104
DE HAL LIGT TUSSEN HET WOONHUIS EN DE DEEL. DE NOK IS HIER ZICHTBAAR EN OOK DE METERSHOGE ONBEWERKTE MUUR TREKT DE AANDACHT. DE LOOPBRUG VERBINDT SLAAPVERTREKKEN EN BADKAMERS IN HET VOORHUIS MET DE KINDERSLAAPKAMERS. RECHTERPAGINA HET VITRINEKASTJE IS VAN DLC INTERIORS, DE ORDNER IS VAN HAY EN DE KANDELAAR IS EEN ONTWERP VAN STUDIO JOB VOOR KONINKLIJKE TICHELAAR (MOBILIA).
OKTOBER 2014 E H & I
I NTER I EU R / NO.3
Boerengeluk De rij eiken die de eeuwenoude boerderij het zicht en licht ontnam, overleefde een nachtelijke storm niet. Een geluk bij een ongeluk voor architect Angela Holterman, die deze kans met beide handen aanpakte. Productie Rob Jansen / Fotografie Kasia Gatkowska / Tekst Roos Stalpers
IN DE SALON HAD DE TIJD STILGESTAAN. MAAR ONDER HET DONKERE PLAFOND HADDEN DE TEGELPLATEAUS EN ANTIEKE HAARD HUN CHARME VERLOREN. DOOR DE AANPAK VAN ARCHITECT ANGELA HOLTERMAN KOMEN DE VOORSTELLINGEN UIT DE ACHTTIENDE EEUW WEER TOT HUN RECHT. HET HEDENDAAGSE CARPET RELOADED-KLEED VAN GOLRAN REPETEERT DE SFEER VAN DE EEUWENOUDE TEGELTJES. VAN LOODS 5 ZIJN DE KUSSENS OP DE BANK, HET HOUTEN KRUKJE EN DE LEREN MARIPOSA-FAUTEUIL. DE LEESLAMP IS EEN ONTWERP VAN ARNE JACOBSEN VOOR LOUIS POULSEN (MOBILIA).
I NTER I EU R / NO.3
E H & I OKTOBER 2014 107
Interieurontwerp met boerderijgevoel: ‘Het huis moet tegen een stootje kunnen’
De omgewaaide eiken kregen binnenshuis een nieuwe bestemming
DE SALON LIGT TUSSEN DE WOON- EN WERKKAMER. ONDER HET RAAM IS EEN VAKKENKAST GEMAAKT DIE AL IN DE KEUKEN ALS AANRECHTBLAD BEGINT EN DOORLOOPT ONDER DE RAMEN VAN DE WERKKAMER.
I NTER I EU R / NO.3
E H & I OKTOBER 2014 109
I
k kan jullie nu al vertellen dat het uiteindelijk anders uitpakt,’ stelde architect Angela Holterman, nadat de eigenaren van boerderij Bleijendaal hun ideeën over de verbouwing hadden gespuid. Niet omdat ze de plannen niet zag zitten. Integendeel, er waren meerdere redenen om ja te zeggen. ‘Allereerst heb ik een zwak voor agrarische bouw en ten tweede werk ik graag met opdrachtgevers met uitgesproken ideeën.’ Haar woorden waren niet meer dan een realistische kanttekening. Verbouwingen brengen nu eenmaal verrassingen met zich mee en in dit geval was er ook nog een externe partij waarmee ze rekening diende te houden. De boerderij is namelijk een rijksmonument. ‘Het is zaak om de monumentenzorg direct bij de plannen te betrekken en groen licht af te wachten voordat je aan de slag gaat. Daarbij zijn het bevlogen mensen met in hun archieven een schat aan historische informatie.’ Zo bleek dat de dwarshuisboerderij vermoedelijk een stuk ouder is dan 1854, het jaartal dat tussen de muurankers staat. Niet alleen het silhouet van de boerderij moest worden gekoesterd, ook de monumentale eiken langs de boerderij en oprijlaan. Het woonhuis moest het comfort van
de 21ste eeuw krijgen, maar dan wel met behoud van het boerderijgevoel. ‘We hebben geen behoefte aan hypermodern design, denk eerder aan een huis dat tegen een stootje kan. Je moet er gewoon met je modderlaarzen naar binnen kunnen lopen,’ aldus de eigenaren, die tijdens de twee jaar durende verbouwing in een Portakabin op het weiland bivakkeerden. ‘Wat in de loop der jaren was toegevoegd, sloopten we eruit, zodat de opzet van de boerderij weer aan het licht kwam. De oorspronkelijke structuur en materialen vormden het uitgangspunt voor het ontwerp.’ In het voorhuis kwamen de woonfuncties, waaronder eetkeuken, salon en werkkamer. Omdat het gezin de dag in de keuken begint, was het logisch de wenteltrap van de slaapkamers naar de keuken te verplaatsen.
Gatenkaas
Aan de zuidzijde van de enorme rieten kap werd een panoramaraam gezet, zo groot dat het licht brengt in beide kinderkamers, die onder de spanten zijn gebouwd. ‘Liever één groot raam dan van het prachtige rieten dak een gatenkaas maken,’ zegt Holterman, waarna ze over een van de mooiste plekken in huis begint te vertellen. Ze heeft het over de hal, die de verbinding vormt »
DE DWARSHUISBOERDERIJ STOND IN DE LUWTE VAN EEN MONUMENTALE EIKENLAAN. EEN STORM LEGDE EEN AANTAL BOMEN OM EN DAT BOOD KANSEN VOOR HET ZONLICHT IN HUIS. NIET ALLEEN DOOR HET GERESTAUREERDE DAK VAN EEN GROOT PANORAMARAAM TE VOORZIEN, MAAR OOK DOOR DE ZIJGEVEL OPEN TE BREKEN VOOR EEN RUIME LOGGIA.
Dwarshuisboerderij Bij een dwarshuisboerderij is het woonhuisgedeelte, zoals de naam al aangeeft, dwars op het achterhuis van het gebouw geplaatst. Beide delen hebben een apart dak. Andere namen voor dit type zijn T-huisboerderij en krukhuisboerderij. Dwarshuisboerderijen zijn een variatie op het klassieke hallenhuis. Ze zijn het vaakst te zien in het Gooi en in Drenthe.
110
I NTER I EU R / NO.3
OKTOBER 2014 E H & I DE ANTIEKE DEUREN ZIJN DOOR DE EIGENAREN BIJ PIET JONKER GEVONDEN. HOLTERMAN NAM ZE OP IN HAAR ONTWERP EN VERWERKTE ZE TOT EEN SERVIESKAST, DE EYECATCHER VAN DE KEUKEN. BOVEN DE EETTAFEL AARDEWERKEN LAMPEN. OP TAFEL EEN GELAKTE SCHAAL SAIGON LACQUER VAN ARIAN BREKVELD, WITTE AARDEWERKEN SCHALEN MET EIKENHOUTEN DEKSEL VAN VINCENT VAN DUYSEN (MOBILIA) EN EEN PANTONE-BEKER (LOODS 5).
IN DE WOONKEUKEN WERD EEN ORIGINEEL TEGELTABLEAU UIT DE ACHTTIENDE EEUW TERUGGEPLAATST, DAARNAAST GAF DE ARCHITECT DE AARDEWERKEN VOORRAADBAKJES EEN VASTE PLEK IN DE MUUR. OP DE OUDE HOUTEN PLANKEN STAAT SERVIES VAN WONKI WARE, KANDELAAR FLAMES IS EEN ONTWERP VAN CHRIS KABEL VOOR DROOG (LOODS 5).
112
EEN OP MAAT GEMAAKTE KEUKEN VAN HOUT EN BETON (MARCO BOERS INTERIEUR & AFWERKING) EN EEN ELLENLANGE TAFEL MAKEN VAN DE LICHTE RUIMTE EEN LEVENDIGE WOONKEUKEN. ROND DE TAFEL STAAN ANTIEKE STOELEN GEMIXT MET KRUKJES, WITTE SPIJLENSTOELEN EN BLANKHOUTEN STOELENVAN LOODS 5.
I NTER I EU R / NO.3
OKTOBER 2014 E H & I
DE BADKAMER IN DE OUDERSLAAPKAMER, MET ACHTER EEN AFSCHEIDINGSWAND DE INLOOPDOUCHE EN EEN WASTAFEL MET ZICHT OP HET VRIJSTAANDE BAD.
I NTER I EU R / NO.3
E H & I OKTOBER 2014 115
‘Achteraf was de storm een geluk bij een ongeluk: het huis is nu lichter’
tussen de deel en het voorhuis. De muur behield zijn verweerde staat en de vloer werd bestraat met oude klinkers. Bij binnenkomst wordt de blik meteen omhoog geleid, naar de loopbrug die halverwege de metershoge nok zweeft. Hij verbindt het voorhuis met de twee kinderkamers. De zoon des huizes kijkt vanuit zijn bedstee neer op de garage en schuur met tractor. De dochter heeft in haar bedstee een raam met uitzicht op de hal. Er werd een flinke hap uit de zijgevel genomen, zodat er ruimte voor een loggia ontstond, ook prettig voor het extra daglicht. Waar ooit koeien stonden, bevinden zich nu garage, schuur en multifunctionele ruimte met eigen keuken waar trainingen en workshops worden gegeven.
Storm
De verbouwing was in volle gang toen een nachtelijke storm over het erf raasde. Precies op het moment dat het imposante rietdak was verwijderd, waardoor de boerderij extra kwetsbaar was. Het was een ravage, want de zeventien eeuwenoude eiken waren als luciferhoutjes omgevallen, zonder de eigenaren in hun tijdelijke onderkomen te wekken. ‘Achteraf bleek het een geluk bij een ongeluk: nu de beschermde bomen
weg waren, was het huis een stuk lichter.’ De eiken bevinden zich nog altijd op het erf, het hout werd namelijk op verschillende plekken in huis verwerkt. Het hergebruik sluit naadloos aan op de werkwijze van Holterman. Naast de eiken kregen de originele materialen een nieuwe bestemming in de constructie. De architect bracht eenheid in het huis door alle stucwanden met kalkverf af te werken, de vloeren door te trekken en lange lijnen uit te zetten. Woonkeuken, salon en werkkamer plaatste ze op een as, die nog eens wordt benadrukt door het aanrecht dat overloopt in een kast en vervolgens in een diepe vensterbank verandert. ‘Tijd komt een project soms ten goede. Mede omdat je gaandeweg de plannen nog kunt bijstellen en kunt inspelen op de ideeën van de bewoners. Zij tikten bijvoorbeeld een gietijzeren wenteltrap op de kop en vroegen me twee klassieke deurstellen en brocantevondsten in het interieur te verwerken. Dit soort vragen pusht mij om naar inventieve oplossingen te zoeken. Zonder elkaar was het een totaal ander project geworden. Het mooie is dat iedereen steeds trotser werd op de boerderij.’ www.hollandszicht.nl
BOVEN DE SLAAPKAMER EN BADKAMER LOPEN IN ELKAAR OVER. ACHTER DE WAND DIE ALS HEADBOARD FUNGEERT BETREED JE DE INLOOPDOUCHE EN TOILET. ONDER ARCHITECT ANGELA HOLTERMAN OP DE GIETIJZEREN WENTELTRAP IN DE LICHTE WOONKEUKEN: ‘HET IS LEUK OM MET MENSEN TE WERKEN DIE BUITEN DE GEBAANDE WEGEN DURVEN TE TREDEN.’
