12 De stijfste botenwagen van Nederland. Bouw in beweging. De soundtrack van de campus. Netherlands Newbie

14 20 maart 2014 | jaargang 56

@tuecursor

Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor het laatste nieuws: www.cursor.tue.nl en volg tuecursor op

en

12 | De stijfste botenwagen van Nederland Studentenroeivereniging Thêta opent komende week het roeiseizoen 2014. Een belangrijke schakel in het wedstrijdroeien is het vervoer van de boten naar de wedstrijdlocaties in binnen- en buitenland. Botenwagen Bartego heeft al ruim 400.000 kilometers op de teller staan. Alle weetjes rondom de wagen lees je op pagina 12.

6 Bouw

in beweging

Bouwmaterialen zijn allesbehalve saai, betoogt hoogleraar Jos Brouwers

14 De soundtrack

van de campus

Waarom, waarnaar en wanneer luisteren TU/e’ers naar muziek?

20 Netherlands Newbie

Culture shock and the process of settling in

Check out our English section on pages 19-28

2 | Vooraf

CURTOON

20 maart 2014

Colofon Hoofdredacteur Han Konings

Eindredacteur Brigit Span

Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes | Wetenschap Norbine Schalij Freke Sens (stagiaire) San van Suchtelen Monique van de Ven

Medewerkers Nicole Testerink

Fotografie Rien Meulman Bart van Overbeeke

Coverbeeld Bart van Overbeeke

Opmaak Natasha Franc

Vertalingen Annemarie van Limpt Benjamin Ruijsenaars

Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau

Redactieraad prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Marco de Baar Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)

Redactieadres TU/e, Laplace 0.35 5600 MB Eindhoven tel. 040 - 2474020 e-mail: [email protected]

Cursor online www.cursor.tue.nl

Druk Janssen/Pers, Gennep

Advertenties Bureau Van Vliet BV tel. 023 - 5714745

Petje op, petje af Aan de universiteiten en in Haagse kringen heerst momenteel enige commotie over de vraag welke uitgaven studenten aan hun instelling extra moeten/ mogen doen om het mogelijk te maken studiepunten te halen. Het gaat dan om kosten die bovenop het reguliere collegegeld komen. Afgelopen maandag beantwoordde onderwijsminister Jet Bussemaker de vragen van Tweede Kamerlid Jasper van Dijk van de SP hierover. Jet komt tot de conclusie dat van studenten in principe geen extra financiële bijdrage gevraagd mag worden om studiepunten te behalen. Maar hoe zit het dan met de kosten voor het afleggen van tentamens of voor verplichte studiereizen, wil Jasper weten. Dat eerste zou überhaupt niet mogen en dat tweede moet altijd een vrijwillige keuze zijn. Voor wie een studiereis niet kan betalen, moet er een alternatief zijn, aldus Jet. Hoe dat eruit zou moeten zien, maakt ze niet duidelijk. Een dagje Efteling dan maar? In lijn met deze discussie kaartte de Eindhovense Studentenraad

Poll

Han Koning s

onlangs de kosten voor de verplichte clicker aan: daar moet zestig euro voor neergeteld worden. Ik dacht direct, hoe zit het dan met die enorme investering die onze studenten nu al jaren moeten plegen aan het begin van het eerste jaar: de aanschaf van een notebook. Op vrijwillige basis natuurlijk, maar kan een student echt zonder dit apparaat? Gelukkig heb ik voor de clicker een goedkoper alternatief: het aloude ‘petje op, petje af’. Iedereen heeft thuis nog wel een petje liggen en anders heb je er al snel een voor minder dan twee euro bij de Action. Bespaart je toch weer mooi 58 euro om kapot te slaan op het Stratumseind.

De vraag of de gemeenteraadsverkiezingen in Eindhoven ook interessant zijn voor onze studenten leverde slechts 96 reacties op. We mogen gerust spreken van een matige opkomst.

Een meerderheid (57,3 %) vindt dat het nog wel de moeite loont om je in de partijprogramma’s te verdiepen. De dooddoener dat je anders geen recht hebt tot klagen, noemt 41,7 % hierbij als belangrijkste reden.

28,1 % ziet er geen brood in en ook daar kiest de meerderheid (15,6 %) voor een dooddoener: politici komen hun beloftes toch niet na. 7,3 % denkt dat Eindhoven geen liefde heeft voor studenten.

Food for thought Dat was even slikken tijdens het gesprek met Armin Kohlrausch. De hoogleraar Auditory and Multisensory Perception is er heel stellig over: muziek luisteren is níet goed voor de concentratie. Tenminste, als je hersenen informatie moeten verwerken. Nu kun je mij uittekenen met een koptelefoon op. Lezen, schrijven, studeren en werken doe ik met muziek. Is dat dan helemaal verkeerd? Nou nee, aldus Kohlrausch. Soms moet je een verminderde concentratie maar

Nu vragen we op www.cursor.tue.nl

ns Freke Se

voor lief nemen. Want muziek is namelijk wél goed voor je humeur. Zie pagina 14 en 15

Studenten zestig euro laten betalen voor het onderwijshulpmiddel clicker blijkt onwettig. Wat nu?

Nieuws | 3

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Na de Iced ome nu de Maandag 17 Sagrada F maart - Bou wkundestud De Gaudí-to amilia en ten gaan in ren wordt zo d

’n veertig m ecember ee staan. De bo eter hoog en n Sagrada Fa uwkundigen milia bouwen komt net als gaan weer m waarmee af de ijskoepel van ijs. et pykrete aa gelopen jan in het Finse Ju u n ar d e slag - het i ijskoepel te uka te mengsel van r wereld is ge ook de grootste ijs en zaagse bouwd. Volg ir. Arno Pron l ens k, universita ir docent Str Design, word uctural t het bouwen van de kath een technis edraal che uitdadig ing.“We heb meer te mak ben onder en met een zogeheten d belasting. D ynamische at wil zeggen dat de wind heeft.” De vo veel invloed rm zal bepaa ld worden d opblaasbaa oor een r gedeelte d at door een worden gem bedrijf moet aakt. Het re sultaat zal o ‘stalactieten gen als een -kathedraal ’.

Ook buitenlandse bezoekers vinden vaker weg naar Open dag Zaterdag 15 maart - In totaal bezochten 1.559 studiekiezers de Open dagen van de TU/e, volgens tellingen van de evenementenorganisatie. Daarnaast liepen er afgelopen vrijdag en zaterdag nog zo’n negenhonderd ouders rond. Vorig jaar in april waren er 1.382 studie­ kiezers. Dit jaar hebben zich relatief veel buitenlandse belangstellenden aangemeld. In totaal stonden er 25 internationale studiekiezers genoteerd. Dat waren er vorig jaar in dezelfde periode slechts drie. Voor het eerst deed de rector de openings­ presentatie.

ns e d j i t orum gepakt n rond een F a t e M anebrek aan studiepleteknkeeen doorn in Drukte enweekma tg g studen el en he nwerkin ovense m m h ro d e a in d in same E t t r, ak e a e a d a n o m g n m e n ij e u e o t (IEC). Z a scho niet all t - Het r tr m 11 maar Forum is pertise Centru ners, ex Dinsdag eriode in Meta x met ban E n e e ti k a k a m p p r n n n. tentame aar ook het Info problemen aa egezale de ikte coll rt begint, ,m u n g r e o b k o e a t g Z e t h ie aa rne en op 31 m en van n nst Inte met Die penstell enperiode, die rmen op gewez o t e h jk e li m h n e c a ta g d n -s o d de te en m n le deren e volgen r via banners e g te stu d in s v n e e e g tt d Tij ne eze e om studente en rommelvrij gaat IEC de ing etering e worden e erb d in v io is e r r e jk e fijn menp uideli d ta n n rdgroep e te e dat het e g k klan bo . Na d nneer p n a e e o e W . tr jk n e li in d oge luere . dienst m kunnen komen elen eva maatreg omen, gaat de s p ti t e en nm is waarg aarin studente w n e tt e opz

Meer nieuws vind je op www.cursor.tue.nl

Hajraa verhuist feest en camping Vrijdag 14 maart - Volleybalvereniging Hajraa verhuist zowel de camping- als de feestlocatie van het eigen buitentoernooi, dat dit jaar plaatsvindt van 23 tot en met 25 mei. De camping moet in verband met bouwwerkzaamheden op de campus uitwijken naar een rugbyveld op De Hondsheuvels. Hier kunnen tegen de drieduizend kamperende sporters terecht. De nieuwe feest­locatie wordt de overdekte entree van het MetaForum waar zeker vijfduizend sporters en feestgangers terecht kunnen. Het MetaForum biedt als feestlocatie vooral akoestische voordelen. Hajraa besluit na het toernooi of de camping ook in de toekomst op de nieuwe locatie blijft of terugkeert naar de campus.

Betere audiovisuele voorzieningen en extra geld BMT en IE&IS Vrijdag 14 maart - Het College van Bestuur trekt structureel meer geld uit om de enorme toename van studenten op te vangen en de kwaliteit van het onderwijs op de TU/e hoog te houden. Er komt dit jaar 1,5 miljoen euro bij en vanaf 2015 3 miljoen euro. Dat geld gaat onder meer naar de verbetering van de audiovisuele voorzieningen in de benedenzalen van het Auditorium. Volgend collegejaar kunnen docenten hun colleges digitaal doorlussen naar tweede zalen en hun studenten in die zalen via een scherm zien. Omdat grote groepen de basisvakken van het Bachelor College moeten volgen, zijn veel zalen in het Auditorium nu te klein. De investering van een miljoen euro stond eigenlijk pas gepland voor 2015. Daarnaast krijgen de faculteiten Biomedische Technologie en Industrial Engineering & Innovation Sciences dit jaar meer geld voor het aantrekken van docenten.

Prostaattumoren zonder biopten in beeld Maandag 10 maart - De TU/e heeft in samenwerking met het AMC Amsterdam een patiëntvriendelijke onderzoeksmethode ontwikkeld om prostaattumoren op te sporen. Onderzoeks­ leider Massimo Mischi van de TU/e bedacht een manier om te zien of en waar iemand prostaatkanker heeft, op basis van bestaande ultrasound scanners. Door het inspuiten van een contrastvloeistof met minuscule bubbels kan via de scanners tot in de kleinste bloed­ vaatjes gekeken worden. De computer genereert vervolgens een nauwkeurig beeld waarop eventuele tumoren te zien zijn. Door deze nieuwe methode kan het nemen van biopten, de huidige pijnlijke en kostbare medische procedure waarbij prostaatweefsel wordt afgenomen, radicaal teruggedrongen worden en uiteindelijk zelfs overbodig gemaakt worden.

Feestje bij Flux Vrijdag 7 maart - Met onder meer champagne en gehaktballen is het bereiken van het hoogste punt van gebouw Flux gevierd. Vanuit het bakje van een hoogwerker inspecteerde CvB-lid Jo van Ham de bovenverdieping van het elf verdiepingen tellende nieuwe onderkomen voor de faculteiten Electrical Engineering en Technische Natuurkunde. Na afdaling bracht hij een toast uit op het aanwezige personeel van BAM Utiliteitsbouw. De werklui blijken als gevolg van onder meer de zachte winter weken voor te liggen op schema.

Einde netwerkproblemen MetaForum in zicht Vrijdag 7 maart - Vaste netwerkbekabeling moet een einde maken aan de klachten over traag of weggevallen verbinding in MetaForum. Het College van Bestuur heeft daar 175.000 euro voor over. Met vaste bekabeling krijgen studenten de mogelijkheid hun laptop aan te sluiten op het netwerk via aansluitpunten die worden geïnstalleerd in de tafels. Daarmee krijgen ze meer mogelijkheden tot aansluiting op het netwerk en ook de gelegenheid om van snellere netwerktoegang gebruik te maken dan draadloos mogelijk is. De planning voor de uitvoering wordt zeer snel gemaakt en daarna zal ermee gestart worden. Het gaat om zevenhonderd werkplekken op de vloeren -1 en 0. Het lukte niet om het draadloze netwerk goed werkend te krijgen.

4 | Gelinkt

20 maart 2014

Chemie in wer De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo’n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In ‘Gelinkt’ laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit.

Als Bouwkundestudent Bart niet ‘Van Santen’, maar ‘Jansen’ had geheten, was het misschien nooit tot de geslaagde koppeling met zijn Finse liefde en studiegenoot Heidi Sairanen gekomen. Inmiddels brengen complementaire talenten het duo tot grote hoogten en gedeelde toekomstdromen. Met dank aan de docent Wiskunde.

Bart en Heidi werden dankzij hun achternamen tot elkaar veroordeeld tijdens een wiskunde-project, anderhalf jaar geleden. Bart: “Een docent deelde de groepjes op naam in. Met Van Santen en Sairanen zit je dan al snel bij elkaar. Of het liefde op het eerste gezicht was? Ach, we konden in ieder geval goed met elkaar opschieten. Daar waren we snel genoeg achter.” Inmiddels lijkt er een soort elastiek tussen de twee te zitten. Bij nieuwe groeps­ opdrachten zoekt het duo elkaar steeds opnieuw op. Bart en Heidi wonen ook samen. “We vullen elkaar goed aan”, zegt Bart. “Ik ben meer van de details en de techniek. Zij bewaakt de grote lijn en houdt het tempo erin.” Hun onderlinge chemie leverde in december nog in een prijs op voor een zogenoemde ‘groene binnenmuur’, die ze samen ontwierpen. De muur kan regenwater opvangen en transporteren naar de binnen­ kant om daar planten en andere begroeiing van water te voorzien. Een mooi staaltje Fins-Nederlands vakmanschap. Bang dat het idee voor de speciale muur gekaapt wordt, is het tweetal niet. En ook al gebeurt het, dan vat het duo het

toch vooral op als compliment. Ze hebben er dan ook geen patent op aangevraagd. Het is leuk, zo’n prijs, maar de focus moest daarna weer snel naar de opleiding, zegt Bart. Met die focus heeft hij het soms al lastig genoeg. “Ik moet mezelf nog wel eens een schop onder de kont geven. Dan geef ik zaken buiten de studie net iets teveel prioriteit.” In de nuchtere en gedisciplineerde Heidi heeft Bart gelukkig het goede voorbeeld aan zijn zijde. Zij houdt hem bij de les, als het nodig is. Veelzeggend voor de drukte van het tweetal is dat ze de prijs -een cursus ondernemerschap- nog altijd niet hebben verzilverd. En het is nog maar zeer de vraag of dat nog gaat lukken. In april verloopt het aanbod. Zo goed als Heidi inmiddels is ingeburgerd in Nederland, zo groen is Bart als het over Finland gaat. Hij wil er graag heen. Om zelf te ervaren hoe verschillend de seizoenen daar kunnen zijn. “Hier loopt alles als een soep door elkaar”, zegt Bart. Achttien graden in de winter, vijftien in de zomer; dat is in Finland echt ondenkbaar. Daar is een winter nog écht een winter, waar het nooit meer licht wordt als je maar noordelijk genoeg komt. Ja, het noorderlicht; dat laat zich nog wel zien. Dat moet iets overweldigends zijn.” Voor Heidi is er meer om trots op te zijn. Finland is -zo bleek onlangs uit onderzoek- opnieuw boven Nederland geëindigd op de Europese ranglijst van best innoverende landen. Op die lijst wordt het land samen met Duitsland, Zweden en Denemarken tot de zogenoemde innovatieleiders gerekend. Nederland volgt op respectabele

Gelinkt | 5

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

rk én de liefde afstand in de subtop en moet zich tevreden stellen met de wat fletsere betiteling ‘innovatievolger’. Bart en Heidi gissen naar een verklaring voor het verschil. Heidi: “Ons klimaat en de donkere winters bieden de Finse uitvinders wellicht langer dan de Nederlandse collega’s om goed over een idee na te denken.”

De sleutels liggen op pöytä Heidi bereidt Bart alvast op een trip voor met wat ‘Fins voor beginners’. Op hun gezamenlijke adres in Eindhoven heeft ze Finse naamstickertjes geplakt op meubels en andere zaken. Zo weet Bart wat Heidi bedoelt als ze hem zegt dat zijn sleutels op ‘pöytä’ (tafel) liggen. Ook kan hij al tot tien tellen en dankjewel zeggen. ‘Hyvä Koira’, zegt Bart trots. “Dat betekent ‘braaf’, zoals we dat hier tegen een hond zeggen. Vorig jaar kwamen ze nog tot een opvallende ontdekking, bij een bezoek aan Barts ouders in Drenthe. Heidi: “Het dialect daar doet erg aan Fins denken. Het lijkt wel of beide streken in een ver verleden door hetzelfde volk bewoond zijn geweest”. Zij was in Nederland behoorlijk gechoqueerd door de tafeletiquette. Of het gebrek daaraan, beter gezegd. Dat hij met zijn mes zomaar vanuit de pindakaas de jampot inging en het overtollige smeersel aan de rand af durfde te smeren. Ze betrapt hem er nog regelmatig op, ondanks de beloofde beterschap. Zoals dat nu eenmaal gaat met ingesleten gewoontes. Heidi: “In Scandinavië doen ze dat toch anders: ieder potje een eigen mesje. En hoe halen ze het hier in hun hoofd om allerlei

heerlijke groentes door elkaar heen te prakken?” Bart, corrigeert lachend: “Dat noemen we stamppot, Heidi”. En er is wel meer smerig in Nederland, ondervond Heidi. Zwemmen door de plotseling opdoemende warme zones in de Karpendonkse Plas bijvoorbeeld. Wat een verschil met de grote steriele meren in haar moederland, waar je er tenminste schoner uitkomt dan je erin ging. Is er dan écht niets positiefs te bedenken over Nederland? Heidi: “Ja, de bereikbaarheid van jullie voorzieningen. Alles is lopend of met de fiets te doen. Dat is echt een groot verschil met Finland, waar je voor zo’n beetje alles de auto of het openbaar vervoer nodig hebt.”

Geen plek bij Rem Koolhaas? Dan starten ze zelf een bureau De onderlinge chemie -zowel in het werk als in de liefde- is nog lang niet uitgewerkt. Dat hoef je ze niet te vragen; dat zie je van een afstand. Zonder dat het klef wordt. Daarvoor zijn de twee, en met name Heidi, te nuchter. “Het gaat goed. Waarom zouden we het anders doen?” Waar hun toekomst ligt, ligt wat het tweetal betreft nog helemaal open. Bart: “Werk is het uitgangspunt. We zouden beiden in de toekomst graag voor een groot architecten­ bureau werken. Of dat nou in China, Nederland of Finland ligt, doet er voor ons niet toe”. Heidi: “Ik voel me ook niet met een ketting aan Finland gebonden”. En als er bij Rem Koolhaas of andere grootheden in het veld geen plek voor het duo

is, beginnen ze gewoon zelf een bureau: Sairanen-Van Santen. Klinkt dat niet goed? Mocht de toekomst uiteindelijk in China liggen, dan weten Bart en Heidi alvast wat ze zeker vanuit hun moederland meenemen. Bart neemt zijn onmisbare en praktische fiets met voorbagagedrager mee. Zij verzekert zich van een flinke hoeveelheid kardemom, een specerij die ze vaak aan een gerecht

toevoegt. En een groot deel van de koffer zal gevuld zijn met een voorraad chocolaatjes met sinaasappelsmaak die -voor zover Heidi weet- alleen in Finland te koop zijn. Maar eerst maar eens de studie afmaken. Binnenkort wacht weer een mooi project op de faculteit: ‘24UP’: een ontwerpwedstrijd die Bouwkundestudenten uitdaagt om in één etmaal een compleet masterplan voor een vooraf geheim

gehouden gebied te ontwerpen. De concurrentie weet waar men aan toe is, wil men serieuze tegenstand bieden: zorgen voor een vergelijkbare mix van bouwtechnisch vernuft, liefde voor het vak en de aanwezigheid van een goede procesbewaker.

Interview | San van Suchtelen Foto | Bart van Overbeeke

6 | Onderzoek

20 maart 2014

Bouw in beweging Interview | Tom Jeltes

Bouwmaterialen. Die term associëren mensen vaak niet direct met hoogtechnologische innovatie en baanbrekend onderzoek. En dat is jammer, vindt prof.dr.ir. Jos Brouwers, die aan de TU/e een leerstoel met die naam bekleedt. Want bouwmaterialen zijn allesbehalve saai. Dat blijkt onder meer uit een reeks vernieuwende projecten die Brouwers de afgelopen jaren wist binnen te slepen. “Ons vakgebied is volop in bewe­ ging”, zegt Jos Brouwers. “Dat komt grotendeels door de steeds strengere milieueisen met betrekking tot grondstoffen en energie die aan de bouwsector worden opgelegd.” Innovatie in de bouw is dus een noodzaak. Net als bijna iedereen aan de TU/e is Brouwers voortdurend op zoek naar beter, milieuvriendelijker en goedkoper. “En die laatste twee dingen gaan opvallend vaak samen.” Daarbij heeft elke vooruitgang in de bouw -vanwege de omvang van de sector- een gigantische impact. “De bouw, en dan heb ik het niet alleen over gebouwen, maar ook over infrastructuur, zoals wegen, is goed voor misschien wel 95 procent van alle grondstoffen en materialen die de mensheid gebruikt.” In absolute cijfers tikt een relatief kleine besparing dan al snel flink aan. De keuze van bouwmaterialen kan op twee manieren bijdragen aan het milieu, vertelt de hoogleraar. “Enerzijds kun je de kringloop sluiten door bouw- en sloopafval te hergebruiken en aan de andere kant kun je producten zó maken dat ze zuiniger en duurzamer zijn in de gebruiksfase. Daarbij moet je denken aan gebouwen die je minder hoeft te ventileren, of materialen die warmte vasthouden.” Op het gebied van recycling wordt in Nederland al veel gedaan. Niet alleen bij consumentenafval wordt al onderscheid gemaakt tussen plastic, papier, glas, GFT, en overig afval; ook gescheiden sloop is inmiddels gemeengoed, vertelt Brouwers. “Daarin hebben we de afgelopen twintig jaar echt grote stappen gezet. Nederland loopt hierin wereldwijd voorop.” Sloopbeton, bijvoorbeeld, wordt verpulverd om de samenstellende stoffen -cement en aggregaat (zand en grind)- te scheiden voor hergebruik. “Dat gebeurt met een machine met grote stalen kaken. Wij werken aan het verbeteren van die methode. Het blijkt dat als je de kaken meer parallel opstelt, de betonkorrels niet meer door­ midden breken, maar dat de breuk in plaats daarvan ontstaat op het grensvlak van het aggregaat. Door het beton slim te breken, zoals wij dat noemen, kun je beide componenten beter scheiden en voor hoogwaardigere toepassingen hergebruiken. We hebben in het lab inmiddels aangetoond dat de methode werkt en het bedrijf VAR heeft al zo’n slimme breker laten maken en is van plan die op grote

schaal te gaan gebruiken.” Een heel ander voorbeeld van recycling in de bouw is het verwerken van verbrandingsassen. De as die overblijft na verbranding van steenkool in kolencentrales, de zogeheten poederkoolvliegassen (waarbij vliegassen in tegenstelling tot bodemassen moeten worden afgevangen in de schoorsteen) wordt in Nederland al voor honderd procent verwerkt in bouwmaterialen, voornamelijk beton.

“In veel landen wordt as gewoon gedumpt, maar voor ons heeft het economische waarde” “In andere landen wordt die as vaak nog gedumpt, of gaat zelfs gewoon de schoorsteen uit, terwijl het in ons land een positieve economische waarde heeft. Bovendien heb je geen ruimte meer nodig om het te storten.” Brouwers wil nog een stap verder gaan, door te kijken of ook de assen die overblijven na verbranding van huisvuil, papierslib en biomassa kunnen worden gebruikt om huizen te bouwen of wegen aan te leggen. “Afhankelijk van de bron moet de as nog wel nabewerkt worden”, zegt hij. “Vaak moet je de as nog naverbranden, wassen of zeven. Soms vanwege milieueisen, maar soms is nabehandeling nodig om er sterk beton mee te kunnen maken.”

Jos Brouwers. Foto | Bart van Overbeeke

Een andere belangrijke lijn binnen Brouwers’ groep vormen nanomaterialen. Wederom geen term die je associeert met snelwegen en kantoorflats, maar het blijkt dat het bijmengen in beton van relatief kleine hoeveelheden nanosilica -afvalmateriaal van de productie van computerchips en zonnepanelenzeer voordelig is. “Een kilo nanosilica kan tot vier kilo cement vervangen. Daarmee kun je de hoeveelheid cement, de duurste en meest milieubelastende component van beton, met tientallen procenten reduceren.” Hoewel de oorsprong heel anders is, heeft de nanosilica met verbrandingsassen gemeen dat het een korrelig materiaal is - ‘granulair’ in vaktaal. Of beton sterk genoeg is om mee te kunnen bouwen, is voornamelijk afhankelijk van de grootte van de Luchtzuiverende klinker. Onder invloed van zonlicht worden in de toplaag van de betonklinker schadelijke stikstofoxiden (NOx) uit de lucht omgezet in nitraationen (NO3). Titaniumoxide (TiO2) fungeert hierbij als katalysator.

Onderzoek | 7

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

verschillende korrels in het beton­ mengsel. Een van de specialismen van de groep van Brouwers is het simuleren van dergelijke materialen in de computer. “We bestuderen de korrelpakking met modellen, en ook de mineralogie: hoe korrels met elkaar reageren. Maar ook experimenteel hebben we alles in huis: we kunnen de grondstoffen chemisch en fysisch karakteriseren, de bouwmaterialen zelf maken en in het lab testen of ze voldoen.” Dat alles op kleine schaal: voor grootschalige tests zijn de onderzoekers afhankelijk van contacten met het bedrijfsleven. En die zijn er in ruime mate. Een van de directe uitvloeisels van Brouwers’ modellen is ultralicht beton: door een optimale verdeling van korrelgroottes is dat vrijwel net zo sterk als gewoon beton, maar veel lichter en bovendien warmte-isolerend.

houtwolcementplaat te verwerken, ontstaan materialen met lucht­ zuiverende en zelfreinigende eigenschappen. De werking van titaniumoxide is gebaseerd op een zogeheten fotokatalytisch effect: onder invloed van licht zet het titanium schadelijke gassen als stikstof- en zwaveloxiden en vluchtige organische stoffen om in onschuldige stoffen. Een grootschalige test met dergelijke luchtzuiverende betonklinkers in Hengelo trok vorige zomer zelfs de aandacht van de BBC.

“We zijn er nu achter gekomen dat je de werking van nanotitanium nog kunt versterken door er nanosilica bij te mengen. Dat kan van belang zijn voor toepassingen binnenshuis. Meubilair, verf en computers geven kleine hoeveelheden giftige stoffen als formaldehyde en tolueen af. Dat is moeilijk te meten en daardoor nog nauwelijks gereguleerd, maar wij hebben nu de apparatuur om deze schadelijke binnenluchtgassen te meten. Door titanium in muren en plafonds te verwerken, zou je die stoffen onschadelijk kunnen maken.”

Projecten rond eco-bouwmaterialen Met vernieuwende bouwmaterialen is nog een wereld te winnen. Dat zien ook Technologiestichting STW en externe participerende bedrijven, zo blijkt uit een drietal grote projecten die STW de afgelopen jaren toekende. Voor de ontwikkeling van eco-houtwolcementplaten met luchtzuiverende eigenschappen kende Technologiestichting STW twee jaar geleden een subsidie van een miljoen euro toe aan Brouwers’ groep. Vorig jaar kwam STW met een miljoen over de brug voor het combineren van nanodeeltjes titanium en silica in duurzaam en functioneel beton. En in de meest recente ronde van de High Tech Systemen en Materialen (HTSM) was er een zelfde bedrag voor eco-beton waarin diverse assen worden verwerkt.

Titaniumoxide geeft materialen luchtzuiverende en zelfreinigende eigenschappen Misschien wel het meest aanspre­ kende deel van Brouwers onderzoek draait om titaniumdioxide. Door die stof in betonklinkers, behang, of Laboratoriumopstelling waarmee de luchtzuiverende materialen worden getest.

In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek, mail dan naar [email protected].

Sluitstuk

Extra energie door ramen met een kleurtje Wie op de A2 rond Den Bosch rijdt, kan niet om de kanariegele geluidsschermen heen. Lelijk of niet, slim worden de schermen mogelijk binnenkort wel. Want over een paar jaar moeten deze ramen zonneenergie gaan opwekken, mede dankzij experimenten met een gekleurde vloeistof van de recent afgestudeerde ST-student Jeroen ter Schiphorst. Twee platen dicht op elkaar, met een speciale vloeistof ertussen die licht kan opvangen en het naar de zijkant kan sturen. Zo omschrijft Jeroen ter Schiphorst, onlangs afgestudeerd bij de groep Functional Organic Materials & Devices (ST), de slimme ramen. In het lab laat hij enkele flesjes van die speciale vloeistof zien. Een schakering aan fluorescerende kleuren en onder een UV-bron demonstreert Jeroen dat ze ook daadwerkelijk lichtgeven. “Deze speciale kleurstof bestaat uit drie delen. In de buitenste delen van de kleurstof vindt de energie­ overdracht plaats, waarna deze vanuit het middendeel naar de zijkant van de platen gestuurd wordt. Op die plek kun je bijvoorbeeld zonnecellen zetten die vervolgens stroom kunnen opwekken.”

Door de verkorte stage van Jeroen -hij deed eerder Scheikunde op hbo-niveau- stapte hij al snel over van het maken van de moleculen naar het toepassen ervan. “De kleurstof lossen we op in een vloeibaar kristal en de compleet gekleurde vloeistof kunnen we vervolgens tussen twee platen gieten. Door de capillaire werking blijft de vloeistof tussen de dicht op elkaar staande platen staan en kun je oppervlaktes maken in de vorm die je wilt. Daarnaast is het ook mogelijk de kleurstoffen zo te koppelen dat er als het ware een aan/uit-status van het opper­vlak ontstaat.” Op een lichtbak laat Jeroen zien hoe een stukje raam van transparant naar donker kan switchen. “Het Eindhovense bedrijf Peer+, gespecialiseerd in zogenoemd SmartEnergy glas, is al bezig met dit concept en verwacht over een paar jaar switchable windows op de markt te hebben. Ze kunnen nu al een raam maken van ruim een meter bij een meter. Het zou mooi zijn als daardoor de statische oppervlaktes van grote ramen een functie krijgen. Daarnaast is Heijmans dus bezig de speciale zonnecollectoren in een geluidswal aan te brengen.”

Jeroen ter Schiphorst. Foto | Rien Meulman

Zelf switcht Jeroen van licht naar water, wanneer hij midden maart als promovendus in dezelfde groep aan de slag gaat. “Mede dankzij mijn stage werd duidelijk dat ik in

de wetenschap verder wil. Ik ga nu onderzoek doen naar het monitoren van waterkwaliteit met microfluïdische devices. Een nieuwe uitdaging.” En omdat het felgele licht van de

A2-schermen zo’n beetje zijn huis binnenschijnt -Jeroen woont in Den Bosch- blijft hij er komende jaren toch een beetje bij betrokken. (NT)

8 | Onderzoek

20 maart 2014

4 brandende vragen

Jeroen Franken | Technische Natuurkunde

Racebanen met data

1 we op n e i z Wat er van v o c de hrift? c s f e je pro

2 Ho op f e leg j waa eestj e e r je ond s uit e ove r ga rzoek at?

1 | cover

3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek?

2 | feestjes Een harde schijf benadert data door een magnetische schijf onder een lees/schrijfkop rond te draaien. Wij onderzoeken een snellere methode om magnetische informatie te verplaatsen, zónder mechanische bewegingen. Dit heet het racebaan­ geheugen: informatie is opgeslagen als magnetische gebiedjes in extreem dunne nano-banen. De informatie wordt verplaatst langs deze racebanen door er een stroom doorheen te sturen die een kracht blijkt uit te oefenen op de scheidingswanden tussen de gebiedjes, de ‘domeinwanden’.

3 | onmisbaar

4 eft



We zien een verzameling van speelgoedjes die iets te maken hebben met mijn onderzoek. De Fisher-Price platenspeler aan de bovenkant is een voorloper van de moderne harde schijf, waarvoor wij een vervanger proberen te vinden. De ratel aan de onderkant is een muziekinstrument dat maar één kant op draait: ik gebruik hetzelfde concept om ervoor te zorgen dat bitjes maar één kant op kunnen bewegen.

e Wat h

ing

lev men

de sa uw werk? aan jo

De Kerr-microscoop was onmisbaar: hiermee kun je het magnetische patroon in zo’n racebaan gewoon rechtstreeks zien veranderen, wat het onderzoek heel levendig maakt. Verder was de gecombineerde ionen/elektronenmicroscoop van FEI onmisbaar om de magnetische structuren met nanometerresolutie aan te passen.

4 | samenleving Het is nog afwachten of het racebaangeheugen uiteindelijk rendabel is om te produceren. Als dat zo is, hebben wij een aantal mogelijke ingrediënten van zo’n geheugen aangedragen, en bijgedragen aan een beter begrip van het mechanisme van domeinwandverplaatsing.

(Onder redactie van Tom Jeltes) Foto’s | Bart van Overbeeke

Onderzoek | 9

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Parthena (Nopi) Moschou | Scheikundige Technologie

Kristallisatie en verdamping in microreactoren 1 | cover De omslag is gemaakt door kunstenaar Doug Craft. Het is een foto van benzoëzuurkristallen onder gepolariseerd licht. Ik heb benzoëzuur in veel van mijn experimenten gebruikt; de kristallen verwijzen naar het kristallisatieproces dat ik heb onderzocht. Het is een mooie afbeelding voor een cover, dat is de voornaamste reden dat ik ervoor heb gekozen.

2 | feestjes Het onderwerp van mijn onderzoek is de productie van fijnchemicaliën en geneesmiddelen. Ik heb me vooral gericht op scheidingsprocessen, die na de reactie plaatsvinden. Het doel is om die scheidingsprocessen continu te laten verlopen in microreactoren. Twee belangrijke stappen hierbij zijn kristallisatie en het verwijderen van oplosmiddelen. Vooral kristallisatie is een uitdaging, aangezien er maar weinig microreactoren zijn waarin vaste stoffen niet tot verstoppingen leiden.

3 | onmisbaar Een groot deel van mijn experimenten heb ik gedaan met de Falling Film Micro Reactor die is ontwikkeld door Fraunhofer ICT-IMM. Dit apparaat is de kern geweest van mijn werk aan het verdampen van oplosmiddelen en ik heb de massa- en warmteoverdracht in deze reactor tot in detail onderzocht, zowel experimenteel als met modellen.

4 | samenleving Continue productie in zogeheten microfluïdische systemen vertegenwoordigt een stap vooruit naar efficiëntere en meer veelzijdige technologieën. De samenleving kan hiervan op termijn profiteren, zowel in economische zin als wat de impact op het milieu betreft.

Eldhose Iype | Werktuigbouwkunde

Energie opslaan in zout 1 | cover De omslag laat een idee zien voor het opslaan van energie in zogeheten thermochemische materialen. De twee rijen afbeeldingen beelden twee seizoenen uit (zomer en winter). In de zomer wordt zonne-energie opgeslagen in thermochemische materialen via de weergegeven chemische reactie. In de winter wordt de opgeslagen energie simpelweg vrijgemaakt via de omgekeerde reactie (waarbij watermoleculen worden opgenomen in het kristalrooster van magnesiumsulfaat, een proces dat hydratatie wordt genoemd, red.)

2 | feestjes Ongeveer dertig procent van de totale energiebehoefte in onze woningen is voor heet water en verwarming. In die behoefte kunnen we eenvoudig voorzien als we het beschikbare overschot aan zonne-energie in de zomer kunnen opslaan. Mijn onderzoek was gericht op het vinden van het juiste materiaal om zonne-energie zodanig op te slaan dat we het naar believen kunnen vrijmaken. We hebben ons daarbij vooral gericht op het hydrateren van magnesiumzout.

3 | onmisbaar Voor het bestuderen van de dynamica van thermochemische materialen op moleculair niveau was het juiste moleculaire modeleergereedschap essentieel. Ik heb onder meer Monte Carlo-methoden gebruikt, moleculaire dynamica, en dichtheidsfunctionaaltheorie.

4 | samenleving We hebben enkele interessante eigenschappen van magnesiumzouthydraten ontdekt die we zouden kunnen benutten. Er kleven ook nadelen aan deze materialen, maar als we die kunnen overwinnen, kunnen we deze zouten in woningen toepassen om onze energie­ rekening behoorlijk te verlagen.

10 | Universiteitsberichten

Algemeen Eindhoven School of Education | Interesse in het onderwijs? Kom naar de lerarenopleiding Heb jij interesse in het onderwijs? Kom dan 2 april tussen 12.45 en 13.30 uur in het Traversegebouw 3de verdieping naar de voorlichting van de Eindhoven School of Education (ESoE), de leraren­opleiding van de TU/e. De voorlichting zal gaan over de master Science Education and Communication (SEC) en de Educatieve Keuzepakketten die studenten kunnen volgen tijdens het Bachelor College in hun vrije keuzeruimte. Bij de master kun je ook kiezen voor bi-diplomering, hierbij combineer je jouw vakmaster met de master SEC. Bij deze lerarenopleiding word je opgeleid tot leraar wiskunde, scheikunde, natuurkunde, informatica of NLT/O&O. www.tue.nl/esoe. SA Energy | Annual event ‘Solar Plus’ Meeting our increasing energy consumption in a sustainable way is one of the major challenges of the 21st century. Solar energy has the largest potential to meet our future energy demand. Unlocking this potential is one of the great challenges for universities, industry and society. In recent years there has been great progress in solar research, technology and deployment.

UNIVERSITEITSBERICHTEN

Solar energy is one of key research areas at TU/e. The Solar Plus Event, organized by the Strategic Area Energy of TU/e, offers the opportunity to explore the latest developments in research, technology and deploy­ ment of solar technologies at TU/e, at our partner organizations and in the province of North Brabant. This event will take place on 17 April in the ‘Blauwe Zaal’, Auditorium TU/e from 9.30 - 17.10 hours. Participation is free, however, registration is mandatory. For registration: http://teamenergy tue.nl/content/solar-plus-2014 Contact: [email protected]

Informatie Expertise Centrum | Gratis app Browzine Snel toegang tot je favoriete wetenschappelijke e-journals op je tablet met de gratis app Browzine. Als medewerker of student van de

20 maart 2014

TU/e kun je voortaan gemakkelijk gebruik maken van wetenschappe­ lijke e-journals met de gratis app Browzine op je tablet. Je hebt toegang tot de meest actuele, fulltext publicaties. Dit geldt voor veel e-journals waar de Bibliotheek TU/e een abonnement op heeft en voor Open Access tijdschriften. Je kunt deze annoteren, opslaan voor offline access, delen met je sociale netwerk en meldingen krijgen wanneer een nieuwe uitgave beschikbaar is. Browzine is voor Apple en Android tablets beschikbaar in de betreffende app-stores. Meer informatie: www.tue.nl/bib (www.tue.nl/library)

MENSEN Bureau voor Promoties en Plechtigheden | Intreerede Vrijdag 21 maart, 16.00 uur, BZ/SZ: intreerede prof.dr. A.W. Veenstra (IE&IS) - dhl Titel: “Compliance and Control in Global Supply Chains” Afscheidscollege Vrijdag 28 maart, 16:00 uur, BZ/SZ: afscheidscollege prof.dr. A.M. Cohen (W&I) - hl Titel: “Wiskunde in het Web”

En ik vind Tussentoetsen herkansen In vakken binnen het Bachelor College mag maximaal zeventig procent van het cijfer bepaald worden door een eindtoets. De rest van het cijfer wordt bepaald door één of meerdere tussentoetsen. Deze tussentoetsen mogen niet worden herkanst in hetzelfde studiejaar. Voor docenten levert dat bij het voorbereiden van vakken (zoals de afgelopen weken voor studiejaar 2014/2015) de nodige hoofdbrekens op. Het meest logische is om ongeveer de eerste helft van de stof in een tussentoets op te nemen. Zo kunnen studenten zelf kijken of ze goed leren, en of het waarschijnlijk is dat ze de eindtoets halen, als ze op dezelfde manier door blijven leren. Het is echter onhandig dat die stof niet meer herkanst kan worden. Zowel voor de docent (ik kan studenten niet meer motiveren om de eerste helft opnieuw te leren) als voor de student (voor wie het soms na de helft van een vak al bijzonder moeilijk wordt om het vak te halen). Mijn directe collega’s zouden allemaal graag willen dat de tussentoets herkanst mag worden (bijvoorbeeld tegelijk met de eindtoets) door studenten die in eerste instantie een onvoldoende hadden. Zeker in mijn vak (Introduction to Psychology and Technology, het eerste vak dat eerstejaars P&T krijgen) zijn er nog wel eens studenten die moeten wennen aan studeren op een universiteit, en de tussentoets niet optimaal maken. Het zou beter zijn als het mogelijk is om tussentoetsen te herkansen, wanneer de docent dat wenselijk acht. Dr. Daniel Lakens | universitair docent Toegepaste Cognitieve Psychologie bij Human Technology Interaction

Advertentie

Win € 500.000,-

voor jouw groene businessplan! Winnaar 20 1 1

Winnares vorig jaar!

Winnares 2012

Heb jij een innovatief idee waar de wereld groener, duurzamer en beter van wordt? Doe dan mee met de Postcode Lottery Green Challenge. Wie weet win jij € 500.000,- voor het realiseren van je plan!

www.greenchallenge.info NPL GC adv Cursor_266x200_01.indd 1

28-02-14 15:34

Mens & Mening | 11

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

TUssen de oren

Penne(n)vrucht

In Cursor worden iedere twee weken studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het weten­ schappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites onder een psychologische loep gelegd door de medewerkers van TU/e-opleiding Psychology & Technology. Illustratie | Sandor Paulus

Terwijl ik dit schrijf, heeft de TU/e er net weer twee succesvolle open dagen op zitten. Veel belangstelling van ouders en scholieren voor enthousiast vertellende docenten en studenten bij standjes met interactieve hightech, gelikte folders en strakke logo’s. Dit keer was onze oudste zoon, Thomas, er ook bij. Hij is 14 jaar, zit in VWO-4, en heeft een stevige bèta-interesse. Hij twijfelt tussen wiskunde en natuurkunde, maar ook informatica lijkt hem wel wat. Dat hij een laptop nodig gaat hebben, is evident - niet alleen voor de complexe algoritmes, simulaties, en berekeningen, maar ook voor alle werkstukken, literatuur, vakinformatie, en groepscommunicatie die hem wachten, al dan niet verborgen in de wondere wereld die OASE heet. Studenten gebruiken hun laptop ook regelmatig tijdens hoorcolleges. Vanaf mijn plek voorin de klas is het niet altijd eenvoudig in te schatten wat er op die laptops gaande is. Ik ga standaard uit van het goede in de mens, maar een dikke grijns bij een student met daarnaast een stel reikhalzende buren, wijst niet altijd op inhoudelijk relevante activiteiten. Je hoeft geen onderwijskundige te zijn om te snappen dat het aantal Facebook-updates tijdens college negatief correleert met het eindcijfer op het tentamen. Maar zelfs wanneer je de laptop puur gebruikt om aantekeningen te maken, dan valt er nog iets op af te dingen. Psychologen Pam Mueller van Princeton en Daniel Oppenheimer van UCLA hebben in zeer recent onderzoek aangetoond dat het maken van aantekeningen via een laptop tot minder goede prestaties leidt dan het gebruik van pen en papier. Ze vergeleken de prestaties van

UR-podium Dat bijna al onze opleidingen te maken hebben met groeiende studentenaantallen, is geen nieuws. Ook komend studiejaar wordt een significante groei verwacht. Natuurlijk is het mooi dat we daardoor in de gelegenheid zijn om op termijn nog meer technisch geschoold toptalent te leveren aan de maatschappij. Ook de juichstemming bij het College van Bestuur kan ik begrijpen, omdat een groeiende instroom ervoor zal zorgen dat er meer euro’s richting Eindhoven gaan rollen. Maar mij moet bij al deze positieve berichten toch een ‘winstwaarschuwing’ van het hart.

twee groepen studenten die hetzelfde college bijwoonden, en daar hun eigen aantekeningen bij mochten maken - ofwel met een laptop, ofwel met pen en papier. Ondanks dat de studenten die een laptop gebruikten vaak een veel vollediger verslag maakten van wat er gezegd werd, deden de druk pennende studenten het beter bij geheugentaken achteraf.

Beter pennen dan typen op je laptop

Zelfs na een week, waarin beide groepen de stof uitgebreid hadden kunnen bestuderen, waren de verschillen in het voordeel van de pen-en-papiergroep. Het lijkt erop dat het denkwerk om de belangrijkste zaken uit een college te destilleren, en dit kort of schematisch op te schrijven, onmiddellijk tot diepere verwerking van de stof leidt. En daar blijf je ook na verloop van tijd de vruchten van plukken.

Ik weet niet in hoeverre het TU/e-notebookprogramma nog als argument wordt gebruikt om studenten naar onze universiteit te lokken, maar naast de verplichte RSI-bijsluiter, mag er van mij ook een sticker op al die notebooks: ‘Warning: May Cause Superficial Cognitive Processing’. Nu nog even een strak logo bedenken.

Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction

Over kwaliteit, plofklassen en rekbaarheid

De groei van de instroom staat namelijk op gespannen voet met de steeds schaarser wordende middelen op onze steeds compacter wordende campus. Ik kan me voorstellen dat de juichstemming niet zo breed wordt gedeeld op het uitvoerend niveau. Dat is de plek waar docenten en ondersteunende diensten in toenemende mate steeds meer werkdruk ervaren. De UR heeft al eerder gezegd dat die druk niet structureel kan blijven bestaan. Daarmee bedoel ik enerzijds werkdruk, maar ook druk op onze infrastructurele voorzieningen. Onder invloed van nog complexere

onderwijsprogramma’s en nog strakkere regelgeving is op uitvoerend niveau ook steeds minder regelvrijheid voorhanden. Aankomende studenten, die op de basisschool en middelbare school al gewend waren aan ‘plofklassen’, zullen wellicht amper met hun ogen knipperen als ze hier met honderden lotgenoten college komen volgen in een doorgeluste zaal. Wél nieuw is dat ze nu in de avonduren die oogjes open moeten houden, als ze na de avondmaaltijd ook nog op college verwacht worden. De actuele situatie vraagt om aanpassing van plannen ten aanzien van onderwijsvormen,

de inzet van onderwijzend en ondersteunend personeel, ict, infrastructuur, et cetera. Het is wellicht te vroeg om nu al te stellen dat de grenzen van de groei met dit tempo zijn bereikt. Maar de verwachting dat die aanpassingen ‘budgetneutraal’ uitgevoerd kunnen worden door enkel efficiëntieverbeteringen (denk aan de invoering van het Bachelor College), is onwaarschijnlijk. Zelfs aan de rekbaarheid van elastiek komt een einde. Dat betekent dat ons belangrijkste ‘competitive advantage’, de kwaliteit van het onderwijs, nog meer onder druk staat.

Dr. Allard Kastelein, lid person eelsfractie UR

Het mag duidelijk zijn dat de UR zich daar zorgen over maakt. Of het nu uit de lengte of de breedte moet komen, het mag nooit ten koste gaan van de kwaliteit!

12 | Focus

20 maart 2014

Tekst | Norbine Schalij Foto’s | Bart van Overbeeke Studentenroeivereniging Thêta opent komende week het roeiseizoen 2014. Een belangrijke schakel in het wedstrijdroeien is het vervoer van de boten naar de wedstrijdlocaties in binnen- en buitenland. Botenwagen Bartego heeft al ruim 400.000 kilometers op de teller staan.

De Mercedes Benz Atego die de Thêta-commissie ‘Botenwagen Compagnie’ in 1999 aankocht, was in 2002 klaar voor de doop tot ‘Bartego’. Die naam slaat op Bart Ossewaarde, de Werktuigbouwkundestudent die het speciale vervoerssysteem voor de boten van de studentenroeivereniging mede bedacht. De wagen werd onder zijn leiding gebouwd en hijzelf gebruikte het als afstudeerproject. Bartego is de stijfste botenwagen die Thêtanen kennen. Nieuwe boten zijn van carbon. Hoe stijver die vezels, hoe minder energie van roeiers verloren gaat in vervormen van de boot. Maar die stijve carbonvezels mogen niet breken en vereisen een stijve boten­ wagen. De oudere houten boten die Thêta nog steeds gebruikt passen er overigens ook prima op. Van voorbumper tot stootbalk achter meet Bartego 11,97 meter. Omdat de grootste acht -van 17,60 meter- er zowel voor als achter uitsteekt, is er ontheffing van de wet aangevraagd - en verkregen. Komende zomer bestelt de Botenwagen Compagnie een chassis voor een nieuwe wagen. Deze moet zonder de voormalige GTD, die Bartego hielp bouwen, geschikt worden gemaakt voor botenvervoer, omdat er op hun nieuwe locatie geen plek is voor een dergelijk groot project. Thêta is daarom met Terberg-techniek in gesprek. Dat er een nieuwe wagen moet komen, is niet gek als je bedenkt dat Bartego ruim 400.000 kilometer op de teller heeft staan.

De stijfste Buitenlandritten | Bartego’s verste rit ging naar Sevilla, 2.300 km verderop in Zuid-Spanje. Daar hield Thêta minstens viermaal een trainingskamp. Een andere buitenlandrit voerde naar Venetië voor de Vogalonga, een tour van dertig kilometer door Venetië en omgeving. In 1974 is het voor het eerst georganiseerd als protest tegen gemotoriseerde boten door de stad en een uitnodiging aan zoveel mogelijk boten die met spierkracht vooruit gaan. Er doen de laatste jaren zo’n drieduizend roeiers mee. In 2011 en 2012 was Thêta van de partij. Vorig jaar is het bootvervoertechnisch niet rondgekomen vanwege wedstrijden in Nederland. Natuurlijk rijdt Bartego ook jaarlijks naar de Varsity in Houten. Ze heeft nog nooit winnaars met een Gouden Blik thuis gebracht. En tweede worden op de Varsity (in 2002 met Dirk Lippits op de boeg - Thêta’s beste prestatie) is hetzelfde als verliezen. De Oude Vier mag het op 7 april weer proberen. Thêta heeft een vloot van ongeveer zeventig boten. De Rolls-Royces onder deze zijn boten van het merk Empacher. Een acht daarvan kost minstens 40.000 euro. Een eenpersoons skiffje heb je al voor 10.000 euro.

Voor Bartego zijn twee stellingcontainers gebouwd - in chauffeursmond ‘bakken’. Een ligt in Utrecht, de andere staat bij de loods van Thêta. Op een bak zijn leggers met rubber omhulsel gemonteerd waar 7 achten op passen. Roeiers leggen de benodigde boten er met de hand op en knopen ze vast met oude fietsbanden. Voor vertrek controleert de chauffeur of de boten goed liggen, dat is zijn verantwoordelijkheid. Voordelen van binnenbanden: schuift niet, beschadigt niet en kost slechts een flesje ‘sterk’ per jaar. Fietsenmaker Heerings spaart ze op voor Thêta en brengt ze om de paar maanden naar het botenhuis aan de Kanaaldijk-Zuid in ruil voor een fles gedestilleerd aan het eind van het jaar.

In de lades van de bak is plaats voor:

• riemen, minimaal één per roeiplek • riggers waar de riemen in liggen, • schragen, om een boot klaar te maken voor de wedstrijd. De riggers worden ter plekke gemonteerd; dat heet opriggeren. Na de wedstrijd worden ze afgeriggerd. • bokjes, om tijdelijk een opgeriggerde boot op te leggen. • stieken, ofwel de fietsbanden.

Focus | 13

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

botenwagen

van Nederland Koning Kilometer is Eef Meijerink, student werktuigbouwkunde bij Fontys. De laatste drie jaar heeft hij de meeste kilometers gemaakt met Bartego: 2011: 18.467 km 2012: 16.607 km 2013: 8.713 km Die laatste score -de laagste ooit- vindt hij een goed teken. “De ritten zijn dus over meer chauffeurs verdeeld.” In 1999 is de trofee ingesteld als blijk van waardering. De directie van de Botenwagen Compagnie houdt tot de uitreiking de score geheim. Eef was vorig jaar aangenaam verrast dat hij weer won. “De eerste tripel!” De botenwagen van Thêta reed in 2013 naar 42 wedstrijden. Gemiddeld rijdt de botenwagen 33.000 kilometer per jaar. Een veelvoorkomende rit met ideale logistiek is de volgende: 1. Boten opladen aan de Kanaaldijk-Zuid 2. Boten ophalen bij Vidar in Tilburg ‘tot ie vol ligt’. 3. Naar de Amsterdamse Bosbaan waar de hoofdmoot van de wedstrijden is. Daar gaat de bak eraf. 4. Cabine met lege achterkant rijdt naar Utrecht. Daar ligt de tweede Thêtacontainer. Orca en Viking uit Utrecht hebben hun boten er al opgelegd. 5. De tweede bak wordt ook naar Amsterdam gebracht. De collegaverenigingen betalen Thêta voor diesel, onderhoud, afschrijving.

De crash van Botenwagen Compagnie | In januari 2000 is de vorige vrachtwagencombinatie geschaard op de A2. Dat heeft Thêta vier boten gekost en andere verenigingen ook nog wat boten. Met de huidige wagen is nog nooit een boot stuk gereden. “Bartego is schadevrij en dat willen we graag zo houden”.

Een chauffeur voor de botenwagen heeft een C-rijbewijs nodig. Daarmee kan hij ook een bijbaan als

vrachtwagenbestuurder of vuilniswagenrijder zoeken, maar dit terzijde. Er zijn tot op heden geen vrouwelijke chauffeurs geweest. Thêta wil graag minstens zes chauffeurs binnen haar gelederen hebben, maar actief zijn er nu slechts vijf. De nieuwste is Tjeerd van Ditshuizen, student NHVT in Breda. De kosten voor het halen van zijn C-rijbewijs, circa 4.000 euro, heeft de roeivereniging voorgeschoten. Met het rijden van 18.000 kilometer voor Thêta staat hij weer quitte. Maar eerst moet hij om rijervaring te krijgen een interne opleiding volgen. Met een ervaren Thêtaan op de bijrijdersstoel gaat hij de openbare weg op. Stap 1 is ‘leeg rijden’, dat wil zeggen zonder bak. Stap 2 is rijden met een lege bak, stap 3 met een boot op de bak die achter uitsteekt en de laatste met een acht van 17,60 meter die voor én achter uitsteekt. Thêta neemt de chauffeursopleiding zeer serieus, er zijn zo vier maanden mee gemoeid. Tjeerd: “Je wilt niet bij een rotonde met een boot in een lantaarnpaal terechtkomen.”

14 | Uitgelicht

20 maart 2014

De soundtrack “Muziek luisteren is als koffie drinken voor mij” Het is even zoeken in MetaForum naar iemand zonder oordopjes in of koptelefoon op. De drie verdiepingen van de studietempel zijn gevuld met luisterende studenten. Maar dan is daar toch Mark van der Laan. In het rumoer op de begane grond zit de masterstudent Mechanical Engineering geconcentreerd achter zijn laptop. Zolang er in zijn buurt geen interessante gesprekken gevoerd worden, heeft hij geen last van zijn omgeving. “Muziek is heel belangrijk voor me. Maar tijdens het studeren hoef ik er niet per se naar te luisteren.

Vooral niet als ik me uitgerust voel, zoals nu.” Muziek is voor hem vooral een oppepper, zoals vlak na het weekend of tijdens lange

“Wiskundige problemen oplossen gaat beter zonder muziek” periodes van leren in tentamentijd. “Het is als met koffie; soms drink ik

maar twee bakken per dag, soms heb ik er vijf nodig. Net als koffie kan muziek een boost geven als ik even inkak. Dan kan het me prikkelen.” Hij luistert met name naar drum ’n’ bass, house, hardstyle en ook wel trance. Denk aan Afrojack, David Guetta en Tiësto. Muziek met weinig vocals dus. Dat komt goed uit, want hij merkt dat vocale muziek hem afleidt. “Wiskundige problemen oplossen gaat eigenlijk beter zonder muziek. Niet dat ik me daar altijd iets van aantrek. Soms heb ik gewoon zin om muziek te horen.”

Tekst | Fre Foto’s | Bart va

Je afsluiten van alle rumoer terwij komende tentamenperiode in MetaF drukke werkdag of als inspiratie terwijl Er zijn talloze redenen te bedenken w de TU/e-campus naar muziek luisteren. En waarom? En wie h

“Ik ben gewoon een muziekfascist” Denkend aan muziek op de TU/ecampus, is er één naam die al snel naar boven komt: David Ernst, al vijftien jaar verantwoordelijk voor het muziekprogramma van Studium Generale. Zo is hij onder meer de bedenker van studentenbandjeswedstrijd de Kleine Prijs, haalde hij James Blake naar het Gaslab en presenteerde hij de Popquiz. Dat muziek belangrijk voor hem is, is dan ook een open deur. Zijn afstudeerbegeleider -David studeerde binnen de communicatie­ wetenschap af op hiphop- zei destijds al tegen hem: “Er is meer op de wereld dan muziek”. Of hij muziek luistert tijdens het werk? “Altijd. En nooit met een koptelefoon op. Ik ben gewoon

“Muziek stimuleert me om na te denken” Al twee jaar op rij kroop hij tijdens Professors on Stage achter de draaitafel om zijn publiek te trakteren op muziek van Underworld en Swedish House Mafia. Tijdens het hardlopen luistert hij graag naar Daft Punk. Je kunt prof.dr.ir. Erwin Kessels (hoogleraar Technische Natuurkunde) niet verwijten dat hij geen aansluiting heeft met de leefwereld van zijn studenten. Toen hij zelf nog aan de TU/e studeerde, was hij meer van de hardrock. “Zo ben ik ooit begonnen. Als je jong bent, wil je je afzetten.” Inmiddels heeft hij de metal verruild voor onder meer klassieke muziek. “Vooral Wagner. Dat is groots, opzwepend en geeft een gevoel van ‘we gaan ervoor’. In dat opzicht is het ook een soort heavy metal.” Verder luistert hij naar Nick Cave en Johnny Cash. “Hun liedjes zijn soms bijna ontroerend. Maar het wordt nooit zoetsappig.” Als hij aan het werk is, op zijn kamer op de TU/e of thuis, staat standaard de radio aan. Bij voorkeur Studio Brussel. “Daar komt de meeste muziek waarvan ik houd voorbij. Hiernaar luisteren maakt het werk aangenamer, verrijkt het en stimuleert me om na te denken. Muziek luisteren is ook goed voor de creativiteit. Maar dat geldt eigenlijk voor alle kunsten.” Het komt zelden voor dat de muziek hem afleidt. “Als het echt nodig is, kan ik me redelijk goed afsluiten. Dat gaat onbewust. En op de momenten dat dit niet nodig is, haal ik er energie uit.” Zoals toen hij in 2009 zijn aanvraag voor een Vici-beurs moest verdedigen. “Op zo’n moment wil je heel gefixeerd zijn. Vlak van tevoren heb ik op mijn iPod naar The Prodigy geluisterd. Dat zette mij op scherp.” Het is niet dat hij niet van stilte houdt. “In de natuur kan ik dat wel waarderen. Maar niet bij het werken.”

een muziekfascist. Mijn buren worden wel eens gek van mij.

“Het is wel eens voorgekomen dat collega’s mijn muziek niet trokken” Het is wel eens voorgekomen dat collega’s mijn muziek niet trokken. Dan draaide ik elektronische muziek en dachten ze dat de plaat bleef hangen. Mijn beste luistertip voor iedereen die niet met collega’s rekening hoeft te houden: de online jukebox 22tracks.”

Hij laat het niet afhangen van specifieke taken, waar hij naar luistert. “Heel soms, als ik met een belangrijke mail bezig ben, helpt jazz daarbij. Ik word eigenlijk alleen afgeleid door slechte muziek. Het enige genre dat ik niet zo trek, is trance.” Daarnaast stoort hij zich aan de muziek die aan de TU/e klinkt bij open dagen en andere evenementen. “Naar mijn gevoel zetten ze vaak gewoon de top-40 van die dag op.” Hij mailt nog na: “Mister Opdringerige Smaak zegt dat de beste artiesten ever Stevie Wonder, Michael Jackson en Pharell Williams zijn”. Dat we het weten.

Uitgelicht | 15

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

van de campus “Creatiever denken door jazz” Na het horen van Madness ging Lieke de Cock op zesjarige leeftijd op saxofoonles. Zeventien jaar later speelt de masterstudente Applied Physics nog steeds tenorsax. Bij studentenjazzvereniging Studentproof, waar ze ook voorzitter is, zit ze zowel in het jazzcombo als de bigband.

eke Sens an Overbeeke

jl je aan het blokken bent voor de Forum, even ontstressen tijdens een l je vastzit tijdens een lastige opdracht. waarom studenten en medewerkers op . Maar waar luisteren ze eigenlijk naar? heeft het liever stil?

Bij Studentproof ontdekte ze dat ze jazz niet alleen leuk vindt om te spelen, maar ook om te luisteren. Favorieten zijn onder meer Goldfish, St. Germain en Bruut! “Maar eigenlijk kan ik alle muziek wel

waarderen, behalve Jan Smit. Het ligt ook aan mijn stemming. Als ik veel energie heb, heb ik soms gewoon zin in Rage Against the Machine.” Als ze iets aandachtig moet lezen of moet leren voor tentamens zoekt ze de rust op van haar kamer of een stiltehokje in Cascade. “Dan luister ik niet naar muziek. Zeker niet naar jazz. Ik ga dan bijvoorbeeld luisteren hoe ik een bepaalde solo kan naspelen. En zinnen moet ik drie keer opnieuw lezen.” Tijdens het maken van sommen en

opdrachten vindt ze het minder erg om afgeleid te raken. “Dan zorgt de muziek juist voor afwisseling.” Volgens Lieke helpt muziek haar verder om tijdens haar studie creatiever te denken. “Natuurkunde is heel abstract. Het luisteren naar jazz en naspelen hiervan leidt ertoe dat je op een andere manier naar natuurkundige problemen kijkt. Omdat je je andere hersenhelft gebruikt. Ik merk dan ook dat bij Studentproof relatief veel natuurkundestudenten spelen.”

“Muziek: goed voor je humeur, niet voor je prestaties” Slecht nieuws voor diegenen die denken dat muziek helpt om je te concentreren. Volgens prof.dr. Armin Kohlrausch is dat namelijk niet zo. De hoogleraar Auditory and Multisensory Perception bij Human Technology Interaction doet onderzoek naar onder meer de invloed van geluid op onze prestaties. Hij heeft één belangrijk advies: werk bij voorkeur in stilte. “Het is aangetoond dat cognitieve taken bijzonder sterk gestoord worden door geluiden die op gesproken taal lijken. Dit geldt uiteraard voor spraak zelf, maar ook voor veel soorten muziek. Voor het luisteren naar muziek betaal je aantoonbaar een prijs.” Het gaat hierbij uitdrukkelijk om

taken waarbij concentratie vereist is, zoals het lezen van een tekst, een moeilijke redenering of het opstellen van een contract.

“Voor het luisteren naar muziek betaal je aantoonbaar een prijs” “Routineklussen zoals lopendebandwerk gaan juist beter als er sprake is van prikkels; daarbij kan muziek helpen.” Volgens de hoogleraar zijn mensen zich er niet altijd van bewust dat

“Een manier om me van de buitenwereld af te sluiten” “Ik ben altijd met muziek bezig. Elke dag ontdek ik nog nieuwe dingen en bandjes”, aldus Job Huberts. Hij studeerde in januari af bij Industrial Design en werkt nu als onderwijsassistent bij de faculteit. Daarnaast is hij gitarist bij de Eindhovense ‘darkwave’ band Capcap…Cap, werkt hij als barman bij de Effenaar en was hij vorig jaar voorzitter van Stukafest Eindhoven. Als hij in de rumoerige spaces bij Industrial Design aan het werk is, luistert hij steevast naar muziek. “Ik word vrij snel afgeleid, dus het is voor mij een manier om me van de buitenwereld af te sluiten. Doordat ik speciale oortjes gebruik die ik ook tijdens optredens met de band in heb, staan mensen soms te springen om mijn aandacht te trekken.” Voor Job is muziek ook een inspiratiebron. “Als ik lange teksten moet schrijven, luister ik naar instrumentale muziek. Dat kan variëren van rustige nummers met veel piano’s en strijkers tot keiharde metal waarvan ik de tekst toch niet versta. Als ik creatief bezig ben, luister ik juist naar muziek met vocals.” Het komt weinig voor dat hij geen muziek luistert, behalve als hij op de fiets zit of door de stad loopt. “Dat heeft aan de ene kant met die professionele oordoppen te maken. Aan de andere kant heb ik er geen behoefte aan als ik buiten ben. Dat zijn voor mij een soort rustmomenten.”

muziek hun concentratie negatief beïnvloedt. “Ze denken dat het positief is als ze luisteren naar iets wat ze mooi vinden. Maar uit onderzoek blijkt dat de invloed van muziek op cognitieve processen los staat van de waardering. Of je nu luistert naar iets wat je verschrikkelijk vindt of naar je favoriete album; muziek is hoe dan ook storend.”

Kohlrausch zelf. In zijn vrije tijd luistert hij graag naar klassieke muziek en de sixties-muziek uit

zijn jeugd. “Maar alleen tijdens cognitief weinig inspannende taken zoals lange autoritten en koken.”

Daarnaast hebben sommige mensen een hekel aan stilte. “In zo’n geval is het misschien beter het verlies aan concentratie te accepteren in ruil voor een beter humeur.” Want dat muziek een positieve invloed heeft op je stemming is eveneens bewezen. Dat geldt overigens ook voor

“Muziek luisteren leidt me teveel af” De doordeweekse avonden van Michelle Spanjaards (derdejaars Werktuigbouwkunde) staan vrijwel helemaal in het teken van klassieke muziek. Viool spelen bij het symfonieorkest van Quadrivium deed ze al langer, maar sinds dit jaar is ze ook bestuurslid bij de studentenmuziekvereniging. In haar vrije tijd zul je Michelle echter niet gauw betrappen op het luisteren naar klassieke composities. Haar hart ligt namelijk bij Nederlandstalige muziek. Denk aan Acda en de Munnik, De Dijk, Jan Smits, Is Ook Schitterend, Guus Meeuwis, Doe Maar en Bløf. “Vroeger luisterde ik ook naar Nick en Simon, maar tegenwoordig vind ik dat meer van hetzelfde.” Schlagerachtige muziek is ook niet haar ding. “Hoewel, ik ga wel eens naar tentfeesten waar artiesten zoals Marianne Weber optreden. Maar dat is meer voor de gezelligheid dan voor de muziek.” “Het is de combinatie van tekst en melodie. Ik vind het fijn dat ik de tekst goed kan verstaan.” Studeren doet ze bij voorkeur in een stiltehokje in Gemini. “Als ik naar muziek luister, ben ik mijn hoofd te veel met de tekst bezig. Dan kan ik me niet concentreren. Vooral als ik moet lezen heb ik stilte nodig. Tijdens het maken van opdrachten en sommen probeer ik het nog wel eens, maar eigenlijk moet het dan ook gewoon stil zijn.”

16 | Student

Clmn

20 maart 2014

Aanschuiven bij

Rösti met speklapjes en Hanna-salade

Verwacht geen haute cuisine in het no nonsense huishouden van Huize Rust, Reinheid en Regelmaat. Het zijn overzichtelijke, maar zeker ook gezonde maaltijden. “We hebben hier pas één keer pizza gegeten. En die was ook nog eens zelf gemaakt!”

Jim Stolk student Industri al Design

Frisse Hanna-salade (dankt naam aan

Steve’s nachtmerrie

geestelijk moeder ervan; vriendin van dagkok Yke Zevenboom (Fontys)) Snijd komkommer, een rood uitje, cherry­ tomaatjes en een plak feta-kaas in kleine stukjes. Hussel het in een schaal met een dressing op basis van een deel azijn en twee delen olie, peper en zout.

Toen Steve Jobs halverwege 1999 de iBook aan de wereld toonde -de eerste mainstream laptop met wifiluidde hij zonder twijfel het draadloze computertijdperk in. Deze ontwikkeling leek niet meer te stoppen; iedereen liep vanaf dat moment het gevaar altijd en overal draadloos verbonden te kunnen zijn. Maar voor dit gevaar is nu eindelijk een oplossing, eentje die de onze kan zijn voor nog geen twee ton. Het draadloze netwerk in MetaForum is net een PvdA-verkiezingsbelofte: kost klauwen gemeenschapsgeld, is bedoeld om iedereen blij te maken, maar uiteindelijk enkel frustrerend voor degenen die gewoon willen werken. Lang was ik overtuigd dat het enkel kinderziektes waren van een nieuw gebouw tot ik de investering in 700 vaste aansluitingen vernam. Hoorde ik dit goed? Men gaat toch niet, in een tijdperk waarin draadloze breedbandverbindingen alom aanwezig zijn in treinen die >120km/h rijden en vliegvelden met duizenden bewegende mensen, investeren in OASE via een dráádje?

Rösti met speklapjes Doe een scheutje olijfolie in een koekenpan op een laag pitje. Doe hier een hele zak rosti in. Zorg dat de aardappelkruim overal goed doorbakken is. Zout en peper naar smaak toevoegen. Bak in een andere pan de speklapjes gaar.

TU es

What’s the one thing a student in Eindhoven should do at least? It might sound cliché, but I’d recommend my fellow Chinese students to drink a beer in a Dutch pub. We are not familiar with drinking more than one beer after another in Chinese pubs or restaurants.

Daar zit ik dan, met mijn uit één blok aluminium gefreesde staaltje design dat te dun is om een ethernetpoort te huisvesten. Mogen we aannemen dat er in de voor dit plan uitgetrokken 175.000 euro ook budget is voor thunderbolt/USB-naar-ethernet verloopjes? Voor studenten die (letterlijk) gebukt gaan onder de TU/e-notebook is dat nu nog geen probleem, maar wellicht liggen er modellen in het vooruitzicht zonder verouderde poorten. Laten we zwijgen over iPads, iPhones, tablets en smartphones. Het getuigt van bijzonder weinig doorzettingsvermogen van zowel het College van Bestuur als van Dienst ICT om nu op te geven en enkel een peperdure pleister te plakken, zeker als straks een minderheid van de clients zichzelf een laptop mag noemen. Mij maak je niet wijs dat alle slimme oplossingen voor dit probleem uitgeput zijn. En Steve? Die draait zich nog een paar keer om.

What’s your favorite pastime? Give me a basketball or guitar and I will kill every piece of boredom. I practice basketball in the campus’ sportcentre. When I came to Eindhoven I bought myself a second-hand guitar. Now I play my favourite Chinese popsongs.

If your could teleport anywhere, where would you go? The Staples Centre in Los Angeles is on my list. It’s the home stadium of the Lakers Basketball Team. They can use my support these days, while they go through about their worst season ever. Did Eindhoven surprise you in any way? The compactness of the city surprised me. Every public place is accessable by bike. Unlike China, where I use public transport for most of my trips. What would you like to do after finishing your master? I’d like to find work in Holland, particularly because the salary is way better than in China. Who would you like to drink a beer with? If would be my grandfather. I would tell him about my time in Holland. He would give me some useful advises. Unfortunately he passed away.

Haoming Xin (23 years) is in the first year of his Master Electrical Engineering. He’s from Jiaozue, a Chinese city with more than three million citizens.

Photo | Bart van Overbeeke

Which bachelor/master would you have chosen if your own study wouldn’t exist? As long as it has to do with physics or engineering, I’m okay with it.

De vraag ‘Wat moe t je als student z eker een keer gedaan h ebben in Eindhove n?’ wil Ha oming graag ve rvangen door: ‘Waarom heb je ge koz voor deze bachelor/ en master?’ (‘Why did yo Bachelor/ u choose this Master?’) (SvS)

Student | 17

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

De bewoners van Huize Rust, Reinheid en Regelmaat aan de Tongelresestraat 73 moeten wel heel erg van elkaar houden, dat ze dagelijks met hun negenen in een knus, maar krap eetkeukentje tegen elkaar aankruipen. Voor Cursor zetten ze er gewoon nog een stoeltje bij. De negen studenten (vijf heren en vier dames) proberen iedere dag samen te eten. Wie aan wil schuiven, zette vroeger een kruisje op een schoolbord. Dat is uit de gratie, nu de negen via een groepsapp met elkaar communiceren. De huisnaam suggereert een aangeharkt en opgeruimd onderkomen, waar alles in het gareel loopt. Het moet gezegd: schoon is het zeker. De naaktslakken durven zich niet meer in de keukenkastjes te vertonen. Maar er blijft gelukkig genoeg studentikoze huisraad over: een spelcomputer in de keuken, her en der loshangende elektra, een grote stapel afwas.

Wat vond de huisbaas van die geverfde deur? Mathijs Schoenmakers (ook Bouwkunde): “Die laat zich hier zelden zien. We hebben ‘m wel eens om een nieuwe keuken gevraagd, maar daar investeert hij voorlopig niet in. Wel heeft ie ons een afzuigkap voor de badkamer cadeau gedaan.” Diezelfde huisbaas zadelt alleen nieuwe bewoners met huurverhogingen op. Dat leidt tot scheefgroei in Huize Regelmaat: zo betaalt Roelof (student Technische Innovatiewetenschappen) -die er al acht jaar woont- 160 euro voor zijn kamer, waar Mathijs voor een veel kleinere kamer bijna het dubbele neerlegt. Niemand die erover klaagt. Want dat zou de rust in Huize Rust, Reinheid en Regelmaat, onnodig verstoren.

Waar is het huisreglement? Bouwkundestudent Tom Penninx: “Behalve een poetsrooster hebben we hier geen regels nodig. Wie tijd heeft, kookt of doet boodschappen. Wie niet kookt, wast af. Niemand die de badkamer een uur bezet houdt. Zo loopt ’t al jaren prima. De buren klagen nooit. Ja, er was ooit die homofobe huisgenoot, die weigerde ook maar iets aan poetsen te doen. Toen heeft de rest op een nacht zijn hele kamerdeur knalroze geschilderd.” Maar meer uit de pas dan dát, lopen de negen niet.

Interview | San van Suchtelen Foto’s | Bart van Overbeeke

Wil jij ook met je culinaire huisgenoten in deze rubriek? Mail dan naar [email protected]

En hoe is het in Singapore? Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.

Het is alweer meer dan twee maanden geleden dat ik voor het eerst aankwam in Singapore. Dit was voor mij, ondanks dat Singapore een Westerse tintje heeft, een flinke cultuurshock. Enerzijds omdat dit mijn eerste keer in Azië is en anderzijds omdat ik ben opgegroeid in een klein dorpje. Ondanks dat Borkel maar twintig kilometer ten zuiden van Eindhoven ligt, zullen er maar weinig TU/e studenten zijn die ooit van het dorpje gehoord hebben. Voel je dan ook niet bezwaard om het even te googlen. Borkel heeft ongeveer 1.100 inwoners, bestaande uit 99 procent Nederlanders en 1 procent Belgen (geen geintje). Singapore heeft ongeveer 5,5 miljoen inwoners bestaande uit 76 procent Chinezen, 13 procent Maleisiërs, 8 procent Indiërs en de overige 3 procent komt uit alle andere uithoeken van de wereld. Voor cultuursnuivers heeft Singapore dan ook veel meer te bieden. Waar het hoogste gebouw in Borkel maar liefst 2 verdiepingen telt, ben ik hier in Singapore al in ‘rooftop bars’ geweest van meer dan 71 verdiepingen. Klein minpuntje is wel dat alcohol op deze hoogte ook 71 keer zo duur is. Daar waar in Singapore files gebruikelijk zijn, worden deze in Borkel alleen af en toe veroorzaakt door tractors. In Singapore zie je volop Maserati’s, Ferrari’s en Lamborghini’s, maar zeker geen tractors. Deze contrasten maken Singapore voor mij extra bijzonder. Echter, het grootste voordeel van Singapore is dat het de ideale uitvalbasis is om Zuidoost-Azië te verkennen. Korte trips naar Borneo (zie foto), of één van de vele andere omliggende locaties maken het mogelijk om even de drukke stad te ontvluchten. Dankzij de vele leuke medestudenten en de prima accommodatie, voelt terugkomen in Singapore elke keer weer alsof ik thuiskom.

ts JeroenstAuedrent master n Sciences n In ovatio

Jeroen Aerts (voorgrond) in Borneo met huisgenoot Willem.

Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan deze rubriek en ben jij dit collegejaar in het buitenland? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Lees alle buitenlandervaringen online op www.cursor.tue.nl

18 | Mens

20 maart 2014

Arjeh Cohen | ‘Mooi dat mijn wiskundige stellingen over honderd jaren nog bestaan’

Natuurkunde of wiskunde studeren? De jonge Arjeh Cohen kwam er niet uit en gooide een dobbelsteen om het lot te laten beslissen. Nu, dik veertig jaar later, kan hij terugkijken op een imposante wiskundige carrière. Ook bestuurlijk speelde hij een hoop klaar. Hij gaf aan de TU/e leiding aan de taskforce ICT voor Onderwijs, legde de basis voor de Graduate School en was jarenlang decaan bij Wiskunde & Informatica. Zijn hart lag het meest bij de discrete wiskunde. Op 28 maart neemt hij afscheid van de TU/e. “Ga geen geschiedenis studeren. Doe eerst wis- of natuurkunde, van daaruit kun je altijd nog iets anders doen”, adviseerde zijn geschiedenis­ leraar die wel eens bij de familie Cohen over de vloer kwam. “Een man voor wie ik groot respect had, ik heb zijn advies opgevolgd.” Op een blauwe bank in zijn kamer in MetaForum vertelt de hoogleraar over de keuzes die hij in zijn leven heeft gemaakt en de plekken waar hij door die keuzes belandde. Cohen (1949) was een gemotiveerde student, die een halfjaar lang van 20.00 uur tot middernacht in een jamfabriek werkte om zijn studie

te kunnen bekostigen. Hij vond het heerlijk om op wiskundige vraag­ stukken te puzzelen en bracht heel wat uurtjes in Utrecht door met bridgen en filosofie. “Voor de huidige studenten is het niet zo gemakkelijk meer om zich breed te oriënteren. Dat vind ik soms wel jammer voor ze. De paden zijn nu smal. Ze hebben wel veel mogelijk­ heden, maar tegelijkertijd is het gevaar groter dat ze een verkeerde keus maken.” De hoogleraar is geboren in Israël, woonde daar twee jaar en ging daarna met zijn joodse ouders naar Nederland. Cohen is er nog wel eens geweest, maar heeft verder geen speciale band met zijn geboorteland. Hij noemt zichzelf een tweedegeneratie oorlogs­ slachtoffer. “En nu wil je natuurlijk weten of ik me wel eens gediscri­ mineerd heb gevoeld”, suggereert Cohen. Niet per se, maar hij wil er wel wat over kwijt. “In de kringen waarin ik me altijd begaf, heb ik er nooit last van gehad. Heel af en toe krijg ik eens een reactie. Zoals laatst in de kantine de vraag ‘dat mogen jullie toch niet eten?’” Hij lacht er hardop om. Na zijn promotie in 1974 besloot Cohen ‘iets maatschappelijk

nuttigs te doen’. Hij werd wiskundig onderzoeker bij Openbaar Lichaam Rijnmond, maar achteraf gezien was dat ‘een veredelde stage’. “En ik hield niet van het politieke spel.” Daarna werkte hij een jaar bij de Universiteit Twente om aansluitend aan de slag te gaan in Amsterdam als onderzoeker bij het Centrum voor Wiskunde & Informatica (CWI). Bijkomend voordeel was dat die baan dicht bij zijn woonplaats Zeist was - hij was net vader geworden van een dochter. Daar kwam hij in contact met Jack van Lint, die wekelijks met de wiskundige Jaap Seidel een seminar over discrete wiskunde hield in Eindhoven. “Dat was erg levendig en boeiend en daardoor leerde ik Eindhoven ook kennen.” Van Lint zou later rector worden aan de TU/e. In 1992 maakte Cohen de overstap naar de TU/e. “Ik wilde geen grijze muis worden bij het CWI, het was weer tijd voor wat nieuws”, verklaart hij. Cohen is sinds die tijd hoogleraar in de discrete wiskunde en is van 2005 tot 2013 achtereenvolgens vice-decaan en decaan geweest aan onze universiteit. Belangrijke wapenfeiten zijn de basis die hij

legde voor de Graduate School en de ict-ontwikkeling binnen het onderwijs. “Ik vind computeralgebra enorm fascinerend. Het is mooi hoe je abstracte problemen via de computer tot leven kunt laten komen. In de jaren tachtig waren we al met verschillende onderzoekers bezig met het ontwikkelen van interactieve documenten, vooral voor de wiskunde. De ontwikkeling van het internet ging razendsnel, en de software die we maakten, leek daardoor steeds achterhaald. Frustrerend voor iemand als ik die graag blijvende dingen maakt.”

‘Snelle ontwikkeling internet frustreerde me’ Terugkijkend heeft hij altijd meer bevrediging kunnen halen uit de wiskunde dan uit zijn bestuurlijke taken. “Een wiskundig probleem oplossen is een heel proces. Je gaat diep door de stof, loopt dagen rond - denkend aan het probleem. En als je dan een oplossing hebt, is de voldoening enorm. Honderd jaar later ligt de stelling die jij hebt

bedacht er nog.” Hij vervolgt: “Bestuurswerk is stukken vluchtiger, vergankelijk. Je moet eens weten wat een stapel notities ik kan weggooien. En daar is niet altijd iets mee gedaan. Je zou je visie eigenlijk in een paar belang­rijke punten moeten kunnen opschrijven. Reorganisaties waren ook niet fijn, maar voor mijn gevoel hebben we dat altijd zo goed mogelijk gedaan.” Als wiskundige vond hij het altijd prima om alleen te werken, maar in het bestuurlijk werk vond hij de contacten ook wel weer leuk. Keerzijde: “Soms waren het teveel contacten. En je maakt niet alleen maar vrienden. Je moet met veel mensen rekening houden, verschillende belangen spelen. En misschien ben ik daar wel iets te ongeduldig voor.” Na zijn pensioen blijft hij nog actief als adviseur bij het bedrijf SOWISO - een spin-off van de TU/e, gespecialiseerd in interactieve wiskundige documenten. Ook krijgt hij dan wat meer tijd voor één van zijn hobby’s: meubels maken. “Ook dat is iets blijvends, een stabiele factor. Daar houd ik van.” Interview | Judith van Gaal Foto | Bart van Overbeeke