 overschreden voor Znt (64,07 kg/jaar). 3

Uit de tellerstanden blijkt dat in 2013 83.203 m bedrijfsmatig afvalwater werd geloosd, hiervan is 3 ongeveer 5.295 m verontreinigd hemelwater. Water in eindproducten en verdamping Sojabonen bevatten reeds 12,5 % aan vochtgehalte, koolzaad bevat 7,33 % aan vochtgehalte. In de droger wordt het gehalte wat verminderd tot 6,92% vochtgehalte. Het koolzaadmeel bevat 20% aan vochtgehalte voor de DOTA. Na de DOTA bevat koolzaadmeel nog steeds zo’n 10,1 % water en wordt bijgevolg afgevoerd via het meel (zie Tabel 7.13). Afvoer afvalwater en via slib Het afvalwater van de biodiesel en de olieraffinage wordt verzameld in tanks, indien blijkt dat de COD te hoog is om te verwerken. Dit omvat afvalwater afkomstig van alle inkuipingen en omvat bijgevolg hemelwater, accidentele spills, reinigingswater. Dit gaat over een DAF-unit en vervolgens naar de afvalwater tanks voor afvoer naar een externe verwerker. De afgevoerde hoeveelheden kunnen in onderstaande tabel worden teruggevonden. Huishoudelijk afvalwater Al het huishoudelijk afvalwater wordt gezuiverd door 3 IBA’s (in tegenstelling tot wat opgenomen is in de milieuvergunning). In het verleden werden twee IBA’s tot 1 IBA herleid.

NV Enviro+

november 2014

106

Definitief MER

NV Cargill Gent

3

Het bedrijf is vergund voor het lozen van huishoudelijk afvalwater met een debiet van 3.510 m /jaar. 3 Op basis van het aantal werknemers aanwezig en rekening houdende met 30 m /jaar/wkn, is het huidige vergund debiet zeker voldoende. Koelwater 3

NV Cargill Gent is vergund voor het lozen van koelwater van 96.000 m /dag. Het gecapteerde oppervlaktewater is gelijk aan het geloosde koelwater. 3

Voor de crush werd in 2013 10.482.000 m oppervlaktewater gecapteerd en geloosd. Voor de semi3 raffinage en biodiesel bedroeg dit 6.817.500 m koelwater. De vergunde geloosde debieten worden niet overschreden. In het bedrijf worden temperatuursmetingen uitgevoerd op het inkomende en het uitgaande koelwater. Een gemiddeld verschil tussen inkomend en uitgaand bedraagt 5,9°C. Rekening houdende met het geloosde koelwater en het debiet van de Moervaart, bedraagt de temperatuursstijging tussen 1°C en 3°C, wat een relevante (aanvaardbare) thermische impact betekent. Echter uitgaande van het laagwaterdebiet, is er een temperatuurstijging van meer dan 3°C. De warmtepluim, berekend bij T groter of gelijk aan 30°C, bedraagt gemiddeld 0,16. Hemelwater Het hemel- en terreinwater, met uitzondering van het potentieel verontreinigd hemelwater, wordt via interne rioleringen rechtstreeks of onrechtstreeks (via bufferbekken, regenwaterputten) geloosd in de Moervaart. De hoeveelheid hemelwater kan berekend worden op basis van de verharde oppervlakten aanwezig 3 2 op het terrein. Voor het opmaken van de waterbalans wordt gerekend aan 0,8 m /m /jaar hemelwater. Volgende oppervlaktes worden teruggevonden (zowel BIORO als Cargill): Tabel 7.15 Berekeningen oppervlaktes opvang

HUIDIG Bestrating Daken Verhardingen SOM

Oppervlakte TOTAAL m²

Ondergrondse opvang m²

Bufferbekken m²

Waterzuivering m²

Moervaar t m²

Infiltratie m²

18.680 12.732 10.136 41.548

0 1.495 0 1.495

8.550 0 0 8.550

0 805 6.250 7.055

5.755 10.432 3.886 20.073

4.375 0 0 4.375

2

De totale oppervlakte bedraagt 42.000 m . De ondergrondse opvang bedraagt ongeveer 2 x 20.000 3 liter en 2 x 15.000 liter (of 70 m ). Er wordt geen hemelwater aangewend vanuit de ondergrondse opvang. Een gedeelte van de verhardingen van de bestrating infiltreert in de grond. Al het hemelwater wordt gebufferd, enerzijds dmw overgedimensioneerde regenwaterriolen en anderzijds een opn buffergracht welke gevoed wordt door achterwaartse overstort. Het volledige stelsel wordt afgeknepen dmv een knijpleiding diameter 150 mm.

NV Enviro+

november 2014

107

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.16 Berekeningen hoeveelheid hemelwater dat op jaarbasis wordt opgevangen

Ondergrondse opvang m³

Bufferbekken m³

Waterzuivering m³

Moervaart m³

0 1.196 0 1.196

6.840 0 0 6.840

0 644 5.040 5.684

4.604 8.346 3.109 16.058

HUIDIG Bestrating Daken Verhardingen SOM

7.1.5

Infiltratie m

3

3.500 0 0 3.500

Watergebruik en wateremissies toekomstige situatie

7.1.5.1

Watergebruik

Als gevolg van de uitbreidingen, zal bijkomend water nodig zijn. De waterbronnen van NV Cargill Gent blijven dezelfde:  oppervlaktewater voor koelwater  leidingwater gebruikt voor reinigingsactiviteiten en sanitair  demiwater voor stoom en deels in proces  water in de grondstoffen De hoeveelheid koelwater zal afgebouwd worden. De crush-extractie als de nieuwe deso en de semideodoriser in de semi-raffi lijn (in het geval van enzymatische ontslijming) zullen gebruik maken van koeltorens. De semiraffinage en biodiesel blijven op het once-through koelwaternet, zodat maximaal 3 3 1500 m /uur, gemiddeld 1.000 m /uur operationeel zou blijven. Bijgevolg wordt het koelwaterdebiet 3 3 verminderd tot maximaal 1.500 m /uur of 13.140.000 m /jaar. In de productie wordt ook zoveel mogelijk water gerecupereerd. De toename aan personeel met ca. 14 personen zal leiden tot een hoger verbruik van leidingwater voor sanitaire doeleinden nl. een toename van 30 m³/werknemer x 14 = 420 m³/ jaar of in totaal 3.630 m³/jaar. 3

Het totaal leidingwaterverbruik wordt ingeschat op bijkomend 20% of totaal 25.500 m /jaar. Voor het demiwater wordt een verhoging ingeschat van 50%, deels door hoger stoomverbruik (nl. 65 ton stoom/uur en recuperatie van 33%) en deels verbruik in het proces. Het totaal verbruik zal ongeveer 3 200.000 m /jaar bedragen. De toekomstige waterbalans ziet er bijgevolg als volgt uit: Tabel 7.17: toekomstige waterbalans

Waterbalans toekomst

IN (m³) Kanaalwater

UIT (m³) 13140000

Kanaalwater

13074300

kanaalwaterverlies

65700

Stadswater

25500

Afvalwater

169230

Demiwater

200000

Product uit

201656

Regenwater

2790

NV Enviro+

Sanitair

november 2014

3630

108

Definitief MER

NV Cargill Gent

Product in

109704

Chemicaliën

Stoomafblaas

3312

4878,268

verdamping

36998

Afgevoerd

9430

13547006

13500122

Waterbalans toekomst (m³)

46884

Afwijking (%)

0,35

Tabel 7.18: waterbalans aangekochte chemicaliën

Hoeveelheid (ton)

% H2O


Zwavelzuur

1414

2

28

Zoutzuur

2331

67

1562

Fosforzuur

674

25

169

Citroenzuur

2387

70

1671

Natriumhydroxide

3107

50

1554 4983

Tabel 7.19: waterbalans afgevoerd afvalwater + bioslib

Afgevoerd afvalwater + bioslib (TWZ)

Hoeveelheid (ton)

%DS


Bioslib

6300

3

6111

Rioolafvalwater

187

2

183

Afvalwater olieraffinage

935

2

916

Concentraat

1956

5

1858

Fatty matter

413

96

17

Gums

595

62

226

Reinigingsresidu vetput

42

2

41

78,78

2

77

Zuur afvalwater

9430

NV Enviro+

november 2014

109

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.20: inschatting verdamping

Scrubber perserij, gegevens 2013 # dagen werkingsduur crush 2013

309

# uren werkingsduur crush 2013

7416

Gemiddeld debiet (SGS) (m³/h)

50907

Uitgestoten debiet voor 2013 (m³)

377526312

Gemiddelde temperatuur (SGS) (°C)

50

Maximaal verdampte hoeveelheid water bij deze t° (g/m³)

98

Totale hoeveelheid verdampt water (ton)

36998

Scrubber perserij, schatting toekomst (geschatte capaciteit max. x 1.93) Totale hoeveelheid verdampt water (ton)

71405

Koeltorens, schatting toekomstige situatie # dagen werkingsduur crush

325

# uren werkingsduur crush/jaar

7800

Gemiddeld debiet ingetrokken water koeltorens crush + raffinage/h

48

Gemiddeld debiet ingetrokken water koeltorens crush + raffinage/jaar

374400

Gemiddeld debiet verdampt crush + raffinage (schatting: 2/3 van ingetrokken debiet)

249600

Schatting hoeveelheid verdampt water/jaar

321005

De waterbalans van de producten wordt bijgevolg (bij maximale koolzaadverwerking).

NV Enviro+

november 2014

110

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.21 Toekomstige waterbalans producten (inschatting)

Waterbalans producten

DS (ton) Producthoeveelheden (ton)

Sojabonen

0

0

Raapzaad

1600000

1482720

Sojahullen

0

Sojaschroot

0

0

Koolzaadschroot

910000

818090

Glycerine

39000

Vetzuren

12700

Soja olie

0

Koolzaad olie

Vocht%

Sojabonen

Koolzaad

Sojaschroot

Sojapellen

Koolzaadschroot

Voor droger

12,5

7,33

Na droger

10,6

6,92

Na DC

0

0

10,1

Voor DC

0


0

Hoeveelheid H2O IN

109704

Hoeveelheid H2O UIT

201656

NV Enviro+

690000

109704

0

november 2014

Glycerine

Vetzuren

Soja olie

Koolzaadolie

12,38

1,93

0

0,23

3631

97

0

1587

20

0

196342

111

Definitief MER

7.1.5.2

NV Cargill Gent

Wateremissies

Naar de toekomst toe blijven de afvalwaterstromen gelijkaardig, maar een bijkomende stroom zal afkomstig zijn van de deodoriser en de spui van de koeltorens. Er is een bijkomende installatie in de semi-raffinage lijn, nl. een semi-deodoriser. 3

Voor de crushafdeling wordt het geloosde afvalwater in totaal geschat op gemiddeld 13,1 m /uur bij het 3 verwerken van koolzaad, maximaal 16,1 m /uur. Bij verwerking van soja is dit lager. 3 3 De koeltorenspui wordt ingeschat op 2,6 m /uur en een maximum van 3,9 m /uur. 3

3

Bij de semiraffinage verwerkt gemiddeld 0,5 m /uur, maximaal 0,75 m /uur. Het gemiddeld uurdebiet blijft gelijkaardig met de referentiesituatie aangezien het hier voornamelijk reinigingswater betreft en dit niet significant toeneemt bij de uitbreiding. Een bijkomende afvalwaterflux is afkomstig van de deodoriser en de semi-deodoriser. Dit wordt 3 3 ingeschat op ongeveer 2,3 m /uur, met een maximum van 3,5 m /uur. Er wordt vanuit gegaan dat 5 m3/uur afvalwater hergebruikt kan worden. Bij een worst-case scenario wordt er vanuit gegaan dat dit niet kan. Voor de biodiesel wijzigt niets. Een laatste afvalwaterflux bestaat uit het potentieel verontreinigd hemelwater van de extractiezone, de conditioner, de laadzone en de inkuipingen van de nieuwe tankenparken nl. in totaal maximaal 10 m³/u – 5.470 m³/j (rekening houdende met verharde oppervlaktes en 0,8 m3/m2). Al deze afvalwaterstromen zullen naar de waterzuivering worden geleid en samen gezuiverd worden. Onderstaande tabel geven de afvalwaterfluxen weer in een gemiddelde situatie, rekening houdende met regenwater (RWA) of zonder regenwater (DWA). De koeltorenspui (KT) kan in de biologie gezuiverd worden of worden toegevoegd na de biologie. De COD,N, P waarden zijn de concentratie in bufferbekken van de biologie. Sulfaten werden de huidige uurvrachten (gevormd bij de H 2S reiniging) geëxtrapoleerd naar de nieuwe situatie. gemiddelde situatie NA UITBREIDING debiet

COD

N

P

SO4

10 000 mg/l

22 mg/l

2 mg/l

100 mg/l

Koeltoren spui crush

13,1 m³/u 2,6 m³/u

100 mg/l

0 mg/l

1 mg/l

Semi refinery

0,5 m³/u

90 000 mg/l

30 mg/l

15 mg/l

Semi deodoriser

2,3 m³/u

9 800 mg/l

5 mg/l

5 mg/l

Deodoriser

2,3 m³/u

9 800 mg/l

5 mg/l

5 mg/l

KT refinery

2,6 m³/u

100 mg/l

0 mg/l

1 mg/l

Biodiesel

0,5 m³/u

30 mg/l

15 mg/l

Hergebruik in DT

-5,0 m³/u

100 000 mg/l 9 816 mg/l

6 mg/l

5 mg/l

Regenwater

6,0 m³/u

100 mg/l

5 mg/l

5 mg/l

11 774 mg/l

16 mg/l

2 mg/l

222,5 kg/u

0,31 kg/u

0,05 kg/u

1 238 mg/l 21,5 kg/u

8 961 mg/l

14 mg/l

3 mg/l

939 mg/l

223,1 kg/u

0,34 kg/u

0,08 kg/u

21,5 kg/u

Crush - extractie

DWA influent DWA vrachten

18,9 m³/u

RWA influent RWA vrachten

NV Enviro+

24,9

november 2014

112

Definitief MER

NV Cargill Gent

m³/u Figuur 7.6 Berekening waterfluxen toekomstige situatie (gemiddeld)

3

Het gemiddelde uurdebiet (met regenwater) wordt 25 m /uur. Het gemiddelde jaardebiet wordt 19 3 3 m /uur x 24 x 365 + 5.470 m (hoeveelheid vervuild hemelwater dat wordt geloosd op de 3 3 waterzuivering) = 171.910 m /jaar (of 0,10 m /ton koolzaad verwerking (1.600.000 ton koolzaadverwerking) cfr. tabel 5.1). Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij normale omstandigheden de norm van 1.500 mg/l gemiddeld gehaald kan worden. Echter indien biodiesel en raffinage niet werken kan de sulfaat norm stijgen tot 1.700 mg/l, in een gemiddelde situatie. Bijgevolg wordt een norm aangevraagd van 3.000 mg/l, gezien de variatie die kan optreden. Bij een maximale situatie, zijn volgende gegevens van toepassing (worst-case scenario): maximale situatie NA UITBREIDING debiet

COD

N

P

SO4

Crush - extractie Koeltoren spui crush

16,1 m³/u 3,9 m³/u

10 000 mg/l 100 mg/l

22 mg/l 0 mg/l

2 mg/l 1 mg/l

100 mg/l

Semi refinery Semi-deodoriser

0,8 m³/u 3,5 m³/u

90 000 mg/l 9 800 mg/l

30 mg/l 5 mg/l

15 mg/l 5 mg/l

Deodoriser

3,5 m³/u

9 800 mg/l

5 mg/l

5 mg/l

KT refinery Biodiesel

2,6 m³/u 0,5 m³/u

100 mg/l 100 000 mg/l

0 mg/l 30 mg/l

1 mg/l 15 mg/l

Hergebruik in DT Regenwater

0,0 m³/u 10,0 m³/u

9 720 mg/l 100 mg/l

3 mg/l 5 mg/l

6 mg/l 5 mg/l

11 272 mg/l

14 mg/l

3 mg/l

797 mg/l

347,8 kg/u

0,43 kg/u

0,09 kg/u

21,5 kg/u

8 537 mg/l

12 mg/l

3 mg/l

602 mg/l

348,8 kg/u

0,48 kg/u

0,14 kg/u

21,5 kg/u


30,9 m³/u


40,9 m³/u

Figuur 7.7 Berekening waterfluxen toekomstige situatie (maximaal)

3

Het maximale uurdebiet wordt ingeschat op 41 m /uur (incl. hemelwater). Deze debieten zijn enkel in worst-case scenario en zullen in een normale situatie niet voorkomen. 3

Het maximale jaardebiet wordt bijgevolg 31 m /uur (zonder regenwater) x 24uur x 365dagen + de maximale hoeveelheid hemelwater afgevoerd via bedrijfsmatig afvalwater. De maximale hemelwatertoevoer bedraagt (hoeveelheid hemelwater dat op jaarbasis wordt geloosd op de 3 3 waterzuivering) 5.470 m . Bijgevolg zal maximaal 277.030 m worden geloosd. Aangezien er met koeltorens gewerkt zal worden voor de crush, nieuwe deso en semi deodoriser, zal er enkel nog voor de semi-raffinage en biodiesel koelwater geloosd worden. Bijgevolg wordt het 3 koelwater verminderd tot 1.500 m /uur. De hoeveelheid huishoudelijk afvalwater zal stijgen, gezien het toenemend aantal werknemers (nl. 14 extra). Voor de berekening van de waterhuishouding in de toekomstige situatie wordt verwezen naar bijlage 14. De hemelwaterputten wordt verwijderd en de regentanks worden verplaatst naar de nieuwbouw food truckloading. Een regenwatertank van 10.000 liter wordt daar geplaatst. Het resterende te compenseren buffervolume, wordt gerealiseerd in de buffergracht.

NV Enviro+

november 2014

113

Definitief MER

7.1.6

NV Cargill Gent

Effectbeoordeling huidige situatie

7.1.6.1

Met betrekking tot de waterhuishouding

Vergelijking met de vergunde lozingsdebieten 3

NV Cargill Gent is vergund voor het lozen van 840 m /dag. Op basis van de geregistreerde debieten blijkt dat het debiet niet wordt overschreden, wat als positief kan worden beoordeeld, evenals het geloosde jaardebiet. In het verleden werden heel wat waterbesparende maatregelen toegepast, zodat slechts 1/3 van het totale jaardebiet wordt geloosd. Zowel bij het sanitair als het koelwater wordt de lozingsvergunning niet overschreden. Dit kan als positief worden beoordeeld. Overstromingsrisico en invloed op de omgevende waterlopen Het terrein van NV Cargill Gent is grotendeels bebouwd en verhard. Het hemelwater dat wordt verontreinigd wordt gezuiverd in de waterzuiveringsinstallatie. Het hemelwater afkomstig van het daken terreinoppervlak wordt gebufferd geloosd. Het gezuiverde afvalwater wordt rechtstreeks geloosd. Het niet-verontreinigde hemelwater wordt niet aangewend voor vb. laagwaardige toepassingen zoals sanitair. Dit effect als negatief worden beoordeeld. Bovendien werd dit opgenomen in de milieuvergunning als bijzondere voorwaarde. Gezien het geloosde debiet een fractie is van de totale watercapaciteit van de ontvangende waterloop, wordt dit als niet relevant beschouwd. Momenteel wordt voldaan aan de stedenbouwkundige verordening inzake hemelwater. 7.1.6.2

Met betrekking tot de structuurkwaliteit van de waterlichamen

Ter hoogte van het lozingspunt is er een slechte structuurkwaliteit die door de aanwezigheid van de lozingsbuizen wordt bestendigd. Met andere woorden het effect in de referentiesituatie is neutraal te noemen. 7.1.6.3

Toetsing aan de lozingsnormen

NV Cargill Gent is vergund voor het lozen van bedrijfsafvalwater, na behandeling in een eigen 3 waterzuiveringsinstallatie, met een debiet van 840 m /dag en 306.600 m3/jaar (Vlarem I rubriek 3.6). Het geloosde afvalwater dient hierbij te voldoen aan de algemene en de bijzondere lozingsnormen. Naast de algemene en bijzondere lozingsnormen zijn de basiskwaliteitsnormen voor oppervlaktewater van kracht voor de gevaarlijke stoffen. Voor de groepsparameters waar een bijzondere norm van toepassing is, geld tevens de individuele normen (GS). Op basis van de metingen van de VMM en eigen metingen voor het jaar 2013, zijn er overschrijdingen voor totale Zn, sulfaten, totale stikstof en totale fosfor. De verhoogde waarden werden gemeld aan milieu-inspectie. In 2013 werd een studie gestart rond de oorzaak van het overschrijden van de norm op totale stikstof (vnl. ammoniakale N). De studie i.s.m. KULeuven (Biotec Plus) is nog lopende. Het probleem werd gedurende de twee voorbije jaren grondig onderzocht, door zowel Biotec Plus – KUL) als door intern onderzoek op basis van het vergelijken met identieke installaties bij zusterbedrijven. Het rapport van Biotec Plus is ter inzage bij het bedrijf en kan desgewenst toegelicht worden. Het onderzoek van Biotec Plus bestond uit staalnames en analyses, microscopisch onderzoek van het slib en grotendeels uit een “datamining” onderzoek van alle beschikbare, relevante procesparameters van de voorbije jaren. Het onderzoek spitste zich o.a. toe op de invloed van de H 2S reiniging op de zuivering van het industrieel afvalwater.

NV Enviro+

november 2014

114

Definitief MER

NV Cargill Gent

Op basis van dit onderzoek kwamen vooral de volgende mogelijke oorzaken naar voren: 1. Blootstelling van het slib aan sulfides (H2S) 2. Tekort aan micronutriënten en/of fosfor 3. Te hoge N-concentraties in het influent, significante schommelingen qua COD/N verhoudingen, die wel uitzonderlijk en kortstondig waren in vergelijking met de pieken in het effluent. Uit intern onderzoek, is gebleken dat het slib vanaf een zekere blootstelling aan H2S in de bioscrubber, irreversibel geremd wordt op het vlak van N en/of P assimilatie, met N- en/of P-pieken in het effluent als gevolg. De mate van blootstelling bepaalt de duur van de problemen. De pieken duurden meestal meerdere dagen, wat min of meer overeen komt met de “slibleeftijd” in een actief slibsysteem. Oorzaken 2 en 3 zijn eerder versterkende effecten van oorzaak 1, zowel qua het zich manifesteren van de problemen als qua duur van de problemen. Deze bevindingen worden meegenomen in de aanpassingen die nodig zijn voor de waterzuiveringsinstallatie bij de uitbreiding van de productie:  Aparte beluchtingstank voor de H2S scrubber, grotendeels ontkoppeld van de eigenlijke waterzuivering  Ontdubbeling van de H2S scrubber, zodat preventieve reiniging verstopping kan vermijden  Grotere capaciteit van de H2S scrubbers  Verbeterde samenstelling van de micronutriënten cocktail  Gespreide dosering van fosfaten  Betere egalisatie van de afvalwaterstromen van semiraffinage en biodiesel-productie Gezien de huidige overschrijdingen van totale Zn en sulfaten, dient hiervoor in de milieuvergunning een bijzondere lozingsnorm worden opgenomen. Gezien de beperkte overschrijdingen en de studies die momenteel lopende zijn om de N-concentraties te verminderen, wordt dit als beperkt negatief beoordeeld. 7.1.6.4

Met betrekking tot de waterkwaliteit van de waterlichamen

Immissiemetingen van de VMM vinden plaats op punten 38000, 38020 (Moervaart) en 34100 en 33100 Kanaal Gent-Terneuzen. Het bedrijf loost op basis van de gemiddelde concentraties, lagere concentraties dan de maximale toetsingswaarden (MKN) voor BOD, chlorides, KjN, nitriet en sulfaten. Dit kan bijgevolg positief worden beoordeeld. De berekening van de gemiddelde impact, gebeurt op basis van de gemiddelde geloosde concentraties in 2013 en het gemiddelde afvoerdebiet. Gezien de totale concentratieverhoging vs. toetsingswaarde < 1% wordt de impact van chlorides, BOD, COD, totale N, totale P, sulfaten en totale Zn als niet relevant beschouwd voor zowel Moervaart als kanaal Gent-Terneuzen. De berekeningen kunnen worden teruggevonden in bijlage 13. De berekening van de worst-case situatie (maximale geloosde concentraties en laag water afvoerdebiet) kan in onderstaande tabel worden teruggevonden Tabel 7.24 Berekening worst-case impact huidige situatie

Concentratie parameter COD = 120 mg/l BOD = 4 mg/l Totale P = 10,64

NV Enviro+

laagwater uurdebiet 3 Moervaart: 864 m /uur verwaarloosbaar tijdelijk effect verwaarloosbaar tijdelijk effect Relevant (aanvaardbaar)

laagwater uurdebiet Kanaal Gent-Terneuzen: 3 10.908 m /uur verwaarloosbaar tijdelijk effect verwaarloosbaar tijdelijk effect beperkt tijdelijk effect

november 2014

115

Definitief MER

mg/l Totale N = 89,9 mg/l Sulfaten = 2.400 mg/l Chlorides = 68 mg/l Totale zink = 1.390 mg/l

NV Cargill Gent

tijdelijk effect verwaarloosbaar tijdelijk effect verwaarloosbaar tijdelijk effect verwaarloosbaar tijdelijk effect Kon niet worden berekend (geen totale Znt in Moervaart)

verwaarloosbaar tijdelijk effect (op basis van meetpunt 34100) Geen MKN Geen MKN Beperkte tijdelijk effect

Bijgevolg kan voor de verschillende parameters, m.u.z. van totale P en totale Zn, het effect als verwaarloosbaar worden beschouwd. Het relevant tijdelijk effect van totale P is worst-case, berekend op de maximale gemeten concentratie, bijgevolg is dit een overschatting. Indien de impact van de lozing aanleiding geeft tot een significant negatief effect op de fysicochemische kwaliteit bij lozing van metalen en/of organische stoffen, wordt de impact verder beoordeeld. De mindere kwaliteit van de waterbodem in de verschillende meetpunten is voornamelijk afkomstig van PAK’s, PCB’s, apolaire KWS en totaal Hg. NV Cargill heeft voor deze parameters geen verhoogde concentraties in hun afvalwater (geen overschrijding van de van toepassing zijnde IC), zodat de verdere impact niet wordt besproken. Voor de parameter totaal Zn wordt het effect verder bekeken. Aangezien voor totaal zink het effect als beperkt kan worden beschouwd, wordt de impact op de waterbodemkwaliteit niet verder besproken. In het bedrijf worden temperatuursmetingen uitgevoerd op het inkomende en het uitgaande koelwater. Een gemiddeld verschil tussen inkomend en uitgaand bedraagt 5,4°C. Rekening houdende met het geloosde koelwater en het debiet van de Moervaart, bedraagt de maximale temperatuursstijging tussen 1°C en 3°C, wat een relevante (aanvaardbare) thermische impact betekent bij een gemiddeld debiet van de Moervaart. Deze berekningen zijn gebaseerd op de temperatuursmetingen en de effectieve koelwaterdebieten bij NV Cargill Gent. Echter uitgaande van het laagwaterdebiet, is er een temperatuurstijging van meer dan 3°C. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het laagwaterdebiet, lager is dan de inname en lozing van het koelwater, zodat er hier wordt vanuitgegaan dat het water in de Moervaart volledig gevoed wordt door het koelwater van het bedrijf. De warmtepluim, berekend bij T groter of gelijk aan 30°C, en rekening houdende met het laagwaterdebiet is dan bijgevolg meer dan 1. De warmtepluim berekend op basis van gemiddeld uurdebiet, bedraagt 0,16. In het kanaal Gent-Terneuzen is de temperatuursstijging nihil, zowel worst-case als op basis van gemiddeld debiet. De berekening is gebaseerd op CIW beoordelingssystematiek warmtelozingen op een afstand van 800 m en een breedte van het kanaal van 45 m, met een 2 warmteoverdrachtscoëfficiënt van 40 W/m .

7.1.7

Effectbeoordeling toekomstige situatie

7.1.7.1

Met betrekking tot de waterhuishouding

Vergelijking met de vergunde lozingsdebieten Gezien het huidige vergunde lozingsdebiet en de berekening van het toekomstige lozingsdebiet, zal een afbouw van het lozingsdebiet moeten worden aangevraagd. Een uitbreiding van het lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater zal moeten worden aangevraagd. Het koelwaterdebiet zal eveneens worden verminderd, bijgevolg zal dit ook moeten worden opgenomen in de milieuvergunning.

NV Enviro+

november 2014

116

Definitief MER

NV Cargill Gent

Overstromingsrisico en invloed op de omgevende waterlopen Er wordt netto bijkomend verhard. Dit hemelwater zal bijkomend worden geïnfiltreerd en gebufferd. Het bedrijf dient blijvend te voldoen aan de voorwaarden opgenomen in Vlarem (hergebruik, buffering, infiltratie en lozing van hemelwater) en de voorwaarden opgenomen in de hemelwaterverordening. De bestaande hemelwaterputten zullen worden verwijderd en ter hoogte van de truck-loading zone zal een nieuwe hemelwateropvang worden voorzien. Dit hemelwater kan worden hergebruikt. Inzake de nieuwe aangelegde verhardingen zal een deel ter plaatse infiltreren en een deel worden aangesloten 3 op riolering. Het totaal te voorziene buffervolume dient 313,85 m te zijn. De benodigde infiltratie/buffervolume wordt gerealiseerd door uitbreiding van de bestaande infiltratiegracht en anderzijds door aanleg van een ondergrondse infiltratiebuis. Voor de berekeningen wordt verwezen naar bijlage 14.

7.1.7.2

Met betrekking tot de structuurkwaliteit van de waterlichamen

Er worden geen bijkomende emissiepunten voorzien. Bijgevolg kan dit als neutraal worden beoordeeld. 7.1.7.3

Toetsing aan de lozingsnormen

NV Cargill Gent is vergund voor het lozen van bedrijfsafvalwater, na behandeling in een eigen 3 waterzuiveringsinstallatie, met een debiet van 840 m /dag en 306.600 m3/jaar (Vlarem I rubriek 3.6). Het geloosde afvalwater dient hierbij te voldoen aan de algemene en de bijzondere lozingsnormen. In navolging van artikel 5.3.2.4 wenst NV Cargill een afwijking te verkrijgen van de sectorale lozingsnorm van sulfaten van 1.500 mg/l tot een norm van 3.000 mg/l. Het bedrijf dient aan volgende voorwaarden te voldoen: 1. Het betreffen parameters die aanleiding geven tot concentratieverhoging 2. De exploitant stelt lozingsvoorwaarden voor, rekening houdende met het overeenstemmende debiet (waterbesparing) 3. De exploitant toont aan dat: a. De BBT inzake preventie en waterzuivering wordt toegepast om de lozing van de parameters in kwestie te beperken b. Technieken worden toegepast die op een intensieve wijze het waterverbruik beperken c. De milieukwaliteitsdoelstellingen van het ontvangende oppervlaktewater daardoor niet in het gedrang komen door de toepassing van de hogere emissiegrenswaarden d. Er geen acute toxiciteit wordt veroorzaakt in het oppervlaktewater door de toepassing van hogere emissiegrenswaarden Het bedrijf heeft verschillende waterbesparende maatregelen doorgevoerd (zie infra – zie deel 5.1). Uit tabel (Tabel 5.1) kan gesteld worden dat het waterverbruik per ton geproduceerd een dalende trend toont Door het laboratorium Ecca werd in april een staalname uitgevoerd op het geloosde afvalwater om ecotoxtesten uit te voeren op alle trofische niveaus. Om het effect van sulfaten tot 3.000 mg/l na te gaan werd natriumsulfaat toegevoegd aan het genomen staal. De resultaten kunnen in bijlage 10 worden teruggevonden. Uit de testen blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Dapnia het meest gevoelige organisme is. Een bijkomende staalname en test werd uitgevoerd op Daphnia. Het staal werd gekarakteriseerd als niet acuut toxisch.

NV Enviro+

november 2014

117

Definitief MER

NV Cargill Gent

Bijgevolg wordt aangetoond dat aan de voorwaarden wordt voldaan. De vracht van de sulfaten wordt in hoofdzaak bepaald door de H2Sverwijdering bij het crushen van koolzaad. Indien enkel de crush draait, wordt er op op basis van een theoretische berekening tot meer dan 2.000 mg/l sulfaten teruggevonden, zodat om deze pieken te kunnen opvangen, een norm wordt aangevraagd tot 3.000 mg/l. 7.1.7.4

Met betrekking tot de waterkwaliteit van de waterlichamen

Immissiemetingen van de VMM vinden plaats op punten 38000, 38020 (Moervaart) en 33100 Kanaal Gent-Terneuzen. De impact op de Moervaart en het kanaal Gent-Terneuzen werd berekend op een gemiddelde 3 lozingssituatie (25 m /uur), met volgende uitgangspunten: (de berekeningen kunnen in bijlage 13 worden teruggevonden). Tabel 7.25 Berekening impact op Moervaart en kanaal Gent-Terneuzen gemiddelde situatie

Concentratie parameter COD = 125 mg/l BOD = 25 mg/l Totale P = 2 mg/l Totale N = 15 mg/l Sulfaten = 3.000 mg/l Chlorides = 8000 mg/l Totale zink = 2.000 mg/l

Gemiddeld uurdebiet Moervaart: 3 11.772 m /uur Niet relevant Niet relevant Relevante bijdrage Relevante bijdrage beperkte bijdrage

Gemiddeld uurdebiet Kanaal 3 terneuzen: 82.188 m /uur Niet relevant Niet relevant Niet relevant Kon niet worden berekend Geen MKN

Relevante bijdrage

Geen MKN

Kon niet worden berekend

Niet relevant

Gent-

3

De worst-case impact (nl. 40 m /uur) en rekening houdende met laagafwaterdebiet Tabel 7.26 Berekening impact op Moervaart en Kanaal-Gent Terneuzen worst case 3

Concentratie parameter

laagwater uurdebiet Moervaart: 864 m /uur

COD = 125 mg/l

Verwaarloosbaar tijdelijk effect

laagwater uurdebiet Kanaal 3 Gent-terneuzen: 10.908 m /uur verwaarloosbaar tijdelijk effect

BOD = 25 mg/l Totale P = 2 mg/l Totale N = 15 mg/l Sulfaten = 3.000 mg/l Chlorides = 8.000 mg/l Totale zink = 2.000 µg/l

verwaarloosbaar tijdelijk effect Relevant (aanvaardbaar) tijdelijk effect verwaarloosbaar tijdelijk effect relevant tijdelijk effect

verwaarloosbaar tijdelijk effect Beperkt tijdelijk effect Kon niet worden berekend Geen MKN

relevant tijdelijk effect/onaanvaardbaar tijdelijk effect Kon niet worden berekend

Geen MKN Beperkt tijdelijk effect

Enkel voor chlorides is er een relevant (onaanvaardbaar) tijdelijk effect in de Moervaart (worst-case). Echter realistische geloosde concentraties zullen een stuk lager zijn en bijkomend is er in het kanaal Gent-Terneuzen geen milieudoelstelling opgenomen voor chlorides. Voor totale Pt is er een relevant (aanvaardbaar) tijdelijk effect in de Moervaart, in het kanaal Gent-Terneuzen is dit beperkt tijdelijk effect.

NV Enviro+

november 2014

118

Definitief MER

NV Cargill Gent

Zoals in de effectbeoordeling in de referentiesituatie, heeft NV Cargill geen bijzondere lozingsnormen voor de probleemparameters van de waterbodem. Aangezien het effect voor totaal zink als beperkt kan worden beschouwd, kan besloten worden dat NV Cargill geen effect heeft op de waterbodemkwaliteit. Uit de testen blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Daphnia het meest gevoelige organisme is. Een bijkomende staalname en test is gebeurd op Daphnia. Het effect is niet-acuut toxisch.

Huishoudelijk afvalwater Er zullen bijkomend 14 personen tewerk gesteld worden. Er zijn momenteel 3 KWZI’s aanwezig, voorzien voor 72 IE, aangezien een groot aantal personen werken in een dagdienst met glijdende uren / ploegensysteem. Van het bijkomend aantal werknemers kan zal enkel één persoon in dagdienst aanwezig zijn met vaste uren, de andere personen werken in ploegenstelsel of met glijdende uren. Dit zorgt dat bijkomend afvalwater verwerkt kan worden op de huidige KWZI’s. Een uitbreiding van het lozingsdebiet zal moeten worden aangevraagd. Koelwater Het koelwatersysteem is een once-through systeem. Aangezien er in de toekomstige situatie minder koelwater zal worden geloosd, er wordt namelijk met koeltorens gewerkt, kan dit als positief worden beoordeeld. In het bedrijf worden temperatuursmetingen uitgevoerd op het inkomende en het uitgaande koelwater. Een gemiddeld verschil tussen inkomend en uitgaand bedraagt 5,4°C en zal in de toekomst 3 gelijkaardig blijven. Rekening houdende met het geloosde koelwater (1500 m /uur) en het gemiddelde debiet van de Moervaart, bedraagt de maximale temperatuurstijging 1,66 °C. Aangezien het 3 koelwaterdebiet van 1.500 m /uur hoger is dan het laagwaterdebiet van de Moervaart, zal in worstcase de temperatuursstijging meer dan 3°C zijn. De warmtepluim, berekend bij T groter of gelijk aan 30°C, bedraagt in een gemiddelde situatie 0,13. De warmptepluim, berekend in worst-case, bedraagt meer dan 1. In het kanaal Gent-Terneuzen is de impact nihil, zowel worst-case als op basis van gemiddeld debiet. De berekening is gebaseerd op CIW beoordelingssystematiek warmtelozingen op een afstand van 800 m en een breedte van het kanaal van 45 m, met een warmteoverdrachtscoëfficiënt van 40 W/m2.

7.1.8

Alternatieven

Gezien reeds voorgaande worstcase berekening, wordt rekening houdende met de installatie van de WKK i.p.v. boiler, geen bijkomende impact verwacht naar wateremissies. Bij het alternatief van de semi-raffinage zal geen gebruik worden gemaakt van de semi-deodoriser. Dit alternatief heeft geen invloed op het lozen van huishoudelijk afvalwater en koelwater zoals hierboven beschreven. Enkel het geloosd afvalwater debiet zal iets wijzigen t.o.v. hierboven beschreven. Tabel 7.27: gemiddelde lozingssituatie alternatief semi-raffinage

gemiddelde situatie NA UITBREIDING Crush - extractie

NV Enviro+

debiet

COD

N

P

SO4

13,1 m³/u

10 000 mg/l

22 mg/l

2 mg/l

100 mg/l

november 2014

119

Definitief MER

NV Cargill Gent

Koeltoren spui crush

2,6 m³/u

100 mg/l

0 mg/l

1 mg/l

Semi refinery cleaning

0,5 m³/u

90 000 mg/l

30 mg/l

15 mg/l

Semi refinery process

1,6 m³/u

7 500 mg/l

50 mg/l

500 mg/l

Deodoriser

2,3 m³/u

9 800 mg/l

5 mg/l

5 mg/l

KT refinery

2,6 m³/u

100 mg/l

0 mg/l

1 mg/l

Biodiesel

0,5 m³/u

100 000 mg/l

30 mg/l

15 mg/l

Hergebruik in DT

-5,0 m³/u

9 908 mg/l

14 mg/l

3 mg/l

Regenwater

6,0 m³/u

100 mg/l

5 mg/l

5 mg/l

11 622 mg/l

19 mg/l

46 mg/l

1 281 mg/l

211,5 kg/u

0,34 kg/u

0,84 kg/u

21,5 kg/u


18,2 m³/u


24,2 m³/u

8 765 mg/l

15 mg/l

36 mg/l

964 mg/l

212,1 kg/u

0,37 kg/u

0,87 kg/u

21,5 kg/u

3

Het gemiddelde uurdebiet (met regenwater) wordt 24 m /uur. Het gemiddelde jaardebiet wordt 18 3 3 3 m /uur x 24 x 365 + 5.470 m (zie Tabel 7.23 Toekomstige situatie hemelwater) = 163.150 m /jaar (of 3 0,10 m /ton koolzaad verwerking (1.600.000 ton koolzaadverwerking) cfr. tabel 5.1). Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij normale omstandigheden de norm van 1.500 mg/l gemiddeld gehaald kan worden. Echter indien biodiesel en raffinage niet werken kan de sulfaat norm stijgen tot 1.700 mg/l, in een gemiddelde situatie. Bijgevolg wordt een norm aangevraagd van 3.000 mg/l, gezien de variatie die kan optreden. Tabel 7.28 berekening maximale lozingssituatie alternatief semi-raffinage

maximale situatie NA UITBREIDING debiet

COD

N

P

SO4

Crush - extractie Koeltoren spui crush Semi refinery cleaning Semi refinery process Deodoriser

16,1 m³/u 3,9 m³/u 0,8 m³/u 4,0 m³/u 3,5 m³/u

10 000 mg/l 100 mg/l 90 000 mg/l 7 500 mg/l 9 800 mg/l

22 mg/l 0 mg/l 30 mg/l 50 mg/l 5 mg/l

2 mg/l 1 mg/l 15 mg/l 500 mg/l 5 mg/l

100 mg/l

KT refinery Biodiesel Hergebruik in DT Regenwater

2,6 m³/u 0,5 m³/u 0,0 m³/u 10,0 m³/u

100 mg/l 100 000 mg/l 9 860 mg/l 100 mg/l

0 mg/l 30 mg/l 10 mg/l 5 mg/l

1 mg/l 15 mg/l 4 mg/l 5 mg/l


31,4 m³/u

10 955 mg/l 343,5 kg/u

19 mg/l 0,61 kg/u

66 mg/l 2,07 kg/u

786 mg/l 21,5 kg/u


41,4 m³/u

8 330 mg/l 344,5 kg/u

16 mg/l 0,66 kg/u

51 mg/l 2,12 kg/u

596 mg/l 21,5 kg/u

3

Het maximale uurdebiet wordt ingeschat op 41 m /uur (incl. hemelwater). Deze debieten zijn enkel in worst-case scenario en zullen in een normale situatie niet voorkomen. 3

Het maximale jaardebiet wordt bijgevolg 31 m /uur(zonder regenwater) x 24uur x 365dagen + de maximale hoeveelheid hemelwater afgevoerd via bedrijfsmatig afvalwater. De maximale 3 hemelwatertoevoer bedraagt (zie Tabel 7.22 Toekomstige situatie verhardingen) 5.470 m . Bijgevolg 3 zal maximaal 277.030 m worden geloosd.

NV Enviro+

november 2014

120

Definitief MER

NV Cargill Gent

De waterbalans zal iets wijzigen in dit alternatief, gezien het minder verbruik van citroenzuur. Dit maakt dat volgende waterbalans van toepassing is. Tabel 7.29: waterbalans alternatief

Waterbalans toekomst IN (m³)

UIT (m³)

Kanaalwater

8760000

Kanaalwater

8738100

Stadswater

25500

Afvalwater

163150

Demiwater

200000

Product uit

201656

Water koeltorens

374400

Regenwater

5470

Sanitair

3630

Product in

109704

Stoomafblaas

4878,268

Chemicaliën

3312

Verdamping

321005

Kanaalwaterverlies

21900

Afgevoerd

9430

TOTAAL

9478386

TOTAAL

9441850

Waterbalans toekomst (m³)

36537

Afwijking (%)

0,39

De impact werd eveneens berekend voor dit alternatief. Gezien de kleine wijzigingen t.o.v. projectsituatie, is de impact gelijk. Enkel voor chlorides is er een relevant (onaanvaardbaar) tijdelijk effect in de Moervaart (worst-case). Echter realistische geloosde concentraties zullen een stuk lager zijn en bijkomend is er in het kanaal Gent-Terneuzen geen milieudoelstelling opgenomen voor chlorides. Voor totale Pt is er een relevant (aanvaardbaar) tijdelijk effect in de Moervaart, in het kanaal Gent-Terneuzen is dit beperkt tijdelijk effect. Aangezien het effect voor totaal zink als beperkt kan worden beschouwd, wordt de impact op de waterbodemkwaliteit niet verder bekeken. Uit de testen blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Daphnia het meest gevoelige organisme is. Een bijkomende staalname en test is gebeurd op Daphnia. Het effect is niet-acuut toxisch.

7.1.9    

Milderende maatregelen Waar nodig dient hemelwater te worden aangewend voor laagwaardige toepassingen, dit kan gebeuren ter hoogte van de food-truck loading area. Blijvende opvolging van overschrijding van N-concentraties en concentraties aan sulfaten opvolging van het geloosde afvalwater via ecotoxtesten, waarbij getest wordt op het meest gevoelige organisme. Het bedrijf dient zijn milieuvergunning als volgt aan te passen: o Bijkomende voorwaarde voor totale Zn: 10 x IC of 2 mg/l o Bijkomende voorwaarde voor sulfaten: 3.000 mg/l 3 o Lozingsdebiet van 277.000 m /jaar

NV Enviro+

november 2014

121

Definitief MER

NV Cargill Gent

o o

3

Lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater wijzigen tot 3.630 m /jaar en wijziging naar 3 KWZI’s (i.p.v. 4). 3 Vermindering van het lozen van het koelwater tot maximaal 1500 m /uur.

7.1.10 Leemtes in de kennis Het ontbreken van bepaalde gegevens, zoals totale N en totale Zn concentratie in meetpunt VMM.

7.2 LUCHT 7.2.1

Afbakening studiegebied

Het deeldomein lucht heeft betrekking op de atmosferische milieueffecten in de onderste luchtlagen van de troposfeer. Het studiegebied omvat de totaliteit van het gebied waarbinnen de effecten van de atmosferische emissies zich kunnen voordoen. Er wordt voorgesteld om de effecten te beschouwen die het gevolg zijn van de totaliteit van geleide en niet-geleide emissies gekoppeld aan de exploitatie van Cargill. Aan de hand van dispersieberekeningen (zie verder) wordt nagegaan tot op welke afstand deze effecten zich laten gevoelen. Op basis van de gegevens beschikbaar op het ogenblik van de redactie van dit MER werd aangenomen dat de relevante atmosferische effecten zich binnen een straal van maximaal 4 km rond het projectgebied voordoen. Het studiegebied wordt dan ook afgebakend als een vierkant met een zijde van 8 km met het bedrijf in het centrum.

7.2.2

Methodologie

Voor de bepaling van de effecten van de atmosferische emissies op de luchtkwaliteit worden achtereenvolgens en systematisch onderzocht: Welke de kenmerken zijn van de atmosferische emissies van de inrichting in de bestaande situatie of referentiesituatie. Er wordt onderscheid gemaakt tussen geleide emissies (via puntbronnen) en niet-geleide emissies (diffuse bronnen). Geur wordt als een bijzondere vorm van atmosferische (niet geleide) verontreiniging beschouwd; Wat de huidige kwaliteitskenmerken zijn van de lucht in de omgeving van het bedrijf en op welke wijze deze door de atmosferische emissies van de inrichting wordt beïnvloed; In welke mate de samenstelling en/of hoeveelheid van de atmosferische emissie in de geplande situatie effectieve wijzigingen zal ondergaan ten opzichte van de bestaande situatie; In welke mate de bestaande én in de toekomst voorziene remediërende installaties en systemen overeenstemmen met de Beste Beschikbare Technieken. In hoeverre een wijziging van de luchtkwaliteit moet worden verwacht als gevolg van de verderzetting van de geplande uitbreiding, en in voorkomend geval welke milderende maatregelen moeten genomen worden. Ten behoeve van de impactbepaling, waarbij de toekomstige immissiebijdragen (IB) en resulterende immissiewaarden (IW) worden berekend, worden dispersieberekeningen uitgevoerd. Uitgaande van al deze gegevens wordt een beoordeling gemaakt van de geplande situatie. In overeenstemming met het richtlijnenboek lucht, worden de te onderzoeken parameters (waarvoor een overdrachtsberekening dient te geschieden) geselecteerd, met name deze waarvoor één van volgende voorwaarden geldt:

NV Enviro+

november 2014

122

Definitief MER

NV Cargill Gent



de totale atmosferische emissievracht van de polluent op jaarbasis is groter dan de drempelvrachten voor opname in het integraal milieujaarverslag;  de polluent kan geïdentificeerd worden als een kritische parameter. Een kritische parameter is een parameter waarvoor de gemeten waarde in de omgeving groter is dan 80% van de milieukwaliteitsnorm;  ¨polluenten met de risicozinnen R40, R45, R46, R48, R49, R60, R61 (o.a. carcinogeen, mutageen, reprotoxisch) worden steeds mee bestudeerd. Voor de immissiebepaling wordt het IFDM-model gebruikt. Als significantiekader voor de beoordeling van gemiddelde berekende immissiebijdragen (IB) en/of aantal overschrijdingen, wordt het in het geactualiseerd richtlijnenboek Lucht (januari 2012) voorgestelde kader gehanteerd. De begrenzingen uit het richtlijnboek worden aangehouden. Om de werkbaarheid te verhogen werd het voorgestelde kader aangevuld en werden deze grenzen weergegeven als intervallen. Dit heeft als gevolg dat een nieuwe klasse, “geen aantoonbare impact” is toegevoegd. Daarnaast werd aan ieder klasse ook een score toebedeeld. Tabel 7.30 Significantiekader gemiddelde immissiebijdragen en/of aantal overschrijdingen

Omschrijving

Toekenning bij disc. lucht

Score

Geen aantoonbare impact

De berekende IB is minder dan of gelijk aan 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde

0

Beperkte bijdrage

De berekende IB bedraagt meer dan 1% en ten hoogste 3% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde

-1

Belangrijke bijdrage De berekende IB bedraagt meer dan 3% en ten hoogste 10% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde

-2

Zeer belangrijke bijdrage

De berekende IB bedraagt meer dan 10% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde

-3

De resultaten van de toetsing van jaargemiddelden worden gekoppeld aan milderende maatregelen, meer bepaald:  beperkte bijdrage: Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, tenzij de MKN in de referentiesituatie reeds voor 80% ingenomen is (link met milieugebruiksruimte).  belangrijke bijdrage: Milderende maatregelen moeten gezocht worden in het MER met zicht op implementatie ervan op korte termijn.  zeer belangrijke bijdrage: Milderende maatregelen zijn essentieel. Voor de toetsing van percentielen en/of omstandigheden die niet volledig met gemiddelden kunnen beoordeeld worden is een ander toetsingskader van kracht. Tabel 7.31Significantiekader immissiebijdragen en/of aantal overschrijdingen, andere dan gemiddelden

Omschrijving


Score

Geen aantoonbare impact

De berekende IB bedraagt is minder dan of gelijk aan 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde

0

Beperkte bijdrage


-1

NV Enviro+

november 2014

123

Definitief MER

NV Cargill Gent

Omschrijving


Score

belangrijke bijdrage


-2

Zeer belangrijke bijdrage

De berekende IB is meer dan 20% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde

-3

Er wordt geen link met het stellen van milderende maatregelen gelegd, maar de noodzaak eraan moet in het MER wel worden beoordeeld en gerapporteerd. Voor de hinder- en gezondheidseffecten gekoppeld aan de potentiële emissies wordt verwezen naar de discipline mens hinderaspecten. Om de luchtkwaliteit te evalueren, worden de immissieconcentraties (concentraties in de omgevingslucht) getoetst aan de bestaande normen en richtwaarden. Deze normen en richtwaarden hebben tot doel: 

de gezondheid en het welzijn van de omwonenden te vrijwaren;



de hinder tot een minimum te beperken;



de verontreiniging van de verschillende compartimenten binnen aanvaardbare grenzen te houden.

De normen, richtwaarden en beleidsdoelstellingen zijn opgenomen in Bijlage 12 L1 en hebben betrekking op de verontreinigende stoffen: koolmonoxide (CO), stikstofdioxide (NO 2), zwaveldioxide (SO2), fijn stof (PM10) , zeer fijn stof (PM2,5), zware metalen (Ni en V), dioxines, KWS (tolueen, benzeen en xyleen), PAK’s, chloriden en verzurende depositie.

7.2.3

Referentiesituatie

7.2.3.1

Actuele luchtkwaliteit in het studiegebied

De ligging van de meetstations waarnaar verwezen wordt in dit hoofdstuk wordt weergegeven in Figuur L1 in bijlage 12. meetstation gemeente straat Lambert X Lambert Y parameters SO2, NOX, 44R731 Evergem Doornzelestraat 105947 201811 PM10, PM2,5 SO2, NOX, 44R740 St-Kruis-Winkel Schuitstraat 110815 204603 PM10 44M702 Ertvelde Spiedamstraat 107569 206396 NOX

Zwaveldioxide Eind 2012 beheerde de VMM 34 meetstations voor SO 2-metingen. De meetstations in het studiegebied en de gemeten luchtkwaliteit worden weergegeven in Tabel 7.29. Tabel 7.32 Gemeten concentraties SO2 (dagwaarden) in het studiegebied

meetstation

gemiddelde 3

44R731 44R740

NV Enviro+

maximum 3

(µg/m )

(µg/m )

3 2

22 25

november 2014

124

Definitief MER

NV Cargill Gent

Alle meetstations in het studiegebied voldoen in 2012 aan de uurgrenswaarde, de daggrenswaarde en 3 de alarmdrempel voor SO2. Er werden evenmin uurwaarden boven de 350 µg/m gemeten. De WGOrichtwaarde van 20 μg/m3 als daggemiddelde werd op de twee meetplaatsen overschreden. De richtwaarde van 500 μg/m³ over 10 minuten kunnen we niet toetsen, aangezien het kleinste tijdsinterval waarvoor metingen beschikbaar zijn, 30 minuten bedraagt. Stikstofoxiden Eind 2012 beheerde de VMM 60 meetstations voor NOx-metingen. De luchtkwaliteit gemeten in het studiegebied wordt weergegeven in Tabel 7.30. Tabel 7.33 Concentraties NO2 en NO (uurwaarden) in het studiegebied in 2012

meetstation 44M702 44R731 44R740 VLAREM-grenswaarde

NO2 gemiddelde

maximum

NO gemiddelde

maximum

(µg/m³)

(µg/m³)

(µg/m³)

(µg/m³)

23 27 26 40

101 109 92 200

7 9 8

303 371 232

Alle meetstations in het studiegebied respecteren de alarmdrempel en de uurgrenswaarde en de 3 jaargrenswaarde voor NO2. De WGO-richtwaarde van 200 μg/m als uurgemiddelde wordt evenmin overschreden. Ozon Eind 2012 zijn er 19 meetstations op de grond in werking. Van het meetstation in het studiegebied (44R740) wordt de gemeten luchtkwaliteit weergegeven in Tabel 7.31. Tabel 7.34 Concentraties O3 in het studiegebied (44R740)

parameter

O3 3

(µg/m ) gemiddelde uurwaarde maximum uurwaarde maximum dagwaarde gemiddeld dagelijks 8-uurgemiddelde maximum dagelijks 8-uurgemiddelde AOT40veg in 2012 AOT40veg (5j gem 2008-2012)

40 202 97 59 174 6.350 6.111

Tabel 7.35 Overschrijdingen van de EU-normen en WGO-norm in 2012 in het studiegebied (44R740)

parameter

O3

EU-informatiedrempel aantal uren > 180 aantal dagen met 1u > 180 EU-alarmdrempel aantal uren > 240 aantal dagen met 1 u > 240 EU-streefwaarde gezondheid aantal dagen met max. 8u > 120

NV Enviro+

4 2 0 0 8

november 2014

125

Definitief MER

NV Cargill Gent

parameter

O3

aantal dagen (3j gem 2010-2011-2012) met max 8u > 120 WGO aantal dagen met max. 8u > 100

10 17

Van 24 tot 27 juli was er een smogepisode. Tijdens deze periode wordt de EU-informatiedrempel van 180 μg/m³ op nagenoeg alle meetplaatsen in Vlaanderen overschreden, zo ook in Sint-Kruis-Winkel 3 (202 µg/m op 26 juli). Dit meetstation kende 2 ozondagen (dagen met 1u > 180 µg/m³). De EU-alarmdrempel (> 240 µg/m³ gedurende een uur) werd niet overschreden. De EU-streefwaarde voor de gezondheid, namelijk het 3jaargemiddelde aantal dagen waarop het hoogste ozon 8-uurgemiddelde 120 μg/m³ overschrijdt en dat vanaf 2010 niet groter mag zijn dan 25, werd gehaald (zoals in de rest van Vlaanderen. De Europese langetermijndoelstelling, zijnde geen enkele overschrijdingen van het hoogste 8-uurgemiddelde boven de 120 μg/m³, wordt niet gehaald. De WGO-norm van 100 μg/m³ als hoogste 8-uurgemiddelde per dag is strenger dan de Europese langetermijndoelstelling. Deze wordt ruimschoots overschreden (zoals in elke Vlaamse meetplaats). De EU-streefwaarde voor de bescherming van de vegetatie (AOT40veg) van 18.000 (μg/m³).uren als 5-jaargemiddelde, wordt gehaald. De langetermijndoelstelling van 6.000 (μg/m3).uren per jaar wordt niet gehaald. 2012 is globaal gezien een gunstig ozonjaar: er is weinig overlast voor de gewassen en weinig voor de volksgezondheid. Ondanks de ernstige ozonsmogepisode eind juli, waarbij de informatie- en alarmdrempel werden overschreden, bleven de ozonconcentraties dankzij de gunstige weersomstandigheden laag. Fijn stof Eind 2012 meet de VMM op 35 locaties PM10 en op 12 locaties PM2,5. Van de meetstations in het studiegebied wordt de gemeten luchtkwaliteit weergegeven in Tabel 7.33. Tabel 7.36 Gemeten concentraties PM10 (uurwaarden en dagwaarden) en PM2,5 (uurwaarden) in het studiegebied in 2012

PM10 gemiddeld e

meetstation

44R731 44R740 VLAREM grenswaarde 2012 indicatieve grenswaarde *n.g.= niet gemeten

maximum uurwaard e

maximum dagwaard e

(µg/m3)

(µg/m3)

(µg/m3)

28 28 40

156 203

105 97 50

aantal dagen met dagwaard e > 50 µg/m³ 38 32 35

PM2,5 gemiddeld e

maximu m

(µg/m3)

(µg/m3)

18 n.g. 27

148 n.g.

20

Uit Tabel 7.33 blijkt dat: 

NV Enviro+

beide meetstations in het studiegebied in 2012 de jaargrenswaarde van 40 μg/m³ voor PM10 respecteren;

november 2014

126

Definitief MER

NV Cargill Gent



het station in Evergem (44R731) in 2012 de daggrenswaarde voor PM 10 overschrijdt (meer dan 35x/jaar een dagwaarde boven 50 µg/m³); in Sint-Kruis-Winkel wordt aan deze grenswaarde voldaan;



het meestation in Evergem (44R731) in 2012 de jaargrenswaarde + overschrijdingsmarge (27 μg/m³ in 2012), de toekomstige jaargrenswaarde (25 μg/m³ tegen 2015) en ook de indicatieve grenswaarde (20 µg/m³ tegen 2020) voor PM 2,5 respecteert.

Interpolatiekaarten De VMM stelt een geoloket ter beschikking waarop de luchtkwaliteit in Vlaanderen gebiedsdekkend wordt benaderd. Deze benadering is gebaseerd op meetresultaten in combinatie met een interpolatiemodel. Er wordt enkel gefocust op de concentraties van NO 2 en PM10 omdat het naleven van de Europese grenswaarden voor deze verontreinigende stoffen het meest kritiek is in Vlaanderen. Het geoloket maakt gebruik van de RIO-Corine interpolatietechniek die gebruik maakt van satellietlandgegevens (CORINE dataset). De techniek laat toe de luchtverontreiniging in te schatten op plaatsen waar geen metingen gebeuren. Via deze methode berekende de VMM voor elke roostercel (4x4 km) in Vlaanderen een jaargemiddelde concentratie. De berekeningsmethode kan echter een over- of onderschatting geven op bepaalde plaatsen. De interpolatiekaarten bevatten een gemiddelde waarde over de laatste drie jaar (2010-2012). De jaargemiddelde concentraties in het studiegebied zijn opgenomen in Tabel 7.34. Tabel 7.37 Interpolatiewaarden NO2 en PM10 ter hoogte van het projectgebied.

parameter

2010

2011

2012

gemiddelde

eenheid

stikstofdioxide (NO2), jaargemiddelde fijn stof (PM10), jaargemiddelde aantal overschrijdingen norm PM10 dagggemiddelde

g.g. 33 42

g.g. 35 59

27 31 41

g.g. 33 47

µg/m³ µg/m³ /

Hieruit blijkt dat de jaargemiddelde concentraties NO 2 en PM10 globaal gezien voldoen aan de grenswaarden. Lokaal kunnen er echter overschrijdingen optreden. De grenswaarde voor het PM10-daggemiddelde (maximaal 35 x boven het daggemiddelde van 50 µg/m³) wordt overschreden. De interpolatiewaarden voor het aantal overschrijdingen van het PM10-daggemiddelde bevestigen de algemene trend in Vlaanderen voor 2011: op alle Vlaamse meetstations worden er meer overschrijdingen vastgesteld door een – voor stofverontreiniging – ongunstig voorjaar. 7.2.3.2

Overzicht emissiebronnen

De bronnen van geleide emissies zijn: -

3 emissiepunten van stookinstallaties (Tabel 7.35)

-

6 emissiepunten van procesinstallaties (Tabel 7.36).

Onderstaande tabel geeft het overzicht weer van alle geleide bronnen van de Cargill in de referentiesituatie. Tabel 7.38 Overzicht geleide emissiepunten stookinstallaties in de referentiesituatie

Emissiepunt

Installatie

1 2 3

HD standardkessel (CMI ketel) LD loosketel Zaaddroger

NV Enviro+

Vermogen (MW) 34 10,200 8,127

november 2014

Brandstof aardgas aardgas aardgas

Hoogte emissiepunt (m) 31 16 27

127

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.39 Overzicht geleide emissiepunten procesinstallaties in de referentiesituatie

Emissiepunt

Installatie

Emissies

4

Droger koeler (DOTA)

5 6

Zeefschroef E68 Gasscrubber extractie (E700)

7 8 9

Scrubber perserij Cycloon bulkflow Methanolemissiepunt biodiesel via centrale gaswasser

NMVOS, H2S, geur, stof NMVOS NMVOS, H2S, geur H2S, geur Stof NMVOS

Hoogte emissiepunt (m) 23

22 22 15,85 14,5 20

De ligging van de emissiepunten wordt weergegeven in bijlage 6. De bronnen van niet geleide of diffuse emissies zijn: 

Stofemissies bij het laden en lossen van schepen, treinen, vrachtwagens;



Stofemissies bij transportinstallaties;



Stofemissies bij opslagsilo’s;



Resthexaan in eindproduct;



Diffuse hexaanemissies bij abnormale omstandigheden.

De semiraffinage en de biodieselinstallatie veroorzaken geen relevante diffuse emissies. Dit blijkt uit studies van biodieselinstallaties op andere vestigingen (minder dan 0,005 kg/u). 7.2.3.3

Rapporteringsdrempel

In rubriek 7 van het deelformulier lucht van het IMJV wordt een overzicht gegeven van verontreinigende stoffen en hun drempelwaarde. Indien de totale emissie van het bedrijf de drempelwaarde overschrijdt dient de stof gerapporteerd te worden. In onderstaande tabel worden de drempelwaarden voor enkele relevante stoffen voor Cargill weergegeven: Tabel 7.40 Verontreinigende stoffen en broeikasgassen met hun drempelwaarde uit het IMJV

Verontreinigende stoffen en broeikasgassen

Drempelwaarde (ton/Jaar)

Emissiewaarde Cargill in 2013 (ton) (excl. abnormale emissies)

NV Enviro+

CO

200

1,6

NOX (als NO2)

50

21,5

diwaterstofsulfide

5

3,3

CO2

100.000

44.767

totaal stof

20

3,4

Hexaan

-

189

november 2014

128

Definitief MER

NV Cargill Gent

Verontreinigende stoffen en broeikasgassen

Drempelwaarde (ton/Jaar)

Emissiewaarde Cargill in 2013 (ton) (excl. abnormale emissies)

Methanol

-

4

Totaal NMVOS

20

193

De geleide emissies werden berekend op basis van meetresultaten. De diffuse hexaanemissies werden berekend met een massabalans.

NV Enviro+

november 2014

129

Definitief MER

7.2.3.4

NV Cargill Gent

Geleide emissies

Emissies stookinstallaties

Overzicht van de installaties In Tabel 7.38 worden de kenmerken van de stookinstallaties weergegeven. Tabel 7.41 Overzicht stookinstallaties

Type

CMI ketel

LD Loosketel

Zaaddroger

Algemeen

40 t/hr

12 t/hr

Bouwjaar

2008

1996

1996

Datum indienstname

nov/08

1996

1996

Milieuvergunningsdatum

12/04/2007

5/01/1996

14/08/1996

Lambertcoördinaat X (m)

109555

109542

109540

Lambertcoördinaat Y (m)

203298

203291

203420

Hoogte schouw (m)

31

16

27

Diameter schouw (m)

1,350 m

0,75

5,53

Warmtevermogen KW

34.000 KWth

Merk en type ketel

Waterpijp ketel

10.200 KWth 8.127 KWth Vlampijpketel 3 gangen nvt

Merk en type brander

Aardgasbrander Aardgasbrander Aardgasbrander Hoogcalorisch Hoogcalorisch Hoogcalorisch aardgas aardgas aardgas

Ligging emissiepunt

Kenmerken

Aard van de brandstof Brandstofverbruik per jaar Max. Werkingsuren per jaar

8760 uren

8760 uren

NOx

X

X

CO

X

X

CO2

X

X

8760 uren

Relevante parameters SO2

Stof Emissiebeperkende maatregelen

X X

maximaal gebruik van hoogcalorisch aardgas bijna 100%

maximaal gebruik van hoogcalorisch aardgas bijna 100%

Er is verder nog 1 (kleine) stookinstallatie van 350 kW (2 branders). Deze wordt als niet relevant beschouwd in vergelijking met bovenstaande bronnen (minder dan 1% van het totaal geïnstalleerde thermisch vermogen).

NV Enviro+

november 2014

130

Definitief MER

NV Cargill Gent

Van toepassing zijnde emissiegrenswaarden Alle installaties zijn nieuwe, middelgrote stookinstallaties (5 MW t.e.m. 50 MW). De van toepassing zijnde emissiegrenswaarden zijn deze van Hoofdstuk 5.43 van Vlarem II, en zijn gegeven in Tabel 7.39. De emissiegrenswaarden gelden voor een referentiezuurstofgehalte van 3 vol%, een temperatuur van 273,15 K en een druk van 101,3 kPa en na correctie voor het waterdampgehalte. In de milieuvergunning van 2007 (082/44021/438/3/A/9) werd volgende bijzondere voorwaarde opgenomen met betrekking tot emissie van stofdeeltjes:  LD Loosketel (voorheen ook stookolie als brandstof mogelijk): o bij een massastroom ≤ 500 g/h: 50 mg/Nm³ o bij een massastroom > 500 g/h: 25 mg/Nm³  Zaaddroger: o 4.300 ton/dag o Inzake de emissie van stof mag de emissiegrenswaarde bij een massastroom van meer dan 500 g/h de norm van 25 mg/Nm³ niet overschrijden. Tabel 7.42 Overzicht emissiegrenswaarden stookinstallaties

Installatie bron

% O2 CMI ketel LD Loosketel

Zaaddroger

stof Vlarem II Art. 5.43.2.10 3% O2 5 n.v.t. (bijzondere voorwaarde) n.v.t.

stof MV 2007

3% O2 ≤ 500 g/h: 50 mg/Nm³ > 500 g/h: 25 mg/Nm³ > 500 g/h: 25 mg/Nm³

SO2 Vlarem II Art. 5.43.2.10 3% O2 35 35

NOX Vlarem II Art. 5.43.2.10 3% O2 150 150

CO Vlarem II Art. 5.43.2.10 3% O2 100 100

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

De sectorale emissiegrenswaarden en meetverplichtingen zijn niet van toepassing op de zaaddroger. Zij vallen onder de uitzonderingsbepalingen van art. 5.43.1.2 van VLAREM II, met name onder punt 1° ‘installaties waarin de verbrandingsproducten worden gebruikt voor directe verwarming, droging of een andere behandeling van voorwerpen of materialen’.

Toetsing beschikbare emissiegegevens Volgens de bepalingen opgelegd in VLAREM II, Hoofdstuk 5.43, geldt een verplichte 3-maandelijkse meetfrequentie op de middelgrote stookinstallaties, waarvoor emissiegrenswaarden zijn bepaald (art. 5.43.2.20). De metingen zijn niet verplicht voor SO2 indien het gaat om stookinstallaties die voornamelijk met aardgas worden gevoed, en evenmin voor stof bij stookinstallaties die in hoofdzaak met gasvormige brandstoffen worden gevoed. In 2013 werden 4 maal emissiemetingen uitgevoerd op de CMI ketel en LD Loosketel. De resultaten van de metingen evenals de toetsing aan de van toepassing zijnde emissiegrenswaarden zijn in onderstaande tabellen samengevat.

NV Enviro+

november 2014

131

Definitief MER

NV Cargill Gent

De resultaten zijn uitgedrukt in normaalomstandigheden (0 °C, 101,3 kPa) bij het referentiezuurstofgehalte van 3 vol% in ‘droog’ gas. Met deze waarde wordt in de laatste rij de gemiddelde massastroom berekend. Tabel 7.43 Emissiemetingen in 2013 op de LD Loosketel uitgedrukt in mg/Nm³, behalve voor CO2 in vol%

datum

EGW Eenheid 14/02/2013 21/05/2013 13/09/2013 05/12/2013 gem. massastroom (kg/u)

debiet

Nm³/u 5100 5100 6200 8200

temp.

NOX bij actueel % O2 150 mg/Nm³ 97 85 75 81 0,520

°C 189 166 220 218

CO bij 3% O2

CO2 bij 3% O2

100 mg/Nm³ 6 8 4 5 0,035

mg/Nm³ 10,3 9,7 10,5 10,6 0,063

Voor stof zijn geen emissiemetingen van de LD Loosketel beschikbaar (gestookt met aardgas). Tabel 7.44 Emissiemetingen in 2013 op de CMI ketel uitgedrukt in mg/Nm³, behalve voor CO2 in vol%

datum EGW Eenheid 14/02/2013 21/05/2013 13/09/2013 05/12/2013 gem. Massastroom (kg/u)

debiet

temp.

Nm³/u 43.000 31.000 33.000 28.000

°C 65 65 83 84

NOX bij 3% O2 150 mg/Nm³ 83 85 86 74 2,767

CO bij 3% O2 100 mg/Nm³ 9 9 4 3 0,211

CO2 bij 3% O2 mg/Nm³ 10,5 9,7 10,4 10,6 0,348

De installaties voldoen aan de huidige emissiegrenswaarden. Voor CO 2 is geen grenswaarde van toepassing. Voor de zaaddroger zijn enkel stofemissiemetingen beschikbaar (enige parameter waarvoor bijzondere emissiegrenswaarde van toepassing is). Hierna wordt een overzicht gegeven van de metingen uitgevoerd in 2013. Voor de zaaddroger kon de meting slechts één keer doorgaan, gezien de installatie op de andere meetdagen buiten dienst was. Tabel 7.45 Emissiemetingen in 2013 op de zaaddroger uitgedrukt in mg/Nm³

datum

Eenheid EGW 14/01/2013

NV Enviro+

debiet droog gas Nm³/h 240.000

Concentratie Stof bij 3% O2 mg/3Nm³ 25 9,40

Massadebiet

g/h 2.256

november 2014

132

Definitief MER

NV Cargill Gent

Geleide NMVOS-emissies

Overzicht van de installaties In Tabel 7.43 worden de kenmerken van de 4 geleide VOS-emissiepunten gegeven, nl.: - de droger-koeler (DOTA): deze dient om het opgenomen vocht van het meel in de toaster te verdampen door beluchten van het meel met verwarmde lucht; - de zeefschroef E68: tussen de toaster en de meeldroger wordt het meel gecalibreerd in de zeefschroef, die voorzien is van een ontluchtingsschouw; - het absorptiesysteem E700: hier worden de dampen van de toaster en de extractor over twee absorptiekolommen gecondenseerd. De biologische gasscrubber zorgt sinds 2008 voor de nabehandeling van de emissies van het absorptiesysteem E700 (emissiepunt wordt evenwel nog steeds E700 genoemd; - de gaswasser van de biodieselinstallatie: hier worden de afgassen met (geringe hoeveelheden) methanol gewassen; de gereinigde lucht komt in de atmosfeer terecht. De luchtzuiveringstechnieken kunnen in bijlage 7 worden teruggevonden. Tabel 7.46 Overzicht NMVOS emissiepunten (referentiesituatie) Droger Koeler

Zeefschroef E68

Aborptie E700 final fan + bioscrubber final fan: 1/12/1980 bioscrubber: 2008

Gaswasser

DOTA

DT

1/12/1980

1/12/1980

Lambert x (m)

109470

109470

109470

109420

Lambert y (m)

203340

203340

203340

203420

Hoogte schouw (m)

23 m

22 m

18 m

23 m

Diameter schouw (m)

2,25

0,125

0,1

0,1

8760 uren

8760 uren

8760 uren

8760 uren

Relevante emissies

VOS nl hexaan

VOS nl hexaan

VOS nl hexaan

VOS nl methanol

Volumestroom (Nm³)

192.667 Nm³/h

10 Nm³/h

35 Nm3/h

60 Nm3/h

45

50

25

15

Afdeling

in gebruikname

Biodiesel

1/04/2008

Ligging

Kenmerken: Max. Werkingsuren/jaar

Temperatuure (°C)

1

2

Van toepassing zijnde emissiegrenswaarden Volgende algemene emissiegrenswaarden mag bij een massastroom vanaf 3 kg/h of meer de emissie van paraffinische koolwaterstoffen (= alkanen) (met uitzondering van methaan) niet meer dan 150 mg/Nm³ bedragen (Vlarem II, bijlage 4.4.2). Vanaf een massadebiet van 3 kg/h dient er volgens Vlarem II (bijlage 4.4.3) halfjaarlijks gemeten te worden. Methanol is niet opgenomen in Bijlage 4.4.2. Conform Vlarem II, artikel 4.4.3.1, §3, moet de stof dan gerekend worden tot de groep waarvan de stof wat betreft haar invloed op het milieu het meest nabijkomt. Rekening houdende met de toxciteit van methanol, wordt deze stof gerekend tot groep 10 van Bijlage 4.4.2, waarvoor een emissiegrenswaarde 1

Waarde gehanteerd in IMJV 2013; gemiddelde gebaseerd op debieten gemeten tijdens maandelijkse stofemissiemetingen 2 Waarde gehanteerd in IMJV 2013: gemiddelde gebaseerd op procesgegevens ventilator (final fan). De meetopening werd tijdens een onderhoudsstilstand eind 2013 aangepast zodat de debieten nu gemeten kunnen worden

NV Enviro+

november 2014

133

Definitief MER

NV Cargill Gent

geldt van 100 mg/Nm³ vanaf een massastroom van 2.000 g/h. Conform Bijlage 4.4.3 moeten deze stoffen vanaf deze massastroom 2.000 g/h driemaandelijks gemeten worden. Volgens de sectorale voorwaarden van Vlarem II Hoofdstuk 5.59 (activiteiten die gebruik maken van organische oplosmiddelen) mag bij de extractie van plantaardige en dierlijke vetten en raffinage van plantaardige oliën met een oplosmiddelenverbruik hoger dan 10 ton/jaar, de emissies niet meer mogen bedragen dan 0,8 kg/ton sojabonen (normale maling) en 1,0 kg/ton koolzaad (Bijlage 5.59.1, nr. 19). Dit is een totale emissiegrenswaarde (emissiegrenswaarde voor geleide en diffuse solventemissies). Wat betreft deze emissiegrenswaarde wordt verwezen naar het deel ‘Niet geleide emissies’.

Toetsing beschikbare emissiegegevens Hierna wordt een overzicht gegeven van de hexaanemissiemetingen die in 2013 werden uitgevoerd. Tabel 7.47 Overzicht hexaanemissiemetingen uitgevoerd in 2013

Datum

Schouw DOTA Debiet Concentratie Nm³/h mg/Nm³ 150 175.000 9,4 160.000 13,6

Absorptie E700 Debiet Concentratie Nm³/h mg/Nm³ 150 (*) 100 6.800

Massadebiet Massadebiet Eenheid kg/h kg/h EGW 3 3 14/02/2013 1,65 0,68 09/09/2013 2,18 (*) 13/09/2013 100 9.800 0,98 (*) Omdat er problemen waren met de debietsmetingen, werd voor de dagdagelijkse interpretatie van de meetresultaten een worst case waarde gehanteerd Gezien het massadebiet onder de drempelwaarde van 3 kg/h ligt, is de emissiegrenswaarde van 150 mg/Nm³ niet van toepassing. Momenteel is geen meetopening beschikbaar op de schouw E68 van de zeefschroef. De meetopening zal voorzien worden tijdens eerstkomende stilstand (voorzien juni 2014) en metingen opgestart. De laatst beschikbare emissieresultaten (2007) worden weergegeven in onderstaande tabel. Gezien het massadebiet ook hier onder de drempelwaarde van 3 kg/h ligt, is de emissiegrenswaarde van 150 mg/Nm³ niet van toepassing (noch de meetverplichting). Tabel 7.48 Overzicht hexaanemissiemetingen E68

Datum Eenheid EGW 14/03/2007 13/07/2007 21/09/2007 07/11/2007

NV Enviro+

Schouw E68 Debiet Concentratie Nm³/h mg/Nm³ 150 1.030 900 2.200 900 1.220 670 980 380

Massadebiet kg/h 3 0,93 1,98 0,82 0,37

november 2014

134

Definitief MER

NV Cargill Gent

Hierna wordt een overzicht gegeven van de methanolmetingen die in 2013 op de schouw van de gaswasser van de biodieselinstallatie werden uitgevoerd. Tabel 7.49 Overzicht methanolmetingen

Datum Eenheid EGW 13/03/2013 21/05/2013 13/09/2013 05/12/2013

Debiet Nm³/h 50 50 85 60

Gaswasser biodiesel Concentratie Massadebiet mg/Nm³ kg/h 100 2 32.000 1,6 17,1 <0,01 340 0,03 67 <0,01

Gezien het massadebiet onder de drempelwaarde van 2 kg/h ligt, is de emissiegrenswaarde van 100 mg/Nm³ niet van toepassing. Geleide stofemissies

Overzicht van de installaties In onderstaande tabel worden de kenmerken van de voornaamste geleide stofemissiebronnen weergegeven, m.n. droger-koeler (DOTA), de zaaddroger en de bulkflow cycloon. In de crush-afdeling zijn nog enkele tientallen emissiepunten (schouwen, uitlaten, afzuigingen, ...) aanwezig voorzien van ontstoffingsinstallaties (vnl. envelop- en mouwenfilters). Uit stofemissiemetingen uitgevoerd in 2010 blijken de stofemissies van deze overige emissiepunten verwaarloosbaar te zijn (ca. 0,02% van de in 2010 totaal effectief gemeten massastroom). Bijna alle geleide stofemissiepunten zijn voorzien van een stoffilter, met name: 42 punten in de crush-afdeling voorzien van een mouwen-, enveloppen- of sinterlamellenfilter. Een goed onderhouden mouwenfilter heeft een verwijderingsrendement van 99% tot 99,9% (bron: Gids luchtzuiveringstechnieken, VITO); enveloppenfilters en sinterlamellenfilters zijn varianten op de mouwenfilter (bron: Gids luchtzuiveringstechnieken, VITO en Factsheets luchtemissiebeperkende technieken, Infomil); de bulkflow en de DOTA zijn voorzien van een cycloonfilter. Het afscheidingsrendement van een cycloonfilter is 99% bij deeltjes van 50 µm (bron: Gids luchtzuiveringstechnieken, VITO). De zaaddroger is niet voorzien van een stoffilter. De werking van de zaaddroger wordt met het oog op de reductie van stofemissies dan ook tot een minimum beperkt. Tabel 7.50 Overzicht geleide stofemissiebronnen (referentiesituatie)

Droger Koeler

Zaaddroger

Bulkflow cycloon

Lambert x (m)

109470

109540

109530

Lambert y (m)

203340

203420

203370

23

27

27

2,25

5,53

0,9

8.760

8.760

8.760

Ligging

Hoogte schouw (m) Diameter schouw (m) Kenmerken Max. werkingsuren/jaar

NV Enviro+

november 2014

135

Definitief MER

NV Cargill Gent

Volumestroom (Nm³/h) Temperatuur (°C)

192.667

240.000

5.942

45

24

55

Van toepassing zijnde emissiegrenswaarden Wat betreft geleide stofemissies via de ontstoffingsinstallaties, emissiegrenswaarden opgelegd in Hoofdstuk 5.45 van Vlarem II.

zijn

geen

sectorale

Er dient bijgevolg getoetst aan de algemene emissiegrenswaarden van bijlage 4.4.2, nl. een emissiegrenswaarde van 150 mg/Nm³ bij een massastroom van ≤ 200 g/h en 20 mg/Nm³ bij een massastroom van meer dan 200 g/h. Daarnaast werd in de milieuvergunning van 2007 een voor de zaaddroger emissiegrenswaarde voor stof opgelegd van 25 mg/Nm³ bij een massastroom van meer dan 500 g/h.

Toetsing beschikbare emissiegegevens Van de belangrijkste stofemissiepunten (zaaddroger, bulkflow en DOTA) zijn de resultaten van de maandelijkse emissiemetingen van 2013 beschikbaar. Voor de zaaddroger kon de meting slechts één keer doorgaan, gezien de installatie op de andere meetdagen buiten dienst was. Er werd toen een concentratie van 9,40 mg/Nm³ gemeten bij een debiet van 240.000 Nm³/h (droog gas). Dit komt overeen met een uitstoot van 2.256 g/h. De emissie voldoet aan de emissiegrenswaarde (25 mg/Nm³). Tabel 7.51 Emissieresultaten stof van bulkflow en DOTA in 2013

Datum

Eenheid EGW-1 EGW-2 01/02/2013 01/03/2013 11/03/2013 08/04/2013 06/05/2013 27/05/2013 juni: stilstand 04/07/2013 05/08/2013 09/09/2013 08/10/2013 12/11/2013 09/12/2013

5700 6300 5700 5000 6400 6800

Bulkflow Concentratie droog mg/Nm³ 150 20 4,00 1,53 4,00 0,70 4,00 0,70

6900 5500 7300 5600 4500 5600

1,00 0,80 1,78 0,80 2,00 0,90

Debiet droog Nm³/h

DOTA Massadebiet

Debiet

Concentratie

Massadebiet

kg/h ≤ 200 g/h > 200 g/h 22,8 9,6 22,8 3,5 25,6 4,76

Nm³/h

174000 194000 200000 195000 193000 186000

mg/Nm³ 150 20 4,00 0,40 4,50 0,70 4,00 1,00

kg/h ≤ 200 g/h > 200 g/h 696 78 900 136 772 186

6,9 4,4 13,0 4,5 9,0 5,0

178000 166000 160000 260000 210000 196000

0,70 0,70 0,90 1,00 1,00 0,70

125 116 144 260 210 137

Uit Tabel 7.48 blijkt dat deze installaties voldoen aan de emissiegrenswaarden. Van deze stoffilters zijn slechts enkele recente (2013) emissieresultaten beschikbaar. Deze voldoen ruim aan de emissiegrenswaarden. In het kader van de stofstudie van 2010 werden ook een aantal

NV Enviro+

november 2014

136

Definitief MER

NV Cargill Gent

metingen uitgevoerd. Behoudens één meting (waarbij een concentratie van 0,67 mg/Nm³ gemeten werd) lagen alle resultaten beneden de detectielimiet. Geur Voor het in kaart brengen van de geuremissies in de referentiesituatie werden reeds een aantal studies uitgevoerd. Naar aanleiding van geurklachten rond het industrieterrein werd in 2010 op vraag van Milieu-inspectie i de geursituatie bij Cargill onderzocht . Op basis van de geurmetingen kon besloten worden dat het grootste aandeel van de totale geuruitstoot van Cargill NV toe te wijzen is aan de gaswasser van de perserij, tenminste als de bioscrubber van de extractie in werking is. Daarom werd aan Cargill NV gecommuniceerd dat opvolging/controle van dit emissiepunt aangewezen is. In dit project werd het geurverwijderingsrendement van de gaswasser (inclusief aeroxsystemen) (perserij) en bioscrubber (extractie) bepaald. Zowel voor waterstofsulfide, als voor geur bleek de gaswasser slechts matig te werken (35,6% geurverwijderingsrendement). De bioscrubber daarentegen wordt gekenmerkt door een zeer hoog geurverwijderingsrendement, nl. 99,4%. Zonder de bioscrubber zou de totale geuruitstoot van Cargill NV veel hoger zijn. Er werd echter vastgesteld dat de nodige aandacht/opvolging wordt gegeven aan accidentele lozingen. De scrubber wordt nl. soms gebypassed om veiligheidsredenen. De resultaten van de geurmetingen worden weergegeven in Tabel 7.49. Tabel 7.52 Resultaten olfactometrische emissiemetingen dec. 2010 en jan. 2011

Parameter

Uitlaat DOTA

X (m) Y (m) Hoogte (m) Diameter (m) Temperatuur (°C) Gemiddeld gasdebiet (Nm³/h, nat) Gemidd. geurconc. (ouE/m³) Geuremissie (ouE/s)

109.470 203.332 15 1 56 169.254 4.837 227.395

Gaswasser perserij (na aerox) 109.467 203.401 15 1 35 44.722 56.833 706.027

Bioscrubber extractie 109.457 203.337 15 1 20 139 294.608 11.375

ii

In de vervolgstudie werden olfactometrische en chemische analyses uitgevoerd ter evaluatie en/of selectie van luchtbehandelingssystemen. Daarnaast werden nieuwe geurmetingen op de aerox/scrubber installatie van de perserij gedaan, na vervanging van de ozongeneratoren. Dit laatste had geen merkbaar effect op het geurverwijderingsrendement. Wel dient opgemerkt dat de geurconcentratie na de gaswasser/aerox nu meer dan 7 keer lager was dan eerder opgemeten, nl. 7.513 ouE/m³ vs. 56.833 ouE/m³. Rekening houdend met een debiet van 44.722 m³/h betekent dit dat de geuruitstoot gereduceerd werd van 706.024 ouE/s naar 93.332 ouE/s. Op basis van de analyseresultaten bleek ook dat de ingangsconcentratie lager was in vergelijking met de vorige metingen (ca. 5 keer lager). Door het grote debiet is de DOTA ondanks de lage geurconcentratie een belangrijke geurbron. Gezien het dit hoge debiet, in combinatie met de relatief lage VOC-concentraties, wordt in de vervolgstudie opgemerkt dat de behandeling van afgassen van deze stroom naar verwachting economisch sterk kan doorwegen voor een relatief beperkt verschil. In theorie moet de luchtstroom te behandelen zijn door

NV Enviro+

november 2014

137

Definitief MER

NV Cargill Gent

een biofilter. Gezien het grote te behandelen debiet, zal deze biofilter weliswaar een oppervlakte moeten hebben van meer dan 1.000 m², wat moeilijk te realiseren is bij Cargill NV. Het verwezelijken van een betere dispersie door bijvoorbeeld een schoorsteenverhoging zou volgens deze studie nog de meest haalbare oplossing zijn, weliswaar economisch een grote investering Door de vervanging van het condensaat door stadswater als waswater, werd het rendement (op basis iii van chemische analyses) van de gaswasser van de perserij merkelijk verbeterd . In combinatie met de Aerox zal het rendement vermoedelijk hoger liggen, de beide rendementen mogen echter niet zomaar bij elkaar worden opgeteld daar de samenstelling bij deze nieuwe meting anders is dan tijdens de eerste meetcampagne (oktober-november 2012). De concentratie van een aantal naar geur toe belangrijke componenten, zeker de organische zwavelverbindingen en meer bepaald dimethylsulfide, blijft echter hoog. Gezien de hoge concentratie aan zwavelcomponenten is een chemische wasser het meest geschikt voor de behandeling van deze luchtstroom. Deze mogelijkheid wordt momenteel echter niet weerhouden, omdat een dergelijk systeem nefast is voor de waterzuivering. In mei 2013 werd vervolgens de bioscrubber doorgemeten om na te gaan of ook voor de luchtstroom van de perserij een bioscrubber zou kunnen gebruikt worden om de uitstoot van vluchtige organische zwavelcomponenten te reduceren. De bioscrubber behaalt immers een zeer goed verwijderingsrendement. Gezien het grote debiet na de stofwasser aan de perserij en de hoge belasting met wateronoplosbare organische zwavelcomponenten wordt het gebruik van een bioscrubber voor deze stroom afgeraden. In oktober 2013 werd door Olfascan een aantal scenario’s gemodelleerd met het oog op mogelijke iv maatregelen voor een verdere geurreductie . Uit deze studie bleek dat: de situatie waarin de bioscrubber continu gebypassed wordt, doet de contour van de grenswaarde ongeveer 2,6 keer verder reiken; het uit dienst nemen van de bestaande scrubber aan de perserij doet de contour van de grenswaarde slechts ongeveer 0,3 keer verder reiken; een extra behandeling van de deelstroom van de perserij, halveert de afstand waarover de grenswaarde overschreden wordt. Op basis van deze modelleringen werd aanbevolen om de frequentie van het bypassen van de bioscrubber zoveel mogelijk te verminderen en indien mogelijk de luchtstroom op momenten van bypass apart te behandelen Naar aanleiding van de studie besliste Cargill om – onafhankelijk van de voorgenomen uitbreiding – te investeren in twee nieuwe en grotere gasscrubbers (met de huidige in standby als 1 van de 2 nieuwe scrubbers aan onderhoud toe is) voor de extractie (E700 Final fan). Deze zal fungeren als reserve ingeval de andere bioscrubber buiten dienst is (zie bijlage 7 voor luchtzuiveringstechnieken). Daarnaast blijkt dat een verdere geurreductie aan de perserij een zinvolle investering is.

NV Enviro+

november 2014

138

Definitief MER

7.2.3.5

NV Cargill Gent

Niet geleide emissies

Niet geleide NMVOS-emissies

Beschrijving bronnen Volgens de solventboekhouding kunnen diffuse hexaanemissies herleid worden tot één van volgende groepen:  resthexaan in aanwezig in de eindproducten: o hexaan, aanwezig in soja- en koolzaadmeel o hexaan, aanwezig in ruwe ontslijmde soja- en koolzaadolie  diffuse hexaanemissies bij andere dan normale bedrijfsvoering: o kortstondige storingen in de werking van de desolventiser toaster o niet gecondenseerde desolventiser dampen bij productieopstart o desolventiseren van de installatie tijdens kortere of langere shutdown periodes.

Van toepassing zijnde emissiegrenswaarden Volgens de sectorale voorwaarden van Vlarem II Hoofdstuk 5.59 (activiteiten die gebruik maken van organische oplosmiddelen) mag bij de extractie van plantaardige en dierlijke vetten en raffinage van plantaardige oliën met een oplosmiddelenverbruik hoger dan 10 ton/jaar, de emissies niet meer bedragen dan 0,8 kg/ton sojabonen (normale maling) en 1,0 kg/ton raapzaad (Bijlage 5.59.1, nr. 19). Dit is een totale emissiegrenswaarde (emissiegrenswaarde voor geleide en diffuse solventemissies) en verliezen via de producten op basis van een solventboekhouding.

Toetsing beschikbare emissiegegevens In 2013 werd enkel koolzaad verwerkt. Uit de solventboekhouding van 2013 (zie Tabel 7.55) blijkt dat ruimschoots voldaan wordt aan de sectorale emissiegrenswaarden (die in feite een emissiegrenswaarde voor de totale emissies is en niet voor diffuse emissies alleen) nl. 1 kg/ton grondstof. Tabel 7.53 Solventemissies extractie

Verwerkte grondstoffen Koolzaad Sojabonen Totale geleide emissies Resthexaan in eindproducten Niet afgevangen emissies Diffuse emissies bij productiestops Totale diffuse emissies Totale emissies Totale emissies per ton verwerkte grondstof

825.689 0 26,2 114 20,7 36 170,7 196,9 0,24

ton ton ton ton ton ton ton ton kg/ton

Niet geleide stofemissies

Overzicht bronnen De potentiële diffuse stofbronnen kunnen als volgt geïdentificeerd worden:  opslag van stuifgevoelige producten;  transportsystemen voor stuifgevoelige producten;  productie-afdelingen met stuifgevoelige activiteiten;  vrachtwagenbelading;

NV Enviro+

november 2014

139

Definitief MER

  

NV Cargill Gent

scheepsbalans; scheepsbelading; stofopstuiving door verkeer.

Van toepassing zijnde voorwaarden In Hoofdstuk 4.4 van VLAREM II zijn in Afdeling 4.4.7 ‘Beheersing van niet-geleide stofemissies’ sectorale voorwaarden opgenomen met betrekking tot stofemissies die afkomstig zijn van de opslag van stuivende stoffen en van installaties waarbij stuivende stoffen worden getransporteerd of behandeld. In de milieuvergunning van Cargill nv Gent werd volgende bijzondere milieuvergunningsvoorwaarde opgelegd: “De exploitant is verplicht alles in het werk te stellen om diffuse emissies van fijn stof tegen te gaan in functie van het Europese BBT-rapport (BREF) voor open overslagbedrijven. De exploitant is te allen tijde in staat aan de bevoegde instanties aan te tonen dat hij alle mogelijke maatregelen heeft genomen ter voorkoming van diffuse emissies. Daartoe zal hij ook jaarlijks een rapport opmaken met opsomming van alle maatregelen die in het afgelopen jaar zijn genomen, alsmede de maatregelen die in de loop van het volgende jaar voorzien worden.” In december 2007 werd een rapport opgesteld door de VITO, waarbij de reductiemaatregelen voor diffuus stof t.o.v. de relevante BBT-voorstellen (BREF) voor open overslagbedrijven geëvalueerd werden op basis van de BREF-checklist. Dit rapport werd in juli 2009, februari 2011 en april 2013 geactualiseerd door SGS. In 2014 werd het rapport van 2011 geactualiseerd door Enviroplus. Tevens werd in dit rapport nagegaan of aan de sectorale voorwaarden van afdeling 4.4.7 wordt voldaan. Op 21 februari 2014 werd een bedrijfsrondgang uitgevoerd, waarbij de diverse stofbestrijdingsmaatregelen geëvalueerd en getoetst worden aan de BBT (BREF).

Emissies In opdracht van de Vlaamse Overheid werkte VITO een rekeninstrument uit dat toelaat de niet-geleide stofemissies (totaal stof, PM10 en PM2,5) door open overslagactiviteiten van stuivende stoffen in te schatten. De emissies zijn afhankelijk van de aard van de behandelde stoffen (de stuifcategorie), van de op- of overgeslagen hoeveelheid en van de wijze van overslaan. Ter beperking van de diffuse stofemissies worden volgende maatregelen genomen:  opslag van stuifgevoelige producten: de stuifgevoelige producten worden opgeslagen in gesloten silo’s zodat hier nagenoeg geen diffuse stofemissies kunnen optreden;  transportsystemen voor stuifgevoelige producten: alle transportsystemen zijn volledig afgesloten en voorzien van ontstoffingsinstallaties;  productie-afdelingen met stuifgevoelige activiteiten; dit zijn met name de reiniging, de voorbereiding, de vermaling en de biodieselfiltratie. Alle apparaten en machines voor het zeven, breken, pletten en vermalen bevinden zich in gesloten productiezones en zijn aangesloten op centrale filterinstallaties met mouwfilters; de (beperkte) emissies zijn reeds begrepen in de geleide stofemissies;  vrachtwagenbelading: de vrachtwagens worden beladen in volledig gesloten beladingstunnels. Open vrachtwagens worden na het beladen afgedekt. Tijdens het beladen worden de diffuse stofmissies afgezogen door een stofafzuigkap boven de laadbak;  scheepsbalans: is eveneens voorzien van een stofafzuigfilter. De installatie wordt bij gebruik volledig op onderdruk gehouden door een afzonderlijke mouwenfilter. De transportband en de

NV Enviro+

november 2014

140

Definitief MER

 

NV Cargill Gent

verladingstoren zullen worden vervangen; de timing is echter afhankelijk van de aanpassingen aan de kaaimuur van de Moervaart (door Afdeling Maritieme Toegang); scheepsbelading: maatregelen om de vrije valhoogte en de valsnelheid van het materiaal te reduceren; stofopstuiving door verkeer: de wegen zijn verhard en worden regelmatig gereinigd. Er geldt een algemene snelheidsbeperking van 15 km/h.

Het rekeninstrument laat slechts in beperkte mate toe om het effect van emissiereducerende maatregelen door te rekenen (enkel al of niet bevochtigd materiaal). Voor de berekening van de emissies bij het laden en lossen van koolzaad, sojabonen, koolzaadmeel en sojameel, wordt gezien de genomen maatregelen gerekend met de emissiefactoren voor directe open afslag (geen gebruik van transportbanden). Uit het overzicht van de stuifgevoeligheidsklassen voor diverse bulkmaterialen in de laatste worksheet van deze excel blijkt dat alle materialen vallen onder klasse 3. De emissiefactoren van het rekenmodel voor opslag hebben betrekking op open opslag en zijn bijgevolg niet van toepassing. Tabel 7.54 Berekende stofemissies van de aan- en afvoer van grondstoffen en producten (referentiesituatie) Doorzet (Mton/ jaar)

Emissiefa ctor TSP (g TSP/ton doorzet)

Emissiefa ctor PM10 (g PM10/ton doorzet)

Emissiefa ctor PM2.5 (g PM2.5/ton doorzet)

ton TSP/jaar

ton PM10/jaar

ton PM2.5/jaar

Afvoer meel via schepen

0,313

50,00

5,00

2,00

15,644

1,564

0,626

Aanvoer koolzaad via schepen

0,804

50,00

5,00

2,00

40,210

4,021

1,608

Afvoer meel via trucks

0,157

50,00

5,00

2,00

7,839

0,784

0,314

63,693

6,369

2,548

Benaming van het aan- of afvoertraject

Totaal

De totaal berekende stofemissie op jaarbasis bedraagt 63,7 ton totaal stof en 6,4 ton PM10.Hierbij dient opgemerkt dat er – eigen aan de problematiek van niet-geleide stofemissies – een belangrijke onzekerheid rust op de schatting van het emissietotaal. Zoals gezegd is de mogelijkheid om de impact van emissiereducerende maatregelen door te rekenen beperkt. Het emissietotaal geeft dus voornamelijk een aanduiding van de omvang van de emissies en hoe deze toe- of afnemen in functie van de jaarlijkse doorzet. Verkeersemissies Op basis van gegevens uit de discipline Mens – deeldiscipline Mobiliteit blijkt dat er in de huidige situatie per dag gemiddeld 38 vrachtwagens naar en van Cargill rijden en ongeveer 90 personenwagens (personeel). Het betreft m.a.w. afgerond ongeveer 260 voertuigbewegingen per dag, gegenereerd door het bedrijf. Een groot deel van de aan- en afvoer (o.a. koolzaad, sojabonen, olie, meel) gebeurt via scheepvaart. Dit transport wordt verzorgd door het naburige overslagbedrijf ESR (Eurosilo Rodenhuize Terminal) en Oiltanking Gent. Deze transporten vallen buiten het bestek van dit project.

NV Enviro+

november 2014

141

Definitief MER

7.2.3.6

NV Cargill Gent

Impactberekening en –beoordeling

Geloosde vuilvrachten in de omgevingslucht Voor de berekening van de geloosde vuilvrachten in de omgeving wordt uitgegaan van een continue productie, nl. 8.760 werkingsuren (worst case). De Loosketel werkt als een back-up voor de CMI ketel, zodat dit een overschatting is van de werkelijke situatie. Stikstofoxiden Tabel 7.55 Totale uur- en jaarvuilvrachten aan NOX (als NO2) (referentiesituatie)

Massastroom (kg/h) 2,77 0,52 3,29

Stoomketel CMI Stoomketel Loos Totaal Drempelwaarde IMJV

Werkingsuren (h/jaar) 7.656 600 8.760*

Jaarlijkse vuilvracht (ton/jaar) 21,192 0,312 28,8 50,0

(*) Theoretisch maximaal aantal werkingsuren

De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt niet overschreden.

Koolstofmonoxide (CO) Tabel 7.56 Totale uur- en jaarvuilvrachten aan CO (referentiesituatie)

Stoomketel CMI Stoomketel Loos Totaal Drempelwaarde IMJV

Massastroom (kg/h) 0,302 0,035 0,238

Werkingsuren (h/jaar) 7.656 600 8.760*

Jaarlijkse vuilvracht (ton/jaar) 1,554 0,021 2,085 200,0


De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt niet overschreden.

NMVOS Tabel 7.57 Totale uur- en jaarvuilvrachten geleide NMVOS (referentiesituatie)

Schouw DOTA Schouw E700 Schouw E68 Biodieselfabriek Totaal hexaan Totaal methanol Totaal NMVOS Drempelwaarde IMJV

Stof

Massastroom (kg/h)

Werkingsuren (h/jaar)

hexaan hexaan hexaan methanol

2,216 0,291 1,024 0,494 3,531 0,494 4,025

7.422 7.422 7.422 8.400 8.760* 8.760* 8.760*

Jaarlijkse vuilvracht (ton/jaar) 16,45 2,16 7,60 4,15 30,93 4,33 35,26 20


De opgegeven massastromen van de DOTA en de E700 verschillen van deze weergegeven in Tabel 7.44 omdat hier rekening wordt gehouden met de werkelijk gemeten debieten (DOTA op basis van in

NV Enviro+

november 2014

142

Definitief MER

NV Cargill Gent

2013 gemiddeld gemeten debiet bij maandelijkse stofmetingen, E700 op basis van procesgegevens ventilator). In 2013 werd op basis van de werkelijke werkingsuren een hexaanemissie berekend van 26,2 ton. Uit de solventbalans worden de diffuse emissies voor 2013 berekend (309 werkingsdagen). Tabel 7.58 Solventbalans voor 2013

Input I1 I2 I3

Hoeveelheid aangekochte oplosmiddelen Verschil in stock (per 1 januari) Hoeveelheid herbruikte oplosmiddelen

Output O1

261 ton 20 ton 140 m³/h * 309 dagen * 24 h x 0,66 = 685.238 ton/ jaar

Afgasemissies: dit zijn geleide hexaanemissies zeefschroef E68, Final Fan (E700) en DOTA O2 Geloosd in het afvalwater (verwaarloosbaar) O3 Resthexaan aanwezig in de eindproducten (meel + olie) – niet geleide emissies O4 Niet afgevangen emissies (door ontgassing extractie) O9 Diffuse emissies (grote stops en onderhoudsstops) Totale diffuse emissie LE O2+O3+O4+O9 Totale input I I1-I2+I3 Diffuse emissiewaarde LE / I 170,7 ton / 685.479 ton

16,45 + 2,16 + 7,60 = 26,2 ton 0 114 ton 20,7 ton 36 ton 114 ton + 20,7 ton + 36 ton = 170,7 ton 241 + 685.238 = 685.479 ton 0,02 %

Door extrapolatie naar een continue productie (365 dagen/jaar) worden de vrachten bekomen zoals weergegeven in Tabel 7.56. Tabel 7.59 Geleide en diffuse NMVOS emissies bij 365 productiedagen per jaar

Schouw DOTA Schouw E700 Schouw E68 Biodieselfabriek Totaal geleide (max.) Resthexaan in eindproduct Ontgassing extractiegebouw Totaal diffuse (continue) (max.) Andere diffuse emissies (discontinu)

NV Enviro+

Stof

Massastroom (kg/h)


hexaan hexaan hexaan methanol hexaan hexaan

2,216 0,291 1,024 0,494 4,025 15,360 2,789

7.422 7.422 7.422 8.400 8.760* 8.760 8.760

Jaarlijkse vuilvracht (ton/jaar) 16,45 2,16 7,60 4,15 35,26 134,66 20,7

hexaan

18,149

8.760*

158,98

hexaan

150

240

36

november 2014

143

Definitief MER

Totaal diffuse (max.) TOTAAL Drempelwaarde IMJV

NV Cargill Gent

hexaan NMVOS

194,98 230,24 20,0


Voor de referentiesituatie wordt een NMVOS-emissie berekend van in totaal 230,24 ton. De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt overschreden.

Fijn stofemissies (PM10) In volgende tabel worden de stofemissies berekend voor 365 productiedagen per jaar, op basis van de massastromen van 2013 (100% verwerking van koolzaad). Tabel 7.60 Stofemissies bij 365 productiedagen per jaar (100 % koolzaad)

Geleide emisies DOTA Zaaddroger Cycloon bulkflow Totaal geleide emissies Diffuse emissies Totaal Drempelwaarde IMJV

Massastroom (kg/h)


Jaarlijkse vuilvracht (ton/jaar)

0,314 2,257 0,011

7.422 432 7.422 8.760*

2,331 0,975 0,082 3,999 6,369 10,368 20

(*) Theoretisch maximaal aantal werkingsuren van de DOTA en de Bulkflow. Voor de zaaddroger werd een aantal werkingsuren van maximaal 510 uren verondersteld (extrapolatie bestaande situatie.

De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt niet overschreden. Gezien de verwerking van sojabonen stofintensiever is dan de verwerking van koolzaad, worden in onderstaande tabel de stofemissies berekend bij 100% verwerking van sojabonen, op basis van analyseresultaten tijdens een sojarun in 2012. Tabel 7.61 Stofemissies bij 365 productiedagen per jaar (100 % sojabonen)

Geleide emisies DOTA Zaaddroger Cycloon bulkflow Totaal geleide emissies Diffuse emissies Totaal Drempelwaarde IMJV

Massastroom (kg/h)



1,225 3,720 0,042 4,987

8.760 8.760 8.760 8.760*

10,73 32,59 0,37 43,69 12,15 55,84 20

(*) Theoretisch maximaal aantal werkingsuren.

De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt in dit geval wel overschreden.

NV Enviro+

november 2014

144

Definitief MER

7.2.3.7

NV Cargill Gent

Impact op de kwaliteit van de omgevingslucht

In onderstaande tabel worden de potentieel belangrijke polluenten geïdentificeerd. Tabel 7.62 Identificatie potentieel belangrijke polluenten (referentiesituatie)

Criteria

Parameter NO2 – jaargemiddelde NO2 – uurgemiddelde CO PM10 – jaargemiddelde PM10 – uurgemiddelde NMVOS: hexaan NMVOS: methanol

Jaarvracht > drempel IMJV?

Kritische parameter?

nee (NOX als NO2) nee

nee nee nee (**) nee ja g.g. g.g.

ja bij 100% soja ja (som NMVOS)

Polluent met risicozin R40, R45, R46, R48, R49, R60, R61? nee ja (R61) (ja) (ja) ja (R48) nee

Potentieel belangrijk? (*) nee nee nee ja ja ja

(*) De relevantie van de criteria worden tesamen geëvalueerd met de manier van uitstoot, de aanwezigheid van (gevoelige) bevolkingsgroepen in het studiegebied, de aanwezigheid van fauna en flora in de directe omgeving en reeds bestaande structurele klachten of onrust. (**) Er zijn geen meetstations in de omgeving van Cargill waar CO gemeten wordt. Alle Vlaamse meetstations respecteerden wel ruim de Europese grenswaarde van 10 mg/m³ als hoogste 8-uursgemiddelde van een dag alsook de WGO-richtwaarde over een uur (30 mg/m³) en 30 minuten (60 mg/m³). Er kan dus verondersteld worden dat ook in het studiegebied ruim aan deze grenswaarden wordt voldaan.

CO wordt niet als potentieel belangrijke parameter aanzien, gezien de wijze van uitstoot: CO wordt geëmitteerd door 2 stookinstallaties op een hoogte van 16 meter respectievelijk 31 meter. Samen met de beperkte emissievracht (1,6 ton op jaarbasis) en de huidige luchtkwaliteit (ruim voldaan aan grenswaarden) wordt deze parameter bijgevolg niet als potentieel belangrijke polluent aanzien. Methanol wordt niet afzonderlijk beoordeeld, omdat de individuele vuilvracht relatief beperkt is (4 ton op jaarbasis) en de toxiciteit beperkt is. Er bestaat geen afzonderlijke IMJV-drempelwaarde voor methanol. Daarnaast wordt het aspect geur wordt geëvalueerd gezien de extractie van plantaardige oliën en verwerking een geurgevoelige activiteit is en vanwege eerdere klachten bij omwonenden.

NMVOS Wat betreft de NMVOS-emissies worden in eerste instantie enkel de geleide emissies (DOTA, zeefschroef E68 en absorptiesysteem E700) gemodelleerd. Voor de NMVOS-immissies worden daggemiddelde waarden berekend. De resultaten geven het pluimmaximum van het 98-percentiel, het maximum en het gemiddelde van de berekende dagwaarden. Tabel 7.60 geeft een overzicht van de berekende pluimmaxima. De immissieconcentraties voor het 98-percentiel zijn grafisch weergegeven in onderstaande figuur. Tabel 7.63 Berekende pluimmaxima voor NMVOS (referentiesituatie)

Parameter Maximum (dag) P-98 (dag)

NV Enviro+

Berekend pluimmaximum (µg/m³) 38 20

november 2014

MIC (µg/m³) hexaan

MIC (µg/m³) methanol

145

Definitief MER

NV Cargill Gent

jaargemiddelde

4,31

900

2.600

Voor hexaan- en methanolimmissies zijn geen grens- of richtwaarden vastgelegd. Wel is er een MACwaarde beschikbaar voor hexaan in binnenlucht, nl. 90 mg/m³ en voor methanol 260 mg/m³ als MACTGG 8u. Hieruit kan een MIC-waarde (maximum immission concentration) voor buitenlucht worden berekend door de MAC-waarde te delen door een veiligheidsfactor van 100. Voor hexaan bedraagt de MIC-waarde bijgevolg 0,9 mg/m³ en voor methanol 2,6 mg/m³. Uit Tabel 7.60 blijkt dat de berekende immissieconcentraties ver beneden de MIC-waarden liggen.

figuur 7.8 P-98 (dagwaarden) van de NMVOS immissieconcentraties (referentiesituatie op basis van geleide emissies)

In onderstaande tabel wordt de berekende immissiebijdrage in de evaluatiepunten weergegeven. Tabel 7.65 NMVOS immissiebijdragen van Cargill (referentiesituatie op basis van geleide emissies)

NMVOS

MIC

MIC

Naam

Locatie

Gemeente

X

Y

(µg/m³)

hexaan

methanol

W1

Doornzele

Evergem

108550

203900

3,08

900

2600

W2

Ter Donk

Gent

109497

204676

3,22

900

2600

W3

Mendonk

Gent

111380

203950

1,22

900

2600

W4

Zaffelare

Lochristi

112230

202750

0,69

900

2600

W5

Zaffelare dorp

Lochristi

113350

202150

0,44

900

2600

W6

Desteldonk-

Gent

108800

201680

1,2

900

2600

NV Enviro+

november 2014

146

Definitief MER

NV Cargill Gent

dorp W7

Desteldonkdorp

Gent

110870

201820

1,35

900

2600

Lochristi

110830

200290

0,78

900

2600

W9

Hijfte-Center J-F Kennedylaan

Gent

108100

199800

0,43

900

2600

W10

Rieme

Evergem

108770

207160

0,59

900

2600

44R731

Evergem

Evergem

105947

201811

0,45

900

2600

44R740

Sint-KruisWinkel

Gent

110815

204603

2,08

900

2600

W8

In tweede instantie wordt een analoge berekening uitgevoerd waarbij zowel de geleide als de niet geleide NMVOS-emissies worden bekeken. Er wordt rekening gehouden met volgende bronnen:  Zeefschroef E68 (geleide continue puntbron)  Absorptiesysteem E700 (emissiepunt na bioscrubber) (geleide continue puntbron)  DOTA (geleide continue puntbron)  Diffuse emissies bij ontgassing van het extractiegebouw (diffuse continue oppervlaktebron). De diffuse hexaanemissies van de eindproducten (resthexaan) worden niet gemodelleerd omdat deze grotendeels vrijkomen bij de klanten en niet op het terrein van Cargill. Diffuse emissies door grote en kleine onderhoudsstops worden evenmin gemodelleerd aangezien de emissies ervan slechts enkele dagen per jaar plaatsvinden. De immissieconcentraties voor het 98-P zijn grafisch weergegeven in onderstaande figuur.

figuur 7.9 P-98 (dagwaarden) van de NMVOS immissieconcentraties (referentiesituatie op basis van geleide en diffuse emissies).

NV Enviro+

november 2014

147

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.66

NMVOS immissiebijdragen van Cargill (referentiesituatie op basis van geleide en

diffuse emissies) NMVOS

MIC

MIC

Naam

Locatie

Gemeente

X

Y

(µg/m³)

hexaan

methanol

W1

Doornzele

Evergem

108550

203900

9,36

900

2600

W2

Ter Donk

Gent

109497

204676

8,47

900

2600

W3

Mendonk

Gent

111380

203950

3,14

900

2600

W4

Zaffelare

Lochristi

112230

202750

1,63

900

2600

W5

Zaffelare dorp Desteldonkdorp Desteldonkdorp

Lochristi

113350

202150

0,96

900

2600

Gent

108800

201680

3,57

900

2600

Gent

110870

201820

3,59

900

2600

Lochristi

110830

200290

1,68

900

2600

W9


Gent

108100

199800

1,09

900

2600

W10

Rieme

Evergem

108770

207160

1,44

900

2600

44R731

Evergem

Evergem

105947

201811

1,05

900

2600

44R740

Sint-KruisWinkel

Gent

110815

204603

4,61

900

2600

W6 W7 W8

Fijn stof (PM10) Wat betreft de PM10-emissies worden enkel de geleide emissies gemodelleerd. Voor de PM10emissies worden de daggemiddelde waarden berekend. De resultaten geven het gemiddelde en het 90,40-percentiel van de berekende dagwaarden. Het is met IFDM niet mogelijk om de P-90,4 van de dagwaarden correct te berekenen in het scenario van de verwerking van 100% koolzaad, omdat het niet mogelijk is om voor een bron (i.c. de zaaddroger) een werkingsregime van enkele dagen per jaar in te voeren (wel een equivalent van enkele uren per dag maar dit geeft geen correct beeld van de dagwaarden). Tabel 7.63 geeft een overzicht van de berekende pluimmaxima. Tabel 7.67 Berekende PM10 immissiebijdragen (referentiesituatie, 100% koolzaad)

Pluimmaximum 44R731 44R740 Grenswaarde

Evergem Sint-Kruis-Winkel

PM10 Gem. (µg/m³) 0,12 0,00 0,035 40

Onderstaande Tabel 7.64 geeft een overzicht van de gemeten PM10-concentraties in de meetpunten van VMM in de omgeving van Cargill voor het jaar 2012. M.b.v. de berekende waarden kan in die punten de bijdrage van Cargill tot de actuele immissieconcentraties ingeschat worden. Tabel 7.68 Immissiebijdrage van Cargill in het studiegebied (referentiesituatie, 100% koolzaad)

NV Enviro+

november 2014

148

Definitief MER

NV Cargill Gent

Station VMM

Gemeente

Gemeten immissieconc. (gem.) (dag) (µg/m³)

Berekende immissieconc. (gem.) (dag) (µg/m³)

Relatieve bijdrage Cargill (%) t.o.v. gemeten immissie

44R731 44R740


28 28

0,00 0,035

<0,01% <0,01%

Relatieve bijdrage Cargill (%) t.o.v. grenswaarde (40 µg/m³) <0,01% <0,01%

De bijdrage van Cargill tot de gemeten PM 10-immissies en tot de jaargrenswaarde is minder dan 1%, wat aanleiding geeft tot een verwaarloosbaar effect (score 0).

Voor de immissiebijdragen bij 100% verwerking van sojabonen wordt verwezen naar de geplande situatie (zie paragraaf 7.3.3.2) (geen wijziging van de maximale verwerkingscapaciteit van sojabonen).

Geur In 2013 werd door Olfascan op basis van olfactometrische metingen een aantal scenario’s v gemodelleerd met het oog op mogelijke maatregelen voor een verdere geurreductie . In deze studie worden 3 bronnen in aanmerking genomen:  de DOTA;  de gaswasser van de voorbereiding (perserij);  de bioscrubber van de extractie. Uit de metingen blijkt dat het geurverwijderingsrendement van de bioscrubber 99,4% bedraagt. In het visiedocument “De weg naar een duurzaam geurbeleid” wordt de geur van extractie en verwerking van plantaardige olie omgeschreven als een onaangename geur. Voor deze geuren geldt 3 een richtwaarde van 1,0-1,5 se/m in het richtlijnenboek lucht. Wanneer gekeken wordt naar de effectbeoordeling wordt, voor hoog geurgevoelige bestemmingen (zoals woongebied), een sterk 3 3 negatief effect verwacht vanaf 2 se/m als 98-P. Snuffeleenheden (se/m ) worden in de buitenlucht, in 3 werkelijke omstandigheden bepaald, terwijl geureenheden (ou/m ) (zoals gemeten voor de installaties voor Cargill) in artificiële, gecontroleerde omstandigheden worden bepaald. Er bestaat geen eenduidig verband tussen beide eenheden. In de praktijk blijkt dat één snuffeleenheid veelal gelijk is aan één of meer geureenheden. Aangezien er geen verdere gegevens gekend zijn over de omzetting van snuffeleenheden in geureenheden voor de specifieke geuren van Cargill, werd met 3 een 1/1 verhouding gewerkt. De bijhorende grenswaarde bedraagt dan 2 ou/m als 98-P (gelet op het voorgaande is dit een worstcasebenadering). In de studie worden met IFDM verschillende scenario’s gemodelleerd: 

 

scenario A beschrijft de huidige situatie (waarbij wel de geuruitstoot van de biodieselfabriek buiten beschouwing wordt gelaten). Hierbij reikt de grenswaarde tot ongeveer 3,4 km ten noorden van het bedrijf (zie Figuur in Bijlage 12 L2); scenario B beschrijft de situatie waarbij de bioscrubber continu gebypassed wordt. Hierbij reikt de grenswaarde ongeveer 2,6 keer verder tot 8,8 km; scenario C beschrijft de situatie waarbij er een extra behandeling van de deelstroom aan de perserij wordt geplaatst die 75% geurreductie oplevert. Hierdoor wordt de afstand van de overschrijding ongeveer gehalveerd tot 2,2 km;

NV Enviro+

november 2014

149

Definitief MER





NV Cargill Gent

scenario D beschrijft de situatie waarbij de bestaande scrubber aan de perserij uit dienst genomen wordt. De afstand van de overschrijding neemt hierbij slechts met 30% toe ten opzichte van scenario A tot 4,4 km; scenario E tot slot beschrijft de situatie waarbij zowel de deelstroom van de perserij als de extractie volledig verwijderd kunnen worden (enkel nog DOTA in rekening gebracht). In dit scenario wordt de grenswaarde nergens meer overschreden.

Immissiebijdrage van bedrijfsgerelateerd verkeer Cargill is gelegen aan de Moervaartkaai welke aansluit op de John Kennedylaan (R4), die op zijn beurt aansluit op de E34 in het noorden en de E17 en de E40 in het zuiden. De John Kennedylaan is gelegen in een open omgeving met beperkte bebouwing (verspreid bedrijfsgebouwen op aanzienlijke afstand van de weg) en zonder bewoning. Door de relatief beperkte hoeveelheid voertuigbewegingen gegenereerd door het bedrijf (zie 7.2.3.5) in combinatie met de zeer goede ontsluiting naar het hogere wegennet, wordt een modellering van de NO2-, PM10- of PM2,5-concentratie niet noodzakelijk geacht om de impact van het bedrijf op de luchtkwaliteit te beoordelen. De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, PM10- en PM2,5concentraties wordt als verwaarloosbaar beschouwd.

7.2.4

Geplande situatie

7.2.4.1

Beschrijving geplande situatie

Overzicht bronnen De bestaande crushinstallatie en semi-raffinage afdeling worden uitgebreid en bijkomend wordt een foodgrade olie afdeling gebouwd. Daarnaast wordt een bijkomende gasturbine (6 MWel) gebouwd (naast de bestaande stoomturbine) om de energievoorziening van bovenstaande uitbreidingen te borgen. De crushafdeling wordt uitgebreid van een capaciteit van gemiddeld 800.000 naar 1.435.000 ton koolzaad op jaarbasis. De capaciteit voor de verwerking van sojabonen wordt niet uitgebreid (blijft gemiddeld 1.250.000 ton sojabonen op jaarbasis). De semi-raffinage afdeling wordt uitgebreid qua jaarproductie van 450.000 ton naar 760.000 ton per jaar. De bleking en desodorisatie unit van de nieuwe foodgrade afdeling zal een capaciteit hebben van 330.000 ton per jaar (olie). De bijkomende of gewijzigde bronnen van geleide emissies (alternatief LD-ketel) zijn:  1 nieuwe LD stoomketel op aardgas (30 MW ) ter vervanging van de bestaande LD Loosketel van 10,2 MW in de nieuwe extractie wordt geen zeefschroef (huidig emissiepunt E68) meer voorzien;  de DOTA wordt vervangen door een nieuwe Droger-Koeler (DC) (met 4 emissiepunten) op de nieuwe extractielocatie;  de voorbereiding wordt voorzien van een nageschakelde techniek, zoals aktieve kool filtratie of biowassing of thermische oxidatie  de extractie wordt bijkomend voorzien van 2 nieuwe bioscrubbers, waarvan één als reserve (twee nieuwe scrubbers zijn reeds een voorziene investering, los van dit uitbreidingsproject);  de deodorizer en semi-deodoriser worden voorzien van een HD ketel van telkens 2,2 MW. In totaal zijn in de geplande situatie dus 1 gasscrubber (voorbereiding) met een nageschakelde techniek en 3 bioscrubbers (extractie) (ten opzichte van in totaal 1 gasscrubber en 1 bioscrubber in de bestaande situatie).

NV Enviro+

november 2014

150

Definitief MER

NV Cargill Gent

Als alternatief voor nieuwe LD ketel wordt een gasturbine (6,5 MWel) beschouwd om de energievoorziening van de uitbreidingen te borgen (alternatief WKK). In dit alternatief worden de bestaande CMI ketel en de LD Loosketel behouden als back-up. Tabel 7.69 Overzicht rookgas emissiepunten geplande situatie (alternatief LD-ketel)

Installatie

Vergund

Status

Vermogen

Brandstof

CMI ketel LD Loosketel Zaaddroger LD ketel HD ketel deodorizer HD ketel semideodoriser

12/04/2007 05/01/1996 14/08/1996

ongewijzigd vervalt ongewijzigd nieuw nieuw nieuw

34 MWth 10,2 MWth 8,127 MWth 30 MWth 2,2 MWth 2,2 MWth

aardgas aardgas aardgas aardgas aardgas aardgas

Hoogte emissiepunt 31 m 16 m 27 m 16 m 45 m 45 m

Tabel 7.70 Overzicht rookgas emissiepunten geplande situatie (alternatief WKK)

Installatie

Vergund

Status

Vermogen

Brandstof

CMI ketel

12/04/2007

34 MWth

aardgas

LD Loosketel

05/01/1996

10,2 MWth

aardgas

16 m

Zaaddroger HD deodorizer HD ketel deod WKK

14/08/1996

Ongewijzigd (backup) Ongewijzigd (back-up) ongewijzigd nieuw

Hoogte emissiepunt 31 m

8,127 MWth 2,2 MWth

aardgas aardgas

27 m 45 m

nieuw

2,2 MWth

aardgas

45 m

nieuw

31,3 MWth

aardgas

16

ketel semi-

Tabel 7.71 Overzicht VOS emissiepunten in de geplande situatie

Installatie

Vergund

Status

Droger Koeler (DOTA) Zeefschroef E68 Dryer/Cooler (DC) Absorptie E700

01/12/1980

vervalt

01/12/1980

vervalt nieuw bijkomend voorzien van 2 nieuwe bioscrubbers bijkomend voorzien van 1 nieuwe gaswasser ongewijzigd

01/12/1980

Scrubber voorbereiding

Gaswasser biodiesel

01/04/2008

Hoogte emissiepunt 23 m

Relevante emisies hexaan

22 m 15 m (4x) 18 m (3x)

hexaan hexaan, geur hexaan, geur

18 m

geur

23 m

(methanol)

De bronnen van diffuse of niet-geleide emissies blijven dezelfde en zijn afkomstig van:

NV Enviro+

november 2014

151

Definitief MER

-

NV Cargill Gent

stofemissies bij het laden en lossen van schepen, treinen, vrachtwagens; stofemissies bij transportinstallaties; stofemissies bij opslagsilo’s resthexaan in eindproduct; diffuse hexaanemissies bij abnormale omstandigheden.

De emissies van de nieuwe HD ketels (deodorizer en semi-deodorizer) en de WKK worden ingeschat vi op basis van meetgegevens van een gelijkaardige installaties van Cargill Izegem . De emissies van LD ketel wordt ingeschat op basis van meetgegevens van gelijkaardige ketels van Cargill Antwerpen. Aangezien de verwerkingscapaciteit van de crush afdeling met 60% toeneemt, worden de emissies van de scrubber van de voorbereiding en de emissies van de bioscrubber (absorptie E700) lineair geëxtrapoleerd met een factor 1,6. De emissies van de droger-koeler worden geëxtrapoleerd aan de hand van het verwachte gasdebiet (concentratie wordt verwacht gelijk te blijven). De biodieselinstallatie wordt niet gewijzigd. De kenmerken van de geleide emissiebronnen in de geplande situatie worden hierna weergegeven.

NV Enviro+

november 2014

152

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.72 Overzicht geleide emissiebronnen (geplande situatie) Type

CMI ketel

Zaaddroger

HD-ketel deodorisers

LD-ketel

LD Loosketel

WKK

Cycloon bulkflow

ongewijzigd

ongewijzigd

nieuw

nieuw

alternatief LD en CMI ketel

alternatief LD ketel

ongewijzigd

Scrubber voorbereiding nieuwe scrubbers

Algemeen

40 t/hr

nat. circ.

35 t/h

12 t/h

Bouwjaar

2008

1996

(2016)

(2016)

1996

(2016)

nov/08

1996

(2016)

(2016)

1996

(2016)

12/04/2007

14/08/1996

(2016)

(2016)

5/01/1996

(2016)

12/04/2007

12/04/2007

Lambertcoördinaat X (m)

109.555

109.520

109.425

109.572

109.542

109.572

109.530

109.467

Lambertcoördinaat Y (m)

203.298

203.400

203.350

203.318

203.291

203.318

203.370

31

27

45

16

16

16

1,350 m

5,53

0,3

1,5

0,75

1,5

34.000 kWth

8.127 kWth

2.200 kWth (x2)

30.000 kWth

10,2 MWth

31,3 MWth

Vlampijpketel 3 gangen

Datum indienstname Milieuvergunningsdatum

Gaswasser biodiesel nieuwe scrubbers

Dryer/Cooler DC nieuw

Absorptie E700 nieuwe bioscrubbers

(2016)

(2016)

(2016)

(2016)

(2016)

(2016)

109.420

109.582

109.632

203.401

203.420

203.383

203.350

27

15

23

15 (4x)

18 (3x)

0,9

1

0,1

0,6 (4x)

0,1 (3x)

01/04/2008

Ligging emissiepunt

Hoogte schouw (m) Diameter schouw (m) Kenmerken Warmtevermogen kW Type ketel Type brander Aard van de brandstof

Waterpijpketel

nvt

Waterpijpketel

Vlampijpketel 3 gangen

aardgasbrander

aardgasbrander

aardgasbrander

aardgasbrander

aardgas-brander

aardgasbrander

hoogcalorisch aardgas






Relevante parameters SO2 NOx

X

X

X

X

X

CO

X

X

X

X

X

Stof

X

X

X

Hexaan Geur

X

Methanol

NV Enviro+

X

X

X

X

(X)

november 2014

153

Definitief MER

NV Cargill Gent

Cargill is vergund voor de verwerking van sojabonen en koolzaad. De verwerking van koolzaad is minder stofintensief omdat de riffelwalsen, ontpelling en vermaling niet in bedrijf zijn bij koolzaadverwerking. De productie van koolzaadolie daarentegen is meer geurintensief. Ook de emissie van hexaan is bij de verwerking van koolzaad inherent iets hoger dan bij soja. Voor de geplande situatie worden afhankelijk van de parameter verschillende scenario’s beschouwd:  stof (PM10): 100% soja (worst case);  geur: 100% koolzaad (worst case);  NMVOS: 100% koolzaad (worst case). Er wordt bovendien uitgegaan van een continue activiteit (8.760 uur per jaar), wat eveneens een worst case is. Er zijn immers regelmatig onderbrekingen voor onderhoud, inspectie... Behandeling van de afgassen

Voorbereiding De afgassen van de voorbereiding worden momenteel eerst door een gaswasser met water geleid om stofdeeltjes neer te slaan. Na deze behandeling is een aeroxinstallatie voorzien, waar door ionisatie componenten uit de afgastroom worden verwijderd. Uit de chemische analyses uitgevoerd in het kader van de geurstudies door Olfascan (zie geur) blijkt echter duidelijk dat het rendement van de behandelingsinstallatie beperkt is en dat de wasser geen vluchtige organische componenten verwijdert. De Aerox-installatie heeft slechts een beperkt rendement en verwijdert voornamelijk onverzadigde verbindingen. Om deze reden wordt de centrale luchtbehandeling aangevuld met een nageschakelde techniek (thermische oxidatie of biologische behandeling) dan wel wordt de huidige gaswasser vervangen door een actiefkoolfilter of een biologische scrubber. Afhankelijk van testresultaten bij een zusterbedrijf van Cargill zal beslist worden om dit laatste alternatief al dan niet te weerhouden.

Extractie De biologische gasscrubber zorgt voor de nabehandeling van de emissies van het absorptiesysteem E700. Deze biologische gaswasser is een 4-trapsreactor, die gebruik maakt van slib van de waterzuivering voor de biologische verwijdering van VOS- en geuremissies. De biowasser bestaat uit een gaswasser en een biologische reactor. In de gaswasser worden de te verwijderen componenten uit de gasstroom in het waswater geabsorbeerd. In de biologische reactor worden de geabsorbeerde verontreinigingen in het waswater vervolgens biologisch afgebroken. Uit de metingen van Olfascan blijkt dat de bioscrubber een zeer geeft verwijderingsrendement heeft voor waterstofsulfide (gemiddeld ca. 99%) en een goed verwijderingsrendement voor organische zwavelcomponenten (73,1%). Het geurverwijderingsrendement bedraagt 99,4%. Op basis van deze modelleringen blijkt dat het bypassen van de bioscrubber zoveel mogelijk moet worden vermeden omdat de overschrijding van de geurdrempelwaarde dan 2,6 keer verder reikt dan wanneer deze wel in dienst is. Naar aanleiding van de studie besliste Cargill om – ongeacht de voorgenomen uitbreiding – te investeren in een tweede bioscrubber voor de extractie (E700 Final fan) (voorzien voor 2014). Deze fungeert als reserve ingeval er de andere bioscrubber buiten dienst is. Een derde bioscrubber wordt voorzien om de grotere debieten naar aanleiding van de geplande uitbreiding te kunnen opvangen.

NV Enviro+

november 2014

154

Definitief MER

NV Cargill Gent

In de geplande situatie wordt er nog een bijkomende bioscrubber voorzien (in totaal 3 bioscrubbers: 2 in parallel en 1 in standby). Deze zullen dezelfde verwijderingsefficiëntie hebben als de huidige scrubber. 7.2.4.2

Geloosde vuilvrachten in de omgevingslucht

Samengevat worden volgende aannames gehanteerd voor de geplande situatie: • nieuwe DC: de volumestroom wordt ingeschat op maximaal 250.000 Nm³/h (hierbij is ook rekening gehouden met maximale hoeveelheid te drogen sojameel); • zaaddroger: in geval van koolzaad wordt de massastroom verhoogd evenredig met de toegenomen verwerkingscapaciteit; in geval van soja zijn geen wijzigingen ten opzichte van de referentiesituatie (verwerkingscapaciteit blijft gelijk); • cycloon bulkflow: situatie blijft gelijk aan de huidige situatie. Er wordt wel een extra batterij geplaatst om de hogere capaciteit te verwerken, maar deze bevat geen stofafzuiging; • absorptie E700: de massastroom wordt verhoogd evenredig met de toegenomen verwerkingscapaciteit van koolzaad; • scrubber perserij: de massastroom wordt verhoogd evenredig met de toegenomen verwerkingscapaciteit van koolzaad; • E68 en huidige LD loosketel vervallen; huidige LD Loos wordt vervangen door een grotere LD Loos (model zoals bij Cargill Antwerpen – emissieresultaten van deze ketel als berekeningsbasis); • biodieselfabriek: geen wijzigingen; • stoomketel CMI: geen wijzigingen; • HD ketels (semi-)deodorisers: gegevens gebaseerd op meetrapport van een deodoriser in Izegem; • alternatief WKK: gebaseerd op gegevens fabrikant. Bij het alternatief van de chemische semi-raffinage zal de HD ketel van de semi-deodoriser niet worden geïnstalleerd. Stikstofoxiden De rookgasemissies van de stookinstallaties zijn gelijkaardig voor de 3 mogelijke scenario’s, nl. 100% verwerking van sojabonen, 100% verwerking van koolzaad en 90% verwerking van koolzaad en 10% verwerking van sojabonen. De massastroom van de nieuwe LD ketel werd berekend op basis van de gemiddelde emissieresultaten van de LD ketels bij Cargill Antwerpen (gemiddeld 77,6 mg/Nm³). De massastroom van de HD ketels werd berekend op basis van de toekomstige emissiegrenswaarde (80 mg/Nm³). Voor de WKK werden cijfers van de fabrikant gehanteerd. Deze liggen volgens dezelfde leverancier aan de hoge kant, maar zijn een worst case aanname voor dit MER. Tabel 7.73 Totale uur- en jaarvuilvrachten aan NOX (als NO2) (geplande situatie)

Stoomketel CMI LD ketel HD ketel deodoriser HD ketel semi-deod. WKK (alternatief LD/CMI) Totaal met LD ketel

NV Enviro+

Massastroom (kg/h) 2,77 3,03 (*) 0,22 (**) 0,22 (**) 4,13 (***)

Werkingsuren (h/jaar) 8.760 8.760 8.760 8.760 8.760

Jaarlijkse vuilvracht (ton/jaar) 24,2 26,5 1,9 1,9 36,2

6,2

8.760

54,6

november 2014

155

Definitief MER

Totaal met WKK Drempelwaarde IMJV

NV Cargill Gent

4,6

8.760

40 50,0

(*) Waarde gebaseerd op gemiddelde emissieresultaten LD ketels Cargill Antwerpen. (**) Waarde gebaseerd op de emissiegrenswaarde, m.n. 80 mg/Nm³. (***) Waarde gebaseerd op gegevens aangeleverd door fabrikant.

De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt bij LD-ketel overschreden. Koolstofmonoxide De rookgasemissies van de stookinstallaties zijn gelijkaardig voor de 3 mogelijke scenario’s, nl. 100% verwerking van sojabonen, 100% verwerking van koolzaad en 90% verwerking van koolzaad en 10% verwerking van sojabonen. De massastroom van de nieuwe LD ketel werd berekend op basis van de gemiddelde emissieresultaten van de LD ketels bij Cargill Antwerpen (telkens onder de detectielimiet – de detectielimiet werd gehanteerd als concentratie). De massastroom van de HD ketels werd berekend op basis van de emissiegrenswaarde (100 mg/Nm³). Voor de WKK werden cijfers van de fabrikant gehanteerd. Deze liggen volgens dezelfde leverancier aan de hoge kant, maar zijn een worst case aanname voor dit MER. Tabel 7.74 Totale uur- en jaarvuilvrachten aan CO (geplande situatie)

Stoomketel CMI LD ketel HD ketel deodoriser HD ketel semi-deod. WKK (alternatief LD/CMI) Totaal met LD ketel Totaal met WKK Drempelwaarde IMJV

Massastroom (kg/h) 0,21 0,27 (*) 0,28 (**) 0,28 (**) 3,55 (***)

Werkingsuren (h/jaar) 8.760 8.760 8.760 8.760 8.760


1,0 4,1

8.760 8.760

9,0 35,9 200,0

(*) Waarde gebaseerd op gemiddelde emissieresultaten LD ketels Cargill Antwerpen. (**) Waarde gebaseerd op de emissiegrenswaarde, m.n. 100 mg/Nm³. (***) Waarde gebaseerd op gegevens aangeleverd door fabrikant.

De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt bij geen van de alternatieven overschreden. NMVOS Tabel 7.75 Totale uur- en jaarvuilvrachten NMVOS afkomstig van de geleide emissies (scenario 100% koolzaad)

Installatie DC Absorptie E700 Biodieselinstallatie Totaal Drempelwaarde IMJV

NV Enviro+

Massastroom (kg/uur) 2,875 0,466 0,494 3,835

Werkingsuren (uur/jaar) 8.760 8.760 8.760 8.760

november 2014


156

Definitief MER

NV Cargill Gent

Voor de toekomstige situatie werd voor Cargill een maximale jaarlijkse NMVOS-emissie berekend via de geleide bronnen van 33,6 ton bij een continue productie. Hierbij is 29,3 ton/jaar afkomstig van hexaanemissies en 4,3 ton/jaar afkomstig van de methanolemissies van de biodieselinstallatie. In 2013 bedroeg de aangekochte hoeveelheid hexaan 241 ton voor 825.689 ton verwerkte grondstof (enkel koolzaad), wat neerkomt op een specifiek hexaanverbruik van 0,292 kg/ton grondstoffen voor koolzaad. Het specifiek hexaanverbruik voor soja werd in het MER van 2006 berekend op gemiddeld 0,31 kg/ton grondstoffen voor sojabonen. Uit de solventbalans kunnen ook de diffuse hexaanemissies voor de toekomstige situatie berekend worden. Tabel 7.76 Solventbalans hexaan voor de geplande situatie voor het worstcasescenario verwerking van 100% koolzaad

Hoeveelheid (ton)

Omschrijving input I1 I2 I3 output O1 O2 O3 O4 O5 O6 O7 O8 O9

Hoeveelheid aangekochte oplosmiddellen Verschil in stock (per 1 januari) Hoeveelheid hergebruikte oplosmiddellen

467 1156320

Afgas-emissies: E700 Final Fan en DOTA 33,6 Geloosd in het afvalwater Resthexaan aanwezig in de eindproducten (meel + olie) - niet geleide emissie 220,9 Niet afgevangen emissies 20,7 Spills (seals pompen), drainen pompen, spoelen 40,7 Ingezameld afval 2 Organische oplosmiddelen bestemd voor verkoop 0 Organische oplosmiddelen voor hergebruik herwonnnen 0 Diffuse emissies 69,8

Totale diffuse emissie LE O2+O3+O4+O9 Totale input I I1-I2+I3 Diffuse emissiewaarde LE / I 170.7 ton / 685.479 ton

311 1156787

0,03%

Bij 100% verwerking koolzaad (worstcasescenario) zou de hexaanaankoop 467 ton bedragen en de totale diffuse emissie 311 ton. De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt overschreden. Tabel 7.77 Totale uur- en jaarvuilvrachten geleide en niet-geleide NMVOS (geplande situatie)

Stof

Massastroom (kg/h)



Geleide emisies

NV Enviro+

november 2014

157

Definitief MER

Schouw DC Schouw E700 Biodieselfabriek Totaal geleide emissies Diffuse emissies Totaal Drempelwaarde IMJV

NV Cargill Gent

hexaan hexaan methanol hexaan

2,875 0,466 0,494 3,835 35,545 39,38

8.760 8.760 8.760 8.760 8.760 8.760

25,19 4,08 4,33 33,60 311,4 345 20

Voor de geplande situatie wordt een NMVOS-emissie berekend van in totaal 345 ton. De diffuse emissies hebben hierin een aandeel van ca. 311 ton. Stof De geleide stofemissies werden berekend voor 2 mogelijke scenario’s, nl. 100% verwerking van sojabonen (worstcasescenario) en 90% verwerking van koolzaad en 10% verwerking van sojabonen (meest realistische scenario). Voor de verwerking van sojabonen worden emissiegegevens gehanteerd tijdens een sojarun in 2012. Bij de verwerking van sojabonen is de zaaddroger continu in gebruik (theoretisch maximum 8.760 uur per jaar). Bij de verwerking van koolzaad kan de zaaddroger worden ingezet afhankelijk van het vochtgehalte van de aangeleverde zaden. Bij de verwerking van koolzaad wordt een zelfde procentuele werkingstijd van de zaaddroger gehanteerd als in de referentiesituatie. De berekening van de diffuse stofemissies gebeurt op een gelijkaardige manier als de berekening voor de referentiesituatie. Er wordt voor de berekening van de stofemissies met het rekenmodel van LNE dezelfde emissiefactoren gehanteerd voor sojabonen en koolzaad. Door de iets hogere doorzet bij de verwerking van koolzaad resulteert het scenario 100% verwerking van koolzaad in een hogere emissievracht dan het scenario 100% sojabonen. Het verschil is echter beperkt. De verwerking van 100% sojabonen is daarom het worstcasescenario voor PM10.

NV Enviro+

november 2014

158

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.78 Berekende stofemissies van de aan- en afvoer van grondstoffen en producten (geplande situatie, scenario 100% verwerking sojabonen) Benaming van het aan- of afvoertraject

Doorzet (Mton/ jaar)

Emissiefactor Emissiefactor Emissiefactor TSP PM10 PM2.5 (g TSP/ton (g PM10/ton (g PM2.5/ton doorzet) doorzet) doorzet)

ton TSP/jaar

ton PM10/jaar

ton PM2.5/jaar

Aanvoer sojabonen

1,350

50,00

5,00

2,00

67,5

6,75

2,70

Afvoer sojameel en sojapellen

1,080

50,00

5,00

2,00

54,0

5,40

2,16

121,50

12,15

4,86

Totaal

Tabel 7.79 Berekende stofemissies van de aan- en afvoer van grondstoffen en producten (geplande situatie, scenario 100% verwerking koolzaad) Benaming van het aan- of afvoertraject



ton TSP/jaar

ton PM10/jaar

ton PM2.5/jaar

Aanvoer koolzaad

1,600

50,00

5,00

2,00

80,0

8,00

3,20

Afvoer koolzaadmeel

0,910

50,00

5,00

2,00

45,50

4,55

1,82

125,50

12,550

5,020

Totaal

Tabel 7.80 Berekende stofemissies van de aan- en afvoer van grondstoffen en producten (geplande situatie, scenario 90% verwerking koolzaad en 10% verwerking sojabonen) Benaming van het aan- of afvoertraject



ton TSP/jaar

ton PM10/jaar

ton PM2.5/jaar

Aanvoer koolzaad

1,260

50,00

5,00

2,00

63,0

6,3

2,52

Aanvoer sojabonen

0,125

50,00

5,00

2,00

6,25

0,62

0,25

Afvoer sojameel en sojapellen

0,100

50,00

5,00

2,00

5,0

0,50

0,20

Afvoer koolzaadmeel

0,718

50,00

5,00

2,00

35,9

3,59

1,44

110,16

11,02

4,41

Totaal

NV Enviro+

november 2014

159

Definitief MER

Tabel 7.81

NV Cargill Gent

Berekende emissies PM10 bij de verwerking van 100% koolzaad (geplande situatie, 100%

koolzaad)

Geleide emisies DC Zaaddroger Cycloon bulkflow Totaal geleide emissies Diffuse emissies Totaal Drempelwaarde IMJV

Massastroom (kg/h)



0,408 4,373 0,011 4,792

8.760 510 8.760 8.760 (*)

3,57 2,23 0,19 5,90 12,55 18,45 20

(*) Theoretisch maximaal aantal werkingsuren van de DOTA en de Bulkflow. Voor de zaaddroger werd een aantal werkingsuren van maximaal 510 uren verondersteld (extrapolatie bestaande situatie).

Bij de verwerking van 100% koolzaad wordt de drempelwaarde van het emissiejaarverslag voor PM10 niet overschreden. Tabel 7.82

Berekende emissies PM 10 bij de verwerking van 90% koolzaad (geplande situatie,

90% koolzaad)

Geleide emisies DC Zaaddroger Cycloon bulkflow Totaal geleide emissies Diffuse emissies Totaal Drempelwaarde IMJV

Massastroom (kg/h) (**)



0,489 3,945 0,014 4,448

8.760 1.335 8.760 8.760 (*)

4,29 5,27 0,12 9,68 12,51 22,19 20

(*) Theoretisch maximaal aantal werkingsuren van de DOTA en de Bulkflow. Voor de zaaddroger werd een aantal werkingsuren van maximaal 5,8% bij verwerking van koolzaad en 100% bij verwerking van soja uren verondersteld (extrapolatie bestaande situatie). (**) Rekening houdend met relatieve werkingsduur van de installaties met soja en met koolzaad.

Bij de verwerking van 90% koolzaad en 10% soja wordt de drempelwaarde van het emissiejaarverslag voor PM10 overschreden. Tabel 7.83 Berekende emissies PM10 bij de verwerking van 100% sojabonen (geplande situatie, 100% soja,worstcasescenario)

Geleide emisies DC Zaaddroger

NV Enviro+

Massastroom (kg/h)



1,225 3,720

8.760 8.760

10,73 32,59

november 2014

160

Definitief MER

Cycloon bulkflow Totaal geleide emissies Diffuse emissies Totaal Drempelwaarde IMJV

NV Cargill Gent

0,042 4,987

8.760 8.760

0,37 43,69 12,15 55,84 20

De verwerkingscapaciteit voor sojabonen wordt niet verhoogd, vandaar dat in dit scenario de massastromen van de referentiesituatie worden gehanteerd De drempelwaarde voor het emissiejaarverslag wordt overschreden. Geur De geuremissiepunten zijn in de geplande situatie dezelfde als deze in de referentiesituatie, waarbij bij de gaswasser van de perserij vermoedelijk een andere afgasbehandelingstechniek met een beter geurverwijderingsrendement zal worden toegepast (de huidige wasser wordt vervangen door of aangevuld met een actief koolfilter, biologische scrubber of thermische oxidatie). Deze zullen een beter geurverwijderingsrendement hebben. Er wordt evenwel verder gerekend met de huidige geurverwijderingsrendementen (conservatieve aanname). Er dient verder rekening gehouden te worden met een verhoging van het gasdebiet evenredig met de verwerkingscapaciteit. In de praktijk blijkt dat de extractie van koolzaad geurintensiever is dan de verwerking van sojabonen. Er wordt in de geplande situatie dan ook uitgegaan van een scenario met 100% verwerking van koolzaad (worstcasescenario). Tabel 7.84 Karakteristieken geuremissiepunten in de geplande situatie (bij 100% verwerking van koolzaad)

Parameter X (m) Y (m) Hoogte (m) Diameter (m) Temperatuur (°C) Gemidd. geurconc. (ouE/m³) Gasdebiet gepland (Nm³/h, nat) Geuremissie (ouE/s)

7.2.4.3

109582 203383 15 1 54

Gaswasser perserij (na actief koolfilter) 109452 203407 17,6 1 65

4.837

56.833

294.608

261.675

86.661

269

351.589

1.368.116

22.042

Uitlaat DC

Bioscrubber extractie E700 109632 203350 18 1 25

Impactberekening en –beoordeling

In onderstaande tabel worden de potentieel belangrijke polluenten geïdentificeerd. Tabel 7.85 Identificatie potentieel belangrijke polluenten (geplande situatie)

Criteria

Parameter

Jaarvracht > drempel IMJV?

Kritische parameter?

NO2 – jaargemiddelde

ja, bij alternatief

nee

NV Enviro+

november 2014

Polluent met risicozin R40, R45, R46, R48, R49, R60, R61? nee

Potentieel belangrijk? (*) ja

161

Definitief MER

NV Cargill Gent

NO2 – uurgemiddelde CO PM10 – jaargemiddelde PM10 – uurgemiddelde NMVOS: hexaan NMOVS: methanol

LD nee nee ja (som NMVOS)

nee nee (**) nee ja g.g. g.g.

ja (R61) (ja) (ja) ja (R48) nee

ja nee ja ja ja

(*) De relevantie van de criteria worden tesamen geëvalueerd met de manier van uitstoot, de aanwezigheid van (gevoelige) bevolkingsgroepen in het studiegebied, de aanwezigheid van fauna en flora in de directe omgeving en reeds bestaande structurele klachten of onrust. (**) Er zijn geen meetstations in de omgeving van Cargill waar CO gemeten wordt. Alle Vlaamse meetstations respecteerden wel ruim de Europese grenswaarde van 10 mg/m³ als hoogste 8-uursgemiddelde van een dag alsook de WGO-richtwaarde over een uur (30 mg/m³) en 30 minuten (60 mg/m³). Er kan dus verondersteld worden dat ook in het studiegebied ruim aan deze grenswaarden wordt voldaan.

CO wordt niet als potentieel belangrijke parameter aanzien, gezien de wijze van uitstoot: CO wordt geëmitteerd door 3 stookinstallaties op een hoogte van 16 meter en één op een hoogte van 31 meter. Samen met de beperkte emissievracht (35 ton op jaarbasis) en de huidige luchtkwaliteit (ruim voldaan aan grenswaarden) wordt deze parameter bijgevolg niet als potentieel belangrijke polluent aanzien. Wat betreft PM10 worden enkele de geleide emissies gemodelleerd. Stofemissies van overslag- en behandelingsactiviteiten kunnen niet in het IFDM-model als bron ingegeven worden. Methanol wordt niet afzonderlijk beoordeeld, omdat de individuele vuilvracht relatief beperkt is (4 ton op jaarbasis, identiek aan referentiesituatie) en de toxiciteit beperkt is. Daarnaast wordt het aspect geur geëvalueerd gezien de extractie van plantaardige oliën en verwerking een geurgevoelige activiteit is en vanwege klachten bij omwonenden in het verleden. De berekeningen worden uitgevoerd in de veronderstelling dat alle installaties continu in werking zijn, dus met een maximaal aantal werkingsuren van 8.760 uur/jaar. Stikstofoxiden De resultaten geven het 99,79-percentiel, het maximum en het gemiddelde van de berekende uurwaarden voor NO2, uitgedrukt als NO2 (Tabel 7.82). figuur 7.10 en figuur 7.10 geven een grafische weergave van het 99,79-percentiel voor het alternatief met LD ketel resp. het alternatief met WKK. De grenswaarden gelden enkel voor NO2. De inputgegevens van de emissiebronnen van Cargill betreffen NOx omgerekend naar NO2. Voor de toetsing volgens het significantiekader wordt daarom een verhouding NO2/NO 60/40 verondersteld. Tabel 7.86 Berekende pluimmaxima voor NO2 (geplande situatie)

Maximum (uur) P-99,79 (uur) Gemiddelde

Berekend pluimmaximum (µg/m³) (LD ketel) 19,0 17,5 1,42

Berekend pluimmaximum (µg/m³) (WKK) 7,1 5,6 0,44

Grenswaarde (µg/m³)

200 40

Uit Tabel 7.82 blijkt dat de geplande maximale immissieconcentraties afkomstig van Cargill beneden de van toepassing zijnde grenswaarden liggen.

NV Enviro+

november 2014

162

Definitief MER

NV Cargill Gent

figuur 7.11 99,79-percentiel (uurwaarden) van NOx-immissiebijdragen (geplande situatie, alternatief LD ketel)

NV Enviro+

november 2014

163

Definitief MER

NV Cargill Gent

figuur 7.12 99,79-percentiel (uurwaarden) van de NOx-immissiebijdragen (geplande situatie, alternatief WKK)

NV Enviro+

november 2014

164

Definitief MER

Tabel 7.87

NV Cargill Gent

P99,79 van de NO2 immissiebijdragen Cargill (geplande situatie, alternatief LD)

NO2

norm

score

Naam W1

Locatie Doornzele

Gemeente Evergem

X 108550

Y 203900

P9979 12,2

200

6%

-2

W2

Ter Donk

Gent

109497

204676

9,3

200

5%

-1

W3

Mendonk

Gent

111380

203950

7,6

200

4%

-1

W4

Zaffelare

Lochristi

112230

202750

4,6

200

2%

-1

W5

Zaffelare dorp

Lochristi

113350

202150

2,9

200

1%

-1

W6

Desteldonk-dorp

Gent

108800

201680

7,3

200

4%

-1

W7

Desteldonk-dorp

Gent

110870

201820

6,9

200

3%

-1

W8

Hijfte-Center

Lochristi

110830

200290

4,7

200

2%

-1

W9

J-F Kennedylaan

Gent

108100

199800

2,8

200

1%

-1

W10

Rieme

Evergem

108770

207160

3,3

200

2%

-1

44R731

Evergem

Evergem

105947

201811

2,4

200

1%

-1

44R740

Sint-Kruis-Winkel

Gent

110815

204603

9,0

200

4%

-1

Tabel 7.88

P99,79 van de NO2 immissiebijdragen Cargill (geplande situatie, alternatief WKK)

NO2

norm

score

Naam

Locatie

Gemeente

X

Y

P9979

W1

Doornzele

Evergem

108550

203900

3,4

200

2%

-1

W2

Ter Donk

Gent

109497

204676

2,9

200

1%

-1

W3

Mendonk

Gent

111380

203950

2,5

200

1%

-1

W4

Zaffelare

Lochristi

112230

202750

1,8

200

1%

-1

W5

Zaffelare dorp

Lochristi

113350

202150

1,3

200

1%

-1

W6

Desteldonk-dorp

Gent

108800

201680

2,2

200

1%

-1

W7

Desteldonk-dorp

Gent

110870

201820

2,1

200

1%

-1

NV Enviro+

november 2014

165

Definitief MER

W8

NV Cargill Gent

Lochristi

110830

200290

1,8

200

2%

-1

W9


Gent

108100

199800

1,3

200

1%

-1

W10

Rieme

Evergem

108770

207160

1,5

200

1%

-1

44R731

Evergem

Evergem

105947

201811

1,2

200

1%

-1

44R740

Sint-KruisWinkel

Gent

110815

204603

2,5

200

1%

-1

NV Enviro+

november 2014

166

Definitief MER

NV Cargill Gent

Het 99,79-percentiel van de uurwaarden bedraagt maximum 6% van de grenswaarde bij het alternatief met LD-ketel, wat aanleiding geeft tot een matig significant negatief effect (score -2). Bij het alternatief met WKK bedraagt het het 99,79-percentiel van de uurwaarden maximaal 2% van de grenswaarde, wat eveneens aanleiding geeft tot een beperkt significant negatief effect (score -1). Voor de gemiddelde waarden ter hoogte van Doornzele geldt voor beide alternatieven een verwaarloosbaar effect (geen aantoonbare impact, score 0). Fijn stof (PM10) Wat betreft de PM10-emissies worden enkel de geplande geleide emissiepunten gemodelleerd. Enkel het scenario verwerking van 100% soja is bijgevolg relevant (enkel in dit scenario overschrijden de geleide emissies de drempelwaarde van het IMJV). Voor de PM10-immissies worden daggemiddelde waarden berekend. De resultaten geven het 90,4percentiel, het maximum en het gemiddelde van de berekende dagwaarden. Tabel 7.85 geeft een overzicht van de berekende pluimmaxima. De immissieconcentraties voor het P90,40-percentiel zijn grafisch weergegeven in Figuur 7.12. Tabel 7.89 Berekende pluimmaxima voor PM10 (geplande situatie, 100% soja)

Maximum P-90,40 (dag) Gemiddelde

Berekend pluimmaximum 13 4,09 1,2

Grenswaarde 50 40

Uit Tabel 7.85 blijkt dat de berekende imissieconcentraties beneden de van toepassing zijnde grenswaarden liggen. Het 90,4-percentiel van de dagwaarden bedraagt maximum 8% van de grenswaarde, wat aanleiding geeft tot een matig significant negatief effect (score -2). Het pluimmaximum is evenwel gelegen in industriegebied.

NV Enviro+

november 2014

167

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.13 90,40-percentiel (dagwaarden) van de PM10 immissieconcentraties (geplande situatie)

Tabel 7.86 geeft een overzicht van de gemeten PM10-concentraties in de meetpunten van VMM in het studiegebied voor het jaar 2012. M.b.v. de berekende waarden kan in die punten de geplande bijdrage van Cargill tot de immissieconcentraties ingeschat worden. Tabel 7.90 Immissiebijdrage PM10 van Cargill in de VMM-meetpunten (gemiddelde, geplande situatie, 100% soja)

Station

Deelgemeente

44R731 44R740


Gemeten gemiddelde PM10conc. (dag) (µg/m³) 28 28

Berekende gemiddelde PM10conc. (dag) (µg/m³) (gepland) 0,05 0,40

% bijdrage

<0,01% 1,4%

De bijdrage van Cargill tot de PM10-concentraties in deze meetpunten bedraagt maximaal 1,4%. Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage maximaal 1%. Dit wordt beoordeeld als een verwaarloosbare bijdrage (score 0). Tabel 7.91 Immissiebijdrage PM10 van Cargill in de VMM meetpunten (P90 en P90,40 dagwaarden, geplande situatie, 100% soja)

Station

NV Enviro+

Deelgemeente

Gemeten P90 PM10-conc. (dag) (µg/m³)

Berekende P90 PM10-conc. (dag) (µg/m³)

november 2014

% bijdrage

Berekende P90,40 PM10conc.

168

Definitief MER

44R731 44R740

NV Cargill Gent


51 49

0,19 1,40

< 0,01% 2,9%

(dag) (µg/m³) 0,20 1,43

De bijdrage van Cargill tot de P90 van de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 2,9%. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) eveneens maximaal 2,9%, wat te aanzien is als een beperkte bijdrage (score -1). NMVOS Wat betreft de NMVOS-emissies worden in eerste instantie enkel de geleide emissies gemodelleerd. Voor de NMVOS-immissies worden daggemiddelde waarden berekend. De resultaten geven het 98percentiel, het maximum en het gemiddelde van de berekende dagwaarden. Tabel 7.88 geeft een overzicht van de berekende pluimmaxima. De immissieconcentraties voor het P98 zijn grafisch weergegeven in Figuur 7.13. Tabel 7.92 Berekende pluimmaxima voor NMVOS (geplande situatie)

Maximum (dag) P-98 (dag) Gemiddelde

NV Enviro+

Berekend pluimmaximum (µg/m³) 20 12 2,60

november 2014

169

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.14 98-percentiel NMVOS immissiebijdragen (geplande situatie, op basis van uitsluitend de geleide bronnen)

Voor VOS-immissies zijn geen grenswaarden vastgelegd. Er kan wel getoetst worden aan de MICwaarde (= MAC-waarde / 100). Voor hexaan bedraagt deze 900 µg/m³ en voor methanol 2.600 µg/m³. De berekende pluimmaxima liggen ruimschoots onder deze MIC-waarden wat aanleiding geeft tot een niet relevant effect (0). De dispersieberekeningen geven aan dat de NMVOS-immissies voornamelijk tot het bedrijfsterrein zelf beperkt blijven. In tweede instantie wordt een analoge berekening uitgevoerd waarbij zowel de geleide als de diffuse emissies in rekening worden gebracht. Er wordt rekening gehouden met volgende bronnen:  de Droger-Koeler (DC) (geleide continue puntbron);  het absorptiesysteem E700 (geleide continue puntbron);  de biodieselfabriek (geleide continue puntbron);   diffuse hexaanemissies door ontgassing van het extractiegebouw (diffuse continue oppervlaktebron). De diffuse hexaanemissies van de eindproducten (resthexaan) worden niet gemodelleerd omdat deze grotendeels vrijkomen bij de klanten en niet op het terrein van Cargill. De diffuse hexaanemissies bij onderhoudsstops worden evenmin gemodelleerd omdat deze slechts plaatsvinden gedurende enkele dagen per jaar. De immissieconcentraties voor het 98-P zijn grafisch weergegeven in Figuur 7.14.

NV Enviro+

november 2014

170

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.15 98-percentiel (dagwaarden) NMVOS immissiebijdragen (geplande situatie op basis van geleide en diffuse bronnen)

MIC 44M702 44R731 44R740

900 900 900

Berekende gemiddelde bijdrage NMVOS 0,11 0,09 0,92

< 0,001% <0,001% <0,01%

Geur Door een extern studiebureau werd in 2005 in samenspraak met afdeling Milieu-inspectie een toetsingskader uitgewerkt. De voorgestelde normering is weergegeven in Tabel 7.89. Hier wordt uitgegaan van een relatie van 3,5 ou/m³ = 1 se/m³, zoals bepaald in de geurstudie van VITO van 2004. Hierbij wordt opgemerkt dat dit een minder conservatieve aanname is dan in de studie van Olfascan in opdracht van Cargill waar met een verhouding 1/1 wordt gewerkt.

NV Enviro+

november 2014

171

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.93 Toetsingskader voor Cargill Gent

Initiële norm Ernstig hinderniveau Hinderniveau Per woonzone Sint-Kruis-Winkel Mendonk Doornzele Terdonk Desteldonk

Ondergrens se/m³ 3

Bovengrens se/m³

Ondergrens ge/m³ 10,5

3

10,5

2

7

1,5 1,5 0,6 3 0,75

2 2

1,5

5,25 5,25 2,1 10,5 2,625

Bovengrens ge/m³

7 7

5,25

Enerzijds werd een initiële norm voor Cargill als individuele bron afgeleid van 10,5 ge/m³. Anderzijds werd ook een norm afgeleid voor Cargill als onderdeel van een bronnencomplex per woonzone, nl. voor de woonzones Sint-Kruis-Winkel, Mendonk, Doornzele, Terdonk en Desteldonk. Uit Tabel 7.89 blijkt dat een initiële norm van 3 se/m³ of 10,5 ge/m³ voor Cargill Gent als individuele bron van toepassing is. Uit de visuele voorstelling van de dispersieberekening in Figuur 7.15 blijkt dat deze norm van 10,5 ge/m³ enkel in een klein deel van Terdonk wordt overschreden.

Figuur 7.16 P98-percentiel van de geurimmissiebijdrage (ge/m³) (geplande situatie)

NV Enviro+

november 2014

172

Definitief MER

NV Cargill Gent

Naam

Locatie

Gemeente

X

Y

W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 W10 44R731

Doornzele Ter Donk Mendonk Zaffelare Zaffelare dorp Desteldonk-dorp Desteldonk-dorp Hijfte-Center J-F Kennedylaan Rieme Evergem

Evergem Gent Gent Lochristi Lochristi Gent Gent Lochristi Gent Evergem Evergem

108550 109497 111380 112230 113350 108800 110870 110830 108100 108770 105947

203900 204676 203950 202750 202150 201680 201820 200290 199800 207160 201811

44R740

Sint-Kruis-Winkel

Gent

110815

204603

Toetsings- ToetsingsGeur p-98 waarde waarde (ge/m³) ondergrens bovengrens (ge/m³) (ge/m³) 5,97 2,1 11,64 10,5 4,55 5,25 7 1,82 1,16 2,15 2,625 5,25 1,87 2,625 5,25 1,27 0,47 1,57 1,02 8,25

5,25

7

Voor Cargill als onderdeel van een bronnencomplex zijn naast een initiële norm ook normen vooropgesteld per woonzone. Enkel in een deel van Sint-Kruis-Winkel wordt de bovengrens van de voorgestelde norm voor deze woonzone (7 ge/m³) niet gerespecteerd. Voor Mendonk en Desteldonk wordt de bovengrens van de voorgestelde norm van 5,25 ge/m³ gerespecteerd. De voorgestelde norm van 2,1 ge/m³ in Doornzele wordt niet gehaald, maar het hinderniveau van 7 ge/m³ wordt wel gerespecteerd voor het grootste deel van Doornzele. Hierbij dient opgemerkt dat deze resultaten gebaseerd zijn op de huidige geurverwijderingsefficiëntie van de afgassen van de voorbereiding. Momenteel onderzoekt het bedrijf echter verschillende mogelijkheden voor een verdere geurreductie. Er werden reeds piloottesten uitgevoerd met een actiefkoolfilter. Een andere mogelijkheid die onderzocht wordt is biologische zuivering van de afgassen (scrubber met actief slib). Hiervoor lopen momenteel testen bij een zusterbedrijf. Ter volledigheid wordt ook het potentieel van thermische oxidatie onderzocht. Bovenstaande resultaten dienen dan ook als worst case scenario te worden aanzien. Immissiebijdrage verkeer Ook in de geplande situatie is de hoeveelheid voertuigbewegingen gegenereerd door het bedrijf relatief beperkt (zie discipline Mens Mobiliteit). In combinatie met de zeer goede ontsluiting naar het hogere wegennet, wordt een modellering van de NO 2-, PM10- of PM2,5-concentratie niet noodzakelijk geacht om de impact van het bedrijf op de luchtkwaliteit te beoordelen. De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, PM10- en PM2,5-concentraties wordt als verwaarloosbaar beschouwd.

NV Enviro+

november 2014

173

Definitief MER

7.2.5

NV Cargill Gent

Alternatief chemische semi-raffinage

Bij de chemische semi-raffinage zal de HD ketel van de semi-deodoriser niet worden geïnstalleerd. Gezien zijn beperkte bijdrage van deze ketel (zie Tabel 7.72 Totale uur- en jaarvuilvrachten aan NOX (als NO2) (geplande situatie)), zal de totale impact nog lager zijn. De drempelwaarde van NOx voor IMJV wordt wel nog overschreden. 3

Zonder de HD ketel wordt er een NO2 waarde teruggevonden van 11,79 µg/m ter hoogte van het woongebied (beoordelingspunt W1 – worst-case). Dit is iets gunstiger dan het alternatief LD-ketel met 3 twee HD ketels (12,2 µg/m ). Gezien het geringe verschil met de bovenstaande besproken alternatieven werd geen modellering meer uitgevoerd en kunnen de conclusies omtrent de LD-ketel en WKK worden overgenomen. .

7.2.6

Milderende maatregelen

7.2.6.1

Stookinstallaties

De impact inzake van de stookinstallaties is ter hoogte van de woongebieden globaal gezien beperkt. Enkel voor de NOX wordt in de geplande situatie een belangrijke impact berekend ten aanzien van het 99,79-percentiel, en dit vnl. bij het alternatief met de LD ketel. Een schouwverhoging kan als milderende maatregel worden voorgesteld. Indien op alle beoordelingspunten gelegen in woonzones een impactscore van maximaal -1 mag worden bereikt, moet de schouw van de LD ketel aanzienlijk verhoogd worden (tot 47 meter, meer dan twee maal zo hoog als voorzien). 7.2.6.2

Stofemissies

Het berekende totale diffuse stofemissietotaal op zich zegt – mede gezien de onzekerheid bij het gebruik aan emissiefactoren – weinig over de nood aan maatregelen. Voor dit laatste dient uitgegaan van de BBT-toetsing en de verplichte jaarlijkse stofstudie. In de milieuvergunning van Cargill nv Gent werd nl. volgende bijzondere milieuvergunningsvoorwaarde opgelegd: “De exploitant is verplicht alles in het werk te stellen om diffuse emissies van fijn stof tegen te gaan in functie van het Europese BBT-rapport (BREF) voor open overslagbedrijven. De exploitant is te allen tijde in staat aan de bevoegde instanties aan te tonen dat hij alle mogelijke maatregelen heeft genomen ter voorkoming van diffuse emissies. Daartoe zal hij ook jaarlijks een rapport opmaken met opsomming van alle maatregelen die in het afgelopen jaar zijn genomen, alsmede de maatregelen die in de loop van het volgende jaar voorzien worden.” In onderstaande paragrafen worden de voornaamste conclusies uit de laatste stofstudie overgenomen.

vii

Productieafdelingen Ter voorkoming van diffuse stofemissies bevinden alle apparaten voor het zeven, breken, pletten en vermalen zich in gesloten productiezones en zijn deze apparaten aangesloten op centrale stoffilterinstallaties met mouwenfilters. Er bestaat een regelmatig controleprogramma op de werking van de afzuiging van de stoffilterinstallaties.

NV Enviro+

november 2014

174

Definitief MER

NV Cargill Gent

Transportsystemen Het lossen van schepen bij Eurosilo gebeurt overwegend d.m.v. grijpers met volledig overdekte transportbanden. De transportbanden worden zo kort mogelijk gehouden en er wordt enkel gebruik gemaakt van continue transportsystemen binnen het bedrijf. De omslagpunten zijn omkast en voorzien van een afzuiging met filterinstallaties. Opmerking: op 1 plaats kan het omslagpunt van de band en/of de afscherming verbeterd worden. Eventueel kan een bijkomende groendoek aan de poort van deze installatie gehangen worden om stofverspreiding in de omgeving zoveel mogelijk te vermijden. De bestaande 2 open transportbanden zijn aan de bovenkant afgeschermd met een windscherm (zaad- en scheepsband). Vrachtwagen- en scheepsbelading De vrachtwagenbelading gebeurt in 2 volledig gesloten beladingstunnels. De poorten van de beladingsplaats voor vrachtwagens dienen best zoveel mogelijk dicht gehouden worden tijdens activiteit. Er is geen windinvloed voor het laden van de vrachtwagens bij het dichthouden van de poorten. Voor het laden van een schip is er wel een windinvloed. Voor de scheepsbelading is het zeer sterk aan te bevelen om deze te beperken vanaf bepaalde windsnelheden. De vrije valhoogte wordt geminimaliseerd door gebruik van een in hoogte verstelbare stortkoker. Aan het uiteinde van de telescopische stortkoker is een terugdraaiende schroef voorzien die enerzijds dient om de valsnelheid van het te verladen materiaal te verminderen (valbreker). Voor de belading van de schepen dient er op toegezien te worden dat de instructies van de beladingsnota goed opgevolgd worden. Opmerking: er is een project goedgekeurd om de beladingstoren voor de schepen volledig te vervangen. Dit project kan niet onmiddellijk uitgevoerd worden omdat er plannen zijn om de kade te veranderen (door de haven van Gent). Zolang deze verandering niet concreet is, zal de beladingstoren nog niet worden vervangen (gepland voor kalenderjaar 2015). Stofopstuiving door verkeer Er is een algemene snelheidsbeperking van 15 km/u. Op de meeste plaatsen zijn de wegen verhard. Voor het niet verharde terrein is het gepland om dit ook te verharden. De verharde wegen worden regelmatig schoongemaakt. Daarnaast worden alle vrachtwagens ook afgedekt. Opslag van stuifgevoelige stoffen Er worden regelmatig of continu visuele inspecties uitgevoerd om te zien of zich stofemissies voordoen, en om te controleren of de preventieve maatregelen goed werken. De toegepaste ventilatiesystemen en gebruikte filters zijn ontworpen en gekozen in functie van hun specieke plaats in het bedrijfsproces en in functie van de grootte van dat betreffende proces. Het materiaal wordt in silo’s gestockeerd. 7.2.6.3

Geur

Cargill laat regelmatig geurstudies uitvoeren met het oog op mogelijke emissiereducerende maatregelen. Uit de laatste studie (Olfascan, 2013) kwam naar voor dat het bypassen van de bioscrubber zoveel mogelijk moet worden vermeden en indien mogelijk de luchtstroom op momenten van bypass apart te behandelen. Naar aanleiding van de studie besliste Cargill om – onafhankelijk van de voorgenomen uitbreiding – te investeren in een tweede bioscrubber voor de extractie (E700 Final fan). Deze fungeert als reserve ingeval er de andere bioscrubber buiten dienst is. Daarnaast bleek ook dat een verdere geurreductie aan de perserij (voorbereiding) zeker een zinvolle investering is. Cargill Gent voerde reeds testen uit met actief koolfilters voor de behandeling van de

NV Enviro+

november 2014

175

Definitief MER

NV Cargill Gent

de afgasstromen van de voorbereiding. Deze hebben naar verwachting een hoger geurverwijderingsrendement. Als alternatief wordt ook nog rekening gehouden met een biologische zuiveringstechniek (met actief slib). Hiervoor zullen resultaten (mid 2014) van een identieke installatie bij een zusterbedrijf bepalend zijn. Thermische oxidatie is eventueel een derde alternatief dat minstens zal geëvalueerd worden op zijn haalbaarheid.

7.2.7

Postevaluatie

Met betrekking tot geur wordt voorgesteld om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar verdere geurreductie aan de perserij (reeds voorzien) en een nieuwe evaluatie van de geursituatie bij Cargill uit te voeren na de uitbreiding en wijziging van de installaties zoals beschreven in dit MER. In deze evaluatie moet worden nagegaan: de effectiviteit van de reeds geïnstalleerde geurbehandelingsinstallaties; de geurimpact van het Cargill; de wenselijkheid en haalbaarheid van verdere geurreductie.

7.2.8

Leemten in de kennis

7.2.8.1

Leemten in de kennis met betrekking tot het project

De emissiewaarden van de nieuwe LD ketel(s) en de nieuwe HD ketels zijn niet met zekerheid gekend. De massastroom van de nieuwe LD ketel werd berekend op basis van de gemiddelde emissieresultaten van de LD ketels bij Cargill Antwerpen. De massastroom van de HD ketels werd berekend op basis van de emissiegrenswaarden. Voor de WKK werden cijfers van de fabrikant gehanteerd. Deze liggen volgens dezelfde leverancier aan de hoge kant, maar zijn een worst case aanname voor dit MER. Het geurverwijderingsrendement van de nieuwe actiefkoolfilter op de emissies van de gaswasser van de voorbereiding is niet gekend. Er werd uitgegaan van een zelfde verwijderingsefficiëntie als bij de huidige aeroxsystemen, wat een conservatieve aanname is. De diffuse stof- en hexaanemissies kunnen slechts berekend worden met behulp van emissiefactoren. Eigen aan de problematiek van diffuse emissies, rust een belangrijke onzekerheid op de schatting van het emissietotaal. De genomen milderende maatregelen met betrekking tot diffuse stofemissies kunnen slechts beperkt doorgerekend worden in het rekenmodel diffuse stofemissies van LNE. Het emissietotaal geeft dus voornamelijk een aanduiding van de omvang van de emissies en hoe deze toe- of afnemen bij een toe- of afname van de doorzet. 7.2.8.2

Leemten in de kennis met betrekking tot de inputgegevens

De huidige achtergrond-NMVOS-concentraties in het studiegebied zijn niet gekend omdat er geen VMM-meetstation is in de omgeving van Cargill waar deze parameter wordt opgevolgd. Diffuse stofemissies van overslag- en behandelingsactiviteiten kunnen niet als bron in het IFDMmodel worden ingegeven. Wel werd een berekening gemaakt van de geëmitteerde vuilvrachten van de diffuse stofemissies met behulp van emissiefactoren.

NV Enviro+

november 2014

176

Definitief MER

NV Cargill Gent

7.3 GELUID 7.3.1

Afbakening van het studiegebied

In het kader van de uitbreiding van het bedrijf dient de geluidsbelasting van de inrichting in kaart gebracht te worden. De referentiesituatie is de huidige exploitatie van het bedrijf. Het bedrijfsgeluid wordt bepaald enerzijds door middel van een meetcampagne en anderzijds door een modellering. Ook de impact van de toekomstige situatie wordt in kaart gebracht door middel van een modellering. 7.3.1.1

Situering

Cargill is gelegen aan de Moervaart in de Gentse haven op een terrein van ongeveer 13 ha. Op dit terrein bevinden zich een productie-eenheid voor olie uit soja of koolzaad, een productie-eenheid voor biodiesel en een waterzuivering. Een deel van de installaties staan in fabriekshallen en een deel staat in open lucht. Onderstaande luchtfoto (bron AGIV) geeft een beeld van de inrichting en de omgeving.

Oil Tanking Eurosilo Alco

Dynea

Cargill

R4

Biobase Europe Figuur 7.17 Situering van Cargill

Ten oosten ligt de spoorweg, de Pleitstraat en de J.F. Kennedylaan (R4). Ten noorden ligt Alco Bio Fuel en Eurosilo NV. Ten westen ligt Dynea en Oil Tanking. In het zuiden ligt de Moervaart en aan de overkant ervan Biobase Europe Pilot Plant. Iets ten zuiden, bij Biobase Europe, staat er ook een windturbine. In de onmiddellijke omgeving bevinden zich geen woningen. Het studiegebied omvat de site en de omgeving waar de invloed van geluidsbronnen te verwachten is. Het studiegebied wordt gekozen rekening houdende met de bepalingen uit Vlarem II. Enerzijds

NV Enviro+

november 2014

177

Definitief MER

NV Cargill Gent

wordt de zone op 200 meter van de perceelsgrens genomen en anderzijds de zone op 200 m van het industriegebied. Dit levert een studiegebied op van ongeveer 2,5 bij 2,5 km. Dit wordt uitgebreider behandeld in de volgende paragraaf.

7.3.2

Beoordelingskader

7.3.2.1

Criteria volgens Vlarem

Volgens het gewestplan Gentse en Kanaalzone is de inrichting gelegen in industriegebied. Dit is aangegeven met de witte pijl in onderstaand uittreksel uit het gewestplan (bron www.gisoost.be). Op de omliggende percelen zijn andere bedrijven gevestigd. Er zijn geen woningen in de onmiddellijke nabijheid (Moervaartkaai/Pleitstraat) en dus ook niet binnen de 200 m van de perceelsgrenzen. De dichtste woonkernen zijn:    

de woningen in de Spanjeveerstraat in Mendonk op 750 m in noordoostelijke richting landschappelijk waardevol agrarisch gebied, de woningen in de Keurstraat in Desteldonk op 800 m in zuidoostelijke richting landschappelijk waardevol agrarisch gebied, de woningen in de Desteldonkstraat in Desteldonk op 1600 m in zuidwestelijke richting woongebied met landelijk karakter, de woningen aan het Zuidledeplein in Doornzele op 900 m in westelijke richting woongebied.

in in in in

Al deze woningen liggen op minder dan 500 m afstand van het industriegebied.

Mendonk

Doornzele Cargill

Desteldonk

Figuur 7.18 Situering op het gewestplan

NV Enviro+

november 2014

178

Definitief MER

NV Cargill Gent

De milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht bedragen: Tabel 7.94Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht

Milieukwaliteitsnormen Industriegebied Gebied op minder industriegebied

dan

500

m

van

Dag 7 – 19 u 60 dB(A) 50 dB(A)

Avond 19 – 22 u 55 dB(A) 45 dB(A)

Nacht 22 – 7 u 55 dB(A) 45 dB(A)

Het bedrijf is deels een bestaande en deels een nieuwe inrichting van klasse 1. De oorspronkelijke milieuvergunning dateert van 23 juli 1982. De lopende basisvergunning dateert van 12 april 2007. Voor het onderscheid tussen nieuwe en bestaande inrichtingen wordt de peildatum van 1 januari 1993 gehanteerd. Na 1993 zijn volgende onderdelen veranderd:  1994 Opstart van de Provatexproductie  1995 Opstart van de Provamix lijn  1996 Nieuwe zaaddroger in de crushafdeling  1997 Afvullijn en stockage lecithine  2001 Opstart van de cotyledonenproductie lijn 2  2001 Indienstname sprinklerinstallatie  2003 Bijkomende silo’s in de Promex afdeling  2007 Aanpassing crushafdeling, uitbreiden met een semi-raffinage en biodieselinstallatie  2009 Wijzigingen aan waterzuiveringsinstallatie en wijzigingen van machines. Buiten gebruik stellen van Provatex afdeling  2010 Uitbreiding biodieselproductie – buiten gebruik van bloemafdeling  2011 Toevoeging parking. Niet al deze aanpassingen hebben noodzakelijkerwijs een impact op het geluid. De uitbreiding van na 1993 moet in zijn geheel voldoen aan de voorwaarden voor een nieuwe inrichting. Voor het specifiek geluid van de nieuwe onderdelen van de inrichting in open lucht geldt dan:  als het LA95,1h-niveau van het oorspronkelijke omgevingsgeluid gelijk is aan of hoger is dan de milieukwaliteitsnorm, dan moet het specifieke geluid beperkt worden tot het L A95,1h van het oorspronkelijke omgevingsgeluid verminderd met 5 dB(A) enerzijds en tot de richtwaarde anderzijds.  als het LA95,1h van het oorspronkelijke omgevingsgeluid lager is dan de milieukwaliteitsnorm, dan moet het specifieke geluid in open lucht beperkt worden tot de richtwaarde verminderd met 5 dB(A). Een bestaande inrichting moet steeds voldoen aan de richtwaarde. Wanneer er een overschrijding is die groter is dan 10 dB, dan is een saneringsplan verplicht. Is er een overschrijding die kleiner is dan 10 dB, dan kan een sanering opgelegd worden. Eerst moet nagegaan worden of het bedrijf aan het voorzorgsprincipe heeft voldaan en of de principes van BBT zijn toegepast. De richtwaarden voor de beoordeling van het specifiek geluid zijn volgens bijlage 4.5.4 van Vlarem II:

NV Enviro+

november 2014

179

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.95 Richtwaarden voor het specifiek geluid in open lucht

Richtwaarden specifiek geluid Industriegebied Woongebied op minder dan 500 m van industriegebied

Dag 7 – 19 u 60 dB(A) 50 dB(A)

Avond 19 – 22 u 55 dB(A) 45 dB(A)

Nacht 22 – 7 u 55 dB(A) 45 dB(A)

De milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht zijn hieraan gelijk. In de aanbevelingen voor de metingen van het omgevingsgeluid in bijlage 4.5.1 van Vlarem II wordt in art. 1 §3 het volgende gezegd over de meetplaatsen in een industriegebied: “Metingen worden uitgevoerd in de nabijheid van bewoonde gebouwen op hoogstens 200 m afstand van de rand van het gebied waarin de inrichting gelegen is of op ongeveer 200 m afstand van de rand van het gebied waarin de inrichting gelegen is bij ontstentenis van bewoonde gebouwen. Om technische redenen kan van deze afstand worden afgeweken. In dat geval worden voor de in art. 4 van deze bijlage bedoelde evaluatie, geluidsniveaus op de voorgeschreven afstand bepaald uit equivalente meetresultaten op verschillende andere afstanden. Als er bewoonde gebouwen vreemd aan de inrichting zijn binnen een straal van 200 m vanaf de perceelsgrenzen van de inrichting, worden tevens metingen uitgevoerd in de nabijheid van één of meerdere van deze bewoonde gebouwen. Bij ontstentenis van bewoonde gebouwen vreemd aan de inrichting binnen een straal van 200 m vanaf de perceelsgrenzen van de inrichting worden metingen uitgevoerd op ongeveer 200 m afstand van de perceelsgrenzen van de inrichting. Om technische redenen kan van deze afstand worden afgeweken. In dat geval worden voor de in art. 4 van deze bijlage bedoelde evaluatie, geluidsniveaus op de voorgeschreven afstand bepaald uit equivalente meetresultaten op verschillende andere afstanden.” Daarom wordt het specifiek geluid van het bedrijf op 200 m van de perceelsgrens beoordeeld en aan de woningen zoals hoger vermeld die op minder dan 200 m van het industriegebied gelegen zijn. De inrichting mag 24 u op 24 worden geëxploiteerd. Aldus is het bedrijf actief in de drie dagdelen. Omdat het een continu bedrijfsproces betreft zijn de voorwaarden voor de nacht maatgevend. Een aantal activiteiten op het terrein kunnen als incidenteel of als impulsachtig geluid beschouwd worden, op voorwaarde dat ze 10% of minder voorkomen tijdens elke beoordelingsperiode. Voor de dag betekent dit 72 minuten, voor de avond 18 minuten en voor de nacht 54 minuten. Voor dergelijke gebeurtenissen gelden iets ruimere normen: het maximum ogenblikkelijk geluidsniveau (uitgedrukt als een LAeq,1s-waarde) in industriegebied mag niet meer bedragen dan: Tabel 7.96 Maximale toegestane niveaus voor incidenteel of impulsachtig geluid

type geluid

dag 7 – 19 u

avond 19 – 22 u

Industriegebied incidenteel 75 dB(A) 65 dB(A) impulsachtig 80 dB(A) 70 dB(A) Woongebied op minder dan 500 m van industriegebied incidenteel 65 dB(A) 55 dB(A) impulsachtig 70 dB(A) 60 dB(A)

NV Enviro+

november 2014

nacht 22 – 7 u 65 dB(A) 70 dB(A) 55 dB(A) 60 dB(A)

180

Definitief MER

7.3.2.2

NV Cargill Gent

Significantiekader voor geluid

Het significantiekader uit het richtlijnenboek geluid en trillingen voor industrie-MER’s wordt gebruikt om het effect op de omgeving in te schatten. Dit kader is beschreven in onderstaande tabel. Tabel 7.97 Significantiekader geluid Invloed op omgeving Lna-Lvoor LAX,T

tussenscore (effectscore)

Eindscore na correctie Voldoet aan Vlarem? Nieuw / verandering Lsp>GW Lsp≤GW

Bestaand Lsp≤RW -1 -1 -1 0 +1 +2 +3

Lsp>RW+10 Rw6 -2 -1 -3 -2 -3 3≤LAX,T<6 -1 -1 -3 -1 -3 1≤LAX,T<3 0 0 -1/-2 -1 -3 -1≤LAX,T<1 +1 +1 +1 -3≤LAX,T<-1 +2 +2 +2 -6≤LAX,T<-3 +3 +3 +3 LAX,T <-6 LAX,T = verschil in omgevingsgeluid (in dB(A)) voor en nadat een project is uitgevoerd. Met T = duur in seconden Met X:  N: parameter van statistische analyse (LAN,T), N=95 ter toetsing aan de milieukwaliteitsnorm of  eq voor het equivalente geluidsdrukniveau van het omgevingsgeluid GW: grenswaarde volgens beslissingsschema 4.5.6.1 van de bijlage van Vlarem II RW: richtwaarde Lsp: specifiek geluid Bij hervergunning dient Lvoor gebruikt te worden alsof het bestaande bedrijf er niet was. Bij een hervergunning van een inrichting met een mix van bestaande en nieuwe bronnen is het oorspronkelijk omgevingsgeluid voor de nieuwe bronnen gelijk aan het omgevingsgeluid met de bestaande bronnen in werking.

Bij een negatieve score dienen milderende maatregelen voorgesteld te worden: -1 (matig significant negatief)

-2 (significant negatief)

-3 (zeer significant negatief)

Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, maar indien de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden aangeven dat er zich een probleem kan stellen dan dient de deskundige over te gaan tot voorstellen van milderende maatregelen. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden. Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen, te koppelen aan de langere termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden. Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen te koppelen aan de korte termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.

De scores 0, +1, +2 en +3 krijgen respectievelijk de beoordeling verwaarloosbaar, positief, zeer positief en uitgesproken positief.

NV Enviro+

november 2014

181

Definitief MER

7.3.3

NV Cargill Gent

Beschrijving van de referentiesituatie

7.3.3.1

Ligging van het meetpunt

Het meetpunt is gelegen ten zuidoosten van Cargill op het terrein van het gemaal Rodenhuize van de Polder Moervaart en Zuidlede. De afstand tot de perceelsgrens bedraagt ongeveer 220 m. De coördinaten van dit meetpunt zijn 555451.44 m O en 5665218.98 m N (zone 31U). Het punt is weergegeven in onderstaande luchtfoto ontleend aan Google Earth.

ALCO

CCB

turbine

SITA

Figuur 7.19 Ligging van het meetpunt

De bronnen die ook een mogelijke invloed op het omgevingsgeluid uitoefenen zijn :  het verkeer op de R4  de windturbines op het terrein van Electrabel  Sita ten oosten van het meetpunt  de betoncentrale van CCB ten noorden  Alco Bio Fuel ten noordwesten.

NV Enviro+

november 2014

182

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.20 Zicht vanuit het meetpunt op Cargill

7.3.3.2

De meetapparatuur

De metingen gebeurden met een integrerende geluidsmeter van het type Svantek 959 met een nauwkeurigheidsklasse 1. Het meettoestel werd voor en na de metingen geijkt met een ijkbron van het type Svantek SV30A volgens de instructies van de fabrikant. De meetonzekerheid van deze meettoestellen bedraagt maximaal 1 dB. De geluidsmeter was ingesteld op een snelle dynamische karakteristiek. De LAeq,1s en Lfeq,1s zijn gelogd per seconde, daarnaast zijn ook de volgende grootheden gemonsterd per uur: - LAeq: het A-gewogen equivalente gemiddelde geluidsniveau. Deze grootheid heeft dezelfde energetische inhoud als het werkelijk gemeten geluid. Omdat geluid gemeten wordt in de logaritmische decibelschaal betekent dit dat de waarde zeer sterk wordt beïnvloed door de luidere momenten in de meetperiode. - LA95: een maat voor het achtergrondgeluid, het minimaal geluidsniveau dat er quasi altijd aanwezig is. Deze parameter geeft immers het A-gewogen geluidsdrukniveau weer dat gedurende 95% van de meettijd overschreden wordt. - LA50: het geluidsniveau dat er minimaal aanwezig is tijdens juist de helft van de meetperiode. Het komt overeen met de mediaan van het gemeten geluid. - LA5: een maat voor het geluidsniveau van de lawaaierigste ogenblikken. Deze parameter geeft het A-gewogen geluidsniveau dat slechts 5% van de meettijd overschreden wordt. 7.3.3.3

De meetduur en meetomstandigheden

De metingen zijn uitgevoerd van maandag 7 april 2014 10u tot maandag 14 april 2014 10 u. Tijdens de meetcampagne was de windrichting wisselend. Op een beperkt aantal uren heeft het geregend, met deze metingen wordt geen rekening gehouden. Het weer bedroeg (gemiddeld per dag) in de meetperiode:

NV Enviro+

november 2014

183

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.98 Meteo-omstandigheden tijdens de meting

dag ma 07/04 di 08/04 wo 09/04 do 10/04 vr 11/04 za 12/04 zo 13/04 ma 14/04

windrichting Z W W ZW/N N N/W W NW

snelheid (m/s) 1–6 4 - 10 3-6 2-5 1-5 1–5 3–7

neerslag ja ja nee nee nee nee nee nee

temperatuur (°C) 14 – 21 8 - 12 5 - 15 7 - 16 9 - 15 4 - 15 8 - 13

De uurwaarden zijn afkomstig van de meetpost Westdorpe van het KNMI, 10 km ten noordoosten. Alle parameters zijn gemeten op 10 m hoogte. Indicatief zijn ook de waarnemingen van de meetposten Gent en Evergem van de VMM geregistreerd. 7.3.3.4

Meetresultaten

De meetresultaten per uur zijn weergegeven in onderstaande grafiek. De gegevens in tabelvorm staan in bijlage 11. Omgevingsgeluid Cargill Gent

80

12

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

75 10

8 65

60

6

55

4

windsnelheid in m/s

Omgevingsgeluid in dB(A)

70

50 2 45

0 07/04 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 08/04 00:00 03:00 06:00 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 09/04 00:00 03:00 06:00 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 10/04 00:00 03:00 06:00 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 11/04 00:00 03:00 06:00 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 12/04 00:00 03:00 06:00 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 13/04 00:00 03:00 06:00 09:00 12:00 15:00 18:00 21:00 14/04 00:00 03:00 06:00 09:00

40

neerslag

windsnelheid

LAeq

LA95

LA50

LA05

Figuur 7.21 tijdsverloop van het omgevingsgeluid

Het verloop van het omgevingsgeluid vertoont nogal wat variatie. Op de weekdagen is het verloop identiek met relatief hoge niveaus, zeker overdag. Tijdens de nacht worden er op een beperkt aantal uren, iets voor of na middernacht, een minimum bereikt. De geluidsniveaus in het weekeinde vertonen heel wat minder variatie. Dit wijst er op dat het verkeer een aanzienlijk aandeel heeft in het omgevingsgeluid.

NV Enviro+

november 2014

184

Definitief MER

NV Cargill Gent

De dynamiek, gedefinieerd als het verschil tussen LA5 en LA95, is redelijk groot Het omgevingsgeluid is relatief stabiel. Dit kan afgeleid worden uit het verschil tussen het L A5 en het LA95 wat een maat is voor de dynamiek van het geluid of voor de niveauverhogingen boven het achtergrondgeluid. Het verschil bedraagt 6 tot 16 dB met een gemiddelde van 11 dB. Dit betekent dat de niveauverhogingen relatief uitgesproken zijn. Dit is eveneens te wijten aan het verkeer. Op dinsdag werd een deel van de fabriek (semi-raffinage en biodiesel) stilgelegd voor onderhoud. Op de metingen is op die dag een hoger geluidsniveau opgemeten (vermoedelijk door de sterke wind). 7.3.3.5

Gemiddelde waarden per dagdeel

Het omgevingsgeluid wordt uitgemiddeld per dagdeel zoals beschreven in de bijlage 4.5.1 van Vlarem II. Deze middeling gebeurt niet alleen voor de LA95, maar ook voor de andere parameters op dezelfde manier. Hierbij zijn enkel de meetwaarden gebruikt waar geen neerslag of te harde wind werd geregistreerd. Tabel 7.99 Gemiddeld geluidsniveau per dagdeel in dB(A)

ma 07/04 dag ma 07/04 avond ma 07/04 nacht di 08/04 dag di 08/04 avond di 08/04 nacht wo 09/04 dag wo 09/04 avond wo 09/04 nacht do 10/04 dag do 10/04 avond do 10/04 nacht vr 11/04 dag vr 11/04 avond vr 11/04 nacht za 12/04 dag za 12/04 avond za 12/04 nacht zo 13/04 dag zo 13/04 avond zo 13/04 nacht

LAeq,1h 65 58 57 66 59 54 63 58 53 64 58 53 63 57 52 56 55 53 55 54 52

LA95,1h 56 52 49 58 53 47 55 50 47 55 50 48 56 52 46 49 50 48 50 48 48

LA50,1h 61 57 54 64 57 50 60 55 50 60 55 52 60 56 50 53 54 51 54 53 50

LA5,1h 69 62 62 71 62 57 68 61 58 68 61 57 68 60 56 60 59 57 59 58 56

Het gemiddelde per dag per dagdeel van het LA95-niveau bedraagt:

Tabel 7.100 Gemiddelde uurwaarden van het LA95-niveau per dagdeel in dB(A)

Dag ma 07/04

NV Enviro+

dag (7-19 u) 56*

avond (19-22 u) 52

november 2014

nacht (22-7 u) 49

185

Definitief MER

NV Cargill Gent

di 08/04 58 53 47 wo 09/04 55 50 47 do 10/04 55 50 48 vr 11/04 56 52 46 za 12/04 49 50 48 zo 13/04 50 48 48 gemiddelde weekdag 56 51 48 gemiddelde weekeinde 49 49 47 Milieukwaliteitsnorm 60 55 55 (*) = onvolledig dagdeel, wordt niet meegenomen in de berekening van het gemiddelde. De milieukwaliteitsnorm wordt nooit overschreden. Dit betekent meteen dat de geluidsnorm op dit punt gelijk is aan de richtwaarde verminderd met 5 dB(A), dus 55 dB(A) overdag en 50 dB(A) ’s avonds en ‘s nachts. Opvallend is dat in het weekeinde de cijfers voor dag en nacht weinig verschillen, in tegenstelling tot de weekdagen. Dit geeft ook duidelijk de invloed van het verkeer weer. Bijkomend is voor elke nacht de L night berekend, zijnde het LAeq voor de uren van 23 tot 7 u. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt in de Night Noise Guidelines van 2009 dat er vanaf een niveau van 40 dB(A) Lnight,outside nadelige gezondheidseffecten kunnen optreden bij gevoelige groepen. Op het meetpunt zijn deze aanbevelingen overschreden. Er is evenwel geen bewoning aanwezig op dit punt. Geluidsmetingen nabij de dichtste woonkernen zijn niet uitgevoerd. Deze liggen minstens op 750 m van het bedrijf en het is zo goed als zeker dat er op deze punten ook de invloed van andere bedrijven uit de omgeving wordt opgemeten. Tabel 7.101 Waarden Lnight, outside

Dag ma 07/04 di 08/04 wo 09/04 do 10/04 vr 11/04 za 12/04 zo 13/04 7.3.3.6

Lnight 59 58 58 58 53 53 58

Invloed windrichting

Wanneer de metingen gegroepeerd worden per windrichting, dan bekomt men volgend resultaat: Tabel 7.102 Geluidsniveaus (in dB(A)) gegroepeerd per windrichting

windrichting N NO

Dag 55 57

Avond 52 50

Nacht 49

Nacht (4 laagste) 47

56 53 52 52

51 51 51 50

51 49 48 51

47 47 48 48

O ZO Z ZW W NW

NV Enviro+

november 2014

186

Definitief MER

NV Cargill Gent

Er waren geen gegevens beschikbaar voor de richtingen oost en zuidoost tijdens de meetperiode. Uitgezet op een windroos geeft dit:

N

NW

W

60 58 56 54 52 50 48 46 44 42 40

NO

dag

O

avond nacht nacht-4 laagste

ZW

ZO

Z

Figuur 7.22 Invloed van de windrichting op het omgevingsgeluid

Overdag is er een verschil van maximaal 5 dB tussen de hoogste en de laagste waarde; de hoogste waarde komt voor bij de richting noordoost. In de nacht zien we de hoogste waarden bij zuid- of noordwestenwind, dus zowel windopwaarts als windafwaarts van Cargill. Wanneer we alleen kijken naar de 4 laagste waarden per nacht dan zien we dat er weinig verschil is tussen meewind (noordwest) en tegenwind (zuidwest). Op deze uren is de kans het grootst om de invloed van Cargill op te meten omdat het verkeer dan de kleinste invloed heeft. Uit de metingen blijkt dan dat Cargill nauwelijks invloed heeft op het omgevingsgeluid. Het specifiek geluid van Cargill bedraagt dus maximaal 47-48 dB(A), waarschijnlijk nog minder. 7.3.3.7

Frequentieanalyse

In Vlarem wordt tonaal geluid bestraft met een toeslag van 5 dB(A) op het specifiek geluid. Tonaal geluid treedt op wanneer in de frequentieanalyse tussen 50 en 10.000 Hz een band 5 dB uitsteekt boven de beide aangrenzende banden. Om na te gaan of het geluid van Cargill mogelijks tonen bevat, werd gekeken naar de metingen op het ogenblik dat de impact van Cargill het grootst is (tijdens de nacht en bij noordwestenwind). Als voorbeeld wordt hieronder het L 95,1h-spectrum weergegeven tussen 10/04/2014 23u40 en 11/04 0u40. Het LA95-niveau in dat uurblok bedraagt 48

NV Enviro+

november 2014

187

Definitief MER

NV Cargill Gent

dB(A). In de tertsbandanalyse zien we geen enkele frequentieband die uitsteekt boven de twee aangrenzende banden. Spectrum Cargill Gent 60

55

50

Lf95 (dB)

45

40

35

30

25

20000 Hz

16000 Hz

12500 Hz

10000 Hz

8000 Hz

6300 Hz

5000 Hz

4000 Hz

3150 Hz

2500 Hz

2000 Hz

1600 Hz

1250 Hz

800 Hz

1000 Hz

630 Hz

500 Hz

400 Hz

315 Hz

250 Hz

200 Hz

160 Hz

125 Hz

100 Hz

80.0 Hz

63.0 Hz

50.0 Hz

40.0 Hz

31.5 Hz

25.0 Hz

20.0 Hz

20

figuur 7.23 Frequentieanalyse omgevingsgeluid

7.3.3.8

Conclusie

Het omgevingsgeluid op 200 m van de perceelsgrens voldoet steeds ruimschoots aan de milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht. De invloed van het bedrijf op het omgevingsgeluid is beperkt. Uit de metingen kan ook afgeleid worden dat het specifiek geluid van het bedrijf niet meer bedraagt dan 47-48 dB(A). Er wordt dus op dit meetpunt al zeker voldaan aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Het geluid van Cargill is niet tonaal.

NV Enviro+

november 2014

188

Definitief MER

7.3.4

NV Cargill Gent

Effectbespreking

7.3.4.1

Modellering

Randvoorwaarden Omdat het specifiek geluid van Cargill niet te bepalen is uitgaande van het gemeten omgevingsgeluid, is het aangewezen om dit te berekenen door middel van een overdrachtsberekening. Dit gebeurt met behulp van het softwarepakket IMMI (versie 2012). De berekeningen worden uitgevoerd volgens de norm ISO 9613. Dit laat tevens toe om de toekomstige situatie in te schatten. Van het bedrijf en de omgeving wordt een 3D-model gemaakt. In dit model worden de geluidsbronnen geplaatst. Elke bron heeft een karakteristiek geluidsvermogenniveau. Het geluidsniveau in de omgeving kan ofwel berekend worden voor een aantal discrete punten ofwel voor een rooster van punten met als resultaat een geluidskaart. De berekeningen van de immissie zijn telkens uitgevoerd op 4 m hoogte. De berekeningen worden uitgevoerd ter hoogte van het meetpunt en ter hoogte van de 4 dichtste woningen in de omgeving zoals hoger aangegeven. Bijkomend wordt het geluidsniveau ook berekend voor 5 controlepunten op het bedrijfsterrein of aan de perceelsgrens. Op deze punten is het bedrijfsgeluid ook effectief opgemeten zodat deze punten ons toelaten om het berekeningsmodel te valideren en de foutenmarge te bepalen. Bij de overdracht wordt rekening gehouden met volgende factoren:  De gebouwen van het bedrijf en de omgeving worden ingetekend op basis van de aangeleverde plannen.  De omgeving wordt akoestisch ‘gemengd’ verondersteld (G = 0,50).  Het kanaal Gent-Terneuzen is ingetekend als een akoestisch hard oppervlak (G = 0,00).  Het bedrijfsterrein zelf is ingetekend als een akoestisch hard oppervlak (G = 0,20).  De berekeningen zijn uitgevoerd in tertsbanden  De berekeningen zijn uitgevoerd voor meewindcondities.  De meteocondities zijn 10 °C en 70% luchtvochtigheid. 7.3.4.2

Beschrijving van de geluidsbronnen

Huidige situatie De continue geluidsbronnen van het bedrijf zijn de bronnen in open lucht zoals de droger/koeler, de biodieselinstallatie, de waterzuivering, … en anderzijds sommige gebouwen met hoge geluidsniveaus binnen. Het vermogen van elke bron is bepaald door een meting op korte afstand van elke bron volgens de principes zoals beschreven in ISO 3746. De gemeten parameters zijn L Aeq en Lfeq. Deze bronnen zijn stabiel van karakter: er zijn nauwelijks niveauverschillen meetbaar tijdens hun werking. Voor elke bron wordt ook aangegeven of ze bestaand of nieuwis, dus al dan niet vergund voor of na 1993. Tabel 7.103 Overzicht van de aanwezige geluidsvermogens in dB(A)

Bron Pomphuis Blower bekken Blowers membraanfiltratie Afvalwaterzuivering Biodieselinstallatie Conditioner aan de perserij Desolventizer/toaster Bioscrubber

NV Enviro+

Geluidsvermogen LWA 95 100 95 95 110 112 106 100

november 2014

Bestaand/nieuw bestaand nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw

189

Definitief MER

Meeldroger DOTA Ketelhuis CMIketel Daikin Som

NV Cargill Gent

104 105 101 92 116

bestaand bestaand nieuw bestaand

In 2010 werd door erkend deskundige Verhas een geluidsstudie uitgevoerd om na te gaan wat het effect was van enkel uitgevoerde saneringen en om het effect van nieuwe koeltorens te berekenen (document met kenmerk 1003-1213 d.d. 2/4/2010). Bij die gelegenheid werd het totaal geluidsvermogen van de site bepaald als 115,9 dB(A). Deze waard is identiek aan wat er tegenwoordig werd opgemeten. In de tussentijd is er geen verandering gebeurd aan de fabriek. Het geluid van de stoomevacuatie dient beschouwd te worden als incidenteel geluid omdat het enkel voorkomt als er druk van de stoomleiding moet afgelaten worden. Het vermogen ervan wordt overgenomen uit de MERstudie van 2006 en bedraagt 116 dB(A). Onderstaande foto’s geven de geluidsbronnen weer.

Pomphuis koelwater

Blower bekken

Blowers membraanfiltratie

Afvalwaterzuivering

NV Enviro+

november 2014

190

Definitief MER

NV Cargill Gent

Biodieselinstallatie

Conditioner

Desolventizer/toaster en scrubber

Ketelhuis en Daikin

NV Enviro+

november 2014

191

Definitief MER

NV Cargill Gent

CMI-ketel

Ketelhuis met stoomevacuatie

Figuur 7.24 De belangrijkste geluidsbronnen van Cargill

Toekomstige situatie Volgende zaken zullen veranderen:     



Er komt een nieuw extractiegebouw met een meeldroger DC en twee scrubbers buiten (waarvan 1 als backup); de desolventizer/toaster (DT) komt in het gebouw. Er komen twee koeltorens in de buurt van het nieuwe extractiegebouw. Er komt een bijkomende conditioner in de buurt van de bestaande installatie. Er komt een gebouw voor foodgrade olieraffinage . Bij dit gebouw komen twee koeltorens en een stoomturbine (6,5 MWel) met een omkasting Er komt een boilergebouw naast de nieuwe extractie-afdeking. Mogelijks wordt dit een WKKinstallatie. Wanneer de keuze valt op een WKK, dan vervalt het huidige ketelhuis. Bij de keuze voor een nieuwe boiler, blijft het ketelhuis behouden. Er komt een extra beluchtingsbekken met beluchtingsblowers.

Voor deze bronnen worden volgende geluidsvermogens genomen: Tabel 7.104 Geluidsvermogen geplande uitbreiding (in dB(A))

Bron Extractiegebouw

LWA 85

Foodgrade olieraffinage

92

Twee koeltorens bij de foodgrade olieraffinage Stoomturbine met omkasting

104

Verantwoording DT komt binnen te staan, wanden gebouw zijn geprofileerde staalplaat van 0,75 mm dik overgenomen van meeldroger DOTA idem opgegeven door Cargill. In studie Verhas werd 102 dB(A) genomen. In een vergelijkbaar dossier (productie bio-ethanol) hebben we koeltorens van 102 dB(A) opgemeten. Uitgaande van een maximaal geluidsdrukniveau binnen van 85 dB(A) en wanden van 0,75 mm geprofileerde staalplaat. opgegeven door Cargill.

Meeldroger DC Scrubber Twee koeltorens extractiegebouw

104 100 104

82

Uitgaande van het thermisch vermogen wordt LWA =

NV Enviro+

bij

het

november 2014

192

Definitief MER

NV Cargill Gent

Conditioner Boiler/WKK

112 89

Blower bekken Som

100 115

103 dB(A) berekend voor de machine (formule overgenomen uit ‘Noise and Vibration Control’ van Vér en Beranek). De omkasting bestaat uit minstens 0,75 mm staalplaat idem als bestaande bron waarde overgenomen uit rapport A.0506.2211A van Avitech Acoustics dat het maximaal geluidsvermogen van een WKK vastlegt van Cargill Izegem idem als bestaande bron

Opmerking: bij de berekening van het geluidsvermogen van de gebouwen wordt verondersteld dat er geen openingen zijn in de gebouwschil. In de toekomst zal het totale geluidsvermogen dan 119 dB(A) bedragen. 7.3.4.3

3D model

Al de bovenstaande elementen worden in een 3D model ingebracht. Onderstaande figuren geven een beeld van het model.

NV Enviro+

november 2014

193

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.25 3D-model van de site

7.3.4.4

Validatie van het model

In eerste instantie werd het geluidsniveau van de fabriek berekend op enkele controlepunten langs de perceelsgrens en op het terrein. Op deze punten is ook ter controle het geluidsniveau opgemeten. De afstand tot het bedrijf is voldoende klein om er zeker van te zijn dat het gemeten geluidsniveau enkel te wijten is aan de fabriek en niet aan de bedrijven in de omgeving. Dit geeft volgende resultaten: Tabel 7.105 Vergelijking tussen de berekende en de gemeten waarde van het specifiek geluid

Plaats CP1 CP2 CP3 CP4 CP5

gemeten niveau 68 dB(A) 60 dB(A) 58 dB(A) 56 dB(A) 58 dB(A)

voorspeld niveau 70 dB(A) 62 dB(A) 59 dB(A) 55 dB(A) 56 dB(A)

verschil +2 dB +2 dB +1 dB -1 dB -2 dB

De voorspelde waarden benaderen de gemeten waarden. De tabel geeft meteen ook een idee van de nauwkeurigheid van de berekeningen: de afwijking tussen voorspelling en meting bedraagt +/-2 dB. In de norm ISO 9613 wordt een foutenmarge op de berekening van 3 dB opgegeven. 7.3.4.5

Huidige situatie (continu bedrijfsgeluid)

Het specifiek geluid ter hoogte van de volgende punten:  het meetpunt MP van de langdurige meting  P1: Spanjeveerstraat Mendonk  P2: Keurstraat Desteldonk  P3: Desteldonkstraat Desteldonk  P4: Zuidledeplein Doornzele. Op deze punten bedraagt het specifiek geluid: Tabel 7.106 Geluidsniveaus huidige situatie in dB(A)

Bron Pomphuis Blower bekken Blowers membraanfiltratie Afvalwaterzuivering

NV Enviro+

MP 24 22 27 28

P1 12 15 14 11

P2 13 14 4 1

november 2014

P3 11 23 18 12

P4 18 23 27 26

bestaand nieuw nieuw nieuw

194

Definitief MER

Biodieselinstallatie Conditioner aan de perserij Desolventizer/toaster Bioscrubber Meeldroger DOTA Ketelhuis CMIketel Daikin Som totaal Som bestaand Limiet nacht bestaand Som nieuw Limiet nacht nieuw

NV Cargill Gent

25 29 26 32 37 33 36 22 42 39 55 39 55

34 27 21 18 13 18 26 15 36 21 45 36 45

18 20 18 24 10 23 27 16 31 24 45 30 45

17 35 29 3 2 13 24 -1 37 15 45 36 45

33 33 22 24 29 6 11 1 38 29 45 38 45

nieuw nieuw nieuw nieuw bestaand bestaand nieuw bestaand

In de huidige situatie voldoet het bedrijfsgeluid steeds aan de voorwaarden voor een bestaande inrichting en zelfs aan de strengere voorwaarden voor een nieuwe inrichting. Onderstaande geluidskaart geeft de situatie weer met de berekende geluidscontouren in stappen van 5 dB(A). De kaart is berekend met een rooster van 10m bij 10 m.

NV Enviro+

november 2014

195

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.26 Geluidskaart huidige situatie

Het gemeten achtergrondgeluid bedraagt in de nacht gemiddeld 47-48 dB(A). Het bedrijfsgeluid, berekend als 42 dB(A) op het beoordelingspunt, is 5 tot 6 dB lager. Er mag dus aangenomen worden dat het bedrijfsgeluid een beperkt aandeel heeft in het totale omgevingsgeluid. Het oorspronkelijk omgevingsgeluid kan geschat worden op 45 – 47 dB(A). 7.3.4.6

Uitbreiding

Het geluidsniveau ten gevolge van enkel de uitbreiding wordt berekend als: Tabel 7.107 Geluidsniveaus uitbreiding in dB(A)

Bron Extractiegebouw Meeldroger DC Scrubber Twee koeltorens

NV Enviro+

MP 11 37 27 41

P1 6 30 0 33

november 2014

P2 7 12 0 34

P3 -1 0 0 9

P4 4 25 0 31

196

Definitief MER

Foodgrade olieraffinage Twee koeltorens Stoomketel Conditioner Boiler/WKK Blower bekken Som Limiet

NV Cargill Gent

17 35 9 31 22 23 44 50

13 19 -9 24 10 8 35 40

15 30 3 17 13 9 36 40

9 34 7 14 7 20 34 40

14 30 5 36 6 30 39 40

Het geluidsniveau van de uitbreiding alleen blijft steeds lager dan de limietwaarde voor een nieuwe inrichting. Dit betekent dat er op de geschatte waarden voor de geluidsvermogens van de koeltorens en het co-generation gebouw en van de stoomturbine een zeker marge kan genomen worden, zonder dat dit de impact op de omgeving nadelig beïnvloedt. 7.3.4.7


Wanneer de uitbreiding zal gerealiseerd worden, dan bedraagt het specifiek geluid van de totale fabriek (in dB(A)):

Tabel 7.108: geluidsniveaus in de toekomstige situatie scenario met WKK

Bron Pomphuis Blower bekken Blowers membraanfiltratie Afvalwaterzuivering Biodieselinstallatie Conditioners aan de perserij Nieuwe extractieafdeling Koeltorens Foodgrade olieraffinage Koeltorens Stoomturbine CMIketel Daikin WKK Som totaal Som bestaand Limiet nacht bestaand Som nieuw Limiet nacht nieuw

MP 24 25 27 28 25 33 37 41 17 35 9 26 29 22 44 30 55 44 50

P1 6 12 7 4 34 25 30 33 13 19 -9 16 13 10 38 14 45 38 40

P2 13 15 4 1 18 22 14 34 15 30 3 15 15 14 36 17 45 36 40

P3 14 24 18 12 17 35 4 9 9 34 7 24 -1 7 38 14 45 38 40

P4 17 31 25 24 33 37 25 31 14 30 5 14 2 6 40 17 45 40 40

bestaand nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw bestaand nieuw

Tabel 7.109: geluidsniveaus in de toekomstige situatie scenario met stoomketel

Bron Pomphuis Blower bekken Blowers membraanfiltratie Afvalwaterzuivering Biodieselinstallatie

NV Enviro+

MP 24 25 27 28 25

P1 6 12 7 4 34

november 2014

P2 13 15 4 1 18

P3 14 24 18 12 17

P4 17 31 25 24 33

bestaand nieuw nieuw nieuw nieuw

197

Definitief MER

Conditioners aan de perserij Nieuwe extractieafdeling Koeltorens Foodgrade olieraffinage Koeltorens Stoomturbine Ketelhuis CMIketel Daikin Boiler Som totaal Som bestaand Limiet nacht bestaand Som nieuw Limiet nacht nieuw

NV Cargill Gent

33 37 41 17 35 9 39 26 29 22 45 39 55 44 50

25 30 33 13 19 -9 24 16 13 10 38 25 45 38 40

22 14 34 15 30 3 26 15 15 14 36 27 45 36 40

35 4 9 9 34 7 12 24 -1 7 38 16 45 38 40

37 25 31 14 30 5 11 14 2 6 40 18 45 40 40

nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw nieuw bestaand nieuw bestaand nieuw

In de toekomstige situatie wordt er nog steeds ruim voldaan aan de voorwaarden van een bestaande inrichting en ook aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Op P4 is de beschikbare geluidsruimte evenwel nagenoeg opgebruikt. Bij toekomstige ontwikkelingen/uitbreidingen zal hiermee rekening moeten gehouden worden. Op dit punt vormen de conditioners het belangrijkste aandeel in het totale geluid. Het aandeel van de nieuwe boiler/WKK en de foodgrade olieraffinage in het totale geluid is zeer laag. Dit betekent dat het geluidsvermogen hoger kan zijn zonder dat dit direct een nadelige invloed heeft. Dit geldt ook voor de nieuwe extractieafdeling, zij het in veel beperktere mate. De geluidskaart in de toekomstige situatie (inclusief ketelhuis) is hieronder weergegeven.

NV Enviro+

november 2014

198

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.27 Geluidskaart toekomstige situatie

7.3.4.8

Toetsing aan het significatiekader

Het huidige omgevingsgeluid (uitgedrukt als LA95) bedraagt op het meetpunt 47 – 48 dB(A) ’s nachts. Op basis van de modellering werd geschat dat het oorspronkelijk omgevingsgeluid (het geluid zonder Cargill) 44 – 47 dB(A) moet zijn. Het specifiek geluid van Cargill stijgt van 42 naar 45 dB(A). Dit brengt het totale omgevingsgeluid ’s nachts op 48 à 49 dB(A). Dit is een toename van 1 dB. Volgens het schema van het significantiekader is dit een tussenscore van 0: het effect van het project is zeer beperkt. Voorts wordt er steeds voldaan aan de grenswaarden van Vlarem. Dit brengt de eindscore op 0: het effect op het geluidsklimaat is neutraal, het is niet gunstig maar evenmin ongunstig. Milderende maatregelen zijn daarom niet vereist. Gezien de beperkte impact van de HD ketels, zal het alternatief van de chemische semi-raffinage geen impact hebben op bovenstaande conclusies en kan het effect nog steeds als neutraal worden beoordeeld.Incidenteel geluid

De al aanwezige stoomevacuatie geeft aanleiding tot incidenteel geluid. Met een geluidsvermogen van 116 dB(A) levert dit volgende waarden op in de beoordelingspunten in dB(A): Tabel 7.110 Geluidsniveaus stoomevacuatie

NV Enviro+

november 2014

199

Definitief MER

NV Cargill Gent

Bron Stoomevacuatie Limiet incidenteel geluid nacht

MP 52 65

P1 40 55

P2 43 55

P3 38 55

P4 40 55

De limiet voor incidenteel geluid wordt steeds gerespecteerd. 7.3.4.9

Geluid van transporten

Het aantal transporten (aan- en afvoer) over de weg bedroeg in 2013 8484 vrachten. Rekening houdend met 220 werkdagen van 8 u per jaar komt dit overeen met 5 vrachten per uur gemiddeld. Er wordt aangenomen dat de gemiddelde snelheid op het terrein maximaal 15 km/u bedraagt. Op het terrein wordt een traject uitgetekend waarbij de vrachtwagens binnenrijden aan de ingang vlak bij Dynea en het bedrijf verlaten aan de portiersloge. Met behulp de Nederlandse Standaard Rekenmethode II wordt het effect hiervan berekend. Dit geeft in de diverse beoordelingspunten volgende waarden in dB(A): Tabel 7.111 Geluidsniveaus wegtransport

Bron MP 5 vrachtwagens per uur aan 15 29 hm/u

P1

P2

P3

P4

11

16

12

16

Deze waarden zijn veel lager dan het bedrijfsgeluid zelf. Een verdubbeling van de verkeersintensiteit betekent een toename van het verkeerslawaai met 3 dB. Zelfs in dat geval is het aandeel verkeer verwaarloosbaar in het totale bedrijfsgeluid. De transporten via het water gebeuren op de terreinen van Oil Tanking en Eurosilo en vallen dus buiten het bestek van dit project. 7.3.4.10 Aanlegfase Een nauwkeurige beschrijving van de te verwachten geluidsniveaus tijdens de aanlegfase kan moeilijk gegeven worden omdat de technische informatie over de verschillende werktuigen en hun aantallen nog niet bekend is. Op basis van literatuurgegevens en metingen in andere projecten kan wel een inschatting gemaakt worden van de te verwachten geluidsniveaus en kunnen aanbevelingen geformuleerd worden om de impact tijdens deze fase te beperken. Volgende tabel geeft het te verwachten geluidsniveau (in dB(A)) van de belangrijkste geluidsbronnen in functie van de afstand weer tijdens de aanlegfase: Tabel 7.112 Te verwachten geluidsniveaus bij de aanlegfase Werktuig Kraan graafmachine Vrachtwagen wals afwerkingsmachine

Geluidsvermogen LwA

Te verwachten specifiek geluid 20m 50m 100m 200m

250m

300m

500m

600m

106

69

61

55

49

47

45

41

39

102

65

57

51

45

43

41

37

35

104 - 107

67-70

59-62

53-56

47-50

45-48

43-46

39-42

37-40

Op zich zijn de aanlegactiviteiten niet ingedeeld. De dichtste woningen liggen in dit geval op 750 m afstand van de perceelsgrens. Een toename van het omgevingsgeluid is niet te verwachten aan de dichtste woningen.

NV Enviro+

november 2014

200

Definitief MER

NV Cargill Gent

7.3.4.11 Trillingshinder Geen enkele van de activiteiten op Cargill geeft aanleiding tot de productie van aanzienlijke niveaus van trillingen. De dichtste woningen staan op minstens 750 m afstand. Op deze afstand is trillingshinder onwaarschijnlijk. Daarom is het aspect trillinghinder niet relevant voor deze studie.

7.3.5

Milderende maatregelen/postevaluatie

7.3.5.1

Aanlegfase

De belangrijkste maatregel is het gebruiken van goed onderhouden moderne machines die voldoen aan de Europese richtlijn 2000/14/EU en aan het KB van 6 maart 2002 en zo mogelijk zelfs geluidsarmer. Om de hinder verder te beperken worden lawaaierige activiteiten best alleen overdag uitgevoerd en wordt het gelijktijdig inzetten van lawaaierige toestellen best vermeden. 7.3.5.2

Postevaluatie

Er wordt aanbevolen om bij het concrete ontwerp van de uitbreiding het geluidsvermogen op voorhand nauwkeuriger in te schatten wanneer de aparte onderdelen beter gekend zijn. Dit zal ook toelaten om in de bestekteksten voorwaarden wat betreft geluidsemissie op te leggen, bv. voor de koeltorens of de blowers.

7.3.6

Leemten in de kennis

Het geluidsvermogen van de uitbreiding en de fysieke afmetingen en posities zijn nog niet exact bekend. Er wordt uitgegaan van aannames of van bestaande, opgemeten installaties. Bij de modellering van de nieuwe gebouwen werd ook steeds verondersteld dat de gebouwschil volledig gesloten is en dat er geen ventilatieopeningen of bijkomende installaties buiten aanwezig zijn.

7.4 MENS 7.4.1

Methodologie

In de Discipline Mens worden vooreerst mogelijke gezondheidsaspecten voor de omwonenden als gevolg van Cargill (en het uitbreidingsproject) bestudeerd. Hierbij wordt tevens aandacht besteed aan de directe en indirecte aspecten van de menselijke milieubeleving. Fundamenteel omvat een gezondheidsrisicoanalyse volgende vijf stappen:  Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu. In dit gedeelte wordt een overzicht gegeven van de relevante wijzigingen. Met de gegevens uit de andere disciplines zal worden nagegaan via welke weg agentia zich door de omgeving bewegen (lucht, bodem, water) en in welke hoeveelheid ze in de verschillende milieucompartimenten voorkomen. Dit is belangrijk om verspreiding en omvang van de verontreiniging te bepalen.  Beschrijving van het studiegebied (fysisch, geografisch, historisch, ...) en van de populaties. In het MER zal het ruimtegebruik in de omgeving van Cargill worden opgelijst met vermelding van afstand en windrichting t.o.v. de site. Ook locaties met gevoelige populaties (kinderdagverblijven, kleuter-, lagere en middelbare scholen, ziekenhuizen, woon- en zorgcentra …) zullen opgenomen worden.  Identificatie en kwantificering van de blootstelling en van de belasting. In het MER zal op basis van de informatie uit de abiotische disciplines (Lucht, Water, Bodem Geluid) de

NV Enviro+

november 2014

201

Definitief MER

NV Cargill Gent

blootstelling van de omwonende bevolking aan chemische en fysische agentia worden gekwantificeerd alsook het risico op blootstelling aan biologische agentia worden geëvalueerd.  Identificatie van de relevante gezondheidseffecten in de bestudeerde populatie. Aan de hand van de blootstelling en/of belasting worden de effecten voorspeld van de verschillende agentia op de gezondheid van de blootgestelde populatie (gezondheidsrisicoanalyse).  Bespreking van de te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de populatie in kwestie en voorstelling van milderende maatregelen. Aan de hand van de vorige 4 punten worden te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de populatie in kwestie bestudeerd. Indien uit de analyse blijkt dat de gezondheidseffecten onaanvaardbaar zijn, zullen milderende maatregelen voorgesteld worden. Deze stappen zullen in detail behandeld worden in volgende paragrafen.

7.4.2

Gezondheidsrisicoanalyse

7.4.2.1

Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu

N.a.v. het project zijn er volgende relevante wijzigingen in het milieu buiten de site: Compartiment lucht Wijzigingen aan de immissieconcentraties n.a.v. de exploitatie en de uitbreiding  zie hoofdstuk 7.2 Compartiment water Bijdrage tot de verontreiniging van het oppervlaktewater van de Moervaart en het Kanaal GentTerneuzen   zie hoofdstuk 7.1 Compartiment geluid en trillingen Geen relevente bijdrage tot het geluidsklimaat in de omgeving.  zie hoofdstuk 7.3 Compartiment bodem en grondwater Verontreiniging van bodem en grondwater in de omgeving als gevolg van een calamiteit  hoofdstuk 7.5.1 Veiligheidsaspecten Risico’s op stofexplosies, brand & zware ongevallen  hoofdstuk 7.5.7 7.4.2.2

Beschrijving van het studiegebied en van de populaties

Afbakening van het studiegebied Het studiegebied mens wordt bepaald als het grootste van de studiegebieden van de andere Disciplines (Lucht, Water, Bodem en Grondwater, Geluid, …). Het betreft in dit geval het studiegebied voor lucht. Dit gebied strekt zich uit over een gebied van ca. 4 km rond Cargill. Het studiegebied omvat de menselijke populaties die enige invloed kunnen ondervinden van de exploitatie van de site op korte of lange termijn en in die mate dat er sprake kan zijn van blootstelling. Dit betreft volgende menselijke aanwezigheid:  Omwonenden  Weggebruikers omgeving en werknemers van buurbedrijven  Overige personen die kunnen geconfronteerd worden met de milieugevolgen van de exploitatie (bvb. recreanten). Beschrijving van het ruimtegebruik in het studiegebied Woongebieden

NV Enviro+

november 2014

202

Definitief MER

NV Cargill Gent

Cargill is gelegen op de rechteroever van de Kanaal Gent-Terneuzen ten zuiden van het Rodenhuizedok in de Gentse Kanaalzone. De site is gelegen in industriegebied. Binnen het studiegebied zijn volgende statische sectoren gelegen (zie Figuur M1 – bijlage 12): Tabel 7.113 Overzicht van de bewoonde gebieden binnen het studiegebied mens en hun situering t.o.v. Cargill

Sector

Gemeente

Afstand (km) Richting

Inwoners

Ter Donk Doornzele Mendonk Desteldonk-dorp Sint-Kruis-Winkel Zaffelare – verspreide bewoning Zandeken Hijfte-center Wittewalle Kerkbrugge Wippelgem-Meerem Hoge Avrije Rieme

Gent Evergem Gent Gent Gent Lochristi Evergem Lochristi Gent Evergem Evergem Evergem Evergem

0,9 1,1 1,7 1,7 1,8 2,5 2,6 3,1 3,5 3,6 3,6 3,7 3,7

38 705 215 795 1.129 1.021 125 318 1.089 386 956 1.630 933

N NW NO Z NO O NW ZO ZW ZW W N N

De bevolkingsopbouw van de gemeenten is weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 7.114 Bevolkingsopbouw in de gemeenten in de omgeving van het studiegebied op 31/12/2012 (bron: Gemeentelijke profielschetsen, Agentschap voor Binnenlands Bestuur, Studiedienst Vlaamse Regering)

Aantal personen

Aantal personen

Aantal personen

0 - 19 jaar

20 – 64 jaar

> 64 jaar

Gent

52.790

153.525

41.927

Evergem

7.387

19.884

6.421

Lochristi

5.116

13.021

3.642

Kwetsbare populaties Eveneens relevant is de eventuele aanwezigheid, binnen de woonkernen, van kwetsbare of gevoelige, menselijke populaties in de gemeenten. Het gaat hier ofwel om personen met verminderde of slechte gezondheidstoestand (in ziekenhuizen), om oudere personen (bejaarden in woonzorgcentra) ofwel jonge personen (scholen, kinderdagverblijven). In het studiegebied kunnen volgende kwetsbare populaties geïdentificeerd worden (zie Figuur M2): 3  4 scholen : o Vrije Basisschool Braambos, afdeling Doornzele en Sint-Franciscus college Evergem op ca. 1,8 km ten W van het projectgebied (< 197 resp. 708 leerlingen); o Vrije Basisschool De Sprankel (vestiging kleuteronderwijs), Hijfte-Center, op ca. 3,2 km ten ZO van het projectgebied (< 252 leerlingen);

3

De vermelde leerlingenaantallen zijn deze voor het schooljaar 2012-2013 en telkens het totaal van alle vestigingen van een bepaalde school (m.a.w. overschatting indien er meerdere vestigingen zijn; aangeduid met “<”)

NV Enviro+

november 2014

203

Definitief MER

NV Cargill Gent

o



Vrije Basisschool Sint-Barbara, Ertvelde, op ca. 3,8 km ten N van het projectgebied (131 leerlingen); 2 kinderdagverblijven: o Hunny Bee, Lochristi, op ca. 3,0 km ten ZO van het projectgebied (erkende capaciteit 16 kinderen); o Winnie, Evergem, op ca. 4,0 km ten W van het projectgebied (erkende capaciteit 12 kinderen).

Overige populaties Naast de omwonenden kunnen werknemers van Cargill en buurbedrijven (Eurosilo, Oil Tanking Ghent, Bio Base Europe Pilot Plant…) en overige personen (bvb. recreatief gebruik van de omgeving via fietsen wandelroutes) geconfronteerd worden met de milieugevolgen van de exploitatie van het bedrijf. Een opsomming maken van alle omliggende bedrijven en hun tewerkstelling zou weinig zinvol zijn. De totale tewerkstelling in de bedrijven in de haven van Gent bedroeg 68.340 jobs in 2010 (bron: Port of Ghent, Jaarverslag 2012). De directe tewerkstelling bedroeg 26.185 jobs; de indirecte tewerkstelling 42.155 jobs. In 2013 werkten bij Cargill gemiddeld genomen ca. 107 personeelsleden. Hiervan zijn 33 personen werkzaam in een ploegensysteem, 19 personen met vaste daguren en 55 personen met glijdende daguren. Gezondheidstoestand In de periode 2002 tot 2006 liep het Vlaams Humaan Biomonitoringsprogramma. Dit is een onderzoek waarin de gehalten aan vervuilende stoffen (dioxines, PCB’s, HCB, DDE, Lood, Cadmium, PAK en benzeen) werden gemeten in meer dan 4000 Vlamingen (moeders en hun pasgeborenen, jongeren 14 – 15 jaar en volwassenen 50 – 65 jaar) in acht aandachtsgebieden. De aandachtsgebieden waren: • de Antwerpse agglomeratie (stad Antwerpen en deelgemeenten zonder Hoboken en de Antwerpse haven); • de Gentse agglomeratie; • de fruitstreek (gemeenten met meer dan 10 ha fruitbomen per km2); • Landelijk Vlaanderen (gemeenten met minder dan 250 inwoners per km2, minder dan 5% industrie en zonder autosnelwegen of geregistreerde vervuilingsbronnen); • het Antwerpse en Gentse havengebied; • regio Olen (streek met veel non-ferro nijverheid); • de Albertkanaalzone; • de regio verbrandingsovens. Cargill bevindt zich in het aandachtsgebied ‘Havens’. De gemeenten uit de Gentse kanaalzone zijn Zelzate, Evergem en Wachtebeke en de deelgemeenten van Gent: Gent-Meulestede (enkele statistische sectoren), Oostakker (enkele SS), Sint-Kruis-Winkel en Wondelgem (enkele SS). 1. In de pasgeborenencampagne werden de gehalten aan vervuilende stoffen gemeten in het navelstrengbloed als maat voor de blootstelling van de moeder en de milieustartbelasting voor de baby. In de havengebieden waren er geen verhogingen ten opzichte van de referentiewaarden indien beide havengebieden samengenomen worden. Dioxineachtige stoffen, PCB’s en hexachloorbenzeen (HCB) waren significant hoger in het Antwerpse havengebied als in de Gentse kanaalzone. Voor DDE en zware metalen was er geen tussen beide regio’s. Er was een opvallende gelijkenis tussen de gemiddelde gehalten vervuilende stoffen in navelstrengbloedstalen van deelnemers uit de havengebieden en uit de nabije stedelijke agglomeratie. 2. In de jongerencampagne werden de gehalten aan vervuilende stoffen (PCB’s, p,p’-DDE, HCB, lood, cadmium, PAK’s en benzeen) gemeten in het bloed of de urine. In de havengebieden werden verhoogde concentraties vetoplosbare persistente stoffen (PCB’s, p,p’-DDE) gevonden ten opzichte van het referentiegemiddelde. De blootstelling aan alle

NV Enviro+

november 2014

204

Definitief MER

NV Cargill Gent

gechloreerde persistente stoffen (PCB’s, p’,p-DDE en HCB) was significant hoger in de Gentse kanaalzone, terwijl bloed cadmium significant hoger lag in het Antwerpse havengebied. Alle blootstellingsmerkers waren opnieuw zeer vergelijkbaar binnen de Antwerpse regio (Gentse kanaalzone en Gentse agglomeratie). 3. In de volwassenencampagne werden de vervuilende stoffen eveneens gemeten via het bloed en de urine. In deze campagne werd gekozen voor het meten van de stoffen dioxines en furanen, PCB’s, p,p’-DDE, HCB, lood, cadmium, PAK en benzeen. Net zoals in de jongerencampagne, was de blootstelling aan alle gechloreerde persistente stoffen hoger in de Gentse kanaalzone; het verschil was echter enkel significant voor PCB’s. Zowel bloed- als urinair cadmium was significant verhoogd in het Antwerpse havengebied. Het bloed cadmium was echter ook in de Gentse kanaalzone significant hoger dan het referentiegemiddelde. De blootstelling aan benzeen was in de Gentse haven significant lager dan het referentiegemiddelde. De gechloreerde koolwaterstoffen blijken astma te onderdrukken: bij volwassenen was de kans op astma kleiner bij hogere gehalten in het serum van PCB’s, p,p’-DDE en HCB, bij jongeren daalde de kans op hooikoorts bij hogere PCB gehalten. Dit bevestigt waarnemingen uit eerdere studies. PCB’s en p,p’-DDE concentraties bleken positief gerelateerd aan de puberteitsontwikkeling bij jongens. Moeders met hogere gehalten aan PCB’s, dioxineachtige stoffen en HCB vermelden meer gebruik van vruchtbaarheidsbehandeling (wat dan weer als negatief moet worden aanzien). De trends zijn zwak en alleen op groepsniveau statistisch waarneembaar. Maar ze komen wel overeen met de mogelijk hormoonverstorende werking van gechloreerde koolwaterstoffen. Begin 2013 startte het steunpunt Milieu en Gezondheid een humaan biomonitoringsonderzoek bij 1415 jarige jongeren in de Gentse kanaalzone. De bedoeling van dit onderzoek is nagaan of wonen nabij de industriezone van de Gentse kanaalzone een invloed heeft op de gezondheid. De resultaten van dit onderzoek in de Gentse kanaalzone worden verwacht tegen het najaar van 2014. Milieuhinder Het Vlaams Gewest doet driejaarlijks een onderzoek over geluids-, geuren lichthinder, namelijk het Schriftelijk Leefomgevingsonderzoek (SLO). Bij de laatste enquête, uitgevoerd in 2008, was 8% van de ondervraagden ontevreden over de leefkwaliteit in zijn of haar buurt. Lawaai (27% tamelijk tot extreem gehinderd) bleek de belangrijkste vorm van hinder, gevolgd door geur (15%) en licht (6%). Klachten worden bij Cargill geregistreerd via FIN (First Incident Notification). In de laatste 5 jaar werden volgende klachten geregistreerd:  14 juli 2010: rechtstreekse klacht (geen tussenkomst LNE); kledij visser besmeurd met vetzuren/olie;  13 mei 2013: geurklacht LNE (n.a.v. klacht 6/05/2013, zie verder), gevolgd door aanmaning (H2S vrijstelling aan bioscrubber);  25 november 2013: klacht rechtstreeks + informatieve vraag LNE; werd weerlegd. Er werd ook navraag gedaan bij de Afdeling Milieu-inspectie. Hier werden volgende klachten geregistreerd:  3/08/2010 geurhinder  9/08/2010 geurhinder  30/08/2010 geurhinder  5/11/2010 geurhinder  19/01/2011 geurhinder  11/02/2011 geurhinder  1/06/2011 geurhinder  17/08/2011 geurhinder  5/09/2012 geurhinder  6/05/2013 geurhinder

NV Enviro+

november 2014

205

Definitief MER

NV Cargill Gent

 25/11/2013 geurhinder Uit bovenstaand overzicht blijkt dat niet alle klachten bij Milieu-inspectie worden overgemaakt. Op dit moment is het voor Cargill niet meer mogelijk om van deze klachten te achterhalen of ze al dan niet gelinkt waren aan haar activiteiten. 7.4.2.3

Identificatie en kwantificatie van de blootstelling, lichaamsbelasting en relevante gezondheidseffecten voor de bestudeerde populatie in de huidige en toekomstige situatie

Toetsingskader Volgens de methodologie van de Afdeling Sociale en Preventieve Gezondheidszorg dient een blootstelling verder te worden onderzocht indien:  de achtergrondimmissie groter is dan 80% van de wettelijke norm of van de wetenschappelijke advieswaarde;  de bijdrage door de beschouwde activiteit groter is dan 1% van de wettelijke norm of van de wetenschappelijke advieswaarde of van de huidige toestand;  er reeds bestaande klachten geformuleerd werden;  er bij de bevolking reeds bestaande onrust met betrekking tot het agens is. Tabel 7.115Selectie te karakteriseren blootstellingen chemische agentia

Selectiecriteria

Parameter

AGW ≥ 80% wettelijke norm of wet. advieswaarde? (*)

Bijdrage activiteit ≥ 1% wettelijke norm, wet. advieswaarde of huidige toestand? ja ja ja

Bestaande klachten onrust?

of

Verder te karakteriseren?

NO2 nee nee ja NO2 nee nee ja PM10 – ja ja nee jaargemiddelde PM10 – ja ja ja ja daggemiddelde NMVOS g.g. ja nee ja Geur g.g. ja ja ja (*) Dit komt voor luchtverontreinging deels overeen met de selectie als ‘kritische parameter’ in de discipline Lucht – hier wordt echter vnl. vergeleken met de milieukwaliteitsnorm (~wettelijke norm). Voor de relevantiebepaling van de berekende bijdragen van Cargill aan de immissieconcentraties van atmosferische polluenten in de omgeving, wordt beroep gedaan op de toetsingswaarden zoals vermeld in Tabel 7.59 Identificatie potentieel belangrijke polluenten (referentiesituatie)(Discipline Lucht, hoofdstuk 7.2). Voor geluid blijkt het bedrijf een beperkte invloed te hebben op het omgevingsgeluid, zowel in de bestaande als in de geplande situatie. Het effect op het geluidsklimaat wordt in de discipline Geluid neutraal beoordeeld, het is niet gunstig maar evenmin ongunstig. De blootstelling aan Geluid wordt daarom beoordeeld als niet relevant en wordt verder niet gekarakteriseerd. Directe blootstelling De dispersie van atmosferische polluenten vanwege Cargill zorgt voor volgende mogelijke directe blootstellingsroute:  blootstelling aan verhoogde omgevingsconcentraties voor verschillende polluenten: stikstofoxiden, fijn stof (PM10), NMVOS, geur;

NV Enviro+

november 2014

206

Definitief MER

NV Cargill Gent



risico op blootstelling aan biologische agentia (Legionella).

Stikstofoxiden De gezondheidseffecten van NO2 zijn vaak moeilijk en soms onmogelijk te onderscheiden van de effecten van fijn stof, gezien ze beide verbrandingsparameters zijn en hun concentraties vaak gecorreleerd. De parameter wordt dan ook vaak als indicator voor luchtverontreiniging, voornamelijk door verkeersemissies, gehanteerd. In enkele studies worden wel directe toxische effecten vastgesteld van NO2, o.m. effecten op de ademhaling bij kinderen bij concentraties binnen van minder dan 40 µg/m³, hoewel de effecten mogelijk ook deels te verklaren zijn door andere componenten in het gasmengsel. Acute effecten bij gezonde volwassenen worden zeker niet verwacht bij de heersende concentraties. Enkel zeer hoge concentraties (> 1.880 µg/m³) veroorzaken effecten bij deze groep. Bij milde astmatici worden effecten vastgesteld vanaf concentraties van 560 µg/m³ gedurende 30 tot 110 minuten. De maximaal gemeten uurwaarden in de meetstations van VMM in de omgeving zijn gelegen tussen 92 µg/m³ en 109 µg/m³ (in Sint-Kruis-Winkel resp. Evergem) zijn duidelijk lager. Cargill heeft in de geplande situatie in het alternatief met LD ketel een bijdrage van maximaal 9% ten opzichte van de gemeten uurwaarden (als P99) in Sint-Kruis-Winkel. Voor effecten op lange termijn bestaan geen studies die toelaten betrouwbare dosis-responsrelaties af te leiden. De resultaten geven wel aan dat bij kinderen effecten op de ademhaling kunnen voorkomen bij gemiddelde jaarlijkse concentraties van 50-75 µg/m³ of hoger. Op basis hiervan werd de WHO-richtlijn van 40 µg/m³ afgeleid. De gemeten gemiddelde concentraties in de meetstations van VMM in de omgeving zijn gelegen tussen 23 µg/m³ en 27 µg/m³ (in Ertvelde resp. Evergem) zijn duidelijk lager. Cargill heeft in de geplande situatie een bijdrage van ongeveer 3 % ten opzichte van het gemeten jaargemiddelde in Sint-Kruis-Winkel. De bijdrage van Cargill leidt niet tot een overschrijding van de toepasselijke WGO-grenswaarden. Korte- of langetermijneffecten van NO2 als gevolg van het project worden dan ook niet verwacht. Fijn stof (PM10) Fijn stof veroorzaakt een breed scala aan gezondheidseffecten, maar de voornaamste situeren zich ter hoogte van het ademhalings- en cardiovasculair systeem. De individuele gevoeligheid kan verschillen naargelang de gezondheidstoestand of leeftijd. Het risico neemt toe met de blootstelling. Er kunnen geen drempelwaarden worden geïdentificeerd waaronder geen effecten optreden. Fijn stof wordt ingedeeld naargelang de aerodynamische diameter van de deeltjes. PM 2,5 (aerodynamische diameter kleiner dan 2,5 µm) is gevaarlijker dan PM10 (aerodynamische diameter kleiner dan 10 µg) omdat deze bij inademing de perifere zones van de bronchiolen kunnen bereiken en kunnen interfereren met de gasuitwisseling in de longen. Er zijn gegevens die erop wijzen dat langdurige blootstelling aan lage concentraties geassocieerd is met hogere mortaliteit en andere chronische effecten, zoals het verhoogd voorkomen van bronchitis en verminderde longfunctie. Deze effecten worden vastgesteld vanaf concentraties van ongeveer 10 µg/m³ PM2,5. Gezien er onvoldoende kwantitatieve gegevens zijn voor het afleiden van richtlijnen voor PM 10, werden door de WGO richtlijnen voorgesteld voor PM2,5 en werden hieruit richtlijnen voor PM 10 afgeleid (PM2,5-richtwaarde x 2 op basis van een minimale fractie van 50% PM2,5 ten opzichte van PM10). De WGO-advieswaarden voor PM10 zijn 20 µg/m³ als jaargemiddelde en 50 µg/m³ als 24uursgemiddelde. Deze waarden worden in de meetstations in de omgeving overschreden, m.n. 28 µg/m³ als jaargemiddelde (voor beide meetstations) en 38 en 32 overschrijdingen van de daggrenswaarde van 50 µg/m³ in Evergem resp. in Sint-Kruis-Winkel. Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage van Cargill in de geplande situatie maximaal 1%. Elke toename met 10 µg/m³ in de concentratie van PM10 boven een achtergrondwaarde van 10 µg/m³ doet het relatieve risico’s van lange-termijnblootstelling aan fijn stof op mortaliteit toenemen met 10% toenemen en op bronchitis met 29%. Het aantal kinderen met

NV Enviro+

november 2014

207

Definitief MER

NV Cargill Gent

symptomen van bronchitis neemt toe met 20% (cijfers WGO). Aangenomen dat er in Sint-KruisWinkel (1.129 inwoners in 2008) 20% kinderen zijn, waarvan 5% met symptomen van bronchitis, zal het aantal kinderen met symptomen van bronchitis met ongeveer 4 toenemen ten gevolge van de huidige gemiddelde PM10-concentraties. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) maximaal 2,9%. Elke toename met 10 µg/m³ boven een achtergrondwaarde van 50 µg/m³ doet de dagelijkse mortaliteit met ongeveer 0,5% toenemen (cijfer WGO). De maximale bijdrage van Cargill in de geplande situatie is 13 µg/m³ als dagwaarde. Deze waarde betreft het pluimmaximum; ter hoogte van de woongebieden ligt de bijdrage nog lager. NMVOS Voor VOS-immissies als som of voor hexaan of methanol zijn geen advieswaarden door de WGO vastgelegd. Er zijn wel MAC-waarden (Maximum Allowable Concentration) beschikaar. Voor hexaan bedraagt deze 90 mg/m³ en voor methanol 260 mg/m³. MAC-waarden zijn binnenluchtnormen. Voor de buitenlucht gelden MIC-waarden (Maximum Immission Concentration). Deze worden afgeleid door de MAC-waarden te delen door een veiligheidsfactor, meestal 100. De MIC-waarden voor hexaan en methanol bedragen bijgevolg 900 µg/m³ resp. 2.600 µg/m³. In de discipline Lucht werd de totale immissiebijdrage van NMVOS (totaal voor hexaan en methanol samen) berekend op maximaal 0,92 µg/m³ (dagwaarde) ter hoogte van de VMM-meetpunten in de omgeving. Deze waarde ligt bijgevolg ruim onder de MIC-waarden. Voor deze parameters zijn geen specifieke meetwaarden binnen het studiegebied beschikbaar. Op basis van meetgegevens van VMM op andere locaties (algemeen jaargemiddelde hexaan 0,6 µg/m³ als gemiddelde van 3 meetstations in Vlaanderen in 2012) en literatuurgegevens worden geen overschrijdingen van de MIC-waarden verwacht. Milieuhinder (geur) Door een extern studiebureau werd in 2005 in samenspraak met afdeling Milieu-inspectie een toetsingskader uitgewerkt. Hierin wordt een norm voorgesteld voor Cargill als individuele norm en als onderdeel van een bronnencomplex voor enkele woonzones. De voorgestelde initiële norm voor Cargill als individuele bron is 10,5 ge/m³ als ondergrens voor ernstige hinder resp. 7 ge/m³ als ondergrens voor hinder (als 98-percentiel). Enkel in een deel van Sint-Kruis-Winkel en Doornzele wordt de bovengrens van de voorgestelde norm voor de woonzones niet gerespecteerd. Het hinderniveau van 7 ge/m³ wordt wel gerespecteerd voor het grootste deel van Doornzele en Sint-Kruis-Winkel. In Terdonk wordt het niveau voor ernstige hinder van 10,5 ge/m³ licht overschreden (11,64 ge/m³ ter hoogte van het beoordelingspunt). Voor Mendonk en Desteldonk wordt de bovengrens van de voorgestelde norm van 5,25 ge/m³ overal gerespecteerd. Cargill laat regelmatig geurstudies uitvoeren met het oog op een verdere reductie van de geuremissies. Naar aanleiding van de laatste studie (2013) voorziet het bedrijf de installatie van een tweede, parallelle bioscrubber voor de extractie (E700 Final fan) (gepland in 2014), zodat de geuremissies ten gevolge van het uit dienst vallen van de eerste bioscrubber kunnen worden voorkomen. Daarnaast onderzoekt het bedrijf momenteel verschillende technieken om de geuremissies van de voorbereiding verder te reduceren. Zowel een actiefkoolfilter als een bioscrubber behoort tot de onderzochte mogelijkheden. Biologische agentia Het bedrijf heeft een open koelsysteem op het afvalwater waarop het Legionellabesluit van toepassing is (Besluit van de Vlaamse regering van 09/02/07 i.v.m. de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen (B.S. 04/05/07)). Legionella is een staafvormige, aërobe bacterie, die in oppervlaktewater veelvuldig voorkomt. De bacteriën leven in kolonies die zich ontwikkelen op slijmlaagjes of biofilms op oppervlakken in contact met water, in sediment en in aanwezigheid van algen. Ze bevinden zich normaal in de grond en in het

NV Enviro+

november 2014

208

Definitief MER

NV Cargill Gent

water in zulke kleine aantallen dat ze geen gevaar vormen. De legionellabacterie vormt pas een probleem als ze zich heeft kunnen vermenigvuldigen. Biofilmvorming en accumulatie van sediment, in combinatie met de verblijftijd van het water in een systeem, zijn mede bepalend voor de mate waarin vermeerdering van Legionella optreedt. De optimale temperatuur voor de groei van Legionella bedraagt ongeveer 30 à 40°C (lauw water) en deze vormt dan ook een conditio sine qua non voor de optimale groei. De bacterie kan besmetting veroorzaken bij de mens door inademing van besmette fijne neveldruppeltjes, aërosol. Er zijn meer dan 34 Legionella-soorten beschreven waarvan 20 ziekteverwekkend voor de mens. De meeste mensen worden echter niet ziek na besmetting. Wanneer de ziekte wel optreedt, is deze te behandelen met antibiotica. Doorgaans krijgt iemand alleen griep of longontsteking. Alleen in ernstige gevallen kan de ziekte, zonder de juiste behandeling, dodelijk zijn (dit is dan de zware vorm of Veteranenziekte). Daarnaast bestaat er nog een ander ziektebeeld, namelijk Pontiac-fever (de lichte vorm of ook Legionella-griep). Binnen het bedrijf werden de verschillende risicoplaatsen geïnventariseerd. Op basis hiervan werd (in navolging van het legionellabesluit) een legionellabeheersplan opgesteld. Dit beheersplan bevat ondermeer preventiemaatregelen met betrekking tot de aërosolproducerende installatie. Er worden vijf verschillende onderdelen van Legionella-preventie onderscheiden: temperatuurmetingen, Legionella monstername en analyse, installatieaanpassingen, spoelacties en beheer van de leidingwaterinstallatie (controle en onderhoud). De controlefrequentie van de legionella-analyses zijn afhankelijk van het risico op besmetting. Wanneer er bij controlemetingen op één of ander systeem legionellaconcentraties aangetroffen worden die buiten de specificaties liggen, worden er al naargelang de aard van het watersysteem en de grootte-orde van de legionellaconcentratie, specifieke correctieve maatregelen getroffen. Dit kan gaan om spoelen met heet water (heat flush) of chemische desinfectie. Indirecte blootstelling Waterverontreiniging Het bedrijfsafvalwater en huishoudelijk afvalwater wordt, na zuivering in eigen waterzuiveringsinstallatie, geloosd in de Moervaart. Ook het hemel- en terreinwater, met uitzondering van het potentieel verontreinigd hemelwater, wordt via interne rioleringen rechtstreeks of onrechtstreeks (via bufferbekken, regenwaterputten) geloosd in de Moervaart. De Moervaart mondt uiteindelijk uit in het Kanaal Gent-Terneuzen. Gemiddeld heeft het effluent van Cargill beperkte bijdrage aan sulfaten en een relevante bijdrage aan totaal fosfor en totaal stikstof in de Moervaart. De worst case (tijdelijke) impact voor de Moervaart is beperkt voor COD, BOD en totaal stikstof, relevant voor fosfor en sulfaten, en belangrijk (onaanvaardbaar) voor chloriden. Op de waterkwaliteit van Het Kanaal Gent-Terneuzen is er een tijdelijk beperkte impact voor zink, BOD, COD en totaal fosfor. Door het laboratorium Ecca werd in april een staalname uitgevoerd op het geloosde afvalwater om ecotoxtesten uit te voeren op alle trofische niveaus. Om het effect van sulfaten tot 3.000 mg/l na te gaan werd natriumsulfaat toegevoegd aan het genomen staal. De resultaten kunnen in bijlage 10 worden teruggevonden.Uit de testen blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Dapnia het meest gevoelige organisme is. Ook uit de testen op het meest gevoelig organisme, blijkt dat het effect als niet acuut toxisch kan worden beschouwd en dus als een gering risico. De Moervaart is een bevaarbare waterloop beheerd door Afdeling Bovenschelde van Waterwegen en Zeekanaal. Het Kanaal Gent-Terneuzen heeft ook een belangrijke economische betekenis. Voor beide waterlopen geldt een zwemverbod (tenzij voor evenementen). De Moervaart wordt wel vrij intensief gebruikt voor pleziervaart en waterrecreatie. Gezien de directe blootstelling bij deze activiteiten doorgaans erg beperkt is, zijn de voornaamste risico’s afkomstig van biologische oorsprong (contact met water dat micro-organismen bevat). Het risico van de toename van de concentratie aan polluenten (meest relevant voor de gezondheid is hier zink) in de waterlopen zal gezien de beperkte blootstelling verwaarloosbaar zijn.

NV Enviro+

november 2014

209

Definitief MER

NV Cargill Gent

De waterloop is niet aangeduid als viswater noch wordt ze gebruikt voor de productie van drinkwater. Indirecte blootstelling is bijgevolg niet van toepassing. Bodemverontreiniging De percelen waarop Cargill gelegen is, zijn opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Uit het oriënterend bodemonderzoek blijkt dat er geen ernstige aanwijzing is dat de verhoogde concentraties aan polluenten (arseen, cadmium, chroom en benzo(a)pyreen in het vaste deel van de aarde en totaal olie en vet en arseen in het grondwater) een ernstige bedreiging vormen voor mens en milieu. Het terrein van Cargill is niet gelegen in een waterwingebied of beschermingszone ervan. Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. De mogelijke gevolgen inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken bij de beschrijving van het aspect Bodem als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd. Veiligheid De grondstoffen die Cargill gebruikt zijn zaden en bonen, en één van de eindproducten is meel; deze producten vallen onder de ATEX-regelgeving voor de beheersing van stofexplosies. Stofexplosies kunnen zich voordoen wanneer een brandbare vaste stof in fijn verdeelde vorm aanwezig is (dit kan onder meer graanstof, poeder of meel zijn), die met turbulente lucht (ventilatielucht) wordt opgewerveld zodat met de lucht een stofwolk ontstaat, én deze stofwolk wordt vervolgens ontstoken (vonk). De kans dat een stofexplosie optreedt wordt bepaald door zeer diverse parameters (soort ontstekingsbron, snelheid en profiel van de wervelluchtstroom enz.). Een ATEX studie en beheersmaatregelen zijn van toepassing. Cargill Gent beschikt over een intern noodplan. Op basis van de uitgevoerde risicoanalyse en SWIFT (Structured What If Method)-studies werden de noodsituaties gedefinieerd. Deze zijn alle opgenomen in het noodplan. Meer informatie over de procedures m.b.t. preventie, noodplanning en brandbeveiliging is opgenomen in Hoofdstuk 7.5.7. Aangezien de opslag van hexaan hoger zal zijn dan 200 ton, wordt NV Cargill een laagdrempel Seveso inrichting. Er wordt een aparte veiligheidsstudie uitgewerkt die zal worden toegevoegd aan de milieuvergunningsaanvraag.

7.4.3

Mobiliteit

7.4.3.1

Afbakening studiegebied

Cargill is gelegen aan de Moervaartkaai in de Gentse Kanaalzone. De Moervaartkaai heeft onmiddellijk aansluiting op de John Kennedylaan (R4) rond Gent. Het bedrijf laat daarnaast een groot deel van haar transport verlopen via Eurosilo en Oil Tanking Ghent via het nabijgelegen Kanaal GentTerneuzen. Cargill ligt ook nabij spoorlijn 204, die Gent met Zelzate verbindt. Deze wegen zullen zowel in de bestaande als de geplande situatie fungeren als ontvangende weg voor het verkeer gegenereerd door het bedrijf en worden dan ook gerekend tot het studiegebied. 7.4.3.2

Methodologie

Voor de evaluatie van de mobiliteitsaspecten worden de verkeersstromen, gerelateerd aan de activiteiten van het bedrijf, op kwantitatieve wijze weergegeven. Deze gegevens worden vergeleken met de beschikbare gegevens over de verkeersintensiteit op, en de capaciteit van de bestaande wegen. Het gaat hierbij zowel over gewone wegen, spoorwegen en waterwegen (voor zover er cijfergegevens beschikbaar zijn). Vervolgens wordt een antwoord verstrekt op de vragen:

NV Enviro+

november 2014

210

Definitief MER

NV Cargill Gent

1. 2.

in welke mate het bedrijf van invloed is op de bestaande verkeersstromen, en of de verkeersimpact significante proporties aanneemt; in welke mate het bedrijf van invloed is op de verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid in de omgeving.

Bereikbaarheidsprofiel Er wordt een beeld geschetst van de actuele bereikbaarheid van het bedrijf via de verschillende modi (te voet, fiets, openbaar vervoer, autoverkeer en vrachtverkeer). De telgegevens worden vervolledigd met de beschikbare bedrijfsgegevens en literatuurgegevens. Tevens wordt de capaciteit van de ontvangende wegen geëvalueerd, en wordt nagegaan welke beleidsdoelstellingen ter zake gelden. Modal split Voor de beoordeling van de modal split wordt getoetst aan gegevens afkomstig van het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen 2013 (streefdoelen voor 2030). Voor het goederenvervoer wordt het volgend significantiekader gebruikt: Tabel 7.116 Beoordeling van de modal split van het goederenvervoer

Aandeel van het wegverkeer in de modal split van het goederenvervoer (tonkm) van het bedrijf 90 – 100% 80 – 90% 75 – 80% 4 65 – 75% 45 – 65% 25 – 45% 0 – 25% Voor het woon-werkverkeer wordt dit:

Score -3 -2 -1 0 +1 +2 +3

Tabel 7.117 Beoordeling modal split woon-werkverkeer

Aandeel van het wegverkeer in de modal split van de werknemers van het bedrijf 87 – 100% 75 – 87% 65 – 75% 5 55 – 65% 40 – 55% 20 – 40% 0 – 20%

Score -3 -2 -1 0 +1 +2 +3

Het gemeentelijke mobiliteitsplan wordt geraadpleegd en er wordt getoetst aan de beleidsobjectieven van dit mobiliteitsplan. Verkeersafwikkeling Naast de gezondheidsaspecten wordt in dit hoofdstuk verkeersafwikkeling in de nabije omgeving van de site.

ook

aandacht

besteed aan

de

4

70% = dit is het aandeel van het wegverkeer in de modal split van het goederenvervoer die het ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen vooropstelt als streefdoel voor 2030. 5 60% = dit is het maximale aandeel van het autoverkeer in de modal split van het woon-werkverkeer die het ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen vooropstelt als streefdoel voor 2030.

NV Enviro+

november 2014

211

Definitief MER

NV Cargill Gent

De mobiliteit in de omgeving en de verkeersimpact van de site zullen onder deze paragraaf besproken worden. Daartoe zullen volgende zaken bestudeerd worden:  Inschatting van het aantal transporten. Het aantal transporten van aangevoerde en afgevoerde producten en dit zowel voor het wegverkeer als voor de scheepvaart. Inschatting van het aantal transporten als gevolg van het woon-werkverkeer van werknemers op basis van het personeelsbestand.  Een evaluatie van de verkeersafwikkeling in de nabije omgeving, rekening houdend met cumulatieve effecten. In het kader van dit MER zal gebruik gemaakt worden van de telgegevens ter beschikking gesteld door de Afdeling Wegen en Verkeer van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken.  Een beoordeling van de impact op het wegverkeer als gevolg van de door Cargill gegenereerde transporten. Hiertoe zal beoordeeld worden of de theoretische capaciteit van de transportwegen in de omgeving voldoende is om de transportstromen, gegenereerd door Cargill, op te vangen. Het genereerde transportverkeer zal als verwaarloosbaar, beperkt of relevant getypeerd worden volgens het significantiekader gegeven in Tabel 7.114. Tabel 7.118Significantiekader bijdrage bedrijfsgerelateerd verkeer

Verwaarloosbare bijdrage Beperkte bijdrage Relevante bijdrage Belangrijke bijdrage 7.4.3.3

x < 1% van de capaciteit van de beschouwde weg 1 ≤ x < 5% van de capaciteit van de beschouwde weg 5 ≤ x < 10% van de capaciteit van de beschouwde weg x ≥ 10% van de capaciteit van de beschouwde weg

Beleidsdoelstellingen en tendenzen

Ontwerp Mobiliteitsplan 2013 In het ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen (2013) worden verschillende concrete doelstellingen naar voor geschoven voor het ontwikkelen van een duurzaam mobiliteitsbeleid. In het ontwerpbeleidsplan worden 5 strategische doelen geformuleerd:  het verbeteren van de bereikbaarheid;  het verbeteren van de toegankelijkheid;  het verhogen van de verkeersveiligheid;  het verbeteren van de verkeersleefbaarheid;  terugdringen van schade aan natuur en milieu. Om deze doelen concreet te realiseren worden vier operationele doelstellingen gedefinieerd, met name:  een samenhangend en robuust vervoersnetwerk;  een gebruiksvriendelijk, kwalitatief en comfortabel verkeers- en vervoersnetwerk;  een efficiënt en veilig gebruik van het transportsysteem;  milieuvriendelijke en energie-efficiënte infrastructuur en voertuigen. De derde operationele doelstelling is gericht op het aansturen van het gebruik van het transportsysteem door o.a. de vervoerswijzekeuze aan te sturen. Volgende wijzigingen worden op vlak van vervoerswijzekeuze nagestreefd (streefdoelen voor 2030):  We verminderen het autogebruik in het woon-werkverkeer. Minstens 40% van de verplaatsingen gebeurt met collectieve vervoermiddelen (waaronder het openbaar vervoer), te voet of per fiets;  Het aantal autoverplaatsingen over afstanden tot 5 km is gehalveerd;  Het aantal afgelegde km in het woon-werkverkeer per auto is drastisch verlaagd;  Het gezamenlijk aandeel van spoor- en binnenvaart in de modale verdeling neemt toe tot minimum 30%. Het aandeel van de weg bedraagt maximaal 70%. Op het gebied van veiligheidsrisico worden, voor wat de “verkeersveiligheid” betreft, volgende streefdoelen vooropgesteld:

NV Enviro+

november 2014

212

Definitief MER

   

NV Cargill Gent

Voor de meest kwetsbare verkeersdeelnemers is het aantal dodelijke slachtoffers per miljoen voertuigkilometers praktisch tot nul herleid; Bij het gemotoriseerd wegverkeer is het aantal dode verkeersslachtoffers per miljoen voertuigkilometers tot praktisch nul herleid); Bij het stadsen streekvervoer daalt het aantal ongevallen/100.000 km met 2,5% per jaar; Voor het spoorvervoer wordt, conform de aanbevelingen van de Commissie Spoorwegveiligheid, het residuele ongevalsrisico tot bijna nul gereduceerd.

Voor het verbeteren van de verkeersleefbaarheid, onafhankelijk van de ontwikkeling van de mobiliteitsintensiteit, worden volgende ambities en streefdoelen naar voor geschoven: Luchtkwaliteit:  De ambitie op lange termijn (2050) is de impact van verkeer op de luchtkwaliteit zodanig te reduceren dat de Europese doelstellingen worden gehaald.  Streefdoel voor 2030: Langsheen het hoofdwegennet maar ook in binnensteden zijn, conform de Europese wetgeving, normoverschrijdingen als gevolg van verkeersemissies (hot spots) weggewerkt;  Hinder door verkeer:  De ambitie op lange termijn (2050) is de hinder door verkeer in steden en dorpen terug te dringen in lijn met de Europese doelstellingen;  Het aantal ernstig gehinderden door zowel wegverkeer als het spoorverkeer is substantieel gedaald t.o.v. 2010 Verhoogde belevingswaarde:  De ambitie op lange termijn (2050) is het realiseren van kwalitatief hoogwaardig ingerichte verkeersomgevingen en publieke ruimten waar het aangenaam is om in te verblijven en te bewegen (minstens 4 op 5 inwoners is tevreden);  Streefdoel voor 2030: De tevredenheid bij de verschillende gebruikers is toegenomen. Het streefdoel is te komen tot een tevredenheid bij minstens 4 op 5 gebruikers over de gebruikswaarde van de publieke ruimte. Mobiliteitsnota 2009-2014 De doelstellingen in de Beleidsnota 2009 – 2014 Mobiliteit en Openbare Werken, behelzen een actualisatie van deze uit het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen van 2001. Deze doelstellingen zijn:  vlotte (logistieke) verkeersdoorstroming;  versterken van lucht- en zeehavens;  impact op mens en milieu beperken;  volledig, (kosten)efficiënt en geïntegreerd openbaar vervoeraanbod;  efficiënte en kostenbewuste overheid;  de schakels van het vervoersnet optimaal beheren en uitbouwen. Het goederenvervoer blijft het belangrijkste item in het mobiliteitsvraagstuk. De beleidsnota stelt nl. het volgende: In de personenmobiliteit groeide het totale aantal jaarlijks afgelegde kilometers sinds 1970 zo goed als lineair. […] De goederenmobiliteit nam fors toe. Het aantal afgelegde tonkilometer steeg in Vlaanderen bv. met 13,4% over de periode 2001 - 2006. Onderzoek wijst uit dat beide trends zich, ondanks de huidige crisis, de volgende jaren vermoedelijk zullen doorzetten.

Eén van de uitgangspunten om de bereikbaarheid van de economische poorten te verzekeren is het principe van ‘comodaliteit’, dit is een combinatie van meerdere vervoersmiddelen in een optimale mix. Bij het goederenvervoer kan het aandeel van de waterweg en het spoor nog steeds verhogen. Concrete percentages (streefdoelen) zijn niet opgenomen.

NV Enviro+

november 2014

213

Definitief MER

NV Cargill Gent

Ondanks het sterk dalend aantal verkeersslachtoffers scoort België op Europees vlak nog steeds niet goed genoeg, daarom blijft verkeersveiligheid een prioriteit. De visie in het mobiliteitsplan is gebaseerd op deze van het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen en bestaat uit volgende krachtlijnen:  opleiding en ervaring als solide basis voor elke verkeersdeelnemer;  bevorderen en afdwingen van intrinsiek veilig verkeersgedrag;  een hoogwaardig verkeerssysteem ingebed in een duurzame ruimtelijke ordening;  een doeltreffend juridisch en organisatorisch kader;  aandacht voor bijzondere doelgroepen;  onderzoek en betrouwbare data als basis voor een doeltreffend beleid. Concreet betekent dit een omzetting in onderstaande punten:  verkeersveiligheid in de ontwerpfase;  gevaarlijke punten op het wegennet weg werken;  het fietspadennet uitbreiden en upgraden;  gerichte handhaving (door o.a. trajectcontrole);  grondige ongevalanalyses;  sensibilisering en educatie. Streefbeelden R4-West en R4-Oost (Studiegroep Omgeving i.o.v. R.O.M. Gent, oktober 1999) Deze streefbeeldstudie behandelt de gewenste verkeersafwikkeling op de R4-west en R4-oost. De R4-west en R4-oost zijn binnen het hoofdwegennet van Gent en omgeving verantwoordelijk voor de noord-zuidverbindingen en de ontsluiting van het Gentse havengebied. Deze studie resulteerde in een plan voor de inrichting van de R4-west en R4-oost. Het streefbeeld stelt onder meer volgende doelstellingen voorop:  Het verkeer voor woongebieden mag niet worden gemengd met het verkeer voor de verschillende bedrijventerreinen, met uitzondering van het verkeer van lokale bedrijventerreinen;  R4-west (primair I) bezit in eerste instantie een verbindende functie tussen A11 en E17/E40 (hoofdfunctie). Aanvullend bezit R4-west ook een ontsluitende functie voor het aangrenzend grootstedelijk gebied en het zeehavengebied;  R4-oost (primair II) bezit in eerste instantie een ontsluitende functie voor het aangrenzende zeehavengebied en slechts aanvullend een verbindende functie tussen het hoofdwegennet. Het streefbeeld werd goedgekeurd door het Subregionaal Netwerk Gentse Kanaalzone en is bindend sinds de vertaling in het afbakenings-RUP Gent-Zeehaven (juli 2005). Mobiliteitsplan Gent Het mobiliteitsplan van Gent werd op 21 februari 2003 conform verklaard door de PAC OostVlaanderen. De doelstellingen van het plan zijn:  een geïntegreerde benadering van ruimtelijke ordening, mobiliteit en infrastructuur;  verminderen van de auto-afhankelijkheid en creëren van een multimodaal aanbod;  optimalisering van de categorisering van het wegennet;  een mobiliteitsbeleid gericht op het beheer van het verkeer;  op een selectieve manier de bereikbaarheid van economische knooppunten en poorten waarborgen;  de verplaatsingsmogelijkheden voor alle doelgroepen naar alle doelgebieden op een selectieve en billijke manier waarborgen;  verkeersleefbaarheid minstens handhaven op het huidige niveau, ondanks de toenemende mobiliteit;  de verkeersveiligheid verhogen. De specifieke accenten voor de stad Gent zijn ondermeer een gebiedsdekkende en coherente fietsstructuur, een gebiedsdekkende voetgangersstructuur en de uitbouw van een ruimtelijk structurerende openbaar vervoer-structuur en openbaar vervoer-aanbod.

NV Enviro+

november 2014

214

Definitief MER

NV Cargill Gent

De buitenste ring, de R4, wordt een grootstedelijke ringweg die vermijdt dat andere wegen in de stad oneigenlijk worden gebruikt, bijvoorbeeld door doorgaand verkeer. Essentieel is dat er in het zuiden een verbinding wordt gemaakt ter hoogte van Merelbeke. In het noorden moet een nieuw aan te leggen Siffertunnel de R4 sluiten. De R4-oost (Kennedylaan) wordt de primaire ontsluitingsweg van het havengebied. Op verschillende knooppunten worden rotondes gepland. De R4-west wordt een autoweg. Sinds maart 2012 zijn de werken gestart voor het in het zuiden rond maken van de ring rond Gent. Nu is de R4 enkel in wijzerzin rond. In tegenwijzerzin stopt de R4 aan de autokeuring in Zwijnaarde. Na de werken (voorzien in 2014) is de R4 ook rond in tegenwijzerzin. Zowel auto’s als fietsers kunnen na de werken van Zwijnaarde naar Merelbeke. Daarnaast wordt gezorgd voor aansluiting op de E17 en de E40 om het verkeer beter te spreiden en worden de open afritten naar de R4 geoptimaliseerd. 7.4.3.4

Referentiesituatie

Verkeersnetwerken Wegennetwerk Cargill is gelegen aan de Moervaartkaai in de Gentse Kanaalzone. De Moervaartkaai heeft onmiddellijk aansluiting op de John Kennedylaan (R4) rond Gent. De John Kennedylaan is aangeduid als hoofdverbindingsweg (primaire weg type II). Via deze weg bereikt men de Dwight Eisenhowerlaan (R4, buitenring) waarlangs men aansluiting heeft op de E17 en de E40 (beide aangeduid als hoofdwegen). De buitenring R4 is aangeduid als primaire weg met grootstedelijke ringfunctie. De Moervaartkaai heeft één rijstrook in elke richting en is bekleed met asfalt. Afgelijnde voet- of fietspaden zijn er niet. Ter hoogte van het projectgebied bedraagt de toegelaten snelheid er 50 km/uur. De weg wordt in de Streefbeeldstudie Raamplan Onderliggend Wegennet Gentse Kanaalzone (Studiegroep Omgeving, oktober 2003) geselecteerd als lokale havenweg met verzamelfunctie (havenontsluitingsweg). Fietsnetwerk De functionele en hoofdfietsroutes in het studiegebied worden voorgesteld in onderstaande figuur (donkerblauw = hoofdroute, paars = functionele route, groen = alternatieve route).

NV Enviro+

november 2014

215

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.28 Bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk (bron: GIS Oost)

Niet alle routes zijn nu reeds volledig fietsvriendelijk. Daarom werd een werkgroep opgericht, waarin het Projectbureau Gentse Kanaalzone, het Vlaams Gewest, De Lijn, het Havenbedrijf, VeGHO (Vereniging van Gentse Havengebonden Ondernemingen), de betrokken lokale overheden en het provinciebestuur vertegenwoordigd zijn. Doel is opmaken van een fietsactieplan. Dit plan omvat het wegwerken van de missing links, het verbeteren van kwaliteit en comfort en het veiliger inrichten van conflictpunten met het overige verkeer. Het plan bevat ook een groot aantal ondersteunende maatregelen die het fietsen aangenamer zullen maken. De (fiets)infrastructuur in het havengebied is in volle ontwikkeling, zoals de ombouw van de R4. Omdat de R4 enkele waterlopen kruist, zijn bruggen noodzakelijk. Aan het Scheldekanaal komt zowel een nieuwe autobrug als een nieuwe brug voor fietsers. Netwerk openbaar vervoer In de omgeving van Cargill liggen 2 haltes van “De Lijn”:  halte “Rodenhuizestraat”, in de Moervaartkaai, vlakbij de ingang van het bedrijf;  halte “Sprendonkstraat” in de John Kennedylaan, op ca.1.000 meter wandelafstand. De halte “Rodenhuizestraat” wordt enkel bediend door belbus 175 naar Oostakker-Dorp. Hier is aansluiting met Lijn 70-71-72 Oostakker – Gent – Zwijnaarde / Nazareth-Dorp / Merelbeke-Molenhoek en Lijn 39 Oostakker-Dorp – Gent Blaarmeersen. De halte “Sprendonkstraat” wordt bediend door Lijn 73 tussen Gent Dampoort en Zelzate. Het aanbod is echter beperkt tot maximaal 5 ritten per dag en is afgestemd op scholen. Richting Gent is er een schuilhokje. Tabel 7.119 Openbaar vervoeraanbod in de omgeving van het projectgebied

Halte Rodenhuizestraat Sprendonkstraat

NV Enviro+

Nr 175 73

Naam Belbus Oostakker Gent – Oostakker – Zelzate

november 2014

Aanbod op aanvraag 5 ritten / dag

216

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.29 Netplan De Lijn ter hoogte van Cargill

De dichtstbijzijnde treinstations voor personenvervoer zijn Gent Dampoort (ca. 12 km rij-afstand) en Wondelgem (ca. 13 km rij-afstand). Om het bedrijf te bereiken met de trein moet men dit combineren met het busvervoer. Verder kunnen werknemers via hun werkgever gebruik maken van de pendeldiensten van Max Mobiel. Hiermee wil de Stad Gent een vervoersaanbod realiseren naar bedrijventerreinen die niet of niet voldoende bediend worden door het openbaar vervoer. Deze shuttles rijden tussen het station in Gent en opstaplaatsen in Zelzate tot aan de bedrijfspoorten op tijdstippen afgestemd op de ploeguren. Waterwegennetwerk Cargill is gelegen aan de Moervaart. Dit kanaal verbindt het Kanaal Gent-Terneuzen met de Durme. De inrichting is gelegen in industriegebied aan de rechteroever van het Kanaal Gent-Terneuzen. Dit kanaal verbindt op haar beurt de haven van Gent met de Westerschelde via het sluizencomplex van Terneuzen. De Moervaart is ca. 22 km lang en heeft een waterdiepte van 5,5 tot 6,3 m. De waterweg is bevaarbaar voor schepen. In het vak tussen de Kennedybaanbrug en 400m opwaarts is de omvang van de schepen beperkt tot 110 m lang, 11,5 m breed en 3,5 meter diep.

NV Enviro+

november 2014

217

Definitief MER

NV Cargill Gent

Het Kanaal Gent-Terneuzen is een waterweg van in totaal 32 km lang (17.145 m tussen sluizen Terneuzen tot aan Tolhuissluis) met een diepte van 5,5 tot 12,25 m en een gemiddelde breedte van 140 m. De waterweg is bevaarbaar voor schepen van meer dan 2.000 ton (Klasse VIb). De maximaal toegelaten afmetingen van de schepen zijn onbeperkt. Het Kanaal van Gent naar Terneuzen is een hoofdvaarweg voor de scheepvaart en is onderdeel van de hoofdtransportas Gent-Duitsland. Het Vlaamse deel van het kanaal wordt beheerd door Afdeling Maritieme Toegang. Jaarlijks komen er ongeveer 3.100 zeeschepen en 16.100 binnenvaartschepen de haven van Gent binnen om goederen te laden en te lossen. Hiervoor moeten zij eerst het sluizencomplex in Terneuzen passeren en vervolgens varen de schepen het kanaal op van Terneuzen naar Gent. Omdat er steeds meer en grotere zee- en binnenvaartschepen het sluizencomplex van Terneuzen passeren, is in 2006 een onderzoek gestart naar de gevolgen hiervan. Het uitgevoerde onderzoek toont aan dat het noodzakelijk is om de maritieme toegang te verbeteren. De capaciteit van het bestaande sluizencomplex in Terneuzen en de grootte van de zeesluis in dit complex (de Westsluis) leveren voor de gebruikers beperkingen op. Voor sommige gebruikers bestaat die beperking nu al, voor anderen kan deze in de toekomst optreden. De problemen spitsen zich toe op:  afmetingen (breedte, diepgang en lengte);  betrouwbaarheid (zoals uitval door onderhoud, calamiteiten of spuien);  beschikbaarheid (capaciteit). Op 19 maart 2012 ondertekenden Vlaanderen en Nederland een akkoord over de bouw van een nieuwe zeesluis in Terneuzen. In het akkoord kiezen Vlaanderen en Nederland expliciet voor de realisatie van een grote en diepe zeesluis. De nieuwe zeesluis zal volgende afmetingen hebben: een lengte van 427 meter, een breedte van 55 meter en een diepte van 16 meter. Voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer (tot voertuigen met een totaal gewicht van 20 ton, een max. 10 m lang en 4 m hoog) kunnen gebruik maken van de veerdiensten Terdonk en Langerbrugge over het kanaal Gent-Terneuzen. De veerdienst Terdonk Doornzele, zijde Rodenhuizedok; is gelegen net ten zuiden van het Rodenhuizedok op ca. 1,5 km afstand van de ingang van Cargill. Er zijn dagelijks continue overvaarten tussen 4u30 en 23u20. Een overvaart duurt ca. 5 minuten. Spoorwegennetwerk Cargill ligt nabij spoorlijn 204, die Gent met Zelzate verbindt. Cargill NV maakt van de spoorlijn de laatste jaren geen gebruik meer. Dit komt omdat er vanwege de klanten geen vraag is om via treinwagon goederen te ontvangen. Eurosilo gebruikt spoor wel regelmatig; soms om goederen voor Cargill France te lossen zoals maïs.

NV Enviro+

november 2014

218

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.30Ligging spoorlijn 204

De dichtstbijzijnde treinstations voor personenvervoer zijn zoals vermeld Gent Dampoort (ca. 12 km) en Wondelgem (ca. 13 km). Om het bedrijf te bereiken met de trein moet men dit combineren met het busvervoer. Meerdere organisaties ijveren ervoor spoorlijn 204 in gebruik te nemen voor personenvervoer. Eén van de mogelijke haltes is ‘Sprendonkstraat’, ter hoogte van de politieacademie en de bedrijvenzones Moervaart Noord en Zuid. Verkeersdruktebeeld De Afdeling Wegen en Verkeer van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken staat in voor de verwerking van de via automatische telapparaten geregistreerde telgegevens. Deze automatische apparatuur is opgesteld op verschillende plaatsen op de autosnelwegen, ringwegen en belangrijke gewestwegen. In onderstaande tabel werden de telgegevens voor de R4 weergegeven. Alle intensiteiten zijn gemeten met lusdetectoren en zijn uitgedrukt in aantal voertuigen. Tabel 7.120 Telpostgegevens R4

Telpostnr.

Sectie

Richting

Werkdag T16

Zaterdag T16

Zondag T16

Werkdag Tmax

47011

Haven 48105390 & Haven 4360-

Binnenring

9.986

6.384

5.692

903

6

6

tussen 8h00 en 9h00

NV Enviro+

november 2014

219

Definitief MER

47012

NV Cargill Gent

4990 Haven 48105390 & 4360-4990

Buitenring

10.562

6.610

5.594

1.000

7

Vervolgens wordt getoetst of de capaciteit van de wegen in de bestaande situatie al wordt overschreden. Tabel 7.121 Wegbezetting in de geplande situatie

Naam van de weg

Richting

Theoretische capaciteit (p.a.e./richting/uur)

Maximale bezetting van 8 weg op weekdag p.a.e./uur I/C

John Kennedylaan

Binnenrin g Buitenring

3.600

1.011

28%

3.600

1.120

31%

John Kennedylaan

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de intensiteits-capaciteitsverhouding van de beschouwde sectie van de R4 ongeveer 30% bedraagt. Er is dus nog voldoende capaciteit. Verkeersgeneratie eigen aan het bedrijf Goederenvervoer Sojabonen worden geteeld in Amerika. Via het kanaal Gent-Terneuzen wordt aangemeerd aan het Rodenhuizedok. Koolzaad komt hoofdzakelijk uit de EU en wordt ook voornamelijk met schepen aangevoerd (kleinere lichters tot grote kustvaarders). Een kleine hoeveelheid koolzaad wordt per trein aangevoerd (voornamelijk regio Noord-Frankrijk) en per vrachtwagen (België). Het naburige overslagbedrijf ESR (Eurosilo Rodenhuize Terminal) verzorgt het lossen van de goederen en overslag naar de 8 zaadsilo’s, grondstoffensilo’s van Cargill NV. De ruwe olie die geproduceerd wordt in de crushafdeling wordt hoofdzakelijk verder verwerkt in de semiraffinage. Een kleiner deel wordt afgevoerd als ruwe olie. De (voorbehandelde) olie die dient als grondstof voor de productie van biodiesel, is voor een groot deel afkomstig van Cargill Gent zelf. Een kleiner deel van de input aan olie zal worden aangevoerd per schip. De geproduceerde biodiesel en ruwe glycerine worden als volwaardige producten verkocht. Verladingen van producten en grondstoffen worden normaal tussen 6u ’s morgens en 10 u ’s avonds uitgevoerd. Onderstaande tabel toont het aantal transporten van het bedrijf. Tabel 7.122 Goederenvervoer (referentiesituatie)

Transportwijze

Weg

7 8

Aanvoer/afvoer

Product

Hoeveelheid (ton per jaar)

Aanvoer

Talk Bleekaarde biodiesel Hexaan Fosforzuur

3.186 202 259 379

Frequentie (aantal vrachten per jaar) 159 13 13 15

tussen 17h00 en 18h00 Er wordt uitgegaan van 12% vracht (bron: resultaten telposten R4 AWV 2008)

NV Enviro+

november 2014

220

Definitief MER

NV Cargill Gent

Zwavelzuur Zoutzuur Antioxidant Natriummethylaat Natriumhydroxide Meel Afvalwater Slib WZI Organisch schroot Filteraarde Glycerine Vetzuren

Afvoer

Totaal Waterweg

Aanvoer

795 2.331 94 3.656 1.789 5.780 5.184 3.703 702 396 33.311 9.000 70.767 98.800 804.201 109.000 300.000 312.882 1.624.883 1.695.650

Olie Koolzaad Olie Biodiesel Meel

Afvoer

Totaal TOTAAL

32 93 9 146 72 5.780 235 150 32 58 1.281 396 8.484 59 32 99 300 346 836 9.320

Het koolzaad wordt aangevoerd met barges (lichters), coasters (kustvaarders) en zeeschepen via Eurosilo gelost en getransfereerd naar de Cargill silos. Barges zijn afkomstig uit België en Frankrijk, coasters uit het VK en de Baltische staten en zeeschepen uit Australie en het Zwarte zeegebied. Een kleine hoeveelheid koolzaad wordt per trein aangevoerd (voornamelijk regio Noord-Frankrijk) en per vrachtwagen (België) (omwille van kleine hoeveelheden niet opgenomen in bovenstaande tabel). Het meel wordt afgevoerd per truck, barges en coasters. Trucks hebben als bestemming: noordFrankrijk, Belgie, Nederland, barges Noord-Frankrijk, België en Nederland en coasters Frankrijk, Spanje, Portugal, VK, Ierland en Marokko. Personeel Op de inrichting zijn momenteel 107 personen tewerkgesteld waarvan 33 personen werkzaam in een ploegensysteem (5h30/6h00 – 13h30/14h – 21h30/22h), 19 personen met vaste daguren (7h30 – 16h) en 55 personen met glijdende daguren (7h30 – 18h30). Tabel 7.123 Uurrooster (referentiesituatie)

werknemers,

werknemers in dagdienst, vaste werktijden werknemers in dagdienst, glijdende werktijden werknemers in ploegensysteem vroege shift late shift nachtshift

NV Enviro+

rekening

houdend

met

aanwezigheidspercentage

Aantal werknemers 16

Werkrooster aankomst 07:30

Werkrooster vertrek

45

tussen 7:30 en 9:00

tussen 15:00 en 18:30

18 6 6 6

05:30 13:30 21:30

14:00 22:00 06:00

november 2014

16:00

221

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.124 Vervoerswijzekeuze werknemers (referentiesituatie)

Vervoerswijze

% van het personeel

Wagen Carpooling Openbaar vervoer Fiets, bromfiets en motorfiets Totaal

86 6 0 8

absoluut aantal werknemers 92 6 0 9 107

Het merendeel van de personeelsleden maakt gebruik van de wagen (ca. 86%). Cargill is moeilijk bereikbaar met het openbaar vervoer. De enige mogelijkheid is het nemen van de belbus. Een bedrijfsbus is voor Cargill moeilijk inzetbaar, aangezien in ploegen wordt gewerkt en het aantal werknemers vrij beperkt is. Cargill beschikt reeds over overdekte fietsenstallingen en douches voor haar personeel. Daarnaast wordt er een fietsvergoeding toegekend. Toetsing modal split goederenvervoer Cargill genereerde in 2013 naar schatting 8.484 vrachten over de weg. Gegevens over de afgelegde afstanden zijn niet beschikbaar. Voor de toetsing van de modal split aan de streefwaarden van het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen wordt de procentuele verdeling van de vervoerde hoeveelheden over de verschillende modi berekend. Toetsen we het aandeel wegverkeer aan de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen (streefwaarde 2030 = 70%), dan zien we dat het wegverkeer slechts 5% van het vervoerde tonnage vertegenwoordigt. Dit wordt beoordeeld als zeer significant positief (score +3). Toetsing modal split woon-werkverkeer Het merendeel (90%) maakt gebruik van de wagen voor het woon-werkverkeer. Gezien de ligging zijn de mogelijkheden voor openbaar vervoer beperkt. Voor wat betreft het woon-werkverkeer wordt in het mobiliteitsplan Vlaanderen een aandeel van maximaal 60% autoverkeer vooropgesteld. Het percentage werknemers dat met de auto naar het werk komt, is hoger dan 87%, wat zeer significant negatief wordt beoordeeld (score -3). Deze score moet wel enigszins gerelativeerd worden gezien de ligging, de beperkte mogelijkheden voor openbaar vervoer en het vrij beperkt aantal werknemers (ca. 107 in 2013). Bijdrage aan het verkeersdruktebeeld Vrachtwagentransport gebeurt normaal gezien enkel op weekdagen. Rekening houdend met 220 werkdagen van 8 uur (worst case, gezien vaak ook vroeger en later verladen wordt) per jaar, komt dit overeen met gemiddeld 5 vrachten per uur via de openbare weg. Omgerekend naar p.a.e. wil dit zeggen dat het bedrijf in totaal gemiddeld 20 p.a.e./richting/uur (5 trucks x 2 bewegingen x 2 p.a.e.9 eenheid) genereert op de ontvangende wegen. Voor de berekening van de avondspitsuurintensiteit wordt enkel rekening gehouden wordt met de werknemers in dagdienst met glijdende werkuren (45 personen, rekening houdend met het aanwezigheidspercentage). Rekening houdend met de modal split (ca. 90% met de wagen), stemt dit overeen met ca. 41 p.a.e./uur voor de personenwagens (enkel uitgaande beweging ‘s avonds). Het gegenereerde verkeer wordt opnieuw toegewezen aan beide rijrichtingen van de John Kennedylaan. In totaal wordt tijdens de avondspits dus gemiddeld 61 p.a.e./uur gegenereerd. 9

Het gegenereerde verkeer wordt aan beide richtingen toegewezen, wat in theorie onmogelijk is, maar een worst-case-scenario oplevert voor beide richtingen. Dit betekent wel dat beide richtingen niet bij elkaar mogen geteld worden om de totale intensiteit op deze weg te berekenen.

NV Enviro+

november 2014

222

Definitief MER

NV Cargill Gent

toont het de bijdrage van het verkeer gegenereerd door Cargill in de huidige situatie ten opzichte van de huidige wegbezetting. Tabel 7.125 Bijdrage van het bedrijfsgerelateerd verkeer in de geplande situatie

Naam weg

van

de

Richting

John Kennedylaan John Kennedylaan

Huidige maximale bezetting van weg op weekdag p.a.e./uur

Bijdrage Cargill

p.a.e./uur

%

Binnenring

1.011

61

6%

Buitenring

1.120

61

5%

De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (5 à 6%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 2%). 7.4.3.5

Geplande situatie

Verkeersgeneratie Goederenvervoer De geplande situatie zal volgende verkeersstromen met zich meebrengen (gemiddelde situatie bij verwerking van 100% koolzaad): Tabel 7.126 Goederenvervoer (geplande situatie)

Transportwijze

Aanvoer/afvoer

Aanvoer

Weg

Afvoer

Totaal Waterweg

NV Enviro+

Aanvoer

Product

Hoeveelheid (ton per jaar)

Talk Bleekaarde biodiesel Bleekaarde raffinage Citroenzuur raffinage Hexaan Fosforzuur Zwavelzuur Zoutzuur Antioxidant Natriummethylaat Natriumhydroxide Meel Afvalwater Slib WZI Organisch schroot Filteraarde Glycerine Vetzuren Geraffineerde olie

5.316 202 1.350 300 432 674 1.414 2.331 94 3.656 3.107 204.500 8.813 6.300 1.200 3.096 33.311 27.000 210.000 512.826 183.185 1.435.000

Olie Koolzaad

november 2014

Frequentie (aantal vrachten per jaar) 266 13 68 104 22 27 57 93 9 146 125 7.570 400 255 55 328 1.281 1.188 8.400 20.407 143 58

223

Definitief MER

NV Cargill Gent

Afvoer

Olie Biodiesel Meel

Totaal TOTAAL

124.000 300.000 613.500 2.655.685 3.168.511

114 300 472 1.087 21.493

Met de geplande uitbreiding wordt een toename verwacht van het goederentransport van het bedrijf. T.o.v. het verkeer gegenereerd in de referentiesituatie bedraagt de toename van het aantal vrachten over de weg ca. 141%. Personeel Verder moet ook het woon-werkverkeer van het personeel in beschouwing genomen worden. Op het ogenblik werken er bij Cargill 107 personeelsleden. Het merendeel maakt gebruik van de wagen voor het woon-werkverkeer. In de geplande situatie zullen er ca. 14 personeelsleden bijkomen, waarvan 1 met het vast uurrooster, 6 met het glijdend uurrooster (van 6h tot 14h of van 14h tot 22) en 7 in het 3ploegensysteem). Er wordt aangenomen dat de verdeling over vervoersmodi van de nieuwe werknemers niet zal verschillen met de verdeling in de referentiesituatie. Toetsing modal split goederenvervoer Cargill zal in de geplande situatie ca. 20.407 vrachten over de weg genereren. Gegevens over de afgelegde afstanden zijn niet beschikbaar. Voor de toetsing van de modal split aan de streefwaarden van het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen wordt de procentuele verdeling van de vervoerde hoeveelheden over de verschillende modi berekend. Toetsen we het aandeel wegverkeer aan de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen (streefwaarde 2030 = 70%), dan zien we dat het wegverkeer slechts 16% van het vervoerde tonnage vertegenwoordigt. Dit wordt beoordeeld als zeer significant positief (score +3). Toetsing modal split personenvervoer Verwacht wordt dat het merendeel (90%) van het personeel nog steeds gebruik zal maken van de wagen voor het woon-werkverkeer. Gezien de ligging zijn de mogelijkheden voor openbaar vervoer beperkt. Voor wat betreft het woon-werkverkeer wordt in het mobiliteitsplan Vlaanderen een aandeel van maximaal 60% autoverkeer vooropgesteld. Het percentage werknemers dat met de auto naar het werk komt, zal hoger zijn dan 87%, wat zeer significant negatief wordt beoordeeld (score -3). Deze score moet wel enigszins gerelativeerd worden gezien de ligging, de beperkte mogelijkheden voor openbaar vervoer en het vrij beperkt aantal werknemers (geschat aantal 121 in de geplande situatie). Bijdrage aan het verkeersdruktebeeld Vrachtwagentransport gebeurt normaal gezien enkel op weekdagen. Rekening houdend met 220 werkdagen van 8 uur (worst case, gezien vaak ook vroeger en later verladen wordt) per jaar, komt dit overeen met gemiddeld 11,6 vrachten per uur via de openbare weg. Omgerekend naar p.a.e. wil dit zeggen dat het bedrijf in totaal gemiddeld 46 p.a.e./richting/uur (11,6 trucks x 2 bewegingen x 2 10 p.a.e.-eenheid) genereert op de ontvangende wegen. Voor de berekening van de avondspitsuurintensiteit wordt enkel rekening gehouden wordt met de werknemers in dagdienst met glijdende werkuren met een ‘dagrooster’ (start tussen 7h30 en 9h en stop tussen 15h en 18h30) (45 personen, rekening houdend met het aanwezigheidspercentage). Rekening houdend met de modal split (ca. 90% met de wagen), stemt dit overeen met ca. 41

10

Het gegenereerde verkeer wordt aan beide richtingen toegewezen, wat in theorie onmogelijk is, maar een worst-case-scenario oplevert voor beide richtingen. Dit betekent wel dat beide richtingen niet bij elkaar mogen geteld worden om de totale intensiteit op deze weg te berekenen.

NV Enviro+

november 2014

224

Definitief MER

NV Cargill Gent

p.a.e./uur voor de personenwagens (enkel uitgaande beweging ‘s avonds). Het gegenereerde verkeer wordt opnieuw toegewezen aan beide rijrichtingen van de John Kennedylaan. In totaal wordt tijdens de avondspits dus gemiddeld 87 p.a.e./uur gegenereerd. Dit is een bijkomende verkeersgeneratie van 26 p.a.e./uur ten opzichte van de referentiesituatie. Tabel 7.123 toont het de bijdrage van het verkeer gegenereerd door Cargill in de geplande situatie ten opzichte van de geplande wegbezetting. Tabel 7.127 Bijdrage bedrijfsgerelateerd verkeer in de geplande situatie

Naam weg

van

John Kennedylaan John Kennedylaan

de

Richting

Geplande maximale bezetting van weg op weekdag p.a.e./uur

Bijdrage Cargill

p.a.e./uur

%

Binnenring

1.037

87

8%

Buitenring

1.146

87

8%

In de geplande situatie wordt de theoretische capaciteit op de beschouwde weg niet overschreden. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (ca. 8%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 3%). Dit is een toename van ca. 1%-punt ten opzichte van de referentiesituatie. De impact van het gegenereerde verkeer op de beschouwde weg wordt neutraal beoordeeld (score 0). Globale beoordeling geplande situatie Tabel 7.124 toont de globale beoordeling van de geplande situatie. Het aandeel van het wegverkeer in de modal split van het goederenvervoer (in ton) in de geplande situatie bedraagt 16% en ligt dus (aanzienlijk) lager dan de doelstelling van 70% vooropgesteld door het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen. Dit wordt positief beoordeeld (score +3). Aangenomen dat ook in de geplande situatie nagenoeg alle personeel (>87%) met de wagen naar het werk komt, moet dit in vergelijking met de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen zeer negatief worden beoordeeld (score -3). In de geplande situatie wordt de theoretische capaciteit op de beschouwde weg niet overschreden. De I/C-verhouding op de Kennedylaan richting buitenring tijdens de avondspits zal ca. 3% bedragen (een toename van ca. 1%-punt ten opzichte van de huidige situatie). De impact van het gegenereerde verkeer op de beschouwde weg wordt neutraal beoordeeld (score 0). Tabel 7.128 Globale beoordeling geplande situatie

Modal split goederenvervoer Modal split personenvervoer Capaciteitsbeoordeling

Binnenring Buitenring

Score +3 -3 0 0

Het alternatief van de chemische semi-raffinage zorgt voor minder transport van citroenzuur, maar gezien de geringe bijdrage t.o.v. de totale transportorganisatie, zal dit geen invloed hebben op bovenstaande conclusies.

NV Enviro+

november 2014

225

Definitief MER

7.4.3.6

NV Cargill Gent

Milderende maatregelen

Het personeel komt nagenoeg allemaal met de wagen naar het werk. Gezien de ligging van het bedrijf (afstand tot woonzones) en het beperkte aanbod van openbaar vervoer zijn alternatieve vervoersmiddelen niet evident. Het bedrijf levert reeds inspanningen om haar personeel aan te moedigen gebruik te maken van de fiets voor het woon-werkverkeer (overdekte fietsenstallingen, douches, fietsvergoeding). Voorgesteld wordt dat het bedrijf blijvend inspanningen doet om hetzij niet gemotoriseerde vervoersmethoden hetzij collectief vervoer (carpoolen, pendelbussen) bij zijn werknemers te promoten. Mogelijkheden zijn:  Financiële stimuli: o Terugbetalen openbaar vervoer; o Vergoeden van het gebruik van huurfietsen (bvb. bluebike);  Sensibilisatie: o Duidelijke communicatie over het vervoersaanbod; o Organiseren van een carpooldag; o Deelnemen aan een Fietsdag. De uitvoering van deze maatregelen zijn gezien het vrij beperkt aantal werknemers (ca. 121 gepland) echter minder dwingend.

7.5 Overige disciplines 7.5.1

Bodem en grondwater

7.5.1.1

Aanpak

Het studiegebied wordt bodemkundig en geologisch gesitueerd. Een beschrijving van de ondergrond in de huidige toestand wordt gegeven alsook kwaliteitsgegevens indien beschikbaar. Hiervoor wordt beroep gedaan op topografische kaarten, de quartairgeologische kaart, de bodemkaart en de tertiairgeologische kaart. Voor de kwaliteitsgegevens wordt gebruik gemaakt van de resultaten van de uitgevoerde bodemonderzoeken. De bekomen gegevens worden aangevuld/geverifieerd aan de hand van terreinwaarnemingen. De nood aan bijkomende bodemanalysen is niet onmiddellijk te verwachten. De gegevens worden cartografisch en/of aan de hand van tabellen voorgesteld. De effecten worden beschreven enerzijds tengevolge van ingrepen die rechtstreeks of onrechtstreeks de structuur en opbouw van de bodem kunnen beïnvloeden. Anderzijds worden potentiële bronnen die de kwaliteit van de bodem kunnen beïnvloeden beschreven. Bij de beoordeling van de effecten wordt rekening gehouden met de duurtijd en de reikwijdte ervan. De evaluatie en significantiebeoordeling zullen hierbij deels op een kwalitatieve en deels op een kwantitatieve manier uitgevoerd worden. In het MER wordt de invloed van de uitbreiding van productiecapaciteit en bijkomende opslag van gevaarlijke stoffen besproken. Voor de toekomstige situatie wordt eerst een prognose gemaakt zowel naar kwaliteit als naar kwantiteit van de ondergrond. Voor de milieueffectbeoordeling zal nagegaan worden wat de implicaties zijn van de eventuele nieuwe risico-activiteiten (dit cf. het uitvoeringsbesluit VLAREBO).

NV Enviro+

november 2014

226

Definitief MER

NV Cargill Gent

Naar analogie met de referentiesituatie, worden voor de geplande situatie de effecten beschreven enerzijds tengevolge van ingrepen die rechtstreeks of onrechtstreeks de bodem en de ondergrond kunnen beïnvloeden (grondverzet, structuurkwaliteit bodem) en anderzijds worden de effecten beschreven tengevolge van ingrepen die de fysisch-chemische kwaliteit van de bodem zouden kunnen beïnvloeden (morsen, lekken enz.). Indien noodzakelijk worden milderende maatregelen voorgesteld. 7.5.1.2

Beoordelingskader

Voor de effecten op bodemverdichting, profielverstoring, zettingen, erosierisico’s, bodemgebruik, bodemvochtregime en bodemgeschiktheid wordt volgende zevendelige waardeschaal gebruikt: Significant positief (+++) Positief (++) Gering positief (+) Verwaarloosbaar of afwezig effect (0) Gering negatief (-) Negatief (--) Significant negatief (---) 7.5.1.3

Afbakening van het studiegebied

Het studiegebied strekt zich uit tot de volledige zone binnen de welke de kwaliteit en kwantiteit van de ondergrond kan worden beïnvloed. Het studiegebied voor de discipline bodem en grondwater wordt afgebakend tot de percelen waarop NV Cargill Gent haar activiteiten exploiteert en in de toekomst wenst verder te exploiteren. Beschrijving studiegebied Het terrein van Cargill is niet gelegen in een waterwingebied of beschermingszone ervan. Volgens de kwetsbaarheidskaart van Oost-Vlaanderen is het grondwater ter hoogte van het terrein zeer kwetsbaar met natuurlijk verzilt karakter (code Ca1). Ca1 wijst op een zandige watervoerende laag, met een zandige deklaag van minder dan 5 m en een onverzadigde zone van 10 m of minder. Grondwaterstroming Het grondwater bevindt zich ter hoogte van het studiegebied op ca. 1,5 m-mv. Cargill NV is niet gelegen in een waterwingebied en/of beschermingszone zoals gedefinieerd bij B. Vl. Reg. van 27/3/85 (B.S. 20/07/1985), houdende nadere regelen voor de afbakening van waterwingebieden en beschermingszones. Het dichtstbijgelegen waterwingebied ligt op een afstand van minstens 9 km ten noordoosten. Er zijn geen grondwaterwinningen aanwezig in het studiegebied. In het kader van dit MER zijn enkel grondwaterwinningen in de freatische grondwaterlaag van belang. In de buurt, in een straal van 500 m van het studiegebied komt 1 dergelijke vergunde winning voor nl. Dynea NV.

NV Enviro+

november 2014

227

Definitief MER

NV Cargill Gent

Figuur 7.31 Kaart grondwaterwinningen binnen een straal van 500 m (bron: dov.vlaanderen.be; geraadpleegd op 11/02/2014)

Geologisch profiel Wanneer we het geologisch profiel bekijken ter hoogte van Cargill, vinden we de opeenvolging van lagen zoals gegeven in onderstaande tabel. De omgeving van de Gentse Kanaalzone behoort tot de Noord-Vlaamse zandstreek die voornamelijk wordt bepaald door de Vlaamse Vallei. Het studiegebied wordt in hoofdzaak bepaald door de Quartaire en Tertiaire afzettingen. Van boven naar onder kunnen volgende lagen onderscheiden worden: De quartaire deklaag is 15-20 m dik ter hoogte van het studiegebied. De bovenste 2 m bestaat uit een zandlaag afkomstig van de aanleg van het Rodenhuizedok. De zanden zijn van Quartaire ouderdom. Daaronder bevinden zich Holocenen venige en kleiige sedimenten rustend op Pleistoceen middelmatig tot fijnzandige en lemig-zandige afzettingen van de Vlaamse Vallei. Onder deze Quartaire deklaag bevindt zich het tertiaire pakket. De bovenste laag van de Formatie van Maldegem (Eoceen) bestaat uit 5 delen nl. 1. Het Lid van Zomergem: dit is en slecht waterdoorlatende kleilaag van ongeveer 5 meter dik. 2. Het Lid van Onderdale: deze laag bestaat uit fijn zand dat watervoerend is voor grondwater (4m dik) 3. Het Lid van Ursel: een niet glauconietof kalkhoudende kleilaag van 10 meter dik die slecht doorlatend is voor grondwater 4. Lid van Asse: deze laag bestaat uit sterk glauconiethoudende zandige klei. De laag is ongeveer 5 m dik. Daaronder vinden we nog de Formaties van Lede, Aalter en Gent terug.

NV Enviro+

november 2014

228

Definitief MER

NV Cargill Gent

Tabel 7.129 Opbouw van de geologische lagen ter hoogte van Cargill (bron: dov.vlaanderen.be)

Era Periode Tijdvak Formatie Lid Cenozoïcum Quartair Holoceen, Pleistoceen Tertiair Eoceen

Lithologie

Maldegem Zomergem grijsgroen klei Onderdale grijsgroen fijn zand

Lede

Aalter

Gent

max. dikte(m) Hydrogeologie 15-20 matig watervoerend, matig doorlatend 5 slecht watervoerend 4 watervoerend

Ursel

homogene klei, niet 10 glauconietof kalkhoudend

Asse

sterk 5 glauconiethoudende zandige klei, plaatselijk 'band noire' matig fijn tot fijn zand 5

Oedelem matig fijn tot fijn zand, 10 kalkrijk, fossielhoudend fijn zand met 30 kleilenzen

niet watervoerend, heel slecht doorlatend slecht watervoerend, slecht doorlatend matig watervoerend, matig doorlatend matig watervoerend, matig doorlatend matig watervoerend, matig doorlatend

Bodemkwaliteit NV Cargill Gent exploiteert diverse inrichtingen die beschouwd worden als risico-inrichtingen m.b.t. het ontstaan van bodemen grondwaterverontreiniging. In paragraaf 5.2 is reeds aangegeven welke bodembeschermende maatregelen NV Cargill Gent heeft voorzien om het risico op het ontstaan van bodemen grondwaterverontreingiging tot een aanvaardbaar niveau te beperken. Uitgevoerde bodemonderzoeken geven aan: - Er verhoogde waarden zijn teruggevonden voor arseen, cadmium, chroom en benzo(a)pyreen in het vaste deel van de aarde en voor totaal olie en vet en arseen in het grondwater. Deze verhoogde concentratie zware metalen en PAK’s in de bodem en arseen in het grondwater wordt beschouwd als een historische verontreiniging. De verhoogde concentratie totaal olie en vet in het grondwater ter hoogte van zone 2 wordt als gemengd beschouwd en de verhoogde concentratie totaal olie en vet in het grondwater ter hoogte van de calamiteit 9 wordt als nieuw beschouwd. - De grond wordt opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Uit het oriënterend bodemonderzoek blijkt dat er geen ernstige aanwijzing is dat de verhoogde concentraties een ernstige bedreiging vormen voor mens en milieu. Erosie De combinatie van terreinhellingen, bodemtypes en bodembezetting geven een indicatie van de gevoeligheid van de bodems voor erosie. Gezien de huidige ligging vormt erosie geen relevant item. Bodemvochtregime Het bodemvocht waarnaar hier verwezen wordt is het water dat zich in de poriën in het onverzadigde gedeelte van de bodem bevindt. De hoeveelheid bodemvocht kan door een project beïnvloed worden en kan zowel vermeerderen (vernatting) als verminderen (verdroging). Belangrijk bij een wijziging in het bodemvochtregime is de wisselwerking met het grondwater.

NV Enviro+

november 2014

229

Definitief MER

7.5.1.4

NV Cargill Gent

Effectbeoordeling referentiesituatie

De milieu-effecten op de referentiesituatie delen topografie, pedologie en geologie en erosie zijn neutraal gezien deze niet uitzonderlijk zijn (0). Uit voorgaande blijkt dat de bodemen grondwaterkwaliteit voldoende opgevolgd wordt. NV Cargill te Gent voert overeenkomstig het bodemdecreet de vereiste periodieke oriënterende bodemonderzoeken uit. Indien naar aanleiding van een volgend periodiek oriëterend onderzoek nieuwe bodemverontreiniging wordt vastgesteld waarvoor de zelfstandige saneringsplicht geldt, zullen hiervoor overeenkomstig het bodemdecreet de vereiste maatregelen worden genomen. Indien tussen twee opeenvolgende periodieke oriënterende bodemonderzoeken 11 bodemverontreiniging ontstaat n.a.v. een schadegeval , zullen de specifieke bepalingen en 12 maatregelen genomen worden . Er kan dan ook gesteld worden dat de risico’s op het ontstaan van bodemen grondwaterverontreiniging t.g.v. de exploitatie van zogenaamde risico-inrichtingen afdoende beheerst zijn en geen verder onderzoek vereisen. 7.5.1.5


Grondbalans De toekomstige situatie omvat de voorziene uitbreiding van productiecapaciteit en bijhorende opslagcapaciteiten. De installaties zullen gebouwd worden op de vroegere bloemafdeling, die nu niet 3 meer verhard is. Het grondverzet wordt ingeschat op 13.155 m voor de gebouwen en infrastructuur samen. Voor zover voldaan wordt aan de betrokken regelgeving van het grondverzet zijn de effecten beperkt tot niet relevant (0). Bodemverdichting De gevoeligheid van de bodem voor verdichting is functie van de textuur en de drainageklasse. Deze gevoeligheid wordt in een matrix (Tabel 7.126) samengevat. Verdichting is het effect dat tot stand komt door gebruik van machines en belangrijke grondaanvullingen boven samendrukbare of structuurgevoelige bodems. Tabel 7.130 Gevoeligheid van bodems voor verdichting

Drainageklasse

11 12

a

b

c

d

e

f

g

h

i

Legende

Textuur Z S P L A E

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 2

1 1 2 2 2 3

1 2 2 3 3 3

2 2 3 3 4 4

2 2 3 4 4 4

2 2 3 4 4 4

2 2 3 4 4 4

2 2 3 4 4 4

1 2 3 4 Z S P

weinig gevoelig matig gevoelig gevoelig zeer gevoelig

U V

1 4

2 4

3 4

3 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

L A

zand lemig zand licht zandleem zandleem leem

E U V

lichte klei zware klei veen

a b c d e h fi g

zeer droog droog matig droog matig nat nat zeer nat uiterst nat

onvoorziene gebeurtenis die aanleiding geeft tot bodemverontreiniging Zoals Artikel 74 en verder van het Bodemdecreet het voorschrijft.

NV Enviro+

november 2014

230

Definitief MER

NV Cargill Gent

De bouwwerken die voorzien zijn bijkomende productieinstallatie en opslagtanks. Deze vinden plaats op enerzijds deel bestaande verhardingen of op braakliggend terrein of braakliggend terrein van de voormalige bloemafdeling. Gezien het huidige gebruik van het terrein en de type ondergrond, kan het effect als verwaarloosbaar worden beschouwd. Profielverstoring Bij het uit- en afgraven van sleuven en/of bouwputten, evenals bij de opslag van de gronden wordt de oorspronkelijke structuur van de bodem sterk verstoord. Menging van textureel verschillende lagen en verdroging tijdens de grondopslag doen de bodemaggregaten nog verder uiteenvallen. Eventueel worden funderingen van zand en zandcement aangewend; ook kunnen aanvulgronden van externe oorsprong worden gebruikt. De introductie van vreemde gronden en de menging van de oorspronkelijke grond bij aanvulling, hebben volgende consequenties in de niet verharde zones:      

Het uiteenvallen van structuuraggregaten; Het wijzigen van de bodemstructuur; Bodemcompactie; Bruuske texturele overgangen tussen aanvulmaterialen (zand) en de oorspronkelijke bodem; Verandering in de voedingstoestand van de bodem; Lokale veranderingen van de permeabiliteit van de bodem voor water en lucht (zand heeft grotere permeabiliteit dan leem);  Lokale veranderingen in de doorwortelbaarheid van de bodem;  Lokale verandering van de horizontale grondwaterstroming, door vorming van een hindernis voor de grondwaterstroming. De bodemtoestand wordt lokaal over de verschillende werfzones volledig gewijzigd. Indirect brengen deze verstoringen eveneens veranderingen teweeg in de bodemwaterstromingen, het bodemgebruik en de aanwezigheid van bodemen watergebonden flora. Gezien de werken plaatsvinden reeds hun vroeger profiel in min of meerdere mate hebben verloren is het uiteindelijk effect beperkt tot niet relevant (0). Zettingen Zettingen in de ondergrond kunnen veroorzaakt worden door grondwerken (ophogingen en uitgravingen), of door wijzigingen van de grondwaterstand. Zettingen ten gevolge van grondwerken zijn in principe beperkt tot de zone die deze werken innemen. Aangezien de werken plaatsvinden op de voormalige bloemafdeling, zijn er geen effecten te verwachten naar zettingen (0). Bodemkwaliteit Een mogelijke bron van bodemverontreiniging door de werken bestaat uit het morsen van oliën, vetten, brandstoffen en bouwchemicaliën die worden gebruikt voor toepassingen op de werken of voor het machinepark op de werf tijdens het plaatsen van de extra opslagtanks. Om dit te vermijden worden meestal in de technische uitvoeringsdossiers standaard effectreducerende maatregelen voorzien, zoals inkuiping van opslagplaatsen voor brandstoffen, oliën en chemicaliën en hanteren van het zorgvuldigheidsprincipe. De mogelijke gevolgen inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd (0 tot -). Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel, vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging.

NV Enviro+

november 2014

231

Definitief MER

NV Cargill Gent

Erosierisico’s De voorziene uitbreidingen geven geen aanleiding tot nieuwe topografische of bodemkundige situaties, die op hun beurt aanleiding kunnen geven tot een significante wijziging van de reeds geringe tot niet bestaande erosierisico’s in het studiegebied. Anderzijds zijn er geen indicaties dat het huidige erosieregime van het bredere studiegebied een relatie zou hebben met de bedrijfsactiviteiten. Bodemgebruik en bodemgeschiktheid De voorziene werken gebeuren in voor milieubelastende industrie bestemd gebied zodat het huidige bodemgebruik niet wijzigt. De voorziene uitbreidingen vinden plaats op de voormalige bloemafdeling. Bijgevolg zijn geen bijkomende effecten te verwachten. Eventuele effecten op fauna en flora en monumenten en landschappen worden onder de betrokken hoofdstukken behandeld. Bemaling Er wordt een bronbemaling voorzien, voor de aanleg van de skimpit en de ondergrondse tanks. Het betreft een vertikale bemaling met ringleiding van een diepte van 4 tot 5 meter met een debiet van 3 ongeveer 30 tot 60 m /uur. Gezien de ligging van de dokken en de ligging in industriegebied is geen noodzaak om retourbemaling toe te passen. Bijkomend wordt er maar voor een beperkte periode bemaald en is de impact naar grondwater beperkt. Het water wordt geloosd naar het eigen lozingspunt op de Moervaart. De bemalingsperiode zal ongeveer 4 weken duren. Dit betekent dat gedurende de aanlegfase het bodemvochtregime tijdelijk zal worden verstoord. Gedurende die periode kan dit als beperkt negatief worden beoordeeld. Uit het bodemonderzoek blijkt dat de aanwezige restverontreinigingen in het grondwater op het terrein beperkt en onder controle zijn, zodat er geen direct gevaar is dat er ten gevolge van de bemalingen verontreinigingen worden gemobiliseerd. Gezien de afstand tot grondwaterwinningen, zal het effect niet relevant zijn. Verder dient tijdens de periode van bemaling controles te gebeuren zodat kan worden nagegaan of er wordt voldaan aan de lozingsnormen bij lozing op oppervlaktewater. 7.5.1.6

Conclusie

De voorziene uitbreidingen zullen mits het respecteren van voorzorgsmaatregelen geen impact hebben op bodemen grondwaterkwaliteit en – kwantiteit.

7.5.2

Fauna en flora

De aanwezige natuurwaarden (Natura 2000-gebieden, natuurgebieden, …) gelegen in de ruime omgeving van het bedrijf is beschreven in deel 2. Rekening houdend met de ligging van de natuurgebieden, zou een mogelijke impact op het meest nabij gelegen natuurgebied zich dan ook enkel kunnen voordoen via atmosferische emissies. Impact via geluid of licht kan immers uitgesloten worden, enerzijds omwille van de afstand en anderzijds omwille van het veelvoud aan geluids- en lichtbronnen die zich tussen het bedrijf en het meest nabije natuurgebied bevinden. Uit de discipline lucht blijkt dat zowel in de huidige situatie als in de toekomstige situatie op basis van dispersiemetingen en rekening houdende met de afstand tot de dichtstbijzijnde natuurgebieden, het effect als neutraal kan worden beschouwd. Op basis van de gegevens uit deel water, blijkt dat de impact neutraal tot beperkt is. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het afvalwater weinig acuut toxisch is, waarbij meest gevoelige organisme Daphnia is. De impact kan bijgevolg als beperkt negatief worden beoordeeld.

NV Enviro+

november 2014

232

Definitief MER

7.5.3

NV Cargill Gent

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

De Gentse Kanaalzone ligt op opgehoogde polders en het uitzicht wordt bepaald door de aanwezige bedrijven. Door de grasperken, wegbermen en ongebruikte (delen van) bedrijfsterreinen biedt de haven een opener uitzicht dan de kernstad. Binnen het havengebied in de buurt van Cargill NV zijn geen restanten van de vroegere polders overgebleven. In het ruimere havengebied zijn bijna alle gronden opgeofferd aan de havenuitbreiding. In hoofdstuk 2 bleek dat het dichtstbijzijnde beschermd landschap ‘Doornzele Dries’ zich op ca. 1 km ten westen van het bedrijf bevindt. Het dichtste beschermde monument bevindt zich al op ongeveer 3 kilometer afstand. Cargill is gelegen aan de rand van de Gentse Kanaalzone (oostelijke zijde). Het betreft hier dus een ligging in een reeds “verstoord” gebied. Het zicht wordt hier bepaald door aan de ene zijde de talrijke bedrijven en aan de andere zijde de 3 omliggende waterlopen Rodenhuizedok, Moervaart en Zeekanaal Gent-Terneuzen. In de directe omgeving zijn quasi alle percelen bebouwd met bedrijven nl. Dynea, Eurosilo Rodenhuize Terminal en Oil Tanking, CEM, MBI beton, OVMB en Shanks. In de aanpalende straten bevinden zich geen woningen. De dichtstbijzijnde woningen bevinden zich in Doornzele Dries (ca. 800 m ten westen) en de dorpskern van Sint-Kruis-Winkel en Desteldonk. Het uitzicht van de installaties van Cargill zelf veroorzaakt als onderdeel van een groter geheel geen specifieke hinder in dit gebied, en ook niet t.o.v. de dichtst bijgelegen woongebieden. De uitbreiding met de nieuwe installaties gebeurt tevens vlakbij de reeds bestaande installaties waardoor de visuele impact niet sterk zal veranderen (0 tot -). Impact van luchtemissies Stikstofoxiden spelen een belangrijke rol in milieuverzuring en fotochemische smogvorming en kunnen ook schade veroorzaken aan materialen. Zwaveldioxide is in belangrijke mate verantwoordelijk voor een versnelde verwering van historische gebouwen of steen in het algemeen en voor metaal corrosie. Uit de bespreking van de discipline lucht en rekening houdende met de ligging van NV Cargill in industriegebied en de afstand tot beschermde monumenten, zal de impact als neutraal kunnen worden beschouwd.

7.5.4

Energie

7.5.4.1

Referentiesituatie

Cargill gebruikt 3 verschillende vormen basisenergie:  Gasolie: wordt gebruikt voor heftrucks en noodgeneratoren en is heel beperkt in verbruik op jaarbasis  Hoogcalorisch aardgas: 245.267 MWh  Elektriciteit: 47.253 MWh Deze vormen worden ofwel rechtstreeks ingezet (bijv. verwarming van gebouwen) ofwel gebruikt om een tweede ‘energiedrager’ te creëren:  Perslucht  Stoom  Warm water

NV Enviro+

november 2014

233

Definitief MER

NV Cargill Gent

De elektriciteit wordt deels zelf geproduceerd of afgenomen van het distributienet. De totale warmteof stoomproductie was in 2013 797.314 GJ en de totale elektriciteitsproductie bedroeg in 2013 26.464 MWh. Het electriciteitsverbruik bedroeg 47.253 MWh. Bijgevolg bedraagt het totale energieverbruik > 1,2 PJ en is het bedrijf bijgevolg energie-intensief. Energiebesluit Vlaamse Regering Het besluit inzake energieplanning voor ingedeelde energie-intensieve inrichtingen van 14 mei 2004 (B.S. 16 juli 2004) legt in uitvoering van het REG decreet (dd. 2/04/2004) een aantal verplichtingen met betrekking tot energie-efficiëntie op aan ingedeelde energie-intensieve inrichtingen. Conform de definities van dit energiebesluit dient het energiegebruik teruggerekend te worden naar het primaire elektriciteitsgebruik en het primair energetisch gebruik. Wanneer de drempel van 0,1 PJ overschreden wordt, wordt het bedrijf gecatalogeerd als “energie-intensieve inrichting”. Door de omvang van Cargill is het energieverbruik hoger dan de grens van 0,5 PJ. Cargill neemt deel aan het Benchmarking convenant. In functie van de milieuvergunningsaanvraag waarvan dit MER een bijlage zal vormen, moet bijgevolg door Cargill ook een energiestudie opgesteld worden. De opmaak van deze energiestudie is tegelijkertijd met de opmaak van dit MER lopende. Daardoor wordt niet verder op deze discipline ingegaan. In deze studie dient aangetoond te worden dat de in bedrijf te stellen inrichting de meest energie-efficiënte inrichting is die economisch haalbaar is, m.a.w. dat er gewerkt wordt met de Best Beschikbare Technieken (BBT). De energiestudie zal onderzoeken of energie-efficiëntere installaties beschikbaar zijn op de markt en of er maatregelen zijn, waarvoor de IRR minder dan 14% na belastingen bedraagt, die extra kunnen genomen worden om de energieefficiëntie van de inrichting te verhogen. 7.5.4.2


Door de uitbreiding van Cargill conform dit MER zal ook het energieverbruik toenemen. Men schat in dat zoals in de huidige situatie dezelfde energiedragers van toepassing blijven (aardgas, gasolie en electriciteit). Het verbruik van gasolie zal naar de toekomst toe beperkt blijven. Het electriciteitsverbruik zal naar de toekomst toe 90.228 MWh bedragen (max. 10,3 MW/uur). Dit maakt een primair energieverbruik van electriciteit 0,812 PJ. De totale warmteof stoomproductie zal 1,306 PJ bedragen. Bijgevolg zal de energieverbruik toenemen en dient een energiestudie te worden opgemaakt. Door middel van de energiestudie in samenwerking met een onafhankelijk aanvaarde deskundige zullen de diverse alternatieven op energetisch vlak geëvalueerd worden. Daarom maakt de energetische evaluatie van het voorliggende project niet het voorwerp van deze MER uit.

7.5.5

Licht, warmte en stralingen en klimaat

Cargill maakt deel uit van de Gentse Kanaalzone die als geheel overdag en ‘s nachts duidelijk zichtbaar is en in de omgeving lichthinder veroorzaakt. De straatverlichting in het havengebied wordt verzorgd door het Havenbedrijf. Bedrijven trachten om economische redenen meestal de verlichting te beperken en leveren dus minder problemen op. De installaties worden ’s nachts verlicht omtrent veiligheid. De nieuwe installaties en gebouwen zullen ook ’s nachts worden verlicht. Ook de wegverlichting op het terrein zal worden uitgebreid en op de nieuwe installaties zal verlichting worden voorzien. Deze verlichting zal bestaan uit TL lampen. Gelet op de ligging van Cargill in de Gentse Kanaalzone, zal de bedrijfsverlichting van Cargill specifiek op

NV Enviro+

november 2014

234

Definitief MER

NV Cargill Gent

zich geen directe hinder of effecten veroorzaken. Bovendien wordt het aspect van efficiënte verlichting mee opgenomen in het luik energiebeleid van de firma. Aangezien de inrichting een BKG-inrichting is, wordt jaarlijks een monitoringsplan opgemaakt. Dit monitoringsplan werd goedgekeurd op 28/02/2014. Het werd goedgekeurd zonder verdere voorwaarden en bemerkingen.

7.5.6

Afval en hulpstoffen

7.5.6.1

Huidige situatie

De huidige activiteiten van NV Cargill, geven aanleiding tot het ontstaan van specifieke afvalstromen. De belangrijkste afvalstromen zijn concentraat indamper, filteraarde, afvalwater biodiesel en olieraffinage, reinigingsresiduen, gums, … Onderstaande tabel geeft een overzicht weer van de afvoerhoeveelheden van specifieke afvalstromen in 2013.

Toepassing

tank

Hoeveelheid ton/jaar

Abs. Verontr. Met olie, vet Filtermatten met plantaardige olie Gecapsuleerde glazen vials Labochemicaliën Gums Oliefilters Olie-water emulsie: polymeer Zwavelzuur PE rachidringen met zwavelkorst Intern rioolwater Afvalwater biodiesel en olieraffinage Reinigingsresidu + zouten uit olieraffinage Verontreinigde zuren/basen Reinigingsresidu vetput/crush Fatty Matter drainage water Fatty Matter drainage water Concentraat indamper Organisch meel Organisch meel met hexaan bioslib Filteraarde Rapeseed screenings

EURALcode

Omschrijvin g afvalstof

Tabel 7.131 Specifieke afvalstromen – afvoer in 2013

15 02 02 15 02 02 16 05 06 16 05 06 07 01 11 16 01 07 13 05 06 06 01 01 06 05 02 13 05 088 16 10 01 16 07 99

0,321 2,268 0,26 0,043 541,67 0,085 0,265 0,198 3,36 176,44 648,55 0,38

Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling

16 10 01 16 10 02 16 10 01 07 01 99 16 10 02 02 03 99 02 03 99 02 03 05 15 02 03 02 03 04

58 106,53 38,18 264,44 3.696,37 124,66 24,94 3.703 396,12 552,72

Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling Andere voorbehandeling composteren Andere voorbehandeling Recyclage Verbranden (verwijdering) Recyclage Recyclage Recyclage

Verder zijn er nog niet-bedrijfsspecifieke afvalstromen (papierafval, hout, afvalolie, …) en restafval. De opslag van afvalstoffen gebeurt als volgt:

NV Enviro+

november 2014

235

Definitief MER

NV Cargill Gent

Niet-gevaarlijk afval: - Klasse II afval: 2 x 20 m³ - Hout: 1 x 30 m³ - Metaal: 1 x 30 m³ - Papier: 20 m³ - Organisch schroot: 1 x 30 m³ en 1 x 20 m³ - PMD: 1.2 m³ Gevaarlijk afval: Filteraarde (ex Biodiesel): 20 m³ Filtermouwen (ex Biodiesel): 2 m³ (in 200 l vaten) ASP containers (voor opslag van met olie vervuild materiaal): 3 x 1 m³ Afval minerale olie: 1 m³ (dubbelwandige container) Alle KGA (samen opgeslagen in 1 loods): toner cassettes, batterijen, TL-lampen, gasontladingslampen, PC-materiaal, spuitbussen, verpotten, verpakkingen siliconen, bidons (klein en groot), lab glas, lab solventen, lab chemicaliën, zakgoed (lege zakken van b.v. trinatriumfosfaat, sulfiet, salcurb, ...), resten smeervet, lege gasflesjes (testgas Dräger), filtermouwen (ex Biodiesel), 2 x ASP container met opruimafval (absorptiemateriaal, ABEK filterbussen, ...), bruingoed en witgoed (electro afval), vials lab. Daanaast opslag van afvalwater & andere vloeibare afvalfracties (tankopslag) en slib (in bekken). De voornaamste verbruiken van de hulpstoffen kunnen hieronder worden teruggevonden. Tabel 7.132 Huidige verbruiken hulpstoffen

alle MT

eenheden:

Totalen huidig

Crush Input productie

specifiek verbruik

800.000

Hexaan

0,30

kg/mt

240

Talk

3,70

kg/mt

2.960

Semi-raffinaderij Input productie

specifiek verbruik

337.515

NaOH SR

5,02

kg/mt

1.695

Zwavelzuur

2,36

kg/mt

795

Fosforzuur

1,12

kg/mt

379

Biodiesel Input productie

specifiek verbruik

300.000

NaOH BD

0,31

kg/mt

94

HCl

7,77

kg/mt

2.331

0,31

kg/mt

94

Antioxidant Bleekaarde Natriummethylaat Methanol

NV Enviro+

verbruik in fabriek

0,67

kg/mt

202

12,19

kg/mt

3.656

104,14

kg/mt

31.243

november 2014

236

Definitief MER

7.5.6.2

NV Cargill Gent


De opslag van afvalstoffen zal gelijkaardig zijn. De tonnages van de ontstane afvalstoffen zullen wel toenemen. -

Klasse II-afval: 56 ton/jaar Hout: 22 ton/jaar Papier en karton: 4,5 ton/jaar KGA: 11 ton/jaar Metaal: 53,2 ton/jaar Afvalwater: 8.813 ton/jaar Slib: 6.300 ton/jaar Meel: 1.200 ton/jaar Filteraarde (raffinage): 2.700 ton/jaar Filteraarde (biodiesel): 396 ton/jaar

Voor de crush en semiraffinage zullen de verbruiken van de hulpstoffen evenredig toenemen. Voor de foodraffinage is er een bijkomend verbruik (nl. nieuw proces). Tabel 7.133 Toekomstige verbruiken hulpstoffen

alle MT

Totalen

eenheden:

toekomst Crush Input productie

specifiek verbruik

1.435.000

Hexaan

0,30

kg/mt

435

Talk

3,70

kg/mt

5.310

Semi-raffinaderij Input productie

specifiek verbruik

600.000

NaOH SR

5,02

kg/mt

3.013

Zwavelzuur

2,36

kg/mt

1.414

Fosforzuur

1,12

kg/mt

674

Biodiesel Input productie

specifiek verbruik

300.000

NaOH BD

0,31

kg/mt

94

HCl

7,77

kg/mt

2.331

0,31

kg/mt

94

0,67

kg/mt

202

12,19

kg/mt

3.656

104,14

kg/mt

31.243

Antioxidant bleekaarde Natriummethylaat Methanol Food refinery Input productie Bleekaarde Citroenzuur

7.5.7

verbruik in fabriek

specifiek verbruik 4,50 1

kg/mt kg/mt

300.000 1.350 300

Veiligheid

NV Enviro+

november 2014

237

Definitief MER

7.5.7.1

NV Cargill Gent

Externe en interne veiligheid

Referentiesituatie Cargill Gent beschikt over een intern noodplan. Op basis van de uitgevoerde risicoanalyse en SWIFT(systematic what if technique)-studies werden de noodsituaties gedefinieerd. Deze zijn alle opgenomen in het noodplan deel 8 milieucalamiteiten. Voor elke situatie zijn de te nemen correctieve maatregelen beschreven. Jaarlijks is er een noodplantraining voorzien voor alle werknemers. MOC (Management Of Change) is een procedure, die de " beheersing van veranderingen " regelt zoals bepaald in het voorkomingsbeleid van ARAB, Codex en Vlarem. Aan de hand van een geformaliseerd onderzoek verzekert men dat bij elke verandering op het gebied van productie, milieu, onderhoud en engineering alle mogelijke nadelige gevolgen van Veiligheid, Gezondheid , Milieu, Voedselveiligheid en Kwaliteit worden geborgd voor implementatie. Voor ingrijpende veranderingen in het extractieproces gebeurt steeds een aanvullende SWIFT studie. Regelmatige monsternames van grondstoffen en producten waken over de kwaliteit van de geproduceerde producten. De inrichting wordt continu bewaakt door verschillende operatoren in de controlekamer. Bij overschrijden van grenswaarden wordt een systeem van automatische vastgelegde procedures gestart, zodat de betreffende delen van de inrichting in een beschermde toestand worden gebracht. Er zijn procedures opgesteld die worden toegepast bij het stilleggen van de productieactiviteiten n.a.v. onderhoudswerkzaamheden. Procedures voor het toepassen van Lockout en Tagout zijn vereist om incidenten te vermijden t.g.v. het onverwacht opstarten of vrijkomen van energie van machines, motoren, equipment, piping of processen, bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden, inspecties, installatieveranderingen, indienstname en testruns. Toekomstige situatie De maatregelen die reeds van toepassing zijn op de bestaande vestiging zullen worden doorgetrokken naar de nieuwe installaties (noodplan, MOC-procedure, procedures bij onderhoudswerkzaamheden,…). Verder zullen maatregelen worden voorzien tegen storingen zoals energieuitval, druk en temperatuuroverschrijdingen, explosierisico, verstoppen leidingen, overvullingen, ongewenste chemische reacties, verontreiniging van het koelcircuit. Regelmatige monsternames van grondstoffen en producten waken over de kwaliteit van de geproduceerde producten. De inrichting zal continu worden bewaakt door verschillende operatoren in de controlekamer. Bij overschrijden van grenswaarden wordt een systeem van automatische vastgelegde procedures gestart, zodat de betreffende delen van de inrichting in een beschermde toestand worden gebracht. Regelmatig worden controle rondgangen uitgevoerd, waarbij bijzonderheden geregistreerd worden. Proefdraaien is voorzien voor nieuwe constructies, nieuwe materialen, na herstellingen en bij ingebruikname van de installatie. Voor handelingen met gevaarlijke producten worden maatregelen vastgelegd. Zowel voor eigen werknemers en werknemers in onderaannemingen wordt informatie in verband met veiligheid voorzien.

NV Enviro+

november 2014

238

Definitief MER

NV Cargill Gent

De installatie is uitgerust met luidsprekers en een alarm om bij storingen de werknemers zo snel mogelijk te kunnen verwittigen. 7.5.7.2

Brandbeveiliging

Referentiesituatie 1) Branddetectie Alle productie afdelingen zijn voorzien van brandmelders en branddetecties (rook of hitte melders) De signalen zijn gekoppeld met een centrale die opgesteld is in de centrale controle kamer. Alle meldingen aktiveren de brandsirene, die ook het evacuatie signaal kan geven. De evacuatie plaats is de parking van de voertuigen aan de bedrijfsingang. Kritische procesapparatuur (bv drogers, koelers,... ) zijn uitgerust met temperatuur detectoren die bij overschrijding automatisch de procesapparatuur stilleggen en alarm doorgeven. In de extractie zone is ter beveiliging op gasexplosie een netwerk van hexaan detectoren geinstalleerd, die in geval van detectie het productie proces uitschakelen. 2) Algemene blusmiddelen en installaties a) Brandblussers zijn voorzien op alle relevante plaatsen en op regelmatige afstand. b) Brandhaspels zijn voorzien op alle relevante plaatsen en op regelmatige afstand. De brandhaspels zijn aangesloten op het centrale bluswater net (10 bar). c) De opslag van de grondstoffen en de afgewerkte producten zijn voorzien van stijgleidingen die kunnen gevoed worden door aansluiting op de hydranten. d) De bonendroger, elevatoren en stoffilters zijn voorzien van stijgleidingen die kunnen gevoed worden door aansluiting op de hydranten e) Stoomblussing is voorzien op de drogers en koelers. f) Grote toestellen in de extractie, waar relevant (extractor, toaster) zijn voorzien van een stoomblussing. 3) Hydranten en sprinkler installatie De plant heeft een bluspompenkamer waarin drie pompen opgesteld staan. De pompen worden aangedreven door dieselmotoren om volledige onafhankelijkheid te bekomen. De bluspompen zijn aangesloten met een watervang aan de Moervaart, zodanig dat de voorraad bluswater absoluut verzekerd is. a) Hydranten net. De plant is uitgerust met een hydrantennet (ringleiding) en de bovengrondse hydranten zijn dusdanig opgesteld dat alle area's van de plant bereikt kunnen worden. Bij de hydranten staat telkens - waar dit relevant is - een kast met blusmaterialen. Het hydrantennet wordt gevoed door de bluspompen en staat continu onder druk (10 bar). b) Sprinkler installaties. Alle productie afdelingen, uitgezonderd, opslagsilo's, werkplaats, wisselstukken magazijn en administratieve kantoren zijn voorzien van een sprinkler installatie, gevoed door de centrale bluspompen.

NV Enviro+

november 2014

239

Definitief MER

NV Cargill Gent

De extractie afdeling is uitgerust met een open sprinkler installatie (bij hitte-detectie wordt de ganse afdeling besproeid en gekoeld), die tevens voorzien is met een automatische blusschuimtoevoeging. De andere installaties zijn voorzien van een droge gesloten installatie (bij hitte-detectie wordt er enkel gesproeid ter plaatse van de gesprongen sprinklerkop). De crush en semi-raffinage is voorzien van een droge gesloten installatie (bij hitte-detectie wordt er enkel gesproeid ter plaatse van de gesprongen sprinklerkop). De biodiesel installatie is uitgerust met een open sprinkler installatie (bij hitte-detectie wordt de ganse afdeling besproeid en gekoeld). Voor deze afdeling is een aparte automatische blusschuimtoevoeging voorzien. De opslagtanks van methanol en natriummethylaat zijn tevens met een sprinkler systeem uitgerust. Toekomstige situatie 1) Branddetectie De nieuwe extractie zal voorzien worden met een blussysteem en is gelijkaardig aan het huidige systeem. Dit is een open systeem met een separaat detectienet. Er is een automatische schuimbijmenging. Afdelingen worden voorzien van brandmelders en branddetecties (rook of hitte melders) De signalen zijn gekoppeld met een centrale die opgesteld is in de centrale controle kamer. Alle meldingen aktiveren de brandsirene, die ook het evacuatie signaal kan geven. De evacuatieplaats is de parking van de voertuigen aan de bedrijfsingang. 2) Algemene blusmiddelen en installaties a) Brandblussers worden voorzien op alle relevante plaatsen en op regelmatige afstand. b) Brandhaspels worden voorzien op alle relevante plaatsen en op regelmatige afstand. De brandhaspels zijn aangesloten op het centrale bluswater net (10 bar). 3) Hydranten en sprinkler installatie a) Hydranten net. De plant is uitgerust met een hydrantennet (ringleiding) en de bovengrondse hydranten zijn dusdanig opgesteld dat alle area's van de plant bereikt kunnen worden. Bij de hydranten staat telkens - waar dit relevant is - een kast met blusmaterialen. Het hydranten wordt gevoed door de bluspompen en staat continu onder druk (10 bar). Het bestaande net wordt omgelegd en aangepast zodanig dat de ringleiding alle nieuwe installaties omschrijft. b) Sprinkler installaties. De nieuwe extractie zal voorzien worden met een blussysteem en is gelijkaardig aan het huidige systeem. Dit is een open systeem met een separaat detectienet. Er is een automatische schuimbijmenging. In de nieuwe raffinage zal een systeem geïnstalleerd worden gelijkaardig aan dat van de voorbereiding en semi-raffinage (=droge, gesloten installatie). Opslag hexaan De opslag van hexaan wordt uitgebreid, wat ervoor zorgt dat het bedrijf een laagdrempel seveso bedrijf wordt. De nodige maatregelen zullen ondernomen worden om blijvend te voldoen aan de nodige veiligheidsmaatregelen. Een veiligheidsrapport zal worden opgemaakt. Aangezien de opslag van hexaan hoger zal zijn dan 200 ton, wordt NV Cargill een laagdrempel Seveso inrichting. Er wordt een aparte veiligheidsstudie uitgewerkt die zal worden toegevoegd aan de milieuvergunningsaanvraag. In navolging van het samenwerkingsakkoord SEVESO, dient een laagdrempelinrichting bepaalde veiligheidsmaatregelen uit te werken. Een laagdrempelinrichting dient een document Preventiebeleid voor zware ongevallen opstellen. Hierbij gaat dit niet enkel om

NV Enviro+

november 2014

240

Definitief MER

NV Cargill Gent

technische maatregelen, maar ook om organisatorische en beleidsmatige maatregelen. Bijkomend moet het intern noodplan worden aangepast naar uit te voeren maatregelen voor bescherming van mens en milieu ten gevolge van zware ongevallen.

NV Enviro+

november 2014

241

Definitief MER

NV Cargill Gent

8. Tewerkstelling en investering Er zullen bijkomend 14 mensen te werk worden gesteld. De investering bedraagt ongeveer 100 miljoen euro.

NV Enviro+

november 2014

242

Definitief MER

NV Cargill Gent

9. Grensoverschrijdende effecten Het verdrag van Espoo (25/02/91) regelt grensoverschrijdende informatieuitwisseling in het kader van de MER-procedure. Voor inrichtingen gelegen in de nabijheid van de Nederlandse grens, is er het Stappenschema grensoverschrijdende milieu-effectrapportage Vlaanderen Zuid-Nederland. Dit stappenschema geeft een concrete werkwijze, uitgewerkt tussen Vlaanderen en Nederland, op basis van de richtlijn 85/337/EEG inzake MER en de respectievelijke wetgevingen. MER-plichtige activiteiten in Vlaanderen die binnen de 5 km van de grens gelegen zijn dienen dit stappenschema te volgen, tenzij er geen grensoverschrijdende milieugevolgen verwacht worden. Ook MER-plichtige inrichtingen verder dan 5 km van de grens gelegen, maar waarvan grensoverschrijdende milieugevolgen zijn te verwachten dienen dit stappenschema te volgen. Cargill is gelegen in het noorden van de provincie Oost-Vlaanderen op ca. 8 km van de grens met Nederland. Gelet op de aard van de bedrijfsactiviteiten werd verwacht dat de aard van de te verwachten milieueffecten voornamelijk lokaal dienen bekeken te worden (lucht, geluid, geur, bodem, afvalwater en grondwater). Dit wordt bevestigd door voorgaande milieu-effectbeoordeling voor de verschillende disciplines:  Het studiegebied voor de discipline ‘water’ reikt tot het oppervlaktewater waarin uiteindelijk het afvalwater wordt geloosd, nl. de Moervaart. De impact van de afvalwaterlozingen beperkt zich tot het ontvangende oppervlaktewater, nl. de Moervaart. Er zijn afdoende milderende maatregelen voorzien om de impact te beperken;  De impact van de lucht- en geluidsemissies op de omgevingslucht is reeds in de onmiddellijke omgeving van Cargill zeer beperkt en heeft dus geen grensoverschrijdend effect;  Het studiegebied voor de discipline ‘bodem’ werd afgebakend tot het bedrijfsterrein. Uit het uitgevoerde bodemonderzoek bleek dat er geen ernstige bodemof grondwaterverontreiniging aanwezig is;  Voor de discipline ‘mens’ beperkte het studiegebied zich tot de receptoren in de onmiddellijke omgeving tot aan het dichtst bijgelegen woongebied, nl. de gemeenten Doornzele, Desteldonk, Sint Kruis Winkel, Terdonk en Mendonk . Er worden geen noemenswaardige effecten vermeld;  Voor de discipline fauna en flora werd gekeken naar mogelijke effecten op de aanwezige fauna en flora in de omgeving en het ontvangende oppervlaktewater. Rekening houdend met de geplande milderende maatregelen voor de afvalwaterlozingen en de beperkte impact van de luchtemissies zijn ook hier zeker geen grensoverschrijdende effecten te melden;  Er zijn geen effecten te melden voor de discipline monumenten en landschappen;  De disciplines licht, warmte en stralingen, klimaat worden in dit MER als niet relevant beschouwd;

NV Enviro+

november 2014

243

Definitief MER

NV Cargill Gent

10. Watertoets 10.1 Doelstelling watertoets De watertoets wordt opgemaakt met het doel het ontstaan van schadelijke effecten te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken en als dat niet kan, om de schadelijke effecten te herstellen of, in de door het decreet betreffende het Integraal Waterbeleid aangewezen gevallen, te compenseren. ste De watertoets behelst een beoordeling in verschillende stappen. De 1 vraag is steeds “Kan de te vergunnen activiteit of het goed te keuren plan / programma een schadelijk effect veroorzaken?”. Indien er geen schadelijk effect valt te verwachten, kan de overheid haar beoordeling beperken tot die vaststelling. Als er wel een schadelijk effect veroorzaakt kan worden, dan volgt opnieuw een beoordeling die verloopt in 3 stappen:  er moet op zoek gegaan worden naar voorwaarden voor het geven van de toestemming of de goedkeuring van het project die het ontstaan van dergelijke schade vermijden en als dat niet (helemaal) kan, beperken;  is het voorkomen of beperken niet of slechts voor bepaalde schadelijke effecten mogelijk, dan moet men op zoek gaan naar voorwaarden die gericht zijn op het herstel van de schadelijke effecten in natura op de plaats waar deze zich voordoen. Enkel wat infiltratie van hemelwater of vermindering van ruimte voor het watersysteem betreft is ook compensatie mogelijk;  blijkt ook dat laatste niet mogelijk, dan rest er de overheid niets anders dan de vergunning of de goedkeuring van het plan / programma te weigeren. Wil men activiteiten vergunnen of plannen/programma’s goedkeuren die op zich genomen of in combinatie met andere vergunde activiteiten, plannen of programma’s een schadelijk effect veroorzaken op de kwantitatieve toestand van het grondwater, terwijl dat schadelijk effect niet kan worden voorkomen door het opleggen van voorwaarden, dan kan men deze enkel om dwingende redenen van groot maatschappelijk belang vergunnen of goedkeuren onder strikte voorwaarden. Enkel betekenisvolle nadelige effecten op de kwantitatieve toestand worden geviseerd door de watertoets. De watertoets zelf gebeurt door de overheid die beslist over een vergunning, plan of programma. In het MER worden louter de elementen aangereikt voor de invulling van de watertoets. In deel 3 beschrijving project, deel 5 milieuaandachtspunten en deel 7 milieu-effectbeoordeling onder de delen oppervlaktewater en fauna en flora is een beschrijving opgenomen van het project en de te verwachten effecten met betrekking tot het watersysteem. In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven in overeenstemming met de beoordelingsschema’s in functie van de aard van het project (vb. reliëfwijziging, grondwaterwinning, lozing,..) opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van nadere regels voor de toepassing van de watertoets van 20 juli 2006 (BS 31 oktober 2006 en latere wijzigingen). Project betreft verkavelen van grond, oprichten van constructie, al dan niet gedeeltelijk of volledig ondergronds of het aanleggen van een verharding Nieuwe gebouwen zullen worden opgetrokken. Er wordt een bijkomende verharding aangelegd. Project behelst de opslag van, het storten van bodemvreemd materiaal of wijziging van vegetatie

NV Enviro+

november 2014

244

Definitief MER

NV Cargill Gent

Voorliggende project houdt geen wijziging van vegetatie in of opslag/storten van bodemvreemd materiaal. Project behelst reliëfwijziging Zoals hierboven aangegeven, betreft het project geen refliëfwijziging. Project behelst het aanleggen van een buffer- of infiltratievoorziening voor de opvang van oppervlakte- of hemelwater Niet van toepassing Project behelst een grondwaterwinning Niet van toepassing Project behelst een wijziging van de bedding en de structuurkwaliteit van de waterloop Het gezuiverde afvalwater en koelwater wordt geloosd in de Moervaart. Er worden geen bijkomende lozingspunten voorzien.

NV Enviro+

november 2014

245

Definitief MER

NV Cargill Gent

11. Integratie en eindsynthese 11.1 Mogelijke effecten en maatregelen Hieronder worden de verschillende vastgestelde effecten en voorgestelde maatregelen tabelmatig samengevat. De beoordeling van de effecten en van de resterende effecten na uitvoering van de milderende maatregelen gebeurt voor elk van de aspecten aan de hand van de volgende indeling, tenzij anders bepaald in de discipline : -3 : sterk negatief, significant negatief -2 : matig negatief -1 : gering negatief 0 : geen significant effect +1 : gering positief +2 : matig positief +3 : sterk positief, significant positief

NV Enviro+

november 2014

246

Definitief MER

NV Cargill Gent

11.1.1 Oppervlaktewater effectgroep

situering effect in ruimte en tijd

waardering

Waterhuishouding – wijziging Op basis van de geregistreerde debieten 0 tot +1 vergunde lozingsdebieten blijkt dat het debiet niet wordt overschreden, wat als positief kan worden beoordeeld. In het verleden werden heel wat waterbesparende maatregelen toegepast, zodat slechts 1/3 van het totale jaardebiet wordt geloosd. Gezien het huidige vergunde lozingsdebiet en de berekening van het toekomstige lozingsdebiet voor bedrijfsafvalwater, zal een afbouw van het lozingsdebiet moeten worden aangevraagd. Een uitbreiding van het lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater zal moeten worden aangevraagd. Waterhuishouding - Het hemelwater wordt momenteel gebufferd -2 tot 0 overstromingsrisico via overgedimensioneerde regenwaterriolen en een open buffergracht. Het nietverontreinigde hemelwater wordt niet aangewend voor vb. laagwaardige toepassingen zoals sanitair. Bovendien werd dit opgenomen in de milieuvergunning als bijzondere voorwaarde. In de toekomst wordt er netto bijkomend verhard. Dit hemelwater zal bijkomend worden gebufferd/geïnfiltreerd. Een gedeelte zal worden aangewend voor sanitaire

NV Enviro+

november 2014

milderende maatregelen en resulterend effect

waardering na mildering

+1 De milieuvergunning aanpassen: 3  Lozingsdebiet van 277.000 m /jaar (max.)  Lozingsdebiet van het huishoudelijk 3 afvalwater wijzigen tot 3.630 m /jaar en wijziging naar 3 KWZI’s (i.p.v. 4)  Afbouw van het koelwaterdebiet tot 3 1.500 m /uur.

Het bedrijf dient blijvend te voldoen aan de 0 tot +1 voorwaarden opgenomen in Vlarem (hergebruik, buffering, infiltratie en lozing van hemelwater) en de voorwaarden opgenomen in de hemelwaterverordening. Hemelwater dient waar nodig te worden aangewend voor laagwaardige toepassingen indien technisch mogelijk is. Het hemelwater kan gebruikt worden voor de toiletspoeling nabij Food truck loading.

247

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering



doeleinden. Waterhuishouding – invloed Gezien het geloosde debiet een fractie is -1 op de ontvangende van de totale watercapaciteit van de waterloop ontvangende waterloop, wordt dit als niet relevant beschouwd. De impact op de Moervaart is ook in de toekomst niet relevant, gezien de grootte van de ontvangende waterloop. Wel dient blijvend te worden voldaan aan de voorwaarden van de stedenbouwkundige verordening en mogelijks hergebruik van hemelwater Toetsing lozingsnormen Er zijn overschrijdingen voor totale Zn, -1 sulfaten, totale stikstof en totale fosfor. Gezien de huidige overschrijdingen van totale Zn en sulfaten, dient hiervoor in de milieuvergunning een bijzondere lozingsnorm te worden opgenomen. Gezien de beperkte overschrijdingen en de studies die momenteel lopende zijn om de Nconcentraties te verminderen, wordt dit als beperkt negatief beoordeeld. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Dapnia het meest gevoelige organisme is. Een bijkomende staalname en test is gebeurd op Daphnia. Het effect kan ingeschat worden als een gering risico. Wijziging waterkwaliteit Het bedrijf loost op basis van de gemiddelde -2 tot 0 concentraties, lagere concentraties dan de

NV Enviro+

november 2014

Voldoen aan de voorwaarden van de 0 stedenbouwkundige verordening inzake hemelwater en waar mogelijk hemelwater hergebruiken indien dit technisch mogelijk is.

0 Volgende maatregelen worden voorgesteld:  Blijvende opvolging van overschrijding van N-concentraties en concentraties aan sulfaten;  Opvolging van het geloosde afvalwater via ecotoxtesten, waarbij getest wordt op het meest gevoelige organisme;  Het bedrijf dient zijn milieuvergunning als volgt aan te passen: o Bijkomende voorwaarde voor totale Zn: 10 x IC of 2 mg/l o Bijkomende voorwaarde voor sulfaten: 3.000 mg/l

-

-2 tot 0

248

Definitief MER

effectgroep

Wijziging structuurkwaliteit

NV Enviro+

NV Cargill Gent


waardering

maximale toetsingswaarden (MKN) voor BOD, chlorides, KjN, nitriet en sulfaten. Dit kan bijgevolg positief worden beoordeeld. Gezien de totale concentratieverhoging vs. toetsingswaarde < 1% wordt de impact van chlorides, BOD, COD, totale N, totale P, sulfaten en totale Zn als niet relevant beschouwd voor zowel Moervaart als kanaal Gent-Terneuzen. In de worst-case situatie kan voor de verschillende parameters, m.u.z. van totale P, het effect als beperkt worden beschouwd. In de toekomst is er enkel voor chlorides een belangrijk onaanvaardbaar tijdelijk effect in de Moervaart. Het alternatief van de semiraffinage heeft een gelijkaardig effect. Het geloosde koelwater zorgt voor een relevante (aanvaardbare) thermische impact in de Moervaart. In het kanaal GentTerneuzen is de impact beperkt. Ter hoogte van het lozingspunt is er een 0 slechte structuurkwaliteit die door de aanwezigheid van de lozingsbuizen wordt bestendigd. Het effect in de referentiesituatie is neutraal te noemen. Er worden in de toekomst geen bijkomende emissiepunten voorzien. Bijgevolg kan dit als neutraal worden beoordeeld.

november 2014



-

0

249

Definitief MER

NV Cargill Gent

11.1.2 Lucht effectgroep


waardering

Geleide emissies NOx wordt in de geplande situatie als een -2 tot 0 stookinstallaties potentieel belangrijke polluent geïdentificeerd. Het 99,79-percentiel van de uurwaarden bedraagt maximum 6% van de grenswaarde bij het alternatief met LD-ketel en maximaal 2% van de grenswaarde bij het alternatief met WKK, wat aanleiding geeft tot een beperkt significant negatief effect. Voor de gemiddelde waarden geldt voor beide alternatieven een verwaarloosbaar effect (0). Geleide stofemissies Het 90,4-percentiel van de dagwaarden bedraagt -2 maximum 8% van de grenswaarde, wat aanleiding geeft tot een matig significant negatief effect. Het pluimmaximum is evenwel gelegen in industriegebied. De bijdrage van Cargill tot de gemeten PM10immissies en tot de jaargrenswaarde is minder 0 tot -1 dan 1% voor de referentiesituatie. De bijdrage van Cargill tot de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 1,4% in de toekomstige situatie (bij 100% verwerking van sojabonen). Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage maximaal 1%. Dit wordt beoordeeld als een verwaarloosbare bijdrage. De bijdrage van Cargill tot de P90 van de PM10-concentraties in de

NV Enviro+

november 2014


waardering mildering

Een schouwverhoging van de LD ketel

0

na

Voor de nood aan maatregelen dient te worden uitgegaan van de BBT-toetsing en de verplichte jaarlijkse stofstudie.

250

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering

meetpunten bedraagt maximaal 2,9%. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) eveneens maximaal 2,9%, wat te aanzien is als een beperkte bijdrage. Geleide en niet-geleide NMVOS wordt zowel in de referentie- als 0 NMVOS emissies geplande situatie als een potentieel belangrijke polluent geïdentificeerd. Voor VOS-immissies zijn geen grenswaarden vastgelegd. Er kan wel getoetst worden aan de MIC-waarde (= MACwaarde / 100). De berekende pluimmaxima liggen ruimschoots onder deze MIC-waarden wat aanleiding geeft tot een niet relevant effect. De dispersieberekeningen geven aan dat de NMVOS-immissies voornamelijk tot het bedrijfsterrein zelf beperkt blijven. Geurhinder De voorgestelde initiële norm voor Cargill als individuele bron is 10,5 ge/m³ als ondergrens voor ernstige hinder resp. 7 ge/m³ als ondergrens voor hinder (als 98-percentiel). In Terdonk wordt het niveau voor ernstige hinder van 10,5 ge/m³ licht overschreden (11,64 ge/m³ ter hoogte van het beoordelingspunt). Voor Cargill als onderdeel van een bronnencomplex zijn naast een initiële norm ook normen vooropgesteld per woonzone. Enkel in een deel van Sint-Kruis-Winkel wordt de bovengrens van de voorgestelde norm voor deze woonzone (7 ge/m³) niet gerespecteerd. De voorgestelde norm van 2,1 ge/m³ in Doornzele

NV Enviro+

november 2014



-

0

na

Cargill laat regelmatig geurstudies uitvoeren met het oog op mogelijke emissiereducerende maatregelen. Uit de laatste studie (Olfascan, 2013) kwam het volgende naar voor:  het bypassen van de bioscrubber moet zoveel mogelijk worden vermeden en indien mogelijk moet de luchtstroom op momenten van bypass apart worden behandeld. Naar aanleiding van de studie besliste Cargill om te investeren in een tweede bioscrubber (reserve ingeval de andere bioscrubber buiten dienst is).  verdere geurreductie aan de perserij

251

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering


wordt niet gehaald, maar het hinderniveau van 7 ge/m³ wordt wel gerespecteerd voor het grootste deel van Doornzele.

Verkeersemissies

NV Enviro+

De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, 0 PM10- en PM2,5-concentraties wordt als verwaarloosbaar beschouwd.

november 2014


na

(voorbereiding) is zeker een zinvolle investering. Cargill Gent voerde reeds testen uit met actief koolfilters. Als alternatief wordt ook nog rekening gehouden met een biologische zuiveringstechniek (met actief slib). -

0

252

Definitief MER

NV Cargill Gent

11.1.3 Geluid effectgroep


waardering

Omgevingsgeluid

Het huidige omgevingsgeluid (uitgedrukt 0 als LA95) bedraagt op het meetpunt 47 – 48 dB(A) ’s nachts. Het omgevingsgeluid op 200 m van de perceelsgrens voldoet steeds ruimschoots aan de milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht. De invloed van het bedrijf op het omgevingsgeluid is beperkt. Uit de metingen kan dus ook afgeleid worden dat het specifiek geluid van het bedrijf niet meer bedraagt dan 47-48 dB(A). Er wordt dus op dit meetpunt al zeker voldaan aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Het geluid van Cargill is niet tonaal. Specifiek geluid in de huidige In de huidige situatie voldoet het 0 situatie bedrijfsgeluid steeds aan de voorwaarden voor een bestaande inrichting en zelfs aan de strengere voorwaarden voor een nieuwe inrichting. Het gemeten achtergrondgeluid bedraagt in de nacht gemiddeld 47-48 dB(A). Het bedrijfsgeluid, berekend als 42 dB(A) op het beoordelingspunt, is 5 tot 6 dB lager. Er mag dus aangenomen worden dat het bedrijfsgeluid een beperkt aandeel heeft

NV Enviro+

november 2014



-

0

-

0

na

253

Definitief MER

NV Cargill Gent

effectgroep

Specifiek geluid toekomstige situatie

Incidenteel geluid


Aanlegfase

NV Enviro+


in

in het totale omgevingsgeluid. Het oorspronkelijk omgevingsgeluid (geluid zonder Cargill) kan op basis van de modellering geschat worden op 45 – 47 dB(A). de In de toekomstige situatie wordt er nog steeds ruim voldaan aan de voorwaarden van een bestaande inrichting en ook aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Het specifiek geluid van Cargill stijgt van 42 naar 45 dB(A). Dit brengt het totale omgevingsgeluid ’s nachts op 48 à 49 dB(A). Dit is een toename van 1 dB. Het effect op het geluidsklimaat is neutraal. De al aanwezige stoomevacuatie geeft aanleiding tot incidenteel geluid. De limiet voor incidenteel geluid wordt steeds gerespecteerd. De geluidsniveaus wegtransport zijn veel lager dan het bedrijfsgeluid zelf. Een verdubbeling van de verkeersintensiteit betekent een toename van het verkeerslawaai met 3 dB. Zelfs in dat geval is het aandeel verkeer verwaarloosbaar in het totale bedrijfsgeluid. Op zich zijn de aanlegactiviteiten niet ingedeeld. De dichtste woningen liggen

waardering


0

Milderende maatregelen zijn niet vereist. 0 Op meetpunt P4 (Zuidledeplein Doornzele) is de beschikbare geluidsruimte evenwel nagenoeg opgebruikt. Bij toekomstige ontwikkelingen/uitbreidingen zal hiermee rekening moeten gehouden worden. Op dit punt vormen de conditioners het belangrijkste aandeel in het totale geluid.

0

-

0

0

-

0

0

-

0

november 2014


na

254

Definitief MER

effectgroep

Trillingshinder

NV Enviro+

NV Cargill Gent


waardering

in dit geval op 750 m afstand van de perceelsgrens. Een toename van het omgevingsgeluid is niet te verwachten aan de dichtste woningen. Geen enkele van de activiteiten op 0 Cargill geeft aanleiding tot de productie van aanzienlijke niveaus van trillingen. De dichtste woningen staan op minstens 750 m afstand. Het aspect trillinghinder is niet relevant voor deze studie.

november 2014



-

0

na

255

Definitief MER

NV Cargill Gent

11.1.4 Mens effectgroep


waardering



aan De bijdrage van Cargill leidt niet tot een 0 en overschrijding van de toepasselijke WGOgrenswaarden voor NO2. Korte- of langetermijneffecten van NO2 als gevolg van het project worden dan ook niet verwacht. Gezien de beperkte bijdrage van Cargill aan de jaargemiddelden voor PM10, zijn de lange termijn gezondheidseffecten als gevolg van dit project te verwaarlozen. De korte termijn gezondheidseffecten als gevolg van de activiteiten van Cargill zijn dan ook verwaarloosbaar tot hoogstens beperkt. Op basis van meetgegevens van VMM op andere locaties en literatuurgegevens worden geen overschrijdingen van de MICwaarden voor NMVOS (hexaan en methanol) verwacht. Het risico op gezondheidseffecten als gevolg van het project wordt verwaarloosbaar geacht. Zie discipline lucht

-

0

- Het risico van de toename van de 0 concentratie aan polluenten (meest

-

na

Gezondheid Directe bloostelling chemische, fysische biologische agentia

Geurhinder Indirecte blootstelling waterverontreiniging

NV Enviro+

november 2014

Zie discipline lucht 0

256

Definitief MER

effectgroep

Indirecte blootstelling bodemverontreiniging

Geluidshinder

NV Cargill Gent


waardering

relevant voor de gezondheid is hier zink) in de waterlopen zal gezien de beperkte blootstelling verwaarloosbaar zijn. De waterloop is niet aangeduid als viswater noch wordt ze gebruikt voor de productie van drinkwater. Indirecte blootstelling is bijgevolg niet van toepassing. - De mogelijke gevolgen inzake 0 bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken bij de beschrijving van het aspect Bodem als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd. Er wordt besloten dat er geen significant effect voor de gezondheid moet worden verwacht. Het effect op het geluidsklimaat wordt in de 0 discipline Geluid neutraal beoordeeld. De blootstelling aan Geluid wordt daarom beoordeeld als niet relevant.



-

0

-

0

-

+3

na

Mobiliteit Modal split goederenvervoer

NV Enviro+

Het aandeel van het wegverkeer in de +3 modal split van het goederenvervoer (in ton) in de referentiesituatie en geplande situatie bedraagt respectievelijk 5% en 16%. Dit ligt dus (aanzienlijk) lager dan de doelstelling van 70% vooropgesteld door het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen. Dit wordt beoordeeld als zeer significant positief.

november 2014

257

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering

Modal split woon-werkverkeer In de referentiesituatie is het percentage -3 werknemers dat met de auto naar het werk komt hoger dan 87%. Aangenomen dat ook in de geplande situatie nagenoeg alle personeel (>87%) met de wagen naar het werk komt, moet dit in vergelijking met de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen (maximum 60% autoverkeer) zeer negatief worden beoordeeld. Deze score moet wel enigszins gerelativeerd worden gezien de ligging, de beperkte mogelijkheden voor openbaar vervoer en het vrij beperkt aantal werknemers. Bijdrage verkeersdruktebeeld In de geplande situatie wordt de 0 theoretische capaciteit op de beschouwde weg (John Kennedylaan) niet overschreden. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (ca. 8%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 3%), wat een toename van ca. 1%-punt ten opzichte van de referentiesituatie betekent. De impact van het gegenereerde verkeer op de beschouwde weg wordt neutraal beoordeeld.

NV Enviro+

november 2014



na

Het bedrijf dient blijvend inspanningen te doen -3 om hetzij niet gemotoriseerde vervoersmethoden hetzij collectief vervoer (carpoolen, pendelbussen) bij zijn werknemers te promoten (o.a. financiële stimuli, sensibilisatie). De uitvoering van deze maatregelen zijn gezien het vrij beperkt aantal werknemers echter minder dwingend.

-

0

258

Definitief MER

NV Cargill Gent

11.1.5 Overige disciplines 11.1.5.1 Bodem en grondwater effectgroep


Grondbalans

De installaties zullen gebouwd worden op 0 de vroegere bloemafdeling, die nu niet meer verhard is. Het grondverzet wordt ingeschat 3 op 13.155 m voor de gebouwen en infrastructuur samen. Voor zover voldaan wordt aan de betrokken regelgeving van het grondverzet zijn de effecten beperkt tot niet relevant (0). De voorziene bouwwerken gebeuren op 0 gronden van het type droge zandbodem. Deze gronden zijn in omstandigheden weinig gevoelig voor verdichting. De bouwwerken voor de bijkomende productieinstallatie en opslagtanks vinden plaats op enerzijds deel bestaande verhardingen of op braakliggend terrein of braakliggend terrein van de voormalige bloemafdeling. Gezien het huidige gebruik van het terrein en de type ondergrond, kan het effect als verwaarloosbaar worden beschouwd. De bodemtoestand wordt lokaal over de -1 tot 0 verschillende werfzones volledig gewijzigd. Indirect brengen deze verstoringen eveneens veranderingen teweeg in de bodemwaterstromingen, het bodemgebruik

Bodemverdichting

Profielverstoring

NV Enviro+

waardering

november 2014



-

0

-

0

-

-1 tot 0

na

259

Definitief MER

NV Cargill Gent

effectgroep


Zettingen

Bodemgroundwater)kwaliteit

Erosierisico Bodemgebruik geschiktheid Bemaling

NV Enviro+

en

en de aanwezigheid van bodemen watergebonden flora. Gezien de werken plaatsvinden op gronden die reeds hun vroeger profiel in min of meerdere mate hebben verloren, is het uiteindelijk effect beperkt tot niet relevant (0). Zettingen ten gevolge van grondwerken zijn in principe beperkt tot de zone die deze werken innemen. Aangezien de werken plaatsvinden op de voormalige bloemafdeling, zijn er geen effecten te verwachten naar zettingen (0). (en De mogelijke effecten inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd (0 tot -). Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel, vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. Geen tot zeer laag risico, geen wijziging van huidige erosierisico’s - Bij de voorziene uitbreidingen wijzigt het huidige bodemgebruik niet. Er zijn geen bijkomende effecten te verwachten. Gedurende de aanlegfase (skimpit en ondergrondse tanks) zal het

waardering



0

-

0

0 tot -1

Standaard effectreducerende maatregelen 0 voorzien om verontreiniging van de bodem te voorkomen, zoals inkuiping van opslagplaatsen voor brandstoffen, oliën en chemicaliën en hanteren van het zorgvuldigheidsprincipe.

0

-

0

0

-

0

-1 tot 0

-

-1 tot 0

november 2014

na

260

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering

bodemvochtregime tijdelijk worden verstoord. Gedurende die periode kan dit als beperkt negatief worden beoordeeld. Uit het bodemonderzoek blijkt dat de aanwezige restverontreinigingen in het grondwater op het terrein beperkt en onder controle zijn, zodat er geen direct gevaar is dat er ten gevolge van de bemalingen verontreinigingen worden gemobiliseerd. Gezien de afstand tot grondwaterwinningen, zal het effect niet relevant zijn. Grondwaterstandswijzigingen Gezien er door het bedrijf geen grondwater 0 wordt onttrokken en dit ook niet gepland is in de toekomst, is er geen wijziging te verwachten in de toekomstige situatie.



-

0

na

11.1.5.2 Fauna en flora effectgroep


waardering



Direct biotoopverlies


0

-

0

Biotoopwijziging door bodemen grondwaterkwaliteitswijziging Biotoopwijziging door oppervlaktewaterkwaliteitswijzing en -kwantiteitswijziging


0

-

0

Zie discipline water.

0

NV Enviro+

Op basis van de gegevens uit deel -1 water, blijkt dat de impact neutraal tot beperkt is. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het afvalwater weinig acuut toxisch is, waarbij meest gevoelige

november 2014

na

261

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering

organisme Daphnia is. De impact kan bijgevolg als beperkt negatief worden beoordeeld. Biotoopswijziging door atmosferische Uit de discipline lucht blijkt dat 0 zowel in de huidige situatie als in de emissies toekomstige situatie op basis van dispersiemetingen en rekening houdende met de afstand tot de dichtstbijzijnde natuurgebieden, het effect als neutraal kan worden beschouwd. Rustverstoring Gezien de ligging in industriegebied 0 en het veelvoud aan geluids- en lichtbronnen tussen het bedrijf en het meest nabije natuurgebied, is er geen impact te verwachten.



-

0

Zie discipline geluid.

0



-

0 tot -1

na

11.1.5.3 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie effectgroep


waardering

Wijziging belevingswaarde De Gentse Kanaalzone ligt op opgehoogde 0 tot -1 door uitbreiding nieuwe polders en het uitzicht wordt bepaald door installaties de aanwezige bedrijven. Het uitzicht van de installaties veroorzaakt, als onderdeel van een groter geheel, geen specifieke hinder in dit gebied en ook niet t.o.v. de dichtst bijgelegen woongebieden. De uitbreiding

NV Enviro+

november 2014

na

262

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


waardering

met de nieuwe installaties gebeurt tevens vlakbij de reeds bestaande installaties waardoor de visuele impact niet sterk zal veranderen (0 tot -). Wijziging erfgoedwaarde Uit de bespreking van de discipline lucht en 0 door atmosferische emissies rekening houdende met de ligging van NV Cargill in industriegebied en de afstand tot beschermde monumenten, zal de impact als neutraal kunnen worden beschouwd.



-

0



na

11.1.5.4 Andere aspecten effectgroep


waardering

Energie

Cargill NV is een energie-intensief bedrijf en Zie neemt deel aan het Benchmarking convenant. energiestudie Bijkomende installaties zullen voor een toenemend energieverbruik zorgen. De opmaak van een energiestudie loopt tegelijkertijd met de opmaak van dit MER. De energetische evaluatie van het voorliggende project maakt niet het voorwerp uit van deze MER.

Licht, warmte en stralingen Gelet op de ligging van Cargill NV in de 0 Gentse Kanaalzone, zal de bedrijfsverlichting in de omgeving geen directe hinder of effecten

NV Enviro+

november 2014

na

In de energiestudie dient aangetoond te worden Zie dat de in bedrijf te stellen inrichting de meest energiestudie energie-efficiënte inrichting is die economisch haalbaar is, m.a.w. dat er gewerkt wordt met de Best Beschikbare Technieken (BBT). De energiestudie zal onderzoeken of energieefficiëntere installaties beschikbaar zijn op de markt en of er maatregelen zijn, waarvoor de IRR minder dan 15% na belastingen bedraagt, die extra kunnen genomen worden om de energie-efficiëntie van de inrichting te verhogen. Zie eventueel energiestudie. Zie eventueel energiestudie

263

Definitief MER

NV Cargill Gent

effectgroep


Afval- en hulpstoffen

veroorzaken. Bovendien wordt het aspect van efficiënte verlichting mee opgenomen in het luik energiebeleid van de firma. Voor de crush en semiraffinage zullen de 0 verbruiken in de toekomst evenredig toenemen. Voor de foodraffinage is er een bijkomend verbruik (nl. nieuw proces).

NV Enviro+

waardering

november 2014



-

0

na

264

Definitief MER

NV Cargill Gent

11.1.6 Grensoverschrijdende effecten effectgroep


waardering



Wateremissies

De impact van de afvalwaterlozingen beperkt zich tot het ontvangende oppervlaktewater, nl. de Moervaart. Er zijn afdoende milderende maatregelen voorzien om de impact te beperken. De impact van de lucht- en geluidsemissies op de omgevingslucht is reeds in de onmiddellijke omgeving van Cargill zeer beperkt en heeft dus geen grensoverschrijdend effect. Het studiegebied beperkte zich tot de receptoren in de onmiddellijke omgeving tot aan het dichtst bijgelegen woongebied, nl. de gemeenten Doornzele, Desteldonk, Sint Kruis Winkel, Terdonk en Mendonk. Er worden geen noemenswaardige effecten vermeld. Uit het uitgevoerde bodemonderzoek bleek dat er geen ernstige bodemof grondwaterverontreiniging aanwezig is. Rekening houdend met de geplande milderende maatregelen voor de afvalwaterlozingen en de beperkte impact van de luchtemissies zijn ook hier zeker geen grensoverschrijdende effecten te melden.

0

-

0

0

-

0

0

-

0

0

-

0

0

-

0

Lucht- en geluidsemissies

Mens

Bodem en grondwater

Fauna en flora

NV Enviro+

november 2014

265

Definitief MER

effectgroep

NV Cargill Gent


Landschap, bouwkundig Er zijn geen effecten te melden. erfgoed en archeologie Afval, energie en licht en Niet relevant in dit MER. stralingen

NV Enviro+

waardering



0

-

0

0

-

0

november 2014

266

Definitief MER

NV Cargill Gent

12. Samenvatting per discipline 12.1 Oppervlaktewater 12.1.1 Referentiesituatie 12.1.1.1 Waterhuishouding Op basis van de geregistreerde debieten blijkt dat het vergunde debiet niet wordt overschreden, wat als positief kan worden beoordeeld, evenals het geloosde jaardebiet. In het verleden werden heel wat waterbesparende maatregelen toegepast, zodat slechts 1/3 van het totale jaardebiet wordt geloosd. Zowel bij het sanitair als het koelwater wordt de lozingsvergunning niet overschreden. Dit kan als positief worden beoordeeld. Het hemelwater afkomstig van het daken terreinoppervlak wordt gebufferd geloosd. Het gezuiverde afvalwater wordt geloosd in de Moervaart. Het niet-verontreinigde hemelwater wordt niet aangewend voor vb. laagwaardige toepassingen zoals sanitair. Dit effect als negatief worden beoordeeld. Gezien het geloosde debiet een fractie is van de totale watercapaciteit van de ontvangende waterloop, wordt dit als niet relevant beschouwd. 12.1.1.2 Structuurkwaliteit van de waterlichamen Ter hoogte van het lozingspunt is er een slechte structuurkwaliteit die door de aanwezigheid van de lozingsbuizen wordt bestendigd. Met andere woorden het effect in de referentiesituatie is neutraal te noemen. 12.1.1.3 Lozingsnormen Op basis van de metingen van de VMM en eigen metingen voor het jaar 2013, zijn er overschrijdingen voor totale Zn, sulfaten, totale stikstof en totale fosfor. De verhoogde waarden werden gemeld aan milieu-inspectie. In 2013 werd een studie gestart rond de oorzaak van het overschrijden van de norm op totale stikstof (vnl. ammoniakale N). De studie i.s.m. KULeuven (Biotec Plus) is nog lopende. Tussentijdse vergaderingen gaven aan dat de mogelijke oorzaken van de N-overschrijdingen het gevolg zijn van zowel verminderde nitrificatie als ook van een afgenomen N-assimilatie door het slib. Beide processen worden beïnvloed door enerzijds te weinig fosfor (als nutriënt) in het afvalwater als door een mogelijke intoxicatie met sulfides in de bioscrubber. Beide fenomenen kunnen vermoedelijk verholpen worden door enerzijds de fosfordosering te verhogen (mits uiteraard het vermijden van overschrijdingen van de norm voor P) en door een uitbreiding van de instrumentatie en automatisatie op de bioscrubber (redox- en zuurstof metingen op het slibcircuit – H2S metingen op de uitlaat). Gezien de huidige overschrijdingen van totale Zn en sulfaten, dient hiervoor in de milieuvergunning een bijzondere lozingsnorm worden opgenomen. Gezien de beperkte overschrijdingen en de studies die momenteel lopende zijn om de N-concentraties te verminderen, wordt dit als beperkt negatief beoordeeld. 12.1.1.4 Waterkwaliteit van de waterlichamen Het bedrijf loost op basis van de gemiddelde concentraties, lagere concentraties dan de maximale toetsingswaarden (MKN) voor BOD, chlorides, KjN, nitriet en sulfaten. Dit kan bijgevolg positief worden beoordeeld. Gezien de totale concentratieverhoging vs. toetsingswaarde < 1% wordt de impact van chlorides, BOD, COD, totale N, totale P, sulfaten en totale Zn als niet relevant beschouwd

NV Enviro+

november 2014

267

Definitief MER

NV Cargill Gent

voor zowel Moervaart als kanaal Gent-Terneuzen. In de worst-case situatie (maximale geloosde concentraties en laag water afvoerdebiet) kan voor de verschillende parameters, m.u.z. van totale P, het effect als beperkt worden beschouwd. De impact van het koelwater kan als beperkt worden beschouwd bij een gemiddeld debiet van de Moervaart. Echter in worst-case, nl. aangezien het laagwaterdebiet van de Moervaart, lager is dan het geloosde koelwaterdebiet, is dit significant negatief. De impact op het kanaal Gent-Terneuzen is beperkt.

12.1.2 Toekomstige situatie 12.1.2.1 Waterhuishouding Gezien het huidige vergunde lozingsdebiet en de berekening van het toekomstige lozingsdebiet, zal een afbouw van het lozingsdebiet moeten worden aangevraagd. Een uitbreiding van het lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater zal moeten worden aangevraagd. Er wordt netto bijkomend verhard. Het bedrijf zal voldoen aan de voorwaarden opgenomen in Vlarem (hergebruik, buffering, infiltratie en lozing van hemelwater) en de voorwaarden opgenomen in de hemelwaterverordening. Gezien dit wordt toegepast, kan dit als positief worden beoordeeld. De impact op de Moervaart is niet relevant, gezien de grootte van de ontvangende waterloop. Een gedeelte van het hemelwater zal worden aangewend in de sanitaire toepassingen. 12.1.2.2 Structuurkwaliteit van de waterlichamen Er worden geen bijkomende emissiepunten voorzien. Bijgevolg kan dit als neutraal worden beoordeeld. 12.1.2.3 Lozingsnormen In navolging van artikel 5.3.2.4 van Vlarem II wenst NV Cargill een afwijking te verkrijgen van de sectorale lozingsnorm van sulfaten van 1.500 mg/l tot een norm van 3.000 mg/l. Het bedrijf heeft reeds verschillende waterbesparende maatregelen doorgevoerd. Door het laboratorium Ecca werd in april een staalname uitgevoerd op het geloosde afvalwater om ecotoxtesten uit te voeren op alle trofische niveaus. Om het effect van sulfaten tot 3.000 mg/l na te gaan werd natriumsulfaat toegevoegd aan het genomen staal. Uit de testen blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Dapnia het meest gevoelige organisme is. Uit de ecotoxtest op Daphnia blijkt dat het effect niet-acuut toxisch is, het effect kan ingeschat worden als een gering risico. 12.1.2.4 Waterkwaliteit van de waterlichamen Enkel voor chlorides is er in de worst-case situatie een belangrijk onaanvaardbaar tijdelijk effect in de Moervaart. Echter realistische geloosde concentraties zullen een stuk lager zijn en bijkomend is er in het kanaal Gent-Terneuzen geen milieudoelstelling opgenomen. Het alternatief van de semi-raffinage heeft een gelijkaardig effect. Er zullen bijkomend 14 personen tewerk gesteld worden. Het bijkomend huishoudelijk afvalwater kan verwerkt worden op de huidige KWZI’s. Een uitbreiding van het lozingsdebiet zal moeten worden aangevraagd. 3 Het koelwaterdebiet wordt verminderd tot maximaal 1.500 m /uur, bijgevolg dient de milieuvergunning te worden bijgesteld. Dit effect kan als positief worden beschouwd. De impact van het koelwater kan als beperkt worden beschouwd bij een gemiddeld debiet van de Moervaart. Echter in worst-case, nl. aangezien het laagwaterdebiet van de Moervaart, lager is dan het geloosde koelwaterdebiet, is dit significant negatief. De impact op het kanaal Gent-Terneuzen is beperkt.

NV Enviro+

november 2014

268

Definitief MER

NV Cargill Gent

12.1.3 Alternatieven De voorgestelde alternatieven hebben geen wezenlijke impact op de beoordeling voor het aspect water.

12.1.4 Milderende maatregelen Volgende maatregelen worden voorgesteld:  Waar nodig dient hemelwater te worden aangewend voor laagwaardige toepassingen indien dit technisch mogelijk is. Het hemelwater zal worden aangewend bij de foodtruck-loading plaats.  Blijvende opvolging van overschrijding van N-concentraties en concentraties aan sulfaten  opvolging van het geloosde afvalwater via ecotoxtesten, waarbij getest wordt op het meest gevoelige organisme.  Het bedrijf dient zijn milieuvergunning als volgt aan te passen: o Bijkomende voorwaarde voor totale Zn: 10 x IC of 2 mg/l o Bijkomende voorwaarde voor sulfaten: 3.000 mg/l 3 o Lozingsdebiet van 277.000 m /jaar 3 o Lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater wijzigen tot 3.630 m /jaar en wijziging naar 3 KWZI’s (i.p.v. 4). 3 o Het lozingsdebiet voor het koelwater wordt verminderd tot maximaal 1.500 m /uur.

12.2 Lucht 12.2.1 Referentiesituatie De bronnen van geleide emissies bij NV Cargill te Gent zijn de stook- en procesinstallaties. De bronnen van niet geleide of diffuse emissies zijn: stofemissies bij het laden en lossen van schepen, treinen, vrachtwagens; stofemissies bij transportinstallaties; stofemissies bij opslagsilo’s; resthexaan in eindproduct en diffuse hexaanemissies bij abnormale omstandigheden. NMVOS en PM 10 worden in de referentiesituatie als een potentieel belangrijke polluent geïdentificeerd. 12.2.1.1 Geleide en niet-geleide NMVOS emissies Voor hexaan- en methanolimmissies zijn geen grens- of richtwaarden vastgelegd. Wel zijn er MACen MIC-waarde vastgelegd. De berekende immissieconcentraties liggen ver beneden deze MICwaarden. 12.2.1.2 Geleide stofemissies De berekende immissieconcentraties liggen beneden de van toepassing zijnde grenswaarden. De bijdrage van Cargill tot de gemeten PM10-immissies en tot de jaargrenswaarde is lager dan 0,01% wat aanleiding geeft tot een verwaarloosbaar effect (score 0). 12.2.1.3 Geur In 2013 werd door Olfascan op basis van olfactometrische metingen een aantal scenario’s gemodelleerd met het oog op mogelijke maatregelen voor een verdere geurreductie. In deze studie worden 3 bronnen in aanmerking genomen: de DOTA, de gaswasser van de voorbereiding (perserij) en de bioscrubber van de extractie. Uit de metingen blijkt dat het geurverwijderingsrendement van de bioscrubber 99,4% bedraagt. Uit deze studie kwam op basis van de IFDM modellering naar voor dat

NV Enviro+

november 2014

269

Definitief MER

NV Cargill Gent

het bypassen van de bioscrubber zoveel mogelijk moet worden vermeden en indien mogelijk de luchtstroom op momenten van bypass apart te behandelen. 12.2.1.4 Verkeer De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, PM10- en PM2,5-concentraties wordt als verwaarloosbaar beschouwd.

12.2.2 Toekomstige situatie In de toekomstige situatie worden een aantal bijkomende of gewijzigde bronnen van geleide emissies (alternatief LD-ketel) voorzien: 1 nieuwe LD stoomketel op aardgas ter vervanging van de bestaande, verwijdering van de zeefschroef in de nieuwe extractie, een nieuwe Droger-Koeler (DC) ter vervanging van de DOTA, 1 gaswasser, 2 nieuwe bioscrubbers (één als reserve) en twee HD-ketels. Als alternatief voor nieuwe LD ketels wordt een gasturbine (6,5 MWel) beschouwd om de energievoorziening van de uitbreidingen te borgen (alternatief WKK). De bronnen van diffuse of nietgeleide emissies blijven dezelfde als in de referentiesituatie. NOx, NMVOS en PM10 worden in de geplande situatie als een potentieel belangrijke polluent geïdentificeerd. Bij het alternatief van de chemische semi-raffinage wordt geen HD ketel voor de semi-deodorisatie geplaatst. 12.2.2.1 Geleide NOx emissies De geplande maximale immissieconcentraties liggen benden de van toepassing zijnde grenswaarden. Het 99,79-percentiel van de uurwaarden bedraagt maximum 6% van de grenswaarde bij het alternatief met LD-ketel en maximaal 2% van de grenswaarde bij het alternatief met WKK, wat aanleiding geeft tot een beperkt significant negatief effect (score -1). Voor de gemiddelde waarden ter hoogte van Doornzele geldt voor alle alternatieven een verwaarloosbaar effect (geen aantoonbare impact, score 0). 12.2.2.2 Geleide en niet-geleide NMVOS emissies Voor VOS-immissies zijn geen grenswaarden vastgelegd. Er kan wel getoetst worden aan de MICwaarde (buitenluchtnormen). De berekende pluimmaxima liggen ruimschoots onder deze MICwaarden wat aanleiding geeft tot een niet relevant effect (score 0). De dispersieberekeningen geven aan dat de NMVOS-immissies voornamelijk tot het bedrijfsterrein zelf beperkt blijven. 12.2.2.3 Geleide stofemissies Het 90,40-percentiel van de dagwaarden bedraagt maximum 8% van de grenswaarde, wat aanleiding geeft tot een matig significant negatief effect (score -2). Het pluimmaximum is evenwel gelegen in industriegebied. De bijdrage van Cargill tot de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 1,4% in de toekomstige situatie (bij 100% verwerking van sojabonen). Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage maximaal 1%. Dit wordt beoordeeld als een verwaarloosbare bijdrage (score 0). De bijdrage van Cargill tot de P90 van de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 2,9%. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) eveneens maximaal 2,9%, wat te aanzien is als een beperkte bijdrage (score -1). 12.2.2.4 Geur De voorgestelde initiële norm voor Cargill als individuele bron is 10,5 ge/m³ als ondergrens voor ernstige hinder resp. 7 ge/m³ als ondergrens voor hinder (als 98-percentiel). In Terdonk wordt het niveau voor ernstige hinder van 10,5 ge/m³ licht overschreden (11,64 ge/m³ ter hoogte van het

NV Enviro+

november 2014

270

Definitief MER

NV Cargill Gent

beoordelingspunt). Voor Cargill als onderdeel van een bronnencomplex zijn naast een initiële norm ook normen vooropgesteld per woonzone. Enkel in een deel van Sint-Kruis-Winkel wordt de bovengrens van de voorgestelde norm voor deze woonzone (7 ge/m³) niet gerespecteerd. De voorgestelde norm van 2,1 ge/m³ in Doornzele wordt niet gehaald, maar het hinderniveau van 7 ge/m³ wordt wel gerespecteerd voor het grootste deel van Doornzele. 12.2.2.5 Verkeer Ook in de geplande situatie is de hoeveelheid voertuigbewegingen gegenereerd door het bedrijf relatief beperkt (zie discipline Mens – mobiliteit). De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, PM10- en PM2,5-concentraties wordt dan ook als verwaarloosbaar beschouwd.

12.2.3 Milderende maatregelen 12.2.3.1 Stookinstallaties De impact inzake van de stookinstallaties is ter hoogte van de woongebieden globaal gezien beperkt. Enkel voor de NOX wordt in de geplande situatie een belangrijke impact berekend ten aanzien van het 99,79-percentiel, en dit vnl. bij het alternatief met de LD ketel. Een schouwverhoging kan als milderende maatregel worden voorgesteld. Indien op alle beoordelingspunten gelegen in woonzones een impactscore van maximaal -1 mag worden bereikt, moet de schouw van de LD ketel aanzienlijk verhoogd worden (tot 47 meter, bijna drie maal zo hoog als voorzien). 12.2.3.2 Stofemissies Het berekende totale diffuse stofemissietotaal op zich zegt – mede gezien de onzekerheid bij het gebruik aan emissiefactoren – weinig over de nood aan maatregelen. Voor dit laatste dient uitgegaan van de BBT-toetsing en de verplichte jaarlijkse stofstudie. 12.2.3.3 Geur Cargill laat regelmatig geurstudies uitvoeren met het oog op mogelijke emissiereducerende maatregelen. Naar aanleiding van de laatste studie door Olfascan (2013) besliste Cargill om – onafhankelijk van de voorgenomen uitbreiding – te investeren in een tweede bioscrubber voor de extractie (E700 Final fan). Deze fungeert als reserve ingeval er de andere bioscrubber buiten dienst is. Daarnaast bleek ook dat een verdere geurreductie aan de perserij (voorbereiding) zeker een zinvolle investering is. Cargill Gent voerde reeds testen uit met actief koolfilters voor de behandeling van de de afgasstromen van de voorbereiding. Deze hebben naar verwachting een hoger geurverwijderingsrendement. Als alternatief wordt ook nog rekening gehouden met een biologische zuiveringstechniek (met actief slib).

12.3 Geluid 12.3.1 Referentiesituatie De continue geluidsbronnen van het bedrijf zijn de bronnen in open lucht zoals de droger/koeler, de biodieselinstallatie, de waterzuivering, … en anderzijds sommige gebouwen met hoge geluidsniveaus binnen. Het totale geluidsvermogen bedraagt 116 dB(A).

NV Enviro+

november 2014

271

Definitief MER

NV Cargill Gent

In de huidige situatie voldoet het bedrijfsgeluid steeds aan de voorwaarden voor een bestaande inrichting en zelfs aan de strengere voorwaarden voor een nieuwe inrichting. Het gemeten achtergrondgeluid bedraagt in de nacht gemiddeld 47-48 dB(A). Het bedrijfsgeluid, berekend als 42 dB(A) op het beoordelingspunt, is 5 tot 6 dB lager. Er mag dus aangenomen worden dat het bedrijfsgeluid een beperkt aandeel heeft in het totale omgevingsgeluid. Het oorspronkelijk omgevingsgeluid (het geluid zonder Cargill) kan op basis van de modellering geschat worden op 45 – 47 dB(A). De al aanwezige stoomevacuatie geeft aanleiding tot incidenteel geluid. De limiet voor incidenteel geluid wordt steeds gerespecteerd.

12.3.2 Toekomstige situatie In de toekomstige situatie komen er enkele geluidsbronnen bij, o.a. een nieuw extractiegebouw met een meeldroger DC en twee scrubbers buiten (waarvan 1 als backup) en de desolventizer/toaster (DT) binnen, twee koeltorens, een bijkomende conditioner, een gebouw voor foodgrade olieraffinage, een boiler/WKK-installatie en een extra beluchtingsbekken met beluchtingsblowers. In de toekomst zal het totale geluidsvermogen dan 119 dB(A) bedragen. In de toekomstige situatie wordt er nog steeds ruim voldaan aan de voorwaarden van een bestaande inrichting en ook aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Op P4 (Zuidledeplein Doornzele) is de beschikbare geluidsruimte evenwel nagenoeg opgebruikt. Bij toekomstige ontwikkelingen/uitbreidingen zal hiermee rekening moeten gehouden worden. Op dit punt vormen de conditioners het belangrijkste aandeel in het totale geluid. Het aandeel van de nieuwe boiler/WKK en de foodgrade olieraffinage in het totale geluid is zeer laag. Dit betekent dat het geluidsvermogen hoger kan zijn zonder dat dit direct een nadelige invloed heeft. Dit geldt ook voor de nieuwe extractieafdeling, zij het in veel beperktere mate. Het specifiek geluid van Cargill stijgt in de toekomstige situatie van 42 naar 45 dB(A). Dit brengt het totale omgevingsgeluid ’s nachts op 48 à 49 dB(A). Dit is een toename van 1 dB. Volgens het schema van het significantiekader is dit een tussenscore van 0: het effect van het project is zeer beperkt. Voorts wordt er steeds voldaan aan de grenswaarden van Vlarem. Dit brengt de eindscore op 0: het effect op het geluidsklimaat is neutraal, het is niet gunstig maar evenmin ongunstig. Milderende maatregelen zijn daarom niet vereist. De waarden ten gevolge van het transport zijn veel lager dan het bedrijfsgeluid zelf. Een verdubbeling van de verkeersintensiteit betekent een toename van het verkeerslawaai met 3 dB. Zelfs in dat geval is het aandeel verkeer verwaarloosbaar in het totale bedrijfsgeluid. Een nauwkeurige beschrijving van de te verwachten geluidsniveaus tijdens de aanlegfase kan moeilijk gegeven worden omdat de technische informatie over de verschillende werktuigen en hun aantallen nog niet bekend is. Op basis van literatuurgegevens en metingen in andere projecten kan wel een inschatting gemaakt worden van de te verwachten geluidsniveaus en kunnen aanbevelingen geformuleerd worden om de impact tijdens deze fase te beperken. De dichtste woningen liggen in dit geval op 750 m afstand van de perceelsgrens. Een toename van het omgevingsgeluid is niet te verwachten aan de dichtste woningen.

NV Enviro+

november 2014

272

Definitief MER

NV Cargill Gent

12.3.3 Milderende maatregelen Tijdens de aanlegfase is de belangrijkste maatregel het gebruiken van goed onderhouden moderne machines die voldoen aan de Europese richtlijn 2000/14/EU en aan het KB van 6 maart 2002 en zo mogelijk zelfs geluidsarmer. Om de hinder verder te beperken worden lawaaierige activiteiten best alleen overdag uitgevoerd en wordt het gelijktijdig inzetten van lawaaierige toestellen best vermeden.

12.4 Mens 12.4.1 Gezondheidsrisicoanalyse 12.4.1.1 Directe blootstelling De dispersie van atmosferische polluenten vanwege Cargill zorgt voor volgende mogelijke directe blootstellingsroute: blootstelling aan verhoogde omgevingsconcentraties voor verschillende polluenten (stikstofoxiden, fijn stof (PM10), NMVOS, geur) en risico op blootstelling aan biologische agentia (Legionella). Stikstofoxiden Acute effecten bij gezonde volwassenen worden zeker niet verwacht bij de heersende concentraties. De maximaal gemeten uurwaarden in de meetstations van VMM in de omgeving zijn duidelijk lager dan de concentraties welke effecten veroorzaken. Cargill heeft in de geplande situatie in het alternatief met LD ketel een bijdrage van maximaal 8% ten opzichte van de gemeten uurwaarden (als P99). De WHO-richtlijn legt een gemiddelde jaarlijkse concentratie van 40 µg/m³ vast. De gemeten gemiddelde concentraties in de meetstations van VMM in de omgeving zijn duidelijk lager. Cargill heeft in de geplande situatie een bijdrage van ongeveer 3%. De bijdrage van Cargill leidt niet tot een overschrijding van de toepasselijke WGO-grenswaarden. Korte- of langetermijneffecten van NO2 als gevolg van het project worden dan ook niet verwacht. Fijn stof (PM10) De WGO-advieswaarden voor PM10 zijn 20 µg/m³ als jaargemiddelde en 50 µg/m³ als 24uursgemiddelde. Deze waarden worden in de meetstations in de omgeving overschreden, m.n. 28 µg/m³ als jaargemiddelde (voor beide meetstations) en 38 en 32 overschrijdingen van de daggrenswaarde van 50 µg/m³ in Evergem resp. in Sint-Kruis-Winkel. Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage van Cargill in de geplande situatie maximaal 1%. Gezien de beperkte bijdrage van Cargill aan de jaargemiddelden, zijn de lange termijn gezondheidseffecten als gevolg van dit project te verwaarlozen. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) maximaal 2,9%. De maximale bijdrage van Cargill in de geplande situatie is 13 µg/m³ als dagwaarde. Deze waarde betreft het pluimmaximum; ter hoogte van de woongebieden ligt de bijdrage nog lager. De korte termijn gezondheidseffecten als gevolg van de activiteiten van Cargill zijn dan ook verwaarloosbaar tot hoogstens beperkt. NMVOS In de discipline Lucht werd de totale immissiebijdrage van NMVOS (totaal voor hexaan en methanol samen) berekend op maximaal 0,92 µg/m³ (dagwaarde) ter hoogte van de VMM-meetpunten in de omgeving. Deze waarde ligt bijgevolg ruim onder de MIC-waarden (buitenluchtnormen). Op basis van meetgegevens van VMM op andere locaties (algemeen jaargemiddelde hexaan 0,6 µg/m³ als gemiddelde van 3 meetstations in Vlaanderen in 2012) en literatuurgegevens worden geen

NV Enviro+

november 2014

273

Definitief MER

NV Cargill Gent

overschrijdingen van de MIC-waarden verwacht. Het risico op gezondheidseffecten als gevolg van het project wordt geacht verwaarloosbaar geacht. Milieuhinder (geur) Door de MER-deskundige mens werd geïnformeerd naar de milieubeleving door de bevolking in de omgeving van Cargill bij de Afdeling Milieu-Inspectie van het Departement LNE. De recentste milieuklachten handelden over geurhinder. Voor de bespreking van de resultaten van de geurberekeningen, zie deel Lucht. Biologische agentia Binnen het bedrijf werden de verschillende risicoplaatsen geïnventariseerd. Op basis hiervan werd een legionellabeheersplan opgesteld. Dit beheersplan bevat ondermeer preventiemaatregelen met betrekking tot de aërosolproducerende installatie. Wanneer er bij controlemetingen op één of ander systeem legionellaconcentraties aangetroffen worden die buiten de specificaties liggen, worden er al naargelang de aard van het watersysteem en de grootte-orde van de legionellaconcentratie, specifieke correctieve maatregelen getroffen. Dit kan gaan om spoelen met heet water (heat flush) of chemische desinfectie. 12.4.1.2 Indirecte blootstelling Waterverontreiniging Gemiddeld heeft het effluent van Cargill beperkte bijdrage aan sulfaten en een relevante bijdrage aan totaal fosfor en totaal stikstof in de Moervaart. De worst case (tijdelijke) impact voor de Moervaart is beperkt voor COD, BOD en totaal stikstof, relevant voor fosfor en sulfaten, en belangrijk (onaanvaardbaar) voor chloriden. Op de waterkwaliteit van Het Kanaal Gent-Terneuzen is er een tijdelijk beperkte impact voor zink, BOD, COD en totaal fosfor (zie ook deel Water). Voor de Moervaart en het Kanaal Gent-Terneuzen geldt een zwemverbod (tenzij voor evenementen). De Moervaart wordt wel vrij intensief gebruikt voor pleziervaart en waterrecreatie. Gezien de directe blootstelling bij deze activiteiten doorgaans erg beperkt is, zijn de voornaamste risico’s afkomstig van biologische oorsprong (contact met water dat micro-organismen bevat). Het risico van de toename van de concentratie aan polluenten (meest relevant voor de gezondheid is hier zink) in de waterlopen zal gezien de beperkte blootstelling verwaarloosbaar zijn. De waterloop is niet aangeduid als viswater noch wordt ze gebruikt voor de productie van drinkwater. Indirecte blootstelling is bijgevolg niet van toepassing. Bodemverontreiniging Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. De mogelijke gevolgen inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken bij de beschrijving van het aspect Bodem als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd. Er wordt besloten dat er geen significant effect voor de gezondheid moet worden verwacht.

12.4.2 Mobiliteit 12.4.2.1 Referentiesituatie Cargill genereerde in 2013 naar schatting 8.484 vrachten over de weg.Toetsen we het aandeel wegverkeer aan de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen (streefwaarde 2030 = 70%), dan zien we dat het wegverkeer slechts 5% van het vervoerde tonnage vertegenwoordigt. Dit wordt beoordeeld als zeer significant positief (score +3). Het merendeel (90%) maakt gebruik van de wagen voor het woon-werkverkeer. Gezien de ligging zijn de mogelijkheden voor openbaar vervoer beperkt. Voor wat betreft het woon-werkverkeer wordt in het mobiliteitsplan Vlaanderen een aandeel van maximaal 60% autoverkeer vooropgesteld. Het

NV Enviro+

november 2014

274

Definitief MER

NV Cargill Gent

percentage werknemers dat met de auto naar het werk komt, is hoger dan 87%, wat zeer significant negatief wordt beoordeeld (score -3). Deze score moet wel enigszins gerelativeerd worden gezien de ligging, de beperkte mogelijkheden voor openbaar vervoer en het vrij beperkt aantal werknemers (ca. 107 in 2013). Vrachtwagentransport gebeurt normaal gezien enkel op weekdagen. In worst case situatie komt dit overeen met gemiddeld 5 vrachten per uur via de openbare weg. Omgerekend naar p.a.e. wil dit zeggen dat het bedrijf in totaal gemiddeld 20 p.a.e./richting/uur genereert op de ontvangende wegen. Wat betreft de personenwagens komt dit overeen met ca. 41 p.a.e./uur (enkel uitgaande beweging ‘s avonds). Het gegenereerde verkeer wordt opnieuw toegewezen aan beide rijrichtingen van de John Kennedylaan. In totaal wordt tijdens de avondspits dus gemiddeld 61 p.a.e./uur gegenereerd. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (5 à 6%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 2%). 12.4.2.2 Geplande situatie Cargill zal in de geplande situatie ca. 20.311 vrachten/jaar over de weg genereren. Het aandeel van het wegverkeer in de modal split van het goederenvervoer (in ton) in de geplande situatie bedraagt 16% en ligt dus (aanzienlijk) lager dan de doelstelling van 70% vooropgesteld door het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen. Dit wordt positief beoordeeld (score +3). Aangenomen dat ook in de geplande situatie nagenoeg alle personeel (>87%) met de wagen naar het werk komt, moet dit in vergelijking met de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen zeer negatief worden beoordeeld (score -3). In de geplande situatie wordt de theoretische capaciteit op de beschouwde weg niet overschreden. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (ca. 8%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 3%). Dit is een toename van ca. 1%-punt ten opzichte van de referentiesituatie. De impact van het gegenereerde verkeer op de beschouwde weg wordt neutraal beoordeeld (score 0). 12.4.2.3 Milderende maatregelen Het bedrijf levert reeds inspanningen om haar personeel aan te moedigen gebruik te maken van de fiets voor het woon-werkverkeer (overdekte fietsenstallingen, douches, fietsvergoeding). Voorgesteld wordt dat het bedrijf blijvend inspanningen doet om hetzij niet gemotoriseerde vervoersmethoden hetzij collectief vervoer (carpoolen, pendelbussen) bij zijn werknemers te promoten. Mogelijkheden zijn: 



Financiële stimuli: o Terugbetalen openbaar vervoer; o Vergoeden van het gebruik van huurfietsen (bvb. bluebike); Sensibilisatie: o Duidelijke communicatie over het vervoersaanbod; o Organiseren van een carpooldag; o Deelnemen aan een Fietsdag.

De uitvoering van deze maatregelen zijn gezien het vrij beperkt aantal werknemers (ca. 121 gepland) echter minder dwingend.

NV Enviro+

november 2014

275

Definitief MER

NV Cargill Gent

12.5 Overige disciplines 12.5.1 Bodem en grondwater 12.5.1.1 Referentiesituatie De milieueffecten op de referentiesituatie delen topografie, pedologie en geologie en erosie zijn neutraal gezien deze niet uitzonderlijk zijn (0). De bodemen grondwaterkwaliteit bij NV Cargill te Gent wordt voldoende opgevolgd. NV Cargill te Gent voert overeenkomstig het bodemdecreet de vereiste periodieke oriënterende bodemonderzoeken uit. Indien een nieuwe bodemverontreiniging wordt vastgesteld waarvoor de zelfstandige saneringsplicht geldt, zullen hiervoor overeenkomstig het bodemdecreet de vereiste maatregelen worden genomen. Er kan dan ook gesteld worden dat de risico’s op het ontstaan van bodemen grondwaterverontreiniging t.g.v. de exploitatie van zogenaamde risico-inrichtingen afdoende beheerst zijn en geen verder onderzoek vereisen. 12.5.1.2 Toekomstige situatie De toekomstige situatie omvat de voorziene uitbreiding van productiecapaciteit en bijhorende opslagcapaciteiten. De installaties zullen gebouwd worden op de vroegere bloemafdeling, die nu niet 3 meer verhard is. Het grondverzet wordt ingeschat op 13.155 m voor de gebouwen en infrastructuur samen. Voor zover voldaan wordt aan de betrokken regelgeving van het grondverzet zijn de effecten beperkt tot niet relevant (0). Gezien het huidige gebruik van het terrein en de type ondergrond (droge zandbodem), kan het effect op bodemverdichting als verwaarloosbaar worden beschouwd. Gezien de werken plaatsvinden op gronden die reeds hun vroeger profiel in min of meerdere mate hebben verloren is het uiteindelijk effect op profielverstoring beperkt tot niet relevant (0). De mogelijke gevolgen inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd (0 tot -). Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel, vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. De voorziene werken gebeuren in voor milieubelastende industrie bestemd gebied zodat het huidige bodemgebruik niet wijzigt. Er wordt voor de aanleg van de skimpit en de ondergrondse tanks een bronbemaling voorzien. Het water wordt geloosd naar het eigen lozingspunt op de Moervaart. Dit betekent dat gedurende de aanlegfase het bodemvochtregime tijdelijk zal worden verstoord. Gedurende die periode kan dit als beperkt negatief worden beoordeeld. Uit het bodemonderzoek blijkt dat de aanwezige restverontreinigingen in het grondwater op het terrein beperkt en onder controle zijn, zodat er geen direct gevaar is dat er ten gevolge van de bemalingen verontreinigingen worden gemobiliseerd. Gezien de afstand tot grondwaterwinningen, zal het effect niet relevant zijn. De voorziene uitbreidingen zullen mits het respecteren van voorzorgsmaatregelen geen impact hebben op bodemen grondwaterkwaliteit en – kwantiteit.

12.5.2 Fauna en flora Rekening houdend met de ligging van de natuurgebieden, zou een mogelijke impact op het meest nabij gelegen natuurgebied zich dan ook enkel kunnen voordoen via atmosferische emissies. Impact via geluid of licht kan immers uitgesloten worden, enerzijds omwille van de afstand en anderzijds omwille van het veelvoud aan geluids- en lichtbronnen die zich tussen het bedrijf en het meest nabije natuurgebied bevinden.

NV Enviro+

november 2014

276

Definitief MER

NV Cargill Gent

Uit de discipline lucht blijkt dat zowel in de huidige situatie als in de toekomstige situatie op basis van dispersiemetingen en rekening houdende met de afstand tot de dichtstbijzijnde natuurgebieden, het effect als neutraal kan worden beschouwd. Op basis van de gegevens uit deel water, blijkt dat de impact neutraal tot beperkt is. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het afvalwater weinig acuut toxisch is, waarbij meest gevoelige organisme Daphnia is. De impact kan bijgevolg als beperkt negatief worden beoordeeld.

12.5.3 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Cargill NV is gelegen aan de rand van de Gentse Kanaalzone (oostelijke zijde). Het betreft hier dus een ligging in een reeds “verstoord” gebied. Het zicht wordt hier bepaald door aan de ene zijde de talrijke bedrijven en aan de andere zijde de 3 omliggende waterlopen Rodenhuizedok, Moervaart en Zeekanaal Gent-Terneuzen. In de aanpalende straten bevinden zich geen woningen. De dichtstbijzijnde woningen bevinden zich in Doornzele Dries (ca. 800 m ten westen) en de dorpskern van Sint-Kruis-Winkel en Desteldonk. Het uitzicht van de installaties van NV Cargill zelf veroorzaakt als onderdeel van een groter geheel geen specifieke hinder in dit gebied, en ook niet t.o.v. de dichtst bijgelegen woongebieden. De uitbreiding met de nieuwe installaties gebeurt tevens vlakbij de reeds bestaande installaties waardoor de visuele impact niet sterk zal veranderen (0 tot -). Uit de bespreking van de discipline lucht en rekening houdende met de ligging van NV Cargill in industriegebied en de afstand tot beschermde monumenten, zal de impact van luchtemissies (stikstofoxiden en zwaveldioxide) als neutraal kunnen worden beschouwd.

12.5.4 Andere aspecten 12.5.4.1 Energie Cargill gebruikt 3 verschillende vormen basisenergie, namelijk gasolie voor heftrucks en noodgeneratoren, hoogcalorisch aardgas en elektriciteit. Deze vormen worden ofwel rechtstreeks ingezet (bv. verwarming van gebouwen) ofwel gebruikt om een tweede ‘energiedrager’ te creëren, zoals perslucht, stoom en warm water. Het totale energieverbruik bedroeg in 2013 > 1,2 PJ. Het bedrijf is bijgevolg energie-intensief. Door de omvang van Cargill is het energieverbruik hoger dan de grens van 0,5 PJ. Cargill neemt deel aan het Benchmarking convenant. Door de uitbreiding van Cargill NV, conform dit MER, zal ook het energieverbruik toenemen. Het verbruik van gasolie zal naar de toekomst toe beperkt blijven. Het primair energieverbruik van elektriciteit wordt in de toekomst geschat op 0,812 PJ. De totale warmteof stoomproductie zal 1,306 PJ bedragen. In functie van de milieuvergunningsaanvraag, waarvan dit MER een bijlage zal vormen, moet bijgevolg door Cargill NV ook een energiestudie opgesteld worden. De opmaak van deze energiestudie loopt tegelijkertijd met de opmaak van dit MER. De energiestudie zal onderzoeken of energie-efficiëntere installaties beschikbaar zijn op de markt en of er maatregelen zijn, die extra kunnen genomen worden, om de energie-efficiëntie van de inrichting te verhogen. Daarom maakt de energetische evaluatie van het voorliggende project niet het voorwerp van deze MER uit. 12.5.4.2 Licht, warmte en stralingen De installaties worden ’s nachts verlicht omtrent veiligheid. De nieuwe installaties en gebouwen zullen ook ’s nachts worden verlicht. Ook de wegverlichting op het terrein zal worden uitgebreid. Gelet op de ligging van Cargill in de Gentse Kanaalzone, zal de bedrijfsverlichting van Cargill specifiek op zich

NV Enviro+

november 2014

277

Definitief MER

NV Cargill Gent

geen directe hinder of effecten veroorzaken. Bovendien wordt het aspect van efficiënte verlichting mee opgenomen in het luik energiebeleid van de firma. 12.5.4.3 Afval en hulpstoffen De huidige activiteiten van NV Cargill, geven aanleiding tot het ontstaan van specifieke afvalstromen. De belangrijkste afvalstromen zijn concentraat indamper, filteraarde, afvalwater biodiesel en olieraffinage, reinigingsresiduen, gums, … Verder zijn er nog niet-bedrijfsspecifieke afvalstromen (papierafval, hout, afvalolie, …) en restafval. De opslag van afvalstoffen in de toekomstige situatie zal gelijkaardig zijn. De tonnages van de ontstane afvalstoffen zullen wel toenemen. Cargill NV maakt in de verschillende afdelingen ook gebruik van hulpstoffen zoals hexaan, NaOH, fosforzuur, bleekaarde, … Wat de toekomstige situatie betreft, zullen voor de crush en semiraffinage de verbruiken van de hulpstoffen evenredig toenemen. Voor de foodraffinage is er een bijkomend verbruik (nl. nieuw proces).

NV Enviro+

november 2014

278

Definitief MER

NV Cargill Gent

13. Niet-technische samenvatting Zie apart document.

NV Enviro+

november 2014

279

Definitief MER

NV Cargill Gent

14. Geraadpleegde bronnen                

Enviro consult (2006). MER Cargill NV Gent Gysels H et al. (1993). De landschappen van Vlaanderen en Zuidelijk Nederland, een landschapsecologische studie, Garant, Leuven, Apeldoorn, 414 pp. Het provinciaal ruimtelijk structuurplan – herziening PRS 2012 i Odournet (2011), Evaluatie van de geursituatie bij Cargill NV te Gent, februari 2011. ii Odournet (2011), Olfactometrische en chemische analyses bij Cargill NV ter evaluatie en/of selectie luchtbehandelingssystemen, april 2011. iii Olfascan (2013), Opvolging wasser perserij na aanpassing waswater, januari 2013. Instituut voor natuurbehoud. Biologische waarderingskaart, versie 2 – lijst van de karteringseenheden. IPPC (20006). BREF Emissions from storage IPPC (2005). BREF Voedingsmiddelen en zuivel iv Olfascan (2013), Modellering verschillende scenario’s voor Cargill Gent op basis van olfactometrische metingen, oktober 2013. milieujaarprogramma 2013 – Stad Gent Oriënterend bodemonderzoek door Ecolas nv (10/07/2006) Oriënterend bodemonderzoek door Ecolas nv (17/06/2004) v Olfascan (2013), Modellering verschillende scenario’s voor Cargill Gent op basis van olfactometrische metingen, oktober 2013. vi Universiteit Gent (1998), meetrapport deodorizer Izegem. vii Enviroplus (2014), Evaluatierapport emissiereductiemaatregelen voor diffuus stof, maart 2014.

dov.vlaanderen.be www.anb.be www.emis.vito.be www.geopunt.be www.google.be www.lne.be www.mina.be www.vismilieuinfo.be www.vmm.be ter beschikking gestelde gegevens door het bedrijf: VMM aangiftes IMJV Bouwvergunningen Emissiemetingen Milieuvergunningen Processchema’s Verbruiken van grondstoffen, energie en brandstoffen Productiecijfers Jaarlijkse opgestelde stofverslagen

NV Enviro+

november 2014

280

Definitief MER

NV Cargill Gent

15. LIJST VAN AFKORTINGEN °C

graden Celsius

µm

micro meter

a.d.

aerodynamische diameter

ADR

Europees verdrag betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg

art.

artikel

AWS

Air Water Separator

B.Vl. Reg.

Besluit Vlaamse Regering

BBI

Belgische Biotische Index

BBO

Beschrijvend Bodemonderzoek

BBT

Best Beschikbare Technologie

BKG

broeikasgasinrichting

BKN

basiskwaliteitsnormen

BPA

bijzonder plan van aanleg

BREF

BAT reference

BS

Belgisch Staatsblad

BSD

Bodemsaneringsdeskundige

BSN

Bodemsaneringsnorm

BTEX

benzeen, tolueen, ethylbenzeen, xyleen

bv.

bijvoorbeeld

BZV

Biologische zuurstof vraag

C

Celsius

ca.

circa

CBS

College van Burgemeester en Schepenen

CZV

Chemische zuurstof vraag

d.i.

dit is

d.m.v.

door middel van

d.w.z.

dit wil zeggen

dB

decibel

DC

Droeger - Koeler

dd.

de dato

DOTA

meeldroger koeler

ds of DS

droge stof

DT

Desolventiser Toaster

EAEB

Ernstige Aanwijzing voor een Ernstige Bedreiging

NV Enviro+

november 2014

281

Definitief MER

NV Cargill Gent

EEG

Europese Economische Gemeenschap (nu: Europese Unie)

EG

Europese Gemeenschap (nu: Europese Unie)

Egw

emissiegrenswaarde

EKP

Europees Klimaatprogramma

enz.

enzovoort

EOX

extraheerbare organohalogenen

ESR

Eurosilo Rodenhuize Terminal

EU

Europese Unie

GHS

Groene Hoofdstructuur

GNOP

Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan

GRUP

Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan

GS

Indelingscriterium

GWW

grondwaterwinning

ha

hectare

HD

hoge druk

IFDM

Immissie Frequentie Dispersie Model

i.f.v.

in functie van

i.v.m.

in verband met

IC

inhibitie concentratie

IE

inwonerequivalenten

IFDM

Immissie frequentie distributie model

IPPC

Integrated prevention en pollution control

ISO

International Standard Organisation

IVON

integraal verwevings- en ondersteunend netwerk

K

Kelvin

K.M.O.

Kleine en Middelgrote Ondernemingen

KB

Koninklijk Besluit

km

kilometer

km²

vierkante kilometer

KMI

Koninklijk Meteorologisch Instituut

KRLW

Kaderrichtlijn Water

KVE/l

Kolonievormende eenheden per liter

kW

kilowatt

KWS

koolwaterstof

kWth

kilowatt thermisch (warmtevermogen)

l

liter

LD

lage druk

LP('en)

lozingspunt(en)

NV Enviro+

november 2014

282

Definitief MER

NV Cargill Gent

LNE

Leefmilieu Natuur en Energie

LS

laagspanningsruimte

LSO

Linkerscheldeoever

Lsp

specifiek geluid van de inrichting

m

meter

m.b.t.

met betrekking tot

MBR

Membraanreactor

MER

milieu-effectrapport

MINA-plan

Milieubeleidsplan en Natuurontwikkelingsplan voor Vlaanderen

MIRA

Milieu- en natuurrapport

Mo

motor

mv

maaiveld

MW

Mega watt (10 watt)

MWth

Mega watt thermisch (warmtevermogen)

NBN

Normes Belges - Belgische Normen

NFPA

National Fire Protection Association

nl.

namelijk

NMVOS

Niet methaan vluchtige organische stoffen

N-O

noordoosten

NOG

van nature overstroombare gebieden

NV

naamloze vennootschap

o.b.v.

op basis van

o.i.

ons inziens

o.m.

ondermeer

o.v.

onder voorbehoud

OBO

Oriënterend Bodemonderzoek

opm.

opmerking

OTG

Oil Tanking Ghent

ou

oudor units

OVAM

Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij

OVR

omgevingsveiligheidsrapport

P

Percentiel

P/V

pressure/vacuüm

Pa

Pascal

PAK

Polycylische Aromatische Koolwaterstoffen

PAM

Primaire Amoeben-Meningo-encephalitis

PB

peilbuis

PCB

polychloorbifenyl(en)

NV Enviro+

6

november 2014

283

Definitief MER

NV Cargill Gent

PCT

polychloorterfenyl(en)

pH

zuurtegraad

PIO

Prati Index voor zuurstofverzadiging

PJ

Peta Joule (10

pK

paardekracht

PLC

Programmeerbaar Logisch Controlesysteem

PM

Particulate Matter

PM10

Particulate Matter 10 µm

POP

persistente organische polluenten

ppm

parts per million

PW

personenwagen

PW

personenwagen

RENLO

Richtinggevende effluent norm voor lozing in oppervlaktewater

REN

Richtinggevende effluent norm

resp.

respectievelijk

RID

Regulations concerning the international carriage of dangerous goods by rail

RL

Richtlijn

RO

Reversed osmose

ROG

recent overstroomde gebieden

RSV

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

RVS

Roestvast staal

RWZI

rioolwaterzuiveringsinstallatie

SAP

standaardanalysepakket

SBZ-H

speciale beschermingszone (i.k.v. habitatrichtlijn)

sect.

sectoraal

SPS

Soy Protein Solutions

ST

stookinstallatie

SWA

samenwerkingsakkoord

SWS

Solvent Water Separator

t

ton

t.e.m.

tot en met

t.o.v.

ten opzichte van

tkm

ton-kilometer

TMVW

Integraal waterbedrijf

TNO

Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek

TP

tankpark

TV

Technisch Verslag

u

uur

NV Enviro+

15

Joule)

november 2014

284

Definitief MER

NV Cargill Gent

V

Volt

VEN

Vlaams Ecologisch Netwerk

VER

verhandelbare emissierechten

Vlarema

Vlaams Reglement inzake duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen

Vlarebo

Vlaamse Reglement inzake bodemsanering

Vlarem I

Vlaams Reglement inzake milieuvergunningen

Vlarem II

Vlaams Reglement inzake milieuvoorwaarden

VLM

Vlaamse Landmaatschappij

VMM

Vlaamse MilieuMaatschappij

VOS

Vluchtige organische stoffen

VR

veiligheidsrapportage

VW

vrachtwagen

WKK

Warmte Kracht Koppeling

Z

zuiden

ZS

Zwevende stoffen

ZS A en B

zaadsilo A en B

Z-W

zuidwesten

Zw

zwakke weggebruiker

98 P

waarde zodanig dat 98% van de metingen lager is dan deze waarde en 2% hoger

NV Enviro+

november 2014

285

Definitief MER

NV Cargill Gent

16. Verklarende woordenlijst



 

  



 

    

 

   

APA: Algemeen Plan van Aanpak; getekend plan dat door de gemeentelijke overheid wordt opgesteld en dat het ganse grondgebied van de gemeente ordent. Dit plan zal vervangen worden door of geïntegreerd worden in gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen. ASP: avondspits AWV: Afdeling Wegen en Verkeer; door de omvorming ‘beter bestuurbaar beleid’ omgezet naar Agentschap Infrastructuur binnen het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) Bemaling: afpomping van water om het grondwaterniveau plaatselijk te verlagen zodat funderingswerken in droge grond kunnen uitgevoerd worden B-horizont: verwerings- of aanrijkingshorizont die in de bodem aanwezig is Bleekaarde: een kleisoort met een zeer poreuze structuur en groot inwendig oppervlak, ideaal als adsorptiemiddel. Kan gebruikt worden in raffinage en ontkleuring van grondstoffen BPA: Bijzonder Plan van Aanpak; plan dat door de gemeentelijke overheid wordt opgesteld en dat een beperkt deel van het grondgebied ordent. Dit type plan zal vervangen worden door of geïntegreerd worden in gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen. Crush: verpulveren Cumulatief effect: gezamenlijk effect van verschillende vormen van verontreiniging en aantasting van het milieu, waarbij de gevolgen van elke vorm van verontreiniging afzonderlijk niet ernstig zijn, doch de verschillende vormen tesamen wel Decantatie: een scheidingsmethode, waarbij een mengsel van twee stoffen die een verschillende dichtheid hebben en niet in elkaar oplossen worden gescheiden. Desodorisatie: ontdoen van geur en smaakstoffen Desolventiser toaster: installatie om hexaan te scheiden van het oliemeel. Desolventisering: scheiden van hexaan (solvent) van het residue DHM: Digitaal HoogteModel Vlaanderen; dit is een geografisch raster van een gebied (ic Vlaanderen) waarbij de inhoud van elke rastercel de hoogte van het terrein op die plaats weergeeft. DWA: Droog Weer Afvoer (= afvalwater dat via rioleringsstelsel wordt afgevoerd) Effectbeoordeling: aarde-oordeel van de effecten die optreden ten gevolge van een geplande situatie uitgedrukt in kwalitatieve of kwantitatieve termen, zodanig dat de besluitvormer en de bevolking zich objectief kunnen inlichten over de ernst van de effecten Emissie: uitstoot van stoffen, hier contaminanten, in de omgevingslucht Extractie: proces om stoffen te scheiden op basis van zijn chemische eigenschappen Fauna: aanwezige diersoorten Flora: aanwezige plantensoorten Foodgrade: bestemd voor voedingsindustrie

NV Enviro+

november 2014

286

Definitief MER

 





     



 





NV Cargill Gent

Fosfolipiden: zijn fosfaat bevattende vetachtige stoffen die in levende cellen worden aangetroffen Freatische grondwaterlaag: Grondwater dat niet onder druk staat. Watervoerende laag die onderaan begrensd is door een ondoorlatende laag en bovenaan tot aan het maaiveld reikt. De nuttige neerslag percoleert tot aan de grondwaterspiegel en vult de verzadigde zone aan. Wijzigingen van de grondwaterspiegel vinden plaats onder normale atmosferische druk; het grondwater staat via open poriën verticaal in direct contact met de atmosfeer. GIS: Geografisch Informatie Systeem; een informatiesysteem waarmee (ruimtelijke) gegevens/informatie over geografische objecten kunnen worden opgeslagen, beheerd, bewerkt, geanalyseerd en/of gepresenteerd Grondwaterkwetsbaarheid: De grondwaterkwetsbaarheid van een gebied is een code die het risico op verontreiniging van het grondwater in de bovenste watervoerende laag, ten gevolge van activiteiten die aan het grondoppervlakte plaatsvinden, aangeeft (overeenkomstig de grondwaterkwetsbaarheidskaarten van het Vlaams Gewest). Habitat: een door specifieke abiotische en biotische factoeren bepaald milieu waarin een soort tijdens een van de fasen van zijn biologische cyclus leeft HCOV: Hydrogeologische Codering Ondergrond Vlaanderen, hiermee worden codes toegekend aan de hydrogeologie van Vlaanderen Hexaan: organisch oplosmiddel dat o.m. gebruikt worden om plantaardige oliën te winnen Immissie: concentratie van een bepaalde contaminant in de omgevingslucht Koolzaad: een een- of tweejarige plant gelijkend op rappzaad. De olie wordt gewonnen uit de zaden van koolzaad LA95,T: het A-gewogen geluidsdrukniveau dat gedurende 95 % van de observatieperiode T wordt overschreden. Het is een maat voor het overwegend heersende achtergrondgeluidsniveau. LAeq,T: het A-gewogen equivalent geluidsniveau is een maat voor het beschouwde fluctuerende geluid. De discontinue geluidsbelasting gedurende een periode T wordt omgerekend naar het niveau van een continue geluid met dezelfde geluidsbelasting. LAN,T: het A-gewogen geluidsdrukniveau dat gedurende N % van de observatieperiode T wordt overschreden Lden: Lday-evening-night : equivalente geluidmaat die in een EU-richtlijn voor omgevingsgeluid wordt voorgesteld voor het geluid van het wegen railverkeer, de luchtvaart en de industrie. In deze geluidmaat worden de geluidniveaus in de avond (4 uur) en nacht (8 uur) opgehoogd met 5 respectivelijk 10 dB(A) en, gewogen naar duur van de etmaalperiode, opgeteld bij het niveau tijdens de dagperiode (12 uur). Er is ook een afgeleide L*den die tevens rekening houdt met de werkelijke hinder van de geluidsbron. Leemte in de kennis: onzekerheidsfactor inherent aan toekomstprognoses, onzekerheden inherent aan de gebruikte voorspellingsmethoden, onzekerheden ten gevolge van de huidige stand van het wetenschappelijk onderzoek, technisch moeilijk te voorspellen fenomenen, informatieleemten of met betrekking tot ontbreken van gegevensoverdracht Milderende maatregel: maatregel die voorgesteld wordt om nadelige milieu-effecten van het geplande project te vermijden, te beperken en/of zoveel mogelijk te

NV Enviro+

november 2014

287

Definitief MER

 

 

    

   

NV Cargill Gent

verhelpen Miscella: olie & hexaan mengsel Ontwikkelingsscenario: beschrijft de evolutie van het studiegebied in de toekomst, rekening houdend met de autonome evolutie van het gebied en met de evolutie o.i.v. plannen en beleidsopties PM10: stofdeeltjes (particulate matter) kleiner dan 10 µm RUP: Ruimtelijk UitvoeringsPlan; getekend plan dat de bestemming van gronden en eigendommen vastlegt of/en dat de inplanting van de constructies in de verschillende kavels vaststelt (ordeningsplan). Op termijn komen dergelijke plannen in de plaats van de gewestplannen, algemenen en bijzondere plannen van aanleg. Er komen ruimtelijke uitvoeringsplannen op gewestelijk (V-RUP), provinciaal (P-RUP) en gemeentelijk (G-RUP) niveau. RWA: RegenWaterAfvoer SBZ-H: Speciale BeschermingsZone, afgebakend in het kader van de Europese Habitatrichtlijn SBZ-V: Speciale BeschermingsZone, afgebakend in het kader van de Europese Vogelrichtlijn Semiraffinage: de ruwe olie bewerken tot basisgrondstof voor ondermeer biodiesel Seveso-bedrijf: bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van de behandeling, de productie, het gebruik of de opslag van gevaarlijke stoffen (bijvoorbeeld raffinaderijen, petrochemische vestigingen, chemische fabrieken, aardoliedepots, opslagplaatsen voor explosieve stoffen) Significant effect: Betekenisvol effect Studiegebied: het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van de milieueffecten en afhankelijk is van de invloedssfeer van de milieueffecten Transesterificatie: bewerking in organische chemie, waarin de alkylgroep van een ester wordt vervangen door die van een alcohol WKK: een energetisch proces dat kan bijdragen tot het reduceren kan de exergieverliezen bij de productie van warmte. Hierbij wordt warmte en elekctriciteit in eenzelfde installatie opgewekt.

i

Odournet (2011), Evaluatie van de geursituatie bij Cargill NV te Gent, februari 2011. Odournet (2011), Olfactometrische en chemische analyses bij Cargill NV ter evaluatie en/of selectie luchtbehandelingssystemen, april 2011. iii Olfascan (2013), Opvolging wasser perserij na aanpassing waswater, januari 2013. iv Olfascan (2013), Modellering verschillende scenario’s voor Cargill Gent op basis van olfactometrische metingen, oktober 2013. v Olfascan (2013), Modellering verschillende scenario’s voor Cargill Gent op basis van olfactometrische metingen, oktober 2013. vi Universiteit Gent (1998), meetrapport deodorizer Izegem. vii Enviroplus (2014), Evaluatierapport emissiereductiemaatregelen voor diffuus stof, maart 2014. ii

NV Enviro+

november 2014

288

Niet-technische samenvatting Cargill NV Moervaartkaai 1 – 9042 Desteldonk (Gent) 19-11-2014

Team van deskundigen: - extern: M. Messiaen, V. Mampaey, I. Dauwe, M. Bauwens, L. Muyshondt - intern: S. Ghekiere, G. Sandrap, M. Verburg, K. Vanderhoydonck, F. Van der Knaap

NV Enviro+

mei 2014

0

MER Niet-technische samenvatting

NV Cargill Gent

INHOUDSTAFEL 1

INLEIDING ........................................................................................................................................ 2

2

DOELSTELLING EN VERANTWOORDING VAN HET PROJECT ................................................ 2

3

2.1

ALGEMEEN .................................................................................................................................. 2

2.2

TOETSING AAN DE MER-PLICHT .................................................................................................... 3

PROJECTBESCHRIJVING .............................................................................................................. 3 3.1

SITUERING ................................................................................................................................... 3

3.2

BESCHRIJVING VAN HET PRODUCTIEPROCES.................................................................................. 5

3.2.1 3.2.1.1

Voorbereiding ............................................................................................................... 5

3.2.1.2

Extractie ....................................................................................................................... 6

3.2.1.3

Semiraffinage ............................................................................................................... 7

3.2.1.4

Biodieselplant ............................................................................................................... 8

3.2.1.5

Productiecapaciteit ....................................................................................................... 9

3.2.2

3.3 4

Toekomstige situatie ......................................................................................................... 9

3.2.2.1

Geplande uitbreiding .................................................................................................... 9

3.2.2.2

Productiecapaciteit ..................................................................................................... 10

ALTERNATIEVEN......................................................................................................................... 11

MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN ............................................................. 12 4.1

OPPERVLAKTEWATER................................................................................................................. 13

4.2

LUCHT ....................................................................................................................................... 15

4.3

GELUID...................................................................................................................................... 17

4.4

MENS ........................................................................................................................................ 18

4.4.1

Gezondheidsrisicoanalyse .............................................................................................. 18

4.4.2

Mobiliteit .......................................................................................................................... 20

4.5

OVERIGE DISCIPLINES ................................................................................................................ 21

4.5.1

Bodem en grondwater ..................................................................................................... 21

4.5.2

Fauna en flora ................................................................................................................. 22

4.5.3

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ........................................................... 22

4.5.4

Andere aspecten ............................................................................................................. 23

4.6 5

Huidige situatie.................................................................................................................. 5

4.5.4.1

Energie ....................................................................................................................... 23

4.5.4.2

Licht, warmte en stralingen ........................................................................................ 23

4.5.4.3

Afval en hulpstoffen .................................................................................................... 23

GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN ......................................................................................... 24

CONCLUSIE ................................................................................................................................... 24

NV Enviro+

oktober 2014

1


NV Cargill Gent

1 Inleiding Dit is de niet-technische samenvatting van een milieueffectrapport, m.a.w. een beknopte samenvatting van het eigenlijke milieueffectrapport bestemd voor publiek en belanghebbenden. Een milieueffectrapport is een openbaar document waarin de milieueffecten van een planproces of project en de eventuele alternatieven voor dat planproces of project, worden onderzocht. Het milieueffectrapport beslist niet of het project een vergunning krijgt, dit wordt beslist door de vergunningverlener die hierbij rekening houdt met milieueffectrapport. De niet-technische samenvatting heeft als doel om aan publiek en belanghebbenden de relevante informatie uit het milieueffectrapport van het project of plan te communiceren en hiermee de publieke participatie in het vergunningsproces te bevorderen. Voor de uitgebreide technische informatie moet u het eigenlijke milieueffectrapport raadplegen.

2 Doelstelling en verantwoording van het project 2.1 Algemeen Cargill NV is een internationale onderneming met verschillende vestigingen in de Benelux. De vestiging in Gent is gelegen aan de Moervaartkaai 1 te 9042 Gent. In deze vestiging worden ruwe plantaardige olie en meel geproduceerd uit zaden (sojabonen en koolzaad). De huidige basismilieuvergunning voor de activiteiten van Cargill NV te Gent dateert van 12/04/2007 en eindigt op 11/04/2027. In het bedrijf te Gent wordt op basis van sojabonen door extractie met hexaan sojaolie, sojaschroot en sojapellen (Mill Run) geproduceerd. Naast sojabonen wordt in de crush-installatie ook koolzaad verwerkt tot meel en ruwe olie waaruit dan biodiesel geproduceerd wordt. Om bijkomend koolzaad te kunnen verwerken zijn bij Cargill NV een aantal aanpassingen aan de installatie uitgevoerd. Bijkomend werd ook een semi-raffinage en biodieselinstallatie voorzien. Hiervoor werd in 2006 reeds een MER opgemaakt. De biodieselinstallatie zelf is eigendom van de joint venture Bioro NV (bestaande uit Biodiesel Holding NV, Cargill bvba en Vanden Avenne NV). De semi-raffinage, de crushafdeling en de nevenactiviteiten zijn eigendom van Cargill NV te Gent. Cargill exploiteert alle installaties. Het milieueffectrapport wordt uitgevoerd in kader van de aanvraag tot uitbreiding van de huidige milieuvergunning. Het bedrijf voorziet in een uitbreiding van de crush-activiteiten en de semi-raffinage. Cargill NV te Gent is momenteel vergund voor de productie van plantaardige oliën/vetten met een productiecapaciteit van 400.000 ton ruwe olie/jaar in de crushafdeling en 450.000 ton semigeraffineerde olie/jaar in de semi-raffinage (rubriek 45.17.1 uit de lijst in bijlage I van Vlarem I), welke ze wensen uit te breiden tot maximum 700.000 ton olie/jaar in de crushafdeling en 760.000 ton olie/jaar bij de semi-raffinage. Een deel van de semi-geraffineerde olie zal verder geraffineerd worden om uiteindelijk food-grade olie te bekomen. Er wordt in die zin een bleking en desodorisatie bijgebouwd voor een jaarcapaciteit van 330.000 ton per jaar (olie) naast de huidige semi-raffinage. Eveneens wordt een bijkomende gasturbine gebouwd, naast de bestaande stoomturbine. Er wordt geen uitbreiding gevraagd van de biodieselinstallatie.

NV Enviro+

oktober 2014

2


NV Cargill Gent

Voor de geplande uitbreidingen/wijzigingen dient een milieu- en stedenbouwkundige vergunningsaanvraag ingediend te worden. Voor de MER-plichtige activiteiten dient bij elke vergunningsaanvraag een goedgekeurd milieueffectrapport (MER) gevoegd te worden.

2.2 Toetsing aan de MER-plicht Cargill NV te Gent is vergund voor het vervaardigen van plantaardige oliën/vetten met een productiecapaciteit van 850.000 ton per jaar (400.000 ton in de crushafdeling – 450.000 ton in de semi-raffinage). Voor deze activiteiten en de biodieselinstallatie werd in 2006 reeds een MER opgemaakt. Het bedrijf wenst echter de huidige activiteiten (crush en semi-raffinage) uit te breiden. Op basis van de productiecapaciteit van het bedrijf vallen de geplande wijzigingen/uitbreiding onder toepassing van de bijlage II van het MER-besluit (rubriek 7a en rubriek 13), waarvoor een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van de project-milieueffectrapportage plicht kan worden opgesteld. Door het feit dat de MER in het verleden meer dan 5 jaar oud is, werd in samenspraak met de dienst Mer en de overige bevoegde instanties geopteerd om een project-MER te laten opmaken, in plaats van een ontheffingsdossier. Het MER maakt deel uit van de aanvraag tot uitbreiding/wijziging van de milieuvergunning, welke zal ingediend worden bij de Deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen. Het MER zal aangeven welke effecten kunnen verwacht worden en waar nodige milderende of compenserende maatregelen voorstellen. Dit MER en vooral de synthese van de positieve en negatieve effecten evenals de voorgestelde milderende maatregelen, dienen als hulp bij het beslissingsproces betreffende de milieuvergunningsaanvraag.

3 Projectbeschrijving 3.1 Situering NV Cargill Gent is gelegen aan de Moervaartkaai 1 in Desteldonk, deelgemeente van Gent, op ca. 7,5 km van de Nederlandse grens. De ligging op het stratenplan is weergegeven in Figuur 1.

NV Cargill Gent

Figuur 1 Situering projectgebied op stratenplan (bron: geopunt Vlaanderen)

NV Enviro+

oktober 2014

3


NV Cargill Gent

Het bedrijfsterrein van NV Cargill Gent is gelegen tussen 3 straten, namelijk ten noorden Oudetragel, ten oosten Pleitstraat en ten zuiden Moervaartkaai. Het bedrijf is bovendien gelegen tussen 3 waterlopen zijnde ten noorden het Rodenhuizedok, ten zuiden de Moervaart en ten westen het Zeekanaal Gent-Terneuzen. Een uittreksel uit het gewestplan Gentse en Kanaalzone (K.B.14/09/1977), met de situering van NV Cargill Gent, wordt weergegeven in Figuur 2. Het bedrijf is volgens het gewestplan gelegen in gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven (paars ingekleurd).

NV Cargill Gent

Figuur 2 Gewestplan in de omgeving van het projectgebied (bron: agiv)

De inrichting situeert zich tevens binnen de grenzen van het gewestelijk RUP ‘Afbakening Zeehavengebied Gent’ (M.B. 15/07/2005). De inrichting is echter volgens het RUP niet ingekleurd waardoor geen stedenbouwkundige voorschriften werden vastgelegd. De bestaande bestemmingsen inrichtingsvoorschriften blijven onverminderd van toepassing. Het aanliggende gebied rond het bedrijf is bestemd als industriegebied, tevens voor zeehaven- en watergebonden bedrijven. In de directe omgeving van het bedrijf zijn quasi alle percelen bebouwd met bedrijven. Ten noordoosten bevindt zich landschappelijk waardevol agrarisch gebied, waarvan een deel van het agrarisch gebied bestemd is als reservegebied voor industriële uitbreiding. Volgens het gewestplan situeert het dichtstbijzijnde natuurgebied zich op een 800-tal meter. Volgens het RUP doet deze strook dienst als een zone voor permanente ecologische infrastructuur, meer bepaald voor de aanleg, de ontwikkeling en het beheer van de waterloop. In de aanpalende straten bevinden zich geen woningen. De dichtstbijzijnde woningen bevinden zich in Doornzele Dries (ca. 800 m ten noordwesten). Dit woongebied wordt gescheiden van de industriezone door het Zeekanaal Gent-Terneuzen. Op ca. 4 km ten noorden en 4 km ten zuidwesten van het bedrijfsterrein liggen respectievelijk de woonzones van Ertvelde en Evergem. Verder ten noordoosten en ten zuiden van het bedrijfsterrein bevinden zich op ca. 2 km woonzones met landelijk karakter (Mendonk, Sint-Kruis-Winkel en Desteldonk). Rond deze woonzones zijn groene bufferzones voorzien. Bij de opmaak van het MER wordt rekening gehouden met de / het bestaande en in ontwikkeling zijnde wetgeving en beleid.

NV Enviro+

oktober 2014

4


NV Cargill Gent

3.2 Beschrijving van het productieproces 3.2.1

Huidige situatie

Cargill NV te Gent is een soja- en koolzaadverwerkend bedrijf. Het bedrijf beschikt daarvoor over een crush-installatie, waar alternerend sojabonen of koolzaad kunnen gecrushed worden, een semiraffinage en een biodieselinstallatie. Momenteel werken bij Cargill NV te Gent ca. 107 werknemers (ca. 48 arbeiders en 56 bedienden). Bij Cargill NV zijn volgende deelprocessen te onderscheiden:  Voorbereiding  Extractie  Semi-raffinage  Biodieselplant Hierna wordt een overzicht gegeven van de verschillende productiestappen binnen het bedrijf.

3.2.1.1

Voorbereiding

Lossen en opslag Koolzaad wordt meestal met schepen aangevoerd. Een kleine hoeveelheid wordt per trein aangevoerd en per vrachtwagen. Het naburige overslagbedrijf ESR (Eurosilo Rodenhuize Terminal ), verzorgt het lossen van de goederen en overslag naar de 8 zaadsilo’s, grondstoffensilo’s van Cargill NV. Reiniging en droging Vanuit de voorraadsilo’s wordt het koolzaad via transportelementen aangevoerd naar de reiniging. Met behulp van ziften worden de grove en fijne onreinheden verwijderd. De installatie is dezelfde voor soja, aangepast naar het verschil in grootte van de korrel. Het zaad komt voor in verschillende vochtgehaltes (6-10%) waarbij het ideale vochtgehalte voor verwerking lager dan 8 % is. Zaad met te hoog vochtgehalte wordt voorgedroogd in de zaaddroger. Hier wordt het zaad gedroogd met lucht, die opgewarmd wordt met aardgasbranders. Na het drogen wordt het zaad terug afgekoeld voor opslag. De grove bestanddelen worden ofwel opgevangen in containers, en als graanafval afgevoerd naar een erkende verwerker, ofwel terug in het proces gebracht. Voorbereiding, pelinstallaties en persen  Sojabonen Vanuit de silo’s worden de bonen getransporteerd naar de verwerkingsbalans. Na weging worden ze gebroken in de riffelwalsen. Hierbij komt de pel rondom de boon los van de gebroken bonenkern. In de ontpelling worden met behulp van zeven en afzuiging de pellen van de gebroken kernen verwijderd. Deze pellen worden na vermaling gestockeerd in een pellensilo. Hierna is er belading op vrachtwagen, trein of schip voorzien. In de conditioner worden de ontpelde, gebroken bonenkernen met stoom doorgewarmd tot 60°C. Daarna worden deze stukjes boon in de gladwalsen geplet tot flakes. Hier worden de celwanden gebroken, zodat later de olie kan geëxtraheerd worden. Daarna wordt een deel van de vlokken door een expander geleid die de vlokken tot brokken comprimeert om zo een optimale porositeit te bekomen alvorens het geheel naar de extractie wordt geleid. 

Koolzaad Het koolzaad wordt vanuit de dagsilo getransporteerd over een verwerkingsbalans. Na weging wordt het zaad voorverwarmd in een pre-conditioner tot ongeveer 60°C. Deze preconditioner werkt enerzijds met gerecupereerde restwarmte en anderzijds met stoom.

NV Enviro+

oktober 2014

5


NV Cargill Gent

Vervolgens wordt het product getransporteerd naar de gladwalsen om alle zaadjes te pletten. In een conditioner worden deze met stoom verder opgewarmd tot 100 à 105°C. De ontstane dampen worden gecondenseerd en de warmte wordt hier gerecupereerd. Na opwarming worden de geplette zaden mechanisch geperst in 4 persen (wringers, expellers). Ongeveer 2/3 van de beschikbare olie (± 40%) wordt op deze manier uit het koolzaad geperst. De koek (cake), die op het einde de machine verlaat, bevat dan (relatief) nog ongeveer 18 à 20% olie en is klaar voor verdere behandeling in het extractieproces. Olie uit de persen bevat nog veel onzuiverheden (stukjes koolzaad). In een bezinkingstank worden de eerste grove onzuiverheden verwijderd. De onzuiverheden gaan terug naar vooraan in het proces, terwijl de olie naar de decanters wordt geleid. Deze horizontale centrifuges zuiveren de olie verder van fysische onzuiverheden. Vanuit een kleine buffertank wordt de niet ontslijmde olie vervolgens verpompt naar een opslagtank na de destillatie van de extractieafdeling. De geproduceerde olie wordt verder verwerkt in de semi-raffinage-afdeling (zie verder).

3.2.1.2

Extractie

Extractor In de extractor wordt de koolzaadkoek (cake) op dezelfde manier behandeld als de flakes voor soja nl. de koek wordt in tegenstroom gewassen met hexaan, een vetoplossend product, om de resterende olie op te lossen. De verse koek wordt besproeid met het dikste olie/hexaan mengsel (miscella), en de koek op het einde van de extractor wordt besproeid met verse hexaan. Aan de uitgang van de extractor bekomen we enerzijds, ontvette koek met nog resthexaan, die naar de toaster gaat, en anderzijds olie met hexaan (miscella) die naar de destillatie gaat. Vaste schrootweg De ontvette koek met hexaan komt terecht in de toaster van het “ Schumachertype. Dit is een verticaal cilindrisch vat bestaande uit 5 kamers met 8 stoomverwarmingsbodems. Hier ondergaat de cake een dubbele behandeling:  hexaanverdamping (desolventisering)  neutralisatie van het antitrypsine-enzyme (= urease, antinutritionele componenten) In de bodem van de laatste kamer wordt stoom geïnjecteerd en deze stoom gaat in tegenstroom door het materiaal van het laatste dek. Vervolgens gaan deze gassen ook in tegenstroom door het materiaal in de andere dekken. In deze laatste dekken blijft het materiaal dan ook langere tijd op hoge temperatuur (>100°C) waardoor het ‘toasten’ bekomen wordt. Droger / koeler Na kalibratie in een zeefschroef en hamermolens (in dienst bij sojaverwerking) wordt het meel uit de toaster getransporteerd naar de droger/koeler (DOTA). Deze dient om het opgenomen vocht van het meel in de toaster te verdampen. In de droogsecties wordt het vochtgehalte gereduceerd door het beluchten van het schroot met verwarmde lucht. In de laatste sectie wordt het schroot met buitenlucht afgekoeld tot omgevingstemperatuur. Destillatie De miscella wordt eerst gefilterd. Hier worden de resterende cakedeeltjes terug afgevoerd naar de extractor. Om de hexaan uit de olie te verdampen wordt er gebruik gemaakt van een serieschakeling van 3 parallellgeschakelde hoofdverdampers, een naverdamper en een hoogvacuümkolom met stoominjectie (stripper). Het oliehexaanmengsel wordt daarin opgewarmd tot een temperatuur hoger dan het kookpunt van hexaan. De afgezogen hexaan- en stoomdampen worden gevangen in een oppervlaktecondensor, gekoeld met kanaalwater. Al het gecondenseerde hexaan, zowel van de

NV Enviro+

oktober 2014

6


NV Cargill Gent

toasterdampen als van de distillatie, wordt verzameld in de hexaanwaterafscheider, vanwaar hij na densiteitsscheiding terug wordt toegevoerd naar de extractor. Het finale eindproduct aan de uitgang van de distillatie is ruwe niet ontslijmde olie (volledig vrij van hexaan), welke wordt gestockeerd in een tussentijdse opslagtank voor verdere verwerking naar de semiraffinage. Dit circuit is zowel voor koolzaadolie als voor sojaolie identiek. Specifiek voor koolzaad is wel bepaalde apparatuur omgebouwd in roestvrij staal, daar het proces voor koolzaad corrosiever is. Absorptie desorptiesysteem Ter voorkoming van de VOS emissies naar de omgeving staat het ganse extractieproces onder lichte onderdruk, die gegenereerd wordt door een ventilator. Deze zuigt alle niet condenseerbare dampen van de toaster en extractor en apparatuur over twee absorptiekolommen teneinde hieruit alle hexaanresten te verwijderen. Daartoe worden ze in de absorptiekolom gecondenseerd door een tegenstroomwassing met gekoelde absorptieolie. Na opwarming komen ze terecht in een desorptiekolom. Hier worden ze onder vacuüm afgezogen en na condensatie opnieuw afgevoerd naar de hexaanwaterafscheider en zo terug opgenomen in het hexaancircuit. De absorptieolie wordt na uitkoken van de hexaan en koeling terug hergebruikt. Specifiek voor koolzaad is na de absorptie installatie een wastoren voor H2S voorzien. Dit omdat koolzaad meer complexe zwavelverbindingen bevat, die typisch H2S als afbraakproduct hebben na de absorptie. Vermaling en schrootsilo’s In het geval van sojaverwerking wordt het gedroogde meel naar de vermaling geleid. Daar wordt het d.m.v. het gebruik van hamermolens en trommelzeven verder gereduceerd in deeltjesgrootte. Bij koolzaadproductie hoeft de vermalingsafdeling in principe niet aangewend te worden, maar worden de trommelzeven soms gebruikt voor commerciële doeleinden (= afscheiden van een fijnere meelfractie). Talk wordt toegevoegd in het transport naar de silo’s als anti-cooking middel om verstopping tegen te gaan in de hoge silo’s. Het meel wordt vervolgens opgeslagen in één of meerdere van de silo’s van het schrootsilocomplex. Hieruit worden verladingen per vrachtwagen en schip uitgevoerd. Tevens bestaat de mogelijkheid om met een transportband rechtstreeks schroot te transporteren naar ERS (Eurosilo Rodenhuizedok) voor langere termijnopslag.

3.2.1.3

Semiraffinage

De semiraffinage heeft tot hoofddoel de ruwe olie afkomstig van de crushing van Cargill en/of ingevoerde met water ontslijmde olie (water-degumde olie) dusdanig te bewerken dat deze geschikt is om als basisgrondstof te gebruiken voor de biodieselproductie. Op die manier kunnen de olieproducten geproduceerd in de crushafdeling ter plaatse gebruikt worden als grondstof voor de semiraffinage. In hoofdzaak dient de olie vrij te zijn van vrije vetzuren (ffa), lecithine (slijmen, gums) en vocht. In het meest voorkomende geval draait de semiraffinage in lijn met de crush-afdeling, nl. de geproduceerde olie wordt onmiddellijk verwerkt. Zuur ontslijmen In deze stap wordt de hoofdmoot van de fosfolipiden verwijderd. Na de destillatie (zie crushproductie soja en koolzaad) is de olie hexaanvrij en wordt ze ofwel rechtsreeks ofwel uit de tussentijdse ruwe niet ontslijmde opslagtank naar de zuurontslijming (acid degumming) gepompt. In deze stap wordt er

NV Enviro+

oktober 2014

7


NV Cargill Gent

eerst zuur (fosforzuur) en demineralisatiewater aan de olie toegevoegd. Zuur wordt toegevoegd en intens gemengd in een menger om niet hydrateerbare fosfolipiden wateroplosbaar te maken. Het water wordt toegevoegd om de oorspronkelijk wateroplosbare fosfolipiden en de nieuw gevormde fosfolipiden met elkaar te binden. In een verblijftank wordt de nodige tijd voor agglomeratie gegeven. De scheiding van olie en de wateropgeloste fosfolipiden (gums, slam) gebeurt in een centrifuge. De slijmstoffen kunnen in de crush afdeling (Toaster) op het schroot teruggevoerd worden. Chemisch neutraliseren In deze stap worden alle restfosfolipiden en vrije vetzuren verwijderd. In eerste instantie wordt verdunde natriumhydroxide (NaOH) en demiwater aan de olie toegevoegd. Na toevoeging wordt deze intens gemend in een menger. Hierdoor worden de vrije vetzuren omgevormd tot zepen (Soaps). Vervolgens worden deze wateroplosbare zepen uit de olie verwijderd door middel van een separator. Tevens worden de restfosfolipiden met de zepen mee afgescheiden. Na de eerste separatie bevat de olie nog te veel zepen. Demiwater (6 à 8%) wordt aan de olie toegevoegd. Sporen van zeep in de olie worden geneutraliseerd door middel van toevoeging van een kleine hoeveelheid fosforzuur om dan na menging vervolgens in een tweede separator te worden afgescheiden. Op deze manier wordt de olie ‘gewassen’ en daalt het zeepgehalte tot een aanvaardbaar niveau. De waterige fase wordt vervolgens grotendeels gerecirculeerd. Drogen en opslag De olie wordt in een droger gesproeid op hoge temperatuur en hoog vacuüm, zodat het vocht uit de olie verwijderd wordt. Na koeling met koelwater wordt de semigeraffineerde olie gestockeerd in de productietanks, vanwaar zij na finale kwaliteitscontrole wordt overgepompt naar de externe opslagtanks bij OTG (Oil Tanking Ghent). Zeepsplitsing De zepen (verzeepte vetzuren die gebruikt worden in de oleochemie en dierenvoeder) en het geconcentreerde waswater van de chemische neutralisatie, worden in deze afdeling terug omgezet in vetzuren door toevoeging van sterk zwavelzuur (H2SO4). In een reactor (Splitsingstank) wordt zwavelzuur bij de zepen gevoegd, hierdoor worden de vrije vetzuren terug gevormd samen met water met zouten. In een decantatietank worden door gravitatie vetzuren en water gescheiden. Mogelijk gevormde tussenlagen (emulsie) worden nogmaals bewerkt. Vetzuren worden opgeslagen in tanks, van waaruit deze per vrachtwagen uitgeleverd worden. Water en emulsie worden verder ingedampt teneinde een geconcentreerd eindproduct te bekomen dat kan teruggevoerd worden, via een bezinkseltank, naar de Crushafdeling (Toaster). Opslag Opslag van semigeraffineerde olie is voorzien in de bestaande tanks op de Oil Tanking locatie, die tevens voor de ver- en belading van schepen instaan.

3.2.1.4

Biodieselplant

Ruwe olie afkomstig van de crush-afdeling van Cargill NV wordt, na voorbehandeling in de semiraffinage tot semigeraffineerde olie, gebruikt als basisgrondstof voor de biodieselinstallatie. Indien nodig kan ook een kleiner gedeelte extern aangevoerde semigeraffineerde olie in de biodieselinstallatie verwerkt worden. De chemische reactie voor de productie van biodiesel is een verestering gebaseerd op de chemische reactie van plantaardige olie (triglyceriden) met methanol (CH3OH) onder invloed van een alkalische

NV Enviro+

oktober 2014

8


NV Cargill Gent

katalysator natriummethylaat (NaOCH3), waardoor methylesters (biodiesel) en glycerine worden gevormd. De eindproducten van dit proces zijn naast biodiesel, ruwe glycerine en glycerine voor farmaceutische toepassingen. Voorliggende MER betreft geen aanpassing van de biodieselplant.

3.2.1.5

Productiecapaciteit

Momenteel is NV Cargill vergund voor de verwerking van sojabonen en koolzaad met een jaarlijkse productiecapaciteit van maximum 850.000 ton zaad/bonen (400.000 ton ruwe olie geproduceerd in de crush-afdeling en 450.000 ton ruwe olie verwerkt (grotendeels geproduceerd op de site + aanvoer van zusterbedrijven) in de semiraffinage). Er is eveneens een biodieselinstallatie aanwezig met een productiecapaciteit van gemiddeld 300.000 ton per jaar (maximum 330.000 ton per jaar). Het vergunde grondstoffenverbruik bedraagt voor sojabonen gemiddeld 3.700 ton/dag (max. 4.000 ton/dag) en voor koolzaad gemiddeld 2.400 ton/dag (max. 2.800 ton/dag). Bij Cargill NV wordt min. 330, max. 365 werkdagen per jaar geproduceerd. De verhouding van verwerking van sojabonen of koolzaad zal afhankelijk zijn van de vraag naar de verschillende producten en de marktcondities. De verhouding koolzaadolie/sojaolie die zal worden geraffineerd in de semi-raffinage is eveneens afhankelijk van de heersende marktcondities. De ruwe olie kan bijna volledig (ca. 97-98 %) omgezet worden in semi-geraffineerde olie die geschikt is als grondstof voor de biodieselinstallatie. Andere eindproducten zijn vetzuren en emulsies van vetten (ca. 2-3 %) die kunnen gebruikt worden in de mengvoederindustrie of voor technische toepassingen. In 2013 werd geen soja verwerkt. In 2013 werd 825.689 ton koolzaad verwerkt tot 347.110 ton ruwe olie.

3.2.2


Gezien de steeds veranderende marktomstandigheden is het noodzakelijk te blijven investeren om de huidige concurrentie positie te behouden. Cargill Gent is daarom van plan een aantal investeringen te doen in de komende maanden en jaren die, gezien het om uitbreidingen van productiecapaciteit gaan met “meer dan 60.000 ton per jaar”, onder de m.e.r.-verplichting vallen. De ruwe olie die geproduceerd zal worden in de omgebouwde crushafdeling zal hoofdzakelijk verder verwerkt worden in de semi-raffinage. Afhankelijk van vraag en aanbod kan een deel van de ruwe olie worden afgevoerd naar de voedings- of voederindustrie (food resp. feed). Na semi-raffinage van de ruwe olie wordt deze gebruikt als grondstof voor de biodieselinstallatie en de foodgrade raffinage (nieuw), danwel afgevoerd naar de biodiesel-, voedings- of voederindustrie. De voorbehandelde olie, die dient als grondstof voor de productie van biodiesel en foodgrade olie, zal dus voor een groot deel afkomstig zijn van de installatie van Cargill NV in Gent zelf. Een kleiner deel van de input aan olie zal worden aangevoerd per schip.

3.2.2.1

Geplande uitbreiding

Crushing afdeling uitbreiden De crush-afdeling bij Cargill Gent kan zowel koolzaad als soja verwerken (zie huidige situatie). De voorbije jaren werd vooral koolzaad verwerkt tot meel en ruwe (niet geraffineerde) plantaardige olie.

NV Enviro+

oktober 2014

9


NV Cargill Gent

De crush-afdeling zou aangepast worden met het oog op een uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van 2.800 ton koolzaad (grondstof) per dag naar 4.300 ton koolzaad (grondstof) per dag. Op jaarbasis betekent dit een uitbreiding van 880.000 naar 1.435.000 ton per jaar. Deze uitbreiding zou concreet uit de volgende deelprojecten bestaan:  Bijplaatsen van persen (expellers) en een extra decanter in de (bestaande) afdeling preparatie (uitbreiding van geïnstalleerd vermogen). De eindproducten van deze afdeling zijn ruwe (pers-)olie en perskoek.  Bouwen van een nieuwe extractieafdeling op een andere plaats binnen dezelfde locatie, ter vervanging van de huidige extractieafdeling. Dit omvat de volgende deelprocessen: o Extractie van de restolie uit de perskoek met hexaan in de extractor, met als eindproducten miscella (olie en hexaan mengsel) en hexaan-natte koeken. o Destillatie van hexaan uit het miscella mengsel. De hexaan wordt na condensatie teruggewonnen en hergebruikt in hetzelfde proces. o Desolventisering en toasting van de meelkoeken uit de extractor (hitteproces met indirecte en directe stoom, ter verwijdering van de resthexaan en om bepaalde enzymatische processen in het meel stop te zetten). o Hexaanrecuperatie systeem (maximale recuperatie van hexaan ter hergebruik en met het oog op het respecteren van de normen van Vlarem 2 bijlage 5.59.1- subrubriek 19) bestaande uit condensors en een scrubber met medicinale olie. o Droger / koeler van het meel met het oog op het bereiken van het gewenste vochtgehalte en temperatuur van het meel. Semi-raffinage afdeling uitbreiden De semi-raffinage afdeling wordt qua jaarproductie uitgebreid van 450.000 ton per jaar naar 760.000 ton per jaar. In de nieuwe installatie zal de chemische ontslijming vervangen worden door een enzymatische ontslijming. Bijbouwen van een bleking en deodorisatie (productie van foodgrade olie) Een deel van de semi-geraffineerde olie zal verder bewerkt worden om uiteindelijk foodgrade olie te bekomen. Hier zal vooralsnog uitsluitend gebruikt gemaakt gaan worden van koolzaad olie als grondstof. De ontbrekende stappen hiertoe zijn bleking (verwijdering van kleurcomponenten m.b.v. bleekaarde) en deodorisatie (stoom-stripping van geuren smaakstoffen). Er wordt in die zin een bleking en deodorisatie bijgebouwd voor een jaarcapaciteit van 330.000 ton per jaar (olie) naast de huidige semi-raffinage afdeling. Warmte kracht koppeling (WKK) Teneinde de energievoorziening van bovenstaande uitbreidingen te borgen wordt de mogelijkheid onderzocht om een gasturbine te bouwen (ca. 6 MWel). De impact van bovenstaande uitbreidingen op water- en energiebalans maken deel uit van de disciplines water, lucht en energie van het milieu-effect-rapport.

3.2.2.2

Productiecapaciteit

Na ombouwen van de installatie zal het mogelijk blijven om in de crushafdeling zowel sojabonen als koolzaad te gebruiken als grondstof. Het grondstoffenverbruik bedraagt voor sojabonen gemiddeld 3.700 ton/dag (max. 4.000 ton/dag) en voor koolzaad gemiddeld 4.300 ton/dag (max. 4.500 ton/dag). Deze grondstoffen zullen afwisselend worden gedraaid. Het meest waarschijnlijke scenario zal bestaan uit een draaischema waarbij ongeveer 10% van de beschikbare tijd sojabonen en 90% van de tijd koolzaad zullen worden verwerkt. Dit geeft dan een jaarlijks grondstoffenverbruik van gemiddeld ca. 125.000 ton sojabonen en ca.1.260.000 ton koolzaad (in totaal ca. 1.385.000 ton/jaar gemiddeld).

NV Enviro+

oktober 2014

10


NV Cargill Gent

De semi-raffinage-eenheid zal uitgebreid worden in capaciteit van max. 450.000 ton/jaar naar max. 760.000 ton/jaar ruwe sojaolie of koolzaadolie. Deze uitbreiding is noodzakelijk om de nieuw te bouwen foodgrade raffinaderij van grondstof te voorzien. De ruwe olie zal hoofdzakelijk afkomstig zijn van de crushproductie op de site en indien nodig aangevuld met ruwe olie van andere productielocaties. De verhouding koolzaadolie/sojaolie die zal worden geraffineerd in de semiraffinage is afhankelijk van de heersende marktcondities. De ruwe olie kan bijna volledig (ca. 97-98 %) omgezet worden in semi-geraffineerde olie die geschikt is als grondstof voor de biodieselinstallatie en de foodgrade raffinaderij. De productiecapaciteit van de biodieselplant blijft ongewijzigd. De foodgrade raffinaderij wordt ontworpen voor een maximale capaciteit van 1.200 ton/dag teneinde pieken in de vraag te kunnen opvangen met een gemiddeld verwachte benodigde capaciteit van 1.000 ton/dag. De huidig verwachte vraag is 300.000 ton/j, welke mogelijk in de toekomst kan uitgroeien tot 330.000 ton/j.

3.3 Alternatieven Het nulalternatief is het niet realiseren van het project. Dit alternatief omvat het behoud van de huidige, nu vergunde, situatie. Dit wordt hier beschreven onder de referentiesituatie. Het nulalternatief wordt echter niet weerhouden als optie, gezien de uitvoering van het project echter verantwoord is doordat er bijkomend productie van biodiesel als alternatieve energiebron wordt voorzien. Productie en/of distributie en/of administratie vallen onder de doelstellingsalternatieven. Deze alternatieven zijn niet van toepassing op dit bedrijf, gelet op de aard van de inrichting. Het bedrijf is bovendien gelegen in het Gentse havengebied, wat aangeeft dat het bedrijf en het beleid de beoogde productie- en distributieactiviteiten op het terrein ondersteunen. Locatiealternatieven zijn locaties die aan bod komen indien er keuze is tussen meerdere mogelijke projectgebieden of indien er alternatieve inplantingsplaatsen zijn binnen een projectgebied. Het betreft hier een MER-rapport voor de verandering van een bestaand bedrijf dat volgens het gewestplan Gentse en Kanaalzone gelegen is in een gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven, waarvoor specifieke stedenbouwkundige voorschriften van toepassing zijn. In het voorgaande MER van 2006 werden in het kader van de hervergunning en uitbreiding deze locatiealternatieven reeds grondig bekeken. Aangezien het huidig project slechts een uitbreiding van de productiecapaciteit betreft en deze uitbreidingen plaatsvinden op de huidig betrokken percelen, kan redelijkerwijs ervan uitgegaan worden dat de ruimtelijke impact minimaal is. Uitvoeringsalternatieven zijn bijvoorbeeld wijzigingen aan de manier waarop men werkt, bv. inzake het productieproces of de manier van waterzuivering, … Als alternatief wordt voorgesteld de installatie van een WKK i.p.v. de nieuwe LD ketel. De gasturbine zal een generator aandrijven met een elektrisch vermogen van 6,5 MWel en de afgassen zullen in de bijstookketel tot maximaal 40 ton stoom gaan genereren. Het bedrijf volgt de BREF blijvend op. Als uitvoeringsalternatief kunnen hier worden beschouwd: de milderende maatregelen die mogelijk naar aanleiding van de milieueffectbeoordeling worden voorgesteld. Vanuit het aspect geur is er het uitvoeringsalternatief actief kool filter/ biologische zuivering in de preparatie-afdeling en bioscrubbers/slibrecirculatie in de extractieafdeling

NV Enviro+

oktober 2014

11


NV Cargill Gent

Als alternatief van de enzymatische ontslijming, wordt de chemische ontslijming bekeken in de toekomstige situatie, zoals momenteel reeds wordt toegepast.

4 Milieueffecten en milderende maatregelen De referentiesituatie van het studiegebied bestaat uit de actuele toestand van het milieu, al dan niet beïnvloed door de huidige activiteiten van NV Cargill te Gent. Het referentiejaar is hier het laatste jaar waarvoor de relevante informatie beschikbaar is, normaliter 2013. Indien dit niet het geval is, wordt dit expliciet vermeld per discipline. De milieueffecten van de bestaande situatie in 2013, de “referentiesituatie” genoemd, worden beoordeeld. De meer gedetailleerde beschrijving van de referentietoestand van het projecten studiegebied is voor de relevante disciplines opgenomen onder de respectievelijke discipline. Daarna worden de milieueffecten van de “toekomstige situatie” beoordeeld. Er wordt soms een onderscheid gemaakt in kwantitatieve en kwalitatieve effecten. Kwantitatieve effecten hebben te maken met de hoeveelheid b.v. de hoeveelheid water in de waterlopen, de waterhuishouding genoemd. Kwalitatieve effecten hebben te maken met de kwaliteit b.v. de waterkwaliteit in de waterlopen en de luchtkwaliteit. De effecten kunnen negatief tot verwaarloosbaar of neutraal tot positief zijn. Indien nodig, worden “milderende maatregelen” voorgesteld die eventuele negatieve milieueffecten kunnen milderen.

NV Enviro+

oktober 2014

12


NV Cargill Gent

4.1 Oppervlaktewater Cargill NV te Gent maakt gebruik van oppervlaktewater voor koelwater, leidingwater voor de productie (extractie, semiraffinage en biodieselinstallatie) en sanitair, water in de producten en chemicaliën en demineralisatiewater. Het afvalwater bestaat uit volgende deelstromen:  Bedrijfsmatig afvalwater  Afgevoerd afvalwater + bioslib  Huishoudelijk afvalwater Verder wordt ook koelwater geloosd. Het verontreinigd hemelwater wordt geloosd op de waterzuiveringsinstallatie. Het niet-verontreinigd hemel- en terreinwater wordt via interne rioleringen rechtstreeks of onrechtstreeks (via bufferbekken, regenwaterputten) geloosd in de Moervaart. Als gevolg van de uitbreidingen, zal bijkomend water nodig zijn. De waterbronnen van NV Cargill Gent blijven dezelfde als in de referentiesituatie. De hoeveelheid koelwater zal gelijkaardig blijven. In de productie wordt ook zoveel mogelijk water gerecupereerd. De toename aan personeel met ca. 14 personen zal leiden tot een hoger verbruik van leidingwater voor sanitaire doeleinden. Het totaal 3 leidingwaterverbruik wordt ingeschat op bijkomend 20% of totaal 25.500 m /jaar. Voor het demiwater wordt een verhoging ingeschat van 50%, deels door hoger stoomverbruik en deels verbruik in het 3 proces. Het totaal verbruik zal ongeveer 200.000 m /jaar bedragen. Naar de toekomst toe blijven de afvalwaterstromen gelijkaardig, maar een bijkomende stroom zal afkomstig zijn van de deodoriser en semi-deodoriser en de spui van de koeltorens. Voor de 3 crushafdeling wordt het geloosde afvalwater in totaal geschat op gemiddeld 13,1 m /uur bij het 3 verwerken van koolzaad, maximaal 16,1 m /uur. Bij verwerking van soja is dit lager. De koeltorenspui 3 3 wordt ingeschat op 2,6 m /uur en een maximum van 3,9 m /uur. De bijkomende afvalwaterflux van de 3 deodoriser en semi-deodoriser wordt ingeschat op ongeveer 2,3 m /uur, met een maximum van 3,5 3 3 m /uur. Er wordt vanuit gegaan dat 5 m /uur afvalwater gerecupereerd kan worden. Een laatste extra afvalwaterflux bestaat uit het potentieel verontreinigd hemelwater van de extractiezone, de conditioner, de laadzone en de inkuipingen van de nieuwe tankenparken nl. in totaal maximaal 10 m³/u – 5.470 m³/j. Al deze afvalwaterstromen zullen naar de waterzuivering worden geleid en samen gezuiverd worden. De hoeveelheid hemelwater (niet-verontreinigd) zal eveneens worden uitgebreid. Dit water zal eens worden geïnfiltreerd/gebufferd en worden geloosd in de Moervaart. De hoeveelheid koelwater zal afnemen door het gebruik van koeltorens. De hoeveelheid huishoudelijk afvalwater zal stijgen, gezien het toenemend aantal werknemers (nl. 14 extra). Voor de referentiesituatie wordt het volgende besloten:  Waterhuishouding: Op basis van de geregistreerde debieten blijkt dat het debiet niet wordt overschreden, wat als positief kan worden beoordeeld. In het verleden werden heel wat waterbesparende maatregelen toegepast, zodat slechts 1/3 van het totale jaardebiet wordt geloosd. Zowel bij het sanitair als het koelwater wordt de lozingsvergunning niet overschreden. Dit kan als positief worden beoordeeld. Het hemelwater afkomstig van het daken terreinoppervlak wordt gebufferd geloosd. Het industrieel afvalwater wordt gezuiverd geloosd in de Moervaart . Het niet-verontreinigde hemelwater wordt niet aangewend voor vb. laagwaardige toepassingen zoals sanitair. Bovendien werd dit opgenomen in de milieuvergunning als bijzondere voorwaarde. Dit effect als negatief worden beoordeeld. Gezien het geloosde debiet een fractie is van de totale watercapaciteit van de ontvangende waterloop, wordt dit als niet relevant beschouwd.

NV Enviro+

oktober 2014

13








NV Cargill Gent

Toetsing lozingsnormen: Op basis van de metingen van de VMM en eigen metingen voor het jaar 2013, zijn er overschrijdingen voor totale Zn, sulfaten, totale stikstof en totale fosfor. De verhoogde waarden werden gemeld aan milieu-inspectie. In 2013 werd een studie gestart rond de oorzaak van het overschrijden van de norm op totale stikstof (vnl. ammoniakale N). De studie i.s.m. KULeuven (Biotec Plus) is nog lopende. Tussentijdse vergaderingen gaven aan dat de mogelijke oorzaken van de N-overschrijdingen het gevolg zijn van zowel verminderde nitrificatie als ook van een afgenomen N-assimilatie door het slib. Beide processen worden beïnvloed door enerzijds te weinig fosfor (als nutriënt) in het afvalwater als door een mogelijke intoxicatie met sulfides in de bioscrubber. Beide fenomenen kunnen vermoedelijk verholpen worden door enerzijds de fosfordosering te verhogen (mits uiteraard het vermijden van overschrijdingen van de norm voor P) en door een uitbreiding van de instrumentatie en automatisatie op de bioscrubber (redox- en zuurstof metingen op het slibcircuit – H2S metingen op de uitlaat). Gezien de huidige overschrijdingen van totale Zn en sulfaten, dient hiervoor in de milieuvergunning een bijzondere lozingsnorm worden opgenomen. Gezien de beperkte overschrijdingen en de studies die momenteel lopende zijn om de N-concentraties te verminderen, wordt dit als beperkt negatief beoordeeld. Waterkwaliteit van de waterlichamen: Het bedrijf loost op basis van de gemiddelde concentraties, lagere concentraties dan de maximale toetsingswaarden (MKN) voor BOD, chlorides, KjN, nitriet en sulfaten. Dit kan bijgevolg positief worden beoordeeld. Gezien de totale concentratieverhoging vs. toetsingswaarde < 1% wordt de impact van chlorides, BOD, COD, totale N, totale P, sulfaten en totale Zn als niet relevant beschouwd voor zowel Moervaart als kanaal Gent-Terneuzen. In de worst-case situatie (maximale geloosde concentraties en laag water afvoerdebiet) kan voor de verschillende parameters, m.u.z. van totale P, het effect als beperkt worden beschouwd. Het koelwater heeft in een gemiddelde situatie een relevante thermische impact in de Moervaart, echter in worst-case is de impact significant negatief omwille van het laagwaterdebiet t.o.v. het koelwaterdebiet. In het kanaal Gent-Terneuzen is de impact beperkt. Structuurkwaliteit van de waterlichamen: Ter hoogte van het lozingspunt is er een slechte structuurkwaliteit die door de aanwezigheid van de lozingsbuizen wordt bestendigd. Het effect in de referentiesituatie is neutraal te noemen.

Voor de toekomstige situatie wordt het volgende besloten:  Waterhuishouding: Gezien het huidige vergunde lozingsdebiet en de berekening van het toekomstige lozingsdebiet voor bedrijfsafvalwater, zal een afbouw van het lozingsdebiet moeten worden aangevraagd. Een uitbreiding van het lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater zal moeten worden aangevraagd. In de toekomst wordt er netto bijkomend verhard. Dit hemelwater zal bijkomend worden gebufferd en geïnfiltreerd. Het bedrijf dient blijvend te voldoen aan de voorwaarden opgenomen in Vlarem (hergebruik, buffering, infiltratie en lozing van hemelwater) en de voorwaarden opgenomen in de hemelwaterverordening. Hemelwater zal deels worden aangewend in de sanitaire installaties. Dit kan als positief worden beoordeeld. De impact op de Moervaart is niet relevant, gezien de grootte van de ontvangende waterloop.  Toetsing lozingsnormen: In navolging van artikel 5.3.2.4 van Vlarem II wenst NV Cargill een afwijking te verkrijgen van de sectorale lozingsnorm van sulfaten van 1.500 mg/l tot een norm van 3.000 mg/l. Het bedrijf heeft reeds verschillende waterbesparende maatregelen doorgevoerd. Door het laboratorium Ecca werd in april een staalname uitgevoerd op het geloosde afvalwater om ecotoxtesten uit te voeren op alle trofische niveaus. Om het effect van sulfaten tot 3.000 mg/l na te gaan werd natriumsulfaat toegevoegd aan het genomen staal. Uit de testen blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Daphnia het meest gevoelige organisme is. Een bijkomende staalname en test is gebeurd op Daphnia. Het effect kan ingeschat worden als een gering risico. Het koelwater heeft in een gemiddelde situatie een relevante thermische impact in de Moervaart, echter in worst-case is de impact significant

NV Enviro+

oktober 2014

14


NV Cargill Gent

negatief omwille van het laagwaterdebiet t.o.v. het koelwaterdebiet. In het kanaal GentTerneuzen is de impact beperkt.  Waterkwaliteit van de waterlichamen: Enkel voor chlorides is er in de worst-case situatie een belangrijk (onaanvaardbaar) tijdelijk effect in de Moervaart. Echter realistische geloosde concentraties zullen een stuk lager zijn en bijkomend is er in het kanaal Gent-Terneuzen geen milieudoelstelling opgenomen. Er zullen bijkomend 14 personen tewerk gesteld worden. Het bijkomend huishoudelijk afvalwater kan verwerkt worden op de huidige KWZI’s. Een uitbreiding van het lozingsdebiet zal moeten worden aangevraagd.  Structuurkwaliteit van de waterlichamen: Er worden in de toekomst geen bijkomende emissiepunten voorzien. Bijgevolg kan dit als neutraal worden beoordeeld. De alternatieven hebben geen bijkomende impact t.o.v. bovenstaande situatie. Als milderende maatregelen worden voorgesteld:  Waar nodig dient hemelwater te worden aangewend voor laagwaardige toepassingen  Blijvende opvolging van overschrijding van N-concentraties en concentraties aan sulfaten  opvolging van het geloosde afvalwater via ecotoxtesten, waarbij getest wordt op het meest gevoelige organisme.  Het bedrijf dient zijn milieuvergunning als volgt aan te passen: o Bijkomende voorwaarde voor totale Zn: 10 x IC of 2 mg/l o Bijkomende voorwaarde voor sulfaten: 3.000 mg/l 3 o Lozingsdebiet van 277.000 m /jaar (max.) 3 o Lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater wijzigen tot 3.630 m /jaar en wijziging naar 3 KWZI’s (i.p.v. 4). 3 o Het koelwaterdebiet dient verminderd te worden tot 1.500 m /uur

4.2 Lucht De bronnen van geleide emissies bij NV Cargill te Gent zijn de stook- en procesinstallaties. De bronnen van niet geleide of diffuse emissies zijn: stofemissies bij het laden en lossen van schepen, treinen, vrachtwagens; stofemissies bij transportinstallaties; stofemissies bij opslagsilo’s; resthexaan in eindproduct en diffuse hexaanemissies bij abnormale omstandigheden. NMVOS en PM10 worden in de referentiesituatie als een potentieel belangrijke polluent geïdentificeerd. In de toekomstige situatie worden een aantal bijkomende of gewijzigde bronnen van geleide emissies (alternatief LD-ketel) voorzien: 1 nieuwe LD stoomketel op aardgas ter vervanging van de bestaande LD Loosketel , verwijdering van de zeefschroef in de nieuwe extractie, een nieuwe Droger-Koeler (DC) ter vervanging van de DOTA, aanpassing van de gaswasser, 2 nieuwe bioscrubbers (één als reserve) en twee HD ketels. Als alternatief voor nieuwe LD ketel wordt een gasturbine (6 MWel) beschouwd om de energievoorziening van de uitbreidingen te borgen (alternatief WKK). De bronnen van diffuse of niet-geleide emissies blijven dezelfde als in de referentiesituatie. NO x, NMVOS en PM10 worden in de geplande situatie als een potentieel belangrijke polluent geïdentificeerd. Voor de referentiesituatie wordt het volgende besloten:  Geleide en niet-geleide NMVOS emissies: Voor hexaan- en methanolimmissies zijn geen grens- of richtwaarden vastgelegd. Wel zijn er MAC- en MIC-waarde vastgelegd. De berekende immissieconcentraties liggen ver beneden deze MIC-waarden.  Geleide stofemissies: De berekende immissieconcentraties liggen beneden de van toepassing zijnde grenswaarden. De bijdrage van Cargill tot de gemeten PM10-immissies en tot de jaargrenswaarde is minder dan 0,01%, wat aanleiding geeft tot een verwaarloosbaar effect (score 0).Geur: In 2013 werd door Olfascan op basis van olfactometrische metingen

NV Enviro+

oktober 2014

15


NV Cargill Gent

een aantal scenario’s gemodelleerd met het oog op mogelijke maatregelen voor een verdere geurreductie. In deze studie worden 3 bronnen in aanmerking genomen: de DOTA, de gaswasser van de voorbereiding (perserij) en de bioscrubber van de extractie. Uit de metingen blijkt dat het geurverwijderingsrendement van de bioscrubber 99,4% bedraagt. Uit deze studie kwam op basis van de IFDM modellering naar voor dat het bypassen van de bioscrubber zoveel mogelijk moet worden vermeden en indien mogelijk de luchtstroom op momenten van bypass apart te behandelen.  Verkeer: De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, PM10- en PM2,5-concentraties wordt als verwaarloosbaar beschouwd. Voor de toekomstige situatie wordt het volgende besloten:  Geleide NOx emissies: De geplande maximale immissieconcentraties liggen benden de van toepassing zijnde grenswaarden. Het 99,79-percentiel van de uurwaarden bedraagt maximum 6% van de grenswaarde bij het alternatief met LD-ketel en maximaal 2% van de grenswaarde bij het alternatief met WKK, wat aanleiding geeft tot een beperkt significant negatief effect (score -1). Voor de gemiddelde waarden geldt een zelfde beoordeling, evenals het alternatief van de chemische semi-raffinage.. Geleide en niet-geleide NMVOS emissies: Voor VOS-immissies zijn geen grenswaarden vastgelegd. Er kan wel getoetst worden aan de MIC-waarde (buitenluchtnormen). De berekende pluimmaxima liggen ruimschoots onder deze MIC-waarden wat aanleiding geeft tot een niet relevant effect (score 0). De dispersieberekeningen geven aan dat de NMVOS-immissies voornamelijk tot het bedrijfsterrein zelf beperkt blijven.  Geleide stofemissies: Het 90,40-percentiel van de dagwaarden bedraagt maximum 8% van de grenswaarde, wat aanleiding geeft tot een matig significant negatief effect (score -2). Het pluimmaximum is evenwel gelegen in industriegebied. De bijdrage van Cargill tot de PM10concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 1,4% in de toekomstige situatie (bij 100% verwerking van sojabonen). Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage maximaal 1%. Dit wordt beoordeeld als een verwaarloosbare bijdrage (score 0). De bijdrage van Cargill tot de P90 van de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 2,9%. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) eveneens maximaal 2,9%, wat te aanzien is als een beperkte bijdrage (score 1).  Geur: De voorgestelde initiële norm voor Cargill als individuele bron is 10,5 ge/m³ als ondergrens voor ernstige hinder resp. 7 ge/m³ als ondergrens voor hinder (als 98-percentiel). In Terdonk wordt het niveau voor ernstige hinder van 10,5 ge/m³ licht overschreden (11,64 ge/m³ ter hoogte van het beoordelingspunt). Voor Cargill als onderdeel van een bronnencomplex zijn naast een initiële norm ook normen vooropgesteld per woonzone. Enkel in een deel van Sint-Kruis-Winkel wordt de bovengrens van de voorgestelde norm voor deze woonzone (7 ge/m³) niet gerespecteerd. De voorgestelde norm van 2,1 ge/m³ in Doornzele wordt niet gehaald, maar het hinderniveau van 7 ge/m³ wordt wel gerespecteerd voor het grootste deel van Doornzele.  Verkeer: Ook in de geplande situatie is de hoeveelheid voertuigbewegingen gegenereerd door het bedrijf relatief beperkt (zie discipline Mens – mobiliteit). De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, PM10- en PM2,5-concentraties wordt dan ook als verwaarloosbaar beschouwd. Als milderende maatregelen worden voorgesteld:  Stookinstallaties: De impact inzake van de stookinstallaties is ter hoogte van de woongebieden globaal gezien beperkt. Enkel voor de NO X wordt in de geplande situatie een belangrijke impact berekend ten aanzien van het 99,79-percentiel, en dit vnl. bij het alternatief met de LD ketel. Een schouwverhoging kan als milderende maatregel worden voorgesteld. Indien op alle beoordelingspunten gelegen in woonzones een impactscore van maximaal -1

NV Enviro+

oktober 2014

16






NV Cargill Gent

mag worden bereikt, moet de schouw van de LD ketel aanzienlijk verhoogd worden (tot 47 meter, bijna twee maal zo hoog als voorzien). Stofemissies: Het berekende totale diffuse stofemissietotaal op zich zegt – mede gezien de onzekerheid bij het gebruik aan emissiefactoren – weinig over de nood aan maatregelen. Voor dit laatste dient uitgegaan van de BBT-toetsing en de verplichte jaarlijkse stofstudie. Geur: Cargill laat regelmatig geurstudies uitvoeren met het oog op mogelijke emissiereducerende maatregelen. Naar aanleiding van de laatste studie door Olfascan (2013) besliste Cargill om – onafhankelijk van de voorgenomen uitbreiding – te investeren in een tweede bioscrubber voor de extractie (E700 Final fan). Deze fungeert als reserve ingeval er de andere bioscrubber buiten dienst is. Daarnaast bleek ook dat een verdere geurreductie aan de perserij (voorbereiding) zeker een zinvolle investering is. Cargill Gent voerde reeds testen uit met actief koolfilters voor de behandeling van de de afgasstromen van de voorbereiding. Deze hebben naar verwachting een hoger geurverwijderingsrendement. Als alternatief wordt ook nog rekening gehouden met een biologische zuiveringstechniek (met actief slib).

4.3 Geluid De continue geluidsbronnen van het bedrijf zijn de bronnen in open lucht zoals de droger/koeler, de biodieselinstallatie, de waterzuivering, … en anderzijds sommige gebouwen met hoge geluidsniveaus binnen. Het totale geluidsvermogen bedraagt 116 dB(A). In de toekomstige situatie komen er enkele geluidsbronnen bij, o.a. een nieuw extractiegebouw met een meeldroger DC en twee scrubbers buiten (waarvan 1 als backup) en de desolventizer/toaster (DT) binnen, twee koeltorens, een bijkomende conditioner, een gebouw voor foodgrade olieraffinage, een boiler/WKK-installatie en een extra beluchtingsbekken met beluchtingsblowers. In de toekomst zal het totale geluidsvermogen dan 119 dB(A) bedragen. Voor de referentiesituatie wordt het volgende besloten:  Specifiek geluid: In de huidige situatie voldoet het bedrijfsgeluid steeds aan de voorwaarden voor een bestaande inrichting en zelfs aan de strengere voorwaarden voor een nieuwe inrichting. Het gemeten achtergrondgeluid bedraagt in de nacht gemiddeld 47-48 dB(A). Het bedrijfsgeluid, berekend als 42 dB(A) op het beoordelingspunt, is 5 tot 6 dB lager. Er mag dus aangenomen worden dat het bedrijfsgeluid een beperkt aandeel heeft in het totale omgevingsgeluid. Het oorspronkelijk omgevingsgeluid (het geluid zonder Cargill) kan op basis van de modellering geschat worden op 45 – 47 dB(A).  Incidenteel geluid: De al aanwezige stoomevacuatie geeft aanleiding tot incidenteel geluid. De limiet voor incidenteel geluid wordt steeds gerespecteerd. Voor de toekomstige situatie wordt het volgende besloten:  Specifiek geluid: In de toekomstige situatie wordt er nog steeds ruim voldaan aan de voorwaarden van een bestaande inrichting en ook aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Op P4 (Zuidledeplein Doornzele) is de beschikbare geluidsruimte evenwel nagenoeg opgebruikt. Bij toekomstige ontwikkelingen/uitbreidingen zal hiermee rekening moeten gehouden worden. Op dit punt vormen de conditioners het belangrijkste aandeel in het totale geluid. Het aandeel van de nieuwe boiler/WKK en de foodgrade olieraffinage in het totale geluid is zeer laag. Dit betekent dat het geluidsvermogen hoger kan zijn zonder dat dit direct een nadelige invloed heeft. Dit geldt ook voor de nieuwe extractieafdeling, zij het in veel beperktere mate. Het specifiek geluid van Cargill stijgt in de toekomstige situatie van 42 naar 45 dB(A). Dit brengt het totale omgevingsgeluid ’s nachts op 48 à 49 dB(A). Dit is een toename van 1 dB. Volgens het schema van het significantiekader is dit een tussenscore van

NV Enviro+

oktober 2014

17






NV Cargill Gent

0: het effect van het project is zeer beperkt. Voorts wordt er steeds voldaan aan de grenswaarden van Vlarem. Dit brengt de eindscore op 0: het effect op het geluidsklimaat is neutraal, het is niet gunstig maar evenmin ongunstig. Milderende maatregelen zijn daarom niet vereist. Geluid van transporten: De waarden ten gevolge van het transport zijn veel lager dan het bedrijfsgeluid zelf. Een verdubbeling van de verkeersintensiteit betekent een toename van het verkeerslawaai met 3 dB. Zelfs in dat geval is het aandeel verkeer verwaarloosbaar in het totale bedrijfsgeluid. Aanlegfase: Een nauwkeurige beschrijving van de te verwachten geluidsniveaus tijdens de aanlegfase kan moeilijk gegeven worden omdat de technische informatie over de verschillende werktuigen en hun aantallen nog niet bekend is. Op basis van literatuurgegevens en metingen in andere projecten kan wel een inschatting gemaakt worden van de te verwachten geluidsniveaus en kunnen aanbevelingen geformuleerd worden om de impact tijdens deze fase te beperken. De dichtste woningen liggen in dit geval op 750 m afstand van de perceelsgrens. Een toename van het omgevingsgeluid is niet te verwachten aan de dichtste woningen.

Als milderende maatregelen worden voorgesteld: Tijdens de aanlegfase is de belangrijkste maatregel het gebruiken van goed onderhouden moderne machines die voldoen aan de Europese richtlijn 2000/14/EU en aan het KB van 6 maart 2002 en zo mogelijk zelfs geluidsarmer. Om de hinder verder te beperken worden lawaaierige activiteiten best alleen overdag uitgevoerd en wordt het gelijktijdig inzetten van lawaaierige toestellen best vermeden. Postevaluatie: Er wordt aanbevolen om bij het concrete ontwerp van de uitbreiding het geluidsvermogen op voorhand nauwkeuriger in te schatten wanneer de aparte onderdelen beter gekend zijn. Dit zal ook toelaten om in de bestekteksten voorwaarden wat betreft geluidsemissie op te leggen, bv. voor de koeltorens of de blowers. Leemten in de kennis: Het geluidsvermogen van de uitbreiding en de fysieke afmetingen en posities zijn nog niet exact bekend. Er wordt uitgegaan van aannames of van bestaande, opgemeten installaties. Bij de modellering van de nieuwe gebouwen werd ook steeds verondersteld dat de gebouwschil volledig gesloten is en dat er geen ventilatieopeningen of bijkomende installaties buiten aanwezig zijn.

4.4 Mens 4.4.1

Gezondheidsrisicoanalyse

De dispersie van atmosferische polluenten vanwege Cargill zorgt voor volgende mogelijke directe blootstellingsroute: blootstelling aan verhoogde omgevingsconcentraties voor verschillende polluenten (stikstofoxiden, fijn stof (PM10), NMVOS, geur) en risico op blootstelling aan biologische agentia (Legionella). Daarnaast is er nog de mogelijke indirecte blootstelling aan water- en bodemverontreiniging. Stikstofoxiden Acute effecten bij gezonde volwassenen worden zeker niet verwacht bij de heersende concentraties. De maximaal gemeten uurwaarden in de meetstations van VMM in de omgeving zijn duidelijk lager dan de concentraties welke effecten veroorzaken. Cargill heeft in de geplande situatie in het alternatief met LD ketel een bijdrage van maximaal 9% ten opzichte van de gemeten uurwaarden (als

NV Enviro+

oktober 2014

18


NV Cargill Gent

P99). De WHO-richtlijn legt een gemiddelde jaarlijkse concentratie van 40 µg/m³ vast. De gemeten gemiddelde concentraties in de meetstations van VMM in de omgeving zijn duidelijk lager. Cargill heeft in de geplande situatie een bijdrage van ongeveer 3%. De bijdrage van Cargill leidt niet tot een overschrijding van de toepasselijke WGO-grenswaarden. Korte- of langetermijneffecten van NO2 als gevolg van het project worden dan ook niet verwacht. Fijn stof (PM10) De WGO-advieswaarden voor PM10 zijn 20 µg/m³ als jaargemiddelde en 50 µg/m³ als 24uursgemiddelde. Deze waarden worden in de meetstations in de omgeving overschreden, m.n. 28 µg/m³ als jaargemiddelde (voor beide meetstations) en 38 en 32 overschrijdingen van de daggrenswaarde van 50 µg/m³ in Evergem resp. in Sint-Kruis-Winkel. Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage van Cargill in de geplande situatie maximaal 1%. Gezien de beperkte bijdrage van Cargill aan de jaargemiddelden, zijn de lange termijn gezondheidseffecten als gevolg van dit project te verwaarlozen. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) maximaal 2,9%. De maximale bijdrage van Cargill in de geplande situatie is 13 µg/m³ als dagwaarde. Deze waarde betreft het pluimmaximum; ter hoogte van de woongebieden ligt de bijdrage nog lager. De korte termijn gezondheidseffecten als gevolg van de activiteiten van Cargill zijn dan ook verwaarloosbaar tot hoogstens beperkt. NMVOS In de discipline Lucht werd de totale immissiebijdrage van NMVOS (totaal voor hexaan en methanol samen) berekend op maximaal 0,92 µg/m³ (dagwaarde) ter hoogte van de VMM-meetpunten in de omgeving. Deze waarde ligt bijgevolg ruim onder de MIC-waarden (buitenluchtnormen). Op basis van meetgegevens van VMM op andere locaties (algemeen jaargemiddelde hexaan 0,6 µg/m³ als gemiddelde van 3 meetstations in Vlaanderen in 2012) en literatuurgegevens worden geen overschrijdingen van de MIC-waarden verwacht. Het risico op gezondheidseffecten als gevolg van het project wordt geacht verwaarloosbaar geacht. Biologische agentia Binnen het bedrijf werden de verschillende risicoplaatsen geïnventariseerd. Op basis hiervan werd een legionellabeheersplan opgesteld. Dit beheersplan bevat ondermeer preventiemaatregelen met betrekking tot de aërosolproducerende installatie. Wanneer er bij controlemetingen op één of ander systeem legionellaconcentraties aangetroffen worden die buiten de specificaties liggen, worden er al naargelang de aard van het watersysteem en de grootte-orde van de legionellaconcentratie, specifieke correctieve maatregelen getroffen. Dit kan gaan om spoelen met heet water (heat flush) of chemische desinfectie. Milieuhinder (geur) Door de MER-deskundige mens werd geïnformeerd naar de milieubeleving door de bevolking in de omgeving van Cargill bij de Afdeling Milieu-Inspectie van het Departement LNE. De recentste milieuklachten handelden over geurhinder. Voor de bespreking van de resultaten van de geurberekeningen, zie deel Lucht. Indirect blootstelling - waterverontreiniging Gemiddeld heeft het effluent van Cargill beperkte bijdrage aan sulfaten en een relevante bijdrage aan totaal fosfor en totaal stikstof in de Moervaart. De worst case (tijdelijke) impact voor de Moervaart is beperkt voor COD, BOD en totaal stikstof, relevant voor fosfor en sulfaten, en belangrijk (onaanvaardbaar) voor chloriden. Op de waterkwaliteit van Het Kanaal Gent-Terneuzen is er een tijdelijk beperkte impact voor zink, BOD, COD en totaal fosfor (zie ook deel Water). Voor de Moervaart en het Kanaal Gent-Terneuzen geldt een zwemverbod (tenzij voor evenementen). De Moervaart wordt wel vrij intensief gebruikt voor pleziervaart en waterrecreatie. Gezien de directe

NV Enviro+

oktober 2014

19


NV Cargill Gent

blootstelling bij deze activiteiten doorgaans erg beperkt is, zijn de voornaamste risico’s afkomstig van biologische oorsprong (contact met water dat micro-organismen bevat). Het risico van de toename van de concentratie aan polluenten (meest relevant voor de gezondheid is hier zink) in de waterlopen zal gezien de beperkte blootstelling verwaarloosbaar zijn. De waterloop is niet aangeduid als viswater noch wordt ze gebruikt voor de productie van drinkwater. Indirecte blootstelling is bijgevolg niet van toepassing. Indirecte blootstelling - bodemverontreiniging Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. De mogelijke gevolgen inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken bij de beschrijving van het aspect Bodem als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd. Er wordt besloten dat er geen significant effect voor de gezondheid moet worden verwacht.

4.4.2

Mobiliteit

Voor de referentiesituatie wordt het volgende besloten:  Modal split goederenvervoer: Cargill genereerde in 2013 naar schatting 8.484 vrachten over de weg. Toetsen we het aandeel wegverkeer aan de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen (streefwaarde 2030 = 70%), dan zien we dat het wegverkeer slechts 5% van het vervoerde tonnage vertegenwoordigt. Dit wordt beoordeeld als zeer significant positief (score +3).  Modal split woon-werkverkeer: Het merendeel (90%) maakt gebruik van de wagen voor het woon-werkverkeer. Gezien de ligging zijn de mogelijkheden voor openbaar vervoer beperkt. Voor wat betreft het woon-werkverkeer wordt in het mobiliteitsplan Vlaanderen een aandeel van maximaal 60% autoverkeer vooropgesteld. Het percentage werknemers dat met de auto naar het werk komt, is hoger dan 87%, wat zeer significant negatief wordt beoordeeld (score 3). Deze score moet wel enigszins gerelativeerd worden gezien de ligging, de beperkte mogelijkheden voor openbaar vervoer en het vrij beperkt aantal werknemers (ca. 107 in 2013).  Bijdrage verkeersdruktebeeld: Vrachtwagentransport gebeurt normaal gezien enkel op weekdagen. In worst case situatie komt dit overeen met gemiddeld 5 vrachten per uur via de openbare weg. Omgerekend naar p.a.e. wil dit zeggen dat het bedrijf in totaal gemiddeld 20 p.a.e./richting/uur genereert op de ontvangende wegen. Wat betreft de personenwagens komt dit overeen met ca. 41 p.a.e./uur (enkel uitgaande beweging ‘s avonds). Het gegenereerde verkeer wordt opnieuw toegewezen aan beide rijrichtingen van de John Kennedylaan. In totaal wordt tijdens de avondspits dus gemiddeld 61 p.a.e./uur gegenereerd. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (5 à 6%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 2%). Voor de toekomstige situatie wordt het volgende besloten:  Modal split goederenvervoer: Cargill zal in de geplande situatie ca. 20.311 vrachten/jaar over de weg genereren. Het aandeel van het wegverkeer in de modal split van het goederenvervoer (in ton) in de geplande situatie bedraagt 16% en ligt dus (aanzienlijk) lager dan de doelstelling van 70% vooropgesteld door het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen. Dit wordt positief beoordeeld (score +3).  Modal split woon-werkverkeer: Aangenomen dat ook in de geplande situatie nagenoeg alle personeel (>87%) met de wagen naar het werk komt, moet dit in vergelijking met de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen zeer negatief worden beoordeeld (score -3).

NV Enviro+

oktober 2014

20




NV Cargill Gent

Bijdrage verkeersdruktebeeld: In de geplande situatie wordt de theoretische capaciteit op de beschouwde weg niet overschreden. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (ca. 8%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 3%). Dit is een toename van ca. 1%-punt ten opzichte van de referentiesituatie. De impact van het gegenereerde verkeer op de beschouwde weg wordt neutraal beoordeeld (score 0).

Als milderende maatregelen worden voorgesteld: Het bedrijf levert reeds inspanningen om haar personeel aan te moedigen gebruik te maken van de fiets voor het woon-werkverkeer (overdekte fietsenstallingen, douches, fietsvergoeding). Voorgesteld wordt dat het bedrijf blijvend inspanningen doet om hetzij niet gemotoriseerde vervoersmethoden hetzij collectief vervoer (carpoolen, pendelbussen) bij zijn werknemers te promoten. Mogelijkheden zijn: 



Financiële stimuli: o Terugbetalen openbaar vervoer; o Vergoeden van het gebruik van huurfietsen (bvb. bluebike); Sensibilisatie: o Duidelijke communicatie over het vervoersaanbod; o Organiseren van een carpooldag; o Deelnemen aan een Fietsdag.

De uitvoering van deze maatregelen zijn gezien het vrij beperkt aantal werknemers (ca. 121 gepland) echter minder dwingend.

4.5 Overige disciplines 4.5.1

Bodem en grondwater

Voor de referentiesituatie wordt het volgende besloten: De milieueffecten op de referentiesituatie, delen topografie, pedologie en geologie en erosie zijn neutraal gezien deze niet uitzonderlijk zijn (0). De bodemen grondwaterkwaliteit bij NV Cargill te Gent wordt voldoende opgevolgd. NV Cargill te Gent voert overeenkomstig het bodemdecreet de vereiste periodieke oriënterende bodemonderzoeken uit. Indien een nieuwe bodemverontreiniging wordt vastgesteld waarvoor de zelfstandige saneringsplicht geldt, zullen hiervoor overeenkomstig het bodemdecreet de vereiste maatregelen worden genomen. Er kan dan ook gesteld worden dat de risico’s op het ontstaan van bodemen grondwaterverontreiniging t.g.v. de exploitatie van zogenaamde risico-inrichtingen afdoende beheerst zijn en geen verder onderzoek vereisen. Voor de toekomstige situatie wordt het volgende besloten:  Grondbalans: De toekomstige situatie omvat de voorziene uitbreiding van productiecapaciteit en bijhorende opslagcapaciteiten. De installaties zullen gebouwd worden op de vroegere 3 bloemafdeling, die nu niet meer verhard is. Het grondverzet wordt ingeschat op 6.385 m voor de gebouwen en infrastructuur samen. Voor zover voldaan wordt aan de betrokken regelgeving van het grondverzet zijn de effecten beperkt tot niet relevant (0).  Bodemverdichting: Gezien het huidige gebruik van het terrein en de type ondergrond (droge zandbodem), kan het effect op bodemverdichting als verwaarloosbaar worden beschouwd.  Profielverstoring: Gezien de werken plaatsvinden op gronden die reeds hun vroeger profiel in min of meerdere mate hebben verloren is het uiteindelijk effect op profielverstoring beperkt tot niet relevant (0).

NV Enviro+

oktober 2014

21






 



NV Cargill Gent

Zettingen: Ten gevolge van grondwerken zijn deze in principe beperkt tot de zone die deze werken innemen. Aangezien de werken plaatsvinden op de voormalige bloemafdeling, zijn er geen effecten te verwachten naar zettingen (0). Bodem- (en grondwater)kwaliteit: De mogelijke gevolgen inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd (0 tot -). Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de werken accidenteel, vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. Bodemgebruik en -geschiktheid: De voorziene werken gebeuren in voor milieubelastende industrie bestemd gebied zodat het huidige bodemgebruik niet wijzigt. Bemaling: Er wordt voor de aanleg van de skimpit en de ondergrondse tanks een bronbemaling voorzien. Het water wordt geloosd naar het eigen lozingspunt op de Moervaart. Dit betekent dat gedurende de aanlegfase het bodemvochtregime tijdelijk zal worden verstoord. Gedurende die periode kan dit als beperkt negatief worden beoordeeld. Uit het bodemonderzoek blijkt dat de aanwezige restverontreinigingen in het grondwater op het terrein beperkt en onder controle zijn, zodat er geen direct gevaar is dat er ten gevolge van de bemalingen verontreinigingen worden gemobiliseerd. Gezien de afstand tot grondwaterwinningen, zal het effect niet relevant zijn. Grondwaterstandswijzigingen: Gezien er door het bedrijf geen grondwater wordt onttrokken en dit ook niet gepland is in de toekomst, is er geen wijziging te verwachten in de toekomstige situatie.

Als milderende maatregelen worden voorgesteld: Niet van toepassing. De voorziene uitbreidingen zullen mits het respecteren van voorzorgsmaatregelen geen impact hebben op bodemen grondwaterkwaliteit en – kwantiteit.

4.5.2

Fauna en flora

Rekening houdend met de ligging van de natuurgebieden, zou een mogelijke impact op het meest nabij gelegen natuurgebied zich dan ook enkel kunnen voordoen via atmosferische emissies. Impact via geluid of licht kan immers uitgesloten worden, enerzijds omwille van de afstand en anderzijds omwille van het veelvoud aan geluids- en lichtbronnen die zich tussen het bedrijf en het meest nabije natuurgebied bevinden. Uit de discipline lucht blijkt dat zowel in de huidige situatie als in de toekomstige situatie op basis van dispersiemetingen en rekening houdende met de afstand tot de dichtstbijzijnde natuurgebieden, het effect als neutraal kan worden beschouwd. Op basis van de gegevens uit deel water, blijkt dat de impact neutraal tot beperkt is. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het afvalwater weinig acuut toxisch is, waarbij meest gevoelige organisme Daphnia is. De impact kan bijgevolg als beperkt negatief worden beoordeeld.

4.5.3

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

Cargill NV is gelegen aan de rand van de Gentse Kanaalzone (oostelijke zijde). Het betreft hier dus een ligging in een reeds “verstoord” gebied. Het zicht wordt hier bepaald door aan de ene zijde de talrijke bedrijven en aan de andere zijde de 3 omliggende waterlopen Rodenhuizedok, Moervaart en Zeekanaal Gent-Terneuzen. In de aanpalende straten bevinden zich geen woningen. De dichtstbijzijnde woningen bevinden zich in Doornzele Dries (ca. 800 m ten westen) en de dorpskern van Sint-Kruis-Winkel en Desteldonk.

NV Enviro+

oktober 2014

22


NV Cargill Gent

Het uitzicht van de installaties van NV Cargill zelf veroorzaakt als onderdeel van een groter geheel geen specifieke hinder in dit gebied, en ook niet t.o.v. de dichtst bijgelegen woongebieden. De uitbreiding met de nieuwe installaties gebeurt tevens vlakbij de reeds bestaande installaties waardoor de visuele impact niet sterk zal veranderen (0 tot -). Uit de bespreking van de discipline lucht en rekening houdende met de ligging van NV Cargill in industriegebied en de afstand tot beschermde monumenten, zal de impact van luchtemissies (stikstofoxiden en zwaveldioxide) als neutraal kunnen worden beschouwd.

4.5.4

Andere aspecten

4.5.4.1 Energie Cargill gebruikt 3 verschillende vormen basisenergie, namelijk gasolie voor heftrucks en noodgeneratoren, hoogcalorisch aardgas en elektriciteit. Deze vormen worden ofwel rechtstreeks ingezet (bv. verwarming van gebouwen) ofwel gebruikt om een tweede ‘energiedrager’ te creëren, zoals perslucht, stoom en warm water. Het totale energieverbruik bedroeg in 2013 > 1,2 PJ. Het bedrijf is bijgevolg energie-intensief. Door de omvang van Cargill is het energieverbruik hoger dan de grens van 0,5 PJ. Cargill neemt deel aan het Benchmarking convenant. Door de uitbreiding van Cargill NV, conform dit MER, zal ook het energieverbruik toenemen. Het verbruik van gasolie zal naar de toekomst toe beperkt blijven. Het primair energieverbruik van elektriciteit wordt in de toekomst geschat op 0,812 PJ. De totale warmteof stoomproductie zal 1,306 PJ bedragen. In functie van de milieuvergunningsaanvraag, waarvan dit MER een bijlage zal vormen, moet bijgevolg door Cargill NV ook een energiestudie opgesteld worden. De opmaak van deze energiestudie loopt tegelijkertijd met de opmaak van dit MER. De energiestudie zal onderzoeken of energie-efficiëntere installaties beschikbaar zijn op de markt en of er maatregelen zijn, die extra kunnen genomen worden, om de energie-efficiëntie van de inrichting te verhogen. Daarom maakt de energetische evaluatie van het voorliggende project niet het voorwerp van deze MER uit.

4.5.4.2 Licht, warmte en stralingen De installaties worden ’s nachts verlicht omtrent veiligheid. De nieuwe installaties en gebouwen zullen ook ’s nachts worden verlicht. Ook de wegverlichting op het terrein zal worden uitgebreid. Gelet op de ligging van Cargill in de Gentse Kanaalzone, zal de bedrijfsverlichting van Cargill specifiek op zich geen directe hinder of effecten veroorzaken. Bovendien wordt het aspect van efficiënte verlichting mee opgenomen in het luik energiebeleid van de firma.

4.5.4.3 Afval en hulpstoffen De huidige activiteiten van NV Cargill, geven aanleiding tot het ontstaan van specifieke afvalstromen. De belangrijkste afvalstromen zijn concentraat indamper, filteraarde, afvalwater biodiesel en olieraffinage, reinigingsresiduen, gums, … Verder zijn er nog niet-bedrijfsspecifieke afvalstromen (papierafval, hout, afvalolie, …) en restafval. De opslag van afvalstoffen in de toekomstige situatie zal gelijkaardig zijn. De tonnages van de ontstane afvalstoffen zullen wel toenemen. Cargill NV maakt in de verschillende afdelingen ook gebruik van hulpstoffen zoals hexaan, NaOH, fosforzuur, bleekaarde, … Wat de toekomstige situatie betreft, zullen voor de crush en semiraffinage de verbruiken van de hulpstoffen evenredig toenemen. Voor de foodraffinage is er een bijkomend verbruik (nl. nieuw proces).

NV Enviro+

oktober 2014

23


NV Cargill Gent

4.6 Grensoverschrijdende effecten Cargill is gelegen in het noorden van de provincie Oost-Vlaanderen op ca. 8 km van de grens met Nederland. Gelet op de aard van de bedrijfsactiviteiten werd verwacht dat de aard van de te verwachten milieueffecten voornamelijk lokaal dienen bekeken te worden (lucht, geluid, geur, bodem, afvalwater en grondwater). Dit wordt bevestigd door voorgaande milieu-effectbeoordeling voor de verschillende disciplines:  Het studiegebied voor de discipline ‘water’ reikt tot het oppervlaktewater waarin uiteindelijk het afvalwater wordt geloosd, nl. de Moervaart en het Kanaal Gent-Terneuzen. De impact van de afvalwaterlozingen beperkt zich tot het ontvangende oppervlaktewater, nl. de Moervaart en het Kanaal Gent-Terneuzen. Er zijn afdoende milderende maatregelen voorzien om de impact te beperken;  De impact van de lucht- en geluidsemissies op de omgevingslucht is reeds in de onmiddellijke omgeving van Cargill zeer beperkt en heeft dus geen grensoverschrijdend effect;  Het studiegebied voor de discipline ‘bodem’ werd afgebakend tot het bedrijfsterrein. Uit het uitgevoerde bodemonderzoek bleek dat er geen ernstige bodemof grondwaterverontreiniging aanwezig is;  Voor de discipline ‘mens’ beperkte het studiegebied zich tot de receptoren in de onmiddellijke omgeving tot aan het dichtst bijgelegen woongebied, nl. de gemeenten Doonzele, Desteldonk, Sint Kruis Winkel, Terdonk en Mendonk . Er worden geen noemenswaardige effecten vermeld;  Voor de discipline fauna en flora werd gekeken naar mogelijke effecten op de aanwezige fauna en flora in de omgeving en het ontvangende oppervlaktewater. Rekening houdend met de geplande milderende maatregelen voor de afvalwaterlozingen en de beperkte impact van de luchtemissies zijn ook hier zeker geen grensoverschrijdende effecten te melden;  Er zijn geen effecten te melden voor de discipline monumenten en landschappen;  De disciplines licht, warmte en stralingen, klimaat worden in dit MER als niet relevant beschouwd.

5 Conclusie Het milieueffectrapport wordt uitgevoerd in kader van de aanvraag tot uitbreiding van de huidige milieuvergunning. Het bedrijf voorziet in een uitbreiding van de crush-activiteiten van 400.000 ton ruwe olie/jaar tot maximum 700.000 ton olie/jaar en de uitbreiding van de semi-raffinage van 450.000 ton semi-geraffineerde olie/jaar tot 760.000 ton olie/jaar. Een deel van de semi-geraffineerde olie zal verder geraffineerd worden om uiteindelijk food-grade olie te bekomen. Er wordt in die zin een bleking en desodorisatie bijgebouwd voor een jaarcapaciteit van 330.000 ton per jaar (olie) naast de huidige semi-raffinage. Eveneens wordt een bijkomende gasturbine gebouwd, naast de bestaande stoomturbine. Er wordt geen uitbreiding gevraagd van de biodieselinstallatie. De verschillende vastgestelde effecten en voorgestelde maatregelen, waarbij tijdens de vergunningsaanvraag moet worden rekening gehouden, worden hieronder tabelmatig samengevat.

NV Enviro+

oktober 2014

24


effectgroep

NV Cargill Gent


waardering milderende maatregelen en resulterend effect


OPPERVLAKTEWATER Waterhuishouding – wijziging Op basis van de geregistreerde debieten blijkt 0 tot +1 vergunde lozingsdebieten dat het debiet niet wordt overschreden, wat als positief kan worden beoordeeld. Gezien het huidige vergunde lozingsdebiet en de berekening van het toekomstige lozingsdebiet voor bedrijfsafvalwater, zal een afbouw van het lozingsdebiet moeten worden aangevraagd. Een uitbreiding van het lozingsdebiet van het huishoudelijk afvalwater zal moeten worden aangevraagd. Waterhuishouding - Het niet-verontreinigde hemelwater wordt niet -2 overstromingsrisico aangewend voor vb. laagwaardige toepassingen zoals sanitair. Bovendien werd dit opgenomen in de milieuvergunning als bijzondere voorwaarde. In de toekomst wordt er netto bijkomend verhard. Dit hemelwater zal bijkomend worden geïnfiltreerd/gebufferd. Waterhuishouding – invloed op Gezien het geloosde debiet een fractie is van de -1 de ontvangende waterloop totale watercapaciteit van de ontvangende waterloop, wordt dit als niet relevant beschouwd. De impact op de Moervaart is ook in de toekomst niet relevant, gezien de grootte van de ontvangende waterloop. Wel dient blijvend te worden voldaan aan de voorwaarden van de stedenbouwkundige verordening en mogelijks hergebruik van hemelwater

NV Enviro+

oktober 2014

De milieuvergunning aanpassen: +1 3  Lozingsdebiet van 277.000 m /jaar  Lozingsdebiet van het huishoudelijk 3 afvalwater wijzigen tot 3.630 m /jaar en wijziging naar 3 KWZI’s (i.p.v. 4).  Afbouw van het koelwaterdebiet tot 1.500 m3/uur

Het bedrijf dient blijvend te voldoen aan de 0 tot +1 voorwaarden opgenomen in Vlarem (hergebruik, buffering, infiltratie en lozing van hemelwater) en de voorwaarden opgenomen in de hemelwaterverordening. Hemelwater dient waar nodig te worden aangewend voor laagwaardige toepassingen. Dit kan ter hoogte van de foodloading area. Voldoen aan de voorwaarden van de 0 stedenbouwkundige verordening inzake hemelwater en waar mogelijk hemelwater hergebruiken.

25


NV Cargill Gent

effectgroep


Toetsing lozingsnormen

Er zijn overschrijdingen voor totale Zn, sulfaten, -1 totale stikstof en totale fosfor. Gezien de huidige overschrijdingen van totale Zn en sulfaten, dient hiervoor in de milieuvergunning een bijzondere lozingsnorm te worden opgenomen. Gezien de beperkte overschrijdingen en de studies die momenteel lopende zijn om de N-concentraties te verminderen, wordt dit als beperkt negatief beoordeeld. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het staal weinig acuut toxisch is, waarbij Daphnia het meest gevoelige organisme is. Een bijkomende staalname en test is gebeurd op Daphnia. Het effect kan ingeschat worden als een gering risico.

Wijziging waterkwaliteit

Het bedrijf loost op basis van de gemiddelde -2 tot 0 concentraties, lagere concentraties dan de maximale toetsingswaarden (MKN) voor BOD, chlorides, KjN, nitriet en sulfaten. Dit kan bijgevolg positief worden beoordeeld. Gezien de totale concentratieverhoging vs. toetsingswaarde < 1% wordt de impact van chlorides, BOD, COD, totale N, totale P, sulfaten en totale Zn als niet relevant beschouwd voor zowel Moervaart als kanaal Gent-Terneuzen. In de worst-case situatie kan voor de verschillende parameters, m.u.z. van totale P, het effect als beperkt worden beschouwd. In de toekomst is er enkel voor chlorides een belangrijk onaanvaardbaar tijdelijk effect in de Moervaart. Het effect van het koelwater kan als beperkt worden beschouwd in een gemiddelde situatie, echter in worst-case is

NV Enviro+


oktober 2014

waardering na mildering 0

Volgende maatregelen worden voorgesteld:  Blijvende opvolging van overschrijding van N-concentraties en concentraties aan sulfaten;  Opvolging van het geloosde afvalwater via ecotoxtesten, waarbij getest wordt op het meest gevoelige organisme;  Het bedrijf dient zijn milieuvergunning als volgt aan te passen: o Bijkomende voorwaarde voor totale Zn: 10 x IC of 2 mg/l o Bijkomende voorwaarde voor sulfaten: 3.000 mg/l -2 tot 0

26


effectgroep

NV Cargill Gent




dit significant negatief Wijziging structuurkwaliteit

Ter hoogte van het lozingspunt is er een slechte 0 structuurkwaliteit die door de aanwezigheid van de lozingsbuizen wordt bestendigd. Er worden in de toekomst geen bijkomende emissiepunten voorzien. Bijgevolg kan dit als neutraal worden beoordeeld.

-

0

Een schouwverhoging van de LD ketel

0

LUCHT Geleide stookinstallaties

Geleide stofemissies

NV Enviro+

emissies Het 99,79-percentiel van de uurwaarden -2 tot 0 bedraagt maximum 6% van de grenswaarde bij het alternatief met LD-ketel en maximaal 2% van de grenswaarde bij het alternatief met WKK, wat aanleiding geeft tot een beperkt significant negatief effect. Voor de gemiddelde waarden geldt voor beide alternatieven een verwaarloosbaar effect. Het 90,4-percentiel van de dagwaarden bedraagt -2 maximum 8% van de grenswaarde, wat aanleiding geeft tot een matig significant negatief effect. Het pluimmaximum is evenwel gelegen in industriegebied. De bijdrage van Cargill tot de gemeten PM10- 0 tot -1 immissies en tot de jaargrenswaarde is minder dan 1% voor de referentiesituatie. De bijdrage van Cargill tot de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 1,4% in de toekomstige situatie (bij 100% verwerking van sojabonen). Ten opzichte van de jaargrenswaarde bedraagt de bijdrage maximaal

oktober 2014

Voor de nood aan maatregelen dient te worden uitgegaan van de BBT-toetsing en de verplichte jaarlijkse stofstudie.

27


effectgroep

Geleide en NMVOS emissies

Geurhinder

NV Enviro+

NV Cargill Gent



1%. Dit wordt beoordeeld als een verwaarloosbare bijdrage. De bijdrage van Cargill tot de P90 van de PM10-concentraties in de meetpunten bedraagt maximaal 2,9%. Ten opzichte van de grenswaarde (50 µg/m³) bedraagt de bijdrage (als P90,40 van de dagwaarden) eveneens maximaal 2,9%, wat te aanzien is als een beperkte bijdrage. niet-geleide Voor VOS-immissies zijn geen grenswaarden 0 vastgelegd. Er kan wel getoetst worden aan de MIC-waarde (buitenluchtnormen). De berekende pluimmaxima liggen ruimschoots onder deze MIC-waarden wat aanleiding geeft tot een niet relevant effect. De dispersieberekeningen geven aan dat de NMVOS-immissies voornamelijk tot het bedrijfsterrein zelf beperkt blijven. In Terdonk wordt het niveau voor ernstige hinder van 10,5 ge/m³ licht overschreden (11,64 ge/m³ ter hoogte van het beoordelingspunt). Enkel in een deel van Sint-Kruis-Winkel wordt de bovengrens van de voorgestelde norm voor deze woonzone (7 ge/m³) niet gerespecteerd. De voorgestelde norm van 2,1 ge/m³ in Doornzele wordt niet gehaald, maar het hinderniveau van 7 ge/m³ wordt wel gerespecteerd voor het grootste deel van Doornzele.

oktober 2014

-


0

Cargill laat regelmatig geurstudies uitvoeren met het oog op mogelijke emissiereducerende maatregelen. Uit de laatste studie (Olfascan, 2013) kwam het volgende naar voor:  het bypassen van de bioscrubber moet zoveel mogelijk worden vermeden en indien mogelijk moet de luchtstroom op momenten van bypass apart worden behandeld. Naar aanleiding van de studie besliste Cargill om te investeren in een tweede bioscrubber (reserve ingeval de andere bioscrubber buiten dienst is).  verdere geurreductie aan de perserij (voorbereiding) is zeker een zinvolle

28


effectgroep

NV Cargill Gent




investering. Cargill Gent voerde reeds testen uit met actief koolfilters. Als alternatief wordt ook nog rekening gehouden met een biologische zuiveringstechniek (met actief slib). Verkeersemissies

De verkeersbijdrage van het bedrijf aan de NO2-, 0 PM10- en PM2,5-concentraties wordt als verwaarloosbaar beschouwd.

-

0

Het huidige omgevingsgeluid (uitgedrukt als LA95) 0 bedraagt op het meetpunt 47 – 48 dB(A) ’s nachts. Het omgevingsgeluid op 200 m van de perceelsgrens voldoet steeds ruimschoots aan de milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht. De invloed van het bedrijf op het omgevingsgeluid is beperkt. Specifiek geluid in de huidige In de huidige situatie voldoet het bedrijfsgeluid 0 situatie steeds aan de voorwaarden voor een bestaande inrichting en zelfs aan de strengere voorwaarden voor een nieuwe inrichting. Het gemeten achtergrondgeluid bedraagt in de nacht gemiddeld 47-48 dB(A). Het bedrijfsgeluid, berekend als 42 dB(A) op het beoordelingspunt, is 5 tot 6 dB lager. Er mag dus aangenomen worden dat het bedrijfsgeluid een beperkt aandeel heeft in het totale omgevingsgeluid. Specifiek geluid in de In de toekomstige situatie wordt er nog steeds 0 toekomstige situatie ruim voldaan aan de voorwaarden van een bestaande inrichting en ook aan de voorwaarden van een nieuwe inrichting. Het specifiek geluid

-

0

-

0

GELUID Omgevingsgeluid

NV Enviro+

oktober 2014

Milderende maatregelen zijn niet vereist. 0 Op meetpunt P4 (Zuidledeplein Doornzele) is de beschikbare geluidsruimte evenwel nagenoeg opgebruikt. Bij toekomstige

29


effectgroep

Incidenteel geluid


Aanlegfase

Trillingshinder

NV Cargill Gent



van Cargill stijgt van 42 naar 45 dB(A). Dit brengt het totale omgevingsgeluid ’s nachts op 48 à 49 dB(A). Dit is een toename van 1 dB. Het effect op het geluidsklimaat is neutraal. De al aanwezige stoomevacuatie geeft aanleiding tot incidenteel geluid. De limiet voor incidenteel geluid wordt steeds gerespecteerd. De geluidsniveaus wegtransport zijn veel lager dan het bedrijfsgeluid zelf. Een verdubbeling van de verkeersintensiteit betekent een toename van het verkeerslawaai met 3 dB. Zelfs in dat geval is het aandeel verkeer verwaarloosbaar in het totale bedrijfsgeluid. De dichtste woningen liggen in dit geval op 750 m afstand van de perceelsgrens. Een toename van het omgevingsgeluid is niet te verwachten aan de dichtste woningen. Geen enkele van de activiteiten op Cargill geeft aanleiding tot de productie van aanzienlijke niveaus van trillingen. De dichtste woningen staan op minstens 750 m afstand.


0

ontwikkelingen/uitbreidingen zal hiermee rekening moeten gehouden worden. Op dit punt vormen de conditioners het belangrijkste aandeel in het totale geluid. 0

0

-

0

0

-

0

0

-

0

aan De bijdrage van Cargill leidt niet tot een 0 en overschrijding van de toepasselijke WGOgrenswaarden voor NO2. Korteof langetermijneffecten van NO2 als gevolg van het project worden dan ook niet verwacht. Gezien de beperkte bijdrage van Cargill aan de

-

0

MENS Gezondheid Directe bloostelling chemische, fysische biologische agentia

NV Enviro+

oktober 2014

30


effectgroep

Geurhinder Indirecte blootstelling waterverontreiniging

Indirecte blootstelling bodemverontreiniging

Geluidshinder

NV Enviro+

NV Cargill Gent



jaargemiddelden voor PM10, zijn de lange termijn gezondheidseffecten als gevolg van dit project te verwaarlozen. De korte termijn gezondheidseffecten als gevolg van de activiteiten van Cargill zijn dan ook verwaarloosbaar tot hoogstens beperkt. Op basis van meetgegevens van VMM op andere locaties en literatuurgegevens worden geen overschrijdingen van de MIC-waarden voor NMVOS (hexaan en methanol) verwacht. Het risico op gezondheidseffecten als gevolg van het project wordt verwaarloosbaar geacht. Zie discipline lucht - Het risico van de toename van de concentratie 0 aan polluenten (meest relevant voor de gezondheid is hier zink) in de waterlopen zal gezien de beperkte blootstelling verwaarloosbaar zijn. De waterloop is niet aangeduid als viswater noch wordt ze gebruikt voor de productie van drinkwater. Indirecte blootstelling is bijgevolg niet van toepassing. - De mogelijke gevolgen inzake 0 bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd (zie discipline Bodem). Er wordt besloten dat er geen significant effect voor de gezondheid moet worden verwacht. Het effect op het geluidsklimaat wordt in de 0 discipline Geluid neutraal beoordeeld. De

oktober 2014


Zie discipline lucht -

0

-

0

-

0

31


effectgroep

NV Cargill Gent


blootstelling aan Geluid beoordeeld als niet relevant.


wordt


daarom

Mobiliteit Modal split goederenvervoer

Modal split woon-werkverkeer

Bijdrage verkeersdruktebeeld

NV Enviro+

Het aandeel van het wegverkeer in de modal split +3 van het goederenvervoer (in ton) in de referentiesituatie en geplande situatie bedraagt respectievelijk 5% en 16%. Dit ligt dus (aanzienlijk) lager dan de doelstelling van 70% vooropgesteld door het Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen. Dit wordt beoordeeld als zeer significant positief. In de referentiesituatie is het percentage -3 werknemers dat met de auto naar het werk komt hoger dan 87%. Aangenomen dat ook in de geplande situatie nagenoeg alle personeel (>87%) met de wagen naar het werk komt, moet dit in vergelijking met de doelstelling van het Mobiliteitsplan Vlaanderen (maximum 60% autoverkeer) zeer negatief worden beoordeeld. Deze score moet wel enigszins gerelativeerd worden gezien de ligging, de beperkte mogelijkheden voor openbaar vervoer en het vrij beperkt aantal werknemers. In de geplande situatie wordt de theoretische 0 capaciteit op de beschouwde weg (John Kennedylaan) niet overschreden. De bijdrage van Cargill aan de huidige verkeersdrukte tijdens de spitsuren is beperkt (ca. 8%). Ten opzichte van de theoretische capaciteit van de weg is het aandeel nog lager (minder dan 3%), wat een

oktober 2014

-

+3

Het bedrijf dient blijvend inspanningen te doen -3 om hetzij niet gemotoriseerde vervoersmethoden hetzij collectief vervoer (carpoolen, pendelbussen) bij zijn werknemers te promoten (o.a. financiële stimuli, sensibilisatie). De uitvoering van deze maatregelen zijn gezien het vrij beperkt aantal werknemers echter minder dwingend.

-

0

32


NV Cargill Gent

effectgroep




0

-

0

0

-

0

-1 tot 0

-

-1 tot 0

0 0 tot -1

0 Standaard effectreducerende maatregelen 0 voorzien om verontreiniging van de bodem te voorkomen, zoals inkuiping van opslagplaatsen voor brandstoffen, oliën en chemicaliën en hanteren van het zorgvuldigheidsprincipe.

toename van ca. 1%-punt ten opzichte van de referentiesituatie betekent. De impact van het gegenereerde verkeer op de beschouwde weg wordt neutraal beoordeeld. BODEM EN GRONDWATER Grondbalans

Bodemverdichting

Profielverstoring

Zettingen Bodemgrondwater)kwaliteit

NV Enviro+

3

Het grondverzet wordt ingeschat op 6.385 m voor de gebouwen en infrastructuur samen. Voor zover voldaan wordt aan de betrokken regelgeving van het grondverzet zijn de effecten beperkt tot niet relevant. De voorziene bouwwerken gebeuren op gronden van het type droge zandbodem (weinig gevoelig voor verdichting). De bouwwerken voor de bijkomende productie-installatie en opslagtanks vinden plaats op enerzijds deel bestaande verhardingen of braakliggend terrein van de voormalige bloemafdeling. Gezien het huidige gebruik van het terrein en de type ondergrond, kan het effect als verwaarloosbaar worden beschouwd. Gezien de werken plaatsvinden op gronden die reeds hun vroeger profiel in min of meerdere mate hebben verloren, is het uiteindelijk effect beperkt tot niet relevant. Er zijn geen effecten te verwachten. (en De mogelijke effecten inzake bodemverontreiniging worden bij een normale uitvoering van de werken als verwaarloosbaar tot gering negatief beschouwd. Het is onwaarschijnlijk dat tijdens de uitvoering van de

oktober 2014

33


effectgroep

NV Cargill Gent


werken accidenteel, vreemde stoffen in de bodem zouden terechtkomen, die op één of andere manier aanleiding zouden kunnen geven tot bodemverontreiniging. Erosierisico Geen tot zeer laag risico, geen wijziging van huidige erosierisico’s. Bodemgebruik en -geschiktheid Er zijn geen bijkomende effecten te verwachten. Bemaling Gedurende de aanlegfase (skimpit en ondergrondse tanks) zal het bodemvochtregime tijdelijk worden verstoord. Gedurende die periode kan dit als beperkt negatief worden beoordeeld. Uit het bodemonderzoek blijkt dat de aanwezige restverontreinigingen in het grondwater op het terrein beperkt en onder controle zijn, zodat er geen direct gevaar is dat er ten gevolge van de bemalingen verontreinigingen worden gemobiliseerd. Gezien de afstand tot grondwaterwinningen, zal het effect niet relevant zijn. Grondwaterstandswijzigingen Geen gebruik van grondwater in de toekomstige situatie.



0

-

0

0 -1 tot 0

-

0 -1 tot 0

0

-

0

0 0

-

0 0

Zie discipline water.

0

FAUNA EN FLORA Direct biotoopverlies Biotoopwijziging door bodemen grondwaterkwaliteitswijziging Biotoopwijziging door oppervlaktewaterkwaliteitswijzin g en -kwantiteitswijziging

NV Enviro+

Niet van toepassing. Niet van toepassing.

Op basis van de gegevens uit deel water, blijkt -1 dat de impact neutraal tot beperkt is. Uit de ecotoxtesten blijkt dat het afvalwater weinig acuut toxisch is, waarbij meest gevoelige organisme

oktober 2014

34


effectgroep

Biotoopswijziging atmosferische emissies

Rustverstoring

NV Cargill Gent



Daphnia is. De impact kan bijgevolg als beperkt negatief worden beoordeeld. door Uit de discipline lucht blijkt dat zowel in de 0 huidige situatie als in de toekomstige situatie op basis van dispersiemetingen en rekening houdende met de afstand tot de dichtstbijzijnde natuurgebieden, het effect als neutraal kan worden beschouwd. Gezien de ligging in industriegebied en het 0 veelvoud aan geluids- en lichtbronnen tussen het bedrijf en het meest nabije natuurgebied, is er geen impact te verwachten.


-

0

Zie discipline geluid.

0

-

0 tot -1

-

0

LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE Wijziging belevingswaarde door Het uitzicht van de installaties veroorzaakt, als 0 tot -1 uitbreiding nieuwe installaties onderdeel van een groter geheel, geen specifieke hinder in dit gebied en ook niet t.o.v. de dichtst bijgelegen woongebieden. De uitbreiding met de nieuwe installaties gebeurt tevens vlakbij de reeds bestaande installaties waardoor de visuele impact niet sterk zal veranderen. Wijziging erfgoedwaarde door Uit de bespreking van de discipline lucht en 0 atmosferische emissies rekening houdende met de ligging van NV Cargill in industriegebied en de afstand tot beschermde monumenten, zal de impact als neutraal kunnen worden beschouwd. ANDERE ASPECTEN Energie

NV Enviro+

Cargill NV is een energie-intensief bedrijf. Zie Bijkomende installaties zullen voor een energiestu toenemend energieverbruik zorgen. De opmaak die

oktober 2014

In de energiestudie dient aangetoond te worden Zie dat de in bedrijf te stellen inrichting de meest energieenergie-efficiënte inrichting is die economisch studie

35


effectgroep

NV Cargill Gent



van een energiestudie loopt tegelijkertijd met de opmaak van dit MER. De energetische evaluatie van het voorliggende project maakt niet het voorwerp uit van deze MER.

Licht, warmte en stralingen

Afval- en hulpstoffen

Gelet op de ligging van Cargill NV in de Gentse 0 Kanaalzone, zal de bedrijfsverlichting in de omgeving geen directe hinder of effecten veroorzaken. Bovendien wordt het aspect van efficiënte verlichting mee opgenomen in het luik energiebeleid van de firma. De tonnages van de ontstane afvalstoffen zullen 0 in de toekomst toenemen. Voor de crush en semiraffinage zullen de verbruiken van de hulpstoffen evenredig toenemen. Voor de foodraffinage is er een bijkomend verbruik.


haalbaar is, m.a.w. dat er gewerkt wordt met de Best Beschikbare Technieken (BBT). De energiestudie zal onderzoeken of energieefficiëntere installaties beschikbaar zijn op de markt en of er maatregelen zijn die extra kunnen genomen worden om de energieefficiëntie van de inrichting te verhogen. Zie eventueel energiestudie. Zie eventueel energiestudie

-

0

-

0

GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN Alle disciplines

NV Enviro+

Geen effecten te verwachten.

0

oktober 2014

36

2014

Recommend Documents