2011. Make your choice

BUSINESS MAGAZINE OVER DOCUMENT & MANAGEMENT

# 6/2011

Make your choice De keuzes van topman Ben Verwaaijen > Hoe om te gaan met information overload > De Digitale Agenda van Neelie Kroes > De app-revolutie > De keuzes van Londen voor de Olympische Spelen

0521.00.325 DOCS 6_binnenwerk.indd.PDF - pag.1

LET OP !!! Lage resolutie!

February 3, 2011

Make your choice

20

zijn, aankopen doen of ontspannen, er valt altijd wel iets te kiezen. Hoe gaan wij met deze luxe om? Hoe vermijden wij keuzestress? In deze tijd, waarin politici voor moeilijke keuzes staan en ook

27

04

Investeren, afstoten of afwachten? Gas, benzine of diesel? Suiker of melk? Of wij nu aan het werk

bedrijven fundamentele beslissingen moeten nemen, verdiept DOC’S zich in de achtergronden

28

van het fenomeen keuzes. Hoe kiezen wij eigenlijk? Zijn wij wel vrij in onze keuzes? Of worden wij gestuurd door ons onderbewuste of door een overvloed aan informatie die op ons afkomt? Maak je andere beslissingen als je weet dat je in 2012 op de Olympische Spelen kunt staan? DOC’S onderzocht voor welke keuzes het bedrijfsleven gesteld wordt. Wij keken hoe wij makkelijker kunnen kiezen tussen werk en privé, en hoe wij omgaan met de overvloed aan informatie. Ook nam DOC’s een kijkje bij enkele bedrijven die opzienbarende keuzes maakten. Wij hopen dat dit magazine u zal inspireren tot goede beslissingen.

36

Veel leesplezier! Redactie DOC’S

2

5

Inhoud 4 Het onbewuste kiest beter Waarom juist nu

20 Informatie als core business

42

36 De keuzes van Nederlands bekendste manager Ben Verwaayen was topman bij KPN en British Telecom. Sinds twee jaar is hij CEO van Alcatel-Lucent.

keuzes maken in het bedrijfsleven? Hoe maken we die keuzen en in hoeverre speelt ‘gut feeling’ hierin een rol?

Carel Dona, CEO van Ricoh Nederland, vertelt over de keuze van zijn bedrijf voor informatie als core business, in plaats van printers en copiers.

8 Information overload Dagelijks komt er een zee aan informatie op ons af. Welke keuzes moeten we maken om het hoofd boven water te houden?

24 De apps-revolutie Waarom zijn apps in korte tijd zo groot geworden? Waarom kunnen we niet meer zonder? En hoe helpen ze ons om betere keuzes te maken?

46 Innovaties Die helpen om keuzes te maken.

28 Olympische Spelen 2012 De Olympische Spelen

48 Boer met vrouw Welke keuzes maakten Jonnie

42 Lifehacking Lifehacking-goeroe Martijn Aslander

14 DPN kiest voor volledige automatisering Digitaal drukbedrijf DPN automatiseerde haar processen. Hiermee slaat het bedrijf een andere richting in, van productgericht naar klantgericht.

in Londen zijn een project van ongekende grootte. Dat geldt ook voor de keuzes die de organisatie moet maken.

16 Lage Landen kiest voor een flexibele

over alles wat de keuzes in je werk en privé plezieriger en vlotter laat verlopen.

en Therèse de Boer om de top van de Nederlandse Haute cuisine te bereiken?

52 Kiezen voor ontzorgen Outsourcing van infor-

kantooromgeving Financieel dienstverlener De Lage Landen is het hoofdkantoor aan het herinrichten. Plaatsonafhankelijk werken is stap één.

31 Kiezen voor goud Voor een kans op een gouden medaille zetten topsporters Maartje Paumen en Reinder Nummerdor alles opzij. Welke keuzes maken zij in aanloop naar de Olympische Spelen?

18 Coop kiest ervoor om systemen te verenigen 10 jaar na de fusie is het hoog tijd om de laatste gescheiden systemen te verenigen; de facturatiesystemen.

34 Ideas worth spreading Wat hebben Bill Clinton, Jamie Oliver en Peter Gabriel met elkaar gemeen? Zij hielden allemaal een toespraak op één van de TEDTalks. Dit jaar werd er voor de tweede keer een Ted-event gehouden in Nederland.

matiestromen kan informatie-intensieve bedrijven veel winst opleveren. Met Managed Document Services bepaalt de klant zelf hij zich laat ontzorgen.

54 Kiezen voor duurzaam TNT heeft de ambitie om


het eerste transportbedrijf/postbedrijf ter wereld te worden dat geen CO2 uitstoot. Een ingrijpende keuze.

60 De Digitale Agenda Europa mag niet achterblijven als wereldmacht. Volgens Eurocommissaris Neelie Kroes moeten wij nú voor de Digitale Agenda kiezen.

Colofon DOC’S is een uitgave van Ricoh Nederland BV. Redactieraad: Peter Sprenger, Jeroen de Punder, Nicolette Kersbergen, Niek Boogaard Hoofdredactie: Nicolette Kersbergen Eindredactie: Jan Jongbloed Bladmanagement: Karina van Damme Artdirection/vormgeving: Ted Frank, Make (Paul Thomas/Paul Kollée) Productie: Arno Doornekamp Druk: Document Services Ricoh Nederland B.V. Aan deze uitgave werkten mee: Robert Heeg, Willem Held, Michiel Mastenbroek, Mike Raanhuis, Arjen van de Sar, Frank van Venrooij Fotografie/illustraties: Rhonald Blommestijn, Vincent Boon, Wim van Eesbeek, Corbis, Getty Images, Hollandse Hoogte, iStockphoto. DOC’S kwam tot stand naar een ontwerp van ARA Direct Communication en Corporate Communications Ricoh Met dank aan: Yvonne van Lieshout, Nick Mulder, Irmgard Spijkers, Eveline Weber, Tamara Verheugen en alle geïnterviewden die belangenloos hebben meegewerkt Disclaimer: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of andere auteursrechthebbenden. Ricoh en ARA Direct Communication kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Alle genoemde bedragen en gegevens zijn onder voorbehoud.


February 3, 2011

Waarom nu keuzes maken?

6

7

Het onbewuste kiest beter

Tekst: Michiel Mastenbroek Illustratie: Rhonald Blommestijn Fotografie: Hollandse Hoogte

Keuzes maken is belangrijk in het bedrijfsleven. Philips balanceerde aan de rand van de afgrond omdat jarenlang geen keuzes werden gemaakt. Nokia miste de boot door niet tijdig te kiezen voor het snelgroeiende segment van smartphones. Keuzes maken dus. En de juiste keuzes. Omdat de mondiale economische groei nog niet overhoudt. Omdat de concurrentie uit alle werelddelen komt. Om te kunnen focussen op dat gebied waar je echt beter bent dan de concurrentie. Maar hoe maak je – verantwoord - keuzes?



Kiezen, juist nu Westerse bedrijven zullen de komende jaren belangrijke keuzes moeten maken over de richting die zij in gaan slaan. Zij zullen wel moeten, want de groeicijfers die jarenlang voor veel Westerse landen de norm leken, zullen niet meer gehaald worden, zeggen financiële analisten van naam en faam. New Normal is de term die de grootste vermogensbeheerder ter wereld, het Amerikaanse Pimco, hanteert voor de nieuwe economische situatie die aan het ontstaan is. Volgens Pimco zal de wereldeconomie een nieuw stadium bereiken dat wordt gekenmerkt door zwakke groei in ontwikkelde economieën zoals Europa en Japan en aanhoudend sterke groei in opkomende landen als China, Brazilië en India. Dat zal leiden tot een ver-

plaatsing van groei, welvaart en rijkdom naar de opkomende economieen. Grote institutionele beleggers zoals pensioenfondsen doen er volgens Pimco dan ook goed aan zich in te stellen op die nieuwe realiteit. Zij moeten zich niet langer laten leiden door wiskundige beleggingsmodellen, maar beter kijken naar wat er werkelijk speelt in de wereld. En als je als Westers bedrijf geld wilt verdienen moet je meer dan ooit keuzes maken. Momenteel zetten dan ook veel Westerse bedrijven fors in op het behalen van een marktpositie in sterk opkomende regio’s als Azië en Zuid-Amerika. Omdat de vergrijzing zal toeslaan in grote delen van de Westerse wereld, moeten voor de langere termijn keuzes worden gemaakt. Maar welke regio of niche wordt het?

En hoe doe je dat eigenlijk het beste, kiezen? Op welke manieren hakken wij een knoop door? Hoe kun je dat doen, keuzes maken? Tegen deze achtergrond is het natuurlijk interessant, om de beginselen tegen het licht te houden op basis waarvan keuzes worden gemaakt. Eén van die beginselen is bijvoorbeeld eliminatie, zoals bij multiple-choice vragen. Het meest waarschijnlijke antwoord wordt gevonden door de andere minder waarschijnlijke te elimineren. Sommige managers gaan bijvoorbeeld op die manier te werk. Zij menen dat er altijd voldoende alternatieven voorhanden zijn, en dat het er om gaat het beste alternatief te kiezen.

February 3, 2011

Waarom nu keuzes maken?

“Hoe ingewikkelder de kwestie, hoe beter het is afleiding te zoeken voordat wordt beslist”

8


Andere managers beginnen hun carrière met veel enthousiasme en lopen dan over van hemelbestormende ideeën. Later worden zij behoudender en kiezen alleen nog maar voor wat mogelijk of haalbaar lijkt. De keuze door beperking dus, waarbij haalbaarheid de leidraad vormt. Bij een indirecte keuze wordt door de manager gekozen voor het proces in plaats van voor het te behalen resultaat. De onderneming kiest voor ‘ontwikkeling’, zonder dat men voor ogen heeft waar men met die ontwikkeling precies naar toe wil. Harmonie en rust in de organisatie zijn de (vaak wenselijke) bijproducten van deze vorm van besluitvorming. De laissez-faire manager maakt daarentegen helemaal geen keuze. Zijn/haar motto is: het is altijd goed gegaan, morgen gaat de zon ook wel weer op. Maar dan wordt er eigenlijk impliciet gekozen, namelijk vóór een ‘natuurlijk’ verloop van de gebeurtenissen. Om God’s water over God’s akker te laten lopen. In plaats van direct te kiezen om een bepaald resultaat te behalen, stellen sommigen bepaalde voorwaarden die verband houden met de keuze: “Wij zullen hier niet voor kiezen tenzij…”, “wij zullen dit pas in gang zetten als…”. Als niet aan de voorwaarde wordt voldaan, is er feitelijk geen keuze gemaakt. Daarnaast kun je kiezen op basis van andermans gedrag. Hierbij reageert de onderneming op de omstandigheden zonder te onderzoeken of de

keuze werkelijk bijdraagt aan een bepaald doel dat vooraf werd geformuleerd. Er wordt bijvoorbeeld geïnvesteerd, slechts om niet achter te blijven bij de concurrent. In ‘managersland’ wordt ook regelmatig een knoop door gehakt om consensus te bewaren. De manager is ‘democratisch’ en laat zich graag adviseren door zijn of haar medewerkers. Prachtig, maar vaak maakt de baas al wat reclame voor het eigen standpunt en gebeurt vervolgens wat hij eigenlijk wil. Het besluitvormingsproces is dan niet meer dan een alibi voor een al eerder genomen besluit. Het slimme onbewuste Een heel andere benadering van besluitvorming staat Ap Dijksterhuis voor. Als wij een keuze maken, doen wij dat dan altijd volgens onze ratio en in hoeverre speelt onderbuikgevoel daarbij een rol? Misschien kan de benadering van Ap Dijksterhuis uitkomst bieden. Deze hoogleraar van de Radboud Universiteit Nijmegen is actief op de vakgebieden psychologie en neuro-economie, een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline in de economie die onderzoekt wat er zich in de hersenen afspeelt bij het maken van economische keuzen. Zo blijkt dat er bij het nemen van beslissingen op korte en lange termijn verschillende delen van de hersenen actief zijn, vaak in conflict met elkaar. Zo is het voornemen van sparen makkelijker dan daadwerkelijk geld opzij zetten.

Dijksterhuis is gespecialiseerd in het onderbewustzijn en intuïtief denken. Over dit onderwerp heeft Dijksterhuis tientallen wetenschappelijke artikelen gepubliceerd en het boek ‘Het slimme onbewuste’. Het idee voor dit boek kreeg hij toen hij rond 2005 naar Amsterdam verhuisde en een huis zocht. “Met een man of tien stond je in een appartement. Degene die het snelst een bod deed, kreeg het huis. Ik vond dat waardeloos, want een huis kopen, dat doe je niet zomaar. Ik vroeg me af hoe mensen dat eigenlijk doen, zo’n ingewikkelde beslissing nemen.’’ Verrassende uitkomsten Dijksterhuis zette een aantal experimenten op en dat leverde verrassende uitkomsten op. Een van de bevindingen was dat beslissingen die iemand neemt na een zorgvuldige, bewuste afweging vaak helemaal niet bevredigend uitwerken. Sommige dingen kun je beter even laten bezinken, door er juist even niet bewust over na te denken. Hoe ingewikkelder de kwestie, hoe beter het is afleiding te zoeken voordat wordt beslist. Slaap er desnoods een nachtje over. Laat het onbewuste intussen zijn werk doen. Dat onbewuste kan tot 200.000 keer zoveel informatie verwerken als het bewuste, en het resultaat van die verwerking komt als ‘onderbuikgevoel’ tot uiting. Dijksterhuis zegt hierover: “Als we een huis willen kopen, moeten we rekening houden met verschil-

lende aspecten. Die wegen we tegen elkaar af. Zo is de grootte van een huis belangrijker dan het aantal stopcontacten. Daarvan kun je er immers gemakkelijk een paar bijmaken. Maar we kunnen niet alle aspecten in onze gedachten meenemen, die passen domweg niet in ons hoofd. Dus moeten we kiezen, maar ook daar zijn we niet al te best in. En soms hangen we meer gewicht aan zaken, die eigenlijk helemaal niet belangrijk zijn.’’ Het onbewuste en het bedrijfs-leven Bovenstaande bevindingen hebben ook in het bedrijfsleven gevolgen, vindt Dijksterhuis, die een adviesbureau heeft dat zich richt op het toepassen van wetenschappelijke kennis over menselijk gedrag in organisaties. Bij sollicitatiegesprekken kan het erg nuttig zijn om het onbewuste aan het werk te zetten, betoogt Dijksterhuis. “Als we op de universiteit iemand aannemen en uit een aantal kandidaten moeten kiezen, gaan we na de gesprekken niet uitgebreid met elkaar overleggen, maar komen pas een paar dagen later weer bij elkaar. Dan pas spreekt iedereen zijn voorkeur uit. Tot nu kwamen we steeds met dezelfde kandidaat’’. De keuze voor een dergelijk proces van besluitvorming leidt dus tot anonieme keuzes. Uit onderzoek van Dijksterhuis voor de Belastingdienst bleek dat controles efficiënter gedaan kunnen worden als de meer ervaren controleurs, zonder


al te vaste procedures te hoeven volgen, belastingaangiften bekijken en controleren. Door hun ervaring zien zij intuïtief of een aangifte wel of niet klopt. Dat gaat veel sneller dan de vaste regels en standaardprocedures te volgen. Dijksterhuis is ervan overtuigd dat hij met zijn kennis en onderzoek van toegevoegde waarde voor het bedrijfsleven kan zijn: ‘’Ik heb als wetenschapper actuele kennis en inzichten en met mijn bedrijf wil ik bedrijven ook helpen bij concrete gedragsverandering.’’ Dijksterhuis doet nu nader onderzoek door te kijken wat er in de hersenen gebeurt als iemand bewust of onbewust over een probleem nadenkt. Daarbij worden proefpersonen ondermeer onder MRI-scans gelegd, om te onderzoeken welk delen van de hersenen actief zijn bij keuzes. Wij zijn benieuwd welke concrete toepassingen Dijksterhuis uit deze proeven weet te destilleren. Met de bedrijfstop onder de scanner tijdens een belangrijke vergadering bijvoorbeeld…? Keuzes maken is dus belangrijk en noodzakelijk, zeker in het bedrijfsleven. Hoe wij ook keuzes maken; via eliminatie, door beperking, direct of indirect, bij consensus, rationeel of misschien zelfs onbewust. Neem de adviezen van anderen in overweging, maar maak zelf uw keuzes en neem daar ook de verantwoordelijkheid voor.

9

AP DIJKSTERHUIS Ap Dijksterhuis (1968) studeerde psychologie aan de Radboud Universiteit. In 1993 behaalde hij zijn doctoraal en drie jaar later, in 1996, promoveerde hij cum laude. Dijksterhuis doet onderzoek naar onbewuste processen. Dat leverde hem in 2005 onder meer als eerste in Nederland de Early Career Award van de American Psychological Association op. Na een periode van tien jaar aan de Universiteit van Amsterdam, keerde hij in 2006 terug naar zijn oude alma mater, waar hij tot hoogleraar werd benoemd. In 2007 verscheen zijn boek ‘Het slimme onbewuste’.

February 3, 2011

Information overload

Kwestie van kiezen:

Laat u de informatiekraan volledig openstaan? Informatie stroomt rijkelijk ons leven binnen en wij laten de kraan wijd openstaan. Toch klinkt steeds vaker de noodkreet: help, ik heb last van information overload! Hoe de (kantoor)mens ten onder dreigt te gaan in de informatiegolf. En wat zijn de keuzes om te blijven drijven en misschien zelfs te zwemmen. 10

11

Tekst: Arjen van der Sar Fotografie: Getty Images

Nooit meer los van kantoor en informatie Volgens Britse onderzoekers heeft 40% van de managers meer stress na de vakantie dan ervoor. 90% van de kantoorwerkers vreest de lading e-mails en – meer in het algemeen – de informatielawine die zij na hun vakantie over zich heen krijgen. De helft van de kantoorwerkers houdt de mobiele telefoon tijdens vrije dagen en op vakantie binnen handbereik.


De dag heeft veel weg van een informatiebombardement. Al twitterend, bellend en sms’end begeven wij ons naar kantoor, waar een lawine aan e-mail wacht. Als wij tenminste niet de moeite hadden genomen een deel ervan alvast in de file weg te werken. Rapporten, verslagen, de cc’s vliegen je om de oren. Welkom in het land van de eeuwig volle email-inbox! Aan informatie geen gebrek, de sluizen naar de miljarden internetpagina’s staan permanent open. Want met de opkomst van de smart phone en de iPad (’s avonds laat met een wijntje in de hand nog even de mail doornemen) lijkt de grens tussen werk en privé voorgoed verdwenen en behoren wij allemaal tot de grenzeloze generatie. Meer, sneller, via meer bronnen De hoeveelheid informatie die de moderne mens vandaag de dag op zich af krijgt, groeit explosief. Onderzoeken geven aan dat een manager anno


2010 meer dan 2.000 keer meer informatie krijgt dan in het begin van de jaren tachtig... Zeker als je in een informatie-intensieve organisatie werkt, kan de informatiestroom je wel eens te veel worden. Niet alleen is er ‘meer’ maar de informatie komt ook sneller, in hogere frequentie, via meer bronnen die de info voortdurend vernieuwen. Wij zijn slaaf van internet en email, maar ook van blogs, digitale newsletters, hyves, facebook en twitter. Dankzij smartphones hebben we '24/7' zicht op de stromen. Maar hoe lang kan dat goed gaan als wij niet kiezen en filteren? Hoeveel kan een mens verwerken zonder stress? Hoe ver moet de informatielawine voortrazen voordat de besluitvorming in bedrijven er onder gaat lijden, spanningen tussen collega’s ontstaan en zelfs gezondheidsproblemen opduiken? Wordt information overload de opvolger van RSI in het kantoorleven?

Overload zestig jaar geleden Laten wij eerst vaststellen dat er al minstens zestig jaar wordt geklaagd over information overload. Al in de jaren 50 signaleerde de Amerikaanse socioloog George Simmel het fenomeen in grote steden, waarbij mensen – toen al! – uitgeput raakten. Al dat verkeer, al die reclame langs de weg, al die indrukken, daar hadden mensen toen ook al moeite mee. Anno 2010 zijn symptomen van overload niet altijd duidelijk herkenbaar. “Ik herken ze bij mensen die denken dat ze alles moeten weten en dat ze alle informatieprikkels moeten volgen”, zegt Informatie Managementexpert Guus Pijpers en schrijver van het onlangs verschenen boek ‘Information Overload, a system for better managing everyday data’. “Ze hebben moeite met het nemen van beslissingen, raken geïrriteerd bij zo veel informatie en zoveel werk. Stress, slecht slapen, oververmoeid-

February 3, 2011

“Wie zijn antenne goed heeft afgesteld, ervaart geen information overload”

heid en op den duur ook burnouts liggen in elkaars verlengde. Verslaving aan informatie kan de mens ziek maken!”, aldus Pijpers, die daarbij kritiek uit op het onderwijs. “Onze kinderen krijgen op school nauwelijks gereedschap aangereikt om de informatiestromen te filteren. Wij volwassenen hebben het onszelf aangeleerd, maar kinderen zouden nadrukkelijker moeten worden geschoold in deze vaardigheid.”

12

Informatiewerkers maken handige keuzes: gewoon ‘niet verwerken’ Niet iedereen heeft last van overload, laat staan van de symptomen. Veel ‘diehard’ informatiewerkers hebben leren omgaan met grote informatiestromen. Zíj kunnen wel kiezen. Suzanne de Bakker toonde in haar promotieonderzoek in 2005 aan dat medewerkers van organisaties die drijven op informatie (denk aan banken, verzekeraars, IT-bedrijven) de information overload doorgaans vrij handig weten te vermijden. Medewerkers Een manier om iets aan de information dammen de informatiestromen in door overload in het onderwijs te doen, is om de de informatie razendsnel in twee bakinformatie exact te personaliseren. Ricoh’s jes te schuiven: de eerste heet ‘mogelijk Book2Fit beoogt dat: het is een eigentijdse bruikbaar, verwerken’ en de rest gaat manier om lesstof aan te reiken. Geen stapel in de tweede bak, met het label ‘niet boeken meer waar per boek slechts één of verwerken’. twee hoofdstukken uit worden behandeld, Om die keuze op verantwoorde wijze maar docenten halen de gewenste onderde- te maken, heb je wel een goede anlen uit een door uitgeverijen gevulde datatenne nodig. Wie zijn antenne goed base en stellen zo hun eigen reader of heeft afgesteld, ervaart dus geen inlesboek samen dat precies is toegesneden formation overload. Kan je die antenop de behoefte van de leerling/student. ne ontwikkelen? Suzanne de Bakker: Book2Fit stimuleert creatief omgaan met “Je antenne en je verwerkingscapacilesstof en door het vooraf filteren wordt de teit vergroot je door ervaring. Op de information overload voorkomen; er wordt middelbare school vond je tien paniet meer aangeboden dan echt nodig is. gina’s informatie verwerken al veel, in

Docenten ‘doseren’ lesstof met Book2Fit


het voortgezet onderwijs en zeker op de universiteit gaat het om honderden pagina’s in korte tijd. Het brein laat zich trainen. Daarom ben ik ook niet zo pessimistisch over information overload.” Hier lijken de deskundigen het dus niet met elkaar eens te zijn. De Bakker: “Je ziet dat de tieners van vandaag goed in staat zijn om informatie uit alle bronnen soepeltjes te verwerken. De telefoon, mail, hyves, twitter, facebook: zij doen het haast spelenderwijs en hun brein heeft kennelijk nu al de vaardigheid ontwikkeld om informatie vluchtig te overzien, ‘waste’ snel weg te gooien en de nuttige informatie te verwerken. Of beter gezegd: te filteren.” Jongeren lijken dus al vrij snel hun defensiemechanisme op orde te hebben. Zo zorgen zij ervoor dat zij niet horendol worden van alle informatie die hen omringt. Dat lijkt volgens De Bakker dus sneller te gaan dan Pijpers voor mogelijk houdt. Het inzetten van het defensiemechanisme – vluchtig consumeren – heeft wel z’n prijs. De Bakker: “Door het voortdurende informatiebombardement is de focus weg. Mensen hebben een veel kortere spanningsboog. Ik merk het aan de studenten die ik voor mij krijg. Een monoloog van een uur, hoe interessant ook, dat trekken ze niet meer. Alleen als je af en toe filmpjes in je colleges verwerkt, houden ze hun interesse.” Een beeld dat wordt bevestigd door Sjoukje van der Kolk, schijfster van het boek ‘Aandacht, beter omgaan met het meest schaarse goed van deze tijd’ en bedenkster van simplifylife.nl. “Ik zie dat mensen anno 2010 moeite

hebben om hun volledige aandacht aan iets of iemand te geven. Want mensen zijn geneigd om voortdurend alle prikkels te volgen die er tegenwoordig in overvloed zijn. Ah, er is mail. Hé, ik zie dat er nieuwe tweets zijn. Doordat de grenzen tussen werk en privé zijn verdwenen, bereikt de informatie ons fulltime. Mensen hebben – zeggen onderzoekers – moeite hun aandacht voor langere tijd op een activiteit of een persoon te richten. Dat is naar mijn overtuiging het kwalijke en belastende effect van de information overload.” Aandacht moet je leren Soms moet je dat leren, die aandacht. Bijvoorbeeld met een aandachtstraining. “Heel populair in Amerika. Bedrijven laten hun mensen massaal dergelijke trainingen volgen. Vooral omdat werkgevers vrezen dat gebrek aan aandacht ten koste gaat van de productiviteit.” Ook in Nederland springen de aandachtstrainingen en de mindfulness-trainingen als paddenstoelen uit de grond. Het grote doel: rust in je hoofd, aandacht schenken en houden op dingen die belangrijk zijn. Die rust is nodig – zeker voor mensen met een haperend ‘filter’ – om niet ten onder te gaan aan information overload. Nieuw onderzoek aan de Universiteit van California wijst erop dat het brein de ‘downtime’ hard nodig heeft om nieuwe ervaringen goed te verwerken. Andere onderzoeken geven aan dat mensen beter leren na een wandeling in de natuur dan na een wandeling in een drukke stad: het brein raakt vermoeid door de vele prikkels.

Controle over de stroom Sta je midden in het leven en zie je de informatiestroom niet als een probleem? Of wil je weer controle over de informatie die je toelaat in je leven? Sjoukje van der Kolk presenteert in haar boek over aandacht een methode om (weer) een aandachtige houding te ontwikkelen, gebaseerd op de filosofie van de klassieke wijsgeer Aristotoles. Plus een groot aantal tips en suggesties die je als moderne mens helpen je weer los te weken uit de informatiegijzeling. Variërend van het advies om de mobiele telefoon thuis te laten bij het uitlaten van de hond tot het uitzetten van de ‘e-mailpingel’ op je laptop. Van der Kolk: “Je hebt de keuze om zonder limiet alle informatie tot je te nemen en op elke infoprikkel te reageren. Het alternatief is dat je weer controle neemt over je leven. Dat je je niet meer laat gijzelen door de information overload en met aandacht in het leven staat. Die keuze heb je! En als je je dat realiseert...”

13

Hoe de overload te lijf te gaan Vertrouw op defensiemechanisme De moderne mens is niet kansloos in de strijd tegen informatie, weet ook Guus Pijpers. “Door te vertrouwen op ons eigen defensiemechanisme, dat we moeten blijven ontwikkelen. Anders lezen. Skimmen, het scannen van kranten, tijdschriften en internet op basis van koppen, kleuren en andere signalen. Kiezen dus! Statistisch is bewezen dat 95% van de informatie die langskomt waardeloos is. Alleen is de vraag: waar zit de vijf procent die we zoeken? Het vermogen om bij informatie onderscheid te maken tussen ‘nuttig’ en ‘niet belangrijk’ leren we in de loop van ons leven aan. Het is tegelijk


onze redding, goed informatie filteren en verwerken voorkomt overload.” Steeds meer wetenschappers suggereren hetzelfde: het is niet de hoeveelheid informatie die ons problemen bezorgt. Het is ons onvermogen om te kiezen uit de informatieberg waardoor we als een konijn in de koplampen van de aanstormende informatietruck staren. In dat geval zijn twee acties geboden: eerst opzij stappen om de botsing te vermijden. En vervolgens er voor kiezen om de informatiekraan hier en daar wat dicht te draaien. Om soms niet ‘on’ maar ‘off’ te zijn. En intussen: vertrouwen op ons informatiefilter.

• zet de ‘e-mailpingel ‘op de computer uit. • creëer vaste momenten om e-mail te beantwoorden • leer een e-mail workflow aan: handel mailtjes die snelle actie vergen direct af en zet alle andere acties die voortvloeien uit mail in een takenlijst, Werk deze secuur en met goede prioritering in de werkdag en -week af. • laat de mobiele telefoon thuis als u de hond uit laat en breid deze gewoonte uit naar andere privémomenten • werk aan time management, volg een cursus • laat de afdeling een ochtend trainen om de nare e-mailgewoonten (zoals overmatig CC’en) af te leren

February 3, 2011

Keuzemoment

Keuzemoment

14

15

Kiezen voor transparantie In deze tijd van internet, cameratoezicht en DNA-analyse wordt het steeds moeilijker om iets geheim te houden. Het behoud van privacy is onderwerp van veel discussies. Kunstenaar Hasan Elahi heeft voor het tegenovergestelde gekozen. Hij houdt niets geheim en documenteert zijn leven nauwgezet op internet. Een GPS-locator houdt altijd bij waar hij is en plaatst de gegevens online. Honderden keren per dag plaatst hij er een foto bij, zodat we kunnen zien wat hij eet, drinkt en met wie hij praat. Ook zet hij zijn credit card afschriften op zijn site, zodat we weten waar hij zijn geld aan uitgeeft. Dit zijn de pizza's die hij de laatste tijd heeft gegeten.

Kiezen om yokozuna te worden Sumoworstelen is een van de meest veeleisende en extreme sporten ter wereld. Worstelaars moeten zich enorm veel moeite getroosten om ooit ’groot kampioen’ (yokozuna) te worden. Niet alleen trainen zij hun kracht, snelheid en souplesse, hun grootste wapen is waarschijnlijk hun gewicht. Tientallen kilo’s aankomen is geen sinecure. Daarnaast is er een groot risico op blessures. Sumo is dan ook geen sport die je er even bij doet. Het is een keuze die nog jaren nadreunt.



February 3, 2011

Business

DPN kiest voor volledige automatisering “Een reader ‘Toegepaste onderzoeksmethoden’, ‘Sociologische vraagstukken’ deel 1 en een cursushandleiding ‘Beginselen van de psychologie’, graag.” De student legt een lijstje op de balie en een medewerker van de dictatencentrale gaat in de lange rij schappen op zoek naar de juiste dictaten. Ondertussen staan rijen studenten op hun beurt te wachten. Op menige universiteit en hogeschool is dit de dagelijkse praktijk. De Nijmeegse Radboud Universiteit vond dat dit sneller, eenvoudiger en goedkoper moest kunnen. Samen met DPN, de huisleverancier van digitaal drukwerk, werd een online bestel- en productiesysteem geïntroduceerd.

16

17

Minder weggooien De lange rijen voor de balie waren niet het enige wat de Radboud Universiteit wilde aanpakken. Een ander probleem was de grote hoeveelheid readers die elk semester weggegooid werd. Niet alleen waren hiervoor onnodig drukkosten gemaakt, voor alle gedrukte readers was ook het auteursrecht afgekocht. Het beter afstemmen van de productie op de vraag zou een flinke besparing opleveren, zowel in drukkosten, rechten, handling als qua opslagruimte. Daarom ging de universiteit in gesprek met DPN, haar huisdrukker, haar eigen automatiseerder en Ricoh, de specialist op het gebied van documentmanagement en tevens de leverancier van de hoogvolumeprinters van DPN. Dit resulteerde in een online, volledig gedigitaliseerd bestelsysteem.

Zo bestelt Eric tegenwoordig dictaten voor zijn volgende collegereeks


Automatische verwerking Studenten kunnen nu inloggen op een webshop die in de site van de Nijmeegse universiteit is geïntegreerd. Hier bestellen zij de door hen gewenste dictaten. Zodra deze via iDeal betaald zijn, gaat de opdracht naar DPN.


Elke nacht worden de opdrachten daar automatisch verwerkt. Het dictaat wordt uit de server gelicht waarin alle voor de studie benodigde literatuur is opgeslagen. De volgende morgen start DPN het productieproces en rollen de dictaten er gebonden en wel uit, inclusief de gegevens van de student die het dictaat besteld heeft. De student krijgt automatisch een e-mailtje dat zijn/haar bestelling verwerkt is en niet veel later kunnen de dictaten worden opgehaald bij de dictatencentrale. Studenten hoeven niet meer in de rij te staan en (overtollige) voorraden behoren tot het verleden. 50% tijdwinst De keuze om diverse bedrijfsprocessen te koppelen en te automatiseren, bespaart niet alleen de Radboud Universiteit geld en tijd. De verwerking van orders levert ook DPN tijdswinst op. De basis daarvoor is EFI Pace, een volledig op het web gebaseerd systeem. Samen met Ricoh werd Pace uitgerust met een klantinformatiesysteem. Het systeem geeft informatie door aan PrintTicket, een programma dat de printers aanstuurt. Alleen al in de orderverwer-

king levert deze automatisering DPN 50% tijdwinst op, doordat de software automatisch berekent welke machine het meest geschikt is om een specifieke order te verwerken. Ook worden alternatieven tegen elkaar afgewogen. De nacalculatie neemt het systeem voor haar rekening aan de hand van materiaalverbruik, doorlooptijd, inschiet- en machinestand.

Tekst: Frank van Venrooij Fotografie: Hollandse Hoogte

De keuze voor een klantgedreven organisatie “Met hetzelfde aantal mensen kunnen we nu een veel grotere productie realiseren,” vertelt DNP-directeur René Jeurissen. “Het doel is de omzet binnen drie jaar te verdubbelen, met dezelfde bezetting. Deze automatisering geeft ons de mogelijkheid om van een technisch gedreven organisatie een klantgedreven organisatie te worden. Nu mijn mensen hun tijd niet meer hoeven te besteden aan repeterende, technische klussen, kunnen ze al hun energie steken in het beter begeleiden en helpen van klanten. We kunnen er nu voor zorgen dat onze producten nog beter aansluiten op de wensen van de klant.”

February 3, 2011

Business

Lage Landen kiest voor een flexibele kantooromgeving Als werknemers geen vaste werkplek meer hebben, heeft een vaste printer voor iedereen weinig zin. Ter voorbereiding op een flexibele kantooromgeving is leasebedrijf en financieel dienstverlener De Lage Landen begonnen met de herinrichting van het hoofdkantoor in Eindhoven. Plaatsonafhankelijk printen is één van de eerste stappen in dat traject. We spraken met Mark Roozen, bij De Lage Landen verantwoordelijk voor de ingrijpende facilitaire veranderingen.

18


Documentmanagement op afstand. Het lijkt lastig als je afdrukken ineens niet meer uit de vertrouwde printer komen. In de praktijk viel dat enorm mee. Mark Roozen: “De multifunctionals (apparaat dat de functies printen, kopiëren, scannen en faxen heeft, red.) zijn voorzien van followme- en scansoftware. Dat zorgt ervoor dat werknemers vanuit elke plek, binnen en buiten het pand, een printopdracht kunnen geven. Daarna kunnen zij naar een willekeurige multifunctional lopen, hun printopdracht selecteren en afdrukken. Je kunt nu bijvoorbeeld thuis een printopdracht geven en die later op kantoor ophalen voordat je een overleg in gaat. Zelf moest ik onlangs wachten op een vliegtuig in Amerika. Die tijd heb ik gebruikt om enkele printopdrachten te geven. De prints kon ik direct afdrukken toen ik weer op kantoor was. Het is mooi om te zien dat mensen er niet alleen gebruik van maken, maar ook steeds creatiever worden in hun gebruik.” Natuurlijk waren er in het begin wel wat aanpassingen nodig: “We werken hier veel met vertrouwelijke gegevens. Medewerkers gaven aan dat ze het risicovol vonden als anderen vertrouwelijke printopdrachten konden afdrukken. Dat hebben we opgelost door elke op-

dracht te koppelen aan een persoonlijke badge. Nu houden werknemers hun badge bij het apparaat om een document af te drukken.” Flexibilisering van de kantooromgeving De keuze voor Ricoh als leverancier lag voor de hand, vertelt Mark Roozen. “Voordat we een leverancier zijn gaan zoeken, hebben we een print policy opgesteld. Het ging ons niet alleen om apparaten met de juiste functionaliteit, maar ook om een partij die met ons mee kon denken. We kwamen al snel op Ricoh uit. Ze hebben ons verrast met een floorplan waarin heel wat minder multifunctionals stonden dan wij oorspronkelijk hadden ingeschat. In totaal zijn we van 192 printers en copiers naar 38 multifunctionals gegaan. Het energieverbruik is met tweederde verminderd, van ruim 23.800 kW naar 7.900 kW. Ook verbruiken we 40% minder papier. Dat komt ook omdat we nu veel dubbelzijdig printen en oude printjobs na verloop van tijd automatisch uit de opdrachtenlijst worden gehaald.” Dit bracht niet alleen het Nieuwe Werken dichterbij, maar maakt het ook een flink stuk ‘groener’.

Mensenwerk Iedere organisatie die de omslag maakt naar plaatsonafhankelijk werken, krijgt te maken met dezelfde uitdaging: medewerkers meekrijgen in de veranderingen. Zonder hen komt er van alle mooie voornemens weinig terecht. Als iedereen stug in de ochtendspits blijft reizen of weigert afstand te doen van het eigen bureau, dan blijft plaatsonafhankelijk werken een illusie. Daarom moeten organisaties ook fundamentele veranderingen, zoals de aanpassing van de printomgeving als eerste stap, goed blijven communiceren. Mark Roozen: “We hebben mensen meegenomen in het proces en alle stappen goed uitgelegd. De weerstand viel daardoor enorm mee en het duurde niet lang voordat iedereen de voordelen zag.” Nu de printomgeving is aangepast op het Eindhovense hoofdkantoor, zijn andere vestigingen aan de beurt. Roosen: “We pakken eerst de grote kantoren aan. Uiteindelijk is het de bedoeling dat we in al onze kantoren op dezelfde manier werken.” Ook is De Lage Landen in gesprek over volgende stappen waarbij de gerealiseerde veranderingen een veelbelovend fundament vormen. Zo staan digitaal factureren, elektronische klantendossiers en digitalisering van archieven op de gespreksagenda.


19

Gerard print alvast even de handouts voor de vergadering

February 3, 2011

Business

Coop kiest ervoor om systemen te verenigen In 2001 fuseerde consumentencoöperatie Coop Nederland met levensmiddelengroothandel Codis. Zo werd Coop Supermarkten geboren. Bijna tien jaar later is er geen verschil meer tussen de oude bedrijven Coop en Codis. Het was dan ook hoog tijd om de laatste gescheiden systemen te verenigen: de facturatiesystemen. Readsoft Invoices/SAP Cockpit als onderdeel van een door Ricoh aangeboden totaaloplossing was de uitkomst.

Meer dan één miljoen facturen Meer dan 90% van de circa één miljoen facturen die Coop jaarlijks verwerkt is elektronisch. Ze worden verstuurd via EDI (Electronic Data Interchange). Dit betreft vooral de vaste leveringen van levensmiddelen aan de verschillende winkels. Een gedeelte van de facturen is nog steeds op papier. Denk hierbij aan kosten voor verbouwingen, externe krachten of kantoorbenodigdheden. Voor beide typen facturen gebruikte Coop een ander computersysteem. Daarbij was de verwerking van de papieren facturen tijdrovend, iets wat veel organisaties bekend voor zal komen... Binnenkomende facturen werden op de administratie gecodeerd en ter accordering doorgestuurd naar de budgetverantwoordelijken. Bij de supermarktorganisatie, met 193 vestigingen, ging dat tot voor kort per post. Na accordering kwam de factuur retour waarna betaling en archivering volgden.

20

Nog voor de aanbiedingen de winkel uit vliegen, zijn de facturen al verwerkt


Kiezen voor proven technology Aan deze niet-optimale situatie wilde Coop graag een einde maken. Jan van Boeijen, hoofd financiën: “We zochten een integraal systeem dat zowel elektronische als papieren facturen kon verwerken en daarmee al onze oude pakketten vervangt.” Na een korte oriëntatie op wat er zoal wordt aange-


boden, koos het bedrijf voor Readsoft Invoices/SAP Cockpit als onderdeel van een door Ricoh aangeboden totaaloplossing. De keuze lag voor de hand. SAP is in het product geïntegreerd en het kan zowel EDI-facturen als papieren facturen verwerken – deze worden gescand door multifunctionals van Ricoh. Ook heeft het systeem geen moeite met verschillende btw-tarieven, debet- en creditbedragen op één factuur, emballage, EAN-codes, retourzendingen en kan het prijsverschillen tussen orders en facturen ontdekken. En natuurlijk is de totale processing veel korter. Tijdrovend werk als herinneringen versturen en archiveren gaat nu automatisch. Daarnaast heeft deze geautomatiseerde manier van werken zich in de praktijk al bewezen. Met zo’n cruciaal bedrijfsproces wilde Coop geen enkel risico nemen. Proven technology was dan ook een randvoorwaarde waar niet aan viel te tornen. Automatische controle Een van de voordelen van het Readsoft-pakket is dat het automatisch prijsverschillen tussen facturen en orders opspoort. Een supermarktorganisatie als Coop heeft te maken met duizenden verschillende producten tegen regelmatig wisselende prijzen. Aanbiedingen kunnen per week verschillen en ook nog per vestiging. Fouten in verzamelfacturen zijn dan

snel gemaakt. Tot het nieuwe systeem werd ingevoerd, besteedde Coop veel tijd en moeite aan het controleren van de soms tientallen regels op elke factuur. Sinds de invoering van het nieuwe systeem is dat verleden tijd. Projectleider Eric Landwaart: “Deze software controleert automatisch alle productregels. Dat scheelt ons maar liefst drie fte’s. En dat terwijl we tegelijk de foutmarge flink aangescherpt hebben. Zo levert deze automatisering een forse besparing op.”

21

Duidelijkheid en transparantie Terugkijkend op de invoering overheerst de tevredenheid. Eric Landwaart: “Er is nooit meer discussie over facturen en alles is veel transparanter. Niemand kan meer zeggen dat hij/zij een factuur is kwijtgeraakt of nog niet gezien heeft. Onlangs belde er bijvoorbeeld een winkelier om te vragen waarom een rekening nog niet betaald was. We konden hem meteen antwoord geven: omdat je hem pas een half uur geleden hebt geaccordeerd. Daarnaast is het systeem enorm gebruiksvriendelijk en is het mogelijk om bepaalde specificaties in te voeren. Bijvoorbeeld dat facturen boven een bepaald bedrag altijd door een aantal mensen geaccordeerd moeten worden. Er is echt niemand die terug zou willen naar de oude situatie.”

February 3, 2011

1

Informatie als core business 22

23

“Kiezen om de beste te willen zijn” De ontwikkeling van Ricoh als veelzijdige IT- en document managementspecialist gaat door. Ooit leverancier van copiers en printers, toen geëvolueerd tot solutions provider die groot werd in managed services. En nu, Carol Dona? “We groeien uit tot dé specialist op het gebied van informatielogistiek, die opdrachtgevers ontzorgt en processen rond informatie efficiënter, beter en goedkoper laat verlopen.” De CEO van Ricoh over de bewuste keuze – en de consequenties – om informatie tot core business te verheffen.

Tekst: Arjen van der Sar Fotografie: Ricoh



Ricoh heeft tijdens de recessie niet stil gezeten. Het lijkt erop dat de ontwikkeling van de organisatie in de afgelopen twee jaar sneller is gegaan dan ooit. Na de introductie en verdere doorontwikkeling van MPS (Managed Print Services), koos Ricoh ervoor om waarde toe te voegen op een hoger plan. Managed Document Services (zie ook artikel op pagina 52) maakt het organisaties mogelijk

de volledige informatielogistiek te outsourcen. Informatie in handen geven van de informatiespecialist Ricoh is een idee dat nu echt van de grond komt. Nog een bewuste keuze: IT services leveren met eigen, regionale dienstverleners, onze ‘Ricoh Document Centers’. En tenslotte: de keuze voor een verticale marktstrategie, waarbij Ricoh gespecialiseerde informatie-oplossingen biedt in Onder-

wijs, Gezondheidszorg, Overheid en Banken & Verzekeraars. Carol Dona noemt de ontwikkelingen “logische stappen vanuit onze bestaande ideeën op het terrein van printing en document management”. “Als je goed analyseert waar organisaties werkelijk behoefte aan hebben, dan is de keuze zelf een abc’tje. Je moet het natuurlijk nog wel doen,

February 3, 2011

“We kiezen ervoor om in bepaalde markten onbetwist de beste te zijn”

je keuzes doorzetten, je beloften waarmaken en de benefits in de praktijk realiseren.”

24


Kiezen voor specialisatie Carol Dona haalt een belangrijk moment terug, een eye-opener van enkele jaren geleden. “We zijn eens gaan onderzoeken wat we per klant aan waarde toevoegen. Daaruit hebben we destijds geleerd dat Ricoh niet alleen generieke oplossingen – hoe belangrijk ook – moet bieden. Op basis daarvan hebben we ervoor gekozen om in bepaalde markten onbetwist de beste te willen zijn.” “Dat heeft ons gebracht tot de keuze om divisies op te richten voor bijvoorbeeld de gezondheidszorg en het onderwijs, de banken en verzekeraars en de overheid. Daarnaast hebben we kennis gebundeld per cluster, zoals voor transport, het notariaat en de advocatuur. Specifieke omgevingen die zeer informatie-intensief zijn. Met zeer specifieke aandachtspunten als het gaat om informatie; transparantie, controle, governance en sustainability, soms ook corporate social responsibility, CSR. Als we de klanten op die terreinen kunnen helpen, spelen we blijvend een rol van betekenis in hun markten.” Ricoh kon de specialisatie ook daadwerkelijk van waarde laten zijn. “We hebben immers de expertise in huis, doordat we de laatste jaren specialisten hebben geïntegreerd in onze organisatie. Rex-Rotary voor het onderwijs en Farrington voor de zorg. De klanten hebben het vertrouwen in die kennis,

in combinatie met de slagkracht van het grote Ricoh. Zo komen we in gesprek over de echte hersenkrakers in de sectoren, zoals het leerlingvolgsysteem in het onderwijs. En het patiëntendossier in de gezondheidszorg. Van het één komt het ander. Waarom zou een patiënt niet thuis, achter de pc, een afspraak kunnen maken bij de oogarts, compleet met bevestigingen per e-mail en SMS-bericht, de laatste om één uur voor de afspraak. Met een groot ziekenhuis denken we na over een logistiek systeem voor de patiënt, die door het volgen van kleurcodes zijn weg vindt door het ziekenhuis. En over een systeem voor poli’s, waarbij de afdeling al weet dat de patiënt onderweg is op het moment dat deze bij de hoofdingang incheckt. Dat zou een mooie steun zijn bij het terugdringen van het grote aantal ‘no shows’ in ziekenhuizen, een verliespost van jewelste! Een gemiddeld ziekenhuis is daar op jaarbasis tonnen aan kwijt.” Heeft dat alles nog met documenten te maken? “Eigenlijk niet helemaal, de grenzen zijn verlegd. Je zou het ‘services around the box’ kunnen noemen, maar feitelijk gaat het om het verwerken en beschikbaar maken van informatie. Ook al komen er steeds minder printjes aan te pas.” De keuze om specialist te willen zijn, heeft bij Ricoh geleid tot de uitwerking van een verticale marktstrategie. Daartoe is ook de interne organisatie omgevormd, van een business-unitstructuur naar een procesorganisatie. “Ook iets van de laatste paar jaar. De klant komt onder strakke regie van

één persoon in contact met een breed team van specialisten. Dat past bij de ontwikkeling die we in de loop van de jaren hebben doorgemaakt: ooit waren we die leverancier van copiers en printers, nu zijn we meer een serviceintegrator, een makelaar die verschillende oplossingen (ook van partners) samenbrengt om de klant te helpen.” Kiezen voor serviceintegratie Die service integrator ontzorgt opdrachtgevers op het gebied van informatielogistiek. “Voor de komende vier, vijf jaar is dat waar onze business aan de bovenkant van de markt over gaat. Klanten willen niet alleen dat we het printen en kopieëren in hun organisatie regelen, maar ook dat we iets met de informatie gaan doen. Bijvoorbeeld niet alleen de wekelijkse stukken in een gemeentelijke omgeving op tijd printen, maar ook de inhoud digitaal distribueren naar de raadsleden. Voor een organisatie op het gebied van sportkleding gaan we weer een stukje verder. We zorgen wereldwijd voor de aanmaak en verzending van digitale facturen, op basis van data die we – volgens afspraak – uit de systemen putten. We scannen, slaan op, verrijken, sturen een workflow aan, bieden kortom een complete dienst rond informatie aan. We begonnen met printen en kopiëren en evolueerden via Managed Print Services naar Managed Document Services. Een containerbegrip voor zaken als outsourcing, document processing en meer, waarin we een ondersteunende rol spelen tot diep in

de haarvaten en de netwerken van organisaties. Het uitbesteden van informatielogistiek kon nog wel eens heel ver gaan.” Dona noemt Ricoh graag service integrator en niet system integrator zoals IBM of Atos. “Het automatiseren van complete bedrijfsprocessen is niet ons ding. Wel richten wij ons op een onderdeel daarvan, de logistiek van informatie en documenten. En als zodanig werken we graag en goed – als specialist – samen met de grote ITondernemingen. En met specialisten als Exact en Afas kunnen wij ook uitstekend samenwerken, elk zijn we een schakel in een automatiseringsketen. Ik ben er dan ook heel trots op dat de analisten van Gartner ons onlangs de erkenning hebben gegeven dat wij wereldwijd een top drie-positie innemen als internationale service integrator.” Het zijn keuzes geweest waarvoor durf nodig is. Dona voelt het vertrouwen van Ricoh in Japan. “We krijgen de vrijheid om de markt te volgen en te interpreteren en om daar passende diensten bij te ontwikkelen. Daarbij wordt meer in maanden en jaren gedacht dan in dagen.” Durf, ook aan klantzijde. “Neem een van onze MDS-klanten, een van de grootste accountant- en adviesorganisaties ter wereld. Die heeft de moed gehad om in te zien dat de consultants de motor van de organisatie zijn. Dus vroegen ze ons ervoor te zorgen dat de consultants altijd bij hun informatie kunnen, dat het verspreiden van informatie soepel en ef-


ficiënt verloopt. En dat met alle waarborgen voor vertrouwelijkheid. En wij stellen hen daarbij niet teleur, integendeel! Wij geven hun de juiste informatie, in het juiste format, op de juiste tijd, op de juiste plaats, tegen een goede prijs.” Kiezen voor het MKB Ricoh is in Nederland groot geworden dankzij het vertrouwen van een aantal grote, maar meer nog van tienduizenden kleine klanten. “Wij zijn sterk in het MKB. We zijn trots op onze MDS-activiteiten voor de grote opdrachtgevers, maar ik moet toegeven dat we te duur werden voor sommige MKB-klanten. Vechten tegen de superstores en tegen de kleine lokale dienstverleners werd steeds moeilijker. Totdat we ons realiseerden waarom juist die laatsten het zo goed doen: ze hebben de lokale binding, maken deel uit van de lokale gemeenschap en ze staan altijd klaar. Lokale MKB’ers gunnen hun business graag aan zulke partijen.” De analyse heeft inmiddels geleid tot de vorming van zestien regionale Ricoh Document Centers. “Dat loopt nu anderhalf jaar en het is een succes. De lokale roots van de ondernemers in die zaken, de service op het gebied van printers, copiers, servers en ook telecom. Het is vertrouwd en dichtbij.” Dona vertelt enthousiast over het succes van nieuwe proposities waarbij het volledige beheer van de IT van MKBbedrijven voor één bedrag per maand wordt gegarandeerd. Inclusief service, onderhoud en vernieuwing.

Breedte en diepte Keuzes voor specialisatie, voor service-integratie en voor dienstverlening aan het MKB. Ricoh blijft de gekende aanbieder voor de breedte, maar gaat door de focus nadrukkelijk ook de diepte in. “De belangrijkste keuze vind ik het doelbewust zoeken naar wat klanten in allerlei sectoren en van verschillende omvang drijft. We hebben echt pas op de plaats gemaakt om te zien waar we naar toe gingen. Dat deden we met een schuin oog naar kleine bedrijven van een man of tien, die in hun business heel succesvol zijn. Onze vraag was waar hun succes op stoelt. Het antwoord is dat ze zeer gefocust zijn op een deel van de markt. Focussen is een keuze! Zo kan een groot bedrijf lokaal succesvol opereren.” De doelen zijn helder en het vertrouwen is zoals altijd groot. Vertrouwen dat ook mag blijken uit de keuze van Ricoh om in januari 2013 te verhuizen naar een nieuw hoofdkantoor in het Bossche Paleiskwartier. Moderner, meer toegespitst op de gestelde doelen. “Je moet ook dúrven”, zegt Dona op zijn bekende, geestdriftige wijze. “We willen onze klanten de Ricoh-ervaring geven, ze alles laten zien en demonstreren. We willen slimmer werken, met de nieuwste technieken. Dat gaat straks op de nieuwe locatie, met de nieuwste faciliteiten, nog veel beter. We krijgen daar de ruimte. De ruimte om op basis van onze nieuw ingeslagen weg verder te groeien.”

25

February 3, 2011

Informatierevoluties

De

a pps-revolutie

Apps zijn in korte tijd een onmisbaar onderdeel geworden van ons dagelijkse leven. Ze maken het leven leuker, makkelijker en helpen ons te kiezen. Er is dan ook een complete apps-industrie ontstaan, en... de grenzen zijn voorlopig nog niet bereikt.

26

Tekst: Robert Heeg Fotografie: Hollandse Hoogte


Steeds vaker zie je hen. Op straat, in de trein, in de lift van een kantoorgebouw; mensen die intens, bijna geobsedeerd naar hun mobieltje of iPad staren, terwijl hun vingers achteloos over het glanzende scherm glijden. Grote kans dat zij dan met een app bezig zijn. Apps, de afkoring van applicaties, zijn aan een onstuimige opmars bezig. De aantrekkingskracht is overduidelijk: zij zijn eenvoudig te bedienen, vaak handig voor onderweg en makkelijk te downloaden door hun geringe omvang. Dat doen smartphonebezitters dan ook in groten getale. Gebruikten wij onze telefoons voorheen om te bellen en te sms’en, dankzij apps zijn het nu complete draagbare kantoren geworden, die het zakendoen tot ver voorbij de vaste werkplek mogelijk maken. Apps stellen gebruikers in staat altijd en overal te communiceren met hun social media-contacten, een tweet te versturen, fileberichten, beurskoersen of buienradar te checken, kortom: verbonden te zijn met de hele wereld, waardoor wij direct over informatie kunnen beschikken om de juiste keuzes te maken. Eigenlijk kunnen wij nu al niet meer zonder.

Apps-economie Het is snel gegaan met apps. De eerste mobiele applicaties doken op in de late jaren negentig. Ze bestonden hoofdzakelijk uit primitieve spelletjes, agenda’s en rekenmachines. WAP, GPRS en andere technologieën voor dataoverdracht brachten de appsontwikkeling rond het millennium in een stroomversnelling. Mobiele telefoons transformeerden tot smartphones; intelligente apparaten, aangedreven door miniatuurversies van de besturingsprogramma’s die wij op computers tegenkomen, zoals Windows Mobile, Android of Mac OS. Dit opende deuren voor programmatuur ontwikkeld door derden, oftewel: mobiele applicaties. En die kwamen als een lawine! Appsminnende gebruikers kunnen tegenwoordig terecht bij Apple’s App Store, dat zo’n 250.000 applicaties heeft, of Google’s Android Market, waar pakweg 85.000 apps zijn te halen. En het aanbod groeit snel; alleen al bij Apple worden er wekelijks 15.000 applicaties ter goedkeuring ingediend. Apps zijn dus big business. Het is een industrie op zich geworden. Apple-topman Steve Jobs maakte deze zomer bekend dat er inmiddels vijf miljard

applicaties waren gedownload uit de iPhone App Store. Dat leverde het bedrijf liefst $ 1,5 miljard op. Niet zo gek dat bedrijven die zich volledig toeleggen op het ontwikkelen van apps momenteel als paddenstoelen uit de grond schieten. Met slechts één of twee gedreven ontwikkelaars kan al een app worden ontwikkeld die wereldwijd honderdduizenden euro’s oplevert. Dan hebben wij het natuurlijk wel over de betaalde apps, die meestal enkele euro’s per stuk kosten. Er worden daarnaast ook heel veel gratis apps ontwikkeld; soms puur uit liefhebberij, een andere keer moeten zij zichzelf terugverdienen met een kleine reclameboodschap in de hoek van het scherm of door de gebruiker te verleiden tot een upgrade naar een niet-gratis versie. Kortom, zowel grote multinationals als kleine zelfstandigen kunnen een winstgevende app maken. Hoge prijs Apps zijn er nu al in evenveel varianten als dat er volwassen programma’s zijn voor computers. In toenemende mate vereenvoudigen zij de communicatie en openen zij nieuwe businessopportunities. Apps bieden bedrijven bijvoorbeeld een uitgelezen kans om

27

TomTom Facebook Foursquare


Nu.nl

Openingstijden

Fileapp

Hotels for iPad

9292OV

Buienradar

February 3, 2011

28

hun merk op de kaart te zetten. Brandbuilding en klantenbinding kunnen worden versterkt door een slimme inzet van Twitter-apps. In zijn laatste boek ‘Empowered’, beschrijft Forrester Research-topman Josh Bernoff (auteur van de businessbestseller ‘Groundswell’) hoe twitterende medewerkers van de retailketen Best Buy de klachten van klanten snel en efficiënt afhandelen. Bedrijven die dit niet doen, zo waarschuwt Bernoff, betalen een hoge prijs: want nu iedere consument toegang heeft tot social media-apps, is een wervelstorm van negatieve publiciteit in een mum van tijd ontketend. Dan kun je je als bedrijf maar beter snel in de conversatie mengen. Apps openen deuren naar de toekomst. Kranten en tijdschriften hebben dankzij apps weer vertrouwen in hun voortbestaan. Zij geloven in een leven na het gedrukte woord, doordat apps het mogelijk maken kranten en bladen te lezen op allerlei schermen. De Telegraaf introduceerde in augustus bijvoorbeeld zijn eerste nieuwsapplicatie voor de iPad. Uitgevers kunnen op deze toestellen zelfs extra content toevoegen in de vorm van animaties, video, en ja, commercials. Voor adverteerders zijn apps een manier om de consument altijd en overal te bereiken. Uit recent onderzoek bleek dat bijna de helft van de mobiele internetters meer dan een half uur per dag over het mobiele web surft, en ruim 40% meer dan een half uur per dag mobiele apps gebruikt. Spraakmakend Net als aan het begin van het internettijdperk, valt nu nog niet te overzien hoe applicaties de wereld zullen gaan veranderen. Er lopen tal van onderzoeken naar de invloed van apps op onze dagelijkse en zakelijke levens. Nyenrode Business Universiteit en ICTbedrijf Sogeti Nederland werken sinds kort samen aan nieuwe mobiele apps voor het bedrijfsleven. Met dit zoge-


noemde Apps in Business-project worden de impact en toepasbaarheid van mobiele oplossingen op de businessstrategie van bedrijven onderzocht. Volgens Sogeti heeft de mobiele ontwikkeling grote impact op de wijze waarop mensen communiceren en hun professionele leven inrichten. Dit biedt organisaties nieuwe mogelijkheden en uitdagingen. Door het bundelen van business- en technologiekennis moet het Apps in Business- programma organisaties de mogelijkheden en oplossingen ook echt gaan bieden. Nyenrode en Sogeti zeggen hiermee de toepassing en mogelijkheden van nieuwe en populaire mobiele IT-toepassingen in organisaties sterk te willen vergroten. Hard nodig, want al gebeurt er op het oog heel veel, de inzet van apps voor businesstoepassingen staat feitelijk nog in de kinderschoenen. Volgens onderzoeksbureau Juniper bedragen de directe en indirecte inkomsten van mobiele apps in 2014 liefst 25 miljard dollar. Eén ding is wel al zeker: apps veranderen ons leven ingrijpend. Misschien zijn zij soms zelfs iets té succesvol. De New Yorkse consultant Peter Bregman schreef in ‘Harvard Business Review’ een spraakmakend stuk over zijn iPad. Hij had het apparaat teruggebracht omdat het té goed was. Elk verloren moment bracht hij door op zijn iPad, waardoor er geen tijd over bleef om inspiratie en nieuwe ideeën op te doen. Het klopt dat wij anno 2010 door altijd en overal verbonden te zijn, nog maar zelden een paar minuten rustig kunnen mijmeren of voor ons uit turen. Sterker, door de alom tegenwoordige apps richten wij onze ogen voortdurend op meerdere schermen tegelijk en hebben wij het multitasken tot tweede natuur gemaakt. Social tv Al die handige applicaties bevinden zich al lang niet meer alleen op de smartphone. Voor Apple’s razendpopulaire iPad werden afgelopen zomer bijvoorbeeld al 8.500 apps geteld,

waarvan er op dat moment 35 miljoen waren gedownload (omgerekend: 17 apps per iPad). Zelfs de huiskamer zal niet lang meer app-vrij zijn, nu Apple, Google, Samsung en andere tech-reuzen de televisie steeds meer laten versmelten met internet. Dat maakt de weg vrij voor ‘social tv’; wij kijken straks tegelijkertijd met vrienden aan de andere kant van de wereld naar dezelfde voetbalwedstrijd, terwijl onze commentaren op het beeldscherm verschijnen. Nu al doen kijkers tijdens tv-talkshows al twitterend hun duit in het zakje. Als alle apparaten in ons huis straks met chips zijn uitgerust, zal de langverwachte communicatie tussen koelkast en magnetron eindelijk op gang komen. Dan krijgt de gebruiker bericht op een smartphone-app dat de melk thuis over datum is, zodat hij weet dat er een nieuw pak moet komen. Al enkele jaren voorspellen tech-goeroes als Bruce Sterling dat ‘internet of things’; een web van fysieke dingen die allemaal met elkaar communiceren dankzij ingebouwde chips. Zo lopen wij straks de supermarkt uit zonder naar de kassa te gaan, omdat alle producten een zgn. ‘rfid-chip’ bevatten en het boodschappenkarretje bij het verlaten van de zaak in één keer gescand wordt. Voor microbetalingen van €5 of minder hoeven wij onze smartphone slechts langs een scanner te bewegen. Handig ook voor kleine winkels, bedrijven, of particulieren die kleine geldbedragen naar elkaar willen overmaken. Creditcard-maatschappij Visa is een van de aanjagers van dit betaalsysteem en grote ketens als Burger King hebben al toegezegd te zullen meewerken. Al die oplossingen worden mogelijk gemaakt door apps die steeds slimmer, intuïtiever en vooral gebruiksvriendelijker worden, en daarmee onze levens – zowel op persoonlijk als zakelijk gebied – een stuk makkelijker gaan maken. Misschien dat er dan meer tijd over blijft om te dagdromen.


ONMISBARE APPS

Layar Layar is een jong Nederlands bedrijf dat met de eerste augmented reality-app ter wereld op een groeiend aantal smartphones staat. Augmented reality stelt gebruikers in staat een virtueel laagje over de werkelijkheid heen te leggen. Scan bijvoorbeeld met je smartphone om je heen, en een Funda-toepassing laat zien welke huizen er in de omgeving te koop staan – inclusief alle verkoopgegevens, dus één keer klikken en je hebt meteen de makelaar aan de lijn. Grote adverteerders als TNT Post, Mazda, Yellow Pages en Tempo-Team maken al gebruik van Layar.

Goggles 29

Zie je bij een vriend een mooi boek of een goede cd, dan hoef je met deze Google-app slechts de voorkant te scannen en alle productinfo verschijnt op het scherm, vaak met een link naar Amazon of een andere online-winkel. Goggles herkent ook bekende gebouwen onderweg en scant visitekaartjes om ze snel naar je adresboek te kopiëren.

Dragon Dictation Deze dictafoon-app voor de iPhone verbant het moeizame getik op het virtuele toetsenbord naar het verleden. Dragon Dictation laat gebruikers een boodschap inspreken en automatisch omzetten in bijvoorbeeld een sms-, emailof twitterbericht. De tijdwinst is enorm, al moet gezegd dat dit spraakherkenningprogramma nog verre van foutloos is.

Hot Spot Printing Maakt het mogelijk om op elk moment documenten vanaf een Blackberry uit te printen. Veilig, snel en overal waar een hot spot printer staat. De perfecte manier om overeenkomsten op een beurs snel ter ondertekening uit te printen, met een hard copy power point-presentatie op je vlucht in te checken of snel ter plaatse een toegangskaartje af te drukken. Met gps-functie die automatisch de dichtsbijzijnde hot spot printer localiseert.

February 3, 2011

Olympische Spelen Londen 2012

Olympisch Londen kiest voor groots en groen 30

31

Ze durven wel, die Britten. Wie zich de organisatie van de Olympische Spelen op de hals haalt, weet dat de wereld zeven jaar lang kritisch kijkt of deze megaklus wel geklaard gaat worden. Maar wie ook nog eens belooft dat het grootste sportevenement ter wereld een inspirerend voorbeeld zal zijn voor duurzame ontwikkeling, is wel bijzonder ambitieus. Deze keuze heeft immers vergaande consequenties.

Tekst: Willem Held Fotografie: London 2012


In alle werelddelen trainen momenteel duizenden sporters met maar één doel voor ogen: Londen 2012. Niets is belangrijker dan het vierjaarlijkse sportfestijn, niets wordt hoger aangeslagen dan Olympisch eremetaal. Wie zich alleen al kwalificeert is een grootheid, wie wint wordt minimaal een legende in eigen land. Het unieke van een Olympisch toernooi is uiteraard dat alle sporten tegelijk hun belangrijkste prijzen verdelen. Tijdens De Spelen van Londen worden 26 sporten beoefend door ruim 10.500 atleten. Een paar weken later is het de beurt aan 4200 gehandicapte sporters tijdens de Paralympische Spelen. Er zijn meer dan negen miljoen tickets

te koop en wereldwijd zullen vier miljard mensen de Spelen volgen. Bij alles wat in Londen gebeurt ter voorbereiding op de Olympische Spelen van 2012 is duurzaamheid het sleutelwoord. Tenminste, als we het organisatiecomité (LOCOG) moeten geloven. Op weg naar ‘de groenste spelen ooit’ wordt alles gedaan om duurzaamheid te bevorderen en de belasting van het milieu te minimaliseren. Hergebruik van de accommodaties ligt natuurlijk voor de hand. Maar extreme vormen van energiebesparing en het creëren van een nieuwe leefomgeving voor zeldzame diersoorten zijn op de Olympische terreinen nog niet eerder vertoond. Olympic Park, een voormalig


February 3, 2011

32

industrieterrein van 2,5 hectare in het oosten van Londen, is voor alle sportfanaten ‘the place to be’ van 27 juli tot en met 12 augustus 2012. Maar ná dit mega-evenement wordt Londen een soort paradijs op aarde nagelaten. Een gebied met accommodaties om te sporten, te wonen, te werken en te recreëren. Maar ook een gebied met riviertuinen in de beste Britse tradities. Het noordelijk deel van het park is met behulp van basisschoolleerlingen inmiddels rijkelijk voorzien van bijzondere bomen en planten. Deze flora moet de leefomgeving gaan vormen voor bijzondere soorten insecten, kikkers en vogels, zoals bijvoorbeeld de (zeldzame) ijsvogel. De duurzame ambitie van Londen 2012 beperkt zich bepaald niet tot de ambitieuze inrichting van Olympic Park. Alles wat in het kader van de Olympische Spelen wordt gebouwd, moet langs ‘de groene meetlat.’ En dus wordt er energiezuinig gebouwd, met duurzame en zo mogelijk hergebruikte materialen. Verder staat er inmiddels een energiecentrale in het centrale park die draait op biogas en windturbines. Bijzonder is het welvende dak van Velodrome waarmee regenwater wordt opgevangen om de toiletten door te spoelen en het landschap te besproeien. Ook als het gaat om transport en vervoer is Londen helemaal op de groene toer. Meer dan vijftig procent

van het benodigde materiaal wordt vervoerd over spoor of water, zo verklaart de organisatie. En tijdens het evenement zullen het openbaar vervoer, de fiets en de wandelroutes nadrukkelijk gepromoot worden. Tijdens de Olympische Spelen zullen 20.000 journalisten de vier miljard geïnteresseerde wereldburgers op de hoogte houden. Dat gebeurt vanuit de perscentra bij de sportaccommodaties, maar vooral ook vanuit het MPC (Main Press Centre) en het IBC (International Broadcast Centre). Beide gebouwen moeten niet alleen tijdens de Spelen, maar ook daarna dienst doen als ultramoderne kantoren waar efficiënt en milieuvriendelijk wordt gewerkt. Dit bijvoorbeeld door zo weinig mogelijk te printen en zo veel mogelijk informatie via digitale weg te verspreiden. Zo moet de hele Olympische familie met elkaar in contact staan via een hypermodern digitaal netwerk. Een team van twintig IT-ingenieurs werkt momenteel aan het masterplan voor het centrale computersysteem dat alles in goede banen zal leiden. Het team groeit stapsgewijs naar 3.500 IT’ers in de zomer van 2012. Zij gaan ervoor zorgen dat 900 grote servers, de 10.000 pc’s en de ongekende hoeveelheid beveiligingsapparatuur perfect gaan werken. Al een jaar van tevoren moet alles klaar zijn, want op iedere accommodatie zullen testwedstrijden worden

gehouden. “Als het gaat om technologie, kunnen we niets aan het toeval overlaten”, zegt Jean-Benoit Guithier van het Internationaal Olympisch Comité. “Een raketlancering kun je uitstellen, de Oympische Spelen niet.” De keuze voor kwaliteit en duurzaamheid betekent geen kostenbesparing op korte termijn, zo bleek in de afgelopen jaren. De Britse regering beweerde ooit dat de Spelen konden worden georganiseerd voor ¤ 2,7 miljard, maar inmiddels ligt er een begroting van ruim ¤ 10 miljard op tafel. ”Dat is nu al het eerste Olympische record”, werd spottend geschreven in dagblad ‘The Guardian’. “We moeten dit zien als investering en niet als kosten”, beweerde minister Tessa Jowell van Cultuur en Sport. Zij wees niet alleen op de waarde van de nieuwe gebouwen, de nieuwe infrastructuur en de nieuwe natuur, maar ook op de 50.000 nieuwe banen die dankzij de Spelen in het oosten van Londen worden gecreëerd. Als ervan wordt uitgegaan dat Londen nog heel lang kan profiteren van ‘al het moois’ dat de Olympische Spelen zal brengen, heeft deze minister natuurlijk gelijk. Hoe dan ook: de keuze voor duurzaamheid is een dappere. En als deze keuze goed uitpakt, heeft Nederland een extra argument om in 2028 zelf dit ‘sportfeestje’ te willen organiseren.

JONGE GOLFERS RICHTEN VIZIER OP RIO 2016 In 2016 zal golf weer op het Olympische programma staan. Nadat in 1904 voor de laatse keer olympische medailles zijn uitgereikt, zal de sport in 2016 een comeback maken. De wereldwijde populariteit van de golfsport is hiervan de belangrijkste reden. De kans bestaat dat in 2016, tijdens de Olympische Spelen van Rio de Janeiro, ook Nederlandse golfers op medaillejacht gaan. De voornaamste kandidaten maken nu deel uit van Golf Team Holland, een organisatie die startende golfprofessionals ondersteunt en adviseert. Ricoh is één van de partners in dit project. “Het lijkt me echt heel mooi om er in 2016 bij te zijn”, zegt Christel Boeljoen (23). “Het is een uniek evenement, waar ik absoluut deel van wil uitmaken. Ik moet dus zorgen dat ik tegen die tijd aan de kwalificatie-eisen voldoe en dat is alleen maar een goede stimulans. De keuze voor golf heb ik wellicht op iets jongere leeftijd gemaakt dan anderen, maar het was een makkelijke. Ik heb niet het gevoel dat ik er dingen door moet missen en ik doe wat ik het liefst doe en dat is golfen. Van golfers wordt gezegd dat ze rond hun dertigste op hun top zijn. Dus wat mij betreft lijkt de planning van Rio 2016 ideaal.” Teamgenoot Floris de Vries (21) is zo mogelijk nòg enthousiaster. “Die Olympische Spelen zijn echt iets voor mij. Het is een bewuste keuze, want de voorbereidingen zijn intensief. Je moet veel reizen en je bent veel alleen. Maar dat weegt niet op tegen de kans op een medaille! Meteen toen bekend werd dat golf Olympisch gaat worden, heb ik er een ambitie bij gekregen.”


Alles opzij voor Olympisch succes Trainen, trainen en nog eens trainen. Iedere spier moet sterk en soepel zijn, niets wordt aan het toeval overgelaten. Topsporters kiezen voor een Spartaans bestaan omdat zij precies weten wat zij willen: blinkend goud om hun nek tijdens de Olympische Spelen. En dat is een reëel doel, want zowel hockeyster Maartje Paumen als beachvolleyballer Reinder Nummerdor zijn niet de minsten. Wat drijft hen? En hoe maken zij hun keuzes.

33

Waarom koos je voor hockey en niet voor een andere sport? “Tot mijn veertiende combineerde ik hockey met tennis. Dat laatste ging ook best aardig, want ik stond in mijn leeftijdscategorie binnen de nationale tophonderd. Maar op een gegeven moment was het niet meer te combineren. Ik koos voor hockey omdat je dat binnen een team doet en dat is toch veel leuker dan in je eentje trainen en de wereld rond gaan.”

Je hebt op je 23ste al alles gewonnen wat er te winnen valt. Waarom ben je nog steeds zo ambitieus? “Ik heb inderdaad het geluk dat ik ben ingestroomd binnen een geweldige generatie en al veel heb kunnen winnen. Maar het zou toch raar zijn om daarom te stoppen op je 23ste. Nee, er zijn nog steeds uitdagingen genoeg. Bijvoorbeeld goud halen in Londen. Want we hebben laatst de WK-finale verloren van Argentinië en dat zit me niet lekker.”

Wat was de moeilijkste keuze uit je hockeybestaan? “In 2007 liep ik een zware knieblessure op en was ik lang uit de roulatie. Toen heb ik de keuze gemaakt om fitter te worden dan ooit tevoren en mijn leefstijl aan te passen. Dat om alles uit mijn carrière te kunnen halen.”

Je hebt misschien wel de beste strafcorner ter wereld. Komt dat door je talent of door eindeloze training? “Het is een beetje van allebei natuurlijk. Ik bleek wel aanleg te hebben voor de strafcorner, maar train ook al vanaf mijn veertiende heel specifiek. Dat betekent eindeloos veel strafcorners nemen, maar ook veel krachttraining.”

Zijn er veel dingen die je je ontzegt omdat je topsporter bent? “Natuurlijk. Ik ga minder naar feestjes dan ik zou willen, ik ga minder op stap en ik eet lang niet alles wat ik lekker vind. Maar het is niet zo erg, want ik krijg er veel voldoening als sporter voor terug.”


Je staat altijd onder grote druk, want alle ogen zijn op je gericht wanneer er een strafcorner wordt gegeven. Doe je ook aan mentale training? “In aanloop naar de Spelen van 2008

hadden we bij het Nederlands elftal wel regelmatig contact met een mentale begeleider. Soms persoonlijk en soms als groep. Maar over het algemeen ben ik daar niet zo van. Ik ben nuchter en hoef niet per se met iemand te filosoferen over druk of zoiets. Daar praat ik soms wel met teamgenoten over en dat vind ik voldoende.” Ben je een twijfelaar of een snelle beslisser? “Mmh….dat weet ik niet precies. Dat hangt af van de situatie. Maar goed, ik twijfel over het antwoord, dus ik zal wel een twijfelaar zijn.” Tenslotte even kiezen graag: 100.000 euro of Olympisch goud in Londen? “Oh, kan dat niet allebei? In het hockey is niet veel geld te verdienen, dus honderdduizend euro klinkt best goed. Maar ik kies toch voor die gouden plak. Ik weet wat het is om er zo eentje te winnen en iets mooiers bestaat er niet.”

MAARTJE PAUMEN Sport: hockey Leeftijd: 25 Geboorteplaats: Geleen Woonplaats: ’s-Hertogenbosch Club: HC Den Bosch

PALMARES 2005, 2006, 2007, 2008, 2010: landskampioen met HC Den Bosch 2005 en 2009: Europees kampioen 2006: wereldkampioen Olympisch verleden: 2008: goud in Peking

February 3, 2011

Keuzemoment

34

35

REINDER NUMMERDOR Sport: beachvolleybal Leeftijd: 34 Lengte: 194 Geboorteplaats: IJsselmuiden Woonplaats: Uithoorn

PALMARES 1997: Europees kampioen (zaalvolleybal) 2008-2010: drie maal Europees kampioen met Richard Schuil (beachvolleybal) Olympisch verleden: 2000: vijfde in Sydney (zaalvolleybal) 2004: negende in Athene (zaalvolleybal) 2008: kwartfinale in Peking (beachvolleybal)


Heb jij moeite met het maken van keuzes? Of hak je snel knopen door? “Als het om belangrijke zaken gaat, kan ik wel lang twijfelen. Dan zet ik alle voor en tegens goed op een rijtje. Maar steeds blijkt dan weer dat mijn gevoel uiteindelijk de doorslag geeft.” Wat was de moeilijkste beslissing uit je loopbaan tot nu toe? “Dat was in 1997. Toen kreeg ik als zaalvolleyballer een mooi aanbod van het grote Italiaanse Treviso. Maar omdat ik daar geen basisspeler zou zijn, heb ik heel lang lopen piekeren. Uiteindelijk heb ik mijn hart laten spreken en besloot ik om – tegen veel adviezen in – in Nederland te blijven.” Jouw vriendin Manon Flier zou ook de Spelen kunnen halen als zaalvolleybalster. Is dat een extra stimulans? “Zeker, het zou prachtig zijn wanneer we samen in Londen succesvol zouden zijn. We steunen en stimuleren elkaar daarbij. Vorige keer in Peking heeft ze het, tot haar grote teleurstelling, niet gehaald. Dat was best vervelend.”

Moest je wel eens kiezen tussen de liefde en de sport? “Nee, eigenlijk niet. Maar toen ik besloot om over te stappen van de zaal naar het strand, kwam het wel heel goed uit dat we vaker samen konden zijn.” Waarom maakte je de keuze voor het strand? “Deze tak van sport is veel vrijer dan in de zaal. Je hoeft veel minder rekening te houden met anderen en je kunt je eigen doen en laten bepalen.” Je bent niet de jongste meer. Wordt het ook moeilijk om het moment te bepalen waarop je een punt achter je loopbaan zet? “Dat zal wel lastig worden, ja. Maar zolang ik de topsport leuk vind, fit blijf en ik er een aardige boterham mee kan verdienen, ga ik door.” Je hebt al drie keer aan de Olympische Spelen meegedaan. Waarom wil je toch zo graag in Londen nóg een keer meedoen? “Ten eerste heb ik nog nooit een Olympische medaille gewonnen en dat is dus mijn grote doel. En verder is een Olympisch toernooi voor een sportman het mooiste evenement dat er bestaat.”

Heb je er geen moeite mee om steeds weer te kiezen voor het afzien in plaats van een lekker Bourgondisch leven? “Ik moet eerlijk bekennen dat ik het wel steeds moeilijker vind om me voor de trainingen op te peppen. De wedstrijden vind ik nog steeds geweldig leuk, maar voor de trainingen moet ik moeite doen om de motivatie op te brengen. Nu de Spelen dichterbij komen, lukt dat steeds beter. Ik weet weer waar ik het voor doe. Duidelijke doelen stellen is een prima methode om scherp te blijven. Zo heb ik ook samen met mijn beachvolleybalpartner Richard Schuil naar het EK van dit jaar toe geleefd. En toen we wonnen, besefte ik weer dat je voor al dat geploeter heel veel terugkrijgt.” Ten slotte nog even kiezen: Olympisch goud of 100.000 euro? “Olympisch goud natuurlijk. Als je nou een miljoen had gezegd, had ik nog even moeten nadenken. Maar die honderdduizend euro kan ik misschien ook nog wel terugverdienen met mijn status van Olympisch kampioen.”


Kiezen voor kunst De Amerikaanse beeldend kunstenaar Spencer Tunick is bekend vanwege zijn installaties met grote aantallen naakte mensen. Voor het kunstevenement Dream Amsterdam ging hij aan de slag in Amsterdam. Spencer heeft gekozen voor naakte mensen als kunstobject. Een wat vreemde keuze. Maar wellicht is de keuze om mee te werken aan een dergelijk project, en zodoende urenlang naakt te moeten wachten nog wel vreemder.

February 3, 2011

Ideas worth spreading

Barry Schwartz – ‘The paradox of choice’ Zet de tv aan en je hebt de keuze uit tientallen kanalen. Loop een supermarkt binnen en je kunt kiezen uit schappen vol met verschillende soorten chips. Volgens psycholoog Barry Schwarz zorgen al deze keuzemogelijkheden niet voor meer vrijheid, maar verlammen ze ons juist. Altijd en overal kunnen kiezen maakt ons niet gelukkiger, maar juist ontevredener.

TEDTalks zetten de wereld aan het denken Wat hebben Bill Clinton, Richard Branson, Isabel Allende, Jamie Oliver en Peter Gabriel met elkaar gemeen? Zij hielden allemaal een toespraak op één van de wereldvermaarde TEDTalks. TED is een Amerikaanse non-profitorganisatie, met één doelstelling: het verspreiden van ideeën.

36

37

Tekst: Frank van Venrooij Fotografie: TED

Sheena Iyengar – ‘The art of choosing’ Hoe gaan wij om met keuzes en wat zijn de gevoelens die wij erbij hebben? Kunnen we iets leren van de manier waarop andere culturen omgaan met kiezen? Professor of Business Sheena Iyengar deelt de baanbrekende resultaten uit haar onderzoeken. Daarbij gaat het zowel om alledaagse keuzes (suiker of melk in de koffie?) als om beslissingen die je leven bepalen.

Het idee verspreidt zich Het succes van de TEDTalks kreeg wereldwijd navolging. Sinds enkele jaren worden er ook op andere continenten TED-conferenties georganiseerd. En onder de noemer TEDx worden er in ver-

Dan Ariely – ‘Are we in control of our own decisions?’ Iedereen kent de visuele illusies die je ogen voor de gek houden waardoor twee precies dezelfde balkjes plots van een andere lengte lijken te zijn. Volgens hoogleraar in de psychologie en gedragseconomie Dan Ariely zijn er ook cognitieve illusies. Zonder dat wij het beseffen, beïnvloeden die de beslissingen die wij nemen. Ariely beschrijft op pakkende wijze de invloed die externe factoren hebben op onze keuzes.


Achttien minuten Sinds 1990 wordt er elk jaar een TED Conference gehouden in Californië. Tientallen invloedrijke personen uit de werelden van technologie, entertainment en design geven daar een prikkelende speech over de meest uiteenlopende onderwerpen. Van een technologisch snufje tot manieren om energie te besparen, van revolutionaire lesmethodes tot een nieuwe kijk op religie. In maximaal achttien minuten proberen sprekers om luisteraars te overtuigen van hun visie, te prikkelen en te inspireren. Cameraopnames van de toespraken worden online gezet, zodat goede ideeën zich over de hele wereld kunnen verspreiden. Miljoenen mensen hebben deze filmpjes inmiddels bekeken.


schillende steden onafhankelijke TED-evenementen gehouden. In 2009 werd in Amsterdam de eerste TEDx-conferentie gehouden. En op de editie van 2010 stonden onder anderen Nobelprijswinnaar Gerard ’t Hooft, Rutger Hauer en Hans Teeuwen op het podium. Kaartjes bemachtigen Een TED-event bijwonen is een eer. In de Verenigde Staten heeft een uitnodiging ongeveer dezelfde status als een kaartje voor de Oscaruitreikingen. Maar ook dit event kan niet zomaar bezocht worden. Kaarten worden slechts verstrekt aan een zorgvuldig geselecteerde groep genodigden. Op de gastenlijst staan invloedrijke

wetenschappers, politici, sleutelfiguren uit het bedrijfsleven, kunstenaars en jonge talenten. Het is de bedoeling van initiatiefnemer Jim Stoltze dat bijvoorbeeld een veelbelovende blogger politici tegen het lijf kan lopen. ‘Simulcast-locaties’ Hoewel velen van ons TEDx Amsterdam waarschijnlijk nooit zullen bezoeken, is het toch mogelijk om het evenement live te volgen. In 2009 bekeken meer dan duizend mensen de speeches vanaf zgn. simulcast-locaties. In meer dan dertig bedrijven, universiteiten en overheidsgebouwen in het land was het hele event via een livestream te volgen.

“Een uitnodiging heeft ongeveer dezelfde status als een kaartje voor de Oscaruitreikingen”

February 3, 2011

Interview Ben Verwaayen

Ben Verwaayen (CEO Alcatel-Lucent) over...

Keuzes, buikgevoel als kompas, besluiten met lef en vertrouwen op medewerker en medemens 38

39

Als er iemand knopen moet kunnen doorhakken, dan is het de CEO van vandaag. In een crisis moet er gesneden en gereorganiseerd worden. Er moeten kéuzes worden gemaakt. Keuzes die een onderneming een boost kunnen geven of de organisatie juist op achterstand kunnen zetten. Hoe pakt Ben Verwaayen, één van Nederlands bekendste bestuursvoorzitters, dat aan? Hoe maakt hij keuzes? En hoe veel lef moet een CEO hebben? “Soms vertelt je onderbuikgevoel je hoe de vork in de steel zit. Dan heb je geen cijfers nodig.”



February 3, 2011

“Medewerkerparticipatie is een manier van intelligentie verzamelen”

40

41

Tekst: Arjen van der Sar Fotografie: Hollandse Hoogte

Over kiezen. Linksaf of rechtsaf. Gas geven of remmen. “Natuurlijk maak ik voortdurend keuzes. Dat was bij ITT al zo, bij PTT, British Telecom en nu bij Alcatel-Lucent weer. Ik ben daarin niet uniek, het geldt op elk niveau in organisaties. Ik vind de belangrijkste keuze die van wel of geen prioriteit geven aan een onderwerp. Hoe vaak hoor je niet op een dag ‘ik heb geen tijd’. Dat vind ik de grootste onzin die er bestaat. Iedereen heeft namelijk dezelfde hoeveelheid tijd, 24 uur per dag. Als je tegen iemand zegt dat je geen tijd hebt, heb je eigenlijk geen príoriteit. Dat is de mooiste keuze die er is. ‘Geen tijd’ betekent: ‘sorry, maar jij bent niet belangrijk genoeg. Ik vind iets anders belangrijker.’ Terecht of onterecht. Dat geldt voor iedereen, letterlijk ‘voor de doorman tot de chairman’.” Over hoe een topman moet denken en werken. “Er heerst een soort waanidee dat je anders moet gaan denken en beslissen als je hoger in een bedrijf komt. Alsof je door je positie anders tegen de wereld en de onderneming aan moet kijken.


Maar dat is natuurlijk niet zo, je moet dezelfde persoon blijven die je al was. Wel heb ik nu bij Alcatel-Lucent meer ervaring dan toen ik in de jaren tachtig bij PTT Telecom zat. Het is de kunst om die ervaring van waarde te laten zijn, te laten meespreken als je de koers van Alcatel-Lucent probeert uit te zetten. Ik probeer die ervaring in Parijs, waar ik de meeste tijd besteed, verder uit te breiden. Ik steek veel energie – inderdaad, dat is mijn keuze – aan communicatie. Ik praat met iedereen, met mijn medewerkers, met klanten, maar ook met volledige buitenstaanders. Elektronisch en face to face, daar gaat veel tijd in zitten. Wat is er nodig, hoe het loopt en welke kant het met de organisatie op moet. Daarbij ben ik een mens van vlees en bloed, dus zelfs emoties komen er wel eens bij. Die emoties zijn heel belangrijk, waarmee ik niet wil zeggen dat ik emotionele keuzes maak. Ik geloof niet dat je goed kunt zijn in je werk als het wel en wee van de zaak en de mensen je totaal niet raakt. Ik probeer die emoties bewust te voeden door de ervaringen en verhalen van anderen binnen en buiten de organisatie. Er moet interactie zijn, de moderne CEO kan naar

mijn idee niet zonder die dagelijkse input. Uiteindelijk voegen alle ervaringen, alle indrukken en alle gevoelens zich samen tot iets dat je ‘gut feeling’ kan noemen. Het bekende buikgevoel waardoor je ook zonder rationele kijk en zonder de cijfers ook wel weet hoe de vork in de steel zit en hoe het verder moet.” Over ‘onderbuikgevoel’. Want alleen op basis van droge feiten kan je niet sturen. “Geef dat buikgevoel de ruimte bij je keuzes. Ik doe dat nadrukkelijk, een CEO kan zonder dat gevoel niet functioneren. Als je ervaring hebt, krijg je een neus voor iets. Die neus moet je gebrúiken. Als je onderbuikgevoel zegt dat iets niet goed is, dan moet je daar naar luisteren. Het is net als het kopen van een huis. Hoe weet je dat dit jouw huis is? Dat voel je. Ik ben bang dat veel mensen die een bedrijf binnenstappen of een baan aannemen, denken dat ze dat gevoel buiten moeten parkeren. Nou, echt niet!” Over lef en vertrouwen. “Ik probeer als baas van Alcatel-Lucent te vertrouwen op mijn ervaring. Het

mag niet alleen ratio zijn, het moet ratio plús worden. Ik vertrouw nadrukkelijk op mijn vermogen om inschattingen te maken. Ik denk ook dat je voor echt belangrijke beslissingen, zoals die er tussen ITT, PTT Telecom, British Telecom en Alcatel-Lucent heel wat zijn geweest, lef moet hebben. Zeker in lastig in te schatten markten, waar het kan vriezen en dooien. Maar dat is geen pleidooi voor ‘een gokje wagen’. Ik ben zelf geen techneut, maar werk al wel 35 jaar in een ‘techneutische omgeving’. En ik weet gewoon of een verhaal over technologie klopt of niet, of een marktinschatting voor technologie de juiste is. Da’s geen gokken, dat is intuïtie. Ik kan daar soms geen harde argumenten voor noemen, maar ik weet wel dat ik gelijk heb. Dat stemmetje volg ik. Doe je dat niet, dan ben je de hele dag bezig met het verzamelen van argumenten.” “Die lastige beslissingen heb ik dag in, dag uit te nemen. En bij Alcatel-Lucent zijn ze niet eenvoudiger of lastiger. Toen ik hier aantrad, was hier de heersende gedachte dat de onderneming weg moest uit de mobiele markt, omdat de organisatie daar volstrekt onder


de maat had gepresteerd. Dat leek in eerste instantie ook een juiste stap. Maar de markt voelde anders aan, dat woord gebruik ik bewust. Mensen gingen veel meer met video en beeld communiceren dan met gesproken woord. We hebben vervolgens honderd procent ingezet op de volgende generatie technologie, LTE. En nu zijn we marktleider. Een gokje? Ik wist dat het zo zou gaan. Ik wist het niet feitelijk, maar ik voelde het aan.” Over keuzes in de crisis “We hebben drie crises voor de prijs van één gekregen. Een financiële crisis, een klimaatcrisis en een leiderschapscrisis. De mensen geloven hun bazen, de opinieleiders, politieke leiders, businessleiders en journalisten niet meer. Ze dachten dat hun spaarcentjes en hun pensioen veilig waren. Ons kan niets gebeuren, maar dat klopte dus niet. Alle zekerheden zijn ter discussie gesteld. Een handelaar in tweedehands auto’s stijgt zo relatief gezien in aanzien, want anderen zijn geduikeld op de betrouwbaarheidsladder. Het kwalijke hieraan? Zonder gedelegeerd vertrouwen bouw je geen samenleving.

Al die leiders moeten hard aan de bak om het vertrouwen terug te verdienen. Door ervoor te zorgen dat er weer banen komen en dat er weer toekomst is. Dat de kans op een baan toeneemt als mensen moeite doen om een opleiding te volgen. De leiders in Nederland moeten laten zien dat het de moeite waard is om in jezelf te investeren. Er zijn lastige keuzes te maken in de samenleving. Bijvoorbeeld: waar bezuinigen wij op? En wat gaan we juist belangrijk maken? Het zijn keuzes die op de lange termijn doorwerken.” Over doorduwen of democratie bij keuzeprocessen. “Leiders moeten keuzes durven maken. Maar niet volledig op eigen houtje, in dat opzicht zijn het andere tijden dan aan het begin van mijn loopbaan, in de jaren zeventig. Ik heb geleerd om bewust en actief naar de mening van medewerkers op lagere niveaus te vragen. In de jaren negentig is het vragen naar feedback in alle grote organisaties belangrijker geworden, anno 2010 is interactie een basisbehoefte, voor mij tenminste wel. Al mag het doorhakken van knopen in organisaties ook geen

February 3, 2011

42

kwestie van consensus worden. Democratisch beslissen betekent dat de meerderheid beslist. Dat is goed voor een land, maar niet altijd goed voor bedrijven. En eindeloos doorkletsen werkt ook niet, dat gaat ten koste van de slagvaardigheid. Omdat ik die interactie ook bij Alcatel-Lucent broodnodig vind, werken wij binnen de onderneming veel met virtuele netwerken. Op ons platform ‘Engage’ – betrokkenheid – kan iedereen met elke collega of baas in discussie. Informatie delen, iedereen kan het. Twee keer in de week schrijf ik zelf over een probleem, een opvatting of over iets dat ik heb meegemaakt en hoe we dat kunnen aanpakken. Ik laat het balletje rollen en wat er uit komt, heb ik niet in de hand. Ik denk dat dat heel goed past in deze tijd: ideeën genereren uit je organisatie door bewust de interactie aan te gaan. Het is geen democratie, maar wel een manier om iedereen bij discussies te betrekken. We hebben behoefte aan snelheid en besluitvaardigheid, maar ook aan het naar boven trekken van zo veel mogelijk intelligentie uit de organisatie. Dat kan niet alleen naar boven komen uit de oude hiërarchische structuren! De nieuwe aanpak zorgt ervoor dat medewerkers beter geïnformeerd zijn en dat zij zich gehoord en gemotiveerd voelen. Dat geeft naar mijn gevoel een meer afgewogen besluitvorming. De consequentie van deze manier van intelligentie verzamelen is dat het management kwetsbaarder wordt, want het maakt intern transparant. Iedereen kan meekijken en zien of er iets met de ideeën gebeurt. En je moet consistent zijn, je kunt niet opeens op een dag zeggen dat je de ideeën even niet nodig hebt. Ik geloof sterk in deze aanpak. Het piramidevormige business model door meneer Taylor bedacht in 1890, toen de lopende band nog iets nieuws was, heeft z’n beste tijd gehad. We hebben nu behoefte aan een model dat mensen en bedrijven veel doelgerichter laat samenwerken. Een team vormen, doelen bereiken. Makkelijk gezegd, moeilijk gedaan. Veel bazen vinden het vervelend en ook eng. Alsof je hun speeltje en hun maatschappelijke status afneemt.” Over wat leiders meer zouden moeten doen: vragen stellen. “Ik sta op het standpunt: goede leiders stellen vragen, managers leggen vooral uit. Wil je als CEO dat je mensen intelligentie en ideeën toevoegen aan een probleem in de organisatie, dan moet


je veel vraagtekens zetten. Ik heb daar bij Alcatel-Lucent, maar ook eerder bij British Telecom, goede ervaringen mee opgedaan. Ik krijg ook vragen terug. Ik probeer dan niet zelf het antwoord geven, want er zijn vaak talloze goede antwoorden. Accepteer desnoods dat het antwoord mettertijd in de organisatie zal ontstaan. Dan kunnen er leuke dingen gebeuren.” Over de BV Nederland en over de keuzes van een nieuwe regering. “Ik vind dat de overheid in Nederland vooral voorwaarden en faciliteiten moet scheppen voor mensen en organisaties om actief te zijn en succes te hebben. De overheid zorgt dat we ons veilig kunnen voelen, dat we een opleiding kunnen krijgen, dat er een rechtsbestel is, dat we ons kunnen ontwikkelen en dat er toegang is tot gezondheidszorg. De overheid moet verder bezig zijn met de vraag waar het naar toe moet met het land, dat maar twee sterkten kent: onze ligging en onze kennis. Verder hebben we in Nederland niets. Omdat we aan de ligging niets kunnen verbeteren, stel ik voor dat we de kennis en de creativiteit in de watten leggen, te prikkelen en te bevorderen. Daar moeten we alles aan doen! De mensen die daarvoor nodig zijn, moeten we vanuit alle uithoeken van het land bij elkaar zetten. Dan ontwikkelen we ook een richting voor ons land en het gevoel dat we de goede kant op gaan. In die sfeer gedijen mensen het beste, als er vertrouwen is dat we een goede richting hebben gekozen. Uit onzekerheid ontstaat defensief gedrag, mensen zonderen zich af, werken niet meer samen. Onze regering moet dus niet alleen de keuze maken voor de stip op de horizon waarop we ons richten, maar zeker ook de keuze maken voor een goede toon. Dat kan het vliegwiel voor herstel worden. Als liberaal zie ik keuzevrijheid als de vrijheid om iets van het leven te maken, om vooruitgang te zoeken. Dat past ons allemaal. Ik geef toe, als je het goed hebt, is het makkelijker om keuzes te maken. Aan de rand van de samenleving heb je minder keuzes. Ook daar kan de overheid een rol spelen, door te zorgen dat die keuzemogelijkheden er wél komen. Maar uiteindelijk gaat het erom wat mensen met die kansen doen. Dat is de beste vorm van emancipatie die je de samenleving kunt geven en de beste manier om de uitdagingen aan te gaan.”

Keuzemoment

“Goede leiders stellen vragen, managers leggen vooral uit” 43

BEN VERWAAYEN Bernardus Johannes Maria (Ben) Verwaayen (1952) is CEO van het Frans-Amerikaanse netwerkbedrijf Alcatel-Lucent (80.000 werknemers). Hij studeerde rechten en internationale politiek aan de Rijksuniversiteit Utrecht. In 1975 was hij pr-manager bij ITT Europe, waar hij in 1983 werd benoemd tot executive vicepresident en directeur operationele zaken. In 1988 stapte hij over naar het toenmalige PTT Telecom, waar hij president en managing director was. In 1997 werd hij tweede man van Lucent Technologies in de VS en vervolgens in 2002 CEO van wat tegenwoordig British Telecom heet. In september 2008 maakte hij de overstap naar Alcatel-Lucent. Hij zat daarnaast lang in het hoofdbestuur van de VVD, was in 2006 één van de auteurs van het verkiezingsprogramma en heeft nog steeds veel invloed. Verwaayen geldt als één van de ‘coaches’ van Mark Rutte. Verwaayen zit tevens in het bestuur van het World Economic Forum, waarin wereldleiders uit politiek- en zakenleven van gedachten wisselen (Davos) over mondiale vraagstukken

Kiezen en wonen Wie heden ten dagen een huis zoekt, heeft genoeg om uit te kiezen. Het aantal beschikbare koopwoningen is gigantisch, maar het aanbod wordt door de welbekende huizen-zoek-sites overzichtelijk aan ons gepresenteerd. Zo kun je al woonwensen op de site kenbaar maken, waarna de automatische selectie het kiezen makkelijker maakt. En zie je onderweg een leuke straat, kun je met behulp van een handige app kijken wat er zoals te koop staat. De woningen op deze pagina zullen wellicht niet in de zoekresultaten voorkomen.


February 3, 2011

Lifehacking

“Lifehacking maakt je bewust dat je kunt kíezen” Alles wat je werk en je privé plezieriger en vlotter laat verlopen, valt tegenwoordig onder de definitie van lifehacking. Martijn Aslander pakte de trend enkele jaren geleden op, lanceerde lifehacking.nl en behoort intussen tot de meest gevraagde sprekers in het circuit. “Je zou mij chief marketing van lifehacking of zoiets kunnen noemen. Ik ben de evangelist, ik draag het uit”, zegt Aslander.

44


45


February 3, 2011

EASYCRATIE Martijn Aslander noemt zichzelf deskundige op het gebied van de netwerken informatiesamenleving. Een professionele lifehacker die het gedachtegoed uitbreidde tot lifehacking.nl, de Lifehacking Academy en ook ecohacking.nl, een open platform waar het accent ligt op vooral praktische duurzaamheidstips en -ideeën. Het concept van lifehacking heeft Martijn Aslander inmiddels doorgetrokken naar organisaties. In zijn nieuwe boek ‘Easycratie, de toekomst van werken en organiseren’ legt hij uit hoe in grote, logge organisaties vaak een verstikkende bureaucratie heerst, die het onmogelijk maakt om belangrijke vraagstukken op te lossen. “Er zijn genoeg mensen die de oplossingen al hebben, maar door regels, hiërarchieën én door een gebrek aan samenwerking wordt de uitvoering vaak onnodig belemmerd. Easycratie is een nieuwe manier van werken, organiseren én samenwerken die dwars door bestaande organisatiestructuren heen gaat. Samen met andere gepassioneerde professionals leer je het verschil te maken, ongeacht je plaats in de ouderwetse hiërarchie.” Want, zo stelt de promotietekst van de uitgever over het

boek: “Je hoeft niet eerst CEO of manager te worden om het bedrijf of de afdeling te verbeteren. Stel het doel centraal en niet de ‘regeltjes om de regeltjes’. Wacht niet op de volgende verkiezingen of op de volgende directievergadering, maar kom nu in actie.” Makkelijker gezegd dan gedaan, zou je zeggen. Maar Martijn Aslander volhardt: “Het is lastig om grote, logge organisaties om te vormen, maar daar gaat het ook niet om. Mij gaat het om de positieve kracht die vrijkomt als zo’n organisatie mensen hun gang laat gaan. Voor mijn part door een aparte club op te richten buiten de organisatie: een ‘special projects’ club die als een soort speeltuin voor ideeën dient. Creëer ruimte en mensen gaan groeien! ‘See what happens’, dat gebeurt te weinig. Dat is beter dan de veilige weg te kiezen, want die brengt geen vernieuwing. De maatschappij met al z’n uitdagingen vraagt om zo’n manier van organiseren. Zorg, duurzaamheid, onderwijs, we hebben genoeg uitdagingen. De nieuwe ideeën die nodig zijn om die op te lossen, kunnen niet landen omdat bureaucratische organisaties volledig zijn dichtgetimmerd.”

46

Tekst: Arjen van der Sar Fotografie: Hollandse Hoogte Illustratie: Rhonald Blommestijn


Lifehacking, dat is handiger werken, slimmer je leven inrichten. Gebruik maken van sluipweggetjes in software en op het internet, van geniale gratis diensten en apps en van nuttige gadgets. De term komt van de Britse technologiejournalist Danny O’Brien. Hij werd tot de taalkundige vondst ‘life hack’ geïnspireerd door een groep zeer productieve programmeurs die creatief bedachte scripts gebruikten, ‘slimmigheidjes’ om hun werk gedaan te krijgen. Sindsdien is lifehacking een term die al snel aan alles wordt gekoppeld wat op enigszins oorspronkelijke wijze ons leven efficiënter en effectiever maakt, ons helpt kiezen. Dat lifehacking ook in Nederland zo’n vlucht heeft genomen, komt ook door de bevlogenheid van Martijn Aslander. Lifehacking.nl is een site over ‘slimmer werken en slimmer leven’ die inmiddels gevuld is met honderden tips & tricks. Zeventig auteurs houden lifehacking.nl

scherp en fris, met onder andere de rubrieken algemeen, kantoor, persoonlijke ontwikkeling, thuis en spullen. Een mix van nieuw gereedschap en boerenslimheden voor het opsporen, organiseren, kiezen, filteren en delen van informatie. Dat is in Neerlands congres- en seminarland op dit moment hot stuff, zo merken wij als wij Aslander in zijn tegenwoordige natuurlijke habitat opzoeken: een podium in een volle zaal in Amersfoort, bij een van de 160 spreekbeurten die hij per jaar houdt. Zijn publiek van vandaag werkt vooral bij overheden. Door zijn ongeschoren hoofd en de informele kleding dissoneert de spreker op het eerste gezicht nogal met zijn toehoorders. Desalniettemin heerst er stilte en ontzag in de zaal. Ademloos wordt geluisterd naar de man die geen opleiding afmaakte en nog nooit een baan had en eerder informatiedenker en -filosoof is dan consultant of adviseur.

Wat laat je de mensen eigenlijk zien? “Het is net als met e-mail: dat zijn we een keer gaan doen, niemand heeft het ons geleerd. Als je niet weet dat het anders kan, dan ga je het ook niet anders doen. Want de meeste mensen zijn gewend om alleen te denken langs formele lijnen, in hiërarchieën. Zo zijn velen gewend dat je in een bedrijf of instelling niet zomaar je eigen tooltjes mag downloaden. En vooral gewend om niet buiten de lijntjes te denken, om vragen te stellen over hoe het werken in organisaties misschien ook anders kan. Mensen zijn vergeten dat ze keuzes kunnen maken. En die keuzes zijn belangrijk, want we leven in de meest spannende tijd éver.” Spannend, in welk opzicht? “We hebben het goed, er is genoeg, ons land is relatief veilig, we kunnen ons ontplooien. Het enige wat we nodig hebben is een lijn met het web


en een apparaat. Iedereen kan daar bij, desnoods in de openbare bibliotheek. De hele wereld ligt daarmee open, potentieel. Helaas weten mensen niet hoe ermee om te gaan, hoe hun leven ermee te verrijken. Pure onwetendheid over de echte mogelijkheden die internet ons brengt. Het is er, maar we kijken eroverheen.” Wat missen we dan? “Bijvoorbeeld dat internet volop gratis oplossingen biedt voor dingen waar mensen en organisaties nu nog grif geld voor betalen. Dat zoiets als Twitter veel meer kan zijn dan een communicatie-instrument waarmee je met elkaar kunt kletsen. In werkelijkheid kun je Twitter gebruiken om ongelooflijk snel in contact te komen met miljoenen mensen over de hele wereld, als je iets relevants te melden hebt. Twitter is een ‘ambientachtig’ organisme aan het worden, waardoor de mensheid in een grote gezamenlijke cadans kan raken. Maar Twitter is geen netwerk. Het is een communicatiesysteem met een geweldig potentieel. Dat kun je inzetten om vraagstukken op te lossen die de hele wereld aangaan. Voedseltekorten, watertekorten en overschotten: de kennis, de expertise is er om deze vraagstukken op te lossen. Ik vind dat het potentieel om al die kennis en mensen te verbinden onvoldoende wordt benut. De technieken zijn er.” De lifehacker als idealist? “Zo is het met lifehacking.nl in elk geval niet begonnen. Ik begreep toen ook al niets van computers en was blij met handige tips. Ik ben zulke tips gaan verzamelen op een site en had de mazzel dat anderen ook gingen ‘posten’. De zeventig betrokken auteurs verdienen de credits want zij houden de site in de lucht. Verder hebben we geen organisatie, geen kantoor, formeel bestaan we niet eens! Als je in klassieke termen spreekt, zou je mij chief marketing van lifehacking of zoiets kunnen noemen. Ik ben de evangelist, ik draag het uit. Maar ik heb geen discipelen, ben geen goeroe met volgelingen of zo. Ik zie wel dat mijn voortdurend zoeken naar mogelijkheden, voor anderen een eye-opener kan zijn.”

“Het begint met filteren, met vragen stellen” Je lijkt verbaasd? “In zekere zin wel. Ik kan toevallig heel goed praten over de gedachte achter lifehacking. Aan het begin van zo’n spreekbeurt vraag ik soms waarom de mensen zijn gekomen. Wie is hier vrijwillig en waar hoop je op? Dan blijkt dat ze inspiratie zoeken. Blijkbaar hebben ze die vonk nodig om over de muren van hun leven en hun afdeling te kijken. Om het leven te versimpelen. Een bepaalde manier van denken en benaderen.” Waar doe je het voor? “Ik vind het leuk om mezelf te ontwikkelen en dingen te leren. Om een bijdrage te leveren aan andermans leven, aan organisaties. Blijkbaar verzin ik telkens dingen die voor anderen iets toevoegen. Noem het lifehacken, ik noem mijzelf ook wel eens een ‘connector’, hoewel ik het liever omschrijf als ‘het verbinden van mensen, informatie en ideeën’. Soms heb ik nieuwe woorden nodig om te duiden wat ik bedoel. Als ik het woord ‘netwerken’ gebruik, dan valt dat meteen weer in een ouderwets bakje, waarbij mensen de verkeerde associaties hebben.” Nieuwe woorden voor een nieuwe werkelijkheid? “Als iemand in z’n eentje een hunebed wil bouwen, dan is dat onmogelijk. Met acht man wil de grote steen misschien wel in beweging komen. Maar met tienduizend man lukt dat zeker. Fictie wordt realiteit, omdat één mens in staat was een krachtig beeld en doel te schetsen dat anderen in beweging brengt. Die mensen gingen in dat beeld geloven. Zo zie ik mezelf: ik creëer een nieuwe werkelijkheid. Daarbij benader ik de zaken anders dan anders. Hoe? ‘No fear’. Ik ben bevlogen als het gaat om dingen die iedereen kan. Wat ik doorgeef, is kennis waarmee anderen de informatie in hun bestaan beter kunnen filteren en toepassen. Waardoor ze beter samenwerken

met anderen. Mogelijkheden die ze gisteren niet hadden, of beter gezegd: die ze gisteren niet kenden.” Waardoor ze beter kunnen kiezen. “Waardoor ze vooral de enorme mogelijkheden beter herkennen. Dat is een leerproces. Ik krijg veel mailtjes van mensen dat ze hun werk en leven na mijn speech anders zijn gaan bekijken. Lifehacking maakt je ervan bewust dat je kunt kíezen. Bij de bijeenkomst van vandaag was een stand waar een bedrijf promotie maakte voor back-uppen van informatie, tegen lage kosten. Ik denk dan meteen: ben je gek, op internet zijn allerlei partijen te vinden die het voor niks doen! Zo ben ik de hele dag bezig. Hé, dat kan handiger, dat kan simpeler en zelfs goedkoper. Ik word daar wel eens gek van en mijn omgeving ook. Vroeger al, ik was altijd die eigenwijze jongen die altijd betere en slimmere manieren vond. Toegegeven, het werkte niet altijd. En niet elk handigheidje is automatisch een verbetering. Maar de intentie om het leven met sites, URL’s en ideeën handiger, eenvoudiger en daardoor beter te maken, die is er altijd geweest. En ik deel die kennis graag met anderen.” Het congrescentrum is inmiddels helemaal leeggestroomd. Martijn Aslander steekt af en toe de hand op als toehoorders die onderweg naar het NS-station zijn hem op ons terras herkennen. Sommigen roepen hem “bedankt”, of “heel inspirerend” toe. De spreker glimlacht beleefd en mompelt iets als “bedankt voor het luisteren”.

47

Benieuwd wat ze morgen met je eye-openers gaan doen? “Mijn verhaal gaat over mogelijkheden. Pak maar wat je nodig hebt en manifesteer je. Het begint met leren filteren, met vragen stellen. En dan komen de ideeën vanzelf.”

February 3, 2011

Innovations

Lifestyle Consultant Welke schoenen draag ik? In welk hotel overnacht ik? Welke designbank past bij mijn interieur. Gasten van Hotel Maxclusive hoeven niet meer zelf te kiezen. Op basis van een persoonlijk gesprek, krijgen ze dagelijks passende producten en services voorgeschoteld op je eigen ‘suite’ binnen de site. Te gast zijn is overigens slechts voor een selecte groep mensen weggelegd. Zonder uitnodiging blijven de digitale deuren gesloten. www.hotelmaxclusive.com

Augmented Reality

Ratings

Als je iets virtueel kunt uitproberen, maakt dat de keuze makkelijker. Augmented Reality maakt het mogelijk om middels een webcam bijvoorbeeld kleding of brillen te passen. Ook horlogemerk Tissot is meegegaan in deze ontwikkeling. Via de camera word je opgenomen en kun je de Tissot horloges om je eigen pols projecteren. Je kunt verschillende modellen en polsbandjes proberen.

De waarde die een ander aan een bepaald product toekent, weegt mee in onze keuzen. Ratingsystemen zijn er dan ook in overvloed; de michelinsterren en het parkerpuntensysteem zijn bekende voorbeelden. Tegenwoordig kan iedereen online van alles ‘raten’. Een recept, een nieuwsbericht, een foto, noem maar op. De recensiekoning (www.recensiekoning.nl) gaat nog een stapje verder. Op deze site staan recensies van de meest uiteenlopende, bizarre onderwerpen. Bijvoorbeeld: bonbondoosjes, de iphone autocorrectie of de bierfiets. En zelfs deze recensies kun je dan als bezoeker dan weer raten.

48

Kleurcodes

49

Laat het lot beslissen

Kleuren kunnen je keuze beïnvloeden. Met name in marketing- en reclameland wordt hier zorgvuldig gebruik van gemaakt. Zo krijgt de verpakking van een lightproduct vaak een blauwe tint mee. Blauw staat immers voor ‘zuiver’, ‘fris’ en ‘betrouwbaar’. Deze associatie ligt voor de hand. Maar wist je ook dat consumenten een zoetere smaak aan sinaasappelsap toeschrijven als de verpakking wat donkerder is? Meer van dit soort leuke feitjes staan op www.marketingkleuren.nl.

Met deze manchetknopen is hulp bij het kiezen altijd nabij.

Beslisvis Zoals Octopus Paul de hele wereld door het bloedstollende WK loodste, helpt de beslisvis ons met de meer dagelijkse kwesties en simpele ja/nee antwoorden.



February 3, 2011

Interview Jonnie & Thérèse Boer

Boer met vrouw Dit paar behoort al jaren tot de crème-de-la-crème van de vaderlandse haute cuisine en voor De Librije geldt een wachtlijst van een jaar. DOC’s vroeg het gastronomische koppel Jonnie en Thérèse Boer naar de talloze keuzes die zij in hun beroeps-leven maakten en hoe die keuzes voor hen hebben uitgepakt.

50

51

Tekst: Mike Raanhuis Fotografie: Wim van Eesbeek

Een halfjaar nadat jullie De Librije hadden overgenomen, kon de eerste Michelin-ster aan de muur. De gedroomde start van het Librije-imperium? Jonnie: “Dat wás een droomstart. Natuurlijk. Het is ongelooflijk mooi om met een ster te beginnen aan je zelfstandige carrière. Maar een imperium? Hmmm, dat doet me wel heel erg aan ‘Dallas’ denken. Bovendien, in dat soort termen denken we niet. Thérèse rijdt gewoon in een Mini Cooper en we wonen hier boven de zaak.” Waar komt dat succes vandaan dan: ondernemersdrift, bewijsdrang, passie? Thérèse: “Passie heb je in je. Bij ons komt het van nature, van binnenuit. Kennis niet, dat moet je leren en opdoen in de loop der jaren. We hebben hier een grandioze ploeg aan het werk en passie en kennis zijn dan ook ruimschoots en bij iedereen aanwezig. We hebben dus een winning team. Zonder zo’n team red je het niet op dit niveau.”



Waarom kiezen jullie voor dit topniveau? Jonnie: “Het was geen kwestie van kiezen bij ons; werken op een hoog niveau, een zo goed mogelijke kok en gastvrouw zijn, zit ons in het bloed. Het is feitelijk onze tweede natuur. We willen de beste zijn. En dat gaat verder dan alleen mooie gerechten voorschotelen. Koken en ondernemen op dit niveau is een kwestie van verdienen en investeren. Doordat we geld verdienen kan ik bijvoorbeeld zelf een glas ontwerpen en door een glasblazer laten maken. Je kunt je gasten dus veel meer geven. Nu kan ik me een keukenmachine veroorloven waardoor ik mijn vak nog beter kan uitoefenen. Ik wil altijd vooruit en we hebben beiden de ambitie om verder te groeien. Persoonlijk merk ik dat ik almaar beter word op het bord. Daarnaast word ik steeds zuiverder in mijn hoofd en heb ik minder poespas nodig om te scoren. Nog iedere dag leer ik bij.” De culinaire en zakelijke voorspoed van De Librije kent amper grenzen, wat deed jullie besluiten

om er en passant een hotel bij te beginnen? Thérèse: “Simpel gesteld: we waren toe aan iets nieuws. Onze ideeën moesten omgezet worden in daden. Zo voelde dat echt bij ons allebei. Maar goed, je spreekt over flinke bedragen en zo’n stap is doodeng. Toen we De Librije in 1993 kochten, was het een investering van twee ton in euro’s, maar nu praat je doodleuk over een investering van 6,5 miljoen euro. En negen jaar geleden, toen we De Librije verbouwden en uitbreidden, hebben we ook al 1,4 miljoen in de zaak gestoken.” Jonnie: “Bovendien, zodra je een ster verliest kan het keihard bergafwaarts gaan met je zaak. En dus leek het ons wijsheid om in nieuwe activiteiten te investeren, zoals de cateringtak, de eigen winkel met streekproducten, de verkoop via de Bijenkorf en dus ook het hotel nabij De Librije. Onze klanten komen van heinde en verre om in De Librije te eten en overnachten in een aan het restaurant gelieerd hotel is dan een logische en mooie optie.”

February 3, 2011

De keuzes van Jonnie en Thérèse Boer Vlees of vis? Beiden: “Vis.” Voor- of nagerecht? Beiden: “Voorgerecht.” Hotel of restaurant? Beiden: “Restaurant.” Werk of privé? Thérèse: “Die is gemeen, maar dan zeggen we allebei wat anders.”

52

En dus kozen jullie ervoor om van De Librije een breed en krachtig merk te maken? Jonnie: “Dat klopt. Het ging niet vanzelf, maar nog iedere dag sta ik versteld dat het in deze tijd van recessie zo goed met de verschillende bedrijven gaat. Bij ons zit de agenda voor een heel jaar bomvol, terwijl we zien dat de collega’s het vrij moeilijk hebben. Het is zelfs zo luxe, dat we over een gastenlijst beschikken met mensen die we bij late annuleringen kunnen bellen en dan komen ze.” Thérèse: “Begrijp wel, onze klanten zijn echt geen mensen die alleen maar in dikke auto’s rijden en villa’s bewonen. Het zijn voornamelijk mensen die eens in de zoveel tijd willen genieten en verwend willen worden. Ik zal nooit vergeten dat er ooit een AH-tas tevoorschijn kwam met daarin een gigantisch spaarvarken dat op tafel aan stukken werd geslagen. Geweldig toch? En toen maar hopen dat ze genoeg hadden, haha.” Jonnie, aanvullend: “Nou, het resterende bedrag hadden ze van mij gekregen. Dat soort acties kan ik wel waarderen.” No nonsens. Is dat typisch Jonnie? Jonnie: “In zekere zin wel ja. Privé geniet ik graag van de mooie en goede dingen in het leven. Vakmatig sta ik zeker met beide benen in de spreekwoordelijke klei, gewoon omdat ik vind dat niets overdone moet zijn. Overdreven gedoe, daar ben ik wars van. Mensen gewoon behandelen, daar gaat het om. Dat maakt ons vak ook kapot hè. Kijk, ons vak is lang in de ban geweest van de klassieke Franse keuken. Legde Henk Savelberg het worteltje links, dan legde heel Nederland het worteltje links. Ik heb dat gewoon niet. Er is wel respect voor die keuken, maar dat wil niet zeggen dat alles poeha moet zijn.”


Sparen of uitgeven? Beiden: “Uitgeven.” Kok of kunstenaar? Beiden: “Kok.” Collega of concurrent? In koor: “Collega!”

Jij verzet(te) je ertegen? Jonnie: “Daar waar het kon, ja. Je mag best weten dat ik heel blij was dat Michelin ooit het roer omgooide en dat ze een restaurantje als De Librije toen was, bekroonde. En dat met een heel informeel karakter, slechts twee bestekjes, krakende stoeltjes en gaten in het tafellinnen – ja echt, het was te troosteloos voor woorden. Dat we met zo’n restaurant een ster konden krijgen, dat betekende wel wat. Maar goed: er was balans en dat werd gezien. Een restaurant als La Rive (restaurant van het Amstel Hotel, red.) is mijn stijl niet. Hoewel ik het wel groots vind. Je moet een zaak met zoveel allure niet verwarren met een zaakje als dit. Ik zie het zo; in een Bentley kun je snel en lekker rijden, maar in een mooie Volkswagen kun je dat ook. Snap je wat ik bedoel?” Dat neemt niet weg dat jullie je ziel en zaligheid geven voor dit ‘zaakje’... Thérèse: “O ja, zeker. De Librije is onze lust en ons leven. Maar de broodnodige momenten van ontspanning zijn er evengoed. We doen dit nu samen twintig jaar en vroeger maakten we dagen van 8 uur ’s ochtends tot 4 uur ’s nachts. Maar dat trek je niet lang. Je pleegt roofbouw op jezelf. Nu hebben we geijkte rustpunten op de dag. Ook voor de kinderen. Dan gaat de knop om en zijn we in een andere wereld. Eentje waar heel even geen gasten en personeelsleden zijn. Dat is goed. Vroeger aten we op de zaak en deden we alles met het personeel. We slapen nog steeds maar vijf uur per nacht, maar het is overdag anders geregeld.” Jonnie: “Aan de andere kant moet je er gewoon schijt aan hebben. We zijn wel het sprekende voorbeeld voor veel anderen. Zeker bij horecamensen aan

Die termen hoor ik telkens weer. Is dát dan niet de kern van culinair genieten? Thérèse: “Kijk, simpel is het natuurlijk niet wat Jonnie doet, maar het zijn mooie, simpele smaken van eerlijke producten. Daar begint het mee. Niet te veel toestanden op je bord. Geen dertig, maar vijf à zes smaken. Dat is wat de mensen zo in Jonnies gerechten waarderen.” Leg eens uit waarom jullie gekozen hebben voor een combinatie tussen het huwelijk en een zakelijke relatie? Thérèse: “Dat was niet echt een keuze, om eerlijk te zijn. Het is meer vanzelf zo gelopen. We hebben elkaar leren kennen toen Jonnie 23 was en ik 17. We kwamen erachter dat we beiden in het vak zaten en toen is van het één het ander gekomen. We bleken elkaar erg leuk te vinden en ook vakmatig dachten we hetzelfde over veel zaken. Jonnie werkte al als chef bij De Librije, ik zat op de hotelschool en kwam er wat bijwerken. De toenmalige eigenaar bood ons de kans om tijdens het reces, het restaurant drie weken zelfstandig te draaien. Vanaf dat moment konden we allebei nergens anders meer aan denken en hebben we De Librije in 1993 overgenomen.”

de top wordt er vaak gezegd: we willen geen kinderen omdat het niet samengaat. Gelul, wij laten iedere dag zien dat het gewoon kan.” Je werkt graag met regionale producten, waar is die keuze op gebaseerd? Jonnie: “In het begin was ik dol op specifiek lamsvlees uit de Cognac, maar dat was onbetaalbaar voor ons. Dus ging ik op zoek naar gelijkwaardig lam uit de omgeving. En wat denk je, ik vond nog veel smaakvoller lamsvlees in de buurt! En neem nu onze zuivel, afkomstig uit Raalte, van Mieny Tuten. Met haar werk ik al sinds 1993. Haar boter verrijkt ze met speciaal zeezout en ik laat de zuurgraad iets omhoog brengen. Dat maakt het extra bijzonder en onze gasten zijn er gek op. Moest ik vroeger zelf op pad voor mooie producten, nu komen veel leveranciers naar De Librije toe om te laten zien en proeven wat ze hebben.” Culinair recensent Johannes van Dam schreef ooit dat hij tranen in zijn ogen kreeg van een bepaalde smaakcombinatie. Ontroert eten jullie wel eens? Jonnie: “Nee, mij niet, maar jou wel. Ik heb Thérèse ooit jarenlang over een oester moeten horen.” Thérèse: “Dat is waar, die smaak was ook heel mooi. Maar daar heb ik niet om zitten huilen, hoor.” Jonnie: “We hebben hier eens een Belgische klant gehad die huilde om een gerecht. Zijn vrouw zei: ‘Jonnie, mijn man weent. Wil je even naar ‘m toe?’ Huilen, puur en alleen om de smaak. Het was iets met makreel, wortelsaus en sjalottencompote. Zó simpel, maar wel heel puur en mooi in balans.”


53

Je kunt het haast niet voorstellen, maar zijn er wensdromen voor de toekomst? Jonnie: “Ik zou nog wel heel veel willen. Maar die dingen pak ik pas aan als we er rijp voor zijn. Er liggen nu bijvoorbeeld aanvragen uit Afrika, Azië, Amerika. Of we iets willen doen daar. Als je drie sterren hebt, dan komen er verzoeken op je pad.” Thérèse: “We hebben de laatste twintig jaar keihard gewerkt, dus is het tijd voor meer rust.” Jonnie: “Nu sta ik net zo makkelijk met mijn zoon Jimmy hiernaast te snoekbaarzen, terwijl onze gasten lunchen.”

CV – Jonnie en Thérèse Boer Op 24-jarige leeftijd wordt Jonnie chef-kok bij Restaurant De Librije in Zwolle. Enkele jaren later nemen hij en Thérèse het restaurant over en in 1993 volgt de eerste Michelin-ster. In 1999 verdient Jonnie Boer zijn tweede ster en daarmee wordt hij de jongste twee-sterrenkok van Nederland. In 2004 wordt De Librije het tweede restaurant in Nederland dat een derde ster krijgt. De keuken wordt ‘Cuisine Pure’ genoemd, of zoals nuchtere Jonnie het zelf zegt: ‘gewoon puur natuurlijk’. In 2007 openden de deuren van hun eigen Librije Hotel, in een oude, verbouwde vrouwengevangenis.

Kortom, meer rust en vrijheid als de ultieme wensdroom. Thérèse: “In feite wel ja. We hebben besloten dat we over vijf jaar een wereldreis gaan maken met de kinderen. Hoe we dat zakelijk gaan doen, dat is nog even de vraag, maar we hebben nog alle tijd om dat tot in de puntjes uit te dokteren.”

February 3, 2011

ONDERWIJS

Managed Services trend in informatieland

Kiezen voor een digitale aanpak waarbij docenten vanaf hun werkplek of thuis snel readers en syllabi kunnen samenstellen. Dat scheelt tijd en energie die geïnvesteerd kan worden in echte onderwijstaken.

ZORG Kiezen voor een logistiek systeem voor de patiënt, om het de patiënt zo makkelijk mogelijk te maken, maar ook om de verschillende afdelingen efficiënter te laten werken. Om het aantal ‘no shows’ terug te brengen.

Kiezen voor ontzorgen Kan een organisatie haar informatiestromen anno 2010 met vertrouwen outsourcen aan een expert? Sommige informatie-intensieve bedrijven zeggen volmondig ‘ja’. Zij hebben inmiddels uitstekende ervaringen met MDS, Managed Document Services. Outsourcing van informatiestromen levert deze organisaties grote voordelen op. “Met onze Managed Document Services bepaalt de klant zelf hoe hij/zij zich door ons laat ontzorgen”, zegt Paul Nanninga, director sales bij Ricoh Nederland.

BEDRIJFSLEVEN Kiezen voor uitbesteding van het complete factuurproces. De security blijft gewaarborgd en de klanttevredenheid groeit.

54

Tekst: Arjen van der Sar Er zijn talloze signalen die erop kunFotografie: Hollandse Hoogte nen duiden dat een organisatie klaar is om informatie- en document management uit te besteden. Enkele geluiden uit de praktijk: “Wij zijn het zat om voortdurend nieuwe technologiekeuzes te moeten maken op een terrein dat niet eens tot onze kernactiviteiten kan worden gerekend”. “Bespaar vanaf dag één kosten voor ons, maar help ons ook op langere termijn. Verras ons met nieuwe mogelijkheden”. “Beheer onze machines ook proactief, waar door tijdig onderhoud gepleegd wordt en storingen kunnen worden voorkomen”. “Wij hebben apparatuur van verschillende leveranciers en het managen van al die partijen kost onze mensen veel tijd. Help ons met ons multivendorbeleid”. Kortom: ontzorg ons. Dat Ricoh op dat vlak het vertrouwen waard is, hebben de marktanalysten van IDC onlangs bepaald. Ricoh behoort tot de topaanbieders van MDS-


diensten, zegt de internationale marktonderzoek en -researchorganisatie. In dat kader heeft IDC Ricoh in november op een congres laten toetreden tot het zogeheten ‘leadership quadrant’ van MDS. Klaar voor MDS “Deze partijen zijn klaar voor MDS, Managed Document Services. Soms gaat dat in kleine stapjes, soms heeft een organisatie zo’n duidelijke en ‘mature’ visie op de plaats van informatie en documenten, dat MDS direct een helder doel wordt”, legt Paul Nanninga uit. Neem bijvoorbeeld een van de grootste internationale accountant- en adviesorganisaties waar outsourcing een feit is. Nanninga vat de vraag van de organisatie samen: “Hoe kunnen jullie onze kenniswerkers ondersteunen zodat ze op elk moment, overal kunnen beschikken over de juiste informatie? Maximaal productief maken? Neem die ‘infor-

matie- en documentenfunctie’ over en manage deze zodat de kwaliteit en continuïteit zijn gewaarborgd.” Nanninga: “We managen kosten en continuïteit en hebben ons vastgelegd op de eis om continu te vernieuwen. De oplossingen en antwoorden zijn voor een groot deel gebaseerd op het digitaliseren van informatie en het inrichten van workflows.” Zelfde behoeften, andere startsituaties Soortgelijke trajecten worden overwogen door banken, ziekenhuizen en grote onderwijsinstellingen. “Zelfde onderliggende behoeften, andere startsituaties”, zegt Nanninga. “Bij de ene organisatie staat het ontzorgen centraal, de andere wil de eigen medewerkers prettiger en efficiënter laten werken. Concreet gaat het bijvoorbeeld om het overnemen van het printerpark, het doen van environmental assessments, het organiseren

van CO2-neutraal printen, security en compliance en een 24/7 helpdesk. Dat is letterlijk het managen van een service van binnenuit in een organisatie.” “Onze kracht zit in het managen van de transitie”, zegt Paul Nanninga. “Wij ondersteunen organisaties om op een meer volwassen en zelfbewuster wijze informatie en documenten te beheren. Het is logisch dat er een soort rijping optreedt: het heeft tijd nodig om te ervaren dat een derde partij je organisatie kan ontzorgen op het gebied van documenten en informatie.” Zo is het ook bij een grote sportkledingfabrikant gegaan. “Deze heeft het volledige wereldwijde factuurproces aan ons uitbesteed. Wij hebben de transitie georganiseerd die er bij deze fabrikant voor zorgt dat zo’n proces efficiënter, goedkoper en duurzamer verloopt. En dat intussen de security gewaarborgd blijft, dat de klanttevredenheid groeit. Wij hebben de ervaring, de oplossingen én de hardware waarmee dat kan.” Nanninga illustreert dat met een voorbeeld: bedrijven besteden tussen ¤ 15 en ¤ 20 aan het verwerken (registreren, autoriseren, archiveren, etc. red.) van een inkomende factuur. “Dat kunnen we terugbrengen tot circa ¤ 10. Zo ligt op allerlei terreinen winst.” Zadkine: in twee jaar van analoog naar digitaal De praktijk van MDS wordt ook zichtbaar bij ROC Zadkine in Rotterdam, één van Nederlands grootste ROC’s. Deze grote onderwijsinstelling, waar docenten gewend zijn hun readers en


syllabi in hardcopy aan te leveren voor vermeerdering, stapt met de diensten van Ricoh binnen twee jaar volledig over op een digitale aanpak. “Na digitale aanlevering zorgt ons Shared Service Center in Capelle aan den IJssel voor productie. Scheelt de docent veel energie en tijd, die moet voor de klas staan in plaats van naar de repro-afdeling gaan met stapels knipsel en printjes.” Ricoh begeleidt de transitie van ROC Zadkine naar een vrijwel geheel gedigitaliseerde omgeving, waar docenten vanaf hun werkplek of thuis snel readers en syllabi kunnen samenstellen. “Een zeer efficiënt proces, dat uiteindelijk meer tijd overlaat voor echte onderwijstaken”, zegt Nanninga. De dienstverlening omvat tevens de inrichting van een aantal on-site Quick Service Points waar docenten en studenten met ‘gewone’ printen kopieervragen terecht kunnen. Het leeuwendeel van de productie wordt verricht in het Shared Service Center, waar ook medewerkers van Zadkines voormalige eigen repro-organisatie werken. Daarbij krijgen zij dikwijls gezelschap van studenten die daar (een deel van) hun opleiding krijgen. Ook in de universitaire wereld wordt de informatielogistiek steeds vaker overgelaten aan de specialist. De Rijksuniversiteit Groningen maakte onlangs met Ricoh afspraken over het overnemen van de volledige zorg voor printen en kopiëren in de kantooromgeving, voor zowel studenten en docenten als administratie. En dat op basis van duidelijke SLA-afspraken over de kosten per pagina en een beschikbaarheid van de apparatuur van

98 procent. Ricoh organiseert de beschikbaarheid van de afdrukapparatuur (inclusief automatic supplies replenishment en pro actieve service aan machine) en zorgt voor worflowintegratie, met helpdesk ondersteuning en een automatisch bestelsysteem voor apparatuur en benodigdheden. Principiële keuzes Het zijn voorbeelden van organisaties die principiële keuzes durfden te maken en die daarvan royaal de vruchten plukken, in efficiency en kostenbesparing, maar zeker ook in gemak en ‘ontzorging’. Die principiele keuzes kunnen alleen profijt opleveren als de verantwoordelijkheid voor de informatiestromen en informatielogistiek daadwerkelijk wordt overgedragen. Nanninga: “Want dat is het kernpunt van MDS. Om die verantwoordelijkheid te vertalen in voordelen, moet Ricoh echt aan het stuur zitten van het informatie- en document management. Wij beloven veel goeds en zijn aanspreekbaar op het resultaat, op basis van KPI’s. Maar de klant, die maakt de belangrijkste keuze: wil ik onze organisatie laten ontzorgen? En zo ja, hoe snel, hoe uitgebreid en met welke doelen? MDS is een serieuze keuze, met evidente resultaten.”

55

“Bij de ene organisatie staat het ontzorgen centraal, de andere wil de eigen medewerkers prettiger en efficiënter laten werken”

February 3, 2011

Planet Me

56

57

TNT kiest met ambitieus programma Planet Me voor

Emissievrij ondernemen TNT heeft de ambitie om het eerste transportbedrijf/postbedrijf ter wereld te worden dat geen CO2 uitstoot. Het programma Planet Me moet die ambitie realiseren. Bestuursvoorzitter Peter Bakker gaf uit persoonlijke betrokkenheid en bezorgdheid het startsein voor het ingrijpende en ambitieuze Planet Me. Binnen TNT is Carin ten Hage verantwoordelijk voor het programma, dat nadrukkelijk beoogt de medewerkers binnen en buiten werktijd te betrekken bij het realiseren van de gewaagde doelstellingen.



February 3, 2011

“Het gaat vooral niet over een mooi glimmend laagje vernis waarmee het imago van het bedrijf naar wens kan worden opgepoetst”

Tekst: Michiel Mastenbroek Fotografie: iStockphoto Hollandse Hoogte

58

Peter Bakker is een resultaatgericht man. Hij leidde in 1998 de overname van het Australische TNT door de toenmalige PTT, waarmee de vierde koeriersdienst ter wereld werd geboren. Sinds 2001 is hij CEO van dit op alle continenten actieve concern. Het was Bakker die besloot dat een concern als TNT zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid moest nemen. Hij vond dat ook een onderneming als de zijne de grote mondiale problemen op het gebied van sustainability de prioriteit moest toekennen die deze ook verdienen. Als global player wilde TNT zijn steentje bijdragen. En dat in een tijd dat dit voor veel ondernemingen nog niet zo vanzelfsprekend was als nu. De keuze om maatschappelijke verantwoordelijkheid een belangrijke positie te geven in de bedrijfsvoering, kwam ook in 2002 tot uiting met het programma Moving the World. Deze coproductie met het World Food Programme van de Verenigde Naties, behelst dat TNT naast financiële ondersteuning zijn logistieke kennis en experts beschikbaar stelt. Gebrekkige logistiek is volgens Bakker één van de belangrijkste oorzaken van honger in de wereld. In zijn eigen woorden: “Op onze planeet is in principe genoeg voedsel voor iedereen; het is alleen niet op de juiste plaatsen.” “Maar de aarde dan…” TNT liep voorop toen het als één van de eerste ondernemingen massief beleid formuleerde op het gebied van klimaatbescherming en het efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Dit alles onder de vlag van Planet Me. Het programma zag in 2007 het licht.


Directe aanleiding was een kritische vraag aan Peter Bakker na een spreekbeurt. De samenwerking met het World Food Programme verdiende weliswaar alle lof, maar hoe zinvol was het nu eigenlijk dat TNT bijdroeg aan het terugdringen van honger in de wereld, terwijl het voortbestaan van de wereld en de mensheid als zodanig worden bedreigd... Die vraag was niet aan dovemansoren gericht. Bakker vroeg Carin ten Hage, die elkaar leerden kennen toen zij een interne wedstrijd voor duurzaam ondernemen had gewonnen, om zijn visie op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van TNT handen en voeten te geven. Ten Hage werd vervolgens de motor van het Planet Meprogramma. Ten Hage: “We zijn daarna samen met de top 200 van het bedrijf de uitgangspunten voor Planet Me gaan ontwikkelen. We hebben de feiten goed in kaart gebracht en uitgebreid gepraat over de mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. Het was essentieel dat dat collectief gebeurde, en niet top down werd opgelegd. Het gaat ook vooral niet over een mooi glimmend laagje vernis waarmee het imago van het bedrijf naar wens kan worden opgepoetst. Het gaat juist om een intensieve zoektocht naar daadwerkelijke verandering op weg naar een duurzame wereld. Het is mijn taak om de missie van Planet Me in heel kleine stukjes te breken.’’ Count Carbon en Code Orange Een onderdeel van het Planet Me-programma is Count Carbon. Ten Hage: “Dat staat voor het meten en daar-

mee beheersen van CO2-prestaties van onze activiteiten, ook samen met onze klanten. Een tweede deelprogramma is Code Orange. Daarbij gaat het om het zoeken naar nieuwe, innovatieve oplossingen om de emissies van onze vrachtwagens, vliegtuigen en gebouwen te verminderen.” Wat voor resultaten zijn er inmiddels geboekt sinds Planet Me drie jaar geleden werd gestart? Peter Bakker schrikt er al jaren niet voor terug tijdens lezingen of presentaties zijn bedrijf – 35.000 voertuigen, 48 vliegtuigen, bijna 160.000 medewerkers – te betitelen als ‘CO2-fabriek’. Met recht overigens, want de transportsector is wereldwijd verantwoordelijk voor niet minder dan 18% van de totale uitstoot van CO2 (!) Maar met overtuiging en gedrevenheid kun je daar verandering in brengen. En daarin heeft TNT al flink wat voortgang geboekt. TNT gebruikt bijvoorbeeld 26% groene stroom en het hoofdkantoor in Hoofddorp is CO2-neutraal (zie kader). De afgelopen twee jaar stond TNT op de eerste plaats van de Dow Jones Sustainability-index, de internationale ranglijst van duurzame beursgenoteerde bedrijven. Spreek je eigen medewerkers ook als privépersoon aan Maar het gaat niet alleen maar om bedrijfsmatige initiatieven. Het bijzondere is dat ook de medewerkers van TNT intensief worden betrokken bij het Planet Me-programma. Zo ruilde Peter Bakker zijn geliefde Porsche in voor een Toyota Prius. Deels om het goede voorbeeld te geven. “Ik zit in een symbolische functie en ik zocht naar een manier om te laten zien dat

GREEN OFFICE RICOH Sinds Ricoh in 1936 werd opgericht, hecht het bedrijf grote waarde aan het verlagen van de milieu-impact die het op de omgeving heeft. Die duurzaamheidsambitie wordt toegepast bij de productie en de distributie van goederen en diensten en bij het ontwikkelen van bedrijfslocaties tot aan het recyclen van producten. Klanten en andere stakeholders kunnen erop vertrouwen dat de impact op het milieu tot een minimum beperkt blijft. Ricoh biedt daarnaast consultancy- en servicegebaseerde oplossingen voor het analyseren van werkomgevingen en het creëren van specifieke oplossingen met betrekking tot het milieu en het besparen van kosten. Dit komt tot uiting in het zogeheten Green Office Initiative. Dit is een samenwerking met marktpartijen als Greenhost, Greenchoice, Energiechannnel en MVO Nederland. Het doel is het MKB met kennis en productadvies te ondersteunen bij het realiseren van financiële én ecologische besparingen in kantoorautomatisering. Ricoh heeft uit onderzoek geconcludeerd dat veel bedrijven in het MKB geïnteresseerd zijn in duurzame producten, maar dat concrete informatie om dit te realiseren niet of nauwelijks voorhanden was. Gevolg van deze constatering is de lancering van een portal die beoogt de kloof te helpen dichten, www.goi.nu. Op deze portal wordt de eindgebruiker bewust gemaakt van de voordelen van het ‘groene kantoor’ en de oplossingen die Ricoh en de genoemde marktpartijen hiervoor bieden. Bezoekers van de portal kunnen onder meer een vragenlijst invullen over kantooroppervlakte en gebruik van energie, computers en printers. Vervolgens verschijnt een overzicht met daarin adviezen waar milieubesparingen kunnen worden behaald en kosten kunnen worden bespaard.


we ons gedrag moeten veranderen. De CO2-uitstoot in de wereld is nooit eerder zo hoog geweest. Een transportbedrijf als TNT, dat een deel van het probleem veroorzaakt, moet ook deel zijn van de oplossing’’, vertelt Bakker. Hij heeft al heel wat geestverwanten, velen vrijwillig, maar ook enkelen die niet op vrijwillige basis kozen: TNT’ers met een lease-auto mogen alleen nog in auto’s met zogeheten ‘groene labels’ rijden. De leaseregeling is ook onderdeel van Planet Me. Daarmee wil TNT tegelijk druk uitoefenen op de autobranche om met milieuvriendelijker auto’s te komen. Er is voor gekozen om de medewerkers ook als privépersoon op hun milieugedrag aan te spreken. Dit onderdeel van Planet Me heet Choose Orange. Carin ten Hage: “Daarmee stimuleren we milieuvriendelijk gedrag van onze medewerkers – zowel thuis als op het werk. Duurzaamheid stopt niet aan de poort van TNT.” Dat laatste is tamelijk opmerkelijk in de duurzaamheidsaanpak van het concern. TNT kiest er dus niet alleen voor om de schadelijke effecten van de eigen bedrijfsvoering te minimaliseren, maar ook om het gedrag van de werknemers te beïnvloeden. Waarbij Ten Hage er niet op uit is om te controleren of de medewerkers wel spaarlampen in hun bedlampje draaien: “Het gaat ons vooral om het creëren van bewustzijn, want ieder voor zich kan individueel namelijk heel concreet bijdragen. We bieden medewerkers bijvoorbeeld korting aan op groene stroom thuis. Ik ben ervan overtuigd dat veel grote bedrijven het potentieel van een gedragsverandering van hun medewerkers onderschatten.”

59

Differentiatie per land van de gemaakte keuze De verschillende landenorganisaties van TNT – de multinational zit in 63 landen – worden behoorlijk vrij gelaten in de uitvoering van Planet Me. China koos bijvoorbeeld voor de introductie van elektrische auto’s, terwijl de Portugese collegae meer zagen in het beïnvloeden van het gedrag van medewerkers. Maar gaandeweg het

February 3, 2011

keuzemoment

programma ontstond meer inzicht in de mogelijkheden en begin dit jaar was de tijd rijp om ‘companywide’ de klimaatdoelstelling ook concreet te formuleren: in 2020 wil TNT een reductie bereiken in de uitstoot van CO2 van 45% ten opzichte van 2007. Wat is voor Ten Hage het hoogtepunt van de afgelopen zes jaar Planet Me? “De internationale meeting waarin niet wij zelf een verhaal vertelden over duurzaamheid, maar waar topmanagers elkaar gingen inspireren en uitdagen om de duurzaamheidsprestaties van TNT te verbeteren. Het is natuurlijk veel beter dat ze elkaar ver-

60

der helpen met praktische voorbeelden dan dat we vanuit het hoofdkantoor een verhaal vertellen.” Systeemverandering Ten Hage beseft natuurlijk dat Planet Me – hoe belangrijk ook – de wereld niet gaat redden. Want daarvoor is een doorbraak in het (markt)systeem nodig. In het huidige systeem is het lastig om financieel analisten, investeerders en andere betrokkenen uit de financiële wereld op sleeptouw te nemen in het duurzaamheidsdenken. Eén van de problemen is dat de kosten van niet duurzaam onderne-

GREEN OFFICE De gebouwen van TNT zijn een belangrijk speerpunt van het Planet Me-programma. Waarmee TNT zijn ambitie wil waarmaken om het eerste emissievrije posten expresbedrijf ter wereld te worden. Het nieuwe hoofdkantoor van TNT in Hoofddorp, Green Office, is zeer ambitieus als het om energiezuinigheid gaat. Het gebouw, dat eind dit jaar gereed moet zijn, is het tweede in Nederland dat aan de hoogste milieueisen voldoet. Sterker nog: het nieuwe hoofdkantoor van TNT is zelfs het meest energiezuinige gebouw van Nederland. Het sleepte daarvoor al diverse internationale prijzen in de wacht, zoals de in vakkringen vermaarde Leed Platinum-kwalificatie. Enkele snufjes van het gebouw: het is optimaal georiënteerd ten opzichte van de zon. Het warmteoverschot in de zomer en het koudeoverschot in de winter worden in watervoerende lagen in de bodem opgeslagen door middel van warmte-/koudeopslag. De opgeslagen warmte wordt in de winter gebruikt voor het klimatiseren van het gebouw. De koude wordt in de zomer gebruikt voor het koelen. Verder is er sprake van een Chameleon Skin, een gevel die zich met lamellen aanpast aan de zon, net als een kameleon. Het hemelwater wordt opgevangen en her-


men – het ‘opeten van de aarde’ en daarmee ook het ondergraven van het bestaansrecht van de eigen organisatie – nog niet worden gevoeld. Ten Hage vermijdt de economische theorie – zij weet waarschijnlijk uit ervaring dat zij het zo helder mogelijk moet uitleggen aan stakeholders – maar stelt simpelweg dat er nu geen prijs zit op CO2 en dat daardoor de markt faalt. “Als de marktvariabelen kloppen, dan kan de wereld in rap tempo verduurzamen. Maar daarvoor is een nieuw systeem nodig. We zitten nu op een breukvlak in de geschiedenis. Kijk naar de recente kredietcrisis, kijk naar de klimaatcrisis. We weten alleen nog niet hoe het nieuwe systeem er precies uit zal zien.” Ook zonder nieuw systeem is er nog een wereld te winnen en vanuit haar rol bij TNT kan Ten Hage meedenken over de aanpak. Een kleine maar belangrijke stap is bijvoorbeeld dat duurzaamheid met ingang van 2011 ook in de bonusstructuur van de senior managers is opgenomen, naar het huidige model van de variabele beloning van de Raad van Bestuur. TNT wil stap voor stap duurzaamheid in het DNA van de organisatie krijgen.

gebruikt. Het wordt milieuvriendelijk gezuiverd om vervolgens gebruikt te kunnen worden voor bijvoorbeeld toiletspoeling en schoonmaakwerkzaamheden. Door middel van een zogenaamde 'biodiesel warmtekrachtkoppeling' wordt in de zogenaamde ‘green machine’, die naast het gebouw komt te staan, de resterende benodigde energie opgewekt. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van tweede of derde generatie biodiesel. Dit betreft biodiesel die wordt gemaakt van rest- en of afvalproducten en- of plantaardige olie. Architectenbureau Paul de Ruiter ontwierp het gebouw. Paul de Ruiter is overtuigd dat er meer gebouwen zullen komen als het Green Office. “Gebouwen die volkomen CO2-neutraal en zeer energiezuinig zijn. Gebouwd met gerecyclede materialen die je van dichtbij haalt. Zodat je transportkosten en energiebelasting van de materialen heel laag zijn.” Een ander positief punt van Green Office vindt De Ruiter dat het flexibel is opgezet en tot ontmoeten uitnodigt. “Er is een atrium dat zodanig is ontworpen dat veel daglicht binnen valt. Het atrium en de entree zijn daarnaast goed met elkaar verbonden, waarbij de trapsgewijze terrassen de gebruikers uitnodigen met de trap in plaats van met de lift naar de verdiepingen te gaan en elkaar op de overlegverdieping te ontmoeten. Sterker nog, om dit aan te moedigen zijn de liften bewust een beetje in het gebouw verstopt.”

61

Kiezen voor een huisdier De meeste mensen genieten van de huiselijke gezelligheid die een kat of hond met zich meebrengt. Sommigen maken echter een meer extreme keuze. Een terrarium met slangen of vogelspinnen was voor de Australische Vicki Lowing nog niet gek genoeg. Zij heeft maar liefst 3 kaaimannen als troeteldier. De beesten lopen ‘gewoon’ in huis rond en slapen soms zelfs bij haar in bed. Net als de kat.


February 3, 2011

Neelie Kroes

62

Stilstaan is geen optie

63

Ingeklemd tussen Amerika en de nieuwe reus China, moet Europa oppassen dat het niet achterblijft als wereldmacht. Volgens Eurocommissaris Neelie Kroes moeten wij nú voor de Digitale Agenda kiezen. Het zwaartepunt in de wereldeconomie is al enige tijd aan het verschuiven. Terwijl de VS weliswaar nog steeds het politieke en economische wereldtoneel domineert, komen nieuwe grootmachten op. Met name Brazilië, Rusland, India en China meldden zich nadrukkelijk in de voorhoede. Sommigen waarschuwen dat Europa achterblijft bij deze machtsverschuivingen. Om het vizier op de toekomst te richten is een sterke technologiefocus noodzakelijk. Met zijn hoogopgeleide beroepsbevolking en hoge breedbandpenetratie kan Europa op dat terrein wel degelijk meeconcurreren,



ja zelfs leiden. Neelie Kroes begrijpt dat als geen ander. De Europees commissaris is belast met de portefeuille Digitale Agenda en kwijt zich met verve van haar taak. Belangrijk element van de Digitale Agenda is om ICT-diensten voor iedere Europeaan toegankelijk te maken en betaalbaar te houden. “Het hogere doel is het bevorderen van economische groei”, zei Kroes eerder dit jaar in een speech. Zij noemde informatie- en communicatietechnologie nadrukkelijk als wapen tegen de recessie. “Zonder ICT geen groei, geen banen en geen welvaart.” Kroes rekende het belang van ICT voor: de sector

draagt 20 % bij aan de productiviteitsstijging in Europa en de investeringen in ICT zijn verantwoordelijk voor liefst 30%. “Dat potentieel mogen we niet laten liggen.” Het zal duidelijk zijn dat de ontwikkeling in ICT een belangrijk vehikel is voor de Europese welvaart en ook voor Europa’s positie in de wereld.

Tekst: Robert Heeg Fotografie: Hollandse Hoogte

Het grote geld Niet investeren in ICT is eigenlijk geen optie. Als nu niet de noodzakelijke besluiten worden genomen, ontstaat straks een achterstand die moeilijk valt in te halen. SER-voorzitter Rinnooy Kan waarschuwde in november

February 3, 2011

“Meer focus, meer samenwerking, een groter aandeel van kleine en middelgrote ondernemingen, en minder bureaucratie”

64

SPEERPUNTEN DIGITALE AGENDA 1. Ultra-snel internet In 2020 moet iedereen toegang hebben tot highspeed internet van 30 Mbps. Tegelijkertijd moeten 50% van de huishoudens zich kunnen aansluiten op supersnel internet van wel 100 Mbps. 2. Eén digitale interne markt Verschillen in copyright en consumentenrecht tussen de lidstaten en de sterk gefragmenteerde telecommarkt moeten verdwijnen. 3. De digitale maatschappij Voor velen is de digitale samenleving nog een ‘ver van m’n bed show’. Mensen moeten zich veilig, vrij en onafhankelijk kunnen bewegen op het web. 4. Meer investeringen in ICTonderzoek en -ontwikkeling Onze economie moet meer profiteren van ICT. Daarom investeert de EU jaarlijks bijna 2 miljard euro in ICT-research.


nog dat Nederland te weinig geld steekt in de kenniseconomie. Zo dreigt de ambitie om van Nederland een duurzame, toonaangevende kenniseconomie te maken, volgens hem niet te worden waargemaakt. Amerika dendert ondertussen in sneltreinvaart door. De bedrijven die op dit moment de toon zetten in de digitale wereldeconomie - zoals Apple, Google en Microsoft, maar ook nieuwe spelers als Amazon en de exploitanten van social media sites - bestonden tien, twintig jaar geleden nog niet. Al die bedrijven zijn in de VS ontstaan, meestal dicht op de durfinvesteerders in en rondom Silicon Valley. Dat baart Kroes zorgen. “Vooral omdat het grote geld op dit moment daar verdiend wordt.” Europa moet de komende jaren volgens haar een forse inhaalslag maken. Zaak is nu om deze agenda tot uitvoering te brengen en de effectiviteit en de efficiëntie van de investeringen te vergroten. Kroes: “Meer focus, meer samenwerking, een groter aandeel van kleine en middelgrote ondernemingen, en minder bureaucratie.” Zij beseft terdege dat voor de uitvoering alle hulp nodig is. Die zoekt zij bij haar collega's in de Commissie, de vertegenwoordigers in de Raad en het Europees parlement, bij overheden, maar heel nadrukkelijk ook bij ondernemers, het bedrijfsleven en consumentenorganisaties. “Want het zijn geen regeringen die banen, groei en welvaart creëren. Vandaar de grote aandacht die ik wil geven aan het belang van het Europese bedrijfsleven.” Wereldvoorbeeld Kroes wil het ondernemersklimaat in Europa verbeteren. Zo moeten ondernemers makkelijker aan kapitaal kunnen komen, door minder ‘red tape’ worden gehinderd, en betere, snellere internettoegang krijgen. Wat betekent deze strategie voor Nederland? Ons land loopt Europees voorop in publieke en private breedbandinvesteringen, Datzelfde geldt

voor snelheid en toegang tot breedbandinternet. De benchmark zou echter de wereld moeten zijn en niet Europa, vindt Kroes. “Net als in de sport moet je je altijd met de beste vergelijken, en niet met de middenmoot.” Vergeleken bij landen als Zuid-Korea moet vooral de snelheid van de Nederlandse infrastructuur verder omhoog, net als het aantal mensen dat is aangesloten op supersnel internet. Kijken we bijvoorbeeld naar ons webwinkelgedrag, dan is het teleurstellend dat de Nederlandse online-consument gemiddeld niet meer dan euro 500 per jaar besteedt. “Het leidt geen twijfel dat dit bedrag hoger zou zijn als we de nog bestaande barrières zouden verwijderen”, aldus Kroes. Dit voorbeeld onderstreept hoe de kwaliteit van de technische infrastructuur de economische ontwikkeling faciliteert c.q. deze pas mogelijk maakt. Digitale Interne Markt Een groot nadeel van de EU ten opzichte van de VS is de versnipperde markt, die zich ook online doet gelden. Eén van de belangrijkste pijlers van de Digitale Agenda is daarom de Digitale Interne Markt. Doel daarvan is om grensoverschrijdende dienstverlening en transacties te vereenvoudigen ten gunste van zelfstandigen en bedrijven - zowel groot als klein. Kroes wijst op de enorme vlucht van internetshops die mensen - vooral in Nederland - gewoon aan hun keukentafeltjes opzetten. Al deze beginnende ondernemingen hebben er veel baat bij dat de rechten van consumenten in de interne digitale markt verduidelijkt worden. Daarmee groeit namelijk het vertrouwen in diensten en technologie. Maar ook het leveren van diensten in andere EU-landen moet eenvoudiger, en intellectuele eigendomsrechten moeten simpeler kunnen worden geregistreerd en gehandhaafd. Probleem is dat de situatie overal in Europa weer anders is. Eén dingt geldt echter voor alle landen, weet

Keuzemoment

Kroes: “Er ligt een uitdaging om in een globaliserende wereld aantrekkelijk en competitief te blijven.” Natuurlijk zijn de bouw en het onderhoud van de nieuwe generatie breedbandnetwerken niet gratis. Kroes is er groot voorstander van dat de markt deze financiële middelen verschaft, en dat de investeerders een redelijke vergoeding voor hun investeringen krijgen. Omdat zij erkent dat de markt deze middelen niet altijd kan en wil opbrengen, acht ze publieke financiering daarnaast onontbeerlijk. Nederlands succes Gaat het goed komen met Europa’s Digitale Agenda? Nederland spreekt zijn woordje mee op ICT-vlak. Zo vielen eerder dit jaar liefst vier vaderlandse bedrijven in de prijzen bij de 2010 Bully Awards - een wedstrijd voor Europa's toonaangevende technologie-, mediaen telecombedrijven. Mindy M. Hull, vertegenwoordigt de laureaten. Zij werkte lange tijd in Silicon Valley en volgens haar zijn de verschillen tussen de markten niet zo heel groot. “Er zijn verschillende Nederlandse bedrijven die actief concurreren met hun Silicon Valley-tegenhangers. De meeste start-ups hier hebben een sterk werkethos en steken vele overuren in het opbouwen en laten groeien van hun bedrijven. De Nederlandse mentaliteit lijkt wat dat betreft erg op die in Silicon Valley.” Met de instelling zit het dus wel goed. Nu moeten alleen nog de voorwaarden worden versterkt om al die veelbelovende, dynamische bedrijven en organisaties een optimale kans te bieden. De Digitale Agenda voor Europa is het ambitieuze programma dat hier de komende vijf jaar een bijdrage aan gaat leveren. Het is zeker geen statische agenda, benadrukt Kroes. “Het is een lopende agenda. Want start-ups in het algemeen, maar die in de ICT-sector wel in bijzonder, zijn zeer belangrijk voor het realiseren van onze economische en sociale doelstellingen voor de komende decennia.”


63

Keuzes vanuit het geloof Is het een keuze of een innerlijke noodzaak? Feit is dat veel religieuze gedragingen op mensen van een ander geloof soms overkomen als verrassende keuzes. Of het nu gaat om de ramadan van moslims of de besnijdenis van joden. Deze monnik is een aanhanger van het jainisme. Jaïnisten proberen te denken en te handelen op een manier die de geestelijke aard van elk leven eerbiedigt. Ze hebben respect voor alle levende wezens. Daarom vegen ze het pad waarop ze lopen van tevoren schoon met een bezem om de kans dat ze een dier vertrappen te minimaliseren. En daarom draagt deze man een sjaal voor zijn mond. Zo voorkomt hij dat hij per ongeluk een vlieg inslikt en om het leven brengt.

February 3, 2011

If you limit your choices only to what seems possible or reasonable, you disconnect yourself from what you truly want, and all that is left is a compromise. Robert Fritz



February 3, 2011

2011. Make your choice

Recommend Documents