1 Contante boekingen en kortingen Een onderneming koopt en verkoopt haar goederen grotendeels op re kening. Er zijn nog veel handelsondernemingen die ook vaak contant kopen en verkopen. Hoe we deze contante verkopen verwerken willen we in dit hoofdstuk behandelen. Daarnaast komen de kortingen aan de orde die een onderneming verleent of ontvangt.
1.1 Contante verkopen Voorbeeld Sanne Geraedts, eigenaar van een winkel in bijouterieartikelen,
heeft op 31 mei 2009 de volgende kas- en memoriaalstukken ter beschik king: K007 M017
Winkelverkopen over mei 2009 (inclusief 19% btw): € 17.850,– . De inkoopprijs van de winkelverkopen over mei 2008 is € 7.500,– .
Gevraagd a. Geef de journaalpost van het kasstuk (kasboek). b. Geef de journaalpost van het memoriaal. Uitwerking a.
100 Kas
€
aan 840 Opbrengst verkopen
17.850,—
€
15.000,—
aan 181 Te betalen btw
2.850,—
b.
800 Kostprijs verkopen
aan 700 Voorraad goederen
€
7.500,—
€
7.500,—
Als Sanne naast contante verkopen ook nog verkopen op rekening heeft, zal zij deze boeken in het verkoopboek. In feite boekt zij dan haar op brengst van de verkopen zowel in het kasboek als in het verkoopboek. Dit vindt ze bezwaarlijk. Ze wil graag haar totale opbrengsten visualiseren in
TB BA-2.indd 11
Contante boekingen en kortingen 11
31-8-2010 18:19:20
het verkoopboek. Ze maakt daarbij gebruik van de rekening 240 Con tante verkopen. Voorbeeld Naast de gegevens uit het vorige voorbeeld is ook nog uit het ver
koopboek ontleend: V009 M018
Verkopen op rekening maand mei inclusief 19% btw € 4.760,– . De inkoopprijs van de verkopen over mei is € 2.000,– .
Sanne neemt de contante verkopen op in het kasboek en maakt daarbij onder andere gebruik van de rekening 240 Contante verkopen. Gevraagd a. Geef de journaalpost voor het kasboek. b. Geef de journaalpost uit het verkoopboek. Uitwerking a.
100 Kas
€
17.850,—
€
17.850,—
4.760,—
aan 240 Contante verkopen
b.
120 Debiteuren
240 Contante verkopen
€
17.850,—
€
19.000,—
aan 840 Opbrengst verkopen aan 181 Te betalen btw
800 Kostprijs verkopen
3.610,—
€
9.500,—
€
9.500,—
aan 700 Voorraad goederen
Sanne heeft in mei: –– goederen contant verkocht. Deze mutaties boeken we in het kas boek. –– goederen op rekening verkocht. Deze verwerken we in het verkoop boek. Kasboek Datum Stuknr. Rekening 31/5
K007
240 Contante verkopen
Debet
€
Credit
17.850,—
12 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 12
31-8-2010 18:19:20
Verkoopboek Datum Fact.nr. Afnemer
Verkopen incl. BTW Op rekening
31/5
V009
…
€
Verkopen excl. Per Kas
4.760,— €
BTW
Inkoopprijs
BTW
17.850,— €
19.000,— €
verkopen 3.610,— €
9.500,—
Toelichting
Contante verkopen: bedrag inclusief 19% btw. Opbrengst verkopen: –– opbrengst kasboek exclusief btw € 15.000,— –– opbrengst verkoopboek exclusief btw € 4.000,— Te betalen btw: –– btw kasboek € 2.850,– –– btw verkoopboek € 760,– Kostprijs verkopen/Voorraad goederen: –– inkoopprijs contante verkopen € 7.500,– –– inkoopprijs verkopen op rekening € 2.000,– De rekening 240 Contante verkopen is een tussenrekening. Dit betekent dat deze rekening ‘glad’ dient te lopen, dat wil zeggen dat er op het mo ment dat alle boekingen over een bepaalde periode hebben plaatsge vonden, er geen saldo meer resteert.
1.2 Contante inkopen Sanne heeft ook te maken met contante inkopen. In feite moeten we bij het boeken van contante inkopen op dezelfde wijze te werk gaan als bij het boeken van contante verkopen. Voorbeeld Sanne heeft de volgende gegevens ontleend uit haar boekhouding:
30 april 2009 Saldo rekening 220 Contante inkopen Contante inkopen mei btw 19% Totaal
TB BA-2.indd 13
€ €
€
0,—
6.000,— 1.140,— 7.140,—
Contante boekingen en kortingen 13
31-8-2010 18:19:20
Het inkoopboek over de maand mei vermeldt: –– Inkopen op rekening inclusief btw € 8.330,– –– Inkopen per kas inclusief btw € 7.140,– –– Inkopen exclusief btw € 13.000,– –– btw € 2.470,– Gevraagd a. Geef de journaalpost van het kasboek. b. Geef de journaalpost van het inkoopboek. Uitwerking a.
230 Contante inkopen
€
aan 100 Kas
7.140,—
€
7.140,—
13.000,—
b.
700 Voorraad goederen
180 Te verrekenen btw
aan 140 Crediteuren aan 230 Contante inkopen
€
2.470,—
€
8.330,— 7.140,—
Opmerking Net zoals de tussenrekening Contante verkopen dient de reke
ning Contante inkopen ‘glad’ te lopen op het moment dat alle boekingen over een bepaalde periode hebben plaatsgevonden.
1.3 Ontvangsten per bank door pinnen, chippen of creditcard Naast contante verkopen, waarbij de klant cash betaalt, onderscheiden we ook verkopen waarbij de klant betaalt via een pinpas, een chipcard of een creditcard. Eigenlijk zou je deze betaalwijze kunnen zien als een tussenvorm van een contante betaling en een betaling op rekening. De verkoper ont vangt niet onmiddellijk een contante betaling, maar loopt geen risico. De reden waarom in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van het chippen en pinnen is vanzelfsprekend het gebruikersgemak van zowel de kopende als de verkopende partij. Daarnaast speelt de veiligheid een rol: hoe minder contant geld in de kassa aanwezig is, hoe veiliger dit is. 14 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 14
31-8-2010 18:19:21
Op het moment dat de verkoper de klant laat chippen of pinnen worden de bedragen door de bank op dezelfde dag bijgeschreven op de bankre kening van de verkoper. Het betreft hier dus verkopen per bank. De ontvangsten per creditcard worden door de bank aan het einde van de maand bijgeschreven. Aan het elektronisch betalen zijn kosten verbonden: –– Bij pinnen en chippen wordt door de bank periodiek een bedrag af geboekt. –– De creditcardorganisatie boekt per transactie een bedrag af. Het boekhoudkundig verwerken van mutaties verbonden aan elektro nisch betalen illustreren we in het nu volgende voorbeeld met drie boe kingsstukken. Voorbeeld Linda Saes heeft een boetiek in vrijetijdskleding. Over de eerste
week van februari en de eerste week van maart 2009 moeten de vol gende boekingsdocumenten nog worden verwerkt: 03-02-09 K054 Winkelverkopen:
€ 2.000,—
Pinpasbetalingen
750,—
Chipcardbetalingen
100,—
1.150,— +/+
Bankbiljetten/cash
Creditcardbetalingen
€ 4.000,— € 760,—
btw 19% 06-02-09 B003 Bankafschrift ontvangen waarop is bijgeschreven: Chipcardbetalingen 3-2-09 Pinpasbetalingen 3-2-09 04-03-09 B007 Rabobankafschrift ontvangen Bij: creditcardbetalingen februari 2009 Af: kosten creditcardorganisatie Credito
TB BA-2.indd 15
€
100,—
750,— +/+
€
850,—
€ 1.150,— € 70,—
Contante boekingen en kortingen 15
31-8-2010 18:19:21
Gevraagd Journaliseer bovenstaande drie boekingsstukken.
16 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 16
31-8-2010 18:19:21
Uitwerking 03-02-09 K054
100 Kas 200 Geld onderweg
aan 840 Opbrengst verkopen
€ 2.000,— 2.760,— € 4.000,—
aan 181 Te betalen btw 06-02-09 B003
110 Bank
760,—
€
850,—
€
850,—
aan 200 Geld onderweg 04-03-09 B007
110 Bank 461 Bankkosten
aan 200 Geld onderweg
€ 1.080,— 70,— € 1.150,—
Opmerking In plaats van de tussenrekening 200 Geld onderweg kan ook een
andere tussenrekening worden gebruikt, zoals 200 Kruisposten.
1.4 Kredietbeperkingstoeslag Als een onderneming wil stimuleren dat een debiteur snel tot betaling overgaat, kan zij op het factuurbedrag een toeslag berekenen die bij be taling binnen een bepaalde periode vervalt. Dit noemen we de krediet beperkingstoeslag. Kredietbeperking is eigenlijk een negatieve korting ter bekostiging van de krediettermijn. De opslag mag de betalende partij aftrekken bij tijdige betaling. Dat betekent dat een kredietbeperkings toeslag in alle gevallen zorgt voor een verhoging van het factuurbedrag. Het btw-bedrag op de factuur mag, ook bij tijdige betaling, niet worden aangepast. 1.4.1 Kredietbeperkingstoeslag bij een inkoopfactuur Voorbeeld Handelsonderneming Devi bv koopt bij Akko bv een partij goe
deren in en ontvangt de op de volgende bladzijde afgebeelde factuur op 15 maart 2009.
TB BA-2.indd 17
Contante boekingen en kortingen 17
31-8-2010 18:19:21
Zoals de factuur vermeldt, mag bij betaling binnen 30 dagen de krediet beperkingstoeslag in mindering worden gebracht. Gevraagd a. Geef de journaalpost die Devi maakt bij de ontvangst van de factuur. b. Devi betaalt de factuur op 30 maart 2009 per Rabobank. Geef de journaalpost die Devi boekt van de betaling per Rabobank c. Geef de journaalpost als Devi betaalt op 25 april. Uitwerking a.
700 Voorraad goederen
910 Kredietbeperkingstoeslag inkopen
180 Te verrekenen btw
€
aan 140 Crediteuren
15.000,—
300,—
2.907,—
€
18.207,—
18.207,—
b.
150 Crediteuren
aan 910 Kredietbeperkingstoeslag inkopen aan 110 Rabobank
€
€
300,— 17.907,—
18 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 18
31-8-2010 18:19:21
Opmerking De grootboekrekening Kredietbeperkingstoeslag wordt in ru
briek 9 geplaatst omdat ze niets met de bedrijfsactiviteiten van de onder neming te maken heeft en dus eigenlijk wordt gezien als een incidentele boeking. c.
140 Crediteuren
€
18.207,—
€
18.207,—
aan 110 Rabobank
1.4.2 Kredietbeperkingstoeslag bij een verkoopfactuur Doordat de verkoper bij het verzenden van de factuur niet weet of de de biteur binnen de termijn betaalt, boekt hij de kredietbeperkingstoeslag op een voorlopige rekening in rubriek 1. Ontvangt de verkoper het bedrag binnen de termijn dan moet deze boe king weer teniet worden gedaan. Komt de betaling te laat binnen dan boeken we de kredietbeperking als incidenteel resultaat in rubriek 9. Voorbeeld Devi bv heeft onderstaande factuur verzonden:
TB BA-2.indd 19
Contante boekingen en kortingen 19
31-8-2010 18:19:21
De inkoopwaarde van de partij goederen was € 15.000,– . Gevraagd a. Geef de journaalpost die Devi maakt bij het verzenden van de fac tuur. b. Geef de journaalpost van de ontvangst per SNS Bank bij betaling binnen 30 dagen. c. Geef de journaalpost van de ontvangst per bank bij betaling na 30 dagen. Uitwerking a.
120 Debiteuren
€
aan 181 Te betalen btw
29.131,20
€
4.651,20
aan 840 Opbrengst verkopen
24.000,—
aan 135 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
800 Kostprijs verkopen
480,—
€
aan 700 Voorraad goederen
15.000,—
€
15.000,—
28.651,20
480,—
€
29.131,20
b.
112 SNS Bank
135 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
€
aan 120 Debiteuren
c.
112 SNS Bank
€
aan 120 Debiteuren
135 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
aan 900 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
€
29.131,20
€
29.131,20
480,—
€
480,—
Opmerking De grootboekrekening 900 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
is opgenomen in rubriek 9. Incidenteel wordt deze rekening toegepast. Hierboven onder c betreft het een voordeel voor de onderneming om dat de afnemer geen gebruik maakt van de kredietbeperkingstoeslag bij snelle betaling.
20 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 20
31-8-2010 18:19:21
1.5 Kortingen bij inkoop en verkoop Naast de kredietbeperkingstoeslag die we aan de orde hebben gesteld in de vorige paragraaf, kan de koper ook te maken krijgen met andere vormen van korting. We bespreken twee kortingen: –– korting bij contante betaling; –– kwantumkorting of rabat. Korting bij contante betaling De meest voorkomende korting op het te betalen factuurbedrag is de korting bij contante betaling. Deze korting ontvangt de koper als hij binnen een bepaalde termijn na de factuurdatum het factuurbedrag betaalt. De verkoper hoopt dat de koper hierdoor sneller tot betaling zal overgaan. Kwantumkorting Als een afnemer van een bepaald artikel een grote hoeveelheid tegelij kertijd afneemt, ontvangt hij een kwantumkorting. Hij neemt een hoe veelheid af die boven een bepaald kwantum ligt. Deze korting wordt ook wel rabat genoemd. De kortingen kunnen boekhoudkundig een voordeel of een nadeel zijn voor een onderneming. Verstrekt een onderneming korting dan is dit een last (debiteren) en ontvangt de onderneming een bedrag aan kor ting dan betreft dit baten (crediteren). Wij boeken de korting dan debet of credit op de rekening 915 Betalingskortingen. 1.5.1 Korting voor contante betaling bij een inkoopfactuur Voorbeeld Devi bv ontvangt de op de volgende bladzijde afgebeelde factuur.
TB BA-2.indd 21
Contante boekingen en kortingen 21
31-8-2010 18:19:22
Gevraagd a. Geef de journaalpost van de ontvangst van de factuur. b. Geef de journaalpost van de betaling per ING Bank als de betaling plaatsvindt binnen 8 dagen. c. Geef de journaalpost van de betaling per bank als de betaling plaats vindt na het verstrijken van de acht dagen. Uitwerking a.
700 Voorraad goederen
180 Te verrekenen btw
€
aan 140 Crediteuren
7.500,—
1.425,—
€
8.835,75
aan 915 Betalingskortingen
89,25
b.
140 Crediteuren
aan 111 ING Bank
€
8.835,75
€
8.835,75
22 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 22
31-8-2010 18:19:22
c.
140 Crediteuren
915 Betalingskortingen
€
aan 111 ING Bank
8.835,75
89,25
€
8.925,—
1.5.2 Korting voor contante betaling bij een verkoopfactuur Voorbeeld Devi bv verstuurt verkoopfactuur 052 op 12 juni 2009:
Gevraagd a. Welke journaalpost maakt Devi bij het verzenden van deze factuur? b. De afnemer betaalt per Rabobank op 19 juni 2009. Geef de journaal post van deze betaling. c. De afnemer betaalt per bank op 25 juni 2009. Geef de journaalpost van deze betaling. Uitwerking a.
120 Debiteuren
aan 181 Te betalen btw aan 840 Opbrengst verkopen
TB BA-2.indd 23
€
2.760,80
€
440,80 2.320,—
Contante boekingen en kortingen 23
31-8-2010 18:19:22
800 Kostprijs verkopen
1.200,—
€
1.200,—
2.737,60
€
aan 700 Voorraad goederen
b.
110 Rabobank
915 Betalingskortingen
€
aan 120 Debiteuren
23,20
€
2.760,80
c.
110 Rabobank
€
2.760,80
€
2.760,80
aan 120 Debiteuren
Opmerking Vergelijken we de betaling bij b met die bij c, dan zien we dat het
al of niet gebruikmaken van de korting voor contante betaling geen ge volgen heeft voor de hoogte van het bedrag aan btw. 1.5.3 Kwantumkorting bij een verkoopfactuur Voorbeeld We nemen hetzelfde voorbeeld uit 1.4.2, maar nu met een kwan
tumkorting. Devi bv heeft onderstaande factuur verzonden:
24 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 24
31-8-2010 18:19:22
Gevraagd a. Geef de journaalpost die Devi maakt bij het verzenden van de fac tuur. b. Geef de journaalpost van de ontvangst per SNS Bank bij betaling binnen 30 dagen. c. Geef de journaalpost van de ontvangst per bank bij betaling na 30 dagen. Uitwerking a.
120 Debiteuren
915 Betalingskortingen
€
aan 181 Te betalen btw
23.304,96
4.800,—
€
aan 840 Opbrengst verkopen aan 135 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
800 Kostprijs verkopen
3.720,96 24.000,— 384,—
€
aan 700 Voorraad goederen
15.000,—
€
15.000,—
22.920,96
b.
112 SNS Bank
135 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
€
aan 120 Debiteuren
384,—
€
23.304,96
23.304,96
€
23.304,96
c.
112 SNS Bank
€
aan 120 Debiteuren
135 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
aan 900 Kredietbeperkingstoeslag verkopen
€
384,—
€
384,—
1.6 Samenvatting 230 Contante inkopen Als een handelsonderneming naast contante inkopen
ook nog inkopen heeft op rekening, zal zij deze boeken in het inkoop boek. In feite boekt zij dan de kosten van haar inkopen zowel in het kasboek als in het inkoopboek. Wil de onderneming de totale inkopen
TB BA-2.indd 25
Contante boekingen en kortingen 25
31-8-2010 18:19:22
zichtbaar maken in het inkoopboek, dan kan zij dit doen door gebruik te maken van de rekening 230 Contante inkopen. 240 Contante verkopen Als een handelsonderneming naast contante ver
kopen ook nog verkopen heeft op rekening, zal zij deze boeken in het verkoopboek. In feite boekt zij dan haar opbrengst van de verkopen zo wel in het kasboek als in het verkoopboek. Wanneer een onderneming de totale verkopen zichtbaar wil maken in het verkoopboek, kan zij dit doen door gebruik te maken van de rekening 240 Contante verkopen. 900 Kredietbeperkingstoeslag verkopen Als een onderneming een bedrag voor
kredietbeperkingstoeslag op de factuur opneemt, doet zij dit om de ko per te motiveren het factuurbedrag eerder te betalen. Betaalt de koper de factuur binnen de vastgestelde termijn, dan hoeft deze het bedrag aan kredietbeperkingstoeslag niet te betalen. De grootboekrekening 900 Kredietbeperkingstoeslag is opgenomen in rubriek 9 omdat deze rekening incidenteel wordt gebruikt. 915 Betalingskortingen De kortingen kunnen een voordeel of een nadeel zijn
voor een onderneming. Verstrekt een onderneming korting dan is dit een last (debiteren) en ontvangt de onderneming een bedrag aan kor ting dan betreft dit baten (crediteren). Wij boeken de korting dan debet of credit op de rekening 915 Betalingskortingen. Korting voor contante betaling Deze korting ontvangt de koper als hij binnen
een bepaalde termijn na de factuurdatum het factuurbedrag betaalt. De verkoper hoopt dat de koper hierdoor sneller tot betaling zal overgaan. Kwantumkorting Als een afnemer van een bepaald artikel een grote hoeveel
heid tegelijkertijd afneemt, ontvangt hij een kwantumkorting. Hij neemt een hoeveelheid af die boven een bepaald kwantum ligt. Deze korting wordt ook wel rabat genoemd.
26 Hoofdstuk 1
TB BA-2.indd 26
31-8-2010 18:19:22