2014

Licentiehouders digit aal maga zin e o p l e i din g e n

inhoud nummer

3/2014

2. Het lot in eigen hand/land 3. Korte berichten 6. Uit de andere bladen 7. Boeken/agenda 8. Bijscholing, must voor wandeltrainer 11. Schipperen 12. Athletics Champs in Landgraaf en Sneek 14. Meer plezier, minder loopbelasting 15. Tegenspraak maakt je een betere trainer 17. Cross: veelzijdiger kunnen we het niet maken 19. Afdeling Opleidingen

colofon

Digitaal magazine voor Licentiehouders, uitgegeven door de Atletiekunie, verschijnt viermaal per jaar. Het informeert gediplomeerde trainers met een licentie over trainerszaken. 'Het licentiesysteem is bedoeld als kwaliteitsimpuls voor het sporttechnisch aanbod zoals dat bij atletiekverenigingen en loopgroepen wordt aangeboden' (Licentiesysteem Atletiekunie). Incidenteel ontvangen trainers een digitale 'Nieuwsflits', een kort bericht dat niet kan wachten op het reguliere Magazine. Magazine nummer 4/2014 verschijnt 1 december.

1

september 2014

redactie

Eindredactie: Sport Tekst en Uitleg Nederland, [email protected], www. sportredactieadvies.nl, 024-3566601. Redactiesamenstelling: Betty Hofmeijer, Jan Heusinkveld, Ton de Kort, Hannie Huber, Clemens Vollebergh. Aan de inhoud van deze brief werkten ook mee: André Hoogink, Esther Singendonk, Eric Roeske, Margot Kouwenberg-Ubbink.

Foto: Atletiekunie, 'Waan jezelf weer even kind' Mail uw opmerkingen over de inhoud van het magazine aan: [email protected]. Licentiehouders van de Atletiekunie ontvangen een link naar dit magazine per mail. Geef wijzigingen van het e-mailadres door aan: [email protected].

het lot in eigen hand/land De Europese Kampioenschapppen Atletiek komen eraan! Wanneer dit digitaal magazine verschijnt, ligt Zürich immers al weer achter ons. Op 6 juli 2016 beginnen de EK Atletiek in het Olympisch Stadion in Amsterdam!

Bijzonder

Voor veel Atletiekliefhebbers in Nederland is het waarschijnlijk de eerste en enige keer dat een atletiekevenement van deze omvang in Nederland wordt georganiseerd. Deze kans krijgen atleten, liefhebbers van atletiek, atletiekverenigingen en hun trainers voorlopig niet meer. De gelegenheid is te bijzonder om er in 2016 achter te komen dat het succes ons overkomt.

te genereren bij de top-atletiekevenementen in ons land.

Trainers

Op diverse terreinen wordt dus al nagedacht over datgene wat de Europese Kampioenschappen moeten opleveren. Ook op het gebied van trainers hebben deze eerste gedachtenspinsels plaatsgevonden. In de voorlopige “ erfenis” wordt gerept van: inhoudelijk nog nadrukkelijker de kindgerichte aanpak positioneren, méér trainers opleiden via het onderwijs, het ontwikkelen van een

Erfenis

Het binnenhalen van een dergelijk groot sportevenement is vaak geen doel op zich. Het mogen organiseren van een evenement van deze omvang is vooral een middel om een aantal doelen te realiseren. De Atletiekunie is nu al bezig “de erfenis” van het evenement veilig te stellen. Het evenement zo goed mogelijk verzilveren, vraagt om goede plannen en een lange aanloop.

Jurykader

Met een uitgekiend nieuw model wordt ingestoken op kwantitatieve en kwalitatieve groei van het jurykader. Daar hebben we wat aan in “atletiekend” Nederland, ook na het EK! Middels diverse projecten worden de atletiekverenigingen op lokaal niveau in contact gebracht met basisscholen zodat méér kinderen kennismaken met onze sporttak en hopelijk de georganiseerde (atletiek)sport instromen. Daar heeft de atletieksport in Nederland structureel iets aan. Door leerervaring op te doen met de event-presentation (een vol Olympisch Stadion?), kaartverkoop en marketingtrucs hopen we ook na het EK structureel méér publieke belangstelling

2

september 2014

draaiboek met good practices “jeugdtrainers werven en behouden”, etc.

Denk mee

Zoals je uit het taalgebruik van bovenstaande alinea kunt opmaken betreft het de eerste voorlopige denkrichting(en). Er bestaat dus nog de mogelijkheid mee te denken. Kun jij de Atletiekunie inspireren met goede ideeën “wat moet er worden overgehouden aan het Europees Kampioenschap op het vakgebied trainerschap” dan ben je van harte welkom. Stuur een mail aan [email protected]

De Europese Kampioenschappen vinden plaats in eigen land. Wat de Atletiektrainers hieraan kunnen overhouden heb jij mede in eigen hand! Lees ook het artikel op www.sportenstrategie.nl: 'Atletiekunie zet verenigingsambassadeurs in richting EK Atletiek 2016', Roelof Jan Vochteloo 28 juli 2014. André Hoogink André is op het Atletiekuniebondsbureau intern projectleider om een maximale spin-off vanuit het EK Atletiek te genereren.

korte berichten Atletiekunie kiest voor haar verenigingstrainers

De Atletiekunie maakt haar opleidingsproducten exclusiever voor aangesloten verenigingsleden. Daarmee benadrukt de Atletiekunie dat de bij haar aangesloten verenigingen en loopgroepen haar primaire stakeholders zijn. Bij producten en diensten kun je denken aan trainersopleidingen en bijscholingen, trainerslicenties, de Looptrainersdag, het Trainerscongres, de WandelTrainersDag en de Dag van de Atletiek (voorheen Atletiekcongres). Licentiehouders met een Dutch Runner, Jaar lidmaatschap of persoonlijk lidmaatschap gaan commerciële tarieven betalen. Wanneer deze groep trainers zijn licentie wil verlengen of opnieuw wil aanvragen, dient ze lid te worden via een vereniging of Dutch Runners Loopgroep. Bron: Atletiekunie, 20 juni 2014.

www.athleticsarena.nl of reserveer de Athletics Arena direct voor jouw vereniging!

Pacemaker voor duursporters

Sporters die veel aan duurtraining doen hebben op de lange termijn vaker een pacemaker nodig. Tot die conclusie komt een onderzoeksteam van de British Heart Foundation op basis van een onderzoek bij muizen. Volgens de onderzoekers verklaren de resultaten van hun onderzoek mogelijk waarom topsporters vaak een lage rusthartslag

Athletics Arena

Gegarandeerd succes voor de jeugd: een opblaasbare atletiekarena helemaal gericht op de beleving van het kind en de atletieksport. Kinderen vanaf 6 jaar kunnen op spectaculaire wijze kennismaken met de verschillende, aansprekende en uitdagende atletiek onderdelen. Ze kunnen bijvoorbeeld hun snelheid meten bij het werpen, een sprong terugzien op een televisie, estafettes lopen, sprinten en nog veel meer. Sluit het outdoor seizoen van je vereniging af met Athletics Arena en maak er een feestje van! Nodig vriendjes, vriendinnetjes, broertjes en zusjes uit en laat ze de uitdaging met elkaar aangaan. Of laat de junioren een clinic geven voor jong en oud samen met jou als trainer en sluit af met een BBQ. Een leuke invulling van een atletiekfeestje toch? Ook bij de start van het indoorseizoen kun je de Arena een plekje geven in de sporthal. Geïnteresseerd? Kijk dan op

3

september 2014

hebben en een hoog risico lopen op hartritmestoornissen. De voordelen van bewegen wegen desondanks nog altijd zwaarder dan dit risico. Volgens onderzoeker Mark Boyett van de University of Manchester verandert de natuurlijke pacemaker van ons hart door duurtraining. Bij muizen vond hij samen met zijn collega's dat een belangrijk pacemaker-eiwit (HCN4) afnam door zware duurtraining. Deze afname is verantwoordelijk voor de verlaging van de rusthartslag. Bron: Gezondheidsnet.nl, Annemieke Hoogland, 14 mei 2014

Eiwitverdeling stimuleert spieropbouw

De verdeling van eiwitten over de diverse maaltijden van de dag stimuleert de continue aanmaak van spiereiwitten. Het effect van de eiwitverdeling gedurende de dag werd getest bij acht gezonde vrijwilligers met een gemiddelde leeftijd van 37 jaar en een gemiddelde BMI van 26 kg/m2. Eerst werd gedurende een week de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) eiwitten gelijkmatig verdeeld over het ontbijt, de lunch en het avondeten (respectievelijk 32, 30 en 33 gram eiwitten). Na een maand volgden de deelnemers opnieuw gedurende een week een bepaald voedingspatroon, maar deze keer werden de eiwitten ongelijk verdeeld over de maaltijden. Bij het ontbijt was de eiwitinname gering, terwijl de eiwitconsumptie het hoogste was bij de avondmaaltijd (respectievelijk 11, 16 en 63 gram eiwitten). Op de eerste en laatste dag van beide interventieperiodes werden gedurende 24 uur bloedmonsters afgenomen. Tevens werden biopten van de voorste dijbeenspier (vastus lateralis) genomen. De synthese van spiereiwit was met 25% significant hoger bij een gelijkmatige eiwitinname in vergelijking met een ongelijkmatige eiwitverdeling. Het effect bleef aanwezig voor zolang een voedingspatroon met een gelijkmatige eiwitverdeling werd gevolgd. De resultaten laten zien dat de consumptie van een beperkte hoeveelheid eiwitten bij iedere maaltijd leidt tot een continue eiwitsynthese in de spieren. Rijke eiwitbronnen zijn eieren, vis, vlees, noten en zuivel. Bron: Ortho.nl, 11 september 2014, aldaar: Mamerow MM, Mettler JA, […], Paddon-Jones D. Dietary Protein positively influences 24 h Muscle Protein Synthesis in Healthy Adults. J Nutr 2014.

Krachttraining... voor duurlopers

Duurlopers doen er goed aan krachttraining op te nemen in hun trainingsprogramma. Daarbij moeten de loper niet bang zijn voor flinke intensiteit. Dat is de conclusie van Richens en Cleather op basis van een literatuurstudie. Als duursporters kracht trainen blijkt de intensiteit meestal relatief laag. Voor het bepalen van de juiste intensiteit moet niet alleen de 1RM worden bepaald maar ook het aantal herhalingen dat een atleet kan uitvoeren bij submaximale intensiteit. Door spiergroepen en spiersystemen met de juiste intensiteit te belasten wordt de belastbaarheid vergroot en kan beter functie worden gevraagd (lees: hardlopen, red). Bron: Topsporttopics.nl, Herman IJzerman, 17 juli 2014, aldaar: Richens B, Cleather DJ (2014) The relationship between the number of repetitions performed at given intensities is different in endurance and strength trained athletes. Biol. Sport, 31: 157-161

kregen zij alcoholvrije drankjes. De krachttraining bestond uit oefeningen voor de beenspieren (squats, leg press, en kniestrekkingen) in vier sets van acht maximale herhalingen. De spierkracht is elke keer voorafgaand aan de training, meteen na de training en 12 en 24 uur na de training gemeten. Ook is het bloed van de deelnemers voor en na de training onderzocht. In alle gevallen nam de spierkracht direct na de training af, en na 12 en 24 uur was er geen verschil meer in spierkracht tussen de drie situaties. Wel bleek dat de deelnemers

Alcohol hindert spieropbouw

Het drinken van alcohol na krachttraining leidt op langere termijn tot een verandering in de verhouding tussen de hormonen testosteron en cortisol. Dat kan wijzen op een verstoorde spiereiwitsynthese. Deze relatie vonden onderzoekers uit Noorwegen. [...] De onderzoekers onderzochten het effect van verschillende hoeveelheden alcohol na krachttraining op de spierkracht en het spierherstel. Aan deze studie deden acht mannen en een vrouw mee, van gemiddeld 26 jaar. De deelnemers deden drie keer dezelfde krachttraining maar kregen in wisselende volgorde verschillende drankjes. Eén keer kregen de mannen vijf glazen alcohol (wodka met limonade) en de vrouw drieënhalf glas (0,7 g/kg lichaamsgewicht voor de mannen en 0,6 voor de vrouw). Eén keer dronken zij een twee keer zo grote hoeveelheid alcohol, en een keer

4

september 2014

na het drinken van alcohol naar verhouding meer cortisol in hun bloed hadden en minder testosteron. […] Het gevonden verschil in de verhouding testosteron-cortisol wijst er op dat alcohol op lange termijn een negatief effect kan hebben op de spieropbouw of de spierkracht. [...] Testosteron speelt een belangrijke rol bij de eiwitsynthese die nodig is voor spieropbouw en –herstel. Het is dan ook mogelijk dat alcohol een groter negatief effect heeft naarmate de spierschade groter is, bijvoorbeeld bij zware excentrische oefeningen. Bron: Topsporttopics.nl, Lieke Schiphof-

Godart, 26 juni 2014, aldaar: Haugvad A, Haugvad L, Hamarsland H, Paulsen G (2014) Ethanol does not delay muscle recovery, but decreases the testosterone: cortisol ratio. Med. Sci. Sports Exerc

Armbeweging spaart energie

De armbewegingen die mensen tijdens het hardlopen maken, zorgen voor energiebesparing. Dat stelden Amerikaanse wetenschappers vast. Als hardlopers met hun armen zwaaien, verspillen ze ongeveer drie procent minder energie dan wanneer ze hun armen stil houden achter hun rug. Wanneer ze hun armen op hun borst vouwen of op hun hoofd houden, is het verschil zelfs respectievelijk negen procent en 13 procent. Dat melden onderzoekers van Brown University in het wetenschappelijk tijdschrift Experimental Biology. De wetenschappers lieten 13 proefpersonen (acht mannen en vijf vrouwen) hardlopen op een loopband en brachten in kaart hoeveel zuurstof ze opnamen en hoeveel koolstofdioxide ze uitademden. Alle deelnemers zwaaiden als vanzelf met hun armen bij het lopen. Maar soms kregen ze de opdracht hun armen stil te houden achter hun rug, op hun hoofd of voor hun borst. Het blijkt dat de zwaaibewegingen zorgen voor een iets trager metabolisme, zodat er een energiebesparing optreedt. [...] Mogelijk zorgen de bewegingen voor een betere 'wegligging' van hardlopers. Zwaaiende armen bieden namelijk tegenwicht aan de loopbewegingen van de benen, zo meldt. www.sciencemag. org. Proefpersonen die de opdracht kregen om niet te zwaaien met hun armen, begonnen automatisch meer met hun bovenlichaam te bewegen. [...] Bron: Nu.nl, Dennis Rijnvis, 17 juli 2014

Oude hardloopblessures, risico nieuwe blessures

Blessures die hardlopers in de laatste twaalf maanden hebben opgelopen vormen het grootste risico bij het ontstaan van nieuwe blessures. Dat blijkt uit een review van Luiz Hespanhol Junior. Er werden in totaal 60 voorspellende risicofactoren onderzocht. In de meeste studies werd geen relatie gelegd tussen blessures en het geslacht van de lopers. In vijf van de acht studies naar eerdere blessures kwam naar voren dat deze de grootste risicofactor vormen bij het ontstaan van nieuwe blessures. Bron: Slhamsterdam.com, 26 mei 2014, aldaar: Saragiotto BT, Yamato TP, Hespanhol Junior LC, Rainbow MJ, Davis IS, Lopes AD. What are the Main Risk Factors for RunningRelated Injuries? Sports Med. Springer International Publishing; 2014 May 9:1–11.

jump. […] Of de mindere loopprestatie het gevolg is van de minder slaap lijkt voor de hand te liggen maar is niet met zekerheid te zeggen. In het onderzoek zijn de vluchtduur en het passeren van de tijdzones namelijk niet onafhankelijk van elkaar gemeten. [...] Bron: Topsporttopics.nl, Paul Schermers, 12 juni 2014, aldaar: Fowler P. Duffield R, Vaile J (2014) Effects of simulated domestic and international air travel on sleep, performance, and recovery for team sports. Scand. J. Med. Sci. Sports. DOI: 10.1111/sms.12227

Lange vliegreis nadelig voor prestatie

Een vliegreis die langer duurt dan vijf uur is nadelig voor de prestatie van de sporter. Dit blijkt uit een onderzoek van de Australische onderzoekers Fowler e.a. naar de effecten van een lange vliegreis. De beperkte ruimte, droge lucht en lagere zuurstofspanning vormen een deel van de verklaring hiervoor, een ander belangrijk aspect is het passeren van meerdere tijdzones. [...] Het blijkt dat een intercontinentale vlucht een nadelig effect heeft op de slaap en de fysieke prestatie, in tegenstelling tot een vlucht van vijf uur. Zo sliepen de proefpersonen op de dag van de vlucht van Sydney naar Londen gemiddeld vier uur minder dan tijdens de twee andere dagen van het onderzoek. Na de lange vlucht voelden de proefpersonen zich vermoeider en presteerden ze zowel in de ochtend als middag na de reis slechter op de looptest, maar niet op de counter movement

5

september 2014

Trainen van mitochondriën

De aard van de aanpassing in en aan mitochondriën is trainingsafhankelijk: duurtraining leidt vooral tot een toename van het aantal mitochondriën, intensieve training zorgt voor het beter functioneren van bestaande mitochondriën. Mitochondriën zijn de onderdelen van de cel die betrokken zijn bij het vrijmaken van energie met behulp van zuurstof. Hoe meer mitochondriën en/ of hoe beter de afzonderlijke mitochondriën functioneren, des te groter de capaciteit van het zogenaamde

aerobe energiesysteem. Bekend is dat duurtraining leidt tot een toename van de aerobe capaciteit. Onduidelijk is echter of deze toename vooral is toe te schrijven aan een stijging van het aantal mitochondriën, of aan een functieverbetering van de bestaande mitochondriën. Inzicht hierin kan een belangrijke bijdrage leveren bij het bepalen van de juiste trainingsprikkel. Moet de intensiteit bijvoorbeeld vooral laag zijn en de duur lang, of leidt een hoogintensieve duurtraining tot hetzelfde resultaat? Dit was voor David Bishop en zijn Australische collega’s aanleiding een literatuurstudie uit te voeren over dit onderwerp. Bishop e.a. concluderen dat de combinatie van intensieve trainingen en duurtrainingen leidt tot de grootste stijging van de aerobe capaciteit. Dan neemt immers zowel het aantal mitochondriën toe en verbetert de functie van de bestaande mitochondriën. Deze mitochondriële aanpassingen verlopen overigens erg snel. Al binnen vijf dagen na aanvang van training zijn duidelijke veranderingen waar te nemen. Dit proces werkt echter ook de andere kant op. Bij een aanzienlijk lagere belasting van de spieren neemt de functie van en het aantal mitochondriën, en daarmee de aerobe capaciteit, weer af. Wel blijken er grote individuele verschillen te zijn in de aanpassingen van de mitochondriën. [...] Bron: Topsporttopics.nl, Paul Schermers, 19 juni 2014, aldaar: Bishop DJ, Granata C, Eynon N (2014) Can we optimise the exercise training prescription to maximise improvements in mitochondria function and content? Biochimica et Biophysica Acta, 1840, 1266-1275 Foto's: pagina 3: Wilfred Muilenburg pagina 4 en 5: Coen Schilderman

uit de andere bladen Interessante artikelen uit de vaktijdschriften Sportgericht, Leistungssport en Sport en Geneeskunde. Raadpleeg bij belangstelling het betreffende magazine of de website.

verschil tussen de begrippen 'complex methode', 'contra training' en 'complex training' in relatie tot het verschijnsel 'post activation potentiation', 36-41.

Sportgericht, vakblad voor specialis-

NUMMER 3, 2014 Ullrich B., N. Alexander, J. Stening, H. Felder, A. Hökelmann: Veränderungen der Ermüdungswiderstandsfähigkeit der Rumpfmuskulatur als Folge einer 10-wöchigen Kraftausdauerorientierten Trainingsintervention bei Nachwuchsathleten, 12-18.

ten in beweging, www.sport-gericht.nl NUMMER 3, 2014 Beek, P.J., Nieuwe, praktisch relevante inzichten in techniektraining. Motorisch leren: individuele verschillen en leerstijlen (deel 10- slot). Elke sporter beweegt anders, dus leert ook anders. Een trainer moet daarom beschikken over verschillende leerstijlbenaderingen, 2-7. Loo, H. van der, P. van Vliet, Charles van Commenée: 'De Vulkaan' spreekt (deel 2). Zeker voor atletiektrainers een interessant vervolg op deel 1 over de ervaringen en inzichten van toptrainer Van Commenée. Warmerdam, J., Compressiekleding in een warme omgeving. Het uitblijven van een positieve invloed van compressiekleding op duursportprestaties in een warme omgeving wordt mogelijk verklaard door de hogere temperatuur, 13-15. Boschmann, J. A. Oudejans, M. Meesters, V. Gouttebarge, Natuurlijk hardlopen. Wetenschap en praktijk over het leren toepassen van een andere looptechniek. Artikel met wetenschappelijke onderbouwing voor het aanleren van de ChiRunning methode. Met de kanttekening dat de onderzoekers allen ChiRunning aanhangen dan wel ChiRunning instructeur zijn, 26-28. Jansen, J., De effecten van range of motion interventies. Verandering van structuur of verandering in gevoeligheid? Spieren en gewrichtskapsels kunnen leiden tot bewegingsbeperkingen, 32-35. Rietvelt, J., B. van Hooren, Complex trainen of contrast training? Twee varianten van de complex methode om post activatie potentiatie uit te lokken. Het

6

september 2014

Leistungssport, www.dosb.de

gen behandeld, inclusief uitgebreide literatuurlijst, 35-41. Buckwitz R., R. Stein: Aktuelle Entwicklungen im Kurzsprint der Männer und daraus abgeleitete Schwerpunktsetzungen für das Training. De grote prestatietoename tussen 2005 en 2009 op de 100m mannen is te herleiden tot hogere maximale snelheid, door een grotere paslengte. Trainingsadvies: leg in de krachttraining de nadruk op heupbuigers en heupstrekkers, niet via de geëigende oefenvormen maar via ‘Sprintkrafttrainingsgerät van Tidow’ en de ‘Hutt-Schaukel’, welke apparaten niet verder toegelicht worden, 42-44.

Sport & Geneeskunde, uitgave van

Bergman J., A. Kramer, M. Gruber: Reaktive Hoppings als direkte Vorbereitung für maximale Niederhochsprünge. Gemeten werd de PAP (post-activerings-potentiatie) na 10, 30, 60, 180 sec. Uitkomst: 10” interval meest effectief, 19-24. Schulz M., Verbesserung der Laufleistung im Mittelstreckenbereich durch ein ergänzendes Maximalkrafttraining. Experiment met een 800m-loper. Artikel is met name interessant, omdat het uitgebreid de probleem-combinatie (maximale) krachttraining met uithoudingsvermo-

de Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG) en de Vlaamse Vereniging voor Sportgeneeskunde en Sportwetenschappen (VVS), www. sportengeneeskunde.nl NUMMER 3, 2014 Rozenberg, R. A.H. Van den Meiracker, E.J.G. Sijbrands, H.J. Stam, S.F.E. Praet, Catecholaminerespons en moeheid bij de ziekte van Addison. Een case studie. Vermoeidheid, de belangrijkste klacht van (behandelde) Addisonpatiënten, hangt mogelijk samen met een afwijkende catecholaminerespons. […] Deze case studie suggereert dat moeheid bij Addisonpatiënten wordt veroorzaakt door een relatief gering noradrenalinerespons tijdens inspanning. Indien noradrenaline het adrenalinetekort zou kunnen compenseren, dan kan een b2agonist een zinvolle aanvulling van de suppletietherapie zijn. Deze uitbreiding van de behandeling bleek echter ongeschikt, doordat het een sterk orthostatische hypotensie veroorzaakte, 32-38. Samenstelling: Jan Heusinkveld, Clemens Vollebergh Afbeelding: cover Sportgericht 3/2014

boeken lid worden waarom zou ik? Berend Rubingh & Sarak Sladek Arko Sports Media 9789054722823 € 19,95

Lid worden, waarom zou ik?, is een bewerking van de Amerikaanse bestseller van Sarah Sladek, 'The end of the membership as we know it' en is vooral bedoeld als praktisch en handzaam boek, direct toepasbaar in de dagelijkse complexe praktijk van het besturen en managen van ledenorganisaties in de lage landen.

recordboek

Nederlandse baanatletiek Hans-Peter B. Dries Gratis downloaden: www. atletiekunie.nl => wedstrijdatletiek => nieuwsarchief

bres spelen boek Onder redactie van Frank Neefs Kosmos Uitgevers 9789043917414 € 29,99

Het nieuwe recordboek 'Historie van de Nederlandse baanrecords van 18-10 1886 tot en met 31-10 2013' is verschenen. Hierin wordt de ontwikkeling van de Nederlandse Records van alle atletiekdisciplines sinds 1886 verwoord. Een must voor atletiekliefhebbers en gratis te downloaden. Dit Recordboek is een waardige opvolger van een vergelijkbare publicatie uit 1992.

Het Bres spelenboek is een praktische handleiding om zowel kleine als grote groepen te (bege)leiden bij spelactiviteiten. Aan bod komen 280 sportieve en recreatieve spellen, van activiteiten op het strand tot droppings in het bos. Of je nu leider bent bij scouting, sportbuurtwerker, jeugdvoetbaltrainer, leerkracht in het basis- of voortgezet onderwijs of atletiektrainer.

lopen anders bekeken

coach als dirigent

agenda sport en voeding

Organisatie: Nationale Sportinnovatie Platform Thema: de nutritionele status in de sport. Datum: dinsdag 9 september 2014 Tijd: 13.30 – 19.00 uur (incl. borrel met hapjes) Locatie: Ziekenhuis Gelderse Vallei te Ede Kosten: € 79,95 excl. Btw. Meer informatie: www.sportinnovatieplatform.nl/sportenvoeding

In Eindhoven vindt op 20 september het congres 'Lopen anders bekeken' plaats. Thema is 'Voorbereiding'. Er wordt gesproken over wedstrijdvoorbereiding op de dag zelf maar ook over het toewerken naar doelen over maanden of jaren. Sprekers op het congres zijn onder meer Ruth van der Meijden, Luc van Agt, Wilfred van Mill en Bob Potton. Datum: 20 september 2014 Tijd: 9.00-17.00 uur Locatie: Eef Kamerbeek Atletiekaccommodatie Eindhoven Kosten: € 30,00 Meer informatie: www.eindhovenatletiek.nl.

7

# september 2014

Het Nationaal Coach Congres gaat dit jaar over Coachen bekeken vanuit de werelden van Sport & Muziek! Wat kan de sportwereld leren van de muziekwereld als het gaat om mentale training, talentherkenning-/ontwikkeling, teambuilding, emotie en gedragsbeïnvloeding? Datum: 12 december 2014 Tijd: 15.15-21.20 uur Locatie: Hotel- en congrescentrum Papendal Kosten (excl. 21% BTW): Leden NLcoach € 125 Niet leden NLcoach € 149 Meer informatie: www.NLcoach.nl.

Door in te zetten op een groter aantal gediplomeerde wandeltrainers sluiten KNBLO-NL en Atletiekunie aan op de behoefte van verschillende wandelcentra aan geschoolde trainers. Maar ook de bewuste geschoolde wandeltrainer heeft een wensenpakket voor bijscholingen.

bijscholing, must voor wandeltrainer Door de verschillende achtergronden van deelnemers in wandelgroepen heeft de wandeltrainer behoefte aan verdieping, zodat hij met zijn aanbod beter kan aansluiten bij de wensen van de wandelaars. Zo zijn er bij voorbeeld wandelaars die klachten hebben aan de luchtwegen, kampen met overgewicht en bijhorende complicaties ondervinden. In deze bijdrage van het digitaal magazine richt ik mij voornamelijk op de bijscholing 'Klachten van de luchtwegen', meer in het bijzonder COPD en Astma. Allereerst ga ik kort in op de bijscholing SLIM2Move, een interventie vooral gericht op de klachten bij overgewicht. Als input voor dit artikel is een tweetal mensen geïnterviewd: Eric Bos (onder meer Bewegingsagoog CIOS Arnhem en wandeldocent) en Cor Kil (COPD patiënt en vrijwilliger in het Longfonds in Doetinchem).

slim2move

De Nederlandse cardioloog Leonard Hofstra, is de man achter SLIM. SLIM staat voor Succesvolle Lifestyle Interventie Methode. Het unieke van

8

september 2014

SLIM is dat niet alleen wordt ingegaan op voeding en dieet, maar ook onderwerpen als beter omgaan met stress, gezond slapen en effectief bewegen staan centraal. Juist in deze combinatie schuilt de kracht van SLIM. Tijdens de bijscholing komen de volgende zaken aan de orde: SLIMvoeding, SLIMbewegen, SLIMcool, SLIMrelax en SLIMslaap. Hofstra ontwikkelde zijn methode vanuit het besef dat te weinig bewegen en een ongezonde lifestyle verantwoordelijk zijn voor veel klachten, enerzijds ziekteklachten en anderzijds psychische klachten. De Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) schat dat 80% van alle hart- en vaatziekten mede worden veroorzaakt door ongezonde lifestylefactoren, waaronder stress, te weinig bewegen, overgewicht, roken, te veel verzadigd vet en daarmee samenhangende diabetes en hoge bloeddruk. Een eenduidig antwoord op deze klachten is niet te vinden. Meer bewegen is één van de remedies bij het voorkomen, maar er is meer nodig. SLIM2Move streeft naar een (volledige) verandering

van de leefstijl. Zo heeft een beter dieet een goede invloed op bijvoorbeeld vermindering van aderverkalking en meer/ beter bewegen een goede invloed op vermindering van stress. Het bestrijden van veel van bovengenoemde klachten ligt nu bij de eerstelijns zorg, maar deze eerstelijns interventie is relatief kostbaar en gering effectief. Meer informatie: www.slim2do.nl.

copd en astma

COPD (Chronical Obstructive Pulmonary Disease) is een hardnekkige aandoening van de longen. Daardoor ontstaan er diverse problemen bij het ademhalen. We onderscheiden chronische bronchitis en longemfyseem. Chronische bronchitis betreft een permanente ontsteking van de luchtwegen die voornamelijk wordt veroorzaakt door jarenlang roken. Longemfyseem is een aandoening waarbij de elasticiteit van zowel de luchtwegen, de longblaasjes als het ophangsysteem van de luchtwegen is verminderd, of soms helemaal verloren is gegaan. Astma is een ontsteking van de

luchtwegen. Dit ontstekingsproces heeft een aantal gevolgen voor het functioneren van de luchtwegen: => de spiertjes die zich in de luchtwegen bevinden trekken samen; => de binnenwand van de luchtwegen zwelt op; => er wordt meer slijm geproduceerd dan normaal; => de luchtwegen worden buitengewoon gevoelig voor prikkels van buitenaf (zoals kou, vocht, temperatuursveranderingen, parfums, schoonmaakmiddelen; verf-, bak- en braadluchten).

Gevolgen voor wandelen

Welke gevolgen hebben COPD of astma voor het wandelen? Wandeldocent Eric Bos: 'Mensen met COPD of astma hebben in principe een normale belastbaarheid van hun hart en bloedsomloop; dat wil zeggen dat bij inspanning niet het hart de belemmerende factor vormt. Alleen bij de ernstige vormen van COPD is er sprake van een verhoogde belasting van het hart. Door de beperkte longinhoud, de verminderde doorgankelijkheid van de luchtwegen, de vaak inefficiënte houding van deze mensen en de aantasting van spieren in armen en benen, kost bewegen (ook wandelen) bij mensen met COPD of astma onevenredig veel energie. Deze extra energie die men verbruikt bij inspanning kan wel oplopen tot 150% van de inspanning die een gezond mens onder dezelfde omstandigheden verbruikt! Alles bij elkaar leidt dit tot vermoeidheid en een beperkt vermogen tot inspanning. Hoewel in het begin met name de verhoogde ademarbeid hierbij een rol speelt, treden naarmate de aandoening ernstiger wordt, ook andere van de bovengenoemde problemen op de voorgrond. Het plezier in bewegen

9

september 2014

raakt op de achtergrond.

Vicieuze cirkel

Mensen die COPD of astma hebben, kunnen in een vicieuze cirkel terecht komen. Door de beperking van hun ziekte kunnen zij niet meer zoals vroeger bewegen of minder bewegen. Doordat ze minder actief zijn verslechterd hun ziektebeeld. Dat is jammer, want juist meer bewegen vermindert of stopt de fysieke klachten. COPD-patiënt Cor Kil leerde dat blijven bewegen goed voor hem was: 'Ik trainde driemaal per week als voetballer en was scheidsrechter. Nadat ik in 1990 stopte met wedstrijden spelen ben ik blijven scheidsrechteren. Later ben ik met de hond drie a vier keer per dag minimaal 30 minuten gaan wandelen'. Eric Bos: 'Het letten op lichaamssignalen en daarop anticiperen is voor deze groep mensen van wezenlijk belang. Allereerst door de mensen zelf maar ook door de wandeltrainer. Dit houdt in dat mensen keuzes moeten leren maken bij energieverdeling over de dag of zelfs over de week'. Misschien meer dan bij wandelaars zonder aandoeningen is het belangrijk om te letten op de mate van herstel en alert te zijn op overbelasting.

COPD, astma en wandelen

Sportief Wandelen biedt mensen de mogelijkheid laagdrempelig op een plezierige, veilige, goedkope manier aan hun conditie te werken. Juist voor mensen met astma en COPD is het op peil brengen/houden van hun conditie van wezenlijk belang, omdat hun conditie van invloed is op de klachten, op herstel na opleving van de aandoening en op hun algemeen gevoel van welbevinden. Door intensief trainen wordt de longaandoening niet teniet gedaan: wat eenmaal is aangetast, herstelt niet meer. Wel zorgt training voor een betere spieropbouw en conditie, waardoor ook het functioneren van het immuunsysteem verbetert. Wanneer deze verbeterde conditie wordt ingezet om een actievere leefstijl te waarborgen, kan de kwaliteit van leven zeker toenemen!

Tips

Activiteiten die het uithoudingsvermogen verbeteren zijn zeer geschikt voor longpatiënten. Zijn er tips en trucs te geven aan wandeltrainers bij het begeleiden van COPD patiënten? Eric Bos: 'Wandelen is een activiteit waarbij de intensiteit laag kan worden gehouden en waar tevens aandacht besteed kan worden aan beweegactiviteiten die de algehele vitaliteit ondersteunen:

=> Coördinatie – lenigheid – behendigheid- ontspanningsoefeningen. => Activiteiten die veel inspanning vereisen of waarbij men zich dient de conformeren aan het niveau van de groep (team) zijn zeer beperkend voor longpatiënten. Bij de beginsituatie moet je als wandeltrainer rekening houden met een aantal factoren waaronder de weersfactoren: temperatuur, wind en luchtvochtigheid. Geef de mensen (en hun longen) daarom de tijd te acclimatiseren! Ook is het goed je als trainer te realiseren dat sommige mensen gevoelig zijn voor parfum en deodorant. Maak dit daarom bespreekbaar.

van hun naam, zodat ze weten dat ze gezien te worden (scheppen van gevoel van veiligheid!). => Degene die het in de groep het zwaarst heeft, heeft vaak een lager tempo en komt als laatste aan. Een valkuil is, dat de groep die heeft staan wachten, direct van start gaat zodra degene als laatste aankomt. Op deze manier krijgt degene die het hardst rust nodig heeft, de minste kans om te rusten en te herstellen. Realiseer je als trainer dat dit principe in hoge mate het plezier in bewegen en het vertrouwen

Tijdens de les:

=> Ademhaling: bij ontspanning hoort een lage ademfrequentie. => Maak gebruik van een speels moment in de les. Dit kan voor de nodige ontspanning zorgen. Dat maakt een nuttige inspanning leuk. => Laat de verantwoordelijkheid bij de wandelaars zelf. Deze kan het best inschatten hoeveel hij die dag op dat moment aan kan. Vaak zie je dat de wandelaar al jaren bewust bezig is met het in acht nemen van zijn grenzen en deze heel duidelijk weet aan te geven. Cor Kil hierover: 'Ik heb nooit twijfels gehad over bewegen of de manier waarop omdat ik me bewust was van mijn gezondheid'. => Neem deze verantwoordelijkheid niet van de wandelaar over; mocht iemand moeite houden met het inschatten en erkennen van lichaamssignalen (gebruik bijvoorbeeld de BORG-schaal of het scorestoplicht), dan kun je iemand doorverwijzen naar een fysiotherapeut. => Houd de mensen in de gaten; kijk en luister goed, vooral de ademhaling verdient de aandacht. Deze moet rustig blijven of in elk geval onder controle te houden zijn. => Schenk aandacht aan ieder individu, door een klein praatje of het noemen

10 september 2014

Diverse overheden zijn bereid daar actief in bij te dragen. Mooi recent voorbeeld daarbij is Gelderland Wandelland, waarbij zowel provincie als gemeenten actief bijdragen aan het opzetten van lokale projecten. KNBLO-NL heeft daar van de provincie ook een subsidie voor ontvangen waarmee de bond trainers en verenigingen lokaal kan ondersteunen bij het opzetten van projecten.

Bijscholingen

Om aan de wens voor een verdiepingsslag te voldoen, biedt de KNBLO-NL de komende tijd een aantal bijscholingen aan. Op 27 september 2014 een bijscholing COPD en Astma, wandelen met longpatiënten te Gaanderen en op 4 oktober 2014 een bijscholing SLIM2Move; Leefstijlcoaching gericht op CVA – Diabetes – Overgewicht te Utrecht. Data en meer informatie vind je op http://www.knblo.nl onder het kopje 'opleidingen'. Wandeltrainer, laat deze kans niet schieten en schrijf je in. Tekst: Hannie Huber Foto’s: Erik van Leeuwen

van mensen in zichzelf negatief kan beïnvloeden. Differentiëren is hierbij een must voor de wandeltrainer!'

Financiering

Wandelen onder begeleiding van een geschoolde wandeltrainer kost geld. Wandelen in kleine groepen waar aandacht is voor de individu kost meer dan in een ´gewone´ wandelgroep. Extra scholing voor wandeltrainers kost ook al extra. Wie gaat dat allemaal betalen? KNBLO-NL merkt dat er ook lokaal en regionaal steeds meer belangstelling is voor wandelstimuleringsprojecten.

schipperen Zal ik eens een gewaagde uitspraak doen? Komt ie: Dafne Schippers kan in 2016 in Rio Olympisch kampioen worden … op de 200 meter. En dan is het goed dat u bedenkt dat ik deze uitspraak doe op een klamme maandagochtend in juli, dus nog ruim vóór de Europese kampioenschappen in Zürich, en dat u deze tekst pas begin september onder ogen krijgt. Dan is dat EK atletiek alweer voorbij en weet u dus allang of de oranje topatlete haar – tijdelijke – keus voor de sprintonderdelen met één, twee of misschien zelfs wel drie gouden medailles heeft weten te bekronen. Of met géén, maar daar ga ik gemakshalve maar even niet van uit.

wereldkampioene én de Olympisch kampioene van Londen) klopte, nog eens één-honderdste van die tijd af. Met die tijden, en dan ook nog een 11.03 op de 100 meter, viel niet langer te ontkennen dat ze (óók) een sprintster is. En dus is het – excusez le mot - schipperen geblazen. Dafne staat halverwege het seizoen vijfde op de wereldranglijst op de 200 meter. Ze heeft dan al besloten om bij het EK een uitstapje naar de sprint te maken, kiest voor de 100, 200 en 4 x 100 meter en laat de zevenkamp dus aan zich voorbij gaan. ‘Ik ben

Meerkampster en sprintster

Dafne Schippers kan namelijk álles. Dat is meteen ook haar grootste valkuil. Ze verbeterde dit seizoen de Nederlandse records op de 100 meter, 200 meter, het verspringen en de zevenkamp en maakte uiteraard deel uit van het pijlsnelle vrouwenkwartet op de 4 x 100 meter. Tot aan deze zomer was het altijd duidelijk: Dafne Schippers was een meerkampster. Ze werd in 2010 wereldkampioene bij de junioren op haar geliefde zevenkamp, pakte vorig jaar brons op het WK in Moskou, heeft het Nederlands record op de meerkamp inmiddels naar 6545 punten getild én traint alweer geruime tijd bij Bart Bennema, die als ex-tienkamptopper het beste in haar boven weet te brengen. Dat Dafne een slimme, nuchtere en gedreven jongedame is (ze is nog altijd maar 22) moet het buitengewoon prettig werken maken.

Allyson Felix

Toch kwam er, ergens dit seizoen, die twijfel. Dafne liep in de meerkamp van Götzis met 22.35 zó onbeschoft hard op de 200 meter en haalde tijdens de Diamond League in Glasgow – waar ze de grote Allyson Felix (drievoudig

11 september 2014

Ennis zometeen weer terugkeert? Hoe ontwikkelt die andere Britse – Katarina Johnson-Thompson zich? En wat kan de echtgenote van de allerbeste tienkamper ooit, Brianna Theisen-Eaton? Om over Nadine Broersen en ‘Nafi‘ Thiam nog maar te zwijgen. Met haar sterke lijf moet Schippers in staat zijn op de 200 meter eveneens een fikse progressie te maken. Méér dan op de 100 meter, waar haar relatief mindere start haar altijd parten zal blijven spelen, al gaat ze gegarandeerd de eerste Nederlandse onder de 11 seconden worden. En ze heeft haar visitekaartje al afgegeven bij de concurrentie, de al genoemde Felix voorop.

Kristallen bol

nieuwsgierig naar mijn mogelijkheden op de sprint’, zo liet ze weten, om daar meteen aan toe te voegen dat ze in 2015 ‘gewoon’ weer ging meerkampen.

Sub 11"

Natuurlijk is Dafne een wereldtopper op de zevenkamp. Ze staat daar op de seizoenranglijst zelfs nog hoger dan op de 200 meter. Maar kan ze daarop ook Olympisch kampioen worden, hoe dan ook het hoogst haalbare voor een individuele sporter? Ze kan zeker nog meer punten scoren dan ze tot nu toe gedaan heeft. Maar wat als Jessica

Ik heb natuurlijk geen kristallen bol, net zo min als ik de wijsheid in pacht heb. Maar iets in me zegt dat Dafne Schippers, van 15 juni 1992, uit Utrecht, over twee jaar in de wereldstad Rio de Janeiro de grootste prestatie uit haar toch al zo geslaagde sportleven gaat leveren. Dat zal ze doen met de ervaring van een EK in 2014 en een WK in 2015 op zak én met een doordacht gemaakte keuze. In de zomer van 2016 is ze bovendien nog altijd maar 24 … En dan is er dus nog tijd genoeg om het Nederlands record op de zevenkamp alsnog richting 7000 punten te brengen. Go Dafne! Tekst: Ton de Kort Foto: Erik van Leeuwen

Kindgerichte atletiek: dat is wat Athletics Champs nastreeft met de nieuwe competitie-opzet voor pupillen. Het Landgraafse Sport- en Trimclub Brunsummerheide en AV Horror in Sneek zijn daar twee mooi voorbeelden van. Een korte impressie.

athletics champs in landgraaf en sneek STB (Sport- en Trimclub Brunssummerheide) in Landgraaf heeft het goed voor elkaar! Sinds oktober 2013 bemensen zij een multifunctioneel gebouw met daarbij een 300 meter lange vierbaans atletiekbaan waar een aantal verenigingen zich omheen heeft georganiseerd. Zo bestaat er een constructie met een buitenschoolse opvang in hetzelfde pand, een stichting voor ‘minder beperkten’ doet het onderhoud aan de accommodatie en het groot onderhoud is in handen van de gemeente Landgraaf. Mede dankzij deze optimale aanpak steeg het aantal jeugdleden van 60 naar 140. Zaterdag 5 juli was STB tevens het podium voor een zeer succesvolle eerste competitie van Athletics Champs. Er deden ongeveer 270 atleetjes mee en er waren veel enthousiaste ouders op het veld om hun kroost aan te moedigen en te begeleiden.

av horror

De week ervoor kon ook AV Horror in Sneek terugkijken op een fantastische dag Athletics Champs! Voor het tweede jaar draait hier de Athletics Champs

12 september 2014

competitie en dat was te zien. Het is een geoliede machine waarbij iedereen exact weet wat de bedoeling is en alles vlekkeloos verloopt. Zo’n 160 atleetjes zetten stuk voor stuk mooie prestaties neer.

meer dan spelletjes spelen

AV Horror bewijst maar weer eens dat Athletics Champs echt meer is dan ‘spelletjes spelen’ en dat kinderen kennismaken met echte atletiekonderdelen. Het belangrijkste van de hele dag is natuurlijk dat de atleetjes zelf een waanzinnig leuke dag beleven waar ze fysiek uitgedaagd worden en waarbij ouders het meer dan ooit naar hun zin hebben omdat ze de prestaties van hun kind van zo dichtbij meemaken. Vandaar blijft het advies aan een ieder die dit leest en wellicht sceptisch is over de opzet van Athletics Champs: kom gewoon een keertje kijken bij een wedstrijd en ervaar zelf hoe fantastisch vooral de deelnemers zelf, maar ook de ouders en de trainers deze dag ervaren.

wedstrijdadministratie

Veel organisatoren van Athletics Champs wedstrijden maken gebruik van het succesvolle en handige wedstrijdadministratiepakket www.atletiek.nu; een splinternieuwe intuïtieve applicatie speciaal ontwikkeld voor het gemakkelijk en geavanceerd beheren van een atletiekwedstrijd. Betrouwbaar, snel en bovenal gebruiksvriendelijk! De meeste gebruikers zijn dan ook razend enthousiast over het systeem dat onder meer (eerdere) prestaties gemakkelijk inzichtelijk maakt, online een teamindeling kan maken, zorgt dat teambegeleiders online hun team kunnen inschrijven, tussenstanden direct online presenteert en na 15 minuten de uitslag bekend maakt. Tekst: Esther Singendonk Foto: Paul Peters

Met de groeiende populariteit van hardlopen, stijgt ook het aantal hardloopblessures. Om dat aantal terug te dringen starten VeiligheidNL en de Atletiekunie een blessurepreventiecampagne die zich in eerste instantie richt op Start to Run hardlooptrainers.

meer plezier, minder loopbelasting Dit voorjaar ging de campagne 'Denk verder dan de eindstreep' van start, een samenwerking tussen VeiligheidNL en hardloopwinkelketen Run2Day met als doel ongeorganiseerde hardlopers op een bewuste manier te leren omgaan met hardlopen. Voortbordurend op het thema blessurepreventie richt VeiligheidNL zich, samen met de Atletiekunie, op de Start to Run-trainer; omdat vooral beginnende lopers blessuregevoelig zijn.

cijfers

In 2012 liepen zo'n 1,9 miljoen Nederlanders hard. 610 duizend van hen raakten geblesseerd, 190 duizend werden medisch behandeld. Daarmee is hardlopen na veldvoetbal de sport met het hoogste aantal blessures. Die verbinding van hardlopen met blessures is niet goed voor het imago van de sport, vindt de Atletiekunie. Daar komt bij dat tien procent van de geblesseerden, zo blijkt uit eerder onderzoek, het op sportief vlak voor gezien houden. Sporten is voor hen synoniem aan blessureleed. Tijd dus voor actie om het tij

13 september 2014

te keren.

blijvend hardlopen

De blessurepreventie-activiteiten van VeiligheidNL en Atletiekunie vestigen de aandacht van Start to Run-trainers op een geleidelijke trainingsopbouw, lopen in een rustig praattempo, blessurepreventieve oefeningen en het scheppen van een klimaat waarin het aangeven van pijntjes en blessures normaal is. Patrick Aris, coördinator loopsport van de Atletiekunie: 'We willen graag dat deelnemers op een plezierige manier kennismaken met hardlopen en dit ook na Start to Run voortzetten. Daarom is het een uitdaging voor de Start tot Run-trainers hun deelnemers boeiende trainingen aan te bieden die minder belastend zijn. Ons thema is dan ook “Meer loopplezier en minder loopbelasting”'.

kracht en mobiliteit?

Deze keuze – de trainingsbelasting verminderen – roept vanuit de trainingsleer de vraag op waarom er niet (ook) wordt ingezet op het vergroten van de

belastbaarheid, c.q. het creëren van de voorwaarden waaronder verantwoord kan worden hardgelopen. Bijvoorbeeld door in het trainingsprogramma expliciete aandacht te geven aan kracht en mobiliteit; daar waar het bij de meeste beginners aan ontbreekt. Door gerichte krachttraining worden lopers immers functioneel sterker, verbetert hun coördinatie en is er een sneller herstel na zware inspanningen. Ook de hormoonbalans verbetert dankzij krachttraining en – niet onbelangrijk- – het lichaamsgewicht neemt af. 'Deze campagne zet daar niet op in', licht Patrick toe. 'We willen mensen eerst plezierig in beweging geven. Door de trainingsbelasting terug te schroeven houden we het hardlopen laagdrempelig. Zo is met ingang van dit seizoen het Start to Run-programma uitgebreid van zes naar zeven weken en is de trainingsfrequentie bijgesteld van drie naar twee keer per week. Daarmee is het ons gelukt het aantal loopblessures aanzienlijk te laten dalen,' Aldus Patrick.

Bijscholing

De inbreng van VeiligheidNL bij het streven loopblessures terug te brengen, bestaat onder meer uit de toevoeging van het hoofdstuk 'Blessurepreventie' in het nieuwe Start to Run trainershandboek. Met dit hoofdstuk streeft VeiligheidNL een drietal doelen na. => Looptrainers informeren over het scheppen van een blessurepreventief klimaat: zorg dat jouw lopers het normaal vinden fysieke klachten bij je te melden. => Vertellen wat de meest voorkomende blessures zijn? Hoe herken je deze als trainer? => Welke adviezen en oefeningen kun je als trainer geven? Hoe en naar wie verwijs je door? Bovendien zijn er vanaf november - verspreid door het hele land - tien bijscholingen blessurepreventie gepland. Ook bij de jaarlijkse Start to Run trainersbijeenkomst en op de Hardlooptrainersdag verzorgt VeiligheidNL workshops over blessurepreventie. Meer over de bijscholing 'blessurepreventief trainen' vind je op www.atletiekunie.nl. Over de speciale bijscholingen gericht op Start to Run worden de trainers geïnformeerd via de coördinatoren van Start to Run. Dankzij de ondersteuning van VeiligheidNL is deze bijscholing voor Start to Run-trainers gratis.

Te snel, te vaak

De bijscholingen 'Blessurepreventie' worden namens VeiligheidNL gecoördineerd door de Amsterdamse hardlooptrainer Wim Schoots. Wim: 'De bijeenkomsten, opengesteld voor Start to Run-trainers, duren vier uur. Het maximum aantal deelnemers per workshop is twintig. Ik hoop dat ook minder ervaren trainers hier naar toe komen: zo worden zij zich meer bewust over wat zij als trainer kunnen betekenen in het verkleinen van de blessurekans bij hun lopers. Onervaren trainers hebben

14 september 2014

in de praktijk de neiging – met name bij beginnende hardlopers – te weinig rekening te houden met de lage belastbaarheid van hun enthousiaste doelgroep. Mensen beginnen aan het hardlopen doorgaans met veel motivatie maar dikwijls zonder sportverleden. Hun spierstelsel is niet op deze fysieke belasting voorbereid; vaak is er sprake van overgewicht, is er gebrek aan kracht en schiet de motoriek te kort. In mijn ogen zijn met name het (te snelle) looptempo en de te hoge trainingsfrequentie debet aan het ontstaan van overbelasting.

Filmpjes

Wim: 'Om meer zicht te krijgen op de aard en ernst van de hardloopblessures hebben we aan de jaarlijkse enquête onder Start to Run-trainers extra vragen toegevoegd over uitval van deelnemers door blessures. Ook vragen we naar de blessurepreventieve maatregelen van trainers: 'Wat doe jij om blessures te voorkomen?'. Daarnaast kunnen trainers op www.voorkomblessures.nl en via youtube, filmpjes bekijken met oefeningen die kunnen helpen blessures te voorkomen.'

Beste app

Binnenkort start een onderzoek naar de verschillende running coach-apps die in omloop zijn. VeiligheidNL onderzoekt in hoeverre deze apps bijdragen aan het voorkomen van blessures. Of is het zo dat deze lopers juist eerder geblesseerd raken dan lopers die onder begeleiding van een fysiek aanwezige trainer hun trainingen doen? 'Mogelijk kan de Atletiekunie aan de hand daarvan een eigen app ontwikkelen die het beste van alle bestaande apps verenigt', kijkt Patrick in de toekomst.

Vervolg

Binnen het Start to Run-jargon spreken bij de trainingsbelasting daarom van twee looptempo's: => zone 1: dribbelen; een kort hardlooppasje waarbij de snelheid even hoog ligt als de versnelde wandelpas. => zone 2: joggen; ontspannen hardlopen waarbij de snelheid iets hoger ligt dan tijdens het dribbelen. De passen zijn iets langer.' Naast een rustig looptempo is het van belang dat trainers aandacht besteden aan een goede looptechniek waarbij goed opgestrekt en met een hoge pasfrequentie wordt gelopen.'

'De campagne rolt zich binnenkort verder uit: naast trainers worden dan ook de lopers geïnformeerd over wat zij zelf kunnen doen om blessures te voorkomen. Tot slot ontwikkelen we een 'toolkit' voor atletiekverenigingen en aangesloten loopgroepen. Op die manier brengen we blessurepreventie onder de aandacht van alle betrokkenen. Zo hopen we bij te dragen aan het verminderen van hardloopblessures.', aldus Patrick. Tekst: Clemens Vollebergh Foto pagina 13: Erik van Leeuwen Afbeelding pagina 14: omslag van het Start to Run Trainers handboek

Tegenspraak maakt je een betere trainer ‘Wij hebben het idee dat je maar wat aanrommelt.' Het zal je als trainer maar gezegd worden. Toch beschouwde de trainer in kwestie deze opmerking als het grootste compliment in jaren. Terwijl de trainer als ervaren en goed te boek stond en zijn groep bestond uit jonge onervaren sprinters. Jan Heusinkveld over het belang van tegenspraak. Het was namelijk een meer dan succesvol einde van een omwentelingsproces. Dat begon met de aarzelende opmerking van een wél ervaren en wat oudere atleet: ‘ik heb het gevoel dat ik word afgestraft als ik commentaar heb’. Toen realiseerde de trainer zich, dat ‘de klachtenafdeling’ het belangrijkste

onderdeel van zijn dienstverlening was en elke klacht een gratis advies van zijn betrokken klanten. Zo kon hij zijn dienstverlening verbeteren. Hij ging gesprekken aan met de atleten, zowel individueel als groepsgewijs met als insteek: “ik wil graag een betere trainer worden”. ‘Dat word ik niet alleen door het volgen van cursussen maar ook door een klanttevredenheidsonderzoek. Geef mij daarom commentaar: tijdens en na de training, bij de tea-inn, of via de mail. Ik ga er vertrouwelijk mee om en hoop jullie aan het eind van het

seizoen te kunnen bedanken voor jullie commentaar. Ik reken op een wederzijds leerproces, maar het kan altijd beter, dus: ga er mee door’.

verenigingsbreed maken

Uiteraard kun je dit in verenigingsverband veel breder trekken. Laat trainers bijvoorbeeld elkaar beoordelen. Maak daar een protocol voor. Zo ontstaat er een cultuur waarbij beoordeling wordt gezien als een middel om het niveau van de trainersstaf te verhogen. Treffend is een opmerking van de Noor Kaggestad, een bekende Noorse mila-trainer (geciteerd door het blad Atletiek Week Magazine no 8/2013) over een toproeier die zei: ‘ik heb een goed lichaam, ik train hard, ik heb ’swerelds beste coach, maar het duurde lang om hem daar te krijgen’. De roeier bedoelde, hiermee dat de trainer door zijn inspraak/tegenspraak een betere trainer werd.

organiseer tegenspraak

Tot slot van dit gedeelte een voorbeeld uit de recente politieke oudheid: de langstzittende premier die ons land, in elk geval na de oorlog, heeft gehad, was Ruud Lubbers. Toen hij dat voor het eerst werd, kreeg hij van een wijze politica (Marga Klompé) het advies actief tegenspraak te organiseren; ‘anders begint op het moment dat je premier bent geworden, het verval’.

het aanrommel- incident

Misschien ben je ook nieuwsgierig naar de afloop van dat ‘je rommelt maar wat aan’ incident. Voor de trainer was dat

15 september 2014

tweeërlei. Het eerste was dat hij duidelijk maakte dat hij de sprint in een aantal onderdelen verdeelde. Hij had bij elk onderdeel de belangrijkste focuspunten vastgesteld, en paste bij elk ervan een breed scala aan trainingsvormen toe. Bij echt harde wind maakte hij bijvoorbeeld sequenties waarbij wind-tegen en wind-mee werden gecombineerd, en week hij af van wat hij voornemens was. Dat werkte overtuigend. Maar het tweede leerpunt was minimaal even belangrijk: ‘ik dacht dat ik dat vaak genoeg duidelijk gemaakt had. Niet dus! Ik zal dat nog vaker, en met andere voorbeelden telkens moeten doen’. Voor de goede orde: wat hij wel heel consequent deed, was het focussen op een klein aantal punten per onderdeel, zodat de atleet niet, als hij alle opmerkingen zou hebben genoteerd na drie maanden zegt: 'ik heb nu 37 focuspunten voor de versnellingsfase, poeh, wat moet ik daar nu mee'.

van de trainer is om zo uniek te zijn, dat de atleet terugkomt. Wanneer dat niet het geval is, kan de trainer wel met een verwijtende vinger naar de atleet wijzen, hij kan ook bij zichzelf te rade gaan: ik ben dus toch niet zo uniek, dat hij blijft. In autotermen: de auto van het andere merk heeft zoveel betere punten, dat ik overstap.

Randvoorwaarden

Natuurlijk is dit maar de helft van het verhaal. De ambitieuze atleet heeft veel noten op zang: de grootte van de

Wees uniek

Het tweede deel van dit artikel heeft als aanleiding het verhaal van een atleet die zijn trainer vertelt dat ie weggaat. De weglopende atleet wordt door de ziedende trainer luid nageroepen: “je krijgt het nooit beter dan hier, je zult daar geen seconde harder lopen”. De bedoeling van het tweede deel is, dat je daar anders, echt heel anders, naar gaat kijken. Kern is ‘hoe uniek ben je als trainer’.

Als je een nieuwe auto koopt

Ook hier weer de vergelijking met klantgedrag. Als je een nieuwe auto zoekt, ga je overal kijken, ook al ben je tevreden met het merk dat je hebt en moet een auto van een ander merk toch echt veel beter zijn om te switchen. Zoiets is ‘not done’ in de atletiek. En toch zou dat moeten. Laat jouw atleet elders rondkijken. Maar dan moet de trainer wel sterk in de schoenen staan. Het doel

16 september 2014

daarvoor kan het onder het eerste deel van dit artikel genoemde fenomeen van ‘tegenspraak’ helpen. Vanzelfsprekend moet er ook voortdurend gewerkt worden aan betere randvoorwaarden.

Goede atleet eist trainersaandacht

Zo’n dertig jaar geleden behoorde de Engelsman Steve Ovett tot de beste middenafstandlopers ter wereld. Harry Wilson was zijn trainer. Hij vertelde eens tijdens een clinic van de Atletiekunie in ’s-Hertogenbosch ergens in de 80-er jaren, dat Ovett er scherp op lette, of de trainer wel genoeg aandacht aan hem schonk. En als de trainer verslapte en met iemand aan het praten was, schreeuwde Ovett hem toe: ‘hey coach, look at me’. Je mag, sterker nog, moet dit zien als een groot compliment. Of van de atleet, die na de training bijna mismoedig keek, want de trainer had geen enkele ‘kanttekening’ gemaakt. En dat terwijl hij nog maar 1.52 op de 800m liep; ’zijn er dan echt geen verbeterpunten meer?’

Wat kun je zelf doen?

trainingsgroep, gelijkwaardige trainingspartners, de instelling van die trainingspartners, wat biedt de vereniging en de trainer? Maar ook andere factoren tellen mee: medische verzorging, een goede trainingsaccommodatie, een goed krachthonk enzovoorts. Aan de andere kant: als een atleet om al die randvoorwaarden bij een matige trainer blijft, is er toch iets mis. Per saldo is mijn overtuiging: het zijn de unieke kwaliteiten van jou als trainer, die uiteindelijk de doorslag geven. Maar die unieke kwaliteiten moet je dan wel hebben, c.q. daar moet je wel aan werken. En

Wat in elk geval helpt is een pro-actieve houding: wees problemen vóór, bedenk zelf nieuwe, andere trainingsvormen, andere metaforen, enz. En over de trainer die boos was dat ‘zijn’ atleet hem verliet. De enige juiste reactie zou zijn geweest: ‘Dan ben ik - in elk geval voor hem- toch niet zo uniek. Ik heb dus nog een lange weg te gaan en zie dat als een uitdaging. Tekst: Jan Heusinkveld Foto’s: Erik van Leeuwen

Cross, veelzijdiger kunnen we het niet maken In de winter van 2013-2014, bezocht Eric Roeske alle vier de Nederlandse Lotto Crosscircuitwedstrijden en keek hij naar crosswedstrijden in België, Engeland en verder. Voormalig sprinter Roeske over de veelzijdigheid van de cross. De crossen komen er weer aan, een veelzijdig en aantrekkelijke atletiekdiscipline. Mijn conclusie: voor iedere loper is crossen een absolute must. En dat voor een voormalig sprinter…

crosscircuit

In heel het land worden sinds mensenheugenis crosswedstrijden gehouden. Vandaag de dag heeft iedere atletiek-

17 september 2014

vereniging er wel een of meerdere op zijn wedstrijdkalender staan. Vier wedstrijdorganisaties besloten in nauwe samenwerking met de Atletiekunie een aantal jaar geleden het Lotto Crosscircuit op te richten. Parallel aan de ‘baanversie’ van het Lotto Baancircuit is een herkenbare organisatie en wedstrijdaanpak zichtbaar bij alle vier de organisaties. De start

van dit Crosscircuit was traditioneel in Tilburg met de Internationale loket.nl Warandeloop, tevens de Nederlandse Kampioenschappen. Alle Nederlandse sterren waren present, met prachtige winnaars als Sifan Hassan en Khalid Choukoud op de lange cross, Thijmen Kupers op de korte cross en Bart van Nunen bij de junioren. ‘Tilburg’ is een bijzonder atletiekweekend in de klei waaraan meer dan duizend lopers deelnemen. Maar terug naar die toppers. Sifan Hassan, momenteel wereldranglijstaanvoerster op de 1500 meter (3.57.00) houdt enorm van crossen. Een maand na de Warandeloop werd ze in Belgrado Europees Kampioene Cross en bij de tweede wedstrijd van het Crosscircuit, in Soest won ze andermaal afgetekend. Khalid Choukoud is ook zo’n trouwe crosser die op de baan én op de weg uitstekend uit de voeten kan. Hij debuteerde dit voorjaar in Rotterdam op de marathon met een tijd van 2.10.51. Maar streed ook mee in het mulle zand van Soest en op die vreselijke berg van de Abdijcross in Kerkrade. Of wat te denken van Thijmen Kupers, topper op de 800 meter en in de finale van de WK Indoor in maart; hij crosst ook. Net als junior Bart van Nunen, die

dit voorjaar het Nederlandse juniorenrecord op de 10.000 meter verpulverde. Ook tijdens de WJK Atletiek in Eugene (USA) presteerde hij uitstekend.

veelzijdigheid

Wat valt op bij de prestaties van deze toppers? Veelzijdigheid. Belastbaarheid. Looptechnisch ziet het er bij hen fantastisch uit. En dat is precies waarom deze atleten ook crossen. Want juist dáár werk je aan het sterker maken van je ‘carrosserie’ zoals Grete Koens, bondscoach midden en lange afstand van de Atletiekunie dat noemt. (Noot 1) Kracht, stabiliteit, houding, techniek zijn sleutelwoorden voor de cross. Als je zo makkelijk door de blubber van Breda loopt, bergen bedwingt in Kerkrade en zandvlaktes verteert in Soest, ben goed bezig. Tot zover het veelzijdige technische verhaal.

natuur

Dan het andere verhaal. Kijk om je heen. Lopen op de weg is leuk, meer dan een miljoen Nederlanders doen het iedere week. Rondjes lopen (of één rondje, zoals ik vroeger) op een atletiekbaan is ook lekker. Maar er gaat niets boven rennen in de natuur. En dat kan bij uitstek tijdens het crossen. Weet bo18 september 2014

vendien dat het ook nog uitermate goed is voor je algemene fysieke ontwikkeling. Niet alleen in trainingstechnische zin, maar ook qua gezondheid. Langs de weg snuif je heel wat uitlaatgassen op; in de natuur ligt dat heel anders. En passant doe je ook nog kennis op van de natuur. Herken jij alle boomsoorten die je passeert? Werk aan de winkel dus. Tot zover het andere verhaal.

voor sprinters

Wat ik mijzelf kan herinneren van (korte) crosswedstrijden is dat ik vooraf altijd strontzenuwachtig was. Zou ik het wel volhouden? De Sinterklaasloop van mijn vereniging Hellas Utrecht in het Panbos tussen De Bilt en Zeist. De Warandeloop. Achteraf keek ik er altijd voldaan op terug. Want ik had het volbracht. Ik vond het wel stoer om te vertellen dat ik als sprinter pur sang dat óók deed. Ikzelf ben er nooit slechter van geworden. Sterker nog, beter en veelzijdiger.

inspirerend en leuk

Mijn pleidooi richting trainers: laat pupillen crossen. Ga met je groep naar een crosswedstrijd en ervaar hoe leuk

het is. Er zijn honderden crossen per winter, ook bij jou om de hoek. Keuze volop dus. Laat de atleten geïnspireerd raken door rolmodellen Sifan Hassan of Khalid Choukoud. Zo ervaren ze niet alleen dat het goed voor ze is maar ook veelzijdig. Een wie wil dat nu niet op zijn cv hebben staan?

crosscircuit

Het Lotto Crosscircuit seizoen 2014 / 2015 ziet er als volgt uit: 22 & 23 november: Internationale loket.nl Warandeloop 31 december: Rabobank Sylvestercross Soest 17 & 18 januari: NK Cross / Abdijcross 1 februari: Sprint Mastboscross Breda (onder voorbehoud van kalenderwijzigingen) Tekst: Eric Roeske, Atletiekunie Foto's: Erik van Leeuwen Noot 1: Kracht trainen is de enige manier om het lichaam c.q. de carrosserie te versterken. Crossen is een vorm van functievragen en draagt dus niet bij aan een sterkere carrosserie (red.).

afdeling opleidingen De afdeling Opleidingen van de atletiekunie is de afgelopen zomermaanden druk geweest met het afronden van de opleidingen, het voeren van evaluatiegesprekken met opleiders, inplannen van herexamens, plannen maken voor 2014-2015 en niet te vergeten de najaarsplanning van de bijscholingen rond te maken. Het aantal opgeleide en bijgeschoolde trainers was dit jaar zo groot dat er geen sprake is van zomerreces. De Atletiekverenigingen kiezen massaal voor het scholen van hun technisch kader! Lees hierover in de bestuurdersnieuwsbrief van juli www.atletiekunie.nl => atletiekunie => nieuwsbrief voor de verenigingsbestuurders. Daarnaast maak ik tijdelijk (en gedeeltelijk) een uitstapje naar mijn collega’s van Accountmanagement. Zo probeer ik de bestuurders in Drenthe, Friesland en Groningen mee te geven dat de trainer een waardevolle speler is binnen de vereniging die aandacht en waardering verdient.

afdeling Opleidingen is zeer verheugd met deze eerste (potentiële) samenwerkingspartner binnen deze contractvorm. Binnenkort staan er nog gesprekken gepland met diverse andere opleiders, zoals REactive en ROC Tilburg.

Start2move

De Atletiekunie gaat binnenkort een samenwerkingsverband aan met Start2Mov, een commerciële partij die vooral ook interessant is voor de atletiekverenigingen omdat contractueel is vastgelegd dat minimaal 50 procent van

Samenwerking

In deze periode wordt een groot aantal evaluatiegesprekken gevoerd met externe opleiders van opleidingsinstituten. Hoewel de samenwerking met ROC Hilversum prettig verloopt, heeft helaas geen enkele cursist het examen van de Atletiekunie afgelegd. Om hier het komende schooljaar verbetering in aan te brengen is een aantal actiepunten voorgesteld, zoals een vroegtijdige koppeling van de studenten aan atletiekverenigingen. In het evaluatiegesprek met Running Holland bleek dat zowel in de winter- als in de zomeropleiding gemiddeld 75% van de kandidaten examen BLT3 met goed gevolg heeft afgelegd: Running Holland leidde 17 BLT3 op. Met Running Holland wordt het traject gestart om bij de verlenging van het contract in de zomer van 2015 over te gaan op contractvorm 1: het zelf opleiden én toetsen van de kandidaten. De

19 september 2014

ook de samenwerking met de Marine geformaliseerd, na een jarenlange zeer prettige maar onofficiële samenwerking. Momenteel wordt, in samenwerking met NOC*NSF, onderzocht of er een samenwerking met alle krijgsmachtonderdelen kan worden aangegaan.

Fundament

Kindgerichte jeugdatletiek inbedden in Atletiekunie opleidingen en Onderwijs Ook de eerste train de trainer voor opleiders van de Baanatletiekopleidingen heeft plaatsgevonden. Eind juni is de 1e groep van Atletiekunie opleiders meegenomen in de kindgerichte atletiek die binnen de Atletiekunie nu zijn FUNdament heeft. Het opleidingsmateriaal van de niveau 3 opleiding (Basis Baanatletiektrainer 3) is ook helemaal aangepast, zodat alle nieuwe jeugdtrainers binnen dit FUNdament worden opgeleid. Komend najaar en voorjaar gebruiken we om het totale team van Opleiders hierin bij te scholen. In 2015 hopen we binnen het onderwijs een start te maken met alle LO docenten atletiekgericht (kindgericht) op te leiden.

Opleidingen online

de kandidaten BLT3 examen gaat doen. De opleiding wordt door Start2Move verzorgd in Zwolle, met gebruikmaking van de materialen van de Atletiekunie. Daarnaast is een traject ingezet om een samenwerkingscontract met CIOS NL af te sluiten. Door de interesse van zowel CIOS Heerenveen-Leeuwarden als CIOS Haarlem, onderzoeken we of er een samenwerking met CIOS NL kan worden aangegaan, zodat ook de studenten van de CIOS-vestigingen in Goes-Breda, Arnhem en Sittard-Venlo kunnen profiteren van een diploma van de Atletiekunie. In het najaar wordt

De ingeplande opleiding Baanatletiektrainer 3 en Basis Looptrainer 3 staan online. Rita Lemmens is nog druk bezig de aanvragen van meerdere verenigingen te verwerken zodat er komend najaar ook in jouw buurt een opleiding start. Wil je dat er bij jou op de vereniging één van deze opleiding komend najaar van start gaat, laat jouw vereniging dan contact opneemt met Rita Lemmens, [email protected]. Tekst: Margot Kouwenberg-Ubbink, coördinator afdeling opleidingen Bijdrage Samenwerking Onderwijs: Liset Schrijvers, medewerker afdeling Opleidingen Foto: Atletiekunie