2014

Staatsexamen vmbo tl/gl Vakinformatie, algemene tips en reglement 2013/2014

Mundium College NT2 2013/2014

Inhoud Inleiding.................................................................................................... 3 Commissie van begeleiding .......................................................................... 5 Staatsexamen biologie ................................................................................ 6 Staatsexamen economie ............................................................................. 9 Staatsexamen Engels ................................................................................ 12 Staatsexamen geschiedenis ....................................................................... 18 Staatsexamen maatschappijleer (gemeenschappelijk deel) ........................... 21 Staatsexamen maatschappijleer II............................................................. 27 Staatsexamen Nederlands ........................................................................ 30 Staatsexamen wiskunde ............................................................................ 36 Rekentoets VO ......................................................................................... 39 Het sectorwerkstuk................................................................................... 41 Oriëntatie op leren en werken .................................................................... 43 Tips voor kandidaten ................................................................................ 50 Examenreglement .................................................................................... 62 Herexamen .............................................................................................. 78 Verlenging van het examen ....................................................................... 78 Mogelijke onderwerpen Zorg en Welzijn en economie.................................... 79 Naar het VMBO ? ......................................................................................... 82

2


Inleiding

Voor jullie ligt de informatiegids over de staatsexamens VMBO-T. Elke leerling die zijn persoonlijke checklist (zie achterin het boekje) voor de vakken: Nederlands, Engels, wiskunde, economie, maatschappijleer, biologie en geschiedenis voldoende heeft afgerond, mag naar de examenklas voor het VMBO-T. In deze examenklas, die in principe twee jaar duurt, word je geholpen met de voorbereidingen voor het afleggen van het staatsexamen. Het eerste examen kan worden afgelegd in mei 2014. Je kunt examen doen in de vakken: Nederlands, Engels, wiskunde, economie, maatschappijleer gemeenschappelijk, maatschappijleer 2, geschiedenis en biologie. Ook moet je een sectorwerkstuk maken voor de sector economie of zorg en welzijn. Als je alle vakken hebt behaald en het sectorwerkstuk als voldoende is beoordeeld, heb je genoeg certificaten verzameld voor een volwaardig VMBO-T diploma in de sector economie of zorg en welzijn. Natuurlijk hoef je niet alle vakken tegelijk te doen . Je kunt er ook voor kiezen om eerst een paar certificaten te halen en het volgende jaar de andere vakken te doen.

Staatsexamens: Wat en Waar ?

Het staatsexamen bestaat voor de meeste vakken uit een centraal schriftelijk eindexamen in mei en een mondeling college-examen in het begin van juli. Voor maatschappijleer gemeenschappelijk is er alleen een college-examen en moet je een werkstuk maken, dat je begin april van het jaar 2014 bij je docent moet inleveren. Ook het sectorwerkstuk moet begin april 2014 klaar zijn.

3


De examens worden afgenomen op de VSO-school De Ortolaan,Graaf van Loonlaan 2, 6093 BV Heythuysen. Met deze school voor speciaal onderwijs werkt het Mundium College NT2 samen op het gebied van het afleggen van de staatsexamens in de genoemde vakken.

Voordat we examen gaan doen zullen we een kennismakingsbezoek brengen aan de Ortolaan. In deze gids kun je informatie vinden wat je voor elk vak moet leren en doen om mee te kunnen doen aan het staatsexamen. Maar ook over de gang van zaken tijdens het examen en over hoe je je moet voorbereiden. Belangrijke websites exameninformatie vind je op: http://www.ib-groep.nl/particulieren/examens/Staatsexamens/s10_aanmelden_staatsexamen.asp http://www.examenblad.nl/

De informatie van deze sites kun je voor een groot deel terugvinden in deze informatiegids. Oude examens waarmee je kunt oefenen kun je vinden op: www.examen.nl http://www.eindexamensite.nl/

Natuurlijk zullen de docenten hier in de les veel aandacht aan besteden.

4


Het sectorwerkstuk Om een diploma VMBO-T te kunnen behalen moet je ook een sectorwerkstuk maken. Dit moet gaan over een onderwerp dat hoort bij de sector economie of de sector zorg en welzijn. Het onderwerp mag je zelf kiezen, als het maar binnen een van deze twee sectoren past. Natuurlijk krijg je daarbij hulp van de docenten die het sectorwerkstuk begeleiden. Het sectorwerkstuk bestaat uit het werkstuk zelf, een plan van aanpak en een logboek. Daarnaast moet je een poster over de kern van je werkstuk en je conclusies ontwerpen en dit presenteren tijdens het college-examen. Uiteraard gaan we hiermee oefenen in de les. Achterin deze informatiegids kun je een lijst vinden van mogelijke onderwerpen.

Oriëntatie op leren en werken. Samen met het sectorwerkstuk moet je een verslag in tweevoud maken van jouw eigen oriëntatie op een beroeps -of vervolgopleiding in je sector. Je kunt hiervoor een Open Dag bezoeken, iemand interviewen die op de vervolg opleiding van jouw keuze zit of een bedrijf bezoeken waar je graag zou willen werken. Vervolgens maak je hiervan een verslag. Hierover moet je vragen kunnen beantwoorden tijdens het collegeexamen over je sectorwerkstuk. Natuurlijk kun je hierbij hulp krijgen van je decaan, je mentor en de docenten van het sectorwerkstuk.

Commissie van begeleiding De commissie van begeleiding is samengesteld uit een tweetal personen, de directeur van de school en een vakdocent. Bij deze commissie kan je terecht voor vragen of klachten die te maken hebben met de aanmelding voor het Staatsexamen. De commissie van begeleiding draagt zorg voor het aanmelden van de kandidaten voor de Staatsexamens en eventuele verlenging van het examen. Wanneer mag je op examen? Je mentor (samen met de vakdocent) neemt de uiteindelijke beslissing of je op examen mag. Hiervoor moet je wel aan een aantal voorwaarden voldoen: Je moet gemiddeld een voldoende hebben voor het vak.(hoger dan 5,5) Bij een ongeoorloofde afwezigheid van meer dan 30%, kun je niet op examen. 5


Staatsexamen biologie Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de scholen. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling wordt afgenomen.

De examenstof

Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen bestaat uit één zitting van 120 minuten (zie examenrooster).

6


Toegestane hulpmiddelen tijdens het centraal examen Toegestane hulpmiddelen: -

een ééndelig verklarend Nederlands woordenboek (3.1) Roosterpapier in cm2 Liniaal met millimeterverdeling Passer Geometrische driehoek en/of een windroos Elektronisch rekenapparaat

Toelichting bij de Toegestane hulpmiddelen 3.1 woordenboek Nederlands Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Waar de spelling van het Nederlands wordt beoordeeld, zijn alleen schrijfwijzen volgens de huidige officiële spellingsregels toegestaan. Het woordenboek kan een natuurlijk en vanzelfsprekend hulpmiddel zijn dat de kandidaat zekerheid verschaft bij een enkel woord; het kan ook leiden tot bijvoorbeeld tijdnood als een kandidaat zekerheidshalve te veel woorden opzoekt.

Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het examen vindt plaats in de maand juli (op scholen voor VSO eind juni/begin juli). Het college-examen heeft betrekking op alle exameneenheden. Tijdens het college-examen kan gebruik gemaakt worden van modellen en/of afbeeldingen.

7


De beoordeling van het college-examen Bij het mondelinge college-examen worden tenminste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator uit de mondelinge examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de deelcijfers, afgerond op 1 decimaal nauwkeurig. Het eindcijfer Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2, afgerond op een geheel getal.

8


Staatsexamen economie

Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de scholen. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling wordt afgenomen.

De examenstof

Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen bestaat uit één zitting van 120 minuten

9



een ééndelig verklarend Nederlands woordenboek (3.1) Roosterpapier in cm2 Liniaal met millimeterverdeling Passer Geometrische driehoek en/of een windroos Elektronisch rekenapparaat


Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het examen vindt plaats in de maand juli op scholen voor VSO eind juni/begin juli ). Het college-examen heeft betrekking op alle exameneenheden.

10


De beoordeling van het college-examen Bij het mondeling examen worden tenminste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator uit de mondelinge examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers, afgerond op 1 decimaal.

Het eindcijfer Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2, afgerond op een geheel getal.

11


Staatsexamen Engels

Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de scholen. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling wordt afgenomen.

De examenstof

Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen bestaat uit één zitting van 120 minuten (zie examenrooster). Dit centraal schriftelijk examen betreft de examenonderdelen: a. Leesvaardigheid Het uitvoeren van een leesopdracht: het betreft de exameneenheden MVT/K/3, MVT/K/4, MVT/V/1 en MVT/V/5. b. Schrijfvaardigheid Het uitvoeren van een schrijfopdracht: het betreft de exameneenheden MVT/K/7, MVT/V/2 en MVT/V/5. 12



een ééndelig verklarend Nederlands woordenboek (3.1) woordenboek Nederlands – Engels, Engels - Nederlands Roosterpapier in cm2 Liniaal met millimeterverdeling Passer Geometrische driehoek en/of een windroos Elektronisch rekenapparaat


Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten en vindt plaats in de maand juli (op scholen voor VSO eind juni/begin juli). Direct vóór het mondeling examen krijgt de kandidaat 20 minuten de tijd om zich voor te bereiden aan de hand van door de examinator aangeleverde teksten. Er kunnen voorgestructureerde gesprekjes gebruikt worden. Een gesprek kan gevoerd worden n.a.v. teksten en/of afbeeldingen, bv. foto’s, cartoons, e.d.

13


De teksten betreffen onderwerpen uit een actuele zaak of over praktische zaken uit het dagelijks leven of een beroep. Over de voorbereide teksten wordt met de kandidaat een gesprek in de Engelse taal gevoerd. Tijdens de voorbereiding van het mondeling examen mag gebruik gemaakt worden van een zelf meegebracht woordenboek Nederlands – Engels, Engels – Nederlands en van het basispakket hulpmiddelen. In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan.

Bij het mondeling examen komen aan de orde: a. alle eenheden van het examenprogramma met uitzondering van MVT/K/7 (schrijfvaardigheid) Engelse taal vmbo b. kennis van gelezen werken (MVT/K/4 en MVT/V3 t/m MVT/V/5): - Kandidaat dient tenminste 360 pagina’s tekst te hebben gelezen. Samen 6 titels.  3 titels dienen betrekking te hebben op teksten in verhaalvorm (3 boeken);  2 artikelen;  1 songtekst of gedicht. De kandidaat dient een eigen mening te kunnen geven over de teksten, artikelen en songtekst/gedicht. - Het gesprek over de gelezen teksten wordt in het Engels gevoerd. De nadruk ligt op het navertellen van de inhoud van de boeken en artikelen. Verder kan ter sprake komen: genre, thema, plaats, ruimte en tijd, de verhaallijn, personen, eigen mening enz. - Gebruik bijlage 1 als voorblad.

14


De kandidaat dient een exemplaar van zijn literatuurlijst (indien van toepassing) inclusief de gedichten of songteksten mee te nemen naar het examen. Inzenden lijst gelezen werken De lijst met gelezen titels, artikelen en songtekst moeten in tweevoud vóór 1 mei van het jaar waarin het examen wordt afgenomen, worden opgestuurd naar: Dienst Uitvoering Onderwijs, Examendiensten, Afdeling staatsexamens vwo/havo/vmbo, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. N.B. Alles dient op papier te worden aangeleverd. In digitale vorm inzenden wordt niet geaccepteerd.

Van lijst met gelezen titels, artikelen en songtekst die Examendiensten ontvangt, krijgt de kandidaat binnen drie weken een ontvangstbevestiging. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij/zij contact opnemen met Examendiensten. De lijst met gelezen titels wordt niet door Examendiensten beoordeeld, dit wordt tijdens het mondeling examen door de examinatoren gedaan. Als de kandidaat voor een taal in het geheel geen lijst met gelezen titels, artikelen en songtekst instuurt, krijgt hij schriftelijk bericht dat hij voor dat vak niet wordt opgeroepen voor het mondeling examen.

Als de kandidaat na het insturen van de boekenlijst nog wijzigingen of aanvullingen aanbrengt in de boekenlijst, dient hij de gewijzigde literatuurlijst in drievoud in te leveren. Dit betreft ten hoogste één werk. Deze wijziging dient op de dag van het examen vóór 9.30 uur bij het secretariaat te worden afgegeven. Indien er geen wijziging wordt afgegeven, wordt de kandidaat geëxamineerd en beoordeeld aan de hand van de lijst die hij vóór 1 mei heeft ingestuurd.

15


De beoordeling van het college-examen Voor het college-examen worden de volgende deelcijfers gegeven:  één deelcijfer voor gespreksvaardigheid inclusief uitspraak, basisvaardigheden en kijken luistervaardigheid: deelcijfer a  één deelcijfer voor de kennis van gelezen werken: deelcijfer b Het cijfer voor het college-examen wordt als volgt berekend: ( 8a + 2b) : 10 = cijfer voor het mondelinge examen, afgerond op 1 decimaal nauwkeurig.


16


Bijlage 1

Literatuurlijst Engelse taal Staatsexamen vmbo gl/tl (inzenden vóór 1 mei 2014)

Gegevens kandidaat: ED-nummer:……………………………………………..………………………………………………… Naam en voorletters:……………..…………………………………………………………………… Postcode en woonplaats:……………………………………………………………………………..

17


Staatsexamen geschiedenis Opzet van het examen Het examen bestaat uit een schriftelijk examen en een college-examen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de scholen en afgenomen in mei/juni. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling in juli wordt afgenomen.

De examenstof

18


Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen bestaat uit één zitting van 120 minuten (zie examenrooster).

Toegestane hulpmiddelen tijdens het centraal examen Het gebruik van het basispakket hulpmiddelen is toegestaan. Basispakket, bestaande uit: - Schrijfmateriaal inclusief millimeterpapier - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geometrische driehoek - vlakgum - elektronisch rekenapparaat - een ééndelig verklarend Nederlands woordenboek (3.1)

Toelichting bij de Toegestane hulpmiddelen 3.1 woordenboek Nederlands Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Waar de spelling van het Nederlands wordt beoordeeld, zijn alleen schrijfwijzen volgens de huidige officiële spellingsregels toegestaan. Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het examen vindt plaats in de maand juli (op scholen voor VSO eind juni/begin juli ). Het college-examen gaat over de onderwerpen van het centraal examen en de exameneenheden GS/K/1 t/m 6, GS/K/8 t/m 10, GS/V/2,3, 5, 7, 8. 9.

19


De beoordeling van het college-examen Bij het mondeling examen worden tenminste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator uit de mondelinge examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers, afgerond op 1 decimaal.


20


Staatsexamen maatschappijleer (gemeenschappelijk deel)

Opzet van het examen Het examen bestaat uit een college-examen. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling wordt afgenomen.

De examenstof

Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het examen vindt plaats in de maand juli (op scholen voor VSO eind juni/begin juli). Het college-examen bestaat uit: 1. twee zelfstandig bestudeerde onderwerpen, 2. een mondeling examen dat betrekking heeft op de exameneenheden ML1/K/1 t/m ML1/K/7.

21


Zelfstandig bestudeerde onderwerpen (praktische opdracht) 1. de kandidaat dient een praktische opdracht te maken over twee van de onderstaand(e) maatschappelijke onderwerpen;

Voorbeelden van maatschappelijke onderwerpen: - dubbele nationaliteit, - veiligheid op straat, - fileproblematiek, - verlenging van de leerplicht, - dierproeven, - is de multiculturele samenleving geslaagd? - moeten mobieltjes verboden worden op school? - adoptie, - nieuwe arbeidsmigranten, - huisvesting nieuwe arbeidsmigranten, - uitzettingsbeleid asielzoekers, - loverboys, - internationaal gerechtshof, - de invloed van de massamedia op het gevoel van onveiligheid - monarchie of republiek - aanvaardbaarheid van kerncentrales, - bieden van hulp bij internationale rampen, - vervuiling, - mobielverslaving,

- de invloed van televisiegeweld, - gokken (internet poker), - hangjongeren, - gameverslaving, - gevolgen van bezuinigingen, - handicap en de maatschappij, - maatschappelijke stage, - jeugdwerkloosheid, - alternatieve straffen - schulden van jongeren (door mobiele telefoon). - hoe ver gaat de vrijheid van meningsuiting - dubbele nationaliteit, - hoe betrek je jongeren bij de politiek? - heeft stemmen wel zin? - moet de studiebeurs worden afgeschaft? - moet de TBS worden afgeschaft?, - is bezuinigen een noodzaak? - de vergrijzing van de samenleving,

Er mag ook zelf een onderwerp gekozen worden, passend binnen het vak maatschappijleer. 2. de kandidaat dient bij elk gekozen onderwerpen drie artikelen te verzamelen;

22


3. deze artikelen kunnen afkomstig zijn uit kranten, tijdschriften, internet, enz.; er mag maximaal één artikel van internet worden gedownload; 4. van ieder artikel moet de bron vermeld worden: naam van de schrijver, de titel van het artikel, datum van publicatie, naam van krant of blad. Vermeld bij een artikel van internet de site, de titel van het artikel en de datum van verschijnen 5. de artikelen moeten afkomstig zijn uit de periode vanaf de maand september tot het examen; aan de kopie moet duidelijk te zien zijn dat het een kopie is van een artikel uit een krant, tijdschrift, enz.;

6. gebruik bijlage 1 als voorblad van de praktische opdracht;

7. van ieder artikel geeft de kandidaat met ongeveer 100 woorden aan waar het artikel over gaat en wat de mening is van de schrijver;

8. de kandidaat schrijft over ieder onderwerp een eigen mening en gebruikt daarbij de drie artikelen; De eigen mening dient 150 – 200 woorden groot te zijn. 9. De meningen van de schrijvers en de eigen mening moet worden getypt in het formaat A4 met standaard regelafstand en met lettergrootte 11.

10. De onderwerpen, de bijbehorende artikelen en de eigen meningen dienen vóór 1 mei in tweevoud gekopieerd, goed leesbaar, op A4formaat in een mapje te worden ingestuurd;

11. tijdens het college-examen kiezen de examinatoren tenminste één van de onderwerpen; de kandidaat geeft een over presentatie met behulp van een poster over het gekozen onderwerp. Omdat tijdens het college-examen gekozen wordt welk onderwerp gepresenteerd moet worden dient de kandidaat van ieder onderwerp een poster te maken. 23


Tijdens de presentatie moet aan de orde komen: - het gekozen onderwerp; - de mening van de schrijvers van de artikelen; - de eigen mening over het onderwerp; daarna zullen de examinatoren vragen stellen over het onderwerp/de onderwerpen. De kandidaat dient één exemplaar van het zelfstandig bestudeerd onderwerp voor eigen gebruik mee te brengen naar het examen. Inzenden werkstuk zelfstandig bestudeerd onderwerpen. Vóór 1 mei van het examenjaar dient de kandidaat in tweevoud de praktische opdracht over de zelfstandig bestudeerd onderwerpen op te sturen naar: Dienst Uitvoering Onderwijs, Examendiensten, Afdeling staatsexamens vwo/havo/vmbo, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. De poster dient u zelf mee te brengen naar het examen. Een poster die met de praktische opdracht wordt meegestuurd, kan niet worden verwerkt en wordt vernietigd. N.B. De stukken dienen op papier te worden aangeleverd. In digitale vorm ingezonden werkstukken e.d. worden niet geaccepteerd. Van de praktische opdracht die Examendiensten ontvangt, krijgt de kandidaat binnen drie weken een ontvangstbevestiging. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij/zij contact opnemen met Examendiensten. Als de kandidaat in het geheel geen praktische opdracht van de zelfstandig bestudeerd onderwerpen instuurt, krijgt hij schriftelijk bericht dat hij voor dat vak niet wordt opgeroepen voor het mondeling examen. Als de kandidaat na het insturen van de praktische opdracht nog wijzigingen of aanvullingen aanbrengt, dient hij de gewijzigde opdracht van het zelfstandig bestudeerde onderwerp in drievoud mee brengen naar het examen. Twee exemplaren van het aangepaste praktische opdracht dienen uiterlijk op de dag van het examen vóór 9.30 uur bij het secretariaat te worden afgegeven. De kandidaat wordt dan geëxamineerd over het aangepaste werkstuk. Zonder een gewijzigd opdracht wordt de kandidaat geëxamineerd en beoordeeld aan de hand van de praktische opdracht die hij vóór 1 mei heeft ingestuurd.

24


De regeling over het inzenden van het werkstuk geldt alleen voor de staatsexamenkandidaten. Het werkstuk van VSO-kandidaten moet op 1 mei 2013 gereed zijn, maar hoeft niet te worden opgestuurd.

De beoordeling van het college-examen Bij het mondeling examen worden tenminste twee onderwerpen, ter keuze van de examinator, uit de mondelinge examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Voor het zelfstandig bestudeerd onderwerp/bestudeerde onderwerpen wordt een apart deelcijfer gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers.

Het eindcijfer Het eindcijfer is gelijk aan het cijfer voor het college-examen, afgerond op een geheel getal.

25


Bijlage

Praktische opdracht maatschappijleer (gemeenschappelijk deel) Staatsexamen vmbo tl/gl (inzenden vóór 1 mei 2014)

Gegevens kandidaat: ED-nummer:……………………………………………..………………………………………………… Naam en voorletters:……………..…………………………………………………………………… Postcode en woonplaats:……………………………………………………………………………..

26


Staatsexamen maatschappijleer II

Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal schriftelijk examen en een collegeexamen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de scholen. Het college-examen bestaat uit een examen, dat mondeling wordt afgenomen.

De examenstof

Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen bestaat uit één zitting van 120 minuten

27


Toegestane hulpmiddelen tijdens het centraal examen Het gebruik van het basispakket hulpmiddelen is toegestaan. Basispakket, bestaande uit: - Schrijfmateriaal inclusief millimeterpapier - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geometrische driehoek - vlakgum - elektronisch rekenapparaat - een ééndelig verklarend Nederlands woordenboek (3.1)

Toelichting bij de Toegestane hulpmiddelen 3.1 woordenboek Nederlands Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Waar de spelling van het Nederlands wordt beoordeeld, zijn alleen schrijfwijzen volgens de huidige officiële spellingsregels toegestaan.

Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het examen vindt plaats in de maand juli (op scholen voor VSO eind juni/begin juli) . Het college-examen heeft betrekking op alle exameneenheden. Het zwaartepunt van het examen zal liggen op de eenheden ML2/K/5, ML2/K/6 en ML2/K/7.

28


De beoordeling van het college-examen Bij het mondeling examen worden tenminste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator uit de mondelinge examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers, afgerond op 1 decimaal nauwkeurig.


29


Staatsexamen Nederlands

Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de VO scholen en wordt afgenomen in mei/juni. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling in juli wordt afgenomen.

De examenstof

Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen bestaat uit één zitting van 120 minuten (zie examenrooster). Tijdens het centraal examen worden de volgende vaardigheden getoetst: a: Leesvaardigheid Het uitvoeren van een leesopdracht. Het betreft de exameneenheden NE/K/3 en NE/K/6. b: Schrijfvaardigheid Het uitvoeren van een schrijfopdracht op basis van documentatie. Het betreft de exameneenheden NE/K/7.

30


Bij het onderdeel schrijfvaardigheid krijgt de kandidaat verschillende opdrachten voorgelegd, die hij moet maken. De opgaven gaan over aangeboden teksten. Het examen vmbo tl Nederlands bestaat uit de volgende onderdelen: -

teksten met tekstbegripvragen een samenvatting opdracht een advertentie met vragen naar beeld en opmaak 1 schrijfopdracht


Roosterpapier in cm2 Liniaal met millimeterverdeling Passer Geometrische driehoek en/of een windroos Elektronisch rekenapparaat een ééndelig verklarend Nederlands woordenboek (3.1)


31


Noodzakelijke hulpmiddelen: Tijdens het centraal examen wordt geacht dat de kandidaat de volgende hulpmiddelen meebrengt: -

Schrijfmateriaal (incl. millimeterpapier) Tekenpotlood Blauw en rood kleurenpotlood Vlakgum

Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten en vindt plaats in de maand juli (op scholen voor VSO eind juni/begin juli). Direct vóór het mondeling examen krijgt de kandidaat 20 minuten de tijd om zich voor te bereiden aan de hand van door de examinator aangeleverde teksten. De teksten betreffen onderwerpen uit een actuele zaak of over praktische zaken uit het dagelijks leven of een beroep. Aan de hand van de voorbereide tekst(en) wordt met de kandidaat een gesprek gevoerd. Tijdens de voorbereiding van het mondeling examen mag gebruik gemaakt worden van het basispakket hulpmiddelen. Bij het mondeling examen wordt aandacht besteed aan: 1. Basisvaardigheden kijk-, lees- en luistervaardigheid Hierbij wordt aandacht besteed aan de exameneenheden NE/K/1 t/m 7 en NE/V/3. 2. Spreekvaardigheid NE/K/5 3. Kennis van bestudeerde werken Verslag uitbrengen van en reageren op bestudeerde en bekeken fictiewerken.

32


Kennis van bestudeerde werken (NE/K/6, NE/K/8 en NE/V/3): De kandidaat dient tenminste 10 boeken van oorspronkelijke Nederlandse literatuur te lezen. Samen dienen deze titels betrekking te hebben op tenminste 960 pagina’s tekst. Eén van de boeken mag vervangen worden door een verfilming van een Nederlands literair boek of een toneelstuk van een Nederlands literair boek. 1. Als een kandidaat ook vertaalde werken op zijn/haar lijst wil opnemen dan mag dat tot een maximum van twee en deze komen dan bovenop de bovengenoemde 10 boeken. Onder die 10 boeken mogen ook maximaal 4 boeken jeugdliteratuur worden opgenomen (jeugdliteratuur voor 12 – 16 jarigen). Ook mag 1 boek (van die 10) vervangen worden door een gedichtenbundel (dus niet door een gedicht, maar door een gedichtenbundel). 2. Als de kandidaat een gedichtenbundel op zijn lijst heeft, wordt hij verondersteld de gebruikte rijmsoorten, rijmschema’s, gedichtsoorten, voor zover ze betrekking hebben op het gelezene, te beheersen. 3. In plaats van een dichtbundel mag op de literatuurlijst ook een bundel met Nederlandstalige liedteksten staan. - De liedteksten mogen uit één bundel, van één cd komen. - De kandidaat mag ook teksten nemen van verschillende auteurs/ zangers. - De kandidaat mag teksten nemen van één auteur/zanger maar uit diverse bundels of van diverse cd's. De teksten kunnen bijvoorbeeld gekozen zijn naar aanleiding van een thema. 4. Boeken mogen niet worden vervangen door niet-fictionele artikelen. De titels moeten worden gespreid over verschillende auteurs: twee titels per auteur mag, maar is slechts een maal toegestaan. Van tenminste vijf werken moet de kandidaat aan kunnen geven wat hij hiervan vindt. 5. Over de gelezen werken vragen gesteld worden over het genre, thema, plaats, ruimte en tijd, het perspectief, opbouw, de verhaallijn, het onderwerp, personen, eigen mening en over de schrijver. 6. Gebruik bijlage 1 als voorblad. De kandidaat dient een exemplaar van zijn literatuurlijst (indien van toepassing) inclusief de gedichten of songteksten mee te nemen naar het examen.

33


Inzenden lijst gelezen werken: De lijst met gelezen titels en teksten moeten in tweevoud vóór 1 mei van het jaar waarin het examen wordt afgenomen, worden opgestuurd naar: Dienst Uitvoering Onderwijs, Examendiensten, Afdeling staatsexamens vwo/havo/vmbo, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. Van de lijst met gelezen titels die Examendiensten ontvangt, krijgt de kandidaat binnen drie weken een ontvangstbevestiging. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij/zij contact opnemen met Examendiensten. Als de kandidaat voor in het geheel geen lijst met gelezen titels instuurt, krijgt hij schriftelijk bericht dat hij voor dat vak niet wordt opgeroepen voor het mondeling examen. N.B. Alles dient op papier te worden aangeleverd. In digitale vorm inzenden wordt niet geaccepteerd.

De beoordeling van het college-examen: Voor het mondeling examen worden de volgende deelcijfers gegeven: · één deelcijfer voor de beheersing van de basisvaardigheden exameneenheden NE/K/1 t/m 7 en NE/V/3 (o.a. kijk-, lees- en luistervaardigheid): deelcijfer a · één deelcijfer voor het gesprek over de bestudeerde en bekeken werken (NE/K/8): deelcijfer b · één deelcijfer voor de mondelinge taalvaardigheid (spreek- en gespreksvaardigheid), (NE/K/5): deelcijfer c Het cijfer voor het college-examen wordt als volgt berekend: (2a + 4b + 4c) : 10 = cijfer voor het college-examen afgerond op 1 decimaal nauwkeurig.


34


Bijlage 1

Literatuurlijst Nederlandse taal Staatsexamen vmbo gl/tl (inzenden vóór 1 mei 2014)

Gegevens kandidaat: ED-nummer:……………………………………………..………………………………………………… Naam en voorletters:……………..…………………………………………………………………… Postcode en woonplaats:………………………………………….………………………………….

35


Staatsexamen wiskunde

Opzet van het examen Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het centraal examen is gelijk aan het centraal examen van de VO scholen en wordt afgenomen in mei/juni. Het college-examen bestaat uit een examen dat mondeling in juli wordt afgenomen. De examenstof

Het centraal examen Het centraal schriftelijk examen uit één zitting van 120 minuten. Bij de exameneenheid Meetkunde van het centraal examen moet de kandidaat enkele oppervlakte- en inhoudsformules kunnen toepassen. De kandidaat hoeft deze formules echter niet te kennen. De kandidaat moet eenvoudige meetkundige berekeningen (zoals de oppervlakte van een rechthoekige driehoek) kunnen uitvoeren zonder de bijgeleverde formule. Alle formules worden opgesomd in één tabel in het examen.

36


Toegestane hulpmiddelen tijdens centraal examen Noodzakelijke hulpmiddelen: Tijdens het centraal examen wordt geacht dat de kandidaat de volgende hulpmiddelen meebrengt: -

Schrijfmateriaal incl. millimeterpapier Roosterpapier in cm2 Tekenpotlood Blauw en rood kleurenpotlood Liniaal met millimeterverdeling Passer Geometrische driehoek en/of een windroos Vlakgum Elektronisch rekenapparaat ( Naast de grondbewerkingen dient de rekenmachine tevens beschikken over toetsen voor pi, x tot de ye macht, x 2, 1/x en sin/cos/tan in graden (en hun inversen).

Toegestane hulpmiddelen: -

Woordenboek Nederlands ( een verklarend Nederlands woordenboek. Dat mag een Nederlands - Nederlands woordenboek zijn, maar ook het beeldwoordenboek of een woordenboek van het Nederlands naar de thuistaal van de leerling is toegestaan. In dat laatste geval is het toegestaan dat hetzelfde woordenboek ook thuistaal – Nederlands bevat (al is dat niet zinvol).

Niet toegestaan is: -

lichtnetaansluiting tijdens het examen, opladen tijdens het examen, schrijfrol, alarm of ander geluid, alfanumeriek (letters op scherm),* grafieken weergeven, zend- of ontvanginstallatie.

* Bedoeld is dat er geen teksten kunnen worden ingevoerd of uitgelezen, zoals bijvoorbeeld met de mobiele telefoon wel kan. De letters “sin”als afkorting van sinus worden in dit verband dus niet als alfanumeriek beschouwd.

37


Het college-examen Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het examen vindt plaats in de maand juli. Het college-examen heeft betrekking op alle exameneenheden. De kandidaat dient een elektronische rekenmachine en een geometrische driehoek en/of een windroos mee te brengen.

De beoordeling van het college-examen Bij het mondeling examen worden tenminste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator uit de mondelinge examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers, afgerond op 1 decimaal nauwkeurig.

Het eindcijfer Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2.

38


Rekentoets VO

Afnameperiode De reguliere afnameperiode is in maart, de herkansingsperiode is in juni. De kandidaat heeft recht op één herkansing. Toetsduur

Alleen vooruit navigeren In de rekentoets VO is het alleen mogelijk om vooruit te navigeren. Een kandidaat kan dus niet terug naar een eerder beantwoorde vraag. Dit wijkt af van digitale centrale examens waarbij een kandidaat vrij door het examen kan navigeren.

De beoordeling van de rekentoets VO De rekentoets VO maakt in schooljaar 2013/2014 en 2014/15 nog geen deel uit van slaag/zakregeling. Het cijfer komt wel op de cijferlijst, maar de kandidaat kan er niet op zakken. Vanaf schooljaar 2015/2016 gaat de rekentoets meetellen in de slaag/zakregeling. De kandidaat is geslaagd voor rekentoets VO indien hij een 5 of hoger heeft behaald.

39


Hulpmiddelen Noodzakelijke hulpmiddelen: Bij de afname van de rekentoets VO is het gebruik van pen/potlood en kladpapier toegestaan. Het kladpapier mag de toetsruimte niet verlaten en dient na afloop van de zitting ingeleverd te worden. Toegestane hulpmiddelen: -

Schrijfmateriaal incl. millimeterpapier Roosterpapier in cm2 Tekenpotlood Blauw en rood kleurenpotlood Liniaal met millimeterverdeling Passer Geometrische driehoek en/of een windroos Vlakgum Woordenboek Nederlands ( een verklarend Nederlands woordenboek. Dat mag een Nederlands - Nederlands woordenboek zijn, maar ook het beeldwoordenboek of een woordenboek van het Nederlands naar de thuistaal van de leerling is toegestaan. In dat laatste geval is het toegestaan dat hetzelfde woordenboek ook thuistaal – Nederlands bevat (al is dat niet zinvol).

Andere hulpmiddelen zijn niet toegestaan.

40


Het sectorwerkstuk De kandidaten moeten voor een volledig examen VMBO tl/gl een sectorwerkstuk inleveren en presenteren. Het sectorwerkstuk dient te gaan over een maatschappelijk relevant onderwerp dat past bij de beroepswereld van de betreffende sector. Samenstelling van het sectorwerkstuk: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

het sectorwerkstuk moet gemaakt worden in de Nederlandse taal; titelpagina / voorblad sectorwerkstuk", zie bijlage 1; inhoudsopgave en paginanummering; inleiding met hoofdvraag en waarom het onderwerp gekozen is; plan van aanpak en logboek; beantwoorden van hoofdvraag en deelvragen; verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling; eigen mening/conclusie met wat je er van geleerd hebt; bronvermelding.

Opmerkingen: 1. Om technische redenen mag de titel/naam van het werkstuk niet langer zijn dan 60 tekens, inclusief de spaties. 2. De uitwerking van de deelvragen dient te bestaan uit minimaal vijf A4tjes tekst, exclusief de illustraties en de bijlagen. De tekst dient getypt te worden met lettergrootte 12 en met standaard regelafstand. 3. Het is belangrijk dat u de bronnenlijst zo volledig mogelijk invult, bijvoorbeeld: - bij een interview vermeldt u de naam en het beroep van de geïnterviewde; - bij een enquête vermeldt u de hoeveelheid afgenomen enquêtes en de doelgroep; - bij een boek vermeldt u de auteur en de titel; - bij een artikel vermeldt u de auteur, de titel van het artikel en de naam van het tijdschrift waaruit het artikel afkomstig is. Het sectorwerkstuk, inclusief ‘plan van aanpak en logboek’ en ‘Oriëntatie op leren en werken’ moet vóór 1 mei van het examenjaar in tweevoud worden opgestuurd naar: Dienst Uitvoering Onderwijs, Examendiensten, Afdeling staatsexamens vwo/havo/vmbo, Postbus 30158, 9700 LK Groningen.

41


De poster dient u zelf mee te brengen naar het examen. Een poster die met de praktische opdracht wordt meegestuurd, kan niet worden verwerkt en wordt vernietigd. N.B. De stukken dienen op papier te worden aangeleverd. In digitale vorm ingezonden werkstukken e.d. worden niet geaccepteerd. Van werkstukken die Examendiensten ontvangt, krijgt de kandidaat binnen drie weken een ontvangstbevestiging. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij/zij contact opnemen met Examendiensten. De werkstukken worden niet door Examendiensten beoordeeld, maar door de examinatoren tijdens het college-examen. Als de kandidaat geen sectorwerkstuk instuurt, krijgt hij schriftelijk bericht dat hij voor het sectorwerkstuk niet wordt opgeroepen voor het mondeling examen. Consequentie hiervan is, dat de kandidaat, indien hij/zij een volledig examen aflegt, niet kan slagen. De kandidaat dient zelf voor eigen gebruik een exemplaar van het profielwerkstuk mee te brengen naar het examen (inclusief logboek, plan van aanpak). N.B. Het sectorwerkstuk kan niet tegelijkertijd gelden als werkstuk voor het vak maatschappijleer (gem. deel) en een werkstuk voor maatschappijleer (gem. deel) kan ook niet gelden als sectorwerkstuk. Evenmin kan het sectorwerkstuk gebruikt worden als verslag voor Oriëntatie op leren en werken. Presentatie: Tijdens de periode van het mondeling examen dient de kandidaat van het werkstuk een posterpresentatie te geven voor twee examinatoren van het College voor Examens. Van de kandidaat wordt verwacht dat hij het werkstuk met behulp van een poster presenteert. Op de poster (A2-formaat) wordt het volgende vermeld: - het onderwerp en/of de centrale vraag; - een deel van de verzamelde gegevens; - de conclusie; - eventueel afbeeldingen en/of grafieken.

42


Gedurende minimaal 5 minuten wordt de poster mondeling toegelicht. Daarna stellen de examinatoren hierover vragen aan de kandidaat. Bij de staatsexamens wordt een presentatie van video-opnames, audioopnamen en/of het gebruik van een computer bij de presentatie niet geaccepteerd. Voor deze posterpresentatie en de bespreking daarvan wordt 25 minuten ingeroosterd (inclusief het beantwoorden van vragen over ‘Oriëntatie op leren en werken’). De kwaliteit van het sectorwerkstuk, de posterpresentatie en de beantwoording van vragen over het werkstuk worden in samenhang beoordeeld met de kwalificatie ‘niet afgerond’, ‘voldoende’ of ‘goed’.

Oriëntatie op leren en werken Gelijktijdig met het inleveren van het sectorwerkstuk dient de kandidaat in aparte mapjes in tweevoud een verslag in te leveren over zijn oriëntatie op leren en werken. De kandidaat dient na te gaan welke vervolgopleiding – die met deze leerweg / dit vakkenpakket mogelijk is – hij waarschijnlijk gaat volgen, hoe lang de gekozen opleiding duurt, of stage een onderdeel is van de opleiding, in welk leerjaar de stage plaatsvindt en hoe lang de stageperiode duurt, welke beroepsmogelijkheden er zijn na afronding van de vervolgstudie en of er na de vervolgopleiding nog specialisatiemogelijkheden zijn. De kandidaat dient daarvoor deel te nemen aan minimaal één van de hierna genoemde activiteiten: a. bezoek aan (een) open dag/avond(en) om te komen tot een keuze voor een vervolgopleiding; b. een excursie (bijvoorbeeld een bezoek aan een bedrijf of instelling) die in verband staat met de door hem/haar gewenste opleiding en beroep; c. iemand interviewen die de opleiding volgt of heeft gevolgd waar de belangstelling naar uit gaat; d. het afnemen van een enquête over de vervolgopleiding of over de beroepsmogelijkheden.

43


Van deze activiteiten dient een verslag (minimaal een half en maximaal twee A4-tjes tekst, exclusief illustraties en bijlagen) te worden gemaakt. Dit verslag dient te worden getypt met standaard regelafstand en met lettergrootte 12. Tijdens de bespreking van het sectorwerkstuk (na de posterpresentatie) worden vragen gesteld over Oriëntatie op leren en werken. Vragen hierover dienen naar behoren te worden beantwoord. Zonder het in voldoende mate hebben uitgevoerd van oriëntatie op leren en werken is het niet mogelijk een beoordeling “goed’ of “voldoende” te krijgen voor het sectorwerkstuk. Als een kandidaat geen vervolgopleiding gaat volgen na de VMBOopleiding dient hij toch een verslag in te leveren over zijn/haar oriëntatie op (leren en) werken. De kandidaat dient aan te geven waarom hij besloten heeft geen vervolgopleiding meer te gaan volgen en welke toekomstmogelijkheden er zijn zonder vervolgopleiding. De kandidaat dient voor eigen gebruik een exemplaar van het verslag van Oriëntatie op leren en werken mee te brengen naar de het mondeling examen.

44


Bijlage 1: Voorblad sectorwerkstuk 2014

Staatsexamen vmbo

(Inzenden vóór 1 mei 2014)

Vak: ……………………………………………………………………………………………………………… Sector waarop dit werkstuk betrekking heeft:……………………………………….…… Titel van het sectorwerkstuk: ………………………………………..………………..…………..

Gegevens kandidaat: ED-nummer:……………………………………………………………………………………..…………… (meisjes)naam en voorletters:…………………………………………………………..….……… Woonplaats:……………………………………………………………………….…………………………..

45


Bijlage 2: Bronnenlijst bij het sectorwerkstuk

Toelichting · Bij “Soort bron” kunt u bijvoorbeeld invullen: boek, artikel, interview, enquête, website. Het is belangrijk dat u de bronnenlijst zo volledig mogelijk invult. Bijvoorbeeld: - bij een interview vermeldt u de naam en het beroep van de geïnterviewde; - bij een enquête vermeldt u het aantal afgenomen enquêtes en de doelgroep; - bij een boek vermeldt u de auteur en de titel; - bij een artikel vermeldt u de auteur, de titel van het artikel en de naam van het tijdschrift waaruit het artikel afkomstig is.

46

Mundium College NT2 2013/2014 Bijlage 3: Voorblad Oriëntatie op leren en werken 2014

Staatsexamen vmbo (Inzenden vóór 1 mei 2013)

Titel: ………………………………………………………………………………………………………………

Gegevens kandidaat: ED-nummer:……………………………………………………………………………………..…………… (meisjes)naam en voorletters:……………………………………………………………..……… Woonplaats:……………………………………………………………………….…………………………..

47


Bijlage 4: Beoordelingsformulier Sectorwerkstuk en Oriëntatie op leren en werken

Naam kandidaat: ……………………………………………………………………….……. Examennummer:……………………………………………………….……………….……. Titel sectorwerkstuk: ………………………………………………………………………..

48


Opmerkingen: 1. Indien titelpagina, inhoudsopgave, plan van aanpak, logboek, voorwoord / inleiding, hoofdvraag, deelvragen en beantwoording deelvragen, eigen mening/conclusie, bronvermelding ontbreekt, -2p per ontbrekend onderdeel; 2. indien 5x (of meer) voor de onderdelen “Poster” en “Presentatie” de deelscore 0 punten is toegekend, dan de waardering “niet afgerond” toekennen. Normering bij beoordeling werkstuk, poster en presentatie sectorwerkstuk en beantwoorden van vragen.

Normering: 1. Als het verslag “Oriëntatie op leren en werken”ontbreekt, dan de waardering “niet afgerond” toekennen. 2. Als drie van de punten genoemd onder “Beoordeling” niet zijn uitgevoerd of niet naar behoren zijn uitgevoerd, dan de waardering “niet afgerond” toekennen.

49


Tips voor kandidaten Staatsexamen vmbo Examenjaar 2014

50


Inhoudsopgave Algemene tips Nederlandse taal Moderne vreemde talen Wiskunde, Biologie Geschiedenis, Maatschappijleer 1, Maatschappijleer 2, Economie Sectorwerkstuk

51


Algemene tips • Lees de vakinformatie voor elk vak waarin u examen doet goed door. Hierin kunt u vinden welke stof tot het centraal examen behoort en welke tot het college-examen. Op basis hiervan weet u wat u moet voorbereiden. De examenstof is niet ieder jaar gelijk! • Maak bij het bestuderen van de examenstof zo mogelijk gebruik van een lesmethode of examenkatern. • Zorg dat u de toegestane hulpmiddelen per vak meebrengt naar elk examen (zie hiervoor de ‘regeling toegestane hulpmiddelen’ bij de vakinformatie op de website www.duo.nl).

Schriftelijke examens (centrale examens en schriftelijke collegeexamens) • Maak bij schriftelijke examens gebruik van een examenbundel of oude examens om ervaring op te doen en laat het gemaakte werk door een ander nakijken. Oude centrale examens zijn te vinden op onder andere www.examenblad.nl (stel linksboven een bepaald jaar in en vind onder het gewenste niveau en gewenste vak de ‘examendocumenten’ van dat jaar). Voor de schriftelijke college-examens staan oefenexamens op www.duo.nl (onder ‘oefenexamens’ bij de staatsexamens vwo-havo-vmbo). • Controleer bij schriftelijke examens of u alle opgaven gemaakt hebt, voordat u uw werk inlevert.

52


Mondelinge college-examens • Kijk, ter voorbereiding op de mondelinge college-examens, de informatiefilm mondeling staatsexamen op de website www.duo.nl, onder ‘oefenexamens’ bij de staatsexamens vwohavo- vmbo. • Meld u bij mondelinge college-examens tijdig bij het voorbereidingslokaal, zodat u voldoende tijd hebt om de aangeboden tekst, het gedicht of de casus voor te bereiden.

• Maak tijdens deze voorbereiding (doorgaans 20 minuten voor aanvang van het mondeling college-examen; 30 minuten voor kandidaten met tijdverlenging) aantekeningen bij de tekst of casus.

Nederlandse taal

Centraal examen • beantwoord de vragen met volledige zinnen, dus zinnen die beginnen met een hoofdletter en eindigen met een punt; • probeer van de onderdelen van de samenvatting een samenhangend geheel te maken; • in oude examens staan voldoende voorbeelden van schrijfopdrachten (zie algemene tips); • vaak is de opdracht het schrijven van een brief; zorg dat u de eisen kent waaraan een brief moet voldoen.

53


Mondeling college-examen • zorg dat u op tijd bent voor de voorbereiding (zie algemene tips); • zorg voor voldoende basisvaardigheden door samen met anderen te oefenen; • oefen uw spreekvaardigheid en laat anderen controleren of u gebruik maakt van goede zinnen en een logische opbouw.

Literatuurlijst • controleer of uw literatuurlijst na het samenstellen nog steeds aan de gestelde eisen voldoet (zie vakinformatie); • zorg dat u op de hoogte bent van de bij fictie behorende begrippen;

• gelezen werken alleen op hoofdlijnen kennen is niet voldoende; tijdens het examen wordt ook naar details gevraagd; • als u een dichtbundel op de lijst zet, zijn een paar gedichten niet voldoende; • zet ook eigentijdse boeken op uw boekenlijst.

54


Moderne vreemde talen

Centraal examen • bij sommige vragen wordt gevraagd te citeren; dit betekent een deel van een tekst letterlijk overnemen. Zorg dat u op de hoogte bent van de juiste wijze van citeren; • let er bij het beantwoorden van vragen op of het antwoord in het Nederlands of in de doeltaal gegeven moet worden. Een inhoudelijk correct antwoord in de verkeerde taal wordt fout gerekend; • zorg dat u het goede woordenboek bij u hebt; lenen van een andere kandidaat tijdens het examen is niet toegestaan. Een Nederlands woordenboek mag u altijd gebruiken.

Schriftelijk college-examen • bij de talen bestaat de schrijfopdracht uit bijvoorbeeld een persoonlijke brief of een e-mail; deze zijn op veel punten voorspelbaar, zoals begin, afsluiting, jezelf voorstellen, leeftijd,jongen/meisje, woonplaats, land; op deze onderdelen kunt u zich dus voorbereiden; • de opzet van de brief is niet bij iedere taal hetzelfde; besteed daar voldoende aandacht aan bij het voorbereiden; • maak uw brief eerst in het klad en daarna in het ‘net’. In het ‘net’ betekent zonder wijzigingen en doorhalingen.

55


Mondeling college-examen Voorbereiding op het mondeling examen: • zorg dat u op tijd bent voor de voorbereiding (zie algemene tips); • neem uw woordenboek mee naar de voorbereiding en gebruik het; • probeer tekst/spreekopdracht zo kort mogelijk samen te vatten; maak daar aantekeningen van die u meeneemt naar het examenlokaal.

Het mondeling examen: • kijken luistervaardigheid kunt u heel goed oefenen door naar tvprogramma’s te kijken: luister bijvoorbeeld naar de BBC voor de uitspraak; • zorg dat u goed voorbereid bent op standaardvragen zoals bijvoorbeeld: - vertel iets over uzelf, uw naam, leeftijd, woonplaats, familie, hobby’s enz.; - noem de vakken waarin u examen doet; - bent u wel eens in Engeland of in een Engelssprekend land geweest; • spreekvaardigheid kunt u het beste samen met anderen oefenen; • wanneer u een mondeling gestelde vraag niet begrijpt, vraag dan of deze herhaald kan worden in andere bewoordingen; • neem een kopie van de songtekst of het gedicht mee naar het mondeling examen; • van de teksten, artikelen en songtekst/gedicht dient de kandidaat volgens de vakinformatie zijn eigen mening te geven: oefen dit van tevoren; • alleen het lezen van een uittreksel is niet voldoende; • suggestie: zet ook eigentijdse boeken op uw boekenlijst.

56


Wiskunde, Biologie

Centraal examen • u dient bij het examen de noodzakelijke hulpmiddelen bij u te hebben: rekenmachine, geodriehoek, schrijfmateriaal, Binas-boek (alleen havo/vwo); • oefen met het juist en volledig oplossen van opgaven, zoals het kiezen van de juiste formule, het daarin invullen van de beschikbare gegevens, het uitrekenen van het antwoord en het vermelden van de juiste eenheid. Al deze stappen zijn punten waard. Zonder berekening worden geen punten toegekend!

Mondeling college-examen • breng uw rekenmachine, geodriehoek, potlood, Binas-boek, enz. mee naar het examen; • bij een mondeling examen is het noodzakelijk dat kandidaten ‘praten’; hiermee wordt bedoeld dat u de vragen beantwoordt en u uw antwoorden ook kunt toelichten; • om een goed examen af te kunnen leggen dient u te beschikken over de noodzakelijke basiskennis, denk ook aan het gebruik van een rekenapparaat, passer, geodriehoek; • losse feitjes alleen is niet voldoende; u dient inzicht te hebben en verbanden te kunnen leggen; • het onderdeel ‘statistiek en informatieverwerking’, zoals centrummaten, boxplot, graaf,kans berekenen, is een verplicht onderdeel van het mondeling examen wiskunde, bereid u daar goed op voor; • natuurkunde: tot de noodzakelijke vaardigheden behoort het maken en aflezen van grafieken, stralengangen construeren bij licht en het tekenen van elektrische schema’s; • u dient eenvoudige natuurkundige instrumenten te herkennen en te kunnen gebruiken; de ervaring is dat soms eenvoudige instrumenten, zoals een thermometer, een stemvork of een magneet niet worden herkend; in de vakinformatie staat natuurkundige apparatuur vermeld 57


waarvan verwacht wordt dat u het herkent en weet hoe u het kunt gebruiken; • het is van het grootste belang practicumervaring op te doen; u moet proefjes kunnen beschrijven en toelichten. Alleen een boek lezen geeft niet voldoende inzicht in het hoe en waarom van practica; • zorg voor voldoende vaardigheid in het gebruik van het Binas-boek; maak bij het opzoeken gebruik van de index, oefen daarmee! • voor scheikunde dient u proefopstellingen te kunnen herkennen en te kunnen toepassen; • voor biologie dient u oorzaken en gevolgen bij natuur en milieu aan te kunnen geven, evenals het kennen van de begrippen mitose, meiose, erfelijkheid, enz. • oefen voor het vak biologie met modellen.

Geschiedenis, Maatschappijleer 1, Maatschappijleer 2, Economie

Centraal examen • oefen in het lezen van de opgaven; het gebeurt nog al eens dat vragen onjuist worden beantwoord omdat de vraag niet goed gelezen is; • geef bij de antwoorden een toelichting als daarom wordt gevraagd; bij de meeste vragen worden alleen punten toegekend als er een juiste toelichting is gegeven; • bij economie en aardrijkskunde wordt een behoorlijke rekenvaardigheid verondersteld.

58


Mondeling college-examen • u moet onderscheid kunnen maken tussen oorzaak en gevolg en ook aan kunnen geven wat het verschil is tussen een oorzaak en een aanleiding; • voor de vakken aardrijkskunde, maatschappijleer en economie is het van groot belang de actualiteit te volgen, in verband met het toepassen van de examenstof in nieuwe situaties; • probeer niet alleen te memoriseren wat op het examen gekend moet worden, maar probeer ook te begrijpen wat de mogelijke betekenis van begrippen en ontwikkelingen is; • tijdens de voorbereiding op het examen geschiedenis dient u naast het leren van de feitelijke stof ook aandacht te besteden aan het oefenen van algemene historische vaardigheden, zoals ordening aanbrengen in historische gebeurtenissen, verschijnselen, ontwikkelingen en personen plaatsen in historische perioden, op basis van gegeven materiaal verklaringen geven voor historische gebeurtenissen; • zorg dat u bij het vak geschiedenis het historisch kader beheerst; u dient een duidelijk chronologisch beeld te hebben van de historische gebeurtenissen; • naast een historisch kader moet u het onderdeel ‘Staatsinrichting’ in de actuele politieke situatie kunnen plaatsen; • het is van groot belang op de hoogte te zijn van de verschillen tussen ma1 en ma2; • voor het vak economie is het onderdeel ‘Belastingen en Sociale verzekeringen’ van belang; bereid u daar goed op voor en let daarbij op de actualiteit; • voor alle hierboven genoemde vakken is het van groot belang dat u over voldoende begrippenkennis beschikt.

59


Zelfstandig bestudeerd onderwerp voor maatschappijleer 1 (praktische opdracht) • veel kandidaten besteden erg veel tijd en aandacht aan het maken van het werkstuk en de poster, maar het gaat op de eerste plaats om de inhoud; • het examen verloopt vaak veel beter als het over een onderwerp gaat, waarbij u persoonlijk betrokken bent; • besteed voldoende tijd aan het verzamelen van de artikelen en let er op dat de artikelen met elkaar te maken hebben; • een belangrijk onderdeel van het werkstuk is het naast elkaar zetten van de mening van de schrijver en uw eigen mening.

Sectorwerkstuk Samenstelling van het sectorwerkstuk • het sectorwerkstuk moet gaan over een thema uit de sector waarin u onderwijs volgt of hebt gevolgd; • om de hoofdvraag van het sectorwerkstuk te beantwoorden moet u een enquête of interview afgenomen hebben of een bezoek hebben gebracht aan een bedrijf of instelling; • u moet duidelijk onder woorden kunnen brengen wat u van het maken van het sectorwerkstuk geleerd hebt.

60


Mondeling college-examen Presentatie • bij de presentatie dient u gebruik te maken van een poster; de eisen waaraan de poster moet voldoen staan vermeld in de vakinformatie; • na de presentatie stellen de examinatoren vragen over het sectorwerkstuk en/of vragen om verduidelijking van de presentatie; • het is nog niet mogelijk gebruik te maken van een computer of laptop. Oriëntatie op leren en werken • vaak kijken kandidaten alleen naar wat zij willen worden; u dient zich ook te verdiepen in de weg naar het beroep: waar kunt u de opleiding volgen, hoe lang duurt de opleiding,enz.; bezoek daarvoor bijvoorbeeld een open dag; • voor het onderdeel ‘oriëntatie op leren en werken’ moet u een apart verslag inleveren (zie vakinformatie), zonder dit onderdeel wordt het sectorwerkstuk als ‘niet afgerond’ beschouwd en moet u opnieuw examen voor dit vak afleggen.

61


Examenreglement Staatsexamen vmbo Examenjaar 2014

62


Inhoudsopgave Artikel 1 Definities Artikel 2 Benoeming examenfunctionarissen Artikel 3 Indeling examen Artikel 4 Vakken staatsexamen Artikel 5 Examendossier, werkstukken Artikel 6 Schriftelijk/mondeling examen, schriftelijke toets Artikel 7 Beoordeling mondeling examen of praktisch examen Artikel 9 Sectorwerkstuk en ‘oriëntatie op leren en werken’ vmbo Artikel 10 Onregelmatigheden Artikel 11 Klachten en bezwaar Artikel 12 Uitslag Artikel 13 Uitslagregeling Artikel 14 Herkansing Artikel 15 Uitreiking diploma en cijferlijst Artikel 16 Certificaat Artikel 17 Ontheffingen/vrijstellingen Artikel 18 Bewaren van schriftelijke examenwerk Artikel 19 Aansprakelijkheid Artikel 20 Gevallen onvoorzien Bijlage Eindexamen vmbo TL

63


Examenreglement staatsexamens vwo-havo-vmbo Volgens artikel 2 lid 3a van de Wet College voor examens stelt het College voor examens bij regeling het examenreglement vast. Het navolgende strekt tot uitvoering hiervan.

Artikel 1 Definities Voor de toepassing van dit Reglement wordt verstaan onder: Onze Minister: onze Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Staatsexamen: het staatsexamen ter verkrijging van een diploma vwo, havo, of vmbo. Deelstaatsexamen: het examen in één of meer van de voor het staatsexamen voorgeschreven vakken. Centraal examen: het centraal examen bedoeld in art. 4 lid 1 van het Besluit Staatsexamens. College-examen: het college-examen bedoeld in art. 4 lid 1 van het Besluit Staatsexamens. Examenonderdeel: het centraal examen of het college-examen. College voor examens: het College genoemd in artikel 2, eerste lid, van de Wet College voor examens. DUO: Dienst Uitvoering Onderwijs, onderdeel van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Commissie staatsexamens VO: commissie namens het College voor examens belast met het organiseren en afnemen van staatsexamens Voortgezet Onderwijs.

Artikel 2 Benoeming examenfunctionarissen De medewerkers bij het staatsexamen worden benoemd overeenkomstig artikel 2 lid 3c van de Wet College voor examens.

64


Artikel 3 Indeling examen 1. Het staatsexamen in een vak bestaat uit een centraal examen en/of een college-examen. Het centraal examen is identiek aan het centraal examen voor de dagscholen en de dag/avondscholen. Het college-examen bestaat uit: a. een schriftelijke toets en een mondeling examen, of b. een schriftelijke toets, of c. een mondeling examen, of d. een praktisch examen. 2. Het staatsexamen wordt afgenomen overeenkomstig het desbetreffende examenprogramma, vastgesteld op grond van artikel 7 van het eindexamenbesluit vwo-havomavo-vbo. 3. Ten aanzien van het college-examen geldt dat: a. keuzen die ingevolge het in het tweede lid bedoelde examenprogramma moeten of kunnen worden gemaakt door de school, worden gemaakt door het College voor examens, en b. het College voor examens kan afwijken van de voorschriften met betrekking tot het schoolexamen die om praktische redenen in het college-examen niet uitvoerbaar zijn, met dien verstande dat het collegeexamen zoveel mogelijk gelijkwaardig blijft aan het schoolexamen. 4. Het College voor examens stelt jaarlijks voor elk vak op grond van de wet College voor examens artikel 4a een programma van toetsing en afsluiting vast in de vorm van vakinformatie. 5. Deze vakinformatie bevat, naast de door Onze Minister vastgestelde onderwerpen voor het centraal examen, regels omtrent alle onderdelen van het college-examen.

Artikel 4 Vakken staatsexamen De artikelen 11, 12, 13 en 22 van het Eindexamenbesluit v.w.o. –h.a.v.o. –m.a.v.o. –v.b.o. hebben betrekking op de vakken voor het behalen van het diploma vwo, havo en/of vmbo. Zie de bijlagen 1, 2 en 3.

65


Artikel 5 Examendossier, werkstukken 1. Het examendossier is het geheel van de onderdelen van het collegeexamen, zoals dit door het College voor examens in de vakinformatie is vastgelegd. Werkstukken, boekenlijsten, artikelen, songteksten/gedichten (zie de vakinformatie) dienen vóór 1 mei van het betreffende examenjaar in tweevoud opgestuurd te worden naar DUO, afdeling staatsexamens vwohavo-vmbo, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. Van het tijdig ingezonden materiaal ontvangt de kandidaat een ontvangstbevestiging. Een uitzondering vormen de werkstukken voor tekenen en handvaardigheid: deze dienen te worden meegebracht naar het collegeexamen. 2. De examinatoren moeten voor aanvang van het mondeling examen het ingezonden materiaal kunnen inzien. Wanneer het op te sturen materiaal niet tijdig bij DUO, afdeling staatsexamens is ontvangen, wordt de kandidaat voor het betreffende vak niet opgeroepen voor het collegeexamen of wordt de reeds verstuurde oproep ingetrokken.

Artikel 6 Schriftelijk/mondeling examen, schriftelijke toets 1 Een kandidaat wordt alleen toegelaten tot het examen indien hij de examenoproep en een geldig legitimatiebewijs voorzien van een recente pasfoto kan tonen. 2. Bij het schriftelijk examen of een schriftelijke toets dient de kandidaat 30 minuten voor aanvang van het examen in de examenzaal aanwezig te zijn. 3. Een kandidaat wordt niet toegelaten tot het schriftelijk examen of de schriftelijke toets indien hij zich meer dan 30 minuten na aanvangstijd van het examen meldt bij de plaatselijk voorzitter. 4. Bij alle vakken van vwo en havo, met uitzondering van het profielwerkstuk, en bij alle talen bij het vmbo wordt de kandidaat 20 minuten voor aanvang van het mondeling examen verwacht in het voorbereidingslokaal om zich op het examen voor te bereiden. Deze voorbereiding is een verplicht onderdeel van het examen. De precieze aard van deze voorbereiding kunt u voor ieder vak vinden in de vakinformatie. Indien een kandidaat zich te laat voor de voorbereiding meldt, wordt de tijd die de kandidaat te laat is, niet gecompenseerd. 5. Als de kandidaat zich minder dan 5 minuten te laat bij de examinatoren meldt voor de afname van het mondeling examen, wordt het examen 66


volgens rooster afgenomen. De tijd die de kandidaat te laat is, wordt niet gecompenseerd. Bij de beoordeling wordt geen rekening gehouden met het feit dat de kandidaat door te laat te komen zich niet heeft kunnen voorbereiden. Het mondeling examen komt te vervallen als de kandidaat zich 5 minuten of meer te laat bij de examinatoren meldt voor de afname. 6. Indien een kandidaat om een geldige reden, ter beoordeling van het College voor examens, a. in het eerste tijdvak verhinderd is bij één of meer schriftelijke toetsen of examens, wordt hij in de gelegenheid gesteld in het tweede tijdvak zo veel mogelijk gemiste toetsen en examens alsnog af te leggen; b. niet in staat is al zijn schriftelijke toetsen en examens in het eerste en tweede tijdvak af te leggen, krijgt hij uitstel naar het derde en zo nodig vierde tijdvak, maar voor niet meer vakken dan nodig zijn voor een profiel (vwo en havo) of een sector (vmbo), met dien verstande dat een kandidaat die examen doet in meerdere schoolsoorten, slechts voor één schoolsoort uitstel naar het derde en zo nodig vierde tijdvak kan krijgen. 7. Indien een kandidaat om een geldige reden, ter beoordeling van het College voor examens, afwezig is bij een of meer mondelinge en/of praktische toetsen in de periode juni/juli, wordt geprobeerd de gemiste toetsen alsnog in dezelfde periode in te roosteren. Is dat niet mogelijk, dan krijgt de kandidaat uitstel naar het derde en zo nodig vierde tijdvak, met dezelfde beperkende voorwaarden als in lid 6b.

8. Mondelinge, praktische of schriftelijke examens of toetsen waarbij de kandidaat in het vierde tijdvak afwezig is, komen te vervallen.

Artikel 7 Beoordeling mondeling examen of praktisch examen 1. Bij aanvang van het college-examen in een vak waarvoor een werkstuk of boekenlijst vereist is, bepalen de examinatoren of de betreffende documenten in redelijke mate voldoen aan de gestelde eisen; is dit niet het geval, dan wordt voor het betreffende onderdeel van het collegeexamen het cijfer 1 toegekend. 2. Inhoudelijke toetsing van een werkstuk of boekenlijst gebeurt tijdens de afname van het mondeling of het praktisch gedeelte van het collegeexamen. Tijdens de afname worden vragen over het werkstuk gesteld. In de vakinformatie is per vak aangegeven welke invloed de beoordeling van het werkstuk, de bijbehorende presentatie en de beantwoording van 67


daarover gestelde vragen heeft bij de bepaling van het cijfer voor het college-examen. 3. In de vakinformatie is per vak aangegeven waarop de kandidaat tijdens het college-examen wordt beoordeeld en is de weging van de cijfers voor de verschillende onderdelen vastgelegd.

Artikel 9 Sectorwerkstuk en ‘oriëntatie op leren en werken’ vmbo Het sectorwerkstuk dient te gaan over een maatschappelijk relevant onderwerp dat past bij de beroepswereld van de betreffende sector.

Artikel 10 Onregelmatigheden 1. Indien een kandidaat zich ten aanzien van enig onderdeel van het staatsexamen of deelstaatsexamen dan wel ten aanzien van een aanspraak op ontheffing aan enige onregelmatigheid schuldig maakt of heeft gemaakt, kan het College voor examens maatregelen nemen. De kandidaat krijgt daarvan schriftelijk bericht. 2. De maatregelen, bedoeld in het eerste lid, die afhankelijk van de aard van de onregelmatigheid ook in combinatie met elkaar kunnen worden genomen, zijn: a. het toekennen van het cijfer 1 voor een toets van het college-examen of het centraal examen; b. het ontzeggen van de deelname of de verdere deelname aan één of meer toetsen van het college-examen of het centraal examen van het betreffende vak; c. het ongeldig verklaren van één of meer toetsen van het reeds afgelegde deel van het collegeexamen of het centraal examen; d. minder vergaande maatregelen dan die, bedoeld onder a tot en met c. 3. Indien de ontzegging, bedoeld in het tweede lid, onderdeel b, betrekking heeft op een kandidaat die in meer dan één vak examen aflegt, kan de ontzegging betrekking hebben op de toetsen van alle vakken. 4. Indien de onregelmatigheid pas wordt ontdekt na afloop van het examen, kan het College voor examens de kandidaat het betreffende diploma of het certificaat en de cijferlijst onthouden, of kan het College voor examens bepalen dat aan de betrokken kandidaat dat diploma of 68


certificaat, en die cijferlijst, slechts kunnen worden uitgereikt nadat opnieuw examen is afgelegd in de door het College aan te wijzen onderdelen en op de door het College te bepalen wijze. 5. Het besluit waarbij een in het eerste lid bedoelde maatregel wordt genomen, wordt tegelijkertijd in afschrift toegezonden aan de inspectie en, indien de kandidaat minderjarig is, aan de wettelijke vertegenwoordigers van de kandidaat. 6. De kandidaat kan tegen een besluit waarbij een in het eerste lid bedoelde maatregel wordt genomen, bezwaar maken bij het College voor examens. De termijn voor het indienen van een bezwaarschrift bedraagt vijf dagen nadat het besluit aan de kandidaat is bekendgemaakt op de voorgeschreven wijze. Het College voor examens beslist binnen twee weken na ontvangst van het bezwaarschrift, tenzij het college deze termijn heeft verlengd met ten hoogste twee weken. Het College voor examens stelt bij zijn beslissing zo nodig vast op welke wijze de kandidaat alsnog in de gelegenheid zal worden gesteld het examen geheel of gedeeltelijk af te leggen of opnieuw af te leggen. Het College voor examens deelt zijn beslissing op het bezwaar mee aan de wettelijke vertegenwoordigers van de kandidaat die minderjarig is en aan de inspectie. 7. De kandidaat die zonder een door het College voor examens aanvaarde reden afwezig is bij enig onderdeel van het staatsexamen of deelstaatsexamen in een vak, is uitgesloten van verdere deelname aan het centraal examen en het college-examen in dit vak. Een eventueel al afgelegd centraal examen en/of al afgelegde onderdelen van het collegeexamen in dit vak wordt/worden ongeldig verklaard.

Artikel 11 Klachten en bezwaar 1. Klachten kunnen ingediend worden door een email te sturen naar [email protected] of een brief te sturen naar Antwoordnummer 392, 9700 LK Groningen. Vermeld daarbij altijd uw naam- en adresgegevens en het telefoonnummer waarop u overdag te bereiken bent. 2. Tegen een besluit waar u het niet mee eens bent, kunt u bezwaar indienen. Een bezwaarschrift moet schriftelijk worden ingediend bij OCW/DUO, Examendiensten, afdeling staatsexamens VO, Postbus 30158, 9700 LK Groningen.

69


Artikel 12 Uitslag 1. De uitslag wordt door de voorzitter en de secretaris vastgesteld op grond van (voor zover van toepassing):      

één of meer door de staatsexamencommissie uitgereikte cijferlijsten; één of meer door het College voor examens uitgereikte cijferlijsten; één (!) cijferlijst van een school voor voortgezet onderwijs; één of meer cijferlijsten van instellingen voor educatie en beroepsonderwijs; één of meer door de staatsexamencommissie uitgereikte bewijzen van ontheffing; één of meer door het College voor examens uitgereikte bewijzen van ontheffing.

Vakken met een onvoldoende eindcijfer mogen bij de uitslag worden betrokken. De uitslagregeling geldt ook als de examens voor bepaalde vakken in verschillende jaren zijn afgenomen. 2. De hierboven bedoelde cijferlijsten en bewijzen van ontheffing worden uitsluitend bij de vaststelling van de uitslag betrokken, indien na het kalenderjaar van het verrichten van de onderwijs- of examenprestatie waarop de cijferlijst of de ontheffing berust, nog geen 10 jaren zijn verstreken. 3. Niet alle op de door de kandidaat ingeleverde documenten vermelde vakken hoeven bij de uitslagbepaling te worden betrokken. De overgebleven vakken dienen een staatsexamen te vormen. 4. De uitslag luidt ‘geslaagd ’ of ‘afgewezen’.

Artikel 13 Uitslagregeling 1. De kandidaat die staatsexamen vmbo heeft afgelegd, is geslaagd indien: a. hij, voor zover van toepassing, voor het sectorwerkstuk de beoordeling “goed” of “voldoende” heeft behaald en b. het rekenkundig gemiddelde van de door hem bij het centraal examen behaalde cijfers ten minste 5,5 is en c. hij  voor ten hoogste één van zijn examenvakken het eindcijfer 5 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger, of 70


 voor ten hoogste één van zijn examenvakken het eindcijfer 4 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger waarbij ten minste één 7 of hoger, of 

voor twee van zijn examenvakken het eindcijfer 5 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger waarbij ten minste één 7 of hoger.

2. De kandidaat die staatsexamen vwo of havo heeft afgelegd, is geslaagd indien: a. het rekenkundig gemiddelde van de door hem bij het centraal examen behaalde cijfers ten minste 5,5 is en b. hij  voor alle vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 6 of meer heeft behaald, of  voor één van de vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 5 en voor de overige vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 6 of meer heeft behaald, of  voor één van de vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 4 en voor de overige vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 6 of meer heeft behaald, en het gemiddelde van de eindcijfers tenminste 6,0 bedraagt, of  voor twee van de vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 5 heeft behaald dan wel voor één van de vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld als eindcijfer 4 en voor één van deze vakken als eindcijfer 5 heeft behaald, en voor de overige vakken waarvoor een eindcijfer is vastgesteld, als eindcijfer 6 of meer heeft behaald, en het gemiddelde van de eindcijfers tenminste 6,0 bedraagt en c. hij voor de vakken Nederlandse taal en literatuur, Engelse taal en literatuur en Wiskunde A, Wiskunde B dan wel Wiskunde C ten hoogste één maal het eindcijfer 5 en overigens eindcijfer(s) 6 of hoger heeft behaald en d. hij voor geen van de onderdelen genoemd in het vierde lid een eindcijfer lager dan 4 heeft behaald. 3. Kandidaten die bij de uitslagbepaling cijfers voor de in het tweede lid onder c genoemde vakken willen laten meetellen die behaald zijn voor 2013 en daarbij tweemaal het cijfer 5, eenmaal het cijfer 4 of eenmaal het 71


cijfer 5 en eenmaal het cijfer 4 inbrengen, hoeven niet te voldoen aan de eis, verwoord in het tweede lid onder c. Deze overgangsbepaling geldt tot en met het examenjaar 2015. 4. Bij de uitslagbepaling volgens het tweede lid wordt het gemiddelde van de eindcijfers van tenminste de volgende onderdelen aangemerkt als het eindcijfer van één vak, genaamd het combinatiecijfer, voor zover voor deze onderdelen een eindcijfer is bepaald: - voor havo: maatschappijleer en het profielwerkstuk, - voor vwo: maatschappijleer, algemene natuurwetenschappen en het profielwerkstuk. Daaraan kan via inwisseling worden toegevoegd: a. literatuur, b. klassieke culturele vorming, c. algemene natuurwetenschappen in het havo, d. godsdienst of levensbeschouwelijk vormingsonderwijs. 5. Het College voor examens bepaalt het eindcijfer, bedoeld in het vierde lid, als het rekenkundig gemiddelde van de eindcijfers van de samenstellende delen. Indien de uitkomst van deze berekening niet een geheel getal is, wordt deze uitkomst indien het eerste cijfer achter de komma een 4 of lager is, naar beneden afgerond en indien dat cijfer een 5 of hoger is, naar boven afgerond.

Artikel 14 Herkansing 1. De vmbo-kandidaat die voor het sectorwerkstuk de kwalificatie 'niet afgerond' heeft gekregen maar bij een beoordeling 'voldoende' of 'goed' in hetzelfde examenjaar in aanmerking komt voor een diploma vmbo, krijgt in het derde of vierde tijdvak één keer de gelegenheid opnieuw een sectorwerkstuk in te leveren en te presenteren. Dit beperkt niet het recht van de kandidaat op herkansing voor een college-examen in een bepaald vak. 2. Een kandidaat die een staatsexamen heeft afgelegd en daarvoor niet geslaagd is, mag een herkansing afleggen bestaande uit één collegeexamen en/of één centraal examen, niet noodzakelijkerwijs van hetzelfde vak, mits hij daardoor alsnog kan slagen. Een herkansing mag alleen worden afgelegd in vakken waarin in het lopende examenjaar staatsexamen is afgelegd. Bij de uitreiking van de cijferlijst na vaststelling van de uitslag wordt aan de kandidaat die daarvoor in aanmerking komt, een herkansingsformulier uitgereikt. De kandidaat kan, binnen de daarvoor gestelde termijn, 72


aangeven of hij aan de herkansing wenst deel te nemen en voor welk(e) vak(ken). De gestelde termijn staat vermeld op het herkansingsformulier. 3. Herkansingen worden afgenomen in het derde tijdvak of, zo nodig, in het vierde tijdvak. Het College voor examens kan besluiten het centraal examen of een schriftelijk onderdeel van het collegeexamen bij de herkansing mondeling te laten afnemen. 4. Bij vakken waarbij het college-examen uit een schriftelijk en een mondeling onderdeel bestaat, kan een kandidaat het College voor examens toestemming vragen bij de herkansing slechts één van beide onderdelen te doen. Het College voor examens neemt op dit verzoek een gemotiveerde beslissing. Als een onderdeel van het college-examen niet opnieuw wordt geëxamineerd, geldt voor dat onderdeel het resultaat dat eerder in het lopende examenjaar is behaald. 5. Voordat de berekening van het eindcijfer plaatsvindt, wordt het cijfer van de herkansing voor het afgelegde centraal examen dan wel collegeexamen bepaald. Als het cijfer van de herkansing hoger uitvalt, dan wordt er met dat resultaat gerekend. Is het cijfer van de herkansing niet hoger dan wordt met het eerdere resultaat gerekend. 6. Herkansing voor deelstaatsexamens is niet mogelijk.

Artikel 15 Uitreiking diploma en cijferlijst 1. Aan een voor een staatsexamen vwo, havo of vmbo geslaagde kandidaat wordt een diploma uitgereikt. Op het diploma wordt het behaalde profiel / worden de behaalde profielen (vwo en havo) vermeld en bij het vmbo de behaalde sector / sectoren en de leerweg. Bij het diploma wordt voor vwo en havo per behaald profiel een cijferlijst uitgereikt; bij het diploma vmbo wordt één cijferlijst uitgereikt waarop de leerweg en alle behaalde sectoren staan beschreven. Op een cijferlijst wordt/worden vermeld, voorzover van toepassing: - het profiel waarin het examen is afgelegd (voor vwo en havo); - de vakken waarin de kandidaat is geëxamineerd; - de vakken waarvoor een ontheffing is verleend, voor zover zij bij de uitslag zijn betrokken; - de cijfers voor het centraal examen en/of het college-examen en het eindcijfer per vak; - het combinatiecijfer (vwo en havo) - de samenstellende onderdelen van het combinatiecijfer en de daarvoor behaalde cijfers; 73


- het onderwerp of de titel van het profielwerkstuk en het vak / de vakken waarop het profielwerkstuk betrekking heeft, dan wel het onderwerp of de titel van het sectorwerkstuk en de beoordeling daarvan; - de uitslag “geslaagd”. Vakken waarin de kandidaat wel examen heeft gedaan maar die niet bij de uitslag zijn betrokken, kunnen op verzoek van de kandidaat weggelaten worden op de cijferlijst. 2. Aan een kandidaat die heeft deelgenomen aan een staatsexamen vwo, havo of vmbo en daarvoor, ook na een eventuele herkansing, niet is geslaagd, wordt een cijferlijst uitgereikt met daarop vermeld, voorzover van toepassing: - het profiel waarvoor het examen is afgelegd (voor vwo en havo); - de sector/sectoren en de leerweg (vmbo); - de vakken waarin de kandidaat is geëxamineerd; - de cijfers voor het centraal examen en/of het college-examen en het eindcijfer per vak; - het combinatiecijfer (vwo en havo) - de samenstellende onderdelen van het combinatiecijfer en de daarvoor behaalde cijfers; - het onderwerp of de titel van het profielwerkstuk en het vak / de vakken waarop het profielwerkstuk betrekking heeft, dan wel het onderwerp of de titel van het sectorwerkstuk en de beoordeling daarvan; - de uitslag “afgewezen”. 3. Aan een kandidaat die heeft deelgenomen aan een deelstaatsexamen vwo, havo of vmbo, wordt een cijferlijst deelstaatsexamen uitgereikt met, zover van toepassing, daarop vermeld: - de vakken waarin de kandidaat is geëxamineerd; - de leerweg (vmbo); - de cijfers voor het centraal examen en/of het college-examen en het eindcijfer per vak; - het onderwerp of de titel van het profielwerkstuk en het vak / de vakken waarop het profielwerkstuk betrekking heeft, dan wel het onderwerp of de titel van het sectorwerkstuk en de beoordeling daarvan.

74


Artikel 16 Certificaat Aan een kandidaat die een staatsexamen heeft gedaan en is afgewezen en aan een kandidaat die deelstaatsexamen heeft gedaan, wordt per schoolsoort één certificaat uitgereikt voor, voorzover van toepassing, a. het vak of de vakken waarvoor hij een eindcijfer 6 of meer heeft behaald, b. voor het vwo en het havo het vak of de vakken en het onderwerp of de titel van het profielwerkstuk indien hij hiervoor het eindcijfer 6 of meer heeft behaald en c. voor het vmbo het thema van het sectorwerkstuk, indien dit beoordeeld is met «goed» of «voldoende», met dien verstande dat indien een examen in een vak dat op een certificaat voorkomt uit meerdere onderdelen bestaat, alle onderdelen in hetzelfde jaar dienen te zijn afgelegd.

Artikel 17 Ontheffingen/vrijstellingen 1. Op basis van een diploma of getuigschrift, niet zijnde een diploma of certificaat vwo, havo, vmbo en mavo kan een kandidaat een verzoek om ontheffing voor één of meer vakken indienen. 2. Een verzoek om ontheffing voor één of meer vakken zoals bedoeld in lid 1, dient voor 1 januari van het kalenderjaar waarin men examen wil afleggen, te worden ingediend. Als het College voor examens positief beslist, wordt aan de kandidaat een ‘Bewijs van ontheffing’ uitgereikt. 3. Vrijstelling van rechtswege op basis van certificaten en cijferlijsten vwo, havo, vmbo en mavo is geregeld in de vrijstellings- en overgangsregeling aanpassing profielen vwo-havo 2007. 4. Een kandidaat die in het bezit is van een havo-diploma, heeft op grond daarvan ontheffing voor de volgende vakken van het gemeenschappelijk deel van het vwo: maatschappijleer en algemene Natuurwetenschappen

75


Artikel 18 Bewaren van schriftelijke examenwerk Het schriftelijk examenwerk en de protocollen van de mondelinge examens worden gedurende ten minste zes maanden na afloop van het examen bewaard. Een kandidaat kan omtrent zijn werk gedurende genoemde periode van zes maanden inlichtingen inwinnen bij het College voor examens

Artikel 19 Aansprakelijkheid 1. Medewerkers aangesteld door het ministerie van OCW of benoemd door het College voor examens zijn nimmer aansprakelijk voor schade en/of letsel van de kandidaat en derden veroorzaakt tijdens een examenonderdeel van het staatsexamen, behalve als er sprake is van grove schuld of nalatigheid. 2. De kandidaat vrijwaart de in lid 1 bedoelde medewerkers tegen aanspraken van derden ter zake van schade en/of letsel veroorzaakt tijdens een examenonderdeel van het staatsexamen, behalve als er sprake is van grove schuld of nalatigheid.

Artikel 20 Gevallen onvoorzien In alle gevallen waarin dit reglement niet voorziet, beslist, namens het College voor examens, de manager staatsexamens VO.

76


Bijlage: Eindexamen vmbo TL 1. Het gemeenschappelijk deel Onafhankelijk van de gekozen sector zijn de volgende gemeenschappelijke vakken verplicht: • Nederlandse taal, • Engelse taal, • Maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel). 2. Het sectordeel Er kan gekozen worden uit vier verschillende sectoren, elk met verschillende verplichte vakken a. sector Techniek • wiskunde • natuur- en scheikunde 1 b. sector Zorg en welzijn • biologie • één van de vakken: wiskunde, maatschappijleer 2, geschiedenis en staatsinrichting, aardrijkskunde c. sector Economie • economie • één van de vakken: Franse taal, Duitse taal, wiskunde . d. • sector Landbouw • wiskunde • één van de vakken: biologie, natuur- en scheikunde 1 3. Het vrije deel Twee algemene vakken, te kiezen uit (voor zover deze vakken geen onderdeel zijn van het sectorgebonden deel): • talen: Fries, Frans, Duits, Spaans, Turks, Arabisch*); • maatschappijvakken: economie, aardrijkskunde, geschiedenis en staatsinrichting, maatschappijleer 2; • exacte vakken: wiskunde, natuur- en scheikunde 1, natuur- en scheikunde 2, biologie; • beeldende vakken 2: handenarbeid, tekenen, textiele werkvormen **); • muziek. *) Het sectordeel en het vrije deel moeten tezamen tenminste twee vakken omvatten die geen moderne vreemde taal zijn. **) Van de vakken handenarbeid, tekenen en textiele werkvormen kan er slechts één bij de uitslagbepaling betrokken worden.

77


Sectorwerkstuk Elke examenkandidaat dient een sectorwerkstuk in te leveren en te presenteren. Voor het verwerven van een diploma dient hiervoor de beoordeling voldoende of goed te worden verkregen. Opmerking: Voor de examenprogramma's wordt verwezen naar de vakinformatie.

Herexamen Als u bent afgewezen voor het staatsexamen vmbo, havo of vwo heeft u recht op herkansing als u daardoor het staatsexamendiploma kunt behalen. Herkansen kan alleen voor vakken waarin u in het huidige examenjaar examen hebt afgelegd. Een herkansing mag u aanvragen voor één centraal examen en één college-examen. Dit kan hetzelfde vak zijn, maar het kunnen ook twee verschillende vakken zijn.

Verlenging van het examen Aan een kandidaat die met inbegrip van het schooljaar waarin hij examen aflegt, niet langer dan 6 jaren onderwijs in Nederland heeft gevolgd en voor wie Nederlands niet de moedertaal is, kan het bevoegd gezag toestemming geven voor een aangepaste wijze van examineren (zie Eindexamenbesluit artikel 55.3). De directeur mag de tijdsduur van de examenzitting verlengen met ten hoogste een half uur. Daarnaast is een verklarend woordenboek Nederlands als hulpmiddel toegestaan. Dat laatste lijkt overbodig – immers, zo'n woordenboek is voor iedere kandidaat sinds 2007 toegestaan. Echter, de voor alle kandidaten geldende Regeling Toegestane Hulpmiddelen geeft aan dat een kandidaat óók een woordenboek mee mag nemen vanuit zijn thuistaal naar het Nederlands. Combinatie van beide regelingen betekent dat de kandidaat genoemd in artikel 55 lid 3 zowel een verklarend Nederlands woordenboek mag meenemen, als een woordenboek vanuit zijn thuistaal naar het Nederlands (zie Eindexamenbesluit artikel 55.4). 78


Mogelijke onderwerpen Zorg en Welzijn en economie ALCOHOLISME: Een onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van alcoholverslaving (My-Vz-Bio) ALTERNATIEVE GENEESWIJZEN: Een onderzoek naar de zin en onzin van minstens 8 andere vormen van geneeskunst dan de traditionele. In elk geval verplicht: acupunctuur en homeopathie (VzBio) ALLEENSTAANDE MINDERJARIGE ASIELZOEKERS: Een onderzoek naar de herkomst, opvang, onderwijs, gezondheid en toekomst van AMA’s in Zuid-Limburg de laatste 10 jaar (Mij1 en 2-Ge-Bio). ASIELBELEID: Een onderzoek naar de procedures en de politieke standpunten en ontwikkelingen en gevolgen voor vluchtelingen en het begrip illegaliteit(My1 en 2-Ge) DRUGS EN DRUGSBELEID:Een onderzoek naar natuurlijke en synthetische drugs, de wetgeving, het huidige overheidsbeleid en het door jou voorgestane beleid (Vz-My1 en 2, Bio) ETEN EN Diëten:Een onderzoek naar minstens 6 veelgebruikte afslankdiëten. Bovendien een onderzoek naar de ziektes anorexia nervosa en boulemia ( Vz-Bio) INTEGRATIE EN IDENTITEIT VAN DE (………………): Vul zelf een etnische minderheid in. Een onderzoek naar de specifieke problemen die de ingevulde etnische groep ondervindt bij het zich handhaven in de Nederlandse samenleving JEUGDCRIMINALITEIT: Een onderzoek naar de cijfers, de demografische gegevens, de oorzaken, het gevoerde en het gewenste overheidsbeleid. (My1 en 2-Ge) JEUGDSUBCULTUREN VANAF 1955: Een onderzoek naar de ontwikkeling en de aard van diverse generaties jongerenculturen, waaronder in elk geval de meest recente. (De slotpresentatie dient een overtuigend audiovisueel of theatraal karakter te dragen!) (CKV-GeMij1 en 2) STRAF IN NEDERLAND: Een onderzoek naar de procedures van inhechtenisneming tot en met reclassering. Tevens en onderzoek naar de aard en de effectiviteit van straffen die door de Nederlandse rechter kunnen worden opgelegd. Een relatie moet worden gelegd met minstens één ander EG-land en één land buiten de EG. (My1 en 2-Ge) 79


VERBORGEN DISCRIMINATIE: Een onderzoek naar vormen van discriminatie naar ras, religie, geslacht, seksuele voorkeur e.d in allerlei vormen van communicatie (Bijv. schoolboeken, reclame) die minder opvallen, maar intussen…(My 1 en 2-Ne-Talen-CKV.) ZINLOOS GEWELD! ZINVOL GEWELD?: Een onderzoek naar de vermeende groeiende gewelddadigheid van onze samenleving: de cijfers, de oorzaken, het huidige en het gewenste overheidsbeleid en de taak van de burger (My1 en 2-Ge.)

Onderwerpen economie

DE ORGANISATIE VAN DE POLITIE EN JUSTITIE:Een onderzoek naar de organisatiestructuur, de financiering, het functioneren en de maatschappelijke kritiek (My 1 en 2-Ge-Eco) DE ORGANISATIE VAN HET LEGER:Een onderzoek naar organisatiestructuur, de financiering, het functioneren en maatschappelijke kritiek (My 1 en 2-Ge-Eco)

de de

SOCIALE VOORZIENINGEN:Een onderzoek naar de huidige regelingen op het gebied van werknemersverzekeringen en volksverzekeringen. De geschiedenis, de doelstellingen de ontwikkelingen in de actuele politieke situatie, de statistieken en de kritiek (My 1 en 2-Eco-Ge) ARMOE IN NEDERLAND:Een onderzoek naar de oorzaken, de gevolgen, de huidige stand van zaken en de denkbare oplossingen (My 1 en 2-Eco-Ge) ENERGIE EN MILIEU:Een onderzoek naar de voor- en nadelen van fossiele, nucleaire en groene energie, de kosten, het huidige en het gewenste overheidsbeleid.(Mij1 en 2, Eco, Ge) BIO-INDUSTRIE OF MILIEUVRIENDELIJKE PRODUCTIE?:Een onderzoek naar de aard, de voor- en de nadelen van nadelen van de bio-industrie en van de alternatieven. (Eco-Bio-Mij1 en 2-Vz)

80


KINDERARBEID:Een onderzoek naar de situatie in één Aziatisch, één Afrikaans en één Latijns-Amerikaans land naar keuze.De oorzaken, de gevolgen, de standpunten en de alternatieven (Ak-Eco-Ge) FAIR TRADE en Max Havelaarproducten:Een onderzoek naar het ontstaan van deze keurmerken, de producten, de verkooppunten en de gevolgen voor de leveranciers en de consument. HET OPZETTEN VAN EEN EIGEN BEDRIJF:Een onderzoek naar de procedures, instellingen, vergunningen, subsidieregelingen, verzekeringen, voorwaarden en financiering. In de presentatie dient een eigen eenvoudig, maar doortimmerd bedrijfsplan te worden opgenomen. (Eco-Wi) DE VERGRIJZING VAN DE SAMENLEVING:Een onderzoek naar de aard van het probleem, de oorzaken, de gevolgen, de kosten, en het huidige en het gewenste overheidsbeleid (Eco-Vz-Ak-Ge-My) WERKLOOSHEID EN WERKGELEGENHEID:Een onderzoek naar de verklaring van het verschijnsel werkloosheid, de huidige stand van zaken op het gebied van werkgelegenheid, de gevolgen voor gezin en samenleving, het huidige en gewenste overheidsbeleid, de rol en de taak van de vakbeweging, de situatie in andere EU-landen (globaal) en het EU-beleid (Eco-My-Ge) Een huis kopen of verkopen in Nederland.:Hoe (ver)koop je een huis? Bij deze vraag is er onmiddellijk veel te onderzoeken, je weet waarschijnlijk al iets van het onderwerp, je kunt de vraag niet met ja of nee beantwoorden en het onderzoeksgebied is redelijk afgebakend, want het gaat om een huis. Natuurlijk stuit je ook op de crisis van de huizenmarkt Eco-Mij1 en 2-Wis) Jongeren en geld :Hoeveel geld hebben jongeren te besteden en waaraan besteden zij dit? (Eco-wis, mij1 en 2) Sociale media:Wat is de invloed van sociale media op het gedrag en het leven van jongeren? (Mij1 en 2-ICT-Eco)

81


Naar het VMBO ? VB3 of VT3 ? Dit moet je gedaan hebben

Vak

Naar VB3

Nederlands

o Op niveau b/lwoo 1 o Nivor 2.4

Naar VT3 o Op niveau t/m blok 3 van boek 2 vmbo-kgt (incl. de schrijfopdrachten+spreekopdrachten uit alle blokken)

o Basisgrammatica van Boom (afgesloten met een voldoende)

Rekenen Wiskunde

o Rekenen 1F o Wiskunde basis jaar 1

o Nivor 3.4 o Rekenen 1F o Wiskunde gth jaar 1

Engels

New interface: o Red label 1 o Red label 2

New interface: o Yellow label 1 o Yellow label 2

Economie

o Economisch Bekeken BK o Leerwerkboek onderbouw o Blikopener bk hoofdstuk 1,2,3

o Economisch Bekeken KGT o Leerwerkboek onderbouw

o nvt

o Biologie voor jou gt onderbouw + basisbegrippen natuur- en scheikunde

o nvt

o nvt

Mij1

Biologie

o Thema’s maatschappijleer BK hoofdstuk 1,2,3

Geschiedenis

82


83

2014

Recommend Documents