Bestek nr. BOD/STUD/2010/02
Inventarisatie van ernstige schade door grondverschuivingen, oorzaken en remediërende maatregelen in zuidelijk Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant – Eindrapport –
In opdracht van Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen
Door Van Turnhout Pieter, Vranken Liesbet, Van Den Eeckhaut Miet en Poesen Jean Afdeling Landbouw- en Voedseleconomie & Afdeling Geografie Departement Aard- en Omgevingswetenschappen KU Leuven Geo-Instituut Celestijnenlaan 200E B-3001 Heverlee
Bestek nr. BOD/STUD/2010/02
Inventarisatie van ernstige schade door grondverschuivingen, oorzaken en remediërende maatregelen in zuidelijk Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant – Eindrapport –
In opdracht van Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen
Door Van Turnhout Pieter, Vranken Liesbet, Van Den Eeckhaut Miet en Poesen Jean Afdeling Landbouw- en Voedseleconomie & Afdeling Geografie Departement Aard- en Omgevingswetenschappen KU Leuven Geo-Instituut Celestijnenlaan 200E B-3001 Heverlee
Niets uit dit rapport mag gereproduceerd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen van het departement LNE van de Vlaamse Overheid. Bij verwijzing naar dit document, gelieve de volgende referentie te gebruiken: Van Turnhout, P., Vranken, L., Poesen, J., 2012. Inventarisatie van ernstige schade door grondverschuivingen, oorzaken en remediërende maatregelen in zuidelijk Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Rapport in opdracht van Vlaamse Overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen, pp. 200.
Inhoud Inhoud .................................................................................................................................................... vii Lijst met figuren........................................................................................................................................ x Lijst met tabellen .................................................................................................................................... xii Lijst van gebruikte afkortingen .............................................................................................................. xvi 0. Inleiding ............................................................................................................................................... 1 1. Definities.............................................................................................................................................. 2 2. Doel van de studie ............................................................................................................................... 3 3. Studiegebied ........................................................................................................................................ 4 4. Indeling van de grondverschuivingen volgens landgebruik ................................................................ 5 5. Dataverzameling .................................................................................................................................. 7 5.1 Enquête voor publieke schadegevallen......................................................................................... 7 5.1.1 Doelgroep ............................................................................................................................... 7 5.1.2 Bespreking enquête................................................................................................................ 8 5.2 Enquête voor particuliere schadegevallen .................................................................................... 9 5.2.1 Doelgroep ............................................................................................................................... 9 5.2.2 Bespreking enquêtes ............................................................................................................ 10 5.2.2.1 Enquête voor particulieren ........................................................................................... 10 5.2.2.2 Enquête voor vastgoedmakelaars, notarissen en beëdigde schatters ......................... 11 6. Methode voor begroting van schade ................................................................................................ 12 6.1 Begroting van de schade aan publieke infrastructuur ................................................................ 12 6.2 Begroting van de schade aan particuliere eigendom .................................................................. 12 6.3 Niet-herstelde schade en preventieve maatregelen................................................................... 13 6.3.1 Niet-herstelde schade .......................................................................................................... 13 6.3.2 Preventieve maatregelen ..................................................................................................... 13 6.4 Samenvatting verschillende scenario’s ....................................................................................... 13 7. Publieke schadegevallen ................................................................................................................... 15 vii
7.1 Wegen ......................................................................................................................................... 15 7.1.1 Kostberekening van de nog aanwezige, niet herstelde schade ........................................... 21 7.1.2 Kostberekening van de reeds herstelde schade................................................................... 24 7.1.3 Kostberekening van de meerkost voor het onderhoud ....................................................... 27 7.1.4 Preventieve maatregelen ..................................................................................................... 40 7.1.5 N496 – Guilleminlaan (bron: De Paepe en Wallays, 1982) .................................................. 42 7.2 Spoorwegen................................................................................................................................. 45 7.3 Elektriciteitsleiding ...................................................................................................................... 49 7.4 Gasleiding .................................................................................................................................... 52 7.5 Waterleiding ................................................................................................................................ 54 7.6 Telefoonlijn .................................................................................................................................. 58 7.7 Hoogspanningsnetwerk ............................................................................................................... 58 7.8 Riolering en grachten .................................................................................................................. 58 7.9 Hoge druk gasleiding ................................................................................................................... 64 7.10 Bossen, weiden, natuurgebieden en waterwegen.................................................................... 64 7.10.1 Bossen ................................................................................................................................ 64 7.10.2 Weiden ............................................................................................................................... 68 7.10.3 Natuurgebieden ................................................................................................................. 72 7.10.4 Waterwegen ....................................................................................................................... 73 7.10.4.1. Palingbeek .................................................................................................................. 73 7.10.4.2. Franse Beek ................................................................................................................ 76 7.10.4.3. Hunselbeek ................................................................................................................. 77 8. Particuliere schadegevallen............................................................................................................... 78 8.1 Enquêtes ...................................................................................................................................... 78 8.2 Schatters/vastgoedmakelaars/notarissen................................................................................... 99 9. Oever- en bermverschuivingen ....................................................................................................... 102 10. Nieuwe grondverschuivingen ........................................................................................................ 105 viii
11. Besluit ............................................................................................................................................ 109 12. Dankwoord .................................................................................................................................... 121 13. Bibliografie .................................................................................................................................... 123 14. Bijlagen .......................................................................................................................................... 125 Bijlage 1: Indeling van de GVen volgens landgebruik ..................................................................... 125 Bijlage 2: Enquête voor publieke schadegevallen ........................................................................... 139 Bijlage 3: Voorbeeld van een begeleidend schrijven aan Kluisbergen ............................................ 162 Bijlage 4: Voorbeeld van kaart met aanduiding van de aanwezige GVen per klasse...................... 165 Bijlage 5: Enquête voor particuliere schadegevallen ...................................................................... 166 Bijlage 6: Enquête voor notarissen, vastgoedkantoren en schatters.............................................. 179 Bijlage 7: Berekening van de reële intrestvoet en voorbeeld van berekening van actualisatie (verdiscontering) (Proost et al., 2007; Dombrecht et al., 2005) ..................................................... 188 Bijlage 8: Berekening van de reactivatiefrequentie van GVen, gebruik makend van de interviews bij watermaatschappijen (bron: interviews met medewerkers van V.M.W en T.M.V.W.; eigen verwerking)...................................................................................................................................... 190 Bijlage 9: Evolutie van de cumulatieve kost voor herstel en onderhoud van nog niet herstelde gemeentelijke asfaltwegen over een periode van 100 jaar (geactualiseerd naar 2011) (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) .................................................................................... 191 Bijlage 10: Berekening van de meerkost (binnen GVen t.o.v. buiten GVen) van onderhoud van reeds herstelde wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ................................. 192 Bijlage 11: Eenheidsprijzen voor schade aan particuliere eigendom.............................................. 200
ix
Lijst met figuren Figuur 1: Studiegebied (Van Den Eeckhaut en Poesen, 2009a) .............................................................. 4 Figuur 2: Verdeling (aantal) van de GVen volgens de 4 landgebruiksklassen ......................................... 6 Figuur 3: Aantal GVen per gemeente en per landgebruiksklasse ........................................................... 6 Figuur 4: Aantal GVen met publieke infrastructuur of gebouwen per gemeente .................................. 8 Figuur 5: Aantal GVen met private infrastructuur of gebouwen per gemeente .................................. 10 Figuur 6: Samenvatting van de scenario's en bijhorende economische kost ....................................... 14 Figuur 7: Vergelijking van de jaren met mogelijke GV reactivaties, bekomen uit het dendrochronologisch onderzoek, met de gerapporteerde GV reactivaties. Om de groei-anomalieën aan te tonen, kunnen meerdere methoden (growth reduction en eccentricity) gebruikt worden. Dit wordt afgebeeld op de y-as (rechts) (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2009b). ..................................... 28 Figuur 8: Aantal gerapporteerde GVen volgens a) interviews en rapporten en b) dendrochronologie (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2009b; interviews met medewerkers van de betrokken publieke instanties, 2011; eigen verwerking) ...................................................................................................... 29 Figuur 9: Ligging van de Guilleminlaan (Geraardsbergen) en de grondverschuivingen (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2007 en AGIV, 1998) .................................................................................................... 43 Figuur 10: Kartering van de probleemgebieden in 1923 te Schepdaal (overeenkomend met de GV met code PJ_10b) (bron: Maekelberg, 2011) ............................................................................................... 46 Figuur 11: Herstelling van grondverschuiving nabij GV PJ_10b te Dilbeek in 1996 (bron: Maekelberg, 2011)...................................................................................................................................................... 47 Figuur 12: Ligging van de vier locaties waar er steunmuren geplaatst worden voor het GEN-project van TUC RAIL (bron: schriftelijke mededeling Hilde Dupont, 2011) ..................................................... 48 Figuur 13: Voorstelling van een grondverschuiving over een oppervlakte van 1ha (100m op 100m) met de vorming van 3 tegenhellingen (bron: eigen verwerking).......................................................... 71 Figuur 14: Dwarsprofiel van één depressie gevormd door een tegenhelling (bron: eigen verwerking) ............................................................................................................................................................... 71 Figuur 15: Overzicht van de grondverschuivingen die zich tussen 1892 (in zwart) en 1902 (in grijs) hebben voorgedaan langsheen de kanaalsleuf ter hoogte van site GV WH_27 (Bron: De Beer, 1979 in Van Den Eeckhaut et al., 2009a) ........................................................................................................... 74 Figuur 16: Ligging van de GVen langsheen de Palingbeek (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2009a) ..... 75 Figuur 17: Schanskorven ter versterking van de beekoever te Zwalm (Vantilt Goele, 2011) ............. 102 Figuur 18: Aanplantingen op de berm te Lierde (Triepstraat) (Vantilt Goele, 2011) .......................... 103 x
Figuur 19: Aanplantingen op de berm te Lierde (Waesbergstraat) (Vantilt Goele, 2011) .................. 103 Figuur 20: Aanplantingen op de berm te Lierde (Eikenmolen) (Vantilt Goele, 2011)......................... 103 Figuur 21: Aanplantingen op de berm te Brakel (Kanakkendries) (Vantilt Goele, 2011) .................... 104 Figuur 22: Ligging van de nieuwe GV te Zwalm op de topografische kaart (bron: AGIV, 2001 en Mieke Dries, 2011, Dienst Grondgebiedzaken gemeente Zwalm) ................................................................. 105 Figuur 23: Ligging van de nieuwe GV te Zwalm op de gevoeligheidskaart (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2007 en 2009a en Mieke Dries, 2011, Dienst Grondgebiedzaken gemeente Zwalm) .................. 106 Figuur 24: Illustratie van de (eerder kleine) nieuwe GV te Zwalm (Rekelberg) met aanduiding van het schuifvlak (Bron: Goele Vantilt, 2011) ................................................................................................. 106 Figuur 25: Ligging van de nieuwe GV te Ronse op de topografische kaart (bron: AGIV, 2001 en Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse) ............................................... 107 Figuur 26: Ligging van de nieuwe GV te Ronse op de gevoeligheidskaart (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2007 en 2009a en Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse) . 108 Figuur 27: Illustratie van de nieuwe GV te Ronse (Ommegang) (bron: Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse) ................................................................................ 108 Figuur 28: Samenvatting van de scenario's en bijhorende economische kost voor het studiegebied (Bron: berekening o.b.v. Tabel 5, Tabel 6, Tabel 7, Tabel 8, Tabel 19, Tabel 21, Tabel 23, Tabel 24, Tabel 26, Tabel 27, Tabel 29, Tabel 30, Tabel 32 en Tabel 33) ........................................................... 118 Figuur 29: Aandeel van de oppervlakten van de verschillende landgebruiken binnen de GVen (bron: Tabel 53) .............................................................................................................................................. 119 Figuur 30: Verdeling van de kosten onder de verschillende landgebruiken. Links: zowel publieke als private infrastructuur; rechts: enkel publieke infrastructuur (bron: Tabel 57) .................................. 120
xi
Lijst met tabellen Tabel 1: Wegen met (al dan niet herstelde) schade a.g.v. GVen (sinds 1935), situatie anno 2011 (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer OostVlaanderen, 2011) ................................................................................................................................. 16 Tabel 2: Wegen met (al dan niet herstelde) schade aan secundaire weginfrastructuur a.g.v. GVen (sinds 1935), situatie anno 2011 (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011) ..................................................................... 17 Tabel 3: Gegevens van de verschillende schadegevallen a.g.v. GVen aan wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011)...................................................................................................................................................... 19 Tabel 4: Gegevens van de verschillende schadegevallen a.g.v. GVen aan secundaire weginfrastructuur (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011) ........................................................................................................................ 20 Tabel 5: Kostprijs van het herstel van de nog aanwezige niet herstelde schade a.g.v. GVen aan wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) .......................................................................................... 23 Tabel 6: Kostprijs van het herstel van de nog aanwezige niet herstelde schade a.g.v. GVen aan secundaire weginfrastructuur (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ....................................... 23 Tabel 7: Kostprijs van de reeds herstelde schade a.g.v. GVen tijdens de laatste 10 jaar (sinds 2001) aan wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)........................................................................ 25 Tabel 8: Berekening van de kostprijs van de reeds herstelde schade a.g.v. GVen tijdens de laatste 10 jaar (sinds 2001) aan secundaire weginfrastructuur (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ............................................................................................................................................................... 26 Tabel 9: Kosten voor het herstel van schade t.g.v. een GV aan wegen en aan secundaire weginfrastructuur (geactualiseerd naar 2011 en exclusief BTW) (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)............................................................................................................................................ 27 Tabel 10: Frequentie van grondig en oppervlakkig herstel van verschillende soorten wegen, binnen en buiten een GV (Bron: Margo Briessinck, mondelinge mededeling, 2011 en eigen verwerking) ..... 31 Tabel 11: Kosten van oppervlakkig en grondig herstel in 2011 voor nog niet herstelde asfalt- en platenbetonwegen en wegen bestaande uit kassei en betonstraatstenen* (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ........................................................................................................................ 32 xii
Tabel 12: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde geasfalteerde gemeentewegen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ........................................................................................................................ 34 Tabel 13: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde betonplatenwegen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)............................................................................................................................................ 35 Tabel 14: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde kasseiwegen en wegen bestaande uit betonstraatstenen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) .......................................................................................... 36 Tabel 15: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde geasfalteerde gewestwegen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ........................................................................................................................ 37 Tabel 16: Samenvatting van de meerkost van onderhoud gedurende 20 jaar van wegen waarvan de schade nog niet hersteld is (bron: Tabel 11, Tabel 12, Tabel 13, Tabel 14 en Tabel 15). ..................... 38 Tabel 17: Berekening van de herstelkosten (oppervlakkig en grondig herstel) voor reeds herstelde asfaltwegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ........................................................... 39 Tabel 18: Samenvatting van de meerkost van onderhoud gedurende de volgende 20 jaar van de verschillende soorten wegen waarvan de schade reeds hersteld is, voor de 3 scenario’s en de reeds gedane herstellingskost......................................................................................................................... 40 Tabel 19: Aanduiding van wegen met bijhorende preventieve maatregelen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ........................................................................................................................ 41 Tabel 20: Overzicht van preventieve maatregelen met bijhorende prijs (in €) .................................... 42 Tabel 21: Overzicht van de meerkosten voor steunmuren in GV gevoelige gebieden (Bron: Hilde Dupont, TUC RAIL, 2011) ....................................................................................................................... 49 Tabel 22: Gerapporteerde schadegevallen a.g.v. GVen of preventieve maatregelen bij elektriciteitsleidingen (bron: Wim Debonne, Eandis) ........................................................................... 50 Tabel 23: Beschrijving van de schadegevallen aan elektriciteitsleidingen a.g.v. GVen in het studiegebied (bron: mondelinge mededeling Wim Debonne, 2011, Eandis) ....................................... 51 Tabel 24: Preventieve maatregelen genomen bij elektriciteitsleidingen (bron: mondelinge mededeling Wim Debonne, 2011, Eandis) ............................................................................................ 51 xiii
Tabel 25: Gerapporteerde schadegevallen of preventieve maatregelen bij gasleidingen (bron: schriftelijke mededeling Peter Dewyn, 2011, Eandis en interview met Mieke Dries en Veerle Mertens, gemeente Zwalm).................................................................................................................................. 52 Tabel 26: Beschrijving van de schadegevallen aan gasleidingen in het studiegebied (bron: schriftelijke mededeling Peter Dewyn, 2011, Eandis) .............................................................................................. 53 Tabel 27: Preventieve maatregelen genomen bij gasleidingen (bron: interview Mieke Dries en Veerle Mertens, gemeente Zwalm) .................................................................................................................. 53 Tabel 28: Gerapporteerde schadegevallen a.g.v. GVen of preventieve maatregelen bij waterleidingen (bron: interviews met P. Beekman en G. Vandenauwera (T.M.V.W.) en H. Lagast en P. Van Gysegem (V.M.W.)) ............................................................................................................................................... 54 Tabel 29: Beschrijving van de schadegevallen aan waterleidingen in het studiegebied (bron: interviews met vertegenwoordigers van T.M.V.W. en V.M.W.) ........................................................... 56 Tabel 30: preventieve maatregelen genomen bij waterleidingen (bron: interviews met vertegenwoordigers van V.M.W.) ......................................................................................................... 57 Tabel 31: Gerapporteerde schadegevallen a.g.v. GVen of genomen preventieve maatregelen bij rioleringen (bron: interviews met de gemeente Maarkedal, de gemeente Oudenaarde, Aquafin, T.M.V.W. en V.M.W) ............................................................................................................................. 59 Tabel 32: Beschrijving van de schadegevallen aan rioleringen in het studiegebied (bron: interviews met de gemeenten Maarkedal en Oudenaarde, Aquafin, T.M.V.W. en V.M.W) .................................. 60 Tabel 33: Preventieve maatregelen genomen bij rioleringen en grachten (bron: interviews met de gemeente Maarkedal, de gemeente Oudenaarde, Aquafin, T.M.V.W. en V.M.W) .............................. 63 Tabel 34: Berekening van het waardeverlies van bossen voor één jaar voor verschillende scenario’s (bron: Bart Muys, 2011; Silva Belgica, 2010; eigen verwerking) ........................................................... 66 Tabel 35: Berekening van het waardeverlies van bossen tijdens een hele levenscyclus (140 jaar) voor de verschillende scenario’s (bron: Bart Muys, 2011; Silva Belgica, 2010; eigen verwerking) ............. 67 Tabel 36: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden gebruikmakend van de pachtprijs (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking) .................... 69 Tabel 37: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden voor het aanleggen van een drainagenetwerk (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking) ............... 69 Tabel 38: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden voor het egaliseren (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking) ......................................................... 70 Tabel 39: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden voor het aanvoeren van landbouwgrond (bodem) (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking)......... 72 Tabel 40: Natuurgebieden, gelegen in GVen (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007 en 2009a) . 72 xiv
Tabel 41: Overzicht van de gedane en verwachte kosten en opbrengsten .......................................... 76 Tabel 42: Begroting van de particuliere schade voor geval BB1 ........................................................... 80 Tabel 43: Begroting van de particuliere schade voor geval OH1 .......................................................... 82 Tabel 44: Begroting van de particuliere schade voor geval RB1 ........................................................... 84 Tabel 45: Begroting van de particuliere schade voor geval RB2 ........................................................... 86 Tabel 46: Begroting van de particuliere schade voor geval RN1........................................................... 89 Tabel 47: Begroting van de particuliere schade voor geval RS1 ........................................................... 92 Tabel 48: Begroting van de particuliere schade voor geval KO1........................................................... 94 Tabel 49: Begroting van de particuliere schade voor geval MK1 .......................................................... 96 Tabel 50: Begroting van de particuliere schade voor geval ZR1 ........................................................... 98 Tabel 51: Schatting van het waardeverlies van woningen (in %) met kleine en grote schade ............. 99 Tabel 52: Overzicht van de oppervlakte, aantal woningen en bebouwde oppervlakte per zone binnen GVen in het studiegebied (bron: FOD Economie, 2010; Vlaamse Overheid, 2011; eigen bewerking) 101 Tabel 53: Oppervlakteverdeling van de landgebruiken (Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007 en 2009a; eigen berekening)................................................................................................................................ 109 Tabel 54: Kosten voor het herstel van schade t.g.v. een GV aan wegen en aan secundaire weginfrastructuur................................................................................................................................ 111 Tabel 55: Meerkost (in 2011) voor onderhoud van wegen met schade a.g.v. grondverschuivingen gedurende 20 jaar ............................................................................................................................... 112 Tabel 56: Totale tijdsperiode dat infrastructuur niet bruikbaar was a.g.v. GVen (bron: interview met gemeenten en publieke instanties) ..................................................................................................... 115 Tabel 57: Overzicht van geïnventariseerde en geraamde kost (in € en geactualiseerd naar 2011) door GVen in het studiegebied .................................................................................................................... 116
xv
Lijst van gebruikte afkortingen BK
Bouwklasse
EH
Effectieve herstelkost (boekhoudkundige gegevens betrokken instantie)
GH
Grondig herstel
GV
Grondverschuiving
GV code
Code van de betreffende grondverschuiving
ID
Identificatienummer van de schadegevallen
I.W.V.B.
Intercommunale voor waterbedeling in Vlaams-Brabant
Nb
Niet beschikbaar
Nvt
Niet van toepassing
OS
Oorzaak van schade
OH
Oppervlakkig herstel
PM
Preventieve maatregel
RM
Remediërende maatregel
S
Schade
SSW
Soort schade aan waterleiding
T.M.V.W.
Tussengemeentelijke maatschappij der Vlaanderen voor waterbedeling
V.M.W.
Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
ZH
Zelfberekende herstelkost
xvi
0. Inleiding GVen zijn een vorm van bodemdegradatie en kunnen heel wat schade veroorzaken aan diverse vormen van bebouwing en infrastructuur, zoals huizen, bedrijfsgebouwen, wegen, spoorwegen en ondergrondse leidingen. Schade door GVen treft zowel publieke als private eigendommen. In het kader van de studieopdrachten:
Verkennende studie met betrekking tot massabewegingen (massatransport) in de Vlaamse Ardennen (Bestek nr. LA BOD/STUD/2003/0101) (Van Den Eeckhaut et al., 2005);
Opstellen van een gevoeligheidskaart met betrekking tot massabewegingen (massatransport) voor de Vlaamse Ardennen (Overeenkomst nr. LA BOD/STUD/2006/0105) (Van Den Eeckhaut et al., 2007);
Uitbreiding (fase 3) van de gevoeligheidskaart voor GVen in Vlaanderen (Overeenkomst nr. LA BOD/STUD/2008/02) (Van Den Eeckhaut en Poesen, 2009a);
werd een inventaris gemaakt van bestaande (zowel oude als recente) GVen in het zuidelijk deel van Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. In totaal werden 288 GVen geïnventariseerd. Het betreft grote GVen met een diep schuifvlak (>3m), (kleine) complexe GVen met een ondiep schuifvlak, alsook verglijdingen langs de oever van een beek. Daarnaast werden ook 32 sites met een hobbelige topografie gekarteerd. De inventaris streeft de volledigheid na wat betreft de twee eerste categorieën maar niet wat betreft oever- en bermverschuivingen en sites met een hobbelige topografie. Voor deze studieopdracht gaan we er van uit dat alle vormen van GV significante schade kunnen veroorzaken. Er is geen totaalbeeld van de omvang van de schade aangebracht door GVen in Vlaanderen. Om het bodembeschermingbeleid, meer bepaald m.b.t. GVen verder uit te bouwen, is een evaluatie van de ernst van deze problematiek onontbeerlijk. Binnen het DPSIR (driving forces – pressure – status – impact – response) kader betreft dit een onderzoek naar de (economische) impact van GVen. Aangezien in vorige studies niet alle oever- en bermverschuivingen geïnventariseerd zijn, is het onmogelijk voor deze categorieën volledigheid na te streven aangaande de economische impact. Bijgevolg worden deze oever- en bermverschuivingen niet opgenomen bij de inschatting van de totale economische impact. Wel zullen ze vermeld worden, alsook mogelijke maatregelen om oever- en bermverschuivingen te voorkomen.
1
1. Definities In deze studie worden een aantal termen gebruikt. Het is zeer belangrijk dat deze termen in de juiste context begrepen worden. Vandaar een korte toelichting. Remediërende maatregelen (RM): Dit zijn maatregelen die getroffen worden om het beschadigde goed terug in zijn oorspronkelijke staat te brengen. Dit kan gaan van het dichten van barsten en het herschilderen van een muur tot het volledig uitbreken en terug opbouwen van deze muur, van het herasfalteren van een weg, tot de aanleg van een volledig nieuwe weg. Preventieve maatregelen (PM): Dit zijn maatregelen die getroffen worden met als doel in de toekomst iets te voorkomen. We spreken van zulke maatregelen indien het de bedoeling is om schade aan de bebouwing of de infrastructuur door het (verder) verschuiven van de grond te voorkomen. Indien bijvoorbeeld een huis gebarsten is, dan is de heropbouw van dat huis een remediërende maatregel. Indien er verder nog extra verstevigingswerken worden uitgevoerd, bijvoorbeeld een extra dikke fundering, dan wordt dit als een preventieve maatregel gezien. Oppervlakkig herstel (OH) van een weg: Een weg bestaat enerzijds uit een verharding (bovenste deel), een fundering en een onderfundering (onderste deel). De verharding van een weg bestaat op zijn beurt uit een onderlaag en een toplaag, waarop voertuigen rijden. Een oppervlakkig herstel houdt in dat enkel de toplaag van de weg hersteld wordt. De verschillende soorten verhardingen die in het studiegebied voorkomen zijn asfaltverharding, betonplaten, betonstraatstenen en kasseien. Grondig herstel (GH) van een weg: Een weg bestaat enerzijds uit een verharding (bovenste deel), een fundering en een onderfundering (onderste deel). De verharding van een weg bestaat op zijn beurt uit een onderlaag en een toplaag, waarop voertuigen rijden. Een grondig herstel houdt een volledige heraanleg van de weg in, inclusief de verharding, de fundering en onderfundering van de weg.
2
2. Doel van de studie Het doel van de voorliggende studie is drieledig, namelijk:
Een representatief beeld verkrijgen van de economische schade veroorzaakt door GVen in Vlaanderen tijdens de laatste eeuw, via een inventarisatie van ernstige schadegevallen (> € 25.000 per GV).
Per schadegeval nagaan of er al dan niet preventieve maatregelen zijn genomen om het optreden van verdere afschuiving te voorkomen, en de kostprijs en het effect van de maatregelen te inventariseren.
Nagaan of gemeenten (of andere overheden) ook preventieve maatregelen nemen om het optreden van GVen bij openbare werken te voorkomen, en, voor zover de informatie beschikbaar is, om de daarbij horende kosten en effecten te inventariseren.
Uitgaande van de 288 geïnventariseerde GVen (met een totale oppervlakte van 917ha), worden zo veel mogelijk ernstige (> € 25.000 per GV) schadegevallen geïnventariseerd. De studie streeft volledigheid na wat betreft schadegevallen aan publieke gebouwen en infrastructuur. Hierbij is het de bedoeling om niet alleen recente gegevens te verzamelen, maar ook alle grote schadegevallen van de voorbije 100 jaar te inventariseren. Daarnaast worden enkele (minimum 5) particuliere schadegevallen, bijvoorbeeld aan woningen of (landbouw)bedrijven in detail beschreven. Bij deze inventarisatie werden: 1. de omvang van de schade (waarde van het beschadigde goed; kosten voor herstel enz.) begroot; 2. de fysische oorzaken van de GVen (of re-activaties) die aan de basis liggen van de schadegevallen zo precies als mogelijk achterhaald en gedocumenteerd; en 3. de eventueel uitgevoerde preventieve maatregelen per schadegeval geïnventariseerd, met inbegrip van een beknopte beschrijving, de kostprijs en het effect van de maatregel. Voor zover de informatie beschikbaar is, worden preventieve maatregelen gedocumenteerd. Het betreft hier maatregelen genomen in gebieden gevoelig voor GVen, om het optreden van een GV te voorkomen (bijvoorbeeld bij de uitvoering van openbare werken). Hierbij wordt een beknopte beschrijving, de kostprijs en het beoogde of gerealiseerde effect van de preventiemaatregelen gegeven.
3
3. Studiegebied Deze studie steunt op de inventaris van GVen opgesteld in het kader van bovenvermelde onderzoeksprojecten (Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007, en 2009a). Het studiegebied (291.000 ha) betreft het zuidelijk deel van Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant zoals afgebakend in de derde onderzoeksfase en is weergegeven in Figuur 1. Het studiegebied omvat 82 gemeenten: West-Vlaanderen: Alveringem, Anzegem, Avelgem, Deerlijk, Diksmuide, Harelbeke, Heuvelland, Houthulst, Ieper, Ingelmunster, Izegem, Kortemark, Kortrijk, Kuurne, Langemark-Poelkapelle, Ledegem, Lendelede, Lo-Reninge, Menen, Mesen, Moorslede, Oostrozebeke, Poperinge, Roeselare, Spiere-Helkijn, Staden, Vleteren, Waregem, Wervik, Wevelgem, Wielsbeke, Zonnebeke en Zwevegem; Oost-Vlaanderen: Aalst, Brakel, De Pinte, Deinze, Denderleeuw, Dendermonde, Erpe-Mere, Gavere, Gent, Geraardsbergen, Haaltert, Herzele, Horebeke, Kluisbergen, Kruishoutem, Lebbeke, Lede, Lierde, Maarkedal, Melle, Merelbeke, Nazareth, Ninove, Oosterzele, Oudenaarde, Ronse, Sint- Lievens Houtem, Sint-Martens Latem, Wetteren, Wichelen, Wortegem-Petegem, Zingem, Zottegem, Zulte en Zwalm; Vlaams-Brabant: Affligem, Asse, Bever, Dilbeek, Galmaarden, Gooik, Halle, Herne, Lennik, Liedekerke, Pepingen, Roosdaal, Sint-Pieters Leeuw en Ternat.
Figuur 1: Studiegebied (Van Den Eeckhaut en Poesen, 2009a)
4
4. Indeling van de grondverschuivingen volgens landgebruik Om een beeld te schetsen van de mogelijke schade, werden de GVen ingedeeld volgens landgebruiksklassen. Zo werd een eerste grove onderverdeling gemaakt tussen GVen waar grote schade aan publieke of particuliere gebouwen en infrastructuur kan voorkomen en GVen waar de kans op dergelijke schade minder groot is. Met behulp van de steekkaarten, beschikbaar uit vorige studies (Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007 en 2009a), en topografische kaarten werd nagegaan of er al dan niet publieke en/of particuliere eigendommen aanwezig zijn binnen de grenzen van de geïnventariseerde GVen. De ondergrens van oude GVen is niet altijd eenduidig te bepalen zodat de invloed van GVen verder kan reiken dan de grenzen van de verschoven bodemmassa (bv. wegen kunnen beschadigd worden door de GV, maar toch niet binnen zijn grenzen liggen). Bijgevolg werd bij de indeling gewerkt met een buffer van 10 meter. De GVen werden in vier landgebruiksklassen onderverdeeld (bijlage 1): 1. publieke gebouwen en infrastructuur (wegen, spoorwegen, elektrische hoogspanning en schoolgebouwen), maar geen particuliere infrastructuur; 2. particuliere gebouwen en infrastructuur (woningen, tuinen, oprit en industriegebouwen), maar geen publieke infrastructuur; 3. publieke en particuliere gebouwen en infrastructuur; 4. overige: bos en weiden (maar ook kerk/kapel, motorcrossparcours, park, taluds, wegbermen, akkers, boomgaarden, populierenaanplant en struiken). GVen die andere infrastructuur zoals bijvoorbeeld nutsleidingen, rioleringen, telefoonlijnen en kabels kunnen beschadigen, zijn opgenomen in de klassen 1 en 3, aangezien deze infrastructuur meestal nabij wegen gelegen is. GVen met gasleidingen onder hoge druk en bovengemeentelijke rioolinfrastructuur kunnen ook buiten deze klassen vallen omdat deze infrastructuur niet altijd nabij wegen gelegen is. GVen met uitsluitend bossen en weiden werden in een aparte klasse opgenomen (klasse 4). Enerzijds omdat men niet perfect wist of deze percelen privaat of publiek zijn. Anderzijds omdat men verwachtte dat de schade aan bos en weide ten gevolge van GVen minder groot is dan aan infrastructuur zoals wegen, spoorwegen, nutsleidingen en woningen. Wanneer binnen de grenzen van GVen zowel publieke gebouwen en infrastructuur (wegen, spoorwegen, elektrische hoogspanning en schoolgebouwen) en/of particuliere gebouwen en infrastructuur (woningen, tuinen, oprit en industriegebouwen) als bossen of weiden voorkomen, werden de GVen toegewezen aan een van de eerste drie klassen. Figuur 2 geeft de verdeling van de GV over de 4 klassen weer. 64% van de GVen behoren tot de klasse ‘Overige’ waar vooral bossen en weiden belangrijk zijn. In 16% van de GVen zijn er enkel publieke gebouwen en infrastructuur gelegen, en in 5% van de GVen enkel private gebouwen en infrastruc-
5
tuur. In de overige GVen (15%) zijn er zowel publieke als private gebouwen en infrastructuur aanwezig.
Figuur 2: Verdeling (aantal) van de GVen volgens de 4 landgebruiksklassen
Figuur 3 toont het aantal GVen per gemeente en per landgebruiksklasse. Bij de meeste gemeenten is de klasse ‘Overige’ de meest dominante klasse.
Figuur 3: Aantal GVen per gemeente en per landgebruiksklasse
6
5. Dataverzameling Om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de economische schade die aangericht werd door GVen werden data via 2 werkwijzen verzameld. Enerzijds werden er semi-gestructureerde interviews afgenomen d.m.v. twee verschillende enquêtes. De ene enquête werd gebruikt voor het inventariseren van de publieke schadegevallen. De respondenten van deze enquête waren onder andere gemeentelijke en provinciale ambtenaren, medewerkers van bedrijven van nutsvoorzieningen zoals bijvoorbeeld elektriciteit, water en gas. M.b.v. de andere enquête werd er informatie verzameld omtrent schade aan particuliere eigendommen. Hierbij werd de particulier in kwestie geïnterviewd. Anderzijds werden er focusinterviews afgenomen met experts om informatie te verzamelen omtrent specifieke publieke infrastructuur. Om informatie te bekomen omtrent schadegevallen of preventieve maatregelen aan grote infrastructurele projecten zoals spoorwegen en gewestwegen, is het gebruik van focusinterviews beter dan semi-gestructureerde interviews, omdat zo meer gevalspecifieke informatie wordt bekomen. De gegevens afgeleid uit de focusinterviews met experts kunnen de informatietekorten opvullen. Bepaalde informatie kon immers niet verzameld worden tijdens enquêtes voor particuliere of publieke schade. Via experts werden kengetallen bekomen zoals bijvoorbeeld de prijs (in € per m²) van herasfaltering of de prijs (in € per lopende meter) voor de heraanleg van nutsleidingen.
5.1 Enquête voor publieke schadegevallen 5.1.1 Doelgroep De publieke enquête richt zich op alle instanties en overheden die publieke gebouwen of infrastructuur, gelegen in een GV, bezitten en/of onderhouden. De belangrijkste publieke infrastructuren zijn: wegen, spoorwegen, nutsleidingen (waterleiding, elektriciteitsleiding, gasleiding (hoge, midden en lage druk), telefoonlijn), rioleringen, hoogspanningsnetwerk en bossen. M.b.v. de indeling van de GVen volgens landgebruik (i.e. publieke infrastructuur - private infrastructuur - publieke en private infrastructuur - overige) werd een selectie gemaakt van de gemeenten met publieke gebouwen en infrastructuur, gelegen in een GV. Figuur 4 toont het resultaat.
7
Figuur 4: Aantal GVen met publieke infrastructuur of gebouwen per gemeente
Ter voorbereiding van het interview met de respondent, werd op voorhand een begeleidend schrijven (bijlage 3) verstuurd waarin het doel en de opzet van de studie beschreven werd. Om het inventariseren van de publieke schadegevallen per gemeente te vergemakkelijken, werd er naast het begeleidend schrijven een kaart verstuurd waarop de geïnventariseerde GVen aangeduid werden (bijlage 4). Aan de hand van de indeling van de GVen enerzijds en de steekkaarten en krantenartikels anderzijds, werden de GVen onderverdeeld in 3 klassen. De eerste klasse omvat GVen met publieke gebouwen en infrastructuur én waarvan geweten is dat ze in het verleden effectief schade aan publieke infrastructuur of gebouwen veroorzaakten, of GVen met publieke gebouwen en infrastructuur waarvoor reeds remediërende of preventieve maatregelen werden getroffen. De tweede klasse wijst op de aanwezigheid van publieke gebouwen of infrastructuur in de GV, maar waarvoor, zover wij daarvan op de hoogte zijn, nog geen schade aan publieke infrastructuur of gebouwen werd vastgesteld, of waar nog geen remediërende of preventieve maatregelen werden getroffen. De derde klasse is de groep met overige GVen zonder publieke infrastructuur of gebouwen en waar er dus ook geen schade aan publieke infrastructuur of gebouwen kan optreden. Indien we reeds weet hadden van schade aan bepaalde infrastructuur (uit vorige studies, via andere instanties en uit krantenartikels) werd dit ook vermeld in de voorbereidende brief. Een voorbeeld van het begeleidend schrijven en een kaart met aanduiding van de GVen kan men terugvinden in respectievelijk bijlagen 3 en 4.
5.1.2 Bespreking enquête De enquête voor publieke gebouwen en infrastructuur werd opgesplitst per type infrastructuur (zie bijlage 2). Voor volgende infrastructuurtypes werd er een subvragenlijst opgesteld: wegen, nutslei8
dingen (water-, elektriciteits- en gasleidingen en telefoonlijn), riolering, openbare gebouwen en spoorwegen. Elke subvragenlijst (per type infrastructuur) werd op vergelijkbare wijze opgebouwd waarbij eerst informatie werd gevraagd omtrent de potentiële schade en daarna omtrent eventueel toegepaste preventieve maatregelen. Uiteindelijk werd de volgende informatie bekomen omtrent de schade en de preventieve maatregelen:
Schade: o soort o ligging o omvang (afmetingen) o eventuele manier en kostprijs van herstel o datum van optreden van schade en uitvoering van herstel o eventuele periode van onbruikbaarheid van de infrastructuur
Preventieve maatregelen: o soort o ligging o omvang (afmetingen) o datum van toepassing o kostprijs o effectiviteit van maatregel
Op het einde van de vragenlijst werd er in het deel ‘Algemeen’ gevraagd naar de oorzaken van de (re)activaties van de GVen en wanneer deze GVen voorkwamen. Tenslotte werd er ook gevraagd naar eventuele nieuwe GVen en of er nog andere publieke infrastructuur is die schade heeft geleden als gevolg van GVen. Indien rapporten over de GVen, of bestekken van uitgevoerde werken beschikbaar waren, werd om een kopie gevraagd.
5.2 Enquête voor particuliere schadegevallen 5.2.1 Doelgroep Er werden twee enquêtes opgesteld voor het begroten van de schade aan particuliere eigendom. De eerste enquête werd opgesteld om particulieren te bevragen (bijlage 5). Figuur 5 toont de gemeenten waar GVen voorkomen met particuliere eigendom binnen hun grenzen. De tweede enquête werd opgesteld om het waardeverlies van woningen in te schatten indien ze in GVen gelegen zijn, of indien 9
de eigendom schade ondervindt als gevolg van GVen (bijlage 6). Deze werd afgenomen bij vastgoedmakelaars, notarissen en beëdigde schatters.
Figuur 5: Aantal GVen met private infrastructuur of gebouwen per gemeente
5.2.2 Bespreking enquêtes 5.2.2.1 Enquête voor particulieren In tegenstelling tot de enquête voor publieke schadegevallen werd de enquête voor particulieren niet opgedeeld in subvragenlijsten. Voor elk particulier schadegeval werd dezelfde enquête gebruikt. Het eerste deel van de enquête handelde over het voorkomen van fysische verandering als gevolg van GVen. Hierbij werd gevraagd naar schade tijdens de eventuele bouw van de woning en schade die pas later plaatsvond. Hierbij werden dezelfde gegevens opgevraagd als bij de enquête voor publieke schadegevallen (cf. 5.1.2). Vervolgens werd gepolst naar de oorzaak van de fysische veranderingen en of er bepaalde menselijke of natuurlijke activiteiten aan de veranderingen voorafgingen. Net zoals bij de enquêtes voor publieke schadegevallen werd er ook hier gevraagd of er preventieve maatregelen werden toegepast (cf. 5.1.2). Het deel over materiële schade sluit af met vragen gericht naar eventueel ingediende schadeclaims bij de verzekeringsmaatschappij. Er werd gevraagd of in dat geval de claim werd uitbetaald en of de standaardpremie hoger was dan normaal. 10
Het tweede deel van de enquête handelde over immateriële schade. Dit gedeelte werd enkel kwalitatief besproken. Eerst werd gepeild naar het psychologische effect dat het (steeds terug) voorkomen van materiële schade aan particuliere eigendommen (a.g.v. GVen) heeft op de eigenaars. De vragenlijst sluit af met een sectie die polst of de woning ooit tijdelijk onbewoonbaar is geweest en of men als gevolg van de GV reeds bepaalde nutsvoorzieningen heeft moeten missen. Uit de reeds uitgevoerde studies en uit krantenartikels was het mogelijk om een aantal gevallen van schade aan particuliere eigendom te selecteren. Hieruit werden bereidwillige respondenten voor deze enquête geselecteerd. Verder gebruik gemaakt van sneeuwbalselectie: via particulieren waar een enquête werd afgenomen, werden de contactgegevens bekomen van mensen die ook schade ondervonden als gevolg van GVen. 5.2.2.2 Enquête voor vastgoedmakelaars, notarissen en beëdigde schatters De eerste vragen van deze enquête zijn algemene vragen over bijvoorbeeld verkoopcijfers van woningen en vergunningsaanvragen in een gebied gevoelig voor GVen, het doorgeven van informatie betreffende de gevoeligheidskaart voor GVen en over de herkomst van de kopers. Vervolgens werd er gevraagd naar de waarde van bouwgrond, landbouwgrond en huizen binnen en buiten GV gevoelig gebied. Tot slot werd de respondent gevraagd een schatting te maken van twee hypothetische woningen. De ene hypothetische woning werd beschreven als een recent gebouwde villa (perceelgrootte: 15 are en bebouwde oppervlakte: 200m²), terwijl de andere als een normale gezinswoning werd beschreven (perceelgrootte: 7 are en bebouwde oppervlakte: 100m²). Voor beide woningen werden meerdere scenario’s doorlopen waarbij de schade en de locatie (panoramische ligging versus ligging in dorpskern) variëren. Aan de hand van deze schattingen kan men een algemeen beeld krijgen van het procentueel waardeverlies van woningen ten gevolge van schade door GVen. Deze enquête is terug te vinden in bijlage 6.
11
6. Methode voor begroting van schade 6.1 Begroting van de schade aan publieke infrastructuur Om een schatting te maken van de economische schade kunnen verschillende methodes worden toegepast. Voor het schatten van de schadekost aan publieke infrastructuur werd gebruik gemaakt van de substitutie kostenmethode. Hierbij wordt de kost geschat om de schade a.g.v. GVen te herstellen, hetzij op zo goedkoop mogelijke wijze, hetzij op grondige wijze. Dit resulteert in een minimum- en maximumkost. Bijvoorbeeld voor wegen bedraagt de minimumkost de kost van bijvoorbeeld het opvullen van barsten en putten met asfalt (oppervlakkig herstel). De maximumkost zal een totale heraanleg van de weg inhouden (grondig herstel). Een belangrijk aspect bij publieke infrastructuur is de frequentie van oppervlakkig en grondig herstel. Indien bijvoorbeeld een weg, gelegen in een GV, vaker oppervlakkig hersteld moet worden dan eenzelfde weg gelegen buiten een GV, zullen de onderhoudskosten hoger zijn voor de weg in de GV. Als bijvoorbeeld een normale asfaltweg om de 10 jaar oppervlakkig hersteld dient te worden, terwijl een vergelijkbare asfaltweg gelegen in een GV om de 5 jaar oppervlakkig moet hersteld worden, zullen de onderhoudskosten dubbel zo hoog zijn. Dit resulteert in een meerkost, welke ook werd meegeteld als economische schadekost a.g.v. GVen. Indien een bepaalde infrastructuur hersteld wordt, kan het zijn dat deze voor een bepaalde tijd niet meer bruikbaar is. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat inwoners voor een tijd zonder leidingwater zitten, of dat men tijdelijk een andere weg moet nemen om zijn bestemming te bereiken. Ook dit brengt een meerkost met zich mee.
6.2 Begroting van de schade aan particuliere eigendom In het geval van particuliere gebouwen en infrastructuur zou de economische schadekost bepaald kunnen worden aan de hand van de hedonische prijzen methode (Perman, 2003). Bij deze methode wordt de schadekost geschat m.b.v. het verschil in vastgoedwaarde van huizen, gebruikmakend van econometrische regressietechnieken. Hierbij wordt de verkoopwaarde van huizen gelegen binnen de contouren van een GV vergeleken met de verkoopwaarde van vergelijkbare huizen die gelegen zijn buiten de contouren van een GV. Echter, om deze methode toe te passen, heeft men voldoende verkoopwaarden nodig van huizen gelegen in een GV en deze gegevens zijn niet beschikbaar. Vandaar dat in deze studie gebruik gemaakt werd van schattingen van de waarde van huizen door vastgoedmakelaars, notarissen en beëdigde schatters. Op deze manier krijgt men een idee van het verschil in waarde van huizen gelegen binnen GVen en buiten GVen. De gegevens werden bekomen uit de enquêtes afgenomen bij vastgoedmakelaars, notarissen en beëdigde schatters (5.2.2.2). Volgens sommige particulieren zal de waarde van hun eigendom echter niet dalen door het voorkomen van een GV of door de ligging van hun woning in GV gevoelig gebied, en dit omdat men maatregelen treft om de schade te herstellen of omdat men preventieve maatregelen neemt om toekomstige schade aan hun eigendom te voorkomen. Daarom werd niet enkel de waardevermindering van het huis geschat maar werden er ook schattingen gemaakt van de kost om schade a.g.v. GVen te 12
herstellen m.b.v. de substitutie kostenmethode (Pearce et al., 2006). Ook de kost van de eventueel genomen preventieve maatregelen werd geschat. De herstelkost kan hier variëren van het overschilderen van een gebarsten muur, tot het herbouwen van een deel van de muur, of nog tot het geheel afbreken en opbouwen van een deel van het huis. De substitutie kostenmethode werd toegepast gebruik makend van de resultaten uit de enquête voor particuliere schadegevallen (zie bijlage 5 en 5.2.2.1). Voor schade aan particuliere eigendom werd dus gewerkt met vorkwaarden waarbij het gedeeltelijk of helemaal herstellen van de schade de minimumkost is en het waardeverlies van de woning de maximumkost.
6.3 Niet-herstelde schade en preventieve maatregelen 6.3.1 Niet-herstelde schade Een deel van de schade aan particuliere en publieke eigendom t.g.v. GVen zal niet hersteld worden, maar dit wil niet zeggen dat er geen economische schade is. Daarom werd berekend wat de kost zou zijn om de nog aanwezige schade te herstellen. Hiervoor werd er gebruik gemaakt van kengetallen (forfaitaire bedragen) die bekomen werden via focusinterviews met experts of afgeleid werden uit de bevragingen beschreven in 6.1 en 6.2.
6.3.2 Preventieve maatregelen Indien er preventieve maatregelen getroffen werden, en er bijgevolg geen schade optrad, mag men er niet van uitgaan dat de economische kost gelijk is aan nul. Hier is er immers sprake van een opportuniteitskost: het bedrag besteed aan preventieve maatregelen kan niet voor andere doelen aangewend worden. Daarom gaat men ervan uit dat zowel particulieren als publieke instanties rationele beslissingen nemen en pas preventieve maatregelen zullen nemen indien de verwachte schadekost groter is dan de kost van de preventieve maatregelen. Men kan dus stellen dat de kost van de preventieve maatregelen een ondergrens van de economische schadekost is.
6.4 Samenvatting verschillende scenario’s Bij de berekening van de economische schadekost werd rekening gehouden met verschillende scenario’s. Indien er schade optrad, maar deze niet hersteld werd (zoals in sectie 6.3.1) wordt de kost zelf berekend aan de hand van vorkwaardes: een minimale kost voor oppervlakkig herstel en een maximale kost voor grondig herstel. Indien de schade hersteld werd, is de kost gelijk aan de kost van de remediërende maatregel plus de kost van de eventuele preventieve maatregel. In dit geval wordt er niet gewerkt met vorkwaardes, maar worden de werkelijk uitgegeven bedragen gegeven. Onderstaande figuur toont een samenvatting van de scenario’s en de bijhorende kostberekening.
13
Tijdstip 1
2
Totale kost = kost tijdstip 1 + kost tijdstip 2 + kost tijdstip 3
3
S
Kost tijdstip 1
Kost tijdstip 2
Kost tijdstip 3
Min: OH; Max: GH
S
S
RM+PM
RM
Kost RM Kost RM + Kost PM
PM
Kost PM
S
S
Kost RM
Min: OH; Max: GH
S
RM+PM
S
Kost RM + Kost PM
Min: OH; Max: GH
PM
RM
S
Kost PM
Min: OH; Max: GH
Figuur 6: Samenvatting van de scenario's en bijhorende economische kost
14
7. Publieke schadegevallen 7.1 Wegen Uit de indeling van de GVen volgens landgebruik (zie hoger en bijlage 1) kan men afleiden dat in 85 GVen wegen gelegen zijn. De overgrote meerderheid van de wegen zijn gemeentewegen, slechts 3 zijn gewestwegen. Informatie over eventuele schadegevallen, herstellingen en (preventieve) maatregelen werden voor deze twee soorten wegen bekomen via respectievelijk de betrokken gemeente en het Vlaamse Gewest. Tabel 1 geeft een overzicht van de wegen die reeds beschadigd werden ten gevolge van GVen in het recente verleden en/of wegen waar preventieve maatregelen genomen werden. De tabel toont verder de code van de GV waarin deze wegen gelegen zijn (overeenstemmend met de code die aan elke GV werd gegeven in de vorige studies; Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007, 2009a), de naam van de weg, de bouwklasse1 (BK – belangrijk voor het schatten van de kost voor herstelling van schade, cf. 7.1.1 en 7.1.2), het soort verharding en de datum van aanleg. Indien de weg niet in een GV is gelegen (aangeduid met buiten GV), dan werd de gevoeligheid voor GVen gegeven voor de locatie waar deze weg gelegen is. Hierbij werd gebruik gemaakt van de gevoeligheidskaart voor GVen (Van Den Eeckhaut et al., 2007, 2009a). Enkel deze schadegevallen gelegen in een gebied met hoge tot zeer hoge gevoeligheid voor GVen werden opgenomen aangezien in de andere gevallen GVen als oorzaak minder waarschijnlijk zijn. Tenslotte krijgt elke weg een uniek identificatienummer (ID) bestaande uit de eerste letters van de gemeente gevolgd door een nummer. In de laatste 2 kolommen werd voor elke weg aangegeven of deze beschadigd is geweest en/of er voor de wegen preventieve maatregelen zijn getroffen. Tabel 2 geeft een overzicht van de schade aan secundaire wegeninfrastructuur zoals onder andere fiets- en voetpaden en parkeerstroken. De tabel geeft de naam van de weg waarlangs de beschadigde infrastructuur gelegen is, de code van de GV waarin deze wegen gelegen zijn, de bouwklasse (BK), het soort verharding, de datum van aanleg van de weg en een identificatienummer (ID). Ook hier werd de gevoeligheid gegeven indien de weg niet in een GV gelegen is en werd aangegeven of deze infrastructuur beschadigd is geweest, en of er preventieve maatregelen zijn genomen.
1
Volgens het Agentschap Wegen en Verkeer van de Vlaamse Overheid bepaalt de verkeersbelasting en de verwachte levensduur van een weg de bouwklasse van die weg. Hierbij zijn o.a. het aantal voertuigen per dag, het percentage vrachtverkeer, de toegelaten snelheid, de breedte van de weg en het aantal rijstroken bepalend. De bouwklasse wordt onder andere gebruikt voor het dimensioneren van wegverhardingen. (http://www.wegenenverkeer.be/documenten/bouwklasse.html)
15
Tabel 1: Wegen met (al dan niet herstelde) schade a.g.v. GVen (sinds 1935), situatie anno 2011 (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011)
Gemeente Brakel Gavere G’bergen Herne Heuvelland Kluisbergen
Maarkedal
Oudenaarde
Ronse
GV code Gevoeligheid 70 zeer hoog 71a/72b/73a,c zeer hoog 143b zeer hoog 135 zeer hoog 140a zeer hoog PJ_28b zeer hoog PJ_28a zeer hoog WH_15 zeer hoog WH_9 zeer hoog 90b zeer hoog 90a/b zeer hoog 90a zeer hoog 92a zeer hoog buiten GV hoog tot zeer hoog buiten GV zeer hoog 54b zeer hoog 95b zeer hoog 96 zeer hoog 53 zeer hoog 60 zeer hoog 61 zeer hoog 77a zeer hoog 77b zeer hoog 121b zeer hoog 127c zeer hoog 2a zeer hoog
Straatnaam Bijstierstraat Berendries Diepestraat Oudebergstraat N496 - Guilleminlaan Kromstraat Kromstraat Terrierstraat Kemmelbergstraat Middelloopstraat Kalkovenstraat Kalkovenstraat N36 Poletsestraat N36 Ten Houte Straat Keizerrei Elsstraat Hekkebrugstraat Blotestraat Daalbosstraat Vlaamse Ardennendreef Edelareberg Spendelos Schavaart Hof Geenenstraat
Infrastructuur weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg weg
BK* B10 B8/B9 B10 B10 B4/B5 B10 B10 B10 B8/B7 B10 B10 B10 B6 B9 B6 B10 B10 B10 B10 B9 B10 B10 B6 B10 B10 B10
Verharding Aanleg ID_1 Schade PM** asfalt nb Br1 X asfalt <1970 Br2 X asfalt nb Ga1 X kasseien jaren 1950 Ge1 X X asfalt jaren 1950 Ge2 X X asfalt <1970 He1 X asfalt <1970 He2 X asfalt nb Heu1 X X asfalt nb Heu2 X X asfalt 1974 Kl1 X betonplaten 1974 Kl2 X betonplaten 1974 Kl3 X X asfalt 1965 Kl4 X asfalt <1975 Kl5 X asfalt 1965 Kl6 X X asfalt nb Ma1 X beton/asfalt nb Ma2 X X asfalt nb Ma3 X X asfalt nb Ou1 X X asfalt nb Ou2 X X asfalt nb Ou3 X X asfalt nb Ou4 X X asfalt nb Ou5 X X asfalt nb Ou6 X X asfalt 1900 Ro1 X asfalt nb Ro2 X 16
2a zeer hoog 2b zeer hoog 28 zeer hoog 86h zeer hoog 3b zeer hoog Zwalm 80 zeer hoog 80 zeer hoog 80 zeer hoog 78 zeer hoog *Bouwklasse van de weg; ** Preventieve maatregel
Noordstraat Riekestraat Bosrede Hulstken Langveld Krekelstraat Rekegemstraat Rekegemstraat Gaverbosdreef
weg weg weg weg weg weg weg weg weg
B10 B10 B10 B10 B10 B10 B10 B10 B10
kasseien asfalt asfalt asfalt asfalt asfalt asfalt straatstenen asfalt
1975 jaren '50 jaren '50 nb nb nb nb nb nb
Ro3 Ro4 Ro5 Ro6 Ro7 Zw1 Zw2 Zw3 Zw4
X X X X X X X X X
X X
Tabel 2: Wegen met (al dan niet herstelde) schade aan secundaire weginfrastructuur a.g.v. GVen (sinds 1935), situatie anno 2011 (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011)
Gemeente Kluisbergen
GV code Gevoeligheid Straatnaam Infrastructuur Verharding Aanleg ID_1 Schade PM* buiten GV hoog tot zeer hoog Poletsestraat parkeerstrook straatstenen nb Kl7 X buiten GV hoog tot zeer hoog Lamontstraat molgoot** nvt 1977 Kl8 X G’bergen buiten GV hoog tot zeer hoog N495 - Edingseweg fietspad straatstenen nb Ge3 X Oudenaarde 53 zeer hoog Hekkebrugstraat wandelpad beton nb Ou7 X Ronse 2a zeer hoog Voetweg voetweg kasseien nb Ro8 X Zottegem 141 zeer hoog N454 fietspad asfalt nb Zo1 X X *Preventieve maatregel; ** Een molgoot is een (betonnen) ondiepe waterafvoer aan het oppervlak, meestal liggend aan de zijkant van de straat.
17
Tabel 3 geeft de schadegevallen van de wegen in meer detail. Hier werd aan elke weg een oorzaak van schade (OS) toegewezen. Indien OS=1, dan is de oorzaak van de schade grotendeels te wijten aan de GV, maar is de menselijke invloed ook aanwezig (wat bijna altijd het geval is). Wanneer OS=2, dan wil dit zeggen dat de menselijke invloed op het voorkomen van schade zeer groot is terwijl de invloed van de GV op zich beperkter is. Per schadegeval werd de wijze van herstelling opgegeven. Schade aan een weg kan geremedieerd worden door oppervlakkig herstel of door grondig herstel (cf. 7.1.1). Indien de schade nog niet hersteld werd, werd de oppervlakte van de nog aanwezige schade bepaald. Er werd bepaald welke oppervlakte minimaal dient hersteld te worden om de bruikbaarheid van de weg te garanderen (vb. oppervlakte van de putten die opgevuld moeten worden) en wat de maximale oppervlakte is die dient hersteld te worden om het ganse stuk weg dat beschadigd is terug in goede staat te brengen (vb. om een stuk weg volledig te herasfalteren of te heraanleggen). Minimum en maximum oppervlaktes kunnen van elkaar verschillen indien bijvoorbeeld slechts een deel van de weg verzakt is. Voor een oppervlakkig herstel dient bijgevolg enkel het verzakte deel hersteld te worden, maar voor grondig herstel dient men het ganse stuk (over de volledige breedte en lengte van de weg) te herstellen. Tenslotte wordt voor elk schadegeval aangegeven of de weg al dan niet onbruikbaar was t.g.v. de schade en/of tijdens de herstelling van de schade. Aan de oorspronkelijke ID van de wegen werd achteraan een letter toegevoegd (a, b, c,…) omdat eenzelfde weg meermaals beschadigd en/of hersteld kan zijn. De letters tonen de omgekeerd chronologische volgorde van de beschadiging of herstellingen. De letter ‘a’ geeft aan dat de weg nog niet hersteld is of verwijst naar de meest recente herstelling van de weg. De daaropvolgende letters duiden op herstellingen die steeds verder in het verleden hebben plaatsgevonden. Indien er meerdere herstellingen hebben plaatsgevonden, maar de juiste data van herstel niet meer gekend zijn, werd wel een inschatting gemaakt van de frequentie van herstel tijdens een bepaalde periode. Al de herstellingen worden dan eenmalig voorgesteld onder één letter (vb. ‘Br2b’). Deze frequentie is belangrijk voor het berekenen van de herstelkost van reeds herstelde wegen (cf. 7.1.2, Tabel 7 en Tabel 8). Het gebruik van de ID werd bij elke infrastructuur op dezelfde manier toegepast. In Tabel 4 worden gelijkaardige gegevens getoond, maar dan voor de schadegevallen aan secundaire weginfrastructuur.
18
Tabel 3: Gegevens van de verschillende schadegevallen a.g.v. GVen aan wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011)
ID Br1a Br1b Br2a Br2b Ga1a Ge1a Ge2a Ge2b Ge2c He1a He2a Heu1a Heu2a Kl1a Kl2a Kl2b Kl3a Kl4a Kl4b Kl4c Kl5a Kl5b Kl5c Kl6a Ma1a Ma1b Ma2a Ma2b Ma3a Ou1a Ou1b Ou1c Ou1d Ou1e Ou1f Ou1g Ou1h Ou2a Ou3a Ou3b Ou3c Ou4a
Datum van aanleg weg
OS*
Datum schade
Herstelling**
Onbruikbaarheid weg door schade of herstelling
nb nb <1970 <1970 nb jaren 1950 jaren 1950 jaren 1950 jaren 1950 <1970 <1970 nb nb 1974 1974 1974 1974 1965 1965 1965 <1975 <1975 <1975 1965 nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb
2 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
2001 2000 nb nb 1992 2003 1966 1945 1937 nb nb nb 1985 2007 nb nb 1995 2008 2008 1975 nb 1987 nb 1982 2002 2002 2002 2001 1996 2002 2002 1998 1995 1994 1988 1982 1975 1988 1976 1974 1966 1992
1 2 1 2 4 3 3 3 3 1 1 1 3 2 1 2 1 1 2 3 1 3 2 3 1 2 3 3 3 1 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3
nee nb nee nb nb ja, 1 jaar ja, 7 jaar nb nb nee nee nee nb ja, 2 dagen nee nb nee nee nb nb nee nb nb nb nee, plaatselijk verkeer ja, 3 dagen ja, 2 maanden ja, 4 maanden ja, 6 maanden afgesloten sinds 1998 afgesloten sinds 1998 afgesloten ja, aantal maanden ja, 1 dag ja, 1 dag ja, 1 dag ja, 1 dag nee ja, 6 maanden ja, 2 weken ja, 2 weken ja, 1 dag 19
Ou5a Ou5b Ou6a Ro1a Ro1b Ro2a Ro3a Ro4a Ro4b Ro5a Ro5b Ro6a Ro7a Zw1a Zw1b Zw2a Zw3a Zw4a Zw4b
nb nb nb 1900 1900 nb 1975 jaren '50 jaren '50 jaren '50 jaren '50 nb nb nb nb nb nb nb nb
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
2005 2000 2007 2001 2000 nb nb 2009 2007 nb nb 2010 2010 2009 1998 nb 1995 2005 2005 TOTAAL
1 2 1 2 3 1 1 1 2 1 2 2 3 3 3 1 1 1 3 Gemeentewegen Gewestwegen
nee nee nee nee ja, 4 weken nee nee nee nb nee nb nee nb ja, 1 week ja, 1 week nee nee nee ja, 2 dagen 16 jaar met Ou1 3 jaar zonder Ou1 7 jaar
*Oorzaak van schade; **Code ‘Herstelling’: 1. nog niet hersteld; 2. oppervlakkig herstel; 3. grondig herstel; 4. andere (in dit geval het vrijmaken van de weg) Tabel 4: Gegevens van de verschillende schadegevallen a.g.v. GVen aan secundaire weginfrastructuur (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer OostVlaanderen, 2011)
ID Kl7a Kl8a Kl8b Ge3a Ou7a Ro8a Ro8b Zo1a
Datum van aanleg weg nb 1977 1977 nb nb nb nb nb
OS* Datum schade Herstelling** 2 1 1 1 1 1 1 1
Onbruikbaarheid weg door schade of herstelling
nb nb 2008 2009 1995 2009 2007 2000
1 nee 1 nee 3 nb 2 nee 1 niet meer bruikbaar sinds 1995 1 nee 3 nb 3 nee TOTAAL 16 jaar *Oorzaak van de schade; ** Code ‘Herstelling’: 1. nog niet hersteld; 2. oppervlakkig herstel; 3. grondig herstel
In deze studie werd een onderscheid gemaakt tussen twee types herstelkosten van wegen en secundaire weginfrastructuur: 20
1. De kosten die vereist zijn om de nog aanwezige schade te herstellen, i.e. gelijk aan de kosten van een éénmalig herstel in 2011. Deze worden berekend in paragraaf 7.1.1. 2. De kosten van de uitgevoerde herstellingen gedurende de periode 2001-2011. Deze worden berekend in paragraaf 7.1.2. Bij dit type kosten werd een onderscheid gemaakt tussen de herstelkosten die zelf berekend werden en de herstelkosten die rechtstreeks verkregen werden van de betrokken instanties (op basis van boekhoudkundige gegevens). Tenslotte wordt in paragraaf 7.1.3 de meerkost berekend voor het goed onderhouden van de wegen in de toekomst (over een periode van 20 jaar). Wanneer de herstelkost zelf werd berekend, maakten we gebruik van forfaitaire bedragen voor het oppervlakkig en grondig herstel van wegen. Omdat de bedragen van herstel niet voor elke soort weg dezelfde zijn, maar verschillen naargelang de bouwklasse, werden de wegen gecategoriseerd per bouwklasse. De bouwklasse werd berekend aan de hand van de toepassing die ter beschikking staat op de website van het Agentschap Wegen en Verkeer Vlaanderen2. De forfaitaire bedragen (afbraak en opbouw van de weg) werden bekomen via de Vlaamse Overheid (Departement Mobiliteit en Openbare Werken Afdeling Algemene Technische Ondersteuning Cel Ondersteuning Overheidsopdrachten). Voor het herstellen van de weg, dient men de weg eerst (deels) op te breken. Ook deze fase brengt een kost met zich mee. Met deze beide kosten (afbraakkost en herstelkost van de weg) werd rekening gehouden om de herstelkost van grondig en oppervlakkig herstel te berekenen. De datum van herstel is zeer belangrijk omdat rekening gehouden moet worden met de verdiscontering van de kostprijs van dit herstel. Bij het verdisconteren werd gebruik gemaakt van de reële intrestvoet welke berekend werd m.b.v. een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 2,5% en een nominale intrestvoet van 7%. Indien de kostprijs zelf berekend wordt m.b.v. de forfaitaire kosten van 2011, is een actualisering van het bedrag niet meer nodig aangezien de forfaitaire prijzen reeds geactualiseerd zijn naar het jaar 2011. De berekening van de reële intrestvoet en een voorbeeld van actualisering van bedragen kan men terugvinden in bijlage 7.
7.1.1 Kostberekening van de nog aanwezige, niet herstelde schade In deze paragraaf wordt de kost berekend van het eenmalig herstel in 2011 van de aanwezige, nog niet herstelde schade. Om deze schade te begroten, werd gewerkt met vorkwaarden. De ondergrens of minimale kost heeft betrekking op een zo goedkoop mogelijke manier van herstel. Het minimale herstel is dan bijvoorbeeld het toevoegen van een laagje asfalt op de weg, het opvullen van putten met asfalt, het herleggen van kasseien enz. (=oppervlakkig herstel). De volledige heraanleg van een weg geeft de maximale kost. Er werd aangenomen dat de weg in zijn geheel wordt heraangelegd, van fundering tot en met verharding (=grondig herstel). Omdat de betreffende wegen nog niet hersteld zijn, en dus de wijze en de te herstellen oppervlakte niet gekend zijn, werd berekend wat de kost van oppervlakkig herstel zou zijn uitgaande van een 2
http://www.wegenenverkeer.be/documenten/bouwklasse.html
21
minimum, maximum en gemiddeld te herstellen oppervlakte. Indien de weg putten of barsten bevat, kan een minimaal oppervlakkig herstel reeds voldoende zijn (herstel enkel op de plaats van de putten en barsten uitvoeren), maar het is ook mogelijk om het ganse wegdek oppervlakkig te herstellen (de maximale oppervlakte). Indien de minimum en maximum oppervlakte gelijk zijn, wil dit zeggen dat de schade over de gehele breedte van de weg loopt (vb. barsten over hele breedte). Bij de berekening van de kost van grondig herstel werd enkel rekening gehouden met de maximum te herstellen oppervlakte. Er werd immers aangenomen dat bij een grondig herstel het ganse wegdek heraangelegd wordt (en niet enkel op die plaatsten waar er putten of barsten voorkomen). Zo werd een vorkwaarde bekomen met een (schatting van de) minimum- en maximum herstelkost. Tabel 5 toont de kostprijs van de schade aan de wegen die momenteel nog aanwezig is. De totale minimale herstelkost, dus de kost om al de nog aanwezige schade aan wegen in het studiegebied oppervlakkig te herstellen op basis van de minimumoppervlakte, bedraagt 98.641€ excl. BTW. De totale maximale herstelkost, dus de kost voor het grondig herstel van alle beschadigde wegen in het studiegebied, op basis van de maximumoppervlakte, bedraagt 669.318€ excl. BTW. Tabel 6 geeft de kostprijs voor de nog aanwezige schade aan secundaire weginfrastructuur. Bij het geval Kl8a (molgoot) kan er geen onderscheid gemaakt worden tussen oppervlakkig en grondig herstel en bijgevolg is de eenheidsprijs gelijk. De minimumkost, dus de kost voor oppervlakkig herstel, bedraagt 13.357€ excl. BTW. De maximumkost, voor grondig herstel, komt op 17.866€ excl. BTW. Aldus komt het totale bedrag (excl. BTW) voor het herstellen van de nog aanwezige schade aan wegen op 111.998€ indien er (een minimaal) oppervlakkig herstel wordt toegepast en 687.184€ indien de weg en zijn secundaire infrastructuur grondig hersteld worden.
22
Tabel 5: Kostprijs van het herstel van de nog aanwezige niet herstelde schade a.g.v. GVen aan wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer OostVlaanderen, 2011; eigen verwerking)
Herstelkost (€) op basis van prijzen in 2011 - excl. BTW OH* GH** ID Min. Max. Gemiddelde Br1a 39.150 39.150 39.150 111.850 Br2a 313 78.300 39.307 252.200 He1a 5.481 5.481 5481 15.659 He2a 5.638 5.638 5.638 16.106 Heu1a 313 3.132 1.723 8.948 Kl2a 1.015 2.283 1.649 2.319 Kl3a 1.522 1.522 1.522 1.546 Kl4a 490 490 490 1.770 Kl5a 861 8.613 4.737 26.741 Ma1a 5.481 5.481 5.481 15.659 Ou1a 14.094 14.094 14.094 40.266 Ou5a 1.714 1.714 1.714 6.196 Ou6a 626 626 626 1.790 Ro2a 3.524 3.524 3.524 10.067 Ro3a 10.853 10.853 10.853 45.848 Ro4a 4.698 4.698 4.698 13.422 Ro5a 783 23.490 12.137 67.110 Zw2a 705 705 705 2.013 Zw3a 440 440 440 2.964 Zw4a 940 9.396 5.168 26.844 TOTAAL 98.641 219.630 159.137 669.318 *Oppervlakkig herstel. De berekende minimum en maximum herstelkost voor oppervlakkig herstel kunnen sterk van elkaar verschillen omdat de te herstellen minimum en maximum oppervlakte sterk kunnen variëren. Indien er bijvoorbeeld over een afstand van 100m verscheidene putten aanwezig zijn met een totale oppervlakte van 20m², dan kan enkel deze oppervlakte oppervlakkig hersteld worden (minimum oppervlakte), maar men kan er ook voor kiezen de weg oppervlakkig te herstellen over de ganse breedte en dit voor de ganse afstand van 100m. Bij grondig herstel zal de weg steeds over de ganse breedte hersteld worden en in dit voorbeeld over de afstand van 100m; **Grondig herstel, berekend op basis van de maximum te herstellen oppervlakte. Tabel 6: Kostprijs van het herstel van de nog aanwezige niet herstelde schade a.g.v. GVen aan secundaire weginfrastructuur (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
Herstelkost (€) op basis van prijzen in 2011 - excl. BTW ID OH* GH** Kl7a 189 1.270 Kl8a 2.009 2.009 Ou7a 10.146 10.308 Ro8a 1.013 4.279 TOTAAL 13.357 17.866 *Oppervlakkig herstel; **Grondig herstel 23
7.1.2 Kostberekening van de reeds herstelde schade In deze paragraaf wordt de kost berekend van de herstellingswerken uitgevoerd tussen 2001 en 2011. In tegenstelling tot de nog aanwezige niet herstelde schade werd hier geen minimum en maximum kostprijs gegeven. De oppervlakte van de herstelde schade, alsook de manier van herstel is gekend. In sommige gevallen was de effectieve kostprijs van het oppervlakkig of grondig herstel niet meer terug te vinden en moest bijgevolg de kost berekend worden aan de hand van de forfaitaire bedragen. Alle gemaakte en gekende kosten kunnen echter niet zomaar opgeteld worden. De informatie over deze kosten voor de verschillende gemeenten reikten niet steeds even ver terug in de tijd. Bijvoorbeeld: de gemeente Zwalm kan slechts tot 13 jaar teruggaan in de tijd (tot 1998), maar het kan zijn dat er voorheen wel schade is opgetreden of dat er herstellingen hebben plaats gevonden, maar die dus niet vermeld werden tijdens de enquête. Vandaar dat we de gemeente geselecteerd hebben die qua kosten het minst ver terug gaat in de tijd, en deze periode nemen als standaardperiode voor alle gemeenten. Deze periode bedraagt 10 jaar (dus vanaf 2001). Tabel 7 toont de kost van de reeds herstelde schade sinds 2001. Sommige wegen werden gedurende de laatste 10 jaar meermaals hersteld. Dit wordt weergegeven in de kolom ‘Aantal keer hersteld sinds 2001’. De herstelkost werd dan berekend door de frequentie van herstel te vermenigvuldigen met de oppervlakte van de schade en de eenheidsprijs (de oppervlakte was steeds gelijk over de verschillende keren dat de weg is beschadigd geweest). Er werd verder een onderscheid gemaakt tussen de kosten die zelf berekend werden en de kosten die via de gemeenten bekomen werden. Voor de reeds herstelde schade, werden de totale, zelf berekende kosten geraamd op 127.558€ en de effectieve (gekregen) kosten bedroegen 591.949€ voor een periode van 10 jaar. Dit geeft een totaal van 719.507€. Deze prijzen zijn exclusief BTW. Tabel 8 toont de herstelkost voor de schade aan secundaire weginfrastructuur. De zelfberekende herstelkost komt hier op 27.747€ (excl. BTW), de effectieve (gekregen) herstelkost komt op 67.396€ (excl. BTW). De totale herstelkost voor reeds herstelde schade aan secundaire weginfrastructuur komt op 95.143€ (excl. BTW). Tabel 9 geeft een samenvatting van de schadekosten aan wegen en secundaire weginfrastructuur gebaseerd op Tabel 5, Tabel 6, Tabel 7 en Tabel 8.
24
Tabel 7: Kostprijs van de reeds herstelde schade a.g.v. GVen tijdens de laatste 10 jaar (sinds 2001) aan wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
Effectieve (gekregen) herstelkost**
Zelfberekende herstelkost
ID Br2b Kl1a Kl2b Kl4b Kl5c Ou1b Ro1a Ro4b Ro5b Ro6a Ro7a Zw4b Ge1a Ma1b Ma2a Ma2b Zw1a
Soort herstel Aantal keer her- Herstelkost (€) Niet Datum van Herstelkost (€) Geac(oppervlakkig of steld sinds 2001* geactualiseerd - excl. kostprijs tualiseerd naar 2011 grondig) BTW excl. BTW Oppervlakkig 5 1.566 2011 1.566 Oppervlakkig 1 32.886 2011 32.886 Oppervlakkig 1 313 2011 313 Oppervlakkig 1 490 2011 490 Oppervlakkig 1 548 2011 548 Oppervlakkig 1 14.094 2011 14.094 Oppervlakkig 1 313 2011 313 Oppervlakkig 5 41.108 2011 41.108 Oppervlakkig 5 3.915 2011 3.915 Oppervlakkig 1 4.698 2011 4.698 Grondig 1 783 2011 783 Grondig 1 26.844 2011 26.844 SUBTOTAAL 1 127.558 127.558 Grondig 1 355.672 2004 480.473 Oppervlakkig 1 22.000 2009 23.974 Grondig 1 23.000 2002 33.858 Grondig 1 21.000 2001 32.271 Grondig 1 19.613 2009 21.373 SUBTOTAAL 2 441.285 591.949
TOTAAL 1 + 2 568.843 719.507 *Indien de weg meermaals hersteld is, wordt aangenomen dat steeds eenzelfde oppervlakte hersteld werd; **De gekregen herstelkost is meestal veel hoger dan de zelfberekende herstelkost. De verklaring hiervoor is dat de gekregen herstelkost nog extra werken of kosten omvatten zoals bijvoorbeeld een grondonderzoek of de aanleg van drainage, maar dat deze niet konden worden opgesplitst. Wanneer de herstelkosten werden bekomen van de betrokken instanties, betrof het meestal een groot dossier waardoor de informatie over de kostprijs van deze werken gemakkelijk beschikbaar waren.
25
Tabel 8: Berekening van de kostprijs van de reeds herstelde schade a.g.v. GVen tijdens de laatste 10 jaar (sinds 2001) aan secundaire weginfrastructuur (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
Soort herstel Datum (oppervlakkig Aantal keer her- Herstelkost (€) Niet geactualiseerd van Herstelkost (€) Geactualiseerd ID of grondig) steld sinds 2001 - excl. BTW kostprijs naar 2011 - excl. BTW ZH* Ge3a Oppervlakkig 1 6.351 2011 6.351 ZH Ro8b Grondig 1 21.396 2011 21.396 SUBTOTAAL 1 27.747 27.747 EH** Kl8b Grondig 1 2.500 2008 2.844 EH Zo1a Grondig 1 42.006 2001 64.552 SUBTOTAAL 2 44.506 67.396 TOTAAL (1+2) 72.253 *Zelfberekende herstelkost; **Effectieve (gekregen) herstelkost
95.143
26
Tabel 9: Kosten voor het herstel van schade t.g.v. een GV aan wegen en aan secundaire weginfrastructuur (geactualiseerd naar 2011 en exclusief BTW) (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) HERSTELKOST (IN €) VAN DE REEDS HERSTELDE SCHADE tijdens de laatste 10 jaar
Kost OH
Kost GH
Totaal
Directe schade aan wegen - zelf berekende herstelkost - effectieve (gekregen) herstelkost
99.931 23.974
27.627 567.975
127.558 591.949
TOTAAL
123.905
595.602
719.507
6.351 0
21.396 67.396
27.747 67.396
Direct schade aan secundaire weginfrastructuur - zelf berekende herstelkost - effectieve (gekregen) herstelkost TOTAAL Totaal schade aan wegen en secundaire weginfrastructuur HERSTELKOST (IN €) VOOR DE NOG AANWEZIGE SCHADE
6.351
88.792
95.143
130.256
684.394
814.650
Kost OH
Kost GH
Totaal
Directe schade aan wegen - Minimum - Maximum Direct schade aan secundaire weginfrastructuur - Minimum - Maximum
98.641 669.318
98.641 669.318
17.866
13.357 17.866
13.357
TOTALE HERSTELKOST - Minimum* - Maximum**
926.648 1.501.834
*Dit is de som van de totale kosten van reeds herstelde schade en de minimumkosten van de nog aanwezige schade; ** Dit is de som van de totale kosten van de reeds herstelde schade en de maximumkosten van de nog aanwezige schade.
7.1.3 Kostberekening van de meerkost voor het onderhoud Hier wordt de kost berekend om de wegen gelegen in GV gevoelig gebied in goede staat te houden gedurende een periode van 20 jaar. Doordat wegen die gelegen zijn binnen de grenzen van een GV mogelijks vaker moeten hersteld worden dan eenzelfde soort weg gelegen buiten een GV, zorgt dit voor een meerkost. Hiervoor heeft men de frequenties van herstel (oppervlakkig en grondig herstel) nodig voor wegen gelegen binnen en wegen gelegen buiten een GV. Van Den Eeckhaut et al. (2009b) bestudeerde de reactivatietijd van GVen in de Vlaamse Ardennen aan de hand van boomgroei-anomalieën3 in de jaarringen van de bomen enerzijds, en aan de hand 3
Deze anomalieën of onregelmatigheden in de jaarringen tonen aan dat de boom leed aan ecologische of mechanische stress. Om enkel de mechanische stress uit te filteren werd gebruik gemaakt van 2 paramaters, m.n. excentriciteit en groeiveranderingen, zodat reactivaties van de grondverschuivingen duidelijk werden. (Van Den Eeckhaut et al., 2009b)
27
van gerapporteerde (re)activaties anderzijds. Figuur 7 toont de bevindingen uit Van Den Eeckhaut et al. (2009b), waarbij per jaartal enerzijds de boomgroei-anomalieën worden weergegeven (bovenste staven), en anderzijds het aantal mondeling gerapporteerde GVen (onderste staven). Een asterisk duidt een jaar aan met zowel een mogelijke reactivatie onder bos als een jaar met rapportage van een reactivatie.
Figuur 7: Vergelijking van de jaren met mogelijke GV reactivaties, bekomen uit het dendrochronologisch onderzoek, met de gerapporteerde GV reactivaties. Om de groei-anomalieën aan te tonen, kunnen meerdere methoden (growth reduction en eccentricity) gebruikt worden. Dit wordt afgebeeld op de y-as (rechts) (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2009b).
Deze studie reikt echter slechts tot het jaar 2000. Gebruikmakend van de gegevens bekomen uit de steekkaarten en interviews met publieke instanties (enerzijds de gemeenten en anderzijds maatschappijen voor nutsleidingen, spoorweginstanties, instanties van het hoogspanningsnet, rioleringen, en gasleidingen onder hoge druk) en particulieren was het mogelijk deze figuur (Figuur 7) verder aan te vullen. Op deze manier bekwam men 2 verschillende bronnen die de (re)activatie van een GV aangeven, m.n. boomgroei-anomalieën enerzijds en de steekkaarten en interviews anderzijds. In sommige gevallen bleek dat meerdere interviews aantoonden dat een GV actief was tijdens een bepaald jaar. In dat geval werden deze gerapporteerde (re)activaties niet allemaal apart opgenomen, maar werden deze rapporteringen als één (re)activatie beschouwd. De eerste bron (boomgroei-anomalieën) geeft enkel aan of er al dan niet een reactivatie heeft plaatsgevonden in één bepaald jaar binnen één bepaalde GV. De tweede bron (steekkaarten en interviews) geeft aan hoeveel GVen in een bepaald jaar ge(re-)activeerd werden. Figuur 8 toont het aantal ge(re-)activeerde GVen op basis van de 2 verschillende bronnen en ook het totaal aantal ge(re-)activeerde GVen (som van het aantal uit beide bronnen). 28
Voor de bepaling van de re-activatiefrequentie werd pas effectief aangenomen dat er een (re-)activatie plaatsvond wanneer daar in één jaar minstens 2 aanwijzingen voor zijn (dus: ofwel 1 melding uit de interviews/steekkaarten én een reactivatie aangetoond door de boomgroeianomalieën, ofwel minstens twee meldingen uit de interview/steekkaarten) (zie ‘totaal’ in Figuur 8). Uit Figuur 8 kan men afleiden dat sinds 1960 er 28 jaren met GV activiteit waren. Dit geeft een reactivatiefrequentie van 1,82 jaar (28 jaren met activiteit over een periode van 51 jaar (1960-2011)). De jaren vóór 1960 worden niet meegerekend voor de berekening van de reactivatiefrequentie omdat de gegevens bekomen uit interviews onnauwkeuriger worden naarmate men verder teruggaat in de tijd.
Figuur 8: Aantal gerapporteerde GVen volgens a) interviews en rapporten en b) dendrochronologie (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2009b; interviews met medewerkers van de betrokken publieke instanties, 2011; eigen verwerking)
Ter verificatie werd de re-activatiefrequentie ook berekend a.d.h.v. (i) enkel de boomgroeianomalieën en (ii) de herstelfrequenties gekregen via de watermaatschappijen (V.M.W. en T.M.V.W.). Uit Figuur 7 kan men afleiden dat er vanaf 1932 (het jaar dat de eerste anomalie werd vastgesteld) tot 2000, 35 anomalieën of re-activaties hebben plaatsgevonden. Dit komt op een reactivatieperiode van 1,94 jaar. Ook de gegevens uit de interviews met watermaatschappijen4 resulteren in 0,5 herstellingen per jaar, omgerekend dus een herstelfrequentie of GV re-activatiefrequentie van 2 jaar (zie bijlage 8).
4
Deze gegevens werden niet gebruikt voor het opstellen van Figuur 8. Figuur 8 verzamelt gegevens van verschillende bronnen en bevat alleen rapporteringen van GVen indien het exacte jaartal van de re-activatie gekend was. Bij deze berekening ter verificatie werd gebruik gemaakt van inschattingen van de watermaatschappijen omtrent het aantal re-activaties over een bepaalde periode.
29
In deze studie werd aangenomen dat bij elke GV reactivatie schade aan asfaltwegen optreedt en dat dus minstens een oppervlakkig herstel van de asfaltwegen nodig is om de goede staat van de weg te garanderen. Met andere woorden asfaltwegen die binnen een GV gelegen zijn, zullen gemiddeld om de 2 jaar oppervlakkig hersteld moeten worden. Voor het berekenen van de frequentie voor grondig herstel van asfaltwegen, werd gebruik gemaakt van de gegevens in Tabel 3. Er werd rekening gehouden met de drie wegen die reeds grondig hersteld geweest zijn. Bij deze wegen werd de datum van aanleg van de weg vergeleken met de datum van herstelling of werden de data van 2 grondige herstellingen vergeleken. De wegen Kl4 en Kl5 werden respectievelijk reeds 10 en 12 jaar na de aanleg grondig hersteld. De weg Zw1 werd in 1999 een eerste keer grondig hersteld en in 2009 een tweede keer. Aan de hand van deze getallen (10, 10 en 12 jaar) bekomt men een gemiddelde frequentie van grondig herstel van 10,6 jaar, afgerond 10 jaar. Er zijn slechts weinig gegevens beschikbaar over de schade aan betonwegen ten gevolge van de (re)activatie van een GV. Bijgevolg is de herstellingsfrequentie van betonwegen gelegen in GVen moeilijk in te schatten op basis van de beschikbare gegevens. Uit expertinterviews bleek dat de frequentie voor oppervlakkig herstel van betonwegen niet gelegen in een GV lager is dan de frequentie van oppervlakkig herstel van asfaltwegen. De herstellingsfrequentie van 2 jaar voor oppervlakkig herstel van asfaltwegen werd dan ook niet overgenomen voor betonwegen. Een geasfalteerde gemeenteweg gelegen in een GV dient gemiddeld genomen 10 keer vaker oppervlakkig hersteld te worden dan een geasfalteerde gemeenteweg die niet in een GV gelegen is. Naar analogie met de asfaltwegen werd er van uit gegaan dat een betonweg gelegen in een GV 10 keer zo vaak oppervlakkig hersteld dient te worden dan een betonweg die niet in een GV gelegen is. Dit impliceert dat een betonweg in een GV om de 3 jaar oppervlakkig (nieuwe betonnen toplaag) zal moeten hersteld worden om de goede staat te garanderen. Een gelijkaardige redenering werd gevolgd voor de berekening van de frequentie van grondig herstel van betonwegen gelegen in een GV. Een geasfalteerde gemeenteweg gelegen in een GV dient drie keer vaker grondig hersteld te worden dan een geasfalteerde gemeenteweg die niet in een GV gelegen is. Bijgevolg werd er verondersteld dat een betonweg in een GV drie keer sneller grondig hersteld dient te worden dan een betonweg die niet in een GV gelegen is. Dit impliceert dat een betonweg gelegen in een GV om de 10 jaar grondig hersteld dient te worden om de goede staat te kunnen garanderen. Ook voor wegen bestaande uit kasseien en betonstraatstenen zijn er slechts weinig gegevens beschikbaar. De herstelfrequenties zijn dan ook moeilijk rechtstreeks af te leiden. Vandaar dat ook bij de kasseiwegen en wegen met betonstraatstenen de herstelfrequentie binnen GVen afgeleid werd uit de frequentie van herstel voor gemeentelijke asfaltwegen. Cijfers voor herstelfrequenties van wegen gelegen buiten een GV, werden bekomen via de Vlaamse Overheid (Margo Briessinck, Agentschap Wegen en Verkeer). Tabel 10 toont een samenvatting en vergelijking van de frequentie van grondig en oppervlakkig herstel van verschillende soorten wegen met een onderscheid tussen wegen buiten en binnen een GV.
30
Tabel 10: Frequentie van grondig en oppervlakkig herstel van verschillende soorten wegen, binnen en buiten een GV (Bron: Margo Briessinck, mondelinge mededeling, 2011 en eigen verwerking) GH* Frequentie (jaar)
OH**
Buiten GV***
Binnen GV
Buiten GV
Binnen GV
Asfalt - gewestweg
20
10
10
2
Asfalt - gemeenteweg
30
10
20
2
Betonplaten
30
10
30
3
Kasseien
30
10
20
2
Betonstraatstenen
30
10
20
2
*Grondig herstel; **oppervlakkig herstel; ***grondverschuiving De meerkost van onderhoud gedurende een periode van 20 jaar werd enerzijds berekend voor wegen met nog aanwezige schade in 2011 en anderzijds voor wegen die beschadigd werden maar tijdens de laatste 10 jaar (2001-2011) hersteld werden. Deze berekening is exclusief de kosten voor éénmalig herstel in 2011 (7.1.1) en het herstel uitgevoerd gedurende de periode 2001-2011 (7.1.2). Meerkost onderhoud wegen met nog niet herstelde schade Er werd verondersteld dat wegen met nog aanwezige schade vandaag nog hersteld zouden worden. De kosten hiervoor werden berekend in sectie 7.1.1. Vervolgens werd de meerkost berekend voor 3 scenario’s (zie Tabel 10 voor de herstelfrequenties).
scenario 1: er vindt om de 2 à 3 jaar een oppervlakkig herstel plaats (vanaf vandaag);
scenario 2: vandaag vindt er een grondig herstel plaats en na 10 jaar zal er terug een grondig herstel plaatsvinden;
scenario 3: vandaag vindt er een grondig herstel plaats en na 10 jaar wordt de weg om de 2 à 3 jaar oppervlakkig hersteld.
Wanneer de meerkost van onderhoud van asfaltwegen gelegen in een GV berekend wordt, moet er rekening mee gehouden worden dat een gemeentelijke asfaltweg die niet gelegen is in een GV minder vaak hersteld wordt dan een gewestelijke asfaltweg (respectievelijk om de 30 en 20 jaar). Daarom wordt de meerkost voor het onderhoud van de goede staat apart berekend voor de gemeentelijke asfaltwegen, de gewestelijke asfaltwegen, de betonplatenwegen en de wegen bestaande uit kasseien en betonstraatstenen. Tabel 11 geeft weer wat de totale kost zou zijn om de nog aanwezige schade aan de vijf types wegen (asfalt gemeenteweg, asfalt gewestweg, betonplaten, kasseiwegen en wegen uit betonstraatstenen) grondig en oppervlakkig te herstellen in 2011 (zie 7.1.1 (Tabel 5) voor de berekeningen).
31
Tabel 11: Kosten van oppervlakkig en grondig herstel in 2011 voor nog niet herstelde asfalt- en platenbetonwegen en wegen bestaande uit kassei en betonstraatstenen* (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
Herstelkost (€) Oppervlakkig Asfalt - gemeenteweg Br1a Br2a He1a He2a Heu1a Kl5a Ma1a Ou1a Ou5a Ou6a Ro2a Ro4a Ro5a Zw2a Zw4a Totaal asfalt - gemeenteweg Asfalt- gewestweg Kl4a Totaal asfalt - gewestweg Beton Kl2a Kl3a Totaal beton Kassei en straatstenen Ro3a Zw3a Totaal kassei en straatstenen TOTAAL asfalt + beton + kassei + straatstenen *Deze cijfers werden overgenomen uit Tabel 5.
Grondig
39.150 313 5.481 5.638 313 861 5.481 14.094 1.714 626 3.524 4.698 783 705 940 84.320
111.850 252.200 15.659 16.106 8.948 26.741 15.659 40.266 6.196 1.790 10.067 13.422 67.110 2.013 26.844 614.871
490 490
1.770 1.770
1.015 1.522 2.537
2.319 1.546 3.865
10.853 440 11.293
45.848 2.964 48.812
98.640
669.318
Geasfalteerde gemeentewegen die niet gelegen zijn in een GV zullen gedurende een periode van 20 jaren in goede staat blijven (cf. Tabel 10). Een geasfalteerde gemeenteweg gelegen in een GV zal in een periode van 20 jaar meermaals beschadigd en dus hersteld moeten worden. Afhankelijk van het gekozen scenario zal dit een meerkost met zich meebrengen van 506.070 euro wanneer deze wegen enkel oppervlakkig hersteld worden (scenario 1 in Tabel 12). Wanneer deze wegen na het optreden van schade om de 10 jaar grondig hersteld worden (scenario 2 in Tabel 12), zal dit een meerkost van 400.115 euro met zich meebrengen. Wanneer de aanwezige schade aan geasfalteerde gemeentewe-
32
gen vandaag grondig hersteld wordt en schade die in de toekomst optreedt enkel oppervlakkig hersteld wordt, brengt dit een meerkost van 232.736 euro met zich mee (scenario 3 in Tabel 12). Betonplatenwegen niet gelegen in een GV zullen gedurende een periode van 30 jaren in goede staat blijven (cf. Tabel 10). Een betonplatenweg gelegen in een GV zal in een periode van 30 jaar meermaals beschadigd en dus hersteld moeten worden om de goede staat te garanderen. Afhankelijk van het gekozen scenario zal dit een meerkost met zich meebrengen. Deze meerkost bedraagt van 9.929 euro wanneer deze beschadigde betonplatenwegen enkel oppervlakkig hersteld worden (scenario 1 in Tabel 13). Wanneer deze wegen na het optreden van schade a.g.v. een GV grondig hersteld worden (scenario 2 in Tabel 13), zal dit een meerkost van 2.515 euro met zich meebrengen. Wanneer de aanwezige schade aan betonwegen vandaag grondig hersteld wordt en schade die in de toekomst optreedt enkel oppervlakkig hersteld wordt, brengt dit een meerkost van 4.377 euro met zich mee (scenario 3 in Tabel 13). De normale levensduur van kasseiwegen en wegen met betonstraatstenen, dus in het geval de wegen niet in een GV gelegen is, bedraagt 20 jaar (cf. Tabel 10). Binnen een GV zullen deze wegen meer hersteld moeten worden. Dit brengt uiteraard een meerkost met zich mee. Afhankelijk van het scenario zal de meerkost verschillen tussen 67.778€ (scenario 1), 31.763€ (scenario 2) en 31.170€ (scenario 3). De berekening wordt getoond in Tabel 14. De geasfalteerde gewestweg N36 heeft ook schade ten gevolge van GVen. Wanneer deze weg in goede staat gehouden wordt, brengt dit een meerkost van tussen 1.152 euro en 2.618 euro met zich mee afhankelijk van het gekozen scenario (zie Tabel 15). Stel dat men alle momenteel beschadigde wegen gelegen in een GV zou herstellen en gedurende 20 jaar in goede staat wenst te houden. Dit zou dan een meerkost voor het onderhoud met zich meebrengen van 586.395 euro (in 2011) indien men opteert voor scenario 1 (uitsluitend oppervlakkig herstel), van 435.545 euro indien men opteert voor scenario 2 (uitsluitend grondig herstel) en van 269.634 euro indien men opteert voor scenario 3 (eerst grondig herstel en vervolgens oppervlakkig). De combinatie van grondig herstel en daarna oppervlakkig herstel lijkt op het eerste zicht de beste en goedkoopste oplossing. Echter, wanneer men de kost van herstelling voor 2011 (Tabel 11) bij de meerkost optelt, dan blijkt het eerste scenario (steeds oppervlakkig herstel) de goedkoopste en het tweede scenario (steeds grondig herstel) de duurste oplossing te zijn (Tabel 16).
33
Tabel 12: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde geasfalteerde gemeentewegen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
2011 Binnen GV Scenario 1 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
2013
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 77.377 71.005 65.159 59.793 54.870 50.351 46.205 42.401 38.909
Totale geactualiseerde herstelkost (€)*
506.070
Scenario 2 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 614.871 614.871
-
-
-
-
Scenario 3 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 614.871 614.871
-
-
-
-
Buiten GV Scenario 1: soort herstelling oppervlakkig Niet geactualiseerde kost 84.320 Geactualiseerde kost 84.320
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 614.871 614.871
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 614.871 614.871
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
grondig 614.871 400.115
-
-
-
-
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 84.320 84.320 84.320 84.320 84.320 54.870 50.351 46.205 42.401 38.909
Meerkost oppervlakkig herstel Meerkost grondig + grondig herstel Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
400.115
232.736
506.070 400.115 232.736
Opmerking: Voor de berekening van de geactualiseerde kostprijs werd een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 2,5% en een gemiddelde jaarlijks nominale intrestvoet van 7% gebruikt *De totale geactualiseerde herstelkost omvat de kosten vanaf 2013 (meerkost). De kosten voor herstel in het jaar 2011 werden reeds in rekening gebracht in 7.1.1.
34
Tabel 13: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde betonplatenwegen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
2011 Binnen GV Scenario 1 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
2014
2017
2020
2021
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 2.537 2.537 2.537 2.537 2.537 2.230 1.960 1.723
2023
2024
oppervlakkig 2.537 1.515
2026
2027
oppervlakkig 2.537 1.331
2029
Totale geactualiseerde herstelkost (€)*
oppervlakkig 2.537 1.170
9.929
Scenario 2 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 3.866 3.866
-
-
-
grondig 3.866 2.515
-
-
2.515
Scenario 3 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 3.866 3.866
-
-
-
oppervlakkig 2.537 1.651
oppervlakkig 2.537 1.451
oppervlakkig 2.537 1.275
4.377
Buiten GV Scenario 1: soort herstelling oppervlakkig Niet geactualiseerde kost 2.537 Geactualiseerde kost 2.537
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 3.866 3.866
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 3.866 3.866
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Meerkost oppervlakkig herstel 9.929 Meerkost grondig + grondig herstel 2.515 Meerkost grondig + oppervlakkig 4.377 Opmerking: Voor de berekening van de geactualiseerde kostprijs werd een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 2,5% en een gemiddelde jaarlijks nominale intrestvoet herstel van 7% gebruikt *De totale geactualiseerde herstelkost omvat de kosten vanaf 2013 (meerkost). De kosten voor herstel in het jaar 2011 werden reeds in rekening gebracht in 7.1.1.
35
Tabel 14: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde kasseiwegen en wegen bestaande uit betonstraatstenen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) 2011 Binnen GV Scenario 1 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
2013
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
Totale geactualiseerde herstelkost (€)*
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 10.363 9.510 8.727 8.008 7.349 6.743 6.188 5.679 5.211
67.778
Scenario 2 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 48.811 48.811
-
-
-
-
Scenario 3 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 48.811 48.811
-
-
-
-
Buiten GV Scenario 1: soort herstelling oppervlakkig Niet geactualiseerde kost 11.293 Geactualiseerde kost 11.293
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 48.811 48.811
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 48.811 48.811
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
grondig 48.811 31.763
-
-
-
-
31.763
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 11.293 11.293 11.293 11.293 11.293 7.349 6.743 6.188 5.679 5.211
31.170
Meerkost oppervlakkig herstel 67.778 Meerkost grondig + grondig herstel 31.763 Meerkost grondig + oppervlakkig 31.170 Opmerking: Voor de berekening van de geactualiseerde kostprijs werd een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 2,5% en een gemiddelde jaarlijks nominale intrestvoet herstel van 7% gebruikt *De totale geactualiseerde herstelkost omvat de kosten vanaf 2013 (meerkost). De kosten voor herstel in het jaar 2011 werden reeds in rekening gebracht in 7.1.1.
36
Tabel 15: Berekening van de meerkost van het onderhoud van beschadigde geasfalteerde gewestwegen gelegen in een GV en waarvan de schade nog niet hersteld werd (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) 2011 Binnen GV Scenario 1 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
2013
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
Totale geactualiseerde herstelkost (€)*
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 490 490 490 490 490 490 490 490 490 490 490 449 412 378 347 319 292 268 246 226
2.937
Scenario 2 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 1.770 1.770
-
-
-
-
Scenario 3 Soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 1.770 1.770
-
-
-
-
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 490 490 490 490 490 319 292 268 246 226
Buiten GV Scenario 1: soort herstelling oppervlakkig Niet geactualiseerde kost 490 Geactualiseerde kost 490
-
-
-
-
oppervlakkig 490 319
-
-
-
-
319
Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 1.770 1.770
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
grondig 1.770 1.770
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
grondig 1.770 1.152
-
-
-
-
1.152
1.351
Meerkost oppervlakkig herstel 2.618 Meerkost grondig + grondig herstel 1.152 Meerkost grondig + oppervlakkig 1.351 Opmerking: Voor de berekening van de geactualiseerde kostprijs werd een gemiddelde jaarlijkse inflatie van 2,5% en een gemiddelde jaarlijks nominale intrestvoet herstel van 7% gebruikt *De totale geactualiseerde herstelkost omvat de kosten vanaf 2013 (meerkost). De kosten voor herstel in het jaar 2011 werden reeds in rekening gebracht in 7.1.1.
37
Tabel 16: Samenvatting van de meerkost van onderhoud gedurende 20 jaar van wegen waarvan de schade nog niet hersteld is (bron: Tabel 11, Tabel 12, Tabel 13, Tabel 14 en Tabel 15).
Geactualiseerde kost (€) Asfalt - gemeenteweg Asfalt - gewestweg Betonwegen Kassei en betonstraatstenen TOTALE MEERKOST
Scenario 1 506.070 2.618 9.929 67.778 586.395
Scenario 2 400.115 1.152 2.515 31.763 435.545
Scenario 3 232.736 1.351 4.377 31.170 269.634
Kost herstel 2011* 98.640 669.318 669.318 Totale kost 685.035 1.104.863 938.952 *De kosten voor het herstel van de 4 soorten wegen in 2011 (cf. Tabel 11). Dit is niet noodzakelijk een meerkost want wegen gelegen buiten GVen moeten ook af en toe hersteld worden. Het is belangrijk te weten dat hier slechts 3 van de vele mogelijke scenario’s uitgewerkt zijn. Er kunnen andere veronderstellingen gemaakt worden en de meerkost kan voor verschillende periodes berekend worden. Ter illustratie werd de meerkost van onderhoud van de gemeentelijke asfaltwegen berekend over een periode van 100 jaar en dit voor de 3 scenario’s (bijlage 9). Er werd ook rekening gehouden met de kost om de weg te herstellen in 2011. Ook hier werden de kosten geactualiseerd naar 2011. Deze actualisatie geeft echter de indruk dat in de toekomst de kosten zullen dalen en dat de gecumuleerde kostprijs naar een maximum evolueert. Dit is echter niet het geval. De gecumuleerde kostprijs lijkt naar een maximum te evolueren omdat de huidige waarde van de toekomstige kosten zeer klein is (bijlage 7). In dit geval (bijlage 9) is scenario 1 over een periode van 100 jaar de goedkoopste oplossing. Dit wil zeggen dat in theorie een wederkerend oppervlakkig herstel het voordeligste lijkt (wat ook blijkt uit Tabel 16). In praktijk zal een eeuwig oppervlakkig herstel niet mogelijk zijn. Vandaar dat er op gewezen worden dat dit slechts indicatieve scenario’s zijn. Meerkost onderhoud wegen die ooit beschadigd werden maar reeds hersteld werden Voor de berekening van de meerkost van onderhoud van de wegen die reeds hersteld zijn (gedurende de laatste 10 jaar), werd er rekening gehouden met het tijdstip en de manier van het laatste herstel. Stel dat een asfaltweg 1 jaar geleden oppervlakkig hersteld werd, dan moet er rekening mee gehouden worden dat volgend jaar de weg terug oppervlakkig hersteld zal moeten worden (omdat er een oppervlakkige herstelfrequentie van 2 jaar is voor asfaltwegen gelegen in GVen). Indien dezelfde weg 2 jaar geleden grondig hersteld werd, dan zal er binnen 8 jaar terug een grondige herstelling moeten plaatsvinden (grondige herstelfrequentie van 10 jaar). In tegenstelling tot de nog beschadigde wegen, moest men hier voor elke weg apart de meerkost van onderhoud berekenen. Indien het herstel van de weg reeds langer geleden is dan de algemeen aangenomen herstelfrequentie, of wanneer de herstellingsdatum van de weg niet meer gekend is, dan werd er verondersteld dat er een herstelling gebeurt ditzelfde jaar (2011). Door het verschil in jaartal zal de uiteindelijke kostprijs van herstel van de wegen onderling verschillen door rekening te houden met verdiscontering (met inflatie gelijk aan 2,5% en nominale intrestvoet gelijk aan 7%). 38
Voor de berekening van de meerkost van het onderhoud van de goede staat van de reeds herstelde wegen gedurende een periode van 20 jaar werd gewerkt met de herstelkosten (oppervlakkig en grondig) van elke weg op zich. De herstelkost houdt rekening met de frequentie van herstel (zie kolom ‘Aantal keer hersteld sinds 2001’ in Tabel 7). Voor de berekening van de meerkost moest gewerkt worden met de kostprijs van één herstelling. Hiertoe werd de geactualiseerde herstelkost (excl. BTW) gedeeld door het aantal keer dat deze weg hersteld werd sinds 2001. Echter, aangezien men hier per weg enkel prijzen heeft voor ofwel oppervlakkig herstel ofwel grondig herstel, diende de kostprijs voor respectievelijk grondig en oppervlakkig nog berekend te worden. Zowel de kost voor oppervlakkig als grondig herstel moest berekend worden voor de wegen waarvan de herstelkost gekregen is (niet zelf berekend). De gekregen kosten zouden immers een overschatting geven van het onderhoud van de wegen, omdat de gekregen herstelkosten ook nog andere werken omvatten zoals bijvoorbeeld grondonderzoek en extra drainagewerken. De toekomstige herstelkost werd berekend a.d.h.v. de beschadigde oppervlakte en de eenheidsprijs voor de betreffende herstelling. De meerkost voor reeds herstelde wegen werd enkel berekend voor de wegen die tot vandaag nog niet terug beschadigd zijn. De meerkost voor de wegen die terug beschadigd zijn, werd reeds berekend in voorgaande paragraaf bij de meerkost voor onderhoud van wegen met nog niet herstelde schade. Hier werd de meerkost berekend voor de wegen met ID Ge1, Kl1, Ma2, Ro1, Ro6 en Ro7, Zw1. Tabel 17: Berekening van de herstelkosten (oppervlakkig en grondig herstel) voor reeds herstelde asfaltwegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
Verharding Datum van laat- Manier van laatste Geactualiseerde kost Geactualiseerde kost ste herstelling herstelling voor OH (€) voor GH (€) Br2b nvt* Ge1a Kasseien 2003 Grondig 8.682 36.678 Kl1a Asfalt 2007 Oppervlakkig 32.886 93.954 Kl2b nvt* Kl4b nvt* Kl5c nvt* Ma1b nvt* Ma2a Asfalt 2002 Grondig 3.837 10.961 Ou1b nvt* Ro1a Asfalt 2001 Oppervlakkig 313 895 Ro4b nvt* Ro5b nvt* Ro6a Asfalt 2010 Oppervlakkig 4.698 13.422 Ro7a Asfalt 2010 Grondig 274 783 Zw1a Asfalt 2009 Grondig 5.481 15.659 Zw4b nvt* Opmerking: de vetgedrukte getallen zijn de gemaakte kosten van de laatste herstelling zoals berekend in Tabel 7. *Deze weg werd hersteld in de periode 2001-2011, maar is ondertussen terug beschadigd. De meerkost van onderhoud van deze weg werd dan ook reeds berekend in de paragraaf ‘meerkost onderhoud wegen met nog niet herstelde schade’. 39 ID
De berekende meerkost (excl. BTW en geactualiseerd naar 2011) na 20 jaar voor wegen die beschadigd werden door GVen maar reeds hersteld werden, is 346.591€ bij wederkerend oppervlakkig herstel van de wegen. Bij grondig herstel van de weg met daaropvolgend ook grondig herstel bedraagt de meerkost 216.136€. Indien na het grondige herstel terug oppervlakkig herstel wordt uitgevoerd bedraagt de meerkost 248.584€. In bijlage 10 wordt de tabel met de berekeningen getoond. Tabel 18 geeft per weg een samenvatting van de meerkost van onderhoud per scenario en de gemaakte kosten van de meest recente herstelling. Tabel 18: Samenvatting van de meerkost van onderhoud gedurende de volgende 20 jaar van de verschillende soorten wegen waarvan de schade reeds hersteld is, voor de 3 scenario’s en de reeds gedane herstellingskost.
Gemaakte herstelkost (€)
Geactualiseerde meerkost volgens Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3
Gemaakte herstelkost (jaartal/soort herstel)
Ge1 55.784 55.560 55.648 480.473 (2003/GH*) Kl1 213.724 107.848 137.480 32.886 (2007/OH**) Ma2 25.734 17.333 20.645 33.858 (2002/GH) Ro1 1.989 895 1.178 313 (2001/OH) Ro6 29.434 15.292 19.347 4.698 (2010/OH) Ro7 911 878 653 783 (2010/GH) Zw1 19.015 18.330 13.633 21.373 (2009/GH) TOTAAL 346.591 216.136 248.584 Bron: op basis van bijlage 10 (3 scenario’s) en Tabel 7; *grondig herstel; **oppervlakkig herstel
7.1.4 Preventieve maatregelen Om schade a.g.v. GVen in de toekomst te beperken of te voorkomen werden in sommige gevallen preventieve maatregelen genomen. De meest voorkomende maatregelen zijn het aanleggen van (extra) drainage, het plaatsen van keermuren, het beplanten en het verankeren van de infrastructuur in kwestie. Tabel 19 geeft de lijst van de wegen waar preventieve maatregelen werden genomen. Echter, niet in alle gevallen is de kostprijs van de genomen maatregelen bekend. Ter vervollediging wordt in Tabel 20 een overzicht gegeven van preventieve maatregelen en de bijhorende eenheidsprijs. In Tabel 19 wordt ten slotte ook de effectiviteit weergegeven van de verschillende preventieve maatregelen bij de verschillende gevallen.
40
Tabel 19: Aanduiding van wegen met bijhorende preventieve maatregelen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
ID_1 Soort PM**
datum preventieve Kost preventieve maatregel maatregel geactualiseerd naar 2011 – excl. BTW Effectiviteit***
Ge1 Ankers/nagels Stenen keermuur Ge2 Ankers/nagels Heu1 Drainage onder weg Greppel langs weg Heu2 Drainage onder weg Kl3 Aanplanting Kl6 Groutwanden*5 Ma2 Drainage onder weg Ma3 Drainage langs weg Studie naar bodem Ou1 Drainage langs weg Geperforeerde buizen Drainagesleuven Ou2 Verleggen van weg Grondonderzoek Ou3 Afgraven talud Drainage Schanskorven Ou4 Verankerde keermuur* Ou5 Stenen keermuur Ou6 Studie naar bodem Drainage Ro6 Stenen keermuur Zo1 Drainage* Zw1 Grondonderzoek
2003 227.724 + nb nb + 1977 nb + 1990 611 + 2000 200 + 1985 nb + 2008 nb + 1982 14.244.502 + 2002 nb + 1998 nb + 1998 nb + 1980 nb 1995 nb 2000 16.042 +/1988 1.250 + 1988 nb + 1976 26.022 1976 26.022 1976 26.022 1992 289.704 + 1988 nb 2011 1.131 1990 6.163 1960 nb 2001 1.105 + 1979 5.882 TOTAAL**** 14.872.380 *Deze 3 preventieve maatregelen (groutwanden, verankerde keermuur en drainage) werden ook uitgevoerd om schade aan de riolering te voorkomen (cf. 7.8); **preventieve maatregel; ***Geeft de effectiviteit aan van de maatregel aan met als doel het verhinderen van schade of het verder verschuiven van de grond. Met (+) ja, dus er is geen schade meer opgetreden, (-) nee, er is sinds de toepassing van de maatregel terug schade opgetreden, en (+/-)er is terug schade opgetreden, maar aanzienlijk minder dan voorheen.****Dit totaal is de som van de kosten van preventieve maatregelen die gekend zijn. Omdat er van veel toegepaste preventieve maatregelen geen kosten gekend zijn (en dus niet in het totaal meegerekend zijn), zal het totaal bedrag in werkelijkheid hoger liggen.
5
Bij het plaatsen van een groutwand wordt er via hydraulische erosie de grond weggehaald en vervangen door een cementgebonden specie, al of niet verstevigd met bewapening of staal.
41
Tabel 20: Overzicht van preventieve maatregelen met bijhorende prijs (in €)
Betonnen keermuur (L- - 440,0€/stuk ± 201,0€/stuk (afmetingen variërend tussen enerzijds H*: 0,5m; L**: 1m en anderzijds H: 2,5m; L: 1m) (excl. BTW) (incl. materieel, vorm) keermuur, arbeid) - 229,9€/stuk ± 166,0€/stuk (afmetingen variërend tussen enerzijds H: 0,5m; L: 1m en anderzijds H: 2,5m; L: 1m) (excl. BTW) (enkel keermuur) Stenen keermuur 58,38€/m² (excl. BTW) (inclusief materieel, materiaal, arbeid) 114,3€/lm ± 67,0€/lm (diameter variërend tussen 200mm Drainage Normaal en 630mm) (excl. BTW) (incl. materieel, materiaal, arbeid) 107,0€/lm ± 55,1€/lm (diameter variërend tussen 200mm Geperforeerd en 630mm) (excl. BTW) (incl. materieel, materiaal, arbeid) 85,19€/lm ± 56,7€/lm (diameter variërend tussen 200mm Normaal en 630mm) (excl. BTW) (enkel buis) 36,2€/lm ± 3,8€/lm (diameter variërend tussen 200mm en Geperforeerd 630mm) (excl. BTW) (enkel buis) Aanplantingen 1€ per plant (1 plant per m) Studie Oriënterend bodemonderzoek: vanaf 2000€ Sonderingen: +/- 200€ per sondering (10 kN (10ton)) Schanskorven +/- 220€ (1m op 1m op 0,5m) (excl. BTW) (enkel schanskorf) Geotextiel 6,02€/m² (excl. BTW) (incl. materieel, geotextiel, arbeid) 2,10€/m² (excl. BTW) (enkel geotextiel) Verankeren/vernagelen 4.554€/m (op basis van Ge1: plaatsing van ankers/nagels over afstand van van weg 50m voor 227.724€) *Hoogte; **Lengte; Bronnen: Aspen Index 2008 (Architecten en Ingenieursbureau); Agentschap Wegen en Verkeer, Afdeling Technische Ondersteuning; Livios6; interview Monica De Henauw (milieudienst gemeente Lierde); Bouwen en Milieu nv7; website www.bouwinfo.be; De Witte bvba.
7.1.5 N496 – Guilleminlaan (bron: De Paepe en Wallays, 1982) Sinds de aanleg van de Guilleminlaan (Ge2) op de Oudenberg te Geraardsbergen in 1932 is deze weg meerdere keren afgeschoven. De laatste afschuiving vond plaats in 1966 en dit had grondige ingrepen gedurende de jaren 1971 tot 1977 tot gevolg. Doordat dit reeds meer dan 30 jaar geleden is, zijn er geen gegevens omtrent de kostprijs beschikbaar. Maar omdat het afschuiven van de Guilleminlaan te Geraardsbergen zeer bekend is en het een GV met grote omvang betreft, worden de verschillende fases en de uitgevoerde werken hier zo gedetailleerd mogelijk besproken aan de hand van de studie uitgevoerd door De Paepe en Wallays (1982). De Guilleminlaan is gelegen in GV met code 140a (Figuur 9).
6
http://www.livios.be/nl/_build/_srch/_priz/index.asp
7
http://www.bouwenenmilieu.be
42
Figuur 9: Ligging van de Guilleminlaan (Geraardsbergen) en de grondverschuivingen (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2007 en AGIV, 1998)
Opeenvolging van grondverschuivingen De eerste maal dat er belangrijke GVen voorkwamen was in 1937 (5 jaar na aanleg van de weg). Deze deed zich voor over minstens 200m lengte en was plaatselijk meer dan 3m breed. Bij de herstellingswerken werd het oorspronkelijke profiel terug hersteld d.m.v. aanvullingen. In en aan de voet van de aangevulde delen werden respectievelijk draineersleuven en een draineerlaag aangebracht, bestaande uit met stro omhulde steenblokken. De herstelde taluds werden ten slotte met zetsteen bekleed. 43
Na hevige stortregens in 1945 vond een tweede GV plaats. De weg was beschadigd aan de haarspeldbocht over een afstand van 57m met een maximale verzakking van 1,90m. Op het bovenste gedeelte van de Guilleminlaan vonden er 3 verschuivingen plaats over een totale afstand van 100m. De verzakkingen bedroegen respectievelijk 1,25m, 2,25m en 2,01m. Bij het herstellen van het oorspronkelijk profiel in 1948, werden de taluds verstevigd met beton- en breuksteenmetselwerk. In dit metselwerk werd om de meter een ontwateringsbuis aangebracht. Op de westelijke helling van de heuvel werd aanvullend nog een afvoersloot aangelegd. Ook deze maatregelen konden niet baten. In 1966 verschoof de helling alweer, nu over een afstand van 180m en met een maximale verzakking van 3,20m. Voor het uitvoeren van een studie voor het stabiliseren van de Guilleminlaan werden vele boringen uitgevoerd, voor het plaatsen van open waterstandspijpen en inclinometers, en werd er een reeks sonderingen en dieptesonderingen uitgevoerd. Uit deze studie bleek onder andere dat de Oudenberg is opgebouwd uit dunne en door elkaar lopende lagen van kleihoudend zand, zandhoudende klei en leem. Het bovenste gedeelte van de heuvel is meer zandhoudend en bevat zandsteenbanken. Een andere belangrijke opmerking is dat het waterpeil op de heuvel relatief ondiep (gemiddeld op 1,5m diepte) is gelegen en dat het sterk kan variëren in de tijd naargelang de weersomstandigheden. Genomen maatregelen Om de stabiliteit van de Oudenberg te verzekeren werden (bij de werken welke plaatsvonden tussen 1971-1977) twee preventieve maatregelen genomen: 1. Door het aanbrengen van een vernageling werden de instabiele bovenlagen als het ware vastgeketend aan het stabiele, onderliggende substraat. 2. De schommelingen in het grondwaterpeil werden beperkt door het aanbrengen van een oppervlaktedrainage. Het verkeer over de Guilleminlaan werd terug mogelijk gemaakt door het aanleggen van een viaduct met een lengte van 220m. De zone waar de vernageling werd uitgevoerd, omvatte een oppervlakte van 100.000 m² (500m breed en 200m lang). Het grootste hoogteverschil bedroeg 40m. Er werden 150 palen aangebracht (50 palenrijen, elk bestaande uit 3 geboorde palen) met een diameter van 0,81m en een gemiddelde lengte van 20,9m en 231 palen met een diameter van 1,50m en een gemiddelde lengte van 27,2m. Een reeks draineersleuven met een diepte van 1,25m (aangevuld met fijn zand) en een onderlinge afstand van ongeveer 4,50m zorgden voor de oppervlakkige waterafvoer. In de met zand opgevulde draineersleuven werden er op 1,10m diepte PVC-buizen aangebracht met een diameter van 160mm, met spleten in de lengte welke voor de eigenlijke drainering zorgen. Deze werden omhuld door een filter, bestaande uit een 10mm dikke laag glaswol. Deze laatste zorgde enerzijds voor een draineerlaag t.o.v. het zand en anderzijds voor bescherming tegen knaagdieren. Het uiteinde van de PVCbuizen werd in de bekleding van de grachten met beton aangebracht zodat een goede afwatering van de drainagebuizen kon verzekerd worden. Deze grachten zorgen samen met riolen voor de afvoer van het gedraineerde water. De grachten werden bekleed met betonelementen. Ten slotte 44
werd er een draineermat aangebracht die potentiële inwendige erosie, ten gevolge van stroming van het oppervlaktewater naar de gracht, moet voorkomen. De totale lengte van de draineersleuven bedraagt 10.167m. De werken, welke hun aanvang kenden in 1971, werden voltooid in 1977. Tot 4 jaar na de werken werden geen significante verplaatsingen opgemeten met de inclinometer. Tot de dag van vandaag werd er geen schade meer gerapporteerd aan de Guilleminlaan ter hoogte van de Oudenberg als gevolg van GVen. Men kan dus stellen dat de toegepaste preventieve maatregelen (vernageling van de bovenste instabiele lagen en aanbrengen van oppervlaktedrainage) effectief zijn.
7.2 Spoorwegen In het studiegebied zijn er 2 locaties waar GVen voorkwamen nabij spoorlijnen: op de spoorlijn Oudenaarde-Ronse te Maarkedal, en op de spoorlijn Brussel-Gent te Dilbeek en Ternat. De GV te Maarkedal (Spichtenberg) trad op in 1967, waarbij de voet van de GV (met code 95a) de sporen bedekte. De herstellingswerken verliepen moeizaam, want bij elke poging om de spoorweg vrij te maken, werd de grondverschuiving gereactiveerd. Gedurende bijna een jaar konden er geen treinen over het traject rijden. Om deze problemen te minimaliseren, werden ter vervanging buslijnen ingeschakeld. Deze gegevens werden bekomen uit krantenartikels. Een gedetailleerde kosteninschatting is niet voorhanden. (Bron: ’t Weekblad der Vlaamse Ardennen, uitgave op 26 februari 1967, jaargang 24, p.3 en uitgave op 19 maart 1967, jaargang 24, p.4) Uit informatie bekomen via TUC RAIL (Maekelberg, 2011 en mondelinge mededeling Hilde Dupont, 2011) en een particulier (mondelinge mededeling dhr. Van Eycken, 2011), blijkt dat ook op de spoorlijn Brussel-Gent, en meerbepaald te Dilbeek en Ternat, zich een aantal GVen hebben voorgedaan. Vanaf de aanleg van de spoorlijnen tussen Brussel en Denderleeuw in 1923 traden er GVen op. Na een kartering van de probleemgebieden (Figuur 10; komt overeen met de locatie waar GV PJ_10b te Dilbeek gekarteerd is) en een onderzoek naar de lokale hydro-geologische situatie, werden in 1927 preventieve maatregelen getroffen door oppervlakkige drainering toe te passen en het gegraven talud te herprofileren.
45
Figuur 10: Kartering van de probleemgebieden in 1923 te Schepdaal (overeenkomend met de GV met code PJ_10b) (bron: Maekelberg, 2011)
Deze maatregelen bleken onvoldoende want de GVen bleven zich voordoen. In 1937 werden drainerende sprangen8 geplaatst met een onderlinge tussenafstand van 50m. Het geplande tijdstip van indienstname van de spoorwegen (gepland in 1937) liep dus vertraging op. Deze maatregel leek effectief, tot er in 1975 terug een GV optrad op de ligging van de gekarteerde GV PJ_10b te Dilbeek. Informatie over eventuele schade en de uitgevoerde herstelling is niet beschikbaar. De laatste GV kwam voor in 1996. Deze verschuiving, welke eveneens optrad op de locatie van de gekarteerde GV PJ_10b te Dilbeek, reikte niet tot aan de spoorweg. Als maatregel werd het talud afgegraven en werd het opgevuld met steenslag. Drainagebuizen werden aangebracht voor een betere afwatering en damwanden werden onderaan het talud geplaatst voor extra steun (Figuur 11). Een kosteninschatting van de voorgenoemde werken is niet beschikbaar.
8
Draineersleuven die loodrecht in het talud gegraven worden. Hierin worden draineerbuizen aangebracht en drainerend materiaal (o.a. stenen en grind) die zorgen voor een betere afwatering van het talud.
46
Figuur 11: Herstelling van grondverschuiving nabij GV PJ_10b te Dilbeek in 1996 (bron: Maekelberg, 2011)
Momenteel loopt het GEN9-project (TUC RAIL) waarbij op de lijn 50A Brussel-Gent 2 extra spoorlijnen worden aangelegd. In de zones van uitgraving dient hiervoor een stuk van het talud te worden afgegraven. In 4 zones in Dilbeek en Ternat bevindt de zone van de uitgraving zich in een grondverschuivingsgevoelig gebied. In deze zones werden de steunmuren ontworpen rekening houdend met deze GV gevoeligheid. De twee locaties in Dilbeek komen overeen met de locatie van de GVen met code PJ_10b en PJ_9. De locatie in Ternat komt overeen met GV PJ_11. De vierde is gelegen op de grens tussen Dilbeek en Ternat. Op deze plaats is geen grondverschuiving gekarteerd. Omdat de gevoeligheidskaart voor GVen een zeer hoog gevoeligheid aangeeft op deze locatie werd dit geval ook bestudeerd. De vier locaties worden weergegeven op Figuur 12. (Bron: schriftelijke en mondelinge mededeling Hilde Dupont, 2011)
9
Gewestelijk Expresnet
47
Figuur 12: Ligging van de vier locaties waar er steunmuren geplaatst worden voor het GEN-project van TUC RAIL (bron: schriftelijke mededeling Hilde Dupont, 2011)
Omdat de steunmuren geplaatst werden in een gebied zeer gevoelig voor GVen, zal de kost van deze steunmuren hoger zijn dan wanneer deze steunmuren worden geplaatst in gebieden met lage GV gevoeligheid. De meerkost omvat de grotere lengte van de palen (waardoor ze 50% duurder dan normaal zijn), het voorzien van waterspuwers in de definitieve wanden zodat er zich geen water achter de secanspalenwand10 kan ophopen (in normale situatie dient men geen waterspuwers te voor10
Een wand bestaande uit met elkaar snijdende palen (gewapend beton). De zo gevormde wand is zowel grond- als waterkerend.
48
zien omdat een goed doorlatende grond een goede natuurlijke drainage heeft) en het zorgen voor het tijdelijk verlagen van het grondwaterpeil voor de stabiliteit van de taluds en de steunconstructies ter hoogte van de sprangen (in gebieden met een lage GV gevoeligheid is dit niet nodig). Tabel 21 geeft een overzicht van de meerkosten per locatie, alsook de totale meerkost. De totale geactualiseerde meerkost (2011) voor steunmuren in de gebieden gevoelig voor GVen bedraagt 4.567.822€ (excl. BTW). De extra werken aan de hydraulica (afwatering), met name de afwatering van de sprangen, zijn niet apart begroot en zijn bijgevolg niet mee opgenomen in de meerprijs. (Bron: schriftelijke en mondelinge mededeling Hilde Dupont, 2011) Tabel 21: Overzicht van de meerkosten voor steunmuren in GV gevoelige gebieden (Bron: Hilde Dupont, TUC RAIL, 2011)
Locatie 1 Locatie 2 Locatie 3 Locatie 4 Overeenstemmende GV code PJ_10b PJ_10a Buiten GV** PJ_11 Lengte steunmuur (m) 600 250 146 220 Datum opgegeven prijs 2008 2008 2009 2009 Uitvoering in GV gevoelig gebied Niet geactualiseerde kostprijs steunmuur (€/lm*) 20.291 4.989 3.098 3.041 Geactualiseerde kostprijs steunmuur (€/lm*) 23.083 5.675 3.376 3.314 Totale geactualiseerde kostprijs (€) 13.849.511 1.418.839 492.895 729.053 Uitvoering in goede grond Niet geactualiseerde kostprijs steunmuur (€/lm*) 14.417 4.044 2.488 2.237 Geactualiseerde kostprijs steunmuur (€/lm*) 16.400 4.600 2.711 2.438 Totale geactualiseerde kostprijs (€) 9.840.244 1.150.088 395.843 536.301 Meerkost uitvoering in GV gevoelig gebied Niet geactualiseerde meerkost steunmuur (€/lm) 5.874 945 610 804 Geactualiseerde meerkost steunmuur (€/lm) 6.682 1.075 665 876 Totale geactualiseerde meerkost (€) 4.009.267 268.752 97.052 192.752 Percentage meerkost 41% 23% 25% 36% *lopende meter; **gevoeligheid voor GV is ‘zeer hoog’
TOTAAL (€) (excl. BTW)
16.490.298
11.922.476
4.567.822 38%
7.3 Elektriciteitsleiding De elektriciteitsleidingen in het studiegebied worden beheerd door 2 netbeheerders: Eandis en Infrax. Infrax staat in voor het beheer in Galmaarden, Gooik, Herne en Pepingen. Eandis voor het net in de rest van de gemeenten in het studiegebied. Na contact te hebben opgenomen met Infrax bleek dat er in de gemeenten waar zij de infrastructuur beheren nog geen schade geweest is aan de infrastructuur a.g.v. GVen. Er werden ook geen preventieve maatregelen getroffen. In het gebied van Eandis werden echter wel schadegevallen aan het elektriciteitsnet gemeld (Tabel 22), vooral in de Hekkebrugstraat te Oudenaarde. Tabel 23 toont de schadegevallen meer gedetailleerd.
49
Tabel 22: Gerapporteerde schadegevallen a.g.v. GVen of preventieve maatregelen bij elektriciteitsleidingen (bron: Wim Debonne, Eandis)
Gemeente Oudenaarde
ID GV code Benaming OS* Schade PM** Ou1 53 Hekkebrugstraat 1 X X Ou2 75 Ommeloze Boom 1 X Ronse Ro1 28 Hul 1 X * OS: Oorzaak van de schade met (1) oorzaak van de schade is grotendeels te wijten aan de GV, maar de menselijke invloed is ook aanwezig; **Preventieve maatregel Na het barsten van de ondergrondse leiding bij het eerste geval in Oudenaarde (Ou1), werd deze leiding vervangen door een bovengrondse leiding aan elektriciteitspalen (Ou1d). De enige preventieve maatregel die werd getroffen was het plaatsen van een stevige eindpaal (1500kg) (Tabel 24). Deze werd geplaatst in 2000 (Ou1c) maar kon de schade niet verhinderen (Ou1b). Na enige stabilisatie van het gebied werden er terug gewone elektriciteitspalen geplaatst. Daarna moesten deze enkel nog eens terug recht gezet worden (Ou1a). Bij het tweede geval te Oudenaarde (Ou2) zijn de elektriciteitspalen palen verschoven. Hiervoor werd het verwijderen en het terug plaatsen van elektriciteitspalen als kost aangerekend. Tenslotte is er een elektriciteitspaal scheefgezakt te Ronse (Ro1). De kost hiervoor is de kost voor het rechtzetten van een paal. De totale herstelkost komt op 7.067€ in 2011 (excl. BTW) voor elektriciteitsleidingen. De meerkost voor de preventieve maatregelen bedraagt 1.741€ in 2011 (excl. BTW).
50
Tabel 23: Beschrijving van de schadegevallen aan elektriciteitsleidingen a.g.v. GVen in het studiegebied (bron: mondelinge mededeling Wim Debonne, 2011, Eandis)
Datum ID Hersteld herstelling SSE* Ou1a ja 2007 scheef staan palen Ou1b ja 2003 omvallen van palen Ou1c ja 2000 omvallen van palen Ou1d ja 1995 barsten en buigingen Ou2a nee nvt verschuiven van palen Ro1a nee nvt scheef staan paal
Hoeveelheid of Onbruikbaarheid Onbruikbaarheid Jaartal Geactualiseerde kostprijs lengte (m) schade van de leiding van de weg kostprijs** (€) naar 2011 - excl. BTW 2 nee nb 2011 354 2 nee nb 2011 1.621 2 nee nb 2011 1.540 150m nee nb 2011 2.931 2 nee nee 2011 522 1 nee nee 2011 99 TOTAAL 0 dagen 0 dagen 7.067 *Soort schade aan elektriciteitsleidingen; **Jaartal waarvoor de kostprijzen van herstel gegeven werden. Al de kostprijzen werden in dit geval voor het jaar 2011 gegeven. Bijgevolg is de niet-geactualiseerde prijs gelijk aan de geactualiseerde prijs. Tabel 24: Preventieve maatregelen genomen bij elektriciteitsleidingen (bron: mondelinge mededeling Wim Debonne, 2011, Eandis)
Datum pre- Niet geactualiseerde Datum van Geactualiseerde ventieve kost (€) van de preven- kostprijs kostprijs (€) naar Effectiviteit* ID maatregel tieve maatregel 2011 - excl. BTW Ou1c Stevige eindpaal 2000 1.439 2011 1.741 TOTAAL 1.439 1.741 *Geeft de effectiviteit aan van de maatregel aan met als doel het verhinderen van schade of het verder verschuiven van de grond. Met (–): nee, er is sinds de toepassing van de maatregel terug schade opgetreden Soort preventieve maatregel
51
7.4 Gasleiding De gasleidingen in het studiegebied worden beheerd door 2 netbeheerders: Eandis en Infrax. Infrax staat in voor het beheer in Galmaarden, Gooik, Herne en Pepingen. Eandis is verantwoordelijk voor het net in de rest van de gemeenten. Na contact te hebben opgenomen met Infrax blijkt dat er in de gemeenten waar zij de infrastructuur beheren nog geen schade optrad aan de infrastructuur a.g.v. GVen. Er werden ook nog geen preventieve maatregelen getroffen. Op het net van Eandis werden er twee schadegevallen in Ronse (Ro1a en Ro1b) gemeld en werd er op 1 locatie (Zwalm, Zw1a) een preventieve maatregel genomen (Tabel 25). Tabel 25: Gerapporteerde schadegevallen of preventieve maatregelen bij gasleidingen (bron: schriftelijke mededeling Peter Dewyn, 2011, Eandis en interview met Mieke Dries en Veerle Mertens, gemeente Zwalm)
Gemeente ID GV code Benaming OS* Schade PM** Ronse Ro1 127c Vlamingenweg 1 X Zwalm Zw1 80 Krekelstraat 1 X *OS: Oorzaak van de schade met (1) oorzaak van de schade is grotendeels te wijten aan de GV, maar de menselijke invloed is ook aanwezig; **Preventieve maatregel De enige plaats waar er ooit schade is geweest aan de gasleiding door toedoen van GVen is in de Vlamingenweg te Ronse. Zowel in 2001 als in 2011 ontstond er een barst in de leiding. Tabel 26 toont de details van deze gevallen. De totale herstelkost aan gasleidingen, als gevolg van GVen, komt op 10.000€ (excl. BTW). Slechts op 1 plaats is er een preventieve maatregel genomen bij gasleidingen (Tabel 27). In Zwalm werd bij de heraanleg van de weg in 2008 ook de aanwezige gasleiding preventief aangepast. Hierbij werd de leiding met ca. 1m verlengd en zodanig in bochten gelegd dat eventuele lichte verschuivingen zouden opvangen kunnen worden. De prijs voor deze verlenging bedraagt 83€ per lopende meter. Op deze plaats zijn er sindsdien (maar ook vóór het toepassen van deze maatregel) geen schadegevallen aan de gasleiding opgetreden. Bij de werken werd de leiding met ca. 1m verlengd, maar hiervoor diende over een langere afstand de leiding heraangelegd te worden. Omdat deze lengte niet gekend is, kan de totale kostprijs niet berekend worden.
52
Tabel 26: Beschrijving van de schadegevallen aan gasleidingen in het studiegebied (bron: schriftelijke mededeling Peter Dewyn, 2011, Eandis)
ID Datum
SSG*
Onbruikbaarheid van de leiding
Onbruikbaarheid van de weg
Kost (€) per Jaartal kost- Geactualiseerde kostprijs herstelling prijs** (€) naar 2011 - excl. BTW
Ro1a 2011 Ro1b 2001
barst Ja*** Ja, 6 uur 5.000 2011 5.000 barst Ja*** Ja, 6 uur 5.000 2011 5.000 TOTAAL nvt 12 uur 10.000 10.000 *Soort schade aan gasleidingen; **Jaartal waarvoor de kostprijzen van herstel gegeven werden. Wanneer kostprijzen van voor 2011 gegeven werden, dient de actuele waarde ervan berekend worden; ***de leidingen waren onderbroken, maar geen klanten werden buiten dienst gesteld. De leiding zat in een ringnet. Tabel 27: Preventieve maatregelen genomen bij gasleidingen (bron: interview Mieke Dries en Veerle Mertens, gemeente Zwalm)
ID
Soort preventieve Datum preventie- Niet geactualiseerde kost (€) maatregel ve maatregel van de preventieve maatregel
Datum van kostprijs
Geactualiseerde kostprijs (€) naar 2011 - excl. BTW Effectiviteit*
Zw1a Langere leidingen
2008 83 € per lm** 2011 83 € per lm + TOTAAL 83 € per lm 83 € per lm *Geeft de effectiviteit aan van de maatregel aan met als doel het verhinderen van schade of het verder verschuiven van de grond. Met (+) ja, dus er is geen schade meer opgetreden; **de eenheidsprijs bedraagt 83€ per lopende meter, maar omdat de totale lengte niet gekend is, kan de kostprijs niet berekend worden.
53
7.5 Waterleiding Binnen het studiegebied zijn er 2 maatschappijen die de waterleidingen onderhouden en beheren. Dit zijn V.M.W. (Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening) en T.M.V.W. (Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Waterbedeling). T.M.V.W. is verantwoordelijk voor de watervoorziening in Aalst, Asse, Brakel, Gavere, Herzele, Horebeke, Kluisbergen, Lierde (gedeeltelijk), Maarkedal, Oudenaarde, Ronse, Zottegem en Zwalm. T.M.V.W. staat ook in voor de leidingen van I.W.V.B. (Intercommunale voor Waterbedeling in Vlaams-Brabant) en van I.M.W.V. (Intercommunale Maatschappij voor Watervoorziening in Vlaanderen). Informatie over de waterleidingen in de gemeenten Dilbeek en een deel van het grondgebied Halle, en Gavere, Kluisbergen en Oudenaarde, welke respectievelijk bij I.W.V.B en I.M.V.W. horen, werden ook via T.M.V.W. bekomen. V.M.W. is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de watervoorziening in de gemeenten Galmaarden, Geraardsbergen, Gooik, de rest van het grondgebied Halle, Herne, Herzele, Heuvelland, Ieper, Lennik, de rest van het grondgebied Lierde, Ninove, Pepingen, Poperinge, Roosdaal en Ternat. Tabel 28 toont de schadegevallen. Er werd voor alle leidingen aangenomen dat de schade grotendeels te wijten is aan de GV zelf (OS). Schadegevallen met ID ‘Br1’ en ‘Ro6’ zijn niet in een GV gelegen. Echter deze schadegevallen werden meegerekend omdat het gebied waarin ze gelegen zijn een matige tot zeer hoge gevoeligheid tonen voor GVen. Tabel 28: Gerapporteerde schadegevallen a.g.v. GVen of preventieve maatregelen bij waterleidingen (bron: interviews met P. Beekman en G. Vandenauwera (T.M.V.W.) en H. Lagast en P. Van Gysegem (V.M.W.))
Gemeente ID GV code Benaming Gevoeligheid OS* Schade PM** Brakel Br1 buiten GV Leinstraat matig tot hoog nb X Geraardsbergen Ge1 buiten GV Smeerebbestraat hoog tot zeer hoog nb X Xx Ge2 buiten GV Schillebeekstraat matig tot hoog nb X X Kluisbergen Kl1 92b Ommegangstraat zeer hoog 1 X Kl2 87 Hoogbergstraat zeer hoog 1 X Maarkedal Ma1 54b Berg Ten Houte zeer hoog 1 X Ma2 96 Elsstraat zeer hoog 1 X Ma3 95b Spichtenberg zeer hoog 1 X Oudendaarde Ou1 60 Blotestraat zeer hoog 1 X Ou2 57b nb zeer hoog 1 X Ronse Ro1 2a Voetweg zeer hoog 1 X Ro2 2a Bierinkstraat zeer hoog 1 X Ro3 2b Riekestraat zeer hoog 1 X Ro4 28 Bosrede zeer hoog 1 X Ro5 28 Prolstraat zeer hoog 1 X Ro6 buiten GV Maquisstraat hoog nb X Ro7 127c Schavaartstraat zeer hoog 1 X Zwalm Zw1 80 Rekegemstraat zeer hoog 1 X * OS: Oorzaak van de schade met (1) oorzaak van de schade is grotendeels te wijten aan de GV, maar de menselijke invloed is ook aanwezig; **Preventieve maatregel 54
In Tabel 29 worden de verschillende schadegevallen aan waterleidingen in detail weergegeven. Er zijn 3 verschillende soorten schade die voorkomen bij waterleidingen (SSW): 1. uit elkaar schuiven van de koppeling; 2. barst in de leiding; 3. wegzakken van leiding. Soms werden leidingen meerdere keren hersteld. Dit wordt ook aangegeven in de tabel (vb. Ma1 werd 5 maal hersteld). Het kan ook zijn dat men de kost van één herstelling kon inschatten (vb. 5.000€, cf. Ro1b) en dat men de frequentie van herstelling nog wist, maar dat men niet voor elke herstelling de precieze kostprijs kon geven. Zo schatte de betrokken instantie bijvoorbeeld in dat voor het geval Ro1b in de laatste 20 jaar nog 9 herstellingen waren gebeurd (zie kolom ‘Frequentie van herstelling’). Zo werd de schadekost voor die periode ook berekend door beide te vermenigvuldigen, wat voor Ro1b 45.000€ geeft (kolom ‘Totale kost herstelling’). Ook hier werd rekening gehouden met het moment waarop de kosten gemaakt werden. Aan de hand van de inflatie (2,5%) en de nominale intrestvoet (7%) werd de actuele kost berekend. De uiteindelijke geraamde kost voor het herstellen van schadegevallen aan waterleidingen komt uit op 251.638€ (excl. BTW) sinds 1983. Uit de enquête kon afgeleid worden dat een waterleiding in normale omstandigheden (in een zone buiten GVen) een leeftijd van 60 tot 70 jaar kan bereiken voor ze hersteld of vervangen dient te worden. Aangezien de leidingen zijn aangelegd rond 1975, kan men stellen dat de berekende kost een meerkost is. Er is slechts op 1 locatie een preventieve maatregel toegepast, m.n. in de Schillebeekstraat te Geraardsbergen (Ge2a). Hier werden in 2006 PVC-leidingen met trekvaste moffen aangelegd welke tot nog toe effectief bleken te zijn. Dit had in totaal een meerkost van 19.585€ (excl. BTW). De gegevens worden getoond in Tabel 30.
55
Tabel 29: Beschrijving van de schadegevallen aan waterleidingen in het studiegebied (bron: interviews met vertegenwoordigers van T.M.V.W. en V.M.W.)
SSW* Onbruikbaarheid Onbruikbaarheid Kost (€) per Frequentie van Totale kost (€) Jaartal kost- Geactualiseerde kostprijs (€) van de leiding van de weg herstelling herstelling herstelling prijs** naar 2011 - excl. BTW Br1a 1990 3 ja, 2 dagen nb 50.000 1x 50.000 2011 50.000 Ge1a 1995 P*** ja, 2 maanden nee 2.500 1x 2.500 2011 2.500 Ge2a 2006 2 ja, 2 dagen nee 2.500 1x 2.500 2011 2.500 Ge2b 2005 1 ja, 1 dag nee 2.500 19x op 10 jaar 47.500 2011 47.500 Kl1a 1983 3 ja, 2 dagen ja, 1 week 2.500 1x 2.500 1993 5.418 Kl2a 2010 2 ja, 1 dag ja, 1 dag 500 3x op 5jaar 1.500 2011 1.500 Ma1a 2010 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 1.139 1x 1.139 2010 1.189 Ma1b 2009 1+2 ja, 1 dag ja, 1 dag 1.038 1x 1.038 2009 1.131 Ma1c 2008 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 1.075 1x 1.075 2008 1.223 Ma1d 2005 3 ja, 1 dag ja, 1 dag 757 1x 757 2005 980 Ma1e 2002 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 2.137 1x 2.137 2002 3.146 Ma2a 2006 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 713 1x 713 2006 884 Ma2b 1996 3 ja, 2 dagen ja, 6 maanden 10.000 1x 10.000 2011 10.000 Ma3a 2002 2 ja, 2 dagen ja, 2 maanden 800 1x 800 2011 800 Ou1a 1990 3 ja, 2 dagen nee 35.000 1x 35.000 2011 35.000 Ou2a 2011 2 ja, 1 dag nee 500 1x 500 2011 500 Ou2b 2010 2 ja, 1 dag nee 500 1x 500 2011 500 Ou2c 2008 2 ja, 1 dag nee 500 1x 500 2011 500 Ou3a 1990 3 Ja, 1 dag Nee 4.958 1x 4.958 1990 12.222 Ro1a 2009 1 ja, 2 dagen ja, 2 maanden 5.000 1x 5.000 2011 5.000 Ro1b 2007 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 5.000 9x op 20 jaar 45.000 2011 45.000 Ro2a 2009 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 800 5x op 10 jaar 4.000 2011 4.000 Ro3a 2009 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 500 5x op 10 jaar 2.500 2011 2.500 Ro4a 2008 1+2 ja, 1 dag ja, 1 dag 500 3x op 10 jaar 1.500 2011 1.500 Ro5a 2008 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 800 5x op 15 jaar 4.000 2011 4.000 Ro5b 2005 1 ja, 1 dag ja, 2 dagen 2.365 1x 2.365 2005 3.060 Ro6a 2009 1 ja, 1/2 dag ja, 1/2 dag 500 3x op 6 jaar 1.500 2011 1.500 Ro7a 1993 1 ja, 1 dag ja, 1 dag 500 3x op 20 jaar 1.500 1993 3.251 Zw1a 1992 2 ja, 2 dagen nee 2.000 1x 2.000 1993 4.334 TOTAAL 3,1 maanden 10,8 maanden 137.582 234.982 251.638 * SSW: soort schade aan de waterleiding; ** Jaartal waarvoor de kostprijzen van herstel gegeven werden. Wanneer kostprijzen van voor 2011 gegeven werden, dient de actuele waarde ervan berekend worden ; ***Geen schade, maar leiding werd preventief afgesloten 56 ID
Datum
Tabel 30: preventieve maatregelen genomen bij waterleidingen (bron: interviews met vertegenwoordigers van V.M.W.)
Soort preventieve Datum pre- Niet geactualiseerde Datum van Geactualiseerde ventieve kost (€) van de preven- kostprijs kostprijs (€) naar Effectiviteit* Gemeente ID maatregel maatregel tieve maatregel 2011 - excl. BTW Geraardsbergen Ge2a trekvaste leidingen 2006 15.799 2006 19.585 + TOTAAL 15.799 19.585 *Geeft de effectiviteit aan van de maatregel aan met als doel het verhinderen van schade of het verder verschuiven van de grond. Met (+) ja, er is geen schade meer opgetreden
57
7.6 Telefoonlijn Door de twee beheerders van het telefoonnet, Belgacom en Telenet, werd er slechts één locatie opgegeven waar schade is opgetreden aan de telefoonlijn door toedoen van een GV. De schade kwam voor in de Hekkebrugstraat te Oudenaarde in 1995 waarbij een telefoonkabel losgerukt werd. Als preventieve maatregel werden er tussen de kabels een soort van elastiek ingebracht, zodat de telefoonkabel als het ware kan uitrekken bij verdere beweging. Een kostprijs en meer informatie van deze herstellingswerken waren niet beschikbaar. (Bron: schriftelijke mededeling Patrick Bernaert, 2011, Belgacom) Maar buiten dit voorgaande schadegeval, werd er aan de hand van krantenartikels en documenten nog een tweede schadegeval teruggevonden. In februari 1967 braken de telefoondraden af ten gevolge van het verzakken van een telefoonpaal te Maarkedal in GV 95a. De telefoonpaal dreigde op het spoor te vallen en werd verwijderd uit voorzorg. De herstelkosten werden in 1967 geraamd op 280.000BEF (of 45.968€ in 2011). Er dient wel gezegd te worden dat deze herstelkost waarschijnlijk niet enkel het herstellen van de telefoonlijn inhield, maar ook het verwijderen van het verschoven grondmateriaal. Echter, een gedetailleerde kostenbeschrijving werd niet teruggevonden. (Bron: schriftelijke mededeling De Craene, 1999, NMBS)
7.7 Hoogspanningsnetwerk Er zijn 6 GVen waarin of waar vlakbij een hoogspanningspyloon gelegen is: 1. GV90a – Kluisbergen – Watermolenbos 2. GV91 – Kluisbergen – Feelbossen 3. GV92a – Kluisbergen – Kwaremont 4. GV62 – Oudenaarde – Zwadderkotmodel 5. GV2a – Ronse – Wittentak 6. GV2b – Ronse - Wittentak De beheerder van het hoogspanningsnet in België is Elia. Na contact te hebben gehad met Elia, bleek dat er nog geen schadegevallen zijn geweest a.g.v. GVen (zowel op bovenstaande als andere locaties in het studiegebied). Er zijn geen preventieve maatregelen getroffen om schade te voorkomen. (Bron: interview met Tom Luyts en Nicolas Michalakis, 2011, Elia)
7.8 Riolering en grachten Tot 2005 waren de gemeenten zelf verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van hun rioolstelsel. Vanaf 2005 zijn de drinkwatermaatschappijen verantwoordelijk gesteld voor de afvalwaterzuivering. Het beheer van het rioolstelsel kan sindsdien op verschillende manieren gebeuren: -
De gemeente kan het rioolbeheer zelf doen; 58
-
De drinkwatermaatschappij die instaat voor het drinkwater van een gemeente staat in voor het rioolbeheer;
-
Een andere drinkwatermaatschappij staat in voor het rioolbeheer; of
-
Een intergemeentelijk samenwerkingsverband staat in voor het rioolbeheer.
Alle gemeenten in het studiegebied werden gecontacteerd voor het bekomen van gegevens van vóór het jaar 2005. Om de gegevens na 2005 te bekomen, werd de verantwoordelijke rioolbeheerder gecontacteerd (de gemeente zelf, een drinkwatermaatschappij of een intergemeentelijke samenwerking). Er werden 8 schadegevallen aan rioleringen of grachten geïnventariseerd, met als oorzaak een GV (Tabel 31). Er werd voor alle rioleringen en grachten aangenomen dat de schade grotendeels te wijten is aan de GV zelf (zie kolom ‘OS’). Schadegevallen met ID ‘Br1’ en ‘Kl1’ zijn niet in een GV gelegen. Echter deze schadegevallen werden wel meegerekend omdat het gebied waarin ze gelegen zijn een matige tot zeer hoge gevoeligheid tonen voor GVen. Tabel 31: Gerapporteerde schadegevallen a.g.v. GVen of genomen preventieve maatregelen bij rioleringen (bron: interviews met de gemeente Maarkedal, de gemeente Oudenaarde, Aquafin, T.M.V.W. en V.M.W)
InfrastrucGemeente ID GV code tuur Benaming Gevoeligheid OS* Schade PM** Brakel Br1 buiten GV riolering Leinstraat matig tot hoog 1 X Br2 71a/72b/73a,c riolering Berendries zeer hoog 1 X Kluisbergen Kl1 buiten GV riolering N36 zeer hoog 1 X X Maarkedal Ma1 54b gracht Berg Ten Houte zeer hoog 1 X X Oudenaarde Ou1 53 riolering Hekkebrugstraat zeer hoog 1 X Ou2 77a riolering Vl. Ardennendreef zeer hoog 1 X X Ronse Ro1 2a riolering Wittentak zeer hoog 1 X Ro2 2b gracht Riekestraat zeer hoog 1 X Zottegem Zo1 141 riolering N454 zeer hoog 1 X X *Oorzaak van de schade met (1) oorzaak van de schade is grotendeels te wijten aan de GV, maar de menselijke invloed is ook aanwezig; **Preventieve maatregel In Tabel 32 worden de schadegevallen nader besproken. Voor de berekening van de kostprijs werd ook hier rekening gehouden met het tijdstip waarop de kosten gemaakt werden. Aan de hand van de inflatie (2,5%) en de nominale intrestvoet (7%) werd de actuele kost berekend. De totale kostprijs wordt geschat op 210.827€ (excl.BTW).
59
Tabel 32: Beschrijving van de schadegevallen aan rioleringen in het studiegebied (bron: interviews met de gemeenten Maarkedal en Oudenaarde, Aquafin, T.M.V.W. en V.M.W)
Kost per Frequentie Totale Geactualiseerde herstelling van kost herJaartal kostprijs naar 2011 Onbruikbaarheid weg ID Soort schade (€) herstelling stelling (€) kostprijs* (excl. BTW) (€) Br1a nb ja, 3 maanden 20.000 1x 20.000 2011 20.000 Kl1a nb ja, 1 jaar 150.000 1x 150.000 2011 150.000 Ma1a Uitspoeling gracht nee 75 1x 75 2009 82 Ou1a Verzakking nee 2.250 1x 2.250 1995 4.474 Ou2a Verzakking nb 7.440 1x 7.440 1990 18.341 Ro1a Verzakking nee 1.500 1x 1.500 2010 1.566 Ro2a** Dichtslibben nee 600 nb nb nb nb Zo1a 2001 Verzakking nee 8.800 1x 8.800 2001 16.364 TOTAAL 3 maanden*** 190.665 190.065 210.827 1 jaar**** *Jaartal waarvoor de kostprijzen van herstel gegeven werden. Wanneer kostprijzen van voor 2011 gegeven werden, dient de actuele waarde ervan berekend worden; **Uit het interview bleek dat de grachten meer moesten worden opengemaakt dan normaal. Echter de frequentie van herstelling was niet bekend, en dus kon geen totale herstelkost gegeven worden. De kost per herstelling werd wel gegeven, en bedraagt 600€ (geactualiseerd naar 2011). ***voor gemeentewegen; ****voor gewestwegen. Datum schade 1982 1982 2009 1995 1990 2010
Onbruikbaarheid riool ja, 5 dagen ja, 5 dagen nee nee nb nb nee nb 10 dagen
60
Er zijn 5 locaties bekend waar er preventieve maatregelen werden genomen door de rioolbeheerder. De maatregelen gaan van het gebruik van polyethyleenbuizen in plaats van betonnen buizen (deze polyethyleenbuizen zijn buigzamer dan buizen bestaande uit beton), de aanleg van groutwanden, het gebruik van geotextiel in de rioolsleuven, het ondiep aanleggen van de riolering, het aanleggen van extra drainagebuizen en het bouwen van een steunconstructie (verankerde keermuur). Bij grachten werd er slechts in één geval een preventieve maatregel getroffen. Door het ontstaan van een knik (met als oorzaak de GV) in de gracht, spoelde de gracht dieper uit. Om dit in de toekomst te vermijden werden er profielbakken in de gracht aangebracht. Tabel 33 toont de gegevens van de genomen preventieve maatregelen. (Bron: interview met Steven Thomas en Gemma Besard, gemeente Maarkedal) De kostprijs (geactualiseerd naar 2011) van de preventieve maatregelen komt in totaal op 14.591.805€, exclusief BTW. De grootste kost gaat hierbij wel naar Kl1a waarbij een groutwand geplaatst werd om verder verschuiving te voorkomen. De maatregelen genomen op de Berendries (Br2a) kaderen in een groter project waarbij het afvalwater van St-Maria Oudenhove (Brakelstraat) op de zuiveringsinstallatie van Michelbeke wordt aangesloten. Dit project zal in de nabije toekomst worden uitgevoerd. Er dient rekening gehouden te worden dat deze maatregelen niet enkel worden genomen om schade a.g.v. de GV te verhinderen. Omdat nabij de riolering een grote asbestcement drinkwaterleiding gelegen is, zouden deze maatregelen in ieder geval genomen worden. Ook indien er geen GV aanwezig was of indien er een zeer lage GV gevoeligheid is zou de riolering ondieper, maar steiler geplaatst worden en dit om beschadiging aan de asbestcementleiding, die dieper gelegen is, te vermijden. Ook zou er in ieder geval geotextiel (±3.000m²) aangebracht worden om de grond stabieler te maken en op die manier de kans op schade aan de asbestcementleiding te minimaliseren. Desalniettemin werd deze kost meegerekend in de totaalsom van genomen preventieve maatregelen. In normale omstandigheden worden rioleringen immers dieper onder de grond geplaatst waardoor ze een kleinere hellingsgraad hebben. Men verwacht dat bij het steiler aanleggen van de riolering deze sneller zal slijten, en dus sneller vervangen zal moeten worden. Dit is wat men verwacht maar is nog niet bewezen. De eventuele meerkost is dus niet in te schatten maar hiermee moet echter wel rekening gehouden worden. Men verwacht wel dat er een minderkost zal zijn omdat door het steiler aanleggen van de riool er geen vervalinspectieputten dienen geplaatst te worden, maar doorloopinspectieputten, wat per inspectieput ongeveer 500€ minder kost. In totaal worden er 25 inspectieputten geplaatst. Dit geeft een minderkost van 12.500€ (excl. BTW). Het aanleggen van geotextiel zal echter wel een meerkost van 13.000€ (excl. BTW) met zich meebrengen. (Bron: schriftelijke mededeling Jona Londers, 2011, Aquafin) Sinds de preventieve maatregelen werden toegepast, trad er geen schade meer op bij de gevallen Kl1a, Ma1a en Ou2a. De groutwand (eveneens Kl1a) had als doel het voorkomen van het verder verschuiven van de grond. De riool zelf werd niet meer beschadigd, waarschijnlijk mede door het gebruik van polyethyleenbuizen. De groutwand en de polyethyleenbuizen kenden dus hun effectiviteit. Ook sinds de aanbreng van de profielbak en de verankerde keermuur (Ma1a en Ou2a) vonden er geen schadegevallen meer plaats. De extra drainagebuizen (Zo1a) waren effectief. Echter, het naast gelegen talud kende sindsdien nog een kleine verzakking, maar aan de riolering zelf is er geen schade 61
meer opgetreden. Of het geotextiel en de ondiepe maar steilere aanleg van de riolering in Br2a effectief is, zal blijken in de toekomst.
62
Tabel 33: Preventieve maatregelen genomen bij rioleringen en grachten (bron: interviews met de gemeente Maarkedal, de gemeente Oudenaarde, Aquafin, T.M.V.W. en V.M.W)
Datum preven- Niet geactualiseerde Datum van Geactualiseerde Bron ID Soort preventieve maatregel tieve maatregel kost van de prevenkostprijs kostprijs naar 2011 Effectiviteit** tieve maatregel (€) - excl. BTW (€) Br2a geotextiel Toekomst 13.000 2011 13.000 ? Aquafin ondiepe, maar steilere aanleg Toekomst -12.500 2011 -12.500 ? Aquafin Kl1a polyethyleen buis 1982 50.000 2011 50.000 + T.M.V.W. riool groutwand* 1982 4.097.414 1982 14.244.502 + T.M.V.W. Ma1a profielbak 2009 5.500 2009 5.994 + Gem. Maarkedal Ou2a verankerde keermuur* 1992 128.061 1992 289.704 + Gem. Oudenaarde Zo1a drainagebuizen* 2001 719 2001 1.105 + V.M.W. TOTAAL 4.282.194 14.591.805 *Deze 3 preventieve maatregelen (groutwand, verankerde keermuur en drainage) werden ook getroffen om het voorkomen van schade aan wegen of secundaire weginfrastructuur (cf. 7.1.4); **Geeft de effectiviteit aan van de maatregel aan met als doel het verhinderen van schade of het verder verschuiven van de grond. Met (+) ja, dus er is geen schade meer opgetreden.
63
7.9 Hoge druk gasleiding Fluxys is de beheerder van de gasleidingen op hoge druk in België. Een deel van hun gasleidingen doorkruisen het studiegebied. Na contact te hebben gehad met Fluxys, blijkt dat er nog geen schade als gevolg van een GV aan hun leidingen is opgetreden. Er werden geen preventieve maatregelen getroffen om schade a.g.v. GVen te voorkomen. Wel wordt er bij het uittekenen van de locatie van nieuwe pijpleidingen rekening gehouden met de gevoeligheidskaart voor GVen. (Bron: interview met Anick De Corte en Hugo Van Gaever, 2011, Fluxys)
7.10 Bossen, weiden, natuurgebieden en waterwegen 7.10.1 Bossen De meest voorkomende schade in bossen a.g.v. een GV zijn poelvorming (a.g.v. de vorming van tegenhellingen met een slechte afwatering), hobbelig landschap en scheve boomstammen. De belangrijkste inkomst van een bos is de houtkap. Deze kan beïnvloed worden door GVen. Scheve boomstammen dalen in waarde van zaaghout naar brandhout en in vochtige zones (poelvorming) en op zeer steile hellingen wordt er geen houtkap meer toegepast. Om een schatting van de schadekost a.g.v. GVen aan bossen te maken, werd er geen onderscheid gemaakt tussen private en publieke bossen. De schadekost werd berekend volgens 4 scenario’s. Deze scenario’s werden vergeleken met een referentiesituatie waarbij de GV geen invloed heeft op het bos, de kapactiviteiten en dus ook de opbrengst (=scenario 0). De bomen worden verkocht als zaaghout. Er is met andere woorden geen schadekost. 1. Scenario 1: Wanneer de invloed van de GV zo groot is zodat er geen kap meer plaatsvindt, is de totale waarde van de houtkap (zaaghout) gelijk aan het waardeverlies van het bos. 2. Scenario 2: 50% van de bomen kunnen gekapt worden, maar slechts verkocht worden als brandhout. 3. Scenario 3: 75 % van de bomen kunnen gekapt worden, maar slechts verkocht worden als brandhout. 4. Scenario 4: 100% van de bomen kunnen gekapt worden, maar slechts verkocht worden als brandhout. Om de berekening te maken, werden er een aantal veronderstellingen gemaakt. De meest voorkomende bossen in het studiegebied zijn beukenbossen. Men gaat er dan ook van uit dat uitsluitend beukenbomen gerooid worden in de bossen gelegen in een GV en dat deze bomen een stamomtrek hebben tussen 150cm en 175cm. In het algemeen wordt een rotatietijd van ongeveer 150 jaar voor een beukenbos aangenomen. De eerste 40 jaar (na de aanplanting) wordt er niet gedund. Vanaf dan wordt er om de 8 jaar een dunning uitgevoerd. Per dunning zal er 40m³/ha gekapt worden (mondelinge mededeling Bart Muys, 2011).
64
Met behulp van ArcGIS werd de oppervlakte bos binnen GVen berekend. De totale oppervlakte komt op 430ha (ter vergelijking: de totale oppervlakte ingenomen door GVen bedraagt 917ha). Om het totale waardeverlies te bepalen, werden de prijzen voor brandhout en zaaghout per m³ gebruikt. Deze werden gehaald uit de herfst-winter editie van ‘Silva Belgica’, 2010.
Beuk (zaaghout), met stamomtrek 150cm - 175cm: 30 tot 35€ per m³. Gemiddelde: 32,5€/m³.
Brandhout: 10€ tot 25€ per stère, omgerekend11: 15,38 tot 38,46€ per m³. Gemiddelde: 26,92€/m³.
Voor de berekening van het waardeverlies van het bos zijn volgende getallen belangrijk:
De oppervlakte van het bos (zowel privaat als publiek bos) binnen GVen bedraagt 430ha.
Elke 8 jaar wordt er 40m³/ha gedund (dus 5m³/ha per jaar)
Uit de twee voorgaande cijfers kunnen we afleiden dat er om de 8 jaar 17.200m³ gekapt wordt in bossen waar geen GV aanwezig is, of waar de GV geen invloed heeft.
De prijs van zaaghout bedraagt 32,5€/m³ en van brandhout 26,92€/m³.
Ook hier werd er uiteraard weer rekening gehouden met verdiscontering. Hiervoor werd gewerkt met een nominale rentevoet van 7% en een inflatie van 2,5%. Voor elk scenario werd zowel het waardeverlies voor één jaar berekend als het totale waardeverlies over de ganse levensduur van een beukenbos. Men gaat ervan uit dat de bossen 40 jaar geleden geplant zijn, en dat vandaag de eerste kap plaatsvindt (Tabel 35). Dit is belangrijk te weten, rekening houdend met de verdiscontering. Waardeverlies voor één jaar De opbrengst voor één jaar werd berekend door de prijs per m³ hout (zaaghout of brandhout) te vermenigvuldigen met het volume dat gedund wordt per jaar. Voor scenario 1 werd gerekend met de prijs van zaaghout, terwijl bij scenario 2, 3 en 4 de prijs van brandhout gebruikt werd. Verder diende scenario 1, 2, 3 en 4 respectievelijk met 0%, 50%, 75% en 100% vermenigvuldigen te worden omdat slechts zoveel procent van de bomen gerooid worden in vergelijking met scenario 0, waar 100% van de bomen in de dunning gerooid worden en verkocht worden als zaaghout. Het waardeverlies van scenario 1, 2, 3 en 4 werd dan berekend door het verschil te nemen tussen de bekomen opbrengsten per scenario en scenario 0. Indien er helemaal geen bos gedund wordt, dan is er per jaar een waardeverlies van 69.875€. Dit is het maximale waarde verlies per jaar. Indien slechts 50% en 75% van de dunning plaatsvindt, dan is er een jaarlijks waardeverlies van respectievelijk 40.936€ en 26.466€. In het geval dat toch alle bomen van een normale dunning gerooid worden,
11
Rekening houdend dat 1 stère gemiddeld 0,65m³ hout bevat.
65
maar verkocht worden als brandhout (scenario 4), dan is er een jaarlijks waardeverlies van 11.997€. Dit wordt weergegeven in Tabel 34. Tabel 34: Berekening van het waardeverlies van bossen voor één jaar voor verschillende scenario’s (bron: Bart Muys, 2011; Silva Belgica, 2010; eigen verwerking)
Opbrengst per scenario (€) Maximum opbrengst (€) per Verschil in opbrengst per jaar jaar (=scenario 0) (waardeverlies) (€) per jaar scenario 0 scenario 1 scenario 2 scenario 3 Scenario 4
69.875 0 28.939 43.409 57.878
69.875 69.875 69.875 69.875 69.875
0 69.875 40.936 26.466 11.997
Waardeverlies over de ganse levensduur van een beukenbos Bij de berekening van het waardeverlies over een ganse levenscyclus van een beukenbos werd rekening gehouden met het waardeverlies om de 8 jaar, wanneer er een dunning plaatsvindt. Om de acht jaar moest de opbrengst per scenario en het waardeverlies berekend worden, omdat er rekening gehouden moest worden met de verdiscontering. De bekomen waardeverliezen per acht jaar werden dan uiteindelijk opgeteld. Indien er tijdens de levenscyclus van een beukenbos geen enkel bos, gelegen op een GV, kan gerooid worden, is er een waardeverlies van 1.906.141€. Indien slechts 50% en 75% van de dunning plaatsvindt en verkocht wordt als brandhout, is er een totaal waardeverlies van respectievelijk 1.116.705€ en 721.988€. In scenario 4, met een dunning van 100% en indien het hout de waarde heeft van brandhout, is er een totaal waardeverlies van 327.270€. Het overzicht wordt gegeven in Tabel 35.
66
Tabel 35: Berekening van het waardeverlies van bossen tijdens een hele levenscyclus (140 jaar) voor de verschillende scenario’s (bron: Bart Muys, 2011; Silva Belgica, 2010; eigen verwerking)
Dunning in jaar: 2011 2019 Opbrengst per scenario per jaar (€) scenario 0 559.000 396.399 scenario 1 0 0 scenario 2 231.512 164.170 scenario 3 347.268 246.255 scenario 4 463.024 328.340
2027
2035
2043
2051
2059
2067
2075
281.095 0 116.417 174.625 232.833
199.331 0 82.554 123.830 165.107
141.350 0 58.540 87.811 117.081
100.23 0 4 41.512 62.268 83.025
71.078 0 29.437 44.156 58.875
50.403 0 20.875 31.312 41.749
35.742 0 14.803 22.204 29.605
Waardeverlies per scenario per jaar t.o.v. scenario 0 (€) scenario 0 0 0 0 0 scenario 1 559.000 396.399 281.095 199.331 scenario 2 327.488 232.229 164.678 116.777 scenario 3 211.732 150.144 106.470 75.500 scenario 4 95.976 68.059 48.262 34.224
0 141.350 82.809 53.539 24.269
0 100.23 58.722 4 37.966 17.209
2083
2091
2099
2107
2115 TOTAAL (€)
25.345 17.973 12.745 0 0 0 10.497 7.444 5.278 15.745 11.165 7.918 20.994 14.887 10.557
9.038 0 3.743 5.615 7.486
6.409 0 2.654 3.981 5.309
1.906.141 0 789.436 1.184.154 1.578.871
0 0 0 0 0 0 71.078 50.403 35.742 25.345 17.973 12.745 41.641 29.528 20.939 14.848 10.529 7.467 26.922 19.091 13.538 9.600 6.808 4.827 12.204 8.654 6.137 4.352 3.086 2.188
0 9.038 5.295 3.423 1.552
0 6.409 3.755 2.427 1.100
0 1.906.141 1.116.705 721.988 327.270
67
Voordelen van GVen voor bossen en natuurgebieden Naast schade, kunnen GVen ook voordelen bieden, en dan vooral voor bossen en natuurgebieden. Zoals gezegd kan er door een GV een hobbelige topografie ontstaan, wat op zich al toeristisch aantrekkelijk kan zijn. Door deze wisselende topografie kunnen er echter ook poelen en vochtigere zones ontstaan. Hierdoor kan er een lokaal micro-ecosysteem ontstaan binnen een groter ecosysteem. Er kunnen zeldzame planten- en diersoorten voorkomen welke de biodiversiteit verhogen.
7.10.2 Weiden De meest voorkomende schade aan weiden a.g.v. een GV zijn poelvorming (a.g.v. de vorming van tegenhellingen met een slechte afwatering) en de vorming van bulten en trappen. Hierdoor zal de oppervlakte waar het vee kan grazen (poelvorming, te hobbelig of zelfs verzuring door de slechte afwatering) verminderen. Anderzijds zal het hobbelige karakter ervoor zorgen dat de landbouwer de weide moeilijker of niet meer kan bewerken, bemesten of maaien. De schadekost aan weiden werd op twee manieren berekend. Enerzijds werd de minimum schadekost berekend met behulp van de jaarlijkse pachtprijs per hectare. Wanneer (een deel van) de weide niet meer bruikbaar is, zal de landbouwer ter vervanging elders een weide ter grootte van het onbruikbare deel moeten huren. Er werd berekend welke kost dit jaarlijks met zich meebrengt en over een periode van 45 jaar, zijnde de actieve arbeidsperiode van een landbouwer. Anderzijds werd berekend met welke schadekost de landbouwer geconfronteerd wordt indien hij/zij grondwerken laat uitvoeren om de weide terug in goede staat te brengen. Deze kosten geven een bovengrens van de schadekost. De grondwerken omvatten het aanbrengen van een drainagenetwerk, het egaliseren van de weide en het opvullen van de weide met bodemmateriaal. De kostprijs voor deze 3 maatregelen werd berekend indien ze slechts eenmalig toegepast worden, maar ook indien de grondwerken om de 5 jaar moeten herhaald worden over een periode van 45 jaar. Aan de hand van de percelenkaart van 2011, die ook gewasgegevens bevat, (Vlaamse Overheid, Agentschap voor Landbouw en Visserij), werd de oppervlakte van de weiden (grasland) binnen GVen bepaald. Deze oppervlakte bedraagt 257 ha. Bij benadering wordt in deze studie uitgegaan van een graslandareaal van 270 ha. De schadekost werd berekend wanneer 1%, 10%, 25%, 50%, 75%, 90% en 100% van de oppervlakte aangetast werd door GVen en bijgevolg niet meer bruikbaar zijn. Berekening schadekost m.b.v. de pachtprijs Volgens de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie12 bedroeg de gemiddelde jaarlijkse pachtprijs voor het studiegebied in 2010 248€/ha, geactualiseerd naar 2011 is dit 259€/ha. De jaarlijkse kost voor het pachten van extra weiland in het studiegebied varieert van 699€ wanneer 1% van de weides onbruikbaar zijn tot 69.930€ wanneer 100% van de weides onbruikbaar zijn. Over de volledige actieve arbeidsperiode van een landbouwer is de minimumkost dan 14.223€ en de maximumkost 1.422.267€ (geactualiseerd naar 2011) (Tabel 36).
12
http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/economie/downloads/pachten.jsp
68
Tabel 36: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden gebruikmakend van de pachtprijs (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking)
Oppervlakte van weiden niet meer bruikbaar % opp. (ha) 1% 2,7 10% 27 25% 68 50% 135 75% 203 90% 243 100% 270
Schadekost (€) per jaar (in 2011) 699 6.993 17.483 34.965 52.448 62.937 69.930
Schadekost (€) op 45 jaar (geactualiseerd naar 2011) 14.223 142.227 284.453 711.133 1.066.700 1.280.040 1.422.267
Berekening schadekost m.b.v. grondwerken Voor de grondwerken werd enerzijds berekend wat de kostprijs zou zijn indien deze slechts één keer zou plaatsvinden (in 2011), en anderzijds wat de prijs zou zijn indien men om de 5 jaar grondwerken zouden plaatsvinden (over een periode van 45 jaar) (mondelinge mededeling Jean Poesen, 2012). De kost voor het draineren van een weide van 1 ha bedraagt gemiddeld 2000€ (prijs 2011, excl. BTW, incl. arbeidsuren, materiaal en materieel). Hierbij wordt een hoofdbuis aangelegd, met verschillende zijbuizen. De buizen bestaan uit PVC en zijn omhuld met geotextiel bestaande uit polypropyleen. (bron: mondelinge mededeling Rits Gebroeders BVBA, 2011) De kost bedraagt voor het eenmalig aanleggen van een drainagenetwerk, afhankelijk van het percentage weideland dat niet meer bruikbaar is, minimaal 5.400€ en maximaal 540.000€. Over een periode van 45 jaar bekomt men dan een schadekost tussen 22.924€ en 2.292.413€ (Tabel 37). Tabel 37: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden voor het aanleggen van een drainagenetwerk (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking)
Oppervlakte van weiden niet meer bruikbaar % opp. (ha) 1% 2,7 10% 27 20% 54 50% 135 75% 203 90% 243 100% 270
Éénmalige kost (€) (in Kost (€) op 45 jaar (geactua2011) liseerd naar 2011) 5.400 22.924 54.000 229.241 108.000 458.483 270.000 1.146.206 405.000 1.719.309 486.000 2.063.171 540.000 2.292.413
Voor het egaliseren van een weide werd aangenomen dat de kost gelijk is aan 4.195€ voor een oppervlakte van 1ha (in 2011). Deze prijs werd afgeleid uit de enquête met particuliere schade (gevalstudie 8: MK1, cf. 8.1). Ook hier werd rekening gehouden met de verschillende scenario’s aangaande het percentage weide dat aangetast werd door GVen. 69
De minimumkost voor het éénmalig egaliseren van het terrein is gelijk aan 11.327€, terwijl de kost voor het egaliseren van 270 ha weiden binnen de GVen gelijk is aan 1.132.650€ (in 2011). De schadekost over een periode van 45 jaar varieert dan tussen 48.083€ en 4.808.335€ (Tabel 38). Tabel 38: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden voor het egaliseren (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking)
Oppervlakte van weiden niet meer bruikbaar % opp. (ha) 1% 2,7 10% 27 20% 54 50% 135 75% 203 90% 243 100% 270
Schadekost (€) voor 1 egalisatie (in 2011) 11.327 113.265 226.530 566.325 849.488 1.019.385 1.132.650
Schadekost (€) op 45 jaar (geactualiseerd naar 2011) 48.083 480.834 961.667 2.404.168 3.606.252 4.327.502 4.808.335
Een laatste soort grondwerken dat in het studiegebied wordt uitgevoerd, is het aanvoeren van grond. Deze worden in de depressies, welke gevormd worden door de tegenhellingen, gestort om te voorkomen dat er zich een vochtige zone of zelfs poel zou vormen. De prijs per m³ voor goede landbouwbodem bedraagt 9,5€. Om deze eenheidsprijs om te rekenen naar ha werd aangenomen dat er per ha tegenhellingen ontstaan die in totaal een volume hebben van 1.500m³. Figuur 13 toont een helling waarop een GV voorkomt met een oppervlakte van 1ha en waarbij 3 tegenhellingen ontstaan. Gemiddeld genomen heeft elke depressie een breedte van 10m en een diepte van 0,5m (Figuur 14). Het totale volume dat moet opgevuld worden indien er één tegenhelling aanwezig is, komt zo op 500m³ en op 1.500m³ indien er 3 tegenhellingen zijn. Rekening houdend met deze cijfers, bekomt men een kostprijs voor het aanvoeren van grond van 14.250€ per ha weide aangetast door GVen. (Bron: mondelinge mededeling van Deneire Marc NV, 2011).
70
Figuur 13: Voorstelling van een grondverschuiving over een oppervlakte van 1ha (100m op 100m) met de vorming van 3 tegenhellingen (bron: eigen verwerking)
Figuur 14: Dwarsprofiel van één depressie gevormd door een tegenhelling (bron: eigen verwerking)
Gebruikmakend van bovenstaande kostprijsgegevens, komt de totale kost voor het opvullen met grond op 38.475€ wanneer 1% van de 270 ha weideland beschadigd worden en op 3.847.500€ wanneer 270 ha (100%) weideland beschadigd worden. Indien gedurende 45 jaar elke 5 jaar tegenhellingen dienen opgevuld te worden, dan is de kost gelegen tussen 163.334€ en 16.333.440€ (geactualiseerd naar 2011) (Tabel 39).
71
Tabel 39: Berekening van de jaarlijkse schadekost en de schadekost na 45 jaar aan weiden voor het aanvoeren van landbouwgrond (bodem) (geactualiseerd naar 2011) (bron: eigen verwerking)
Oppervlakte van weiden niet meer bruikbaar % 1% 10% 20% 50% 75% 90% 100%
opp. (ha) 2,7 27 54 135 203 243 270
Schadekost (€) voor eenmalig aanvoer van grond (in 2011) 38.475 384.750 769.500 1.923.750 2.885.625 3.462.750 3.847.500
Schadekost (€) op 45 jaar (geactualiseerd naar 2011) 163.334 1.633.344 3.266.688 8.166.720 12.250.080 14.700.096 16.333.440
7.10.3 Natuurgebieden Een aantal GVen liggen (gedeeltelijk) binnen een natuurgebied. Hieronder wordt een lijst weergegeven met de betreffende natuurgebieden en de aanduiding of er al dan niet schade optrad of preventieve maatregelen werden getroffen (Tabel 40). Tabel 40: Natuurgebieden, gelegen in GVen (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007 en 2009a)
Gemeente Brakel Heuvelland
Natuurreservaat Burreken Bronnen van Heuvelland Eeuwenhout
Ninove Dendervallei linkeroever Oudenaarde Bos t’ Ename Ronse (naam onbekend) *preventieve maatregel
GV code 34 WH_16a WH_16b WH_19a WH_19b WH_19c WH_19d PJ_15 121a 114
ID Br1a He1a He2a He3a He4a He5a He6a Ni1a Ou1a Ro1a
Schade PM* X X
Enkel in de natuurgebieden Burreken te Brakel en Bronnen van Heuvelland te Heuvelland is er ooit schade opgetreden aan infrastructuur a.g.v. een GV. In 1995 verschoof de helling in Burreken een eerste keer waarbij een aarden wandelpad verzakte. Dit pad bleef echter wel bruikbaar en er werden geen herstellingswerken uitgevoerd. In 2001 verschoof de helling een tweede maal waarbij ook het wandelpad weer verzakte. Deze keer werd het pad over een afstand van 20m, 3m dieper verplaatst. Vermits dit in natuurgebied gelegen is, is er geen herstelling mogelijk. Doordat het pad onbruikbaar werd, werd er voor een omleiding gezorgd. In Heuvelland duwt de GV een afsluiting met een lengte van 50m hellingafwaarts. Dit is al zeker sinds het jaar 2000 aan de gang. Men schat dat om de 5 jaar de afsluiting terug zal moeten geplaatst worden (zoals bijvoorbeeld gebeurd is in 2006), en dat om de 10 jaar de afsluiting over een afstand van 72
50m moet vervangen worden. Rekening houdend met het feit dat rond 2000 de afsluiting vervangen is, en in 2006 de afsluiting teruggeplaatst werd, en dit beide tegen standaardprijzen van respectievelijk 6€/lm en 3€/lm, kostte dit 300€ (excl. BTW) in 2000 wat overeenkomt met een huidige netto waarde van 481€ (in 2011) en 150€ (excl. BTW) in 2006 wat overeenkomt met een huidige netto waarde van 178€ (in 2011). Momenteel is de afsluiting weer verschoven, dus deze zal in de toekomst vervangen dienen te worden. De tot nog toe gedane kosten komen in totaal op 659€ (excl. BTW) (geactualiseerd naar 2011). Voordelen van GVen voor bossen en natuurgebieden Zie ‘Voordelen van GVen voor bossen en natuurgebieden’ in het deel 7.10.1.
7.10.4 Waterwegen 7.10.4.1. Palingbeek De Palingbeek kende een zeer actieve geschiedenis aangaande GVen. De eerste GVen werden geactiveerd bij het graven van het kanaal Ieper-Komen. Omwille van de aanhoudende problematiek rond GVen is dit kanaal er uiteindelijk niet gekomen, en werd het omgezet naar een natuurgebied. Hieronder volgt een korte beschrijving van de verschillende GVen en de aangerichte schade doorheen de jaren (gebaseerd op Stubbe et al., 2005). Het kanaal Komen-Ieper Na het graven van het Ieperleekanaal in 1646 ontstond het idee om dit te verbinden met de Leie. Omwille van onder andere technische, financiële en politieke redenen kwam dit er niet tot in 1863 de vergunning voor het graven van de Komense vaart werd verleend. De geplande werken werden geraamd op 4.998.000BEF (in 1864) (geactualiseerd naar 2011 geeft dit 68.559.642€13), waarvan de grondwerken (1.362.000BEF), de bouw van de 15 sluizen (1.782.000BEF) en het bouwen van een tunnel van 700 meter (1.176.000BEF) de grootste kost waren (resp. 18.683.120€, 24.444.434€ en 16.131.680€). Men verwachtte uit de exploitatie van het kanaal een jaarlijkse netto-opbrengst van circa 295.000BEF (4.046.637€). De eerste problemen traden op bij het graven van de tunnel die gegraven werd doorheen de heuvelkam te Hollebeke (nabij het huidige Palingbeekdomein). Een 3-tal maanden na het begin van de werken in november 1864 stortte een van de verticale schachten in. De werken werden echter verder gezet en vanaf het begin van het metselwerk stapelden de moeilijkheden zich op. De vervormingen werden steeds merkbaarder en de werken verliepen zeer traag. Om de werken toch tot een goed einde te brengen, werd er over het hele tunneltraject een draineer- en werkgalerij gegraven zodat de gronden rond de tunnel droog getrokken konden worden. Nog voor de tunnel werd voltooid, stortte het bouwwerk in. In 1867 werd er op 60 meter ten zuidwesten van de ingestorte tunnel een sleuf gegraven ter vervanging van de tunnel. In 1868 traden de eerste GVen op en werden de werken stopgezet. 13
De geactualiseerde prijzen in € zullen steeds in cursief getoond worden.
73
In 1889 ontstond het idee om een nieuwe tunnel te maken, gebruik makend van de reeds gegraven sleuf. In de sleuf werden betonnen gewelven geplaatst waarop de uitgegraven gronden werden aangebracht. De tunnelwerken werden voltooid op 9 juni 1892. Tegen eind 1892 was de hele vaart zo goed als afgewerkt. Maar op 28 juli 1893 stortte de tunnel in. Ondertussen bleven er GVen voorkomen. Om deze tegen te gaan werden verstevigingwerken uitgevoerd aan de voet van de taluds. Ook nu, zonder succes. Tussen 1895 en 1910 werden de taluds bedekt met een groot raamwerk van horizontale en verticale betonnen balken welke werden ingevuld met metselwerk van 1 steen dikte. Echter deze maatregel bleek niet effectief te zijn. Ondertussen werd in 1902 door de staat 200.000BEF (536.075€) ter beschikking gesteld voor het uitvoeren van studies naar een mogelijk herstel. Er werd geopteerd voor het verhogen van de kanaalbedding met 5 meter. Maar om dit hoogteverschil te overwinnen, moesten er twee nieuwe sluizen gebouwd worden. Langs weerszijden van de sluizen werden grote waterreservoirs aangelegd om het waterverlies tijdens het versassen te minimaliseren. Stoommachines moesten het water naar de sluis overpompen. Figuur 15 geeft een overzicht van de grondverschuivingen die plaatsvonden tussen 1892 en 1902. Ter vergelijking, Figuur 16 toont de ligging van de GVen langsheen de palingbeek zoals gekarteerd volgens Van Den Eeckhaut et al. (2009a).
Figuur 15: Overzicht van de grondverschuivingen die zich tussen 1892 (in zwart) en 1902 (in grijs) hebben voorgedaan langsheen de kanaalsleuf ter hoogte van site GV WH_27 (Bron: De Beer, 1979 in Van Den Eeckhaut et al., 2009a)
74
Figuur 16: Ligging van de GVen langsheen de Palingbeek (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2009a)
Over de verhoogde kanaalbedding werd een brug gebouwd voor de toen belangrijke Sint-Elooiweg. De brug overspande met een stalen balkwerk de volledige breedte van de sleuf en rustte op twee dubbele zware zuilen waarvan de funderingen tot 9 meter diep in de grond ingegraven werden. De gegraven taluds werden verstevigd met kaders in gewapend beton, ingevuld met gemetselde baksteenvlakken. Niettegenstaande er barsten en GVen optraden, werd de brug in 1912 voltooid. Enkele dagen na de voltooiing verschoof 15.000m³ aarde over een lengte van 300m. Het gewapende beton was totaal gebarsten. Maar na het ontdekken van scheuren in de pylonen van de brug besefte men dat de brug niet meer te herstellen was. Op 10 juni 1913 lag de brug op de bedding van het kanaal. De GVen beperkten zich niet tot de insnijding van de heuvelkam te Hollebeke, maar vonden plaats over heel de kanaallengte. Na de WOI herrees het idee om het kanaal te herbouwen. Vanaf 1933 volgden studies, plannen en onderzoeken naar het kanaal Ieper-Komen elkaar snel op. Er werd voorgesteld te werken met nieuwe bevriezingsmethodes en met palen gesteunde troggen. Ook werd een nieuw tracé voorgesteld waarbij de geraamde herstelkosten zienderogen zouden daalden (van 140 miljoen tot 75 miljoen BEF; resp. van 83.411.653€ tot 44.684.814€). Echter, de meningen over een herstelling bleven verdeeld. Tot WOII zou er weinig verandering komen. Na WOII werden er nieuwe studies uitgevoerd, waarbij ook alternatieven zoals het beperkt uitbreiden van het Ieperleekanaal werden voorgesteld. Ook dit voorstel zou geen doorbraak kennen. Naarmate de tijd verstreek, en met het opkomen van 75
andere vervoersmogelijkheden zoals spoorwegen en autowegen, verloor het idee om het herstellen van het kanaal Ieper-Komen aan kracht. In 1970 werd het gebied nabij de sleuf van Hollebeke ingehuldigd als een nieuw provinciedomein ‘De Palingbeek’. Provinciedomein ‘De Palingbeek’ Sinds het ontstaan van het domein ‘De Palingbeek’ in 1970 werd er tot 2001 geen melding gemaakt van een GV. In 2001 vond een eerste GV plaats waardoor een initieel kleine, smalle gracht steeds breder werd. Sinds 2001 is de geschatte jaarlijkse kost voor het ruimen van de aarde, welke steeds terecht kwam op het lager gelegen pad, 2.500€. Tot en met 2011 geeft dit een totale kost van 27.500€ aan remediërende maatregelen. In de toekomst zal men een afwateringsgracht aanleggen met een bijhorend bekken om het afstromend water op te vangen en meer gecontroleerd af te voeren. Dit bekken heeft een kost van ongeveer 25.000€. Echter, buiten preventieve functie voor GVen te vermijden, zal het bekken ook een recreatieve functie uitoefenen. (Bron: mondelinge en schriftelijke mededeling Wim Marichal, 2011, Dienst Domeinen West-vlaanderen) Besluit Al sinds het einde van de 19e eeuw brachten GVen vele schade aan met als gevolg een grote schadekost in de Palingbeek. Zowel vroeger, bij het uitbreiden van het kanaal, als recent (sinds 2001) in het provinciedomein is de schadekost aanzienlijk. Tabel 41 toont een samenvatting van de kosten en verwachte opbrengsten. Tabel 41: Overzicht van de gedane en verwachte kosten en opbrengsten
Kanaal Komen - Ieper Kost van geplande werken Verwachte netto-opbrengst per jaar Studies voor mogelijk herstel Herstelkosten oud tracé Herstelkosten nieuw tracé Provinciedomein ‘De Palingbeek’ Totale hertellingskost sinds 2001 Kost preventieve maatregel
Bedrag (€) (geactualiseerd naar 2011) 68.559.642 4.046.637 536.075 83.411.653 44.684.814 27.500 25.000
7.10.4.2. Franse Beek Langsheen de Franse beek te Heuvelland vond in het najaar van 2006 een GV plaats. Om de beek te vrijwaren werden er herstellingswerken uitgevoerd met houten paalwerk, kantplanken en schoorstukken. De totale kostprijs zou 15.000€ bedragen (excl. BTW, prijs in 2007). Geactualiseerd naar 2011 bedraagt dit dan 15.294€ (excl. BTW). In deze prijs zitten dus zowel de remediërende maatregelen (herstellen van beekprofiel) als preventieve maatregelen (gebruik van houten planken om ver76
schuiving in toekomst tegen te gaan). (Bron: schriftelijke mededeling Patrick Buyse, 2011, Dienst Waterlopen West-Vlaanderen) 7.10.4.3. Hunselbeek Rond 1995 vond er in Lennik op de stootoever van de Hunselbeek een GV plaats. Hierdoor werd de beek tijdelijk afgedamd. In oktober van datzelfde jaar werden er herstellingswerken uitgevoerd, waarbij ook preventieve maatregelen getroffen werden. Over een afstand van 5m werden er op beide oevers schanskorven geplaatst (op de rechteroever 1,5m hoog, op de linkeroever 1m hoog) ter versteviging van de beek. In de bodem van de beek werden ook 2 damwanden geplaatst en werd de bedding teruggebracht tot op het oorspronkelijke peil. De kostprijs van de werken zijn niet gekend, maar als men rekening houdt met een prijs van ongeveer 220€ voor een schanskorf (1m op 1m op 0,5m) (cf. 7.1.4), dan bekomt men een prijs van 2.750€ (excl. BTW). Bovenop deze prijs dient echter de kost van de damwanden en de arbeidskost bijgeteld te worden. (Bron: schriftelijke mededeling Jos Dammans, 2011, Vlaams-Brabant)
77
8. Particuliere schadegevallen 8.1 Enquêtes Er werden 10 particulieren ondervraagd omtrent de schade a.g.v. GVen aan hun eigendom. Zeven respondenten hadden schade aan hun huis of aanhorigheden (tuin, oprit,…) en/of hebben preventieve maatregelen toegepast. Twee hadden schade aan landbouwgronden en de laatste werd ondervraagd voor het niet toekennen van een bouwvergunning op een locatie gevoelig voor GVen. De voorstelling van de gevallen gebeurt door een algemene beschrijving in tekstvorm, met daarna een gedetailleerdere voorstelling in tabelvorm. De gegeven prijzen zijn exclusief BTW tenzij anders vermeld. In bijlage 11 zijn de eenheidsprijzen gegeven nodig voor de berekening van de schadekost. Er werd zowel een minimumkost als een maximumkost gegeven voor de herstellingswerken. Een barst in een muur kan bijvoorbeeld eenvoudig hersteld worden door het plamuren en herschilderen van de barst, maar de muur kan ook deels uitgebroken en herbouwd worden, wat duurder uitkomt. De minimum en de maximum schadekost verschillen echter niet altijd van elkaar. Soms is er slechts één manier om de schade te herstellen (vb. een barst in de vloer kan enkel hersteld worden door het opbreken van de oude en het leggen van nieuwe vloer). Ook wanneer de schade reeds hersteld is, en bijgevolg de manier van herstelling gekend is, zijn de minimum- en maximumkost gelijk. Gevalstudie 1: BB1 (schade: woning en aanhorigheden / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 42) Deze gevalstudie handelt over een zelfgebouwde woning uit 1990. Bij deze woning werd er een gedeelte van de woning onderkelderd. Het meest hellingafwaartse gedeelte, circa 20m² van het huis, werd niet onderkelderd. Bij de bouw van het huis werden er geen onregelmatigheden vastgesteld. Wel kon worden vastgesteld dat er op de locatie zware grond (klei) was en verder was het er ook nat. In 2007 begonnen er problemen op te treden. Het gedeelte van de woning dat niet onderkelderd was begon te verzakken. In 2007 was er sprake van een hoogteverschil van 7mm. Geleidelijk aan vergrootte het hoogteverschil tussen het onderkelderde en niet onderkelderde deel van het huis. Op het moment van het interview bedroeg het hoogteverschil 5cm. Het verzakte gedeelte heeft een oppervlakte van 20m² en bestaat uit 2 verdiepingen (gelijkvloers en de 1e verdieping). De verzakking zorgde voor schade op verschillende plaatsen. Barsten ontstonden in binnenmuren in de woonkamer. De vloer verzakte en toonde barsten in de badkamer en woonkamer. Er ontstonden ook barsten in de buitenmuren van de voor- en achtergevel. Deze verzakking had ook gevolgen buitenshuis. Zo raakte de afvoerbuis van het water beschadigd. De buis zakte waardoor de sluitingen niet meer voldoende werkten en het water er uitstroomde. Dit werd in de loop der jaren hersteld. Sinds deze herstelling is de afvoerbuis niet meer beschadigd geweest. De septische put zakte weg door onderspoeling en liep over. Ook dit probleem werd door de eigenaar zelf hersteld door de put af te sluiten en de afvoerbuis te verleggen naar de straatriolering. De kost en het precieze jaartal zijn niet gekend. Daarnaast verzakte en barstte ook het terras in de voortuin en in de achtertuin. Om het probleem van de verzakking op te lossen werd er een remediërende maatregel toegepast om het gedeelte terug op te liften. Bij deze maatregel werd er in 2007 PU schuim/expansieschuim onder 78
het verzakte deel gespoten over oppervlakte van 20m². De kost van deze werken bedroeg 7.0008.000€ exclusief BTW. Deze maatregel was echter niet effectief. Oorspronkelijk was er wel sprake van opheffing, maar deze bleef niet stabiel en het deel bleef verder verzakken. De uitvoerende privéfirma betaalde de kost terug. In 2010 werd er een inclinometer geïnstalleerd. Daarnaast werden er ook stabiliteitsonderzoeken uitgevoerd, de topografie werd onderzocht en metingen werden uitgevoerd. Tot op de dag van vandaag is de inclinometer actief en worden er op regelmatige tijdstippen metingen uitgevoerd. De kosten bedroegen in totaal meer dan 5.000€ exclusief BTW. In deze kost is de huur van de inclinometer, terreinbezoek, … inbegrepen. In augustus 2011 werden nieuwe werken uitgevoerd. Micropalen met chemische verankeringen werden geïnstalleerd. De kost van deze maatregel bedraagt 70.000€ exclusief BTW. Na het toepassen van deze maatregel zullen er ook nieuwe herstellingen plaatsvinden. In de toekomst zullen onder andere de barsten in de vloer hersteld moeten worden. Daarnaast zal de barst in de voor- en achtergevel hersteld moeten worden. Ook het verzakte terras (voortuin en achtertuin) zal vervangen moeten worden. De activering van de GV leidde ook tot problemen met de verzekering. In 2009 diende de eigenaar een schadeclaim in bij de verzekeringsmaatschappij voor het verzakken van het niet onderkelderde gedeelte. De verzekeringsmaatschappij zei de verzekering op zodat de eigenaar geen brandverzekering meer had. De maatschappij wou niet meer verzekeren omwille van het feit dat het een risicowoning betrof. Nu is de eigenaar verzekerd bij een andere maatschappij en er werd nog geen schadeclaim ingediend. De eigenaar is nu minder bezorgd over mogelijk schade in de toekomst door de GV. Dit omdat de nieuwe maatregel (micropalen) met 90% zekerheid zal lukken en dat dus het probleem zo in de nabije toekomst ophouden. De rechtstreekse hinder zoals klemmen van deuren en de werken die hij zelf moet uitvoeren zorgen voor eerder weinig ergernis. De eigenaar vermoedt wel dat de prijs van de woning gedaald is, maar hij maakt er zich weinig zorgen over. Men is niet van plan om het huis te verkopen. De totale schadekost komt op 87.620€ (Tabel 42)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
79
Tabel 42: Begroting van de particuliere schade voor geval BB1
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel
Gegeven kost (datum)
Herstelde schade Verzakken van niet onderkelderde deel (expansieschuim met bedoeling het terug opkrikken van verzakte deel, 5cm op 20m²)
7.500,00€ (2007)
8.906,37
8.906,37
nb nb nb
16,99 5,22 584,45
16,99 5,22 584,45
nb nb nb nb nb nb nb
16,99 264,09 211,27 524,06 378,48 946,20 nb
51,81 264,09 211,27 1.036,14 378,48 946,20 nb
70.000,00€ (2011)
70.000,00
70.000,00
5.000,00€ (2010)
5.219,51
5.219,51
87.073,63
87.620,53
Barsten in woonkamer (geplamuurd en overschilderd, 0,5m²) Verzakte afvoerbuis water (40cm nieuwe buis) Wegzakken septische put (1.500 liter) Nog aanwezige schade Barsten in woonkamer (0,5m²) Barsten in vloer woonkamer (2,5m²) Barsten in vloer badkamer (2m²) Barsten in buitenmuur: voor- en achtergevel (totaal 10m²) Verzakken en barsten van terras voortuin (4m²) Verzakken en barsten van terras achtertuin (10m²) Klemmen van ramen en deuren Preventieve maatregelen Micropalen met chemische verankering (met als doel het momenteel verzakte deel op te krikken en te verstevigen) (5cm op 20m²) Extra kosten Stabiliteitsonderzoeken, uitvoeren metingen, onderzoek topografie, installeren en opvolgen inclinometer TOTAAL
80
Gevalstudie 2: OH1 (schade: woning en aanhorigheden / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 43) De woning werd gekocht in 1973 vlak nadat de woning verbouwd was. De eigenaar is opgegroeid in de gemeente en kende de problematiek van de GVen. Het oude huis was zeer bouwvallig en moest in ieder geval herbouwd worden. Bij het bouwen van het nieuwe huis buiten de breuklijn werden geen problemen vastgesteld. In het jaar 2000 liep de nieuwe woning schade op op verschillende plaatsen. Zo ontstond er een barst in het midden van de bakstenen binnenmuur. De schade beslaat een oppervlakte van 0,5m². Ook in de bakstenen muur van de garage is een barst verticaal over de muur; dit beslaat een oppervlakte van 1m². Buitenshuis is er schade aan de bakstenen barbecue en het aangrenzende bakstenen tuinhuis. In totaal is er een beschadigd oppervlak van 5m². Dit wordt ondersteund door een muur met steunbeer maar ook deze is al verschoven. In de tuin is er ook een gebarsten muurtje met een beschadigd oppervlak van 0,3m². Tenslotte was er ook nog schade aan de glazen serre. Er kwamen barsten in het glazen dak. In totaal barstten 9 glasstukken van 1,5m². Enkel de buitenmuur met steunbeer (die ter versteviging in 2000 werd gebouwd) werd hersteld in 2009. De muur werd heringevoegd (0,5m²) en de steunbeer werd verstevigd met ijzeren staaf. Als oorzaak van de GV wordt de omschakeling van landgebruik van een hogerop gelegen perceel aangehaald. Er was een omschakeling van bos naar akkerland (maïscultuur) waardoor de waterhuishouding verslechterde. Er werd nog geen schadeclaim bij de verzekeringmaatschappij ingediend om de vernoemde schade te dekken. Vroeger had de eigenaar omwille van de problematiek last van slapeloosheid en stress. Tegenwoordig maakt de persoon er zich geen zorgen meer over. Tenslotte denkt men dat de waarde van het huis gedaald is, maar ook hier maakt men zich geen zorgen over. Belangrijk is dat mede ten gevolge van de GV, welke de bereikbaarheid van de woning verslechterde, de bewoner gedwongen werd zijn beroep stop te zetten en 5 jaar vroeger met pensioen te gaan. Een inschatting van het inkomensverlies is niet voorhanden. De totale schadekost komt op 1.484€ (Tabel 43)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
81
Tabel 43: Begroting van de particuliere schade voor geval OH1
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade Herinvoegen muur (0,5m²) (buitenshuis) Nog aanwezige schade Barst in bakstenen binnenmuur (0,5m²) Barst in muur garage (1m²) Barsten in barbecue en tuinhuis (5m²) Barst in tuinmuurtje (0,3m²) Barsten in glazen serre (13,5m²) Preventieve maatregelen Bakstenen steunbeer (1m²) (buitenshuis) Extra ijzeren staaf voor steunbeer Extra kosten Vervroegd met pensioen TOTAAL
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nb
5,93
5,93
nb nb nb nb nb
16,99 52,41 262,03 14,72 700,50
51,81 103,61 518,07 31,08 700,50
nb nb
70,00 2,50
70,00 2,50
nb
nb 1.125,08
nb 1.483,50
82
Gevalstudie 3: RB1 (schade: woning en aanhorigheden / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 44) Tijdens de bouw van de betreffende woning in 1990 werden er geen onregelmatigheden vastgesteld. De eigenaar is opgegroeid in de gemeente en kende de problematiek van de GVen. In de loop der jaren traden er slechts enkele schadegevallen in en rond de woning op. In het huis klemmen ramen en deuren waarvan de oorzaak volgens de bewoners zeker bij de GV lag. Deze schade werd hersteld in 2010 wat toen een kost van €350 met zich meebracht. Ook de weiden voor en achter het huis waarvan de bewoners eigenaar is, ondervonden invloed van de GV. Er was schade (verzakkingen, hobbelig karakter en poelvorming) over een oppervlakte van 200m². De opgetreden schade werd nog niet hersteld. Het terras is 4cm verzakt over een oppervlakte van 4m op 4m en de oprit is 5cm verzakt over een oppervlakte van 4m bij 15m. Deze schade werd niet hersteld. Het is ook niet 100% zeker dat deze schade veroorzaakt werd door de GV. Het kan mogelijks ook te maken hebben met de zetting van de woning, het terras en de oprit. De bewoners konden geen oorzaak koppelen aan het voorkomen van de GV. Aangezien de eigenaar gekend is met de problematiek van GVen, werden er preventieve maatregelen om schade te voorkomen genomen bij de bouw van de woning in 1990. Er werd een extra dikke fundering gegoten welke aan de binnenkant een dikte heeft van 45cm en aan de buitenkant een dikte van 80cm. Dit kostte 120.000 BEF (of 2.974,72€ in 1990). De maatregel was/is wel effectief, hoewel men soms wel last heeft van klemmende deuren en ramen. Er werd nog nooit een schadeclaim ingediend en de standaardpremie is niet hoger dan normaal. Af en toe was/is de eigenaar wel bezorgd over de problematiek van GVen. Buiten de hinder van klemmende ramen en deuren, ondervindt men niet echt een last. Men heeft wel steeds het besef van de GVen. De eigenaar denkt niet dat de waarde van het huis gedaald is en maakt zich hier dan ook geen zorgen over. De totale schadekost komt op 12.397€ (Tabel 44)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade en preventieve maatregelen).
83
Tabel 44: Begroting van de particuliere schade voor geval RB1
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade Klemmende ramen en deuren Nog aanwezige schade Verzakken terras (4cm op 16m²) Verzakken oprit (asfalt) Verglijden weide (200m²: poelen, hobbelig) Preventieve maatregelen Extra dikke fundering Extra kosten / TOTAAL
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
350€ (2010)
365,37
365,37
nb nb nb
1.513,91 939,75 500,00
1.513,91 2.684,52 500,00
120.000BEF (1990)
7.333,39
7.333,39
nvt
nvt 10.652,42
nvt 12.397,19
84
Gevalstudie 4: RB2 (schade: woning en aanhorigheden / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 45) De betreffende woning werd in 1992 gekocht voor een bedrag van 4 miljoen BEF zonder beschrijf. Zodra de eigenaar in het huis trok werd er veel schade en hinder ondervonden ten gevolge van GVen. Zo begon in 1993 een deurvenster (2m op 2,5m) te klemmen en ontstonden er barsten in de zoldermuren welke 2cm breed werden op 3 maanden tijd. Deze laatste werden hersteld door een verankering te plaatsen op de locaties van de scheuren. In 1996 en 1997 ontstond er tweemaal een lek in respectievelijk de badkamer en de verwarmingsleidingen door een barst. Ook deze gebreken werden hersteld. Verder vormden er zich barsten in de keldermuur (10cm breed), barsten in de buitenmuur en in het badkamerraam, welke later hersteld werden (keldermuren werden preventief ook verankerd). Het huis barstte als het ware in 2 delen. Buiten de gedane herstellingen heeft men studies laten uitvoeren naar de stabiliteit van de ondergrond. Als preventieve maatregel werden de 4 hoeken van het huis uitgegraven en een extra stevige fundering aangelegd. De kostprijs van deze specifieke maatregel is niet gekend. De maatregel was niet effectief. De kost van alle vooropgenoemde herstellingen, preventieve maatregelen en onderzoeken werd door de bewoners ingeschat op 1.500.000 BEF (1998). Bij dit totale bedrag maakte de persoon een schatting van de gedane kosten over een periode van 6 jaar (1993-1998) zonder rekening te houden met inflatie. Om dit bedrag te verdisconteren naar 2011 werd aangenomen dat dit bedrag in 1998 werd uitgegeven (zie Tabel 45). In de periode van ’92-’93 werd de oorzaak van de schade zowel toegeschreven aan het onttrekken van grondwater door de buren als aan de GV. Later kwam de schade op constante basis voor waarbij de GV de belangrijkste oorzaak van schade werd. Om de schadekost terug te trekken werd er nooit een schadeclaim bij de verzekeringsmaatschappij ingediend. De bewoners zijn nu verhuisd. Men was constant bezorgd over mogelijke schade door de GV. Deze problematiek van GVen had ook slapeloosheid en stress als gevolg. Er is ook sprake van genotsderving. Het schuifraam naar het terras van 2,5m op 8m ging slecht of niet meer open. Het terras kon niet meer gebruikt worden. Tenslotte maakt men zich ook zorgen over de waardevermindering van de woning. De totale schadekost komt op 65.003€ (Tabel 45)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
85
Tabel 45: Begroting van de particuliere schade voor geval RB2
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade Klemmen van deurvenster Barsten in zoldermuren Lek in badkamer Lek in verwarmingsleiding Barsten in keldermuur Barsten in buitenmuur Barsten in badkamerraam Nog aanwezige schade / Preventieve maatregelen Extra dikke fundering op 4 hoeken van huis Extra kosten Studies TOTAAL
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nb nb nb nb nb nb nb
nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt
nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt
nvt
nvt
nvt
nb
nvt
nvt
nb 1.500.000 BEF (1998)
nvt 65.003,28
nvt 65.003,28
86
Gevalstudie 5: RN1 (schade: woning en aanhorigheden / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 46) De familie woont in het huis sinds 1999. Bij de aankoop waren ze op de hoogte van de gebreken, vermits het huis eerder eigendom was van de ouders van 1 van de eigenaars. Het huis werd gebouwd in 1979. Vermoedelijk waren er wel problemen bij die bouw, maar details hierover zijn niet geweten. Bij de aankoop van de woning in 1999 was er al schade aan het huis. Zo was de vensterbank aan de binnenkant in de voorgevel gebarsten en was dezelfde vensterbank buiten en binnen verschoven. Met siliconen werd het verschuiven van de vensterbank enigszins gecamoufleerd. Verder waren er scheuren in de muren in de woonkamer, onder de vensterbank, in de hoek van de voorgevel aan de binnenkant en bij het raam. Het venster in de voorgevel is verwrongen. Er was een barst in het midden van het plafond in de woonkamer en ook langs de muur. In de woonkamer was het parket ook verzakt langs de muur. Dit werd hersteld in 2002 door het parket te herleggen. Deze werken kostten € 610. Nu is er bij hetzelfde parket in de woonkamer een hoogteverschil van 5 cm. De totale oppervlakte van het parket is 40m². Ook op het 1e verdiep was er schade. Zo was er een onzichtbare barst in de chappe en waren er scheuren in de vinylbekleding over de hele verdieping. Deze vinylbekleding werd in 2000 vervangen door laminaat. Dit kostte 100.000 BEF (of 2.478,94€ in 2000). Verder zijn er ook opgeheven tegels, barsten op de bovenverdieping, plinten die los komen te liggen, etc. Tenslotte is er ook buiten schade. De voorgevel helt over en van de dakpannen springt het glazuur aan de hoeken af. De buitenmuur zelf is gebarsten en de oprit ligt oneffen. Daarnaast valt het ook voor dat planten en bomen plots afsterven. De barsten werden overal gecamoufleerd door te plamuren en te schilderen in 2002. Dat zelfde jaar werden ook de barsten in de buitengevels gecamoufleerd m.b.v. netten en schilderwerken. Deze werken aan de buitengevel kostten 400.000 BEF. In de loop der tijd zijn de gecamoufleerde barsten terug zichtbaar geworden, maar minder expliciet als voor de camouflagewerken. Naast de kosten aan het huis zelf (herstellen,…), werden er ook nog extra kosten gemaakt. Vanaf 2000, probeerde de familie de bouw van een pand op het aanliggende perceel tegen te houden omdat men vreesde dat dit de GV terug zou activeren. De kosten van de advocaat, deurwaarder en het dossier bedroeg 500.000 BEF. Er werd echter samen gelegd met 3 andere families, waardoor er per gezin ¼ van het totale bedrag betaald moest worden. In 2001 werden twee boringen (dragende laag) en een sondering (grondwater) uitgevoerd. De installatie, het werk en het rapport kostten samen 20.000 BEF. Er zijn geen echte preventieve maatregelen getroffen. Een bijbouw van 40m² die in 2005-2006 werd gebouwd, zorgde voor meer stabiliteit. Deze nieuwe delen zijn extra stevig verankerd in de oude woning. Die extra stabiliteit wordt afgeleid uit het feit dat barsten minder snel terug zichtbaar worden sinds de bijbouw. Tijdens de bijbouw werd ook een extra balk in de voorgevel van het nieuwe deel gestopt voor extra stevigheid (2m op 0,10m). De totale kost bedroeg 4.000.000 BEF voor de aanbouw van de bijbouw en de preventieve maatregelen (extra verankering) samen. Als oorzaak van de GV worden de kwelmgronden en geschiedenis van het gebied als zandgroeve aangehaald. Uit onderzoeken blijkt ook dat er geen dragende laag gevonden wordt tot op 11m diep. 87
Er werd nooit een schadeclaim ingediend. Men is toch bezorgd over mogelijke schade in de toekomst. Er zijn wel momenten dat de eigenaars last hadden van stress en slapeloosheid ten gevolgen van de problematiek. Ook ondervindt men rechtstreekse hinder van klemmen van deuren, sloten en ramen en het kraken van de woning. Maar dit is eerder een kleine ergernis. Verder maken ze zich wel zorgen over het waardeverlies van de woning. Men denkt dat er een verlies is van 20-25%. De totale schadekost komt op 36.164€ (Tabel 46)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
88
Tabel 46: Begroting van de particuliere schade voor geval RN1
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade Verschoven vensterbank: camouflage met silicone (40cm) Verschoven vensterbank: camouflage met silicone (buitenshuis) (40cm) Barsten in muren in woonkamer onder de vensterbank (0,5m²) (geplamuurd en geschilderd) Barsten in muren in hoek woonkamer (1,5m²) (geplamuurd en geschilderd) Barsten in muren bij het raam (0,5m²) (geplamuurd en geschilderd) Barst in plafond woonkamer (1m²) (geplamuurd en geschilderd) Barsten in muur langs plafond (2m²) (geplamuurd en geschilderd) Barsten in muur (1e verd.) (3m²) (geplamuurd en geschilderd) Verzakken van parket Barsten in vinylbekleding (vervangen door parket) (1e verd.) Camoufleren barsten buitenmuur (netten en schilderwerk) Nog aanwezige schade Barst in vensterbank (0,4m²) Barsten in muren in woonkamer onder de vensterbank (0,5m²) Barsten in muren in hoek woonkamer (1,5m²) Barsten in muren bij het raam (0,5m²) Verwrongen venster (1,5m²)
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nb nb
3,97 3,97
3,97 3,97
nb
16,99
16,99
nb
50,99
50,99
nb nb nb nb 610€ (2002) 100.000BEF (2000) 400.000BEF (2002)
16,99 33,99 67,98 101,97 897,98 3.976,71
16,99 33,99 67,98 101,97 897,98 3.976,71
14.597,03
14.597,03
106,35 16,99 50,99 16,99 703,99
106,35 78,61 155,42 51,81 703,99
nb nb nb nb nb
89
Barst in plafond woonkamer (1m²) Barsten in muur langs plafond (2m²) Verzakken van parket (5cm over 40m²) Klemmen van ramen en deuren Losgekomen plinten (3m) Opgeheven tegels (1m²) (1e verd.) Barsten in muur (1e verd.) (3m²) Barsten in de chape (1e verd.) (0,75m²) Overhellen van voorgevel (buitenshuis) (16m²) Beschadigd glazuur van dakpannen (buitenshuis) (±40 dakpannen = ±2m²)
nb nb nb nb nb nb nb nb nb nb
33,99 67,98 1.522,8 nb 9,93 105,64 101,97 26,44 5.841,90 106,10
103,61 207,23 1.522,8 nb 9,93 105,64 310,84 26,44 5.841,90 106,10
Barsten in buitenmuur (buitenshuis) (1,5m²) Oneffen oprit (asfalt) (buitenshuis) Afsterven van planten (buitenshuis) Preventieve maatregelen Bewapening in fundering (in nieuwbouw) ter ondersteuning oude gedeelte (40m²) Extra balk aan nieuwbouw ter versteviging (1,5m²) Extra kosten Kosten rechtszaak
nb nb nb
78,61 78,31 20,00
155,42 223,71 20,00
nb
858,67
858,67
nb
75,00
75,00
125.000BEF (2000) 20.000BEF (2001)
4.970,89
4.970,89
761,89
761,89
35.324,00
36.164,82
2 boringen en sondering TOTAAL
90
Gevalstudie 6: RS1 (schade: woning en aanhorigheden / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 47) Deze gevalstudie beschrijft een zelfgebouwde woning uit 2007. Tijdens de bouw werden er geen onregelmatigheden vastgesteld. De inwoners zijn afkomstig van de streek en wel op de hoogte van de problematiek van de GVen. Het is dan ook zo dat de woning gebouwd werd op een extra dikke fundering van 30cm dik met dubbele bewapening. De woning heeft een oppervlakte van ongeveer 200m². Aan de zijkanten van de woning heeft de fundering een dikte van 50cm. Ook het zwembad in de tuin is aangelegd in beton van 30cm dik. De fundering van het huis en het zwembad bestaan uit een geheel. Deze maatregelen werden getroffen bij de bouw van het huis in 2007. De maatregel is wel effectief, er is nog geen schade geweest aan woning. In de tuin is er wel schade opgetreden: in het terras ontstond er een scheur in 2011 waardoor 50m² moet heraangelegd worden. In 2009 en 2011 ontstond er ook een scheur in het kasseipad. Het beschadigde kasseipad heeft een oppervlakte van 2m op 20cm. Deze oppervlakte moet dan ook heraangelegd worden. Verder vertoont het grasperk een verzakking van 15m². In 2011 werd er een schadeclaim voor de schade aan het terras ingediend welke werd uitbetaald door de verzekeringsmaatschappij. De standaardpremie voor de verzekering is niet hoger dan normaal. Tenslotte ondervinden de bewoners geen psychologische schade, men is niet ongerust dat er in de toekomst schade aan de woning zal optreden. De totale schadekost komt op 50.632 € (Tabel 47)(exclusief BTW, inclusief nog aanwezige schade en preventieve maatregelen).
91
Tabel 47: Begroting van de particuliere schade voor geval RS1
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade / Nog aanwezige schade Barst in terras (50m²) Barst in kasseipad (totaal: 0,4m²) Verzakking van grasperk (15m²) Preventieve maatregelen Extra dikke (gewapende) fundering woning (170m²: 30cm dikte en 30m²: 50cm dikte) Extra dikke (gewapende) fundering zwembad (50m²: 30cm dikte) Extra kosten / TOTAAL
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nvt
nvt
nvt
nb nb nb
4.730,98 69,40 84,00
4.730,98 69,40 84,00
nb
37.276,14
3.7276,14
nb
8.471,85
8.471,85
nvt
nvt 50.632,37
nvt 50.632,37
92
Gevalstudie 7: KO1 (schade: tuin / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 48) Tijdens de bouw van de woning in 1968 werden er geen problemen vastgesteld. De problemen begonnen in het jaar 2004. Toen verschoof de tuin achter het huis over een afstand van 2m. De verschuiving had een afmeting van 15m op 20m. Bij deze verschuiving verplaatsten en barsten de stenen opvangput voor het afvalwater. De tuin, welke bestond uit een gras- en bloemenperk, werd niet hersteld, de opvangput werd vervangen door een betonnen exemplaar. In 2007 vond er een nieuwe verschuiving plaats. Deze keer over een afstand van 1m. De verschuiving had een afmeting van 15m op 20m. Ook nu zakte de betonnen opvangput weg, maar de put werd niet beschadigd en werd teruggeplaatst. De tuin werd niet hersteld. In totaal verschoof er naar schatting een massa van 180m³ in 2004 en 2007. Als oorzaak voor de GV wordt het barsten van de riool van de buur aangehaald wat zorgde voor verzadiging van de aarde. Deze riool lag onderaan de tuin van de geïnterviewde. De GV vond telkens in de winterperiode plaats waardoor het zou kunnen dat een vochtige periode ook zijn invloed had. In 2007 werd dan de eerste preventieve maatregel genomen. Er werden 2 muren gemaakt in de achtertuin. Deze muren bestonden uit stenen holle bloembakken waar T-ijzers werden tussen gezet als steun. De muurtjes waren 6 m lang en 4 blokken hoog. De maatregel was niet effectief want de muurtjes zijn verschoven. Verder wordt nu ook het afvalwater van de buur naar de straatriolering gepompt. De effectiviteit van deze verandering is moeilijk na te gaan, maar sindsdien heeft er zich geen reactivatie meer voorgedaan. Hier waren ook geen kosten aan verbonden voor de eigenaar van het huis waarover deze casestudie handelt. In de nabije toekomst zal er een prefab keermuur geplaatst worden met dubbele drainage en betonnen ondergrond. Deze keermuur wordt aangelegd in de tuin juist achter de woning. De muur zal 20m lang zijn en 1,6m diep. De muur moet nog geplaatst worden en zal een kost meebrengen van 35.000€. Er werd nooit een schadeclaim ingediend. Tenslotte is de eigenaar niet bezorgd over mogelijk nieuwe schade. Hij denkt niet dat er een waardevermindering van het huis is. De totale schadekost komt op 37.726€ (Tabel 48)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
93
Tabel 48: Begroting van de particuliere schade voor geval KO1
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nb
464,72
464,72
Terugplaatsen van betonnen opvangput Nog aanwezige schade Verschuiven van tuin over 3 meter (300m²) in 2004 en 2007 Preventieve maatregelen 2 keermuren (holle bloembakken met T-ijzers) (10 blokken lang op 4 blokken hoog)
nb
256,47
256,47
nb
1.680,00
1.680,00
nb
325,00
325,00
Prefab keermuur met dubbele drainage en betonnen ondergrond (20m lang op 1,6m diep)
35.000€ (2011)
35.000
35.000
nvt
nvt 37.726,19
nvt 37.726,19
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade Barsten in stenen opvangput (vervangen door betonnen opvangput) (1.500 liter)
Extra kosten / TOTAAL
94
Gevalstudie 8: MK1 (schade: weide / preventieve maatregelen: ja)(Tabel 49) Deze gevalstudie handelt over een weide. Drie maal vond er een GV plaats in de weide. Een eerste verschuiving vond plaats in de winter 1998-1999. In juni 2000 werd de weide terug geëgaliseerd. Samen met deze werken werden er diepe drainagebuizen gestoken en werd er een nieuwe ijzeren afsluiting geplaatst. In juli van dat zelfde jaar verschoof alles opnieuw na een hevige regenbui. Hierbij werden ook de diepe drainagebuizen mee verschoven. In augustus 2000 werd alles opnieuw geëgaliseerd en er werden opnieuw drainagebuizen gestoken, maar oppervlakkiger. De afsluiting werd terug geplaatst (deze was ook mee verschoven). Na de werken verschoof het geheel voor een derde keer in december. Een oppervlakte van ongeveer 10are van de weide was niet meer bruikbaar. In 2003 werd de weide voor de 3e maal (gedeeltelijk) geëgaliseerd. Dit kostte 297,47€. Tevergeefs, want het geheel begon weer te schuiven in januari 2004. Tot vandaag wordt 10are van de weide niet in gebruik genomen. In totaal bedroeg de kost 100.000 BEF voor alle werken, buizen, egalisering, enz. Daarbij kwam ook nog de kost van de afsluiting. Bij dit totale bedrag maakte de persoon een schatting van de gedane kosten over een periode van 4 jaar (2000-2003) zonder rekening te houden met inflatie. Om dit bedrag te verdisconteren naar 2011 werd aangenomen dat dit bedrag in 2003 werd uitgegeven (zie Tabel 49). De buizen voor drainage werden aangelegd als preventieve maatregelen maar waren niet effectief. Na het aanleggen van deze drainagebuizen traden er nog GVen op. De totale schadekost komt op 6.450€ (Tabel 49)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
95
Tabel 49: Begroting van de particuliere schade voor geval MK1
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Herstelde schade Verzakking in weide (egalisatie in juni 2000) (10are) Verzakking in weide (egalisatie in augustus 2000) (10 are) Niet bruikbaar zijn van weide voor 3 jaar (10are) (hersteld in 2003, zie volgende) Verzakking in weide (egalisatie in 2003) (10are) Preventieve maatregelen Drainagebuizen (juni 2000) Drainagebuizen (augustus 2000) Extra kosten / Totaal 1 Herstelde schade Schade aan afsluiting (plaatsen van nieuwe ijzeren afsluiting, 50m) Verschuiven van afsluiting (teruggeplaatst in augustus 2000) (5 palen) Nog aanwezige schade Verzakking in weide (januari 2004) (10are niet bruikbaar) Totaal 2 TOTAAL
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nb nb nb
nvt nvt nvt
nvt nvt nvt
nb
nvt
nvt
nb nb
nvt nvt
nvt nvt
nvt 100.000BEF (2003)
nvt 3.500
nvt 3.500
nb nb
300,00 150,00
300,00 150,00
nb
2.500,00 2.950,00 6.450
2.500,00 2.950,00 6.450
96
Gevalstudie 9: ZR1 (schade: weide / preventieve maatregelen: nee)(Tabel 50) In 1995 vond in deze weide een GV plaats ten gevolgen van water dat over de weg liep en zo de bodem verzadigde. Door de GV trad er schade aan de weide op: over een oppervlakte van 1ha was de weide zeer hobbelig geworden. Verder zijn er ook poeltjes in de weide die daardoor op die plaatsen niet meer bruikbaar is als graasplaats. Deze poeltjes beslaan een oppervlakte van ongeveer 50m². Ook de omheining raakte beschadigd en kwam scheef te staan. De palen verschoven over een afstand van 1,5m, over een lengte van 100m. In totaal staan er 35 koeien op de weide en elk jaar verstuikt er zeker 1 koe haar poot, maar dit brengt geen rechtstreekse kosten met zich mee. De weide is minder productief en brengt de helft minder op als andere weides, koeien grazen er minder op omdat de grond verzuurd is door de vochtigheid. Ook kon men vroeger het gras hooien, nu niet meer omdat de weide slecht berijdbaar is met de tractor. Er zijn geen herstellingen aan de weide uitgevoerd. Via een schepen heeft de eigenaar een klacht rond 2008 ingediend bij het Vlaamse Gewest maar na een veldinspectie heeft men niets meer van het Vlaamse Gewest gehoord. De eigenaar is eerder wel bezorgd over toekomstige schade en ook de waardevermindering van de weide baart zorgen. Er wordt door de eigenaar geschat dat de weide nog maar de helft waard is. De totale schadekost komt op 31.675€ (Tabel 50)(exclusief BTW, inclusief herstelde schade, nog aanwezige schade, preventieve maatregelen en extra kosten).
97
Tabel 50: Begroting van de particuliere schade voor geval ZR1
Beschrijving schade/ herstelling / preventieve maatregel Schade Helft van de weide is niet meer bruikbaar (verzuurd) (1,25ha) Ontstaan van poelen in weide (50m² niet meer bruikbaar) Verschuiven van omheining (1,5m verschoven over 100m) Preventieve maatregelen / Extra kosten / TOTAAL
Gegeven kost (datum)
Geactualiseerde minimumkost naar 2011 (€)
Geactualiseerde maximumkost naar 2011 (€)
nb nb nb
31.250,00 125,00 300,00
31.250,00 125,00 300,00
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt 31.675,00
nvt 31.675,00
98
Gevalstudie 10: RF1 (schade: niet verkrijgen van bouwvergunning) Deze gevalstudie handelt over een perceel waarvan de bouwvergunning ingetrokken werd na aankoop van het perceel. In 1998 werd een bouwgrond gekocht van 80are (kostprijs werd niet meegedeeld door eigenaar). Het was de bedoeling om er een restaurant op te bouwen. De buurt spande een rechtszaak aan omdat men vreesde voor een reactivatie van de GV en zorgde zo voor de weigering van de bouwvergunning. Qua meerkost voor de eigenaar moet men de diepsonderingen, advies van ingenieurs, architecten, bouwaanvraag en een klacht bij Raad van State aanrekenen. Meer gedetailleerde informatie werd niet verkregen. Men hoopt echter in de toekomst nog te kunnen verdergaan met het bouwproject. De gerechtelijke procedure loopt nog. De eigenaars denken dat de waarde van de grond niet gedaald is. Men kan aannemen dat de waarde van de grond in dit geval gedaald is van de waarde van bouwgrond tot de waarde van landbouwgrond.
8.2 Schatters/vastgoedmakelaars/notarissen Uit de gegevens bekomen uit enquêtes afgenomen bij 3 notarissen en 2 vastgoedmakelaars kan men afleiden dat huizen die kleine schade (bijvoorbeeld kleine barsten in muur (<0,5m), verzakking terras) vertonen een waardeverlies kennen van ca. 10% tot 15%, terwijl de waarde van huizen met grote schade (bijvoorbeeld grote barsten in muur en vloer (>1m), verzakken terras) zal dalen met 20% tot zelfs onverkoopbaar (waarde daalt tot waarde bouwgrond, min de sloopkosten van het huis) (Tabel 51). Tabel 51: Schatting van het waardeverlies van woningen (in %) met kleine en grote schade
Immo1 te Oudenaarde Immo2 te Ronse Notaris1 te Oudenaarde Notaris2 te Oudenaarde Notaris3 te Ronse
Waardedaling woning Kleine schade Grote schade 5% - 20% 50% tot onverkoopbaar 10% 30% - 35% nb nb nb 25% 5% - 10% 20% - 25%
Echter, het moet benadrukt worden dat de waarde van een huis varieert van persoon tot persoon naar gelang waar men belang aan hecht. Berekening van de schade aan aanwezige woningen Aan de hand van kadastergegevens (2010) werd een conservatieve schatting gemaakt van het aantal woningen binnen de grenzen van de GVen. Wanneer enkel gebouwen tussen 100m² en 200m² in rekening worden gebracht14, schatten we dat er ongeveer 200 woningen in het stu14
Hierbij gaan we er van uit dat gebouwen met een grondoppervlakte kleiner dan 100m² of groter dan 200m² geen woningen zijn maar bijvoorbeeld aanhorigheden zoals garages, bedrijfsgebouwen of stallingen.
99
diegebied gelegen zijn. Dit is echter een onderschatting aangezien er ook woning zijn waarvan de grondoppervlakte buiten dit interval ligt. Indien alle gebouwen worden meegeteld (dus bijvoorbeeld ook alleenstaande garages en tuinhuizen), bekomt men een totaal van 1000 gebouwen, wat dan weer eerder een overschatting van het aantal woningen zal zijn. In dit rapport werd het gemiddelde van deze twee getallen genomen en werd verondersteld dat het totaal aantal woningen binnen de grenzen van de GVen gelijk is aan ca. 600. Er werd aangenomen dat de meeste woningen alleenstaande woningen zijn. Aan de hand van Trends vastgoedgids 201115 kon de gemiddelde waarde van alleenstaande woningen in het studiegebied bepaald worden. Deze komt op 344.306€ per huis. De totale waarde van alle huizen komt op 206.583.600€. Indien bij kleine schade een waardeverlies van 10% optreedt en bij grote schade een waarde verlies tot 50% kan optreden, varieert de totale schadekost tussen 20.658.360€ en 103.291.800€ voor particuliere woningen. Berekening van schade aan onbebouwde percelen Ook onbebouwde percelen gelegen in een GV kunnen schade lijden waardoor hun waarde zal dalen. Om de oppervlakte van de onbebouwde percelen gelegen binnen GVen én binnen woongebied te bepalen, werd er gebruik gemaakt van de gewestelijke uitvoeringsplannen. Aan de hand van deze plannen werd berekend dat de totale oppervlakte woongebied (woongebied, reservegebied voor wonen, cultuurhistorische woongebied,…) gelegen binnen GVen gelijk is aan 29ha (Vlaamse Overheid, 2011). Uit de kadastergegevens blijkt dat het aantal woningen die zowel binnen GVen als binnen woongebied gelegen zijn, gelijk is aan 28816. Van de 600 woningen gelegen binnen GVen (zie hoger) liggen er dus 288 binnen en bijgevolg 312 buiten woongebied. Wanneer we veronderstellen dat de gemiddelde grootte per bouwperceel in Vlaanderen 8,7 are bedraagt (FOD Economie, 2010), weten we dat de oppervlakte van de bouwpercelen die reeds in gebruik zijn, gelijk is aan 25ha (8,7 are * 288). Van de 29ha die zowel binnen GVen als binnen woongebied gelegen zijn, werd er dus 25ha reeds als bouwperceel in gebruik genomen. De resterende 4ha zijn dus nog onbebouwd (Tabel 52). Aangenomen dat de prijs voor een bouwgrond in het studiegebied gelijk is aan 163€/m² (FOD Economie, 2011), bedraagt de totale waarde voor de nog te bebouwen percelen 6.520.000€.
15
Prijzen van gronden en woningen in 2010. In deze studie wordt verondersteld dat de prijzen in 2011 hetzelfde zullen blijven. 16
Wanneer enkel gebouwen tussen 100m² en 200m² in rekening worden gebracht, schatten we dat er 83 woningen zowel binnen GVen als binnen woongebied gelegen zijn. Indien alle gebouwen worden meegeteld (dus bijvoorbeeld ook alleenstaande garages en tuinhuizen), bekomt men een totaal van 492 gebouwen. In dit rapport werd het gemiddelde van deze twee getallen genomen en werd verondersteld dat het totaal aantal woningen binnen de grenzen van de GVen en binnen een woongebied gelijk is aan 288.
100
Tabel 52: Overzicht van de oppervlakte, aantal woningen en bebouwde oppervlakte per zone binnen GVen in het studiegebied (bron: FOD Economie, 2010; Vlaamse Overheid, 2011; eigen bewerking)
Oppervlakte Aantal (ha) woningen 917
600
Gemiddelde perceel oppervlakte (are) 8,7
waarvan woongebied
29
288
8,7
25
4
waarvan buiten woongebied
888
312
8,7
27
861
GV-gebied
Bebouwde oppervlakte* (ha) 52
Onbebouwde oppervlakte (ha) 865
*Deze oppervlakte is niet volledig dichtgebouwd. Het is de oppervlakte van de woningen en hun aanhorigheden zoals tuin en garage. Indien de invloed van de grondverschuiving groot is, kan de bouwgrond zijn volledige waarde verliezen. De waarde die overblijft is dan gelijk aan de waarde van landbouwgrond. Aangenomen dat landbouwgrond in het studiegebied een waarde heeft van 2€/m² (afgeleid uit interviews met schatters, vastgoedmakelaars en notarissen), bedraagt de overgebleven waarde voor 4 ha 80.000€. Het totale waarde verlies van deze 46 percelen bedraagt dan 6.440.000€. Dit is echter een maximum waardeverlies. Men kan ook veronderstellen dat de waardedalingen voor woningen naargelang de schade, ook gelden voor bouwpercelen. Voor kleine schade rekent men een waardeverlies van 10% aan, terwijl voor grote schade een waardeverlies van 50% wordt aangerekend. Bij kleine schade zal het waardeverlies van alle bouwpercelen binnen de GVen gelijk zijn aan 652.000€. Bij grote schade zal dit waardeverlies oplopen tot 3.260.000€.
101
9. Oever- en bermverschuivingen Zoals in de inleiding vermeld, worden niet alle oever- en bermverschuivingen opgenomen in deze studie, aangezien deze ook niet volledig geïnventariseerd werden tijdens de vorige studie (Van Den Eeckhaut, 2005). De grens tussen erosie door water en GVen is in dit geval niet steeds duidelijk. Genomen maatregelen kunnen als doel hebben de bodemerosie te verminderen, maar zullen onrechtstreeks de berm of de oever verstevigen waardoor verschuivingen minder snel zullen optreden. Indien oever- en/of bermverschuivingen economische schade veroorzaakten werden deze vermeld en gevalueerd. Ook de preventieve maatregelen die tegen deze soort verschuivingen gebruikt kunnen worden, werden besproken. Indien er preventieve maatregelen op oevers en/of bermen toegepast worden, werden deze oevers en bermen eerst vergeleken met de gevoeligheidskaart voor GVen voor deze maatregelen werden besproken. Vanaf de gevoeligheid geklasseerd wordt als ‘hoog’, dan worden de maatregelen opgenomen en besproken in de studie. 1. Zwalm – Geen GV Armekleie (bron: Mieke Dries, 2011, Dienst Grondgebiedzaken gemeente Zwalm) Op de oevers van de beek (geen naam) werden er in 2010 en 2011 op twee plaatsen verstevigingen aangebracht. Over een afstand van 150m werden er schanskorven aangelegd (Figuur 17). Sinds de aanleg werden er nog geen oeververglijdingen vastgesteld. Zoals aangegeven in 7.1.4 is de kostprijs van een schanskorf ongeveer gelijk aan 220€ (excl. BTW) (1m op 1m op 0,5m). Als aangenomen wordt dat deze geplaatst werden over een afstand van 150m, dan is de kost gelijk aan 33.000€. De gevoeligheid voor GVen is hoog.
Figuur 17: Schanskorven ter versterking van de beekoever te Zwalm (Vantilt Goele, 2011)
2. Lierde (Bron: Monica De Henauw, 2011, Milieudienst gemeente Lierde) In Lierde werden er op meerdere plaatsen bermverstevigingen aangebracht door het aanbrengen van aanplantingen. Men kan stellen dat de aanplantingen effectief zijn: de erosie is gestopt tot fel geminderd, en er komen geen GVen voor. Als kosten kan men 1€ per boom aanrekenen. Verder moeten deze beplantingen elk jaar 2 maal gesnoeid worden.
102
-
Triepstraat: hoewel er geen GV aanwezig is, is de gevoeligheid voor GVen toch hoog tot zeer hoog. In 2000 werden er over een afstand van 1000m planten aangebracht (±3000 bomen).
Figuur 18: Aanplantingen op de berm te Lierde (Triepstraat) (Vantilt Goele, 2011)
-
Waesbergstraat: hier is GV 82b gelegen. In 2007 werd ook hier over een afstand van 1000m de berm beplant.
Figuur 19: Aanplantingen op de berm te Lierde (Waesbergstraat) (Vantilt Goele, 2011)
-
Eikenmolen: op deze locatie bevindt zich GV 144. In 2007 werd berm over 10m beplant.
Figuur 20: Aanplantingen op de berm te Lierde (Eikenmolen) (Vantilt Goele, 2011)
3. Brakel – GV 56b Kanakkendries (Bron: Sandy Cassieris (milieudienst) en Katia Bernagie (technische dienst), 2011, gemeente Brakel) 103
De wegberm aan de Kanakkendries werd bepland in 2004 over een afstand van 10m. In de winter van 2000 – 2001 gleed de berm weg. Sinds de aanplantingen is de berm veel stabieler en vond er geen verglijding meer plaats. De gevoeligheid voor GVen bedraagt hier zeer hoog.
Figuur 21: Aanplantingen op de berm te Brakel (Kanakkendries) (Vantilt Goele, 2011)
104
10. Nieuwe grondverschuivingen Na de voltooiing van vorige studies (Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007 en 2009a) traden er nieuwe GVen op, die bijgevolg nog niet gekarteerd zijn. Daarom is het van belang om tijdens deze studie rekening te houden met nieuwe GVen omdat ook deze schade kunnen aanrichten. Er werden 2 nieuwe GVen vastgesteld. Grondverschuiving 1 (bron: Mieke Dries, 2011, gemeente Zwalm) Ligging: Zwalm, schuin tegenover woning met adres Rekelberg 8 (Figuur 22) Landgebruik: weide (zie Figuur 24) Gevoeligheid voor GVen: zeer hoog (Figuur 23) Datum van ontstaan of reactivatie: onbekend Schade: geen publieke schade, enkel private schade (verzakking in weide)
Figuur 22: Ligging van de nieuwe GV te Zwalm op de topografische kaart (bron: AGIV, 2001 en Mieke Dries, 2011, Dienst Grondgebiedzaken gemeente Zwalm)
105
Figuur 23: Ligging van de nieuwe GV te Zwalm op de gevoeligheidskaart (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2007 en 2009a en Mieke Dries, 2011, Dienst Grondgebiedzaken gemeente Zwalm)
Figuur 24: Illustratie van de (eerder kleine) nieuwe GV te Zwalm (Rekelberg) met aanduiding van het schuifvlak (Bron: Goele Vantilt, 2011)
106
Grondverschuiving 2 (Bron: Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse) Ligging: Ronse (in tuin van woning met adres Ommegangstraat 51a) (Figuur 25) Landgebruik: tuin (zie Figuur 27) Gevoeligheid voor GVen: zeer hoog (Figuur 26) Datum van ontstaan of reactivatie: ontstaan in november 2010 Schade: geen publieke schade, enkel private schade (verzakking in tuin)
Figuur 25: Ligging van de nieuwe GV te Ronse op de topografische kaart (bron: AGIV, 2001 en Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse)
107
Figuur 26: Ligging van de nieuwe GV te Ronse op de gevoeligheidskaart (bron: Van Den Eeckhaut et al., 2007 en 2009a en Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse)
Figuur 27: Illustratie van de nieuwe GV te Ronse (Ommegang) (bron: Edwin Detramasure, 2011, Technisch hoofdmedewerker gemeente Ronse)
108
11. Besluit In deze studie wordt een beeld geschetst van de economische schade veroorzaakt door GV in zuidelijk Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams Brabant via een inventarisatie van ernstige schadegevallen. Bij deze inventarisatie werd de omvang van de schade (waarde van het beschadigde goed; kosten voor herstel) begroot en werden mogelijke oorzaken van de GVen (of re-activaties) die aan de basis liggen van de schadegevallen zo precies als mogelijk achterhaald en gedocumenteerd. Per schadegeval werd nagegaan of er al dan niet remediërende maatregelen genomen werden om het beschadigde goed terug in zijn oorspronkelijke staat te brengen. Daarnaast werd onderzocht of er preventieve maatregelen werden genomen om het optreden van verdere afschuiving te voorkomen. Het studiegebied heeft een oppervlakte van 291.000 ha en omvat 82 gemeenten. Binnen deze gemeenten werden 288 GVen geïnventariseerd. Tabel 53 toont de verdeling van het landgebruik in het studiegebied in oppervlakten. Tabel 53: Oppervlakteverdeling van de landgebruiken (Van Den Eeckhaut et al., 2005, 2007 en 2009a; eigen berekening)
Studiegebied GVen binnen studiegebied Bos binnen GVen Weiden binnen GVen Wegen binnen GVen Spoorwegen binnen GVen Woningen en aanhorigheden binnen GVen Overig landgebruik binnen GVen
Oppervlakte (ha) 291.000 917 430 270 10 1 10 196
Informatie omtrent de schade ten gevolge van GV werd verzameld via semi-gestructureerde interviews en focusinterviews. Om schade aan particuliere eigendom te kunnen bepalen, werd in deze studie gebruik gemaakt van schattingen van de waarde van huizen door vastgoedmakelaars, notarissen en beedigde schatters. Er werd een schatting gemaakt van het verschil in waarde van huizen gelegen binnen GVen en buiten GVen. Daarnaast werd ook de kost geschat om schade a.g.v. GVen te herstellen op basis van interviews met particulieren van wie de eigendom beschadigd werd door een GV-(re)activatie. Indien er preventieve maatregelen genomen werden, en er bijgevolg geen schade optrad, mag men er niet van uitgaan dat de economische kost gelijk is aan nul. We gaan ervan uit dat particulieren rationele beslissingen nemen en pas preventieve maatregelen zullen nemen indien de verwachte schadekost groter is dan de kost van de preventieve maatregelen. Men kan dus stellen dat de kost van de preventieve maatregelen een ondergrens van de economische schadekost is. Voor schade aan particuliere eigendom werd dus gewerkt met vorkwaarden die kunnen gaan van het gedeeltelijk of helemaal herstellen van de schade, wat de minimumkost is, tot het waardeverlies van de woning, wat de maximumkost geeft, of de kost van de preventieve maatregel. 109
Voor het schatten van de schadekost aan publieke infrastructuur werd gebruik gemaakt van de substitutie kostenmethode. Dit gaf wederom een minimum- en maximumkost. Bijvoorbeeld voor wegen bedraagt de minimumkost de kost om de schade op een zo goedkoop mogelijke wijze te herstellen, bijvoorbeeld door het opvullen van barsten en putten met asfalt (oppervlakkig herstel). De maximumkost komt overeen met een totale heraanleg van de weg (grondig herstel). Wanneer preventieve maatregelen genomen werden om schade aan publieke infrastructuur of gebouwen te voorkomen, werd ook hier de kost van de preventieve maatregelen beschouwd als een ondergrens van de economische schadekost. Alle cijfers betreffende de schadekost werden geactualiseerd naar het jaar 2011. In het studiegebied werden 38 wegen geïdentificeerd die ooit beschadigd werden door een GV. In de voorbije 10 jaar werden 21 van deze 38 wegen eenmaal of meermaals hersteld. Van deze 38 wegen werden er 24 in beschadigde toestand aangetroffen op het moment van de studie (al dan niet nadat in het verleden reeds herstellingswerken werden uitgevoerd). De kost om de nog aanwezige schade te herstellen zal afhangen van de wijze van herstellen. Wanneer deze wegen zeer oppervlakkig en minimaal hersteld zouden worden, moet men hiervoor een kost van 98.641 € rekenen (in 2011). Bij dergelijke zeer oppervlakkig herstelling zal er echter zeer snel terug schade optreden en zal men deze herstellingswerken regelmatig moeten uitvoeren (jaarlijks of tweejaarlijks). Wanneer men deze wegen grondig wenst te herstellen, brengt dit een kost van 669.318 € (in 2011) met zich mee. Om de nog aanwezige schade aan secundaire weginfrastructuur (zoals fiets- en voetpaden) in het studiegebied te herstellen moet men rekenen op een kost tussen 13.357€ en 17.866 € in 2011 (afhankelijk van de grondigheid van herstel). Verder blijk dat er de voorbije 10 jaar voor 814.560 € aan herstellingswerken werden uitgevoerd, waarvan 719.507 € om schade aan wegen te herstellen en 95.143 € om schade aan secundaire weginfrastructuur te herstellen (Tabel 54).
110
Tabel 54: Kosten voor het herstel van schade t.g.v. een GV aan wegen en aan secundaire weginfrastructuur HERSTELKOST (in €) VAN DE REEDS HERSTELDE SCHADE tijdens de laatste 10 jaar
Kost OH
Kost GH
Totaal
Directe schade aan wegen - zelf berekende herstelkost - effectieve (gekregen) herstelkost
99.931 23.974
27.627 567.975
127.558 591.949
Totaal schade aan wegen Direct schade aan secundaire weginfrastructuur - zelf berekende herstelkost - effectieve (gekregen) herstelkost
123.905
595.602
719.507
6.351 0
21.396 67.396
27.747 67.396
Totaal schade aan secundaire weginfrastructuur Totaal schade aan wegen en secundaire weginfrastructuur HERSTELKOST (in €) VOOR DE NOG AANWEZIGE SCHADE
6.351
88.792
95.143
130.256
684.394
814.650
Kost OH
Kost GH
Totaal
Directe schade aan wegen - Minimum - Maximum Direct schade aan secundaire weginfrastructuur - Minimum - Maximum
98.641 669.318
98.641 669.318
17.866
13.357 17.866
13.357
TOTALE HERSTELKOST - Minimum* 926.648 - Maximum** 1.501.834 *Dit is de som van de totale kosten van reeds herstelde schade en de minimum herstelkosten van de nog aanwezige schade; ** Dit is de som van de totale kosten van de reeds herstelde schade en de maximum herstelkosten van de nog aanwezige schade. De kost om schade aan wegen door GVen te herstellen zal sterk afhangen van de gekozen manier van herstelling, niet alleen omdat dit de kost per herstelling bepaalt maar meer nog omdat dit ook de frequentie van herstelling beïnvloedt. Wanneer een beschadigde weg grondig hersteld wordt, zal het langer duren vooraleer het wegdek terug beschadigd wordt door een GV (re-)activatie dan wanneer de weg oppervlakkig wordt hersteld. Doordat wegen die gelegen zijn binnen de grenzen van een GV mogelijks vaker moeten hersteld worden dan eenzelfde soort weg gelegen buiten een GV, zorgt dit voor een meerkost die afhangt van de manier van herstelling. We berekenden wat de meerkost is om de goede toestand van het wegdek te garanderen gedurende een periode van 20 jaar en dit voor de wegen, binnen een GV, die momenteel nog beschadigd zijn en voor de wegen binnen een GV die in de voorbije 10 jaren hersteld werden. De meerkost voor onderhoud gedurende 20 jaar bedraagt 932.986 € bij wederkerend oppervlakkig herstel, 651.681 € bij wederkerend grondig herstel en 518.218 € bij grondig herstel gevolgd door oppervlakkig herstel (Tabel 55).
111
Tabel 55: Meerkost (in 2011) voor onderhoud van wegen met schade a.g.v. grondverschuivingen gedurende 20 jaar
Scenario Wederkerend oppervlakkig herstel Wederkerend grondig herstel Grondig herstel gevolgd door wederkerend oppervlakkig herstel Bron: berekening op basis van Tabel 16 en Tabel 18.
Geactualiseerde kost (€) 932.986 651.681 518.218
Om schade aan wegen a.g.v. GVen in de toekomst te beperken of te voorkomen werden in sommige gevallen preventieve maatregelen genomen en ook dit moet in rekening gebracht worden bij een schatting van de economische kost a.g.v. grondverschuivingen. De meest voorkomende maatregelen zijn het aanleggen van (extra) drainage, het plaatsen van keermuren, het beplanten en het verankeren van de infrastructuur in kwestie. Er kon een inventaris opgemaakt worden van 25 preventieve maatregelen die genomen werden om schade aan wegen in GV-gevoelig gebied te vermijden. Slechts de helft van deze maatregelen kon begroot worden, maar desalniettemin loopt de begrote kost op tot 14.872.380 € en dit voor de voorbije 30 jaren (zie Tabel 19). De inschatting van de schadekost aan wegen en de genomen preventieve maatregelen zijn slechts een ondergrens. Zo werden de kosten van herstel en preventieve maatregelen aan de Guilleminlaan te Geraardsbergen niet begroot omdat de gegevens niet konden teruggevonden worden. Terwijl voor elektriciteits-, gas- en telefoonleidingen slechts kleine schadegevallen gerapporteerd werden, liep de economische schade aan waterleidingen, grachten en rioleringen relatief hoog op. In de voorbije 30 jaren werd voor 251.638 € herstellingswerken uitgevoerd aan waterleidingen (Tabel 29) en voor 210.827 € herstellingswerken aan rioleringen en grachten (Tabel 32). In totaal werden gedurende de voorbije 30 jaar voor 88.579 € preventieve maatregelen genomen om schade aan waterleidingen, rioleringen en grachten te voorkomen (Tabel 30 en Tabel 33). Wanneer een bos gelegen is binnen een GV zal dit de waarde van de houtkap beïnvloeden. Slechts een deel van de bomen zullen kunnen gekapt worden en bovendien zal dit hout slechts als brandhout kunnen verkocht worden. De oppervlakte bos gelegen binnen een GV bedraagt 430 ha. Het jaarlijkse verlies aan inkomsten voor al deze bossen gelegen binnen een GV varieert van 11.997 € tot 69.875 € afhankelijk van het percentage bomen dat zal kunnen gekapt worden. Voor de ganse levensduur van de bossen (zijnde 140 jaar) bekomen we dan een waardeverlies dat varieert van 327.270 € tot 1.906.141 €, afhankelijk van de hoeveelheid bomen die kan gerooid worden. De oppervlakte weiden gelegen binnen GVen bedraagt 270 ha. De schadekost zal sterk afhangen van het percentage van de oppervlakte weiden binnen GVen dat beschadigd werd en de manier waarop de landbouwer hiermee omgaat. Hij kan enerzijds opteren om elders weideland te pachten of om grondwerken (drainage of egaliseren) uit te voeren. De jaarlijkse kost 112
varieert van 699 € tot 69.930 € om andere weidelanden te pachten. De eenmalige kost om grondwerken uit te voeren varieert tussen 5.400 € en 3.847.500 €. Over een periode van 45 jaar bedragen de extra pachtkosten 14.223 € tot 1.422.267 € (prijzen geactuliseerd naar 2011). Wanneer men gedurende een periode van 45 jaar regelmatig grondwerken dient uit te voeren, bedraagt de kost voor deze werken 22.924 € tot 16.333.440 €. Het grote verschil tussen minimum en maximum schadekost is hier te wijten aan het feit dat er bij de berekening van de minimumkost van uit wordt gegaan dat slecht 2,7 ha weiden beschadigd worden a.g.v. GVen, terwijl bij de berekening van de maximumkost verondersteld wordt dat 270 ha weiden beschadigd worden. Bovendien varieert de kost van de grondwerken van 2.000€/ha tot 14.250€/ha. De materiele schade aan natuurgebieden is vrij beperkt gebleven. De herstelkost van de sinds 2000 aangerichte schade bedraagt 659€. De gemaakte kosten voor zowel remediërende als preventieve maatregelen bij waterwegen (Palingbeek, Franse Beek en Hunselbeek) bedragen 70.544€ voor een periode van 16 jaar (1995-2011) (kosten zijn geactualiseerd naar 2011). Echter, ook deze kosten zijn een onderschatting omdat niet alle gevallen konden begroot worden bij de berekening van de schadekost. Zo werden de kosten van remediërende en preventieve maatregelen bij de aanleg van het kanaal Komen-Ieper niet opgenomen om dat de maatregelen waarop men toen beroep deed vaak achterhaald zijn. Ook de kost van het uiteindelijk niet aanleggen van het kanaal werd niet begroot. De spoorlijn Brussel-Gent loopt door GV-gevoelig gebied. Bijgevolg werden er diverse maatregelen genomen om schade a.g.v. van GVen te beperken. Precieze cijfers over de kostprijs van alle genomen maatregelen zijn niet voorhanden. Momenteel wordt er op het tracé BrusselGent twee extra spoorlijnen aangelegd. In GV-gevoelig gebied moesten extra steunmuren aangelegd worden. De extra kosten voor deze steunmuren alleen al werd geraamd op 4.567.822 € (Tabel 21). Deze kost is een minimale schatting aangezien de extra kosten voor afwatering niet begroot werden. Tot slot zal particuliere eigendom ook economische schade ondervinden a.g.v grondverschuivingen. Uit een bevraging bij vastgoedexperts, bleek dat huizen die kleine schade a.g.v. GVen vertonen een gemiddeld waardeverlies kennen van 10% tot 15%, terwijl de waarde van huizen met grote schade zal dalen met gemiddeld 30% tot 35% (Tabel 51). Sommige huizen worden zelfs onverkoopbaar. De waarde van nog onbebouwde percelen zal bij schade ook dalen. Dit varieert van 10% tot 50%. Bij zeer grote schade kan de waarde van het bouwperceel zelfs dalen tot de waarde van landbouwgrond. Ook 10 particuliere schadegevallen werden bestudeerd. De geleden schade varieerde van 1.000 € tot 87.000 € per woning of eigendom Deze kosten werden gemaakt om schade te herstellen of voor het uitvoeren van preventieve maatregelen. In Tabel 57 wordt een overzicht gegeven van de geïnventariseerde en geraamde schadekost aan publieke en private infrastructuur en eigendommen. Er wordt telkens aangegeven voor welke periode de kost van herstel en preventie berekend of geraamd werd. De geschatte kost of raming werd uitgedrukt per jaar. Voor de ramingen werd er steeds gewerkt met verschillen113
de scenario’s waarbij het niveau van beschadiging varieerde en/of de manier van herstellen van de schade door GVen. Bij de berekening van de economische kost a.g.v. GVen moet men rekening houden met verschillende mogelijke scenario’s van opeenvolgende schade, herstel en/of preventie (Figuur 6). Figuur 28 toont voor verschillende scenario’s de kostprijs in dezelfde tabel maar toegepast op de bestudeerde infrastructuren en hun schadekosten. Met behulp van Tabel 57 kon een taartdiagram opgesteld worden waarin de schadekosten voor de private en publieke infrastructuur en gebouwen weergegeven worden (Figuur 30). Voor de schadekost van weiden werd in het taartdiagram enkel rekening gehouden met de raming van de kost voor het huren van andere weidegrond en werd er dus geen rekening gehouden met de kost van de grondwerken. De gemiddelde kost van de grondwerken is extreem hoog omdat men bij de berekening van de kost veronderstelde dat deze werken om de 5 jaar moeten herhaald worden. De eigenaar van en weide zal deze werken misschien wel één of twee keer kunnen laten uitvoeren, maar men gaat er van uit dat, in het geval deze werken hun doel niet bereikt hebben, men naar alternatieve oplossing zal zoeken. De eigenaar zal in de toekomst dan voor de goedkoopste oplossing kiezen, zijnde het pachten van andere weidegrond. Het lijkt dan ook het meest aangewezen om bij een vergelijking van de schadekost per type landgebruik, gebruik te maken van de raming van de kostprijs voor het huren van andere weidegrond . Bij de vergelijking van het diagram met de schadekosten en het diagram met landgebruik (Figuur 29), valt meteen op dat de types landgebruik die de grootste oppervlakte innemen slechts de kleinste schadekosten hebben (weiden en bossen). Wegen, spoorwegen en woningen nemen daarentegen zeer weinig oppervlakte in maar resulteren in zeer grote schadekosten. De grootste kost is voor de woningen die de helft van de totale schadekosten innemen. De kost aan de wegen nemen een kwart in van het totale bedrag en de kost aan spoorwegen is een vijfde (Figuur 30 links). Bij de publieke schadegevallen is het duidelijk dat wegen en spoorwegen de belangrijkste schadekosten genereren (Figuur 30 rechts). Terwijl bovenstaande bedragen aangeven dat de schadekost a.g.v. GVen aanzienlijk is, dient men rekening te houden met het feit dat deze bedragen een absolute ondergrens vormen van de economische schade. Bepaalde schadekosten konden immers niet begroot worden (cf. Tabel 19) of slechts begroot worden voor een relatief korte periode. Bovendien waren er uitzonderlijke gevallen die niet opgenomen werden in dit overzicht (cf. Palingbeek en Guilleminlaan). Uiteraard is er buiten de materiële schade ook psychologische schade, en vooral dan bij particulieren. Deze schade werd niet beschreven of begroot omdat dit buiten het bereik van deze studie viel. Tenslotte kan de periode dat een bepaalde infrastructuur niet bruikbaar is, ook aanzien worden als een schadekost. Ook deze kon niet begroot worden. Er kon wel een overzicht gegeven worden van de perioden dat bepaalde infrastructuur onbruikbaar was a.g.v. GVen (Tabel 56).
114
Tabel 56: Totale tijdsperiode dat infrastructuur niet bruikbaar was a.g.v. GVen (bron: interview met gemeenten en publieke instanties)
Infrastructuur Gemeentewegen Gewestwegen Spoorwegen Elektriciteitsleiding Gasleiding Waterleiding Telefoonlijn Hoogspanningsnetwerk Riolering Hoge druk gasleiding
Onbruikbaar (ja/nee) Ja Ja Ja Nee Nee Ja Nee Nee Ja Nee
Tijdsperiode onbruikbaarheid 17,2 jaar 8 jaar 1 jaar nvt nvt 3,1 maanden nvt nvt 10 dagen nvt
115
Tabel 57: Overzicht van geïnventariseerde en geraamde kost (in € en geactualiseerd naar 2011) door GVen in het studiegebied
Periode Wegen Effectief herstel Raming herstel nog aanwezige schade Preventie Raming meerkost voor onderhoud Spoorwegen: Preventie Nutsvoorzieningen Effectief herstel Preventie Bossen: raming verlies aan inkomsten Weiden indien oppervlakte =270 ha Raming kost huur andere weidegrond Raming kost grondwerken Woningen: raming waardeverlies Onbebouwde percelen Raming waardeverlies
2001-2011 (10 jaar) 10 jaar 1981-2011 (30 jaar) 20 jaar 2001-2011 (10 jaar) 1981-2011 (30 jaar) 1981-2011 (30 jaar) Ganse levensduur (140 jaar) 45 jaar 45 jaar Ganse levensduur (50 jaar)
Kost in € Waardeverlies in % € 814.650 € 111.998 - € 687.184 € 14.872.380 € 518.218 - € 925.637 € 4.567.822 € 479.532 € 90.403 € 327.270 - € 1.906.141 € 14.223 - € 1.422.267 € 22.924 - € 16.333.440 10% - 50% € 20.658.360 € 103.291.800
Kost in €/Periode* Waardeverlies in %/Periode
Gemiddelde jaarlijkse kost in €
€ 81.465 € 11.200 - € 68.718 € 495.746 € 25.911 - € 46.282 € 456.782
€ 81.465 € 39.959 € 495.746 € 36.097 € 456.782
€ 15.984 € 3.013 € 11.997 - € 69.875
€ 15.984 € 3.013 € 40.936
€ 699 - € 69.930 € 5.400 € 3.847.500 0,2% - 1% € 413.167 € 2.065.836
€ 35.315 € 1.926.450 0,6% € 1.239.502
Ganse levensduur (50 jaar)
10% - 50% 0,2% - 1% 0,6% € 652.000 - € 3.260.000 €13.040 - € 65.200 € 39.120 Waardeverlies tot landbouwgrond Ganse levensduur (50 jaar) € 6.440.000 € 128.800 € 128.800 Bron: berekening op basis van Tabel 5, Tabel 6, Tabel 7, Tabel 8, Tabel 12, Tabel 13, Tabel 14, Tabel 15, Tabel 19, Tabel 20, Tabel 21, Tabel 23, Tabel 24, Tabel 26, Tabel 27, Tabel 29, Tabel 30, Tabel 32, Tabel 33, Tabel 34, Tabel 35, Tabel 36, Tabel 37, Tabel 38, Tabel 39, Tabel 51 en bijlage 10. *voor bossen en weiden werd het jaarlijks verlies uitgedrukt in prijzen 2011 (zie Tabel 34, Tabel 36, Tabel 37, Tabel 38 en Tabel 39)
116
Tijdstip 1
2
Totale kost = kost tijdstip 1 + kost tijdstip 2 + kost tijdstip 3
3
Infrastructuur
Kost tijdstip 1
Kost tijdstip 2
Kost tijdstip 3
Min: OH; Max: GH S
Wegen
Min (=OH): 80.301€ Max (=GH): 234.565€
Elektriciteitsleiding
621€ Kost RM
S
RM
Wegen
163.227€
Elektriciteitsleiding
4.906€
Gasleiding
10.000€
Waterleiding
249.138€
Riolering en grachten
60.745€ Kost RM + Kost PM
S
RM+PM
Wegen
742.055€
Elektriciteitsleiding
3.281€
Waterleiding
22.085€
Riolering en grachten
206.076€ Kost PM
PM
S
RM
S
Wegen
14.628.614€
Spoorwegen
4.567.822€
Gas
83€ (per lm)
Riolering en grachten
13.000€
Wegen
Kost RM
Min: OH; Max: GH
122.998€
Min (=OH): 17.603€ Max (=GH): 412.353€
117
S
RM+PM
S
Wegen
Kost RM + Kost PM
Min: OH; Max: GH
30.136€
Min: (=OH): 14.094€ Max (=GH): 40.266€
Kost PM PM
S
Min: OH; Max: GH
Geen weet van dergelijke scenario’s
Figuur 28: Samenvatting van de scenario's en bijhorende economische kost voor het studiegebied (Bron: berekening o.b.v. Tabel 5, Tabel 6, Tabel 7, Tabel 8, Tabel 19, Tabel 21, Tabel 23, Tabel 24, Tabel 26, Tabel 27, Tabel 29, Tabel 30, Tabel 32 en Tabel 33)
118
Figuur 29: Aandeel van de oppervlakten van de verschillende landgebruiken binnen de GVen (bron: Tabel 53)
119
Figuur 30: Verdeling van de kosten onder de verschillende landgebruiken. Links: zowel publieke als private infrastructuur; rechts: enkel publieke infrastructuur (bron: Tabel 57)
120
12. Dankwoord Dit rapport kon enkel tot stand komen dankzij de bijdrage van verschillende personen die bedankt worden voor hun bereidwillige medewerking. Eerst en vooral de leden van de stuurgroep, die met hun kennis en expertise dit project mee in goede banen hebben geleid: m.n.
Liesbeth Vandekerckhove (Vlaamse Overheid – Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen) Koen Haelterman (Vlaamse Overheid – Departement Mobiliteit en Openbare Werken – Afdeling Geotechniek) Ellen Hutsebaut (Vlaamse Overheid – Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid) Joost Salomez (Vlaamse Overheid – Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen) Rebecca Lepercq (Vlaamse Overheid – Departement Mobiliteit en Openbare Werken – Afdeling Expertise Beton en Staal) Eddy Poelman (Provincie Oost-Vlaanderen – Provinciaal centrum voor milieuonderzoek) Katleen Gillijns (Provincie Vlaams-Brabant – Dienst Waterlopen) Bart Van Zegbroeck (Arcadis) Hilde Dupont (TUC RAIL) Katrien Oorts (Vlaamse Overheid – Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen) Filip Boury (Provincie West-Vlaanderen – Sectie Gebiedswerking Milieu en Natuur) Paul Haustraete (Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen) Flor De Cock (Geotechnical Expert Office) Tanya Cerulus (Vlaamse Overheid – Departement Leefmilieu, Natuur en Energie – Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid)
Verder danken we de personen die ons de nodige achtergrondgegevens bezorgden: m.n.
Medewerkers van de betrokken gemeenten. o Brakel: Sandy Casieris en Katia Bernagie o Galmaarden: Theo Vernaillen o Gavere: Henk Dujardin o Geraardsbergen: Guido De Rycke o Herne: Anja Mertens en An Naert o Herzele: Geert Caeckebeke en Frans Borms o Heuvelland: Luc Grusson o Ieper: Lieven Stubbe o Kluisbergen: Arne Debyttere en Luc De Keyser o Lierde: Monica De Henauw o Maarkedal: Steven Thomas en Gemma Bessard 121
o Oudenaarde: Armand Bruyland en Jan De Clippe o Poperinge: Jurgen Yde en Wally Dequidt o Ronse: Edwin Detramazure o Roosdaal: Johnny Vanhee o Zwalm: Mieke Dries en Veerle Mertens Inwoners van getroffen woningen in het studiegebied die voor waardevolle informatie hebben gezorgd, maar die anoniem wensen te blijven. Inwoners in het studiegebied Ondervraagde notarissen en immobiliakantoren, m.n. Immo Nobels, vastgoedmakelaar Trevi Orta, notaris Coppejans, notaris Vandermeersch en notaris Flamant Medewerkers van (openbare en private) instanties: o Agentschap Wegen en Verkeer West-Vlaanderen o Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen o Agentschap Wegen en Verkeer Vlaams-Brabant o Provincie West-Vlaanderen: Patrick Buyse en Wim Marichal o Vlaamse Overheid, Mobiliteit en Openbare Werken: Nico Ringoet en Van Laere Jurgen o KU Leuven, Departement Architectuur, Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening: prof. Frank De Troyer o TUC RAIL: Hilde Dupont o Eandis: Wim Debonne, Peter Dewyn en Thierry Buffel o Infrax: Jos Liebens o Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening: Luc Keustermans, Caroline Vermeylen, Herve Lagast, Patrick Van Gysegem, Eddy Troosters en Marc Van Der Putten o Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Waterbedeling: Guido Vandenauwera, Paul Beekman en William Martens o Aquafin: Jona Londers en Vincent Nuytemans o Riobra: Caroline Jonkers o Belgacom: Patrick Bernaert, Rik Dupont en Johan De Keukeleire o Elia: Tom Luyts en Nicolas Michalakis o Fluxys: Anick De Corte en Hugo Van Gaever o Waterwegen en Zeekanaal NV: Joris Duyk en Gwenny Madeleyn o Agentschap voor Natuur en Bos: Johan Cordier, Xavier Coppens en Elsie van Petegem o Natuurpunt: o.a. Guido Tack o Ethias: dhr. Schrapen en Marleen Soers o Assuralia: Bernard Desmet o Rits Gebroeders bvba o Grondwerken Oorts BVBA Goele Vantilt voor het verzamelen van de data.
122
13. Bibliografie De Beer, E., 1979. Historiek van het kanaal Leie-Ieper – Eigenschappen en gedragingen van de Ieperiaanse klei. Tijdschrift der Openbare Werken van België 4-6, Rijksinstituut voor Grondmechanica, Gent, pp. 91. De Paepe, R., Wallays, M., 1982. Het stabiliseren van de “Oudenberg” ter hoogte van de Guilleminlaan te Geraardsbergen. Rijksinstituut voor Grondmechanica, Gent, pp. 33 Dombercht, M., Heremans, D., Plasschaert, S., Vanneste, J., 2005. Geld en financiewezen. België in het Eurogebied. Vijfde editie. De Boeck nv. Antwerpen. (ISBN: 90-455-1655-1) FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, persbericht 23 april 2010, Publicatiedatum: 5-5-2010 (http://www4.vlaanderen.be/dar/svr/Pages/2010-05-05-bouwgronden.aspx) FOD Economie, 2011. Bouw en industrie – Verkoop van onroerende goederen (1985 – 2011) – per kwartaal – per provincie. http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/economie/Verkoop_onroerende_goeder en.jsp Maekelberg, W., 2011. Het GEN-project: Uitbreiding Lijn 50A Brussel – Denderleeuw. Hydrogeologische impact op de werken, presentatie TUC RAIL Pearce, D., Atkinson, G., Mourato, S., 2006. Cost-Benefit Analysis and the Environment, Recent Developments. OECD Publishing Perman, R., Ma, Y., McGilvray, J., Common, M., 2003. Natural Resource and Environmental Economics, 3rd edn. Person Education Limited, Edinburgh. Proost, S., Rousseau, Z., 2007. Inleiding tot de milieueconomie. Eerste editie. Acco, Leuven. (ISBN: 978-90-334-6482-9) Silva Belgica, 2010, Herfst-winter editie (nr. 4/2010), Tijdschrift van de Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij, pp. 56. Stubbe, L., Verheye, S., Viaene, H., 2005. De lijdensgeschiedenis van een vermaarde vaart – verhaal van het kanaal Ieper-Komen, stad Ieper Van Dale, 2010. Van Dale Woordenboeken, http://www.vandale.nl/ Van Den Eeckhaut, M., Poesen, J., Verstraeten, G., Govers, G., 2005. Verkennende studie met betrekking tot grondverschuivingen in de Vlaamse Ardennen. Deel I: Studiegebied, literatuurstudie, inventarisatie en classificatie (+steekkaarten), statistische en ruimtelijke analyse en methodologie voor het ontwerp van een risicokaart. Rapport in opdracht van de Vlaamse Overheid, AMINAL, Afdeling Land, Brussel, pp. 154.
123
Van Den Eeckhaut, M., Poesen, J., Verstraeten, G., 2007. Opstellen van een gevoeligheidskaart met betrekking tot grondverschuivingen voor de Vlaamse Ardennen. Rapport in opdracht van Vlaamse Overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen, Brussel, pp. 97. Van Den Eeckhaut, M., Poesen, J., 2009a. Uitbreiding (fase 3) van de gevoeligheidskaart voor grondverschuivingen in Vlaanderen. Rapport in opdracht van Vlaamse Overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen, Brussel, pp. 169. Van Den Eeckhaut, M., Muys, B., Van Loy, K., Poesen, J., Beeckman, H., 2009b. Evidence for repeated re-activation of old landslides under forest. Earth Surface Processes and Landforms 34, 352–365. Vlaamse Overheid – Departement RWO – Afdeling Ruimtelijke Planning, 2011. Geïntegreerd geodatabestand ten behoeve van de berekening van ruimteboekhouding RSV, toestand 01/07/2011
124
14. Bijlagen Bijlage 1: Indeling van de GVen volgens landgebruik
Gemeente Aalst Asse Asse Asse Asse Asse Asse Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel
Straat of toponiem Meldert Asbeek Asbeek Molenbeek Molenbeek Vrijthout Vrijthout Rovorst Hauwstraat Hauwstraat Hauwstraat Perreveld Livierenbos Livierenbos
Klasse 2 4 4 4 4 4 4 3 4 4 1 3 4 4
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Wegberm en oever
Talud: gras en struiken
Park
Motorcrossparcours
Kerk/kapel
Overige Industriegebouw
Oprit
Tuin
Woning
Privaat Schoolgebouw
Elektrische hoogspanning
GV code PJ_1 PJ_2a PJ_2b PJ_3a PJ_3b PJ_6a PJ_6b 108 139a 139b 139c 34 39 40
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x
x x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x x
x x x x x x
x x x 125
x x
x
x
x x x x
x x
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 4 4 4 4 1 4 4 4 4 1 4 4 4 4 4 4 4 3 3 4 1 4
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Livierenbos Livierenbos Livierenbos Livierenbos Brakelbos Brakelbos Brakelbos Pullem Pullem Trimpont Trimpont Kanakkendries Kanakkendries Kanakkendries Kanakkendries Arme Kleie Arme Kleie Dompels Boterhoek Boterhoek Kapittel Kapittel
Privaat Industriegebouw
Gemeente Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel Brakel
Elek. hoogspanning
GV code 41a 41b 42a 42b 47a 47b 47c 48 49 50 50? 56a 56b 56c 56d 69a 69b 70 72a 72b 73a 73b
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x x x x x x x x
x
x x x
x x
x x
x x
x x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x
126
Bos
x
x x x x x x x
x
x x
x
x x x
x
Struiken
x
Weide
x
Populierenaanplant
Boomgaard
Wegberm en oever
Talud
Park
Motorcrossparcours
x
Kerk/kapel
x
Industriegebouw
Schoolgebouw
x x x
Overige
Akker
x
Oprit
Klasse 3 1 1 4 4 4 4 4 4 4 4 1 2 1 4 1 1 4 4 4 4 3
Tuin
Straat of toponiem Kapittel Talud langs spoorlijn Talud langs spoorlijn Brussel-Gent Kloosterweide Brussel-Gent Kloosterweide Kloosterweide Kloosterweide Kloosterweide Vallenbos Vallenbos Bettendries Trammuseum Boskouter (west) Congoberg Vogelzang-Kapelle Sint-Kristianabronnen Diepestraat Bosberg (Raspaillebos) Bosberg (Raspaillebos) Bosberg (Raspaillebos) Bosberg (Raspaillebos) Oudenberg
Privaat Woning
Gemeente Brakel Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Dilbeek Galmaarden Galmaarden Galmaarden Gavere Gavere Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen
Elek. hoogspanning
GV code 73c PJ_10a PJ_10b PJ_4a PJ_4b PJ_4c PJ_5a PJ_5b PJ_7a PJ_7b PJ_8 PJ_9 PJ_23 PJ_24 PJ_25 143a 143b 131 131r 132a 132b 135
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x
x x x x x x x x
x
x
x
x
x x x x x 127
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
x
Wegberm en oever
x
Talud
x
Park
x
Motorcrossparcours
x
Kerk/kapel
x
Overige Industriegebouw
Schoolgebouw
Oprit
Klasse 4 2 1 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 1 4 4 4 3
Tuin
Straat of toponiem Oudenberg Oudenberg Guilleminlaan Guilleminlaan Klein Frankrijk Geite Geite Geite Geite Geite Kesterberg Mierenberg Goteringen Mechelsgat Mechelsgat Borrekes Ooievaarsnest Ooievaarsnest Rifrafbeek Ter Linden Nauw Sint-Antelincks
Privaat Woning
Gemeente Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen Gooik Gooik Gooik Halle Halle Halle Herne Herne Herne Herne Herzele Herzele
Elek. hoogspanning
GV code 135r 136 140a 140b PJ_26 PJ_27a PJ_27b PJ_27c PJ_27d PJ_27e PJ_20 PJ_21 PJ_22 PJ_18a PJ_18b PJ_19 PJ_28a PJ_28b PJ_29 PJ_30 137 142a
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x
x x
x
x x
x
x x x
x x x x x x x x x x x
x x x x
x
x
x
x
x x
x x x x
x
x
x x x x x x 128
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 4 3 3 3 1 4 1 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 4 4
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Sint-Antelincks Sint Rochus Scherpenberg Kemmelberg Ypra Hellebeek Hellebeek Lindebeek Lindebeek Lindebeek Lindebeek De Ekster (Dranouter) De Ekster (Dranouter) De Ekster (Dranouter) Eeuwenhoutbos Eeuwenhoutbos Eeuwenhoutbos Eeuwenhoutbos Heuvelland Kwadestraat (Loker) Kwadestraat (Loker) Nieuwkerke
Privaat Industriegebouw
Gemeente Herzele Herzele Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland
Elek. hoogspanning
GV code 142b 145 WH_1 WH_14 WH_15 WH_16a WH_16b WH_17a WH_17b WH_17c WH_17d WH_18a WH_18b WH_18c WH_19a WH_19b WH_19c WH_19d WH_20 WH_21a WH_21b WH_22
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x x
x
x x x
x x
x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x
x x x
129
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 4 4 4 1 1 4 4 4 4 4 4 3 1 1 1 4 4 4 2 4 4 1
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Nieuwkerke Helleken (Wijtschate) Helleken (Wijtschate) Helleken (Wijtschate) Helleken (Wijtschate) Helleken (Wijtschate) Franse Beek Casselstraat Casselstraat Scherpenberg Scherpenberg Scherpenberg Rodeberg Rodeberg Hoekje Hill (Loker) Schamperij Schamperij Schamperij Schamperij Foreest Palingbeek
Privaat Industriegebouw
Gemeente Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Heuvelland Horebeke Horebeke Horebeke Horebeke Horebeke Ieper
Elek. hoogspanning
GV code WH_23 WH_24a WH_24b WH_25a WH_25b WH_26 WH_28 WH_29a WH_29b WH_3 WH_4 WH_5 WH_6 WH_7 WH_8 WH_9 115a 115b 115d 115e 32a WH_27
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x x x
x x
x x
x x x x
x
x x x x
x
x x x x x x x x x x x x
x
x x
x x 130
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 4 4 4 4 3 4 4 4 2 4 4 4 4 4 4 4 4 1 4 4 4 4
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Kluisberg Paterberg Waaienberg Paterberg Paterberg Paterberg Kluisberg Collinabos Hoogberg Kluisberg Kluisberg Kluisberg Elenebos Elenebos Elenebos Elenebos Elenebos Collinabos Ingelbos Ingelbos Fonteinbos Fonteinbos
Privaat Industriegebouw
Gemeente Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen
Elek. hoogspanning
GV code 10 100b 100c 100d 100e 100f 11 111 118 12a 12b 13 16d1 16d2 16d3 16d4 16e 87 88a 88b 89a 89b
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x
x
x x x x x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x x x x x x x x x x x x x x x 131
x x x x x x x
x
x x x
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Wegberm en oever
Talud
Park
x x
Motorcrossparcours
x x
Kerk/kapel
x x
Overige Industriegebouw
Schoolgebouw
Oprit
Klasse 4 3 3 4 1 1 3 3 3 4 3 4 3 4 3 3 3 4 4 2 4 3
Tuin
Straat of toponiem Fonteinbos Kluisberg Kluisberg Kluisberg Watermolenbos Watermolenbos Feelbossen Kwaremont Kwaremont Daalbeek Oost Uilenbroek (OudenhoOudenhove ve) Waardebroeken Waardebroeken Etikhove Bossenare Eikenberg Sint-Vincentiuskapel Doorn (Schorisse) Hoeve Ten Broeke Nukerke (Nukerke) Kabernol (Nukerke)
Privaat Woning
Gemeente Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Kluisbergen Lennik Lierde Lierde Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal
Elek. hoogspanning
GV code 89c 8a 8b 9 90a 90b 91 92a 92b PJ_32 82a 82b 102 103 106 107 117a 117b 123a 130 16a 16b
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x
x x x x
x x x
x x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
x x x
x x x
x x x
x x x x
x x
x x x x
x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x 132
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 4 4 4 1 4 4 1 4 4 3 4 4 4 4 4 4 4 3 4 1 1 3
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Nukerke Pladutse (Nukerke) Pladutse (Nukerke) Rubbrechtsbank Rubbrechtsbank Terbeke Fienneshoeve Louise Marie Louise Marie Heide (Schorisse) Stokstraat (Schorisse) Korteberg Korteberg Bos Terrijst Bos Terrijst Heide (Schorisse) Heide (Schorisse) Berg Tenhoute Leo Pironpad (NukerSpichtenberg ke) Spichtenberg Spichtenberg
Privaat Industriegebouw
Gemeente Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal Maarkedal
Elek. hoogspanning
GV code 16C 16f 16g 17a 17b 18 20 21a 21b 30 31b 33a 33b 36a 36b 51 52 54b 67 95a 95b 95c
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x
x
x
x x x
x
x
x
x
x
x
x x x x x x x x
x x x
x x x
x x x x
x x
x x
x
x
x
x x
x
x x
x x
x x
x
x
x x
x
x x 133
x
x
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
x
Wegberm en oever
Klasse 4 3 4 4 4 4 4 4 4 1 4 3 4 1 1 1 3 4 4 4 1 4
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Spichtenberg Kortekeer (Nukerke) Fienneshoeve Venebroeken Tenberg Tenberg Tenberg Tenberg Mater Jagerij Ladeuze Oosse Oosse Volkegemberg Rotelenberg Rotelenberg Rotelenberg Rotelenberg Rotelenberg Rotelenberg Koppenberg Koppenberg Koppenberg
Privaat Industriegebouw
Gemeente Maarkedal Maarkedal Maarkedal Ninove Ninove Ninove Ninove Ninove Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde
Elek. hoogspanning
GV code 95d 96 97 PJ_15 PJ_16a PJ_16b PJ_16c PJ_16d 105 109 121a 121b 129 1a 1b 1c 1d 1e 1f 1g 1h 1i
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x
x
x
x x x
x x x x x x
x
x x x x x
x
x
x
x
x
x
x x x
x x x x x x x x x
x x x x x x 134
x x x
x
x x x x x x
x x x x x
x
x x x
x x x
x x x x x
x x x
x
x x
x
x
x
x
x x x x x x x x x x x x
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Wegberm en oever
Talud
Park
x x
Motorcrossparcours
x x
Kerk/kapel
x x
Overige Industriegebouw
Schoolgebouw
Oprit
Klasse 1 3 3 4 4 1 4 3 3 3 4 4 4 4 3 1 1 2 2 4 1 1
Tuin
Straat of toponiem Koppenberg Koppenberg Hekkebrugstraat Schuifelbeen Schuifelbeen Schuifelbeen Enamebos Blotestraat Ename Zwadderkotmodel Tissenhove Tissenhove Ommelozen boom Ommelozen boom Vlaamse ArdennenEdelare dreef Edelare Edelare Ommelozen boom Moeliebos Sulferbeek (WestouSulferbeek (Westouter) ter)
Privaat Woning
Gemeente Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Oudenaarde Pepingen Poperinge Poperinge
Elek. hoogspanning
GV code 1j 1k 53 57a 57b 58 59 60 61 62 63a 63b 75 76 77a 77b 77c 77d 77e PJ_31 WH_10 WH_11
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x x x
x
x x x
x x 135
x
Bos
x x x
x x x x
x
x x x
x x x
x x x x
x
x
x
x
x x x x x x
x x x
x x x
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 1 4 2 4 4 4 4 2 3 2 2 4 2 4 4 4 4 3 4 3 3 4
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Sulferbeek Goeberg Maneschijn (MuziekMoulin bos) du Cat Sauvage Mastersveld Schoonbeke Schavaart Schavaart Schavaart Berg Tenhoute Berg Tenhoute Berg Tenhoute Berg Tenhoute Breucq Breucq Muziekbos Muziekbos Muziekbos Muziekbos Wittentak Wittentak Heynsdaele
Privaat Industriegebouw
Gemeente Poperinge Poperinge Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse
Elek. hoogspanning
GV code WH_12 WH_13 110 113 114 120a 127a 127b 127c 22a 22b 22c 22d 24 25 26 27 28 29 2a 2b 3a
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x
x
x
x
x x
x x
x x
x x
x
x x x x
x x x x x x x x x x x x 136
x
x
x
x
x
x x x x
x x
x
x
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 1 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 2 4 1 1 2 1 4 4 4
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Heynsdaele Heynsdaele Heynsdaele Heynsdaele Nieuw Kerkhof Nieuw Kerkhof Nieuw Kerkhof Hemelberg Hemelberg Hemelberg La Cruche Muziekbos Sleest Braambos Heidebeek Berchem (PostkoetsTalud weg) langs een spoorKlein lijn Holland Strijpen Kloosterbos Ten Eden Ten Eden
Privaat Industriegebouw
Gemeente Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Ronse Roosdaal Roosdaal Roosdaal Roosdaal Ternat Zottegem Zottegem Zottegem Zottegem Zottegem
Elek. hoogspanning
GV code 3b 3c 3d 3e 84a 84b 84c 85a 85b 85c 86 94 PJ_12 PJ_13 PJ_14 PJ_17 PJ_11 138 141 55 81a 81b
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x x x x x x x x x x x
x x
x x
x
x
x x
x x
x 137
Bos
Struiken
Weide
Populierenaanplant
Boomgaard
Akker
Talud
Park
Kerk/kapel
Oprit
Tuin
Woning
Schoolgebouw
Wegberm en oever
Klasse 4 4 4 4 4 1 3 1 4 3
Overige Motorcrossparcours
Straat of toponiem Ten Eden Ten Eden Potaardeberg Wijlegembeek Calderberg Calderberg Calderberg Gaverbos Bruul Krekelstraat
Privaat Industriegebouw
Gemeente Zottegem Zottegem Zottegem Zwalm Zwalm Zwalm Zwalm Zwalm Zwalm Zwalm
Elek. hoogspanning
GV code 81c 81d 83 104 64 65a 65b 78 79 80
Spoorwegen
Wegen
Publiek
x x x x x x x
x x x
x
x x x x x
x x x x
x
x
x
x x
x x
138
Bijlage 2: Enquête voor publieke schadegevallen
Enquête over de gevolgen van grondverschuivingen en de genomen maatregelen op publieke eigendommen
Door de aanwezigheid van een kleirijk substraat in de ondergrond en een voldoende grote hellingsgraad kunnen hellingen instabiel worden. Vooral na periodes van langdurige regenval kan deze instabiliteit leiden tot grondverschuivingen welke op hun beurt veel gevolgen kunnen hebben op zowel publieke als particuliere eigendommen. Om zoveel mogelijk deze gevolgen te voorkomen, kunnen preventieve maatregelen getroffen worden. Deze studie heeft als doel het in kaart brengen van deze gevolgen, maar vooral het inventariseren van de toegepaste en mogelijke preventieve maatregelen. Om gegevens te kunnen verzamelen werd deze enquête opgesteld welke wordt afgenomen in opdracht van de Vlaamse overheid (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) door Pieter Van Turnhout, onderzoeker aan de K.U.Leuven waar men ruime ervaring heeft in onderzoek naar grondverschuivingen. Er dient vermeld te worden dat er voor 100% anonimiteit gegarandeerd wordt. Uw gegevens worden enkel in het kader van het onderzoek gebruikt, en worden in geen geval aan derden doorgespeeld.
139
Gemeente:…………………………………………………………………………………………...…… Naam contactpersoon:……………………………………………………………………………………. Functie:……………………………………………………………………………………………….….. Adres: Straat:………………………… Nr:……………............. Gemeente:……………………. Postcode:……………… Tel.:…………………………………………………………………………………………………….....
140
DEEL A: WEGEN (ZOWEL VERHARDE ALS ONVERHARDE)
GV-CODE:………
V.1. Zijn er in de gemeente schadegevallen bij wegen bekend te wijten aan grondverschuivingen? 1. Ja 2. Nee (ga naar vraag V.4) V.2. Wat is de naam van de straat waar schade werd geobserveerd? ………………….…………...
V.3. Kan u de schade lokaliseren op de kaart? V.4. Is de weg vaker heraangelegd dan een zelfde soort weg die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? Met heraanleg bedoelt men het geheel opbreken van een weg en helemaal opnieuw heraanleggen, inclusief de bedding, niet enkel een extra laagje asfalt gieten. 1. Ja, een gewone weg wordt om de …… jaar heraangelegd, terwijl deze weg om de …… jaar wordt heraangelegd. 2. Nee
(ga naar vraag V.7)
3. Geen idee Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? Zo ja, specifieer …………………………………………………………………………. (ga naar vraag V.7) V.5. Wanneer werd deze weg heraangelegd en over welke afstand? Kunt u de verschillende jaren van heraanleg geven? 1. jaartal afstand: ……………… km 2. jaartal
afstand: ……………… km
3. jaartal
afstand: ……………… km
V.6. Wat is de gemiddelde kostprijs voor de heraanleg van de weg? 1. Eenheidsprijs:………………………..€/m² in ……..………(jaartal) 2. Totale kost: ………………………….€ in …………….…(jaartal) V.7. Werd de weg vaker hersteld dan een zelfde soort weg die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? 1. Ja, een gewone weg wordt om de …… jaar hersteld, terwijl deze weg om de …… jaar wordt hersteld. 2. Nee
(ga naar vraag V.11) 141
3. Geen idee
(ga naar vraag V.11)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? ………………………………………………………………………….
V.8. Wanneer werd deze weg aangelegd?
V.9. Kan u per herstelling opgeven V.9.1 Soort V.9.2 Jaar- V.9.3 schade (1) tal van van optreden ling(2)
Manier V.9.4 Omvang V.9.5 JaarV.9.6 Prijs herstel- van de her- tal van her- 1. Eenheids- 2. Totale stelling stelling prijs prijs Opp.: ………..m²
…………. €/m²
(1)
soorten schade:
1. barsten 2. bulten/vervormingen 3. wegzakking
4. putten 5. verschuiving 6. andere:…
(2)
manier van herstelling:
1. dichten van een put 2. nieuwe asfaltstrook
3. Nivelleren 4. andere:…
……… €
V.10. Kan u de schade specifiëren? V.10.1 Soort schade (1)
V.10.2 Omvang V.10.3 Jaartal V.10.4 Hoe lang V.10.5 Is de weg onin beschadigde bruikbaar (geweest)? (1. van de schade van optreden toestand ja, 2. nee) …….. jaar …….. maanden …..… dagen
Opp.: ………..m² (1)
soorten schade:
1. barsten 2. bulten/vervormingen 3. wegzakking
4. putten 5. verschuiving 6. andere:…
V.11. Is de weg door één van bovenvernoemde herstellingswerken/heraanleg voor een periode onbruikbaar geweest? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.13)
142
V.12 Indien ja, vul onderstaande tabel aan. Code van herstelling of heraanleg
Periode onbruikbaar
1. Vb. V.7.1
0 jaar
1 maanden
22 dagen
2. Vb. V.10.1.3
0 jaar
5 maanden
0 dagen
3.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
4.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
5.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
6.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
V.13. Zijn er bij het herstel/de (her)aanleg of op een ander tijdstip ooit maatregelen genomen om schade in de toekomst te vermijden (zoals vb. extra dikke fundering of laag asfalt, steunmuren, extra drainage)? 1. Ja 2. Nee
(ga naar deel B)
V.14. Indien ja, vul onderstaande tabel met preventieve maatregelen aan. V.14.1 Code V.14.2 Soort maat- V.14.3 Omvang V.14.4 JaarV.14.5 Prijs (1) van herstelling regel tal van toede maatregel of heraanleg passing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs (indien van toepassing) Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² (1)
soort maatregel:
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
1. plaatsen van steunmuren 2. extra stevige asfaltlaag 3. andere:…
V.15. Is er nog schade door toedoen van grondverschuivingen opgetreden nadat men de maatregel had toegepast? 1. Ja 2. Nee 143
DEEL B: NUTSLEIDINGEN ELEKTRICITEITS- EN GASLEIDINGEN EN TELEFOONLIJN)
GV-CODE:………
(WATER-,
V.1. Zijn er in de gemeente reeds schadegevallen bekend aan
te wijten aan grondverschuivingen? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.4)
V.2. Wat is de naam van de straat waar schade werd geobserveerd? ………………….………
V.3. Kan u de schade lokaliseren op de kaart? V.4. Werd de reeds vaker heraangelegd dan een gelegen in een gebied niet gevoelig voor grondverschuivingen? Met heraanleg bedoelt men het vervangen van de over hele lengte in kwestie. 1. Ja, normaal wordt een om de ……. jaar heraangelegd, in dit geval wordt de om de ….. jaar heraangelegd. 2. Nee
(ga naar vraag V.7)
3. Geen idee
(ga naar vraag V.7)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? …………………………………………………………………………. V.5. Wanneer werd deze heraangelegd en over welke afstand? Kunt u de verschillende jaren van heraanleg geven? 1. jaartal
afstand: ……………… km
2. jaartal
afstand: ……………… km
3. jaartal
afstand: ……………… km
V.6. Wat is de gemiddelde kostprijs voor de heraanleg van de ? 1. Eenheidsprijs:………………………..€/m in……..………(jaartal) 2. Totale kost: ………………………….€, in……..………(jaartal)
144
V.7. Werd de vaker hersteld dan een die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? 1. Ja, een gewone wordt om de …… jaar hersteld, terwijl deze om de …… jaar wordt hersteld. 2. Nee
(ga naar vraag V.11)
3. Geen idee
(ga naar vraag V.11)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? ………………………………………………………………………….
V.8. Wanneer werd deze aangelegd? V.9. Kan u per herstelling opgeven V.9.1 V.9.2 Jaartal V.9.3 Manier V.9.4 Omvang V.9.5 JaarV.9.6 Prijs Soort van optreden van herstel- van de herstel- tal van her1. Eenheids- 2. Totaschade(1) ling(2) ling stelling prijs le prijs Lengte……....m (1)
soorten schade:
1. barsten 2. verschuiving 3. andere:…
(2)
manier van herstelling:
1.dichten van een barst,… 2. andere:…
……………. €/m
……. €
V.10. Kan u de schade specifiëren? V.10.1 Soort schade V.10.2 Omvang V.10.3 Jaartal V.10.4 Hoe lang V.10.5 Is de onbruikbaar (gevan de schade optreden toestand weest)? (1. ja, 2. nee)
Lengte……....m (1)
soorten schade:
1. barsten 2. verschuiving
…….. jaar …….. maanden …..… dagen 3. scheefzakken van elektriciteitspaal 4. andere:…
V.11. Is de door één van bovenvernoemde herstellingswerken/heraanleg voor een periode onbruikbaar geweest? 1. Ja 2. Nee (ga naar vraag V.13) 145
V.12 Indien ja, vul onderstaande tabel aan. Code van herstelling of heraanleg
Periode onbruikbaar
1. Vb. V.7.1
0 jaar
1 maanden
22 dagen
2. Vb. V.10.1.2
0 jaar
5 maanden
0 dagen
3.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
4.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
5.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
6.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
V.13. Zijn er bij het herstel/de (her)aanleg of op een ander tijdstip ooit maatregelen genomen om schade in de toekomst te vermijden (zoals vb. flexibelere leidingen,…)? 1. Ja 2. Nee
(ga naar deel C)
V.14. Indien ja, vul onderstaande tabel aan. V.14.1 Code V.14.2 Soort V.14.3 Omvang V.14.4 Jaartal V.14.5 Prijs (1) van herstelling maatregel van toepasde maatregel of heraanleg sing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs (indien van toepassing) Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² (1)
Soort maatregel:
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
1.flexibele leidingen,… 2. extra dikke fundering onder elektriciteitspaal of versteviging rondom leiding 3. andere:…
146
V.15. Is er nog schade door toedoen van landverschuivingen opgetreden nadat men de maatregel had toegepast? 1. Ja 2. Nee
147
DEEL C: RIOLERING
GV-CODE:………
V.1. Zijn er in de gemeente schadegevallen aan riolen bekend te wijten aan grondverschuivingen? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.4)
V.2. Wat is de naam van de straat waar schade werd geobserveerd? ………………….……… V.3. Kan u de schade lokaliseren op de kaart? V.4. Is de riool vaker heraangelegd dan een riool die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? Met heraanleg bedoelt men het vervangen van de riool over hele lengte in kwestie. 1. Ja, een gewone riool wordt om de …… jaar heraangelegd, terwijl deze riool om de …… jaar wordt heraangelegd. 2. Nee
(ga naar vraag V.7)
3. Geen idee
(ga naar vraag V.7)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? …………………………………………………………………………. V.5. Wanneer werd deze riolering heraangelegd en over welke afstand? Kunt u de verschillende jaren van heraanleg geven? 1. jaartal afstand: ……………… km 2. jaartal
afstand: ……………… km
3. jaartal
afstand: ……………… km
V.6. Wat is de gemiddelde kostprijs voor de heraanleg van een riolering? 1. Eenheidsprijs:………………………..€/m in ……..………( jaartal) 2. Totale kost: ………………………….€ in ……..………( jaartal) V.7. Werd de riool vaker hersteld dan een zelfde soort riool die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? 1. Ja, een gewone riool wordt om de …… jaar hersteld, terwijl deze riool om de …… jaar wordt hersteld. 2. Nee
(ga naar vraag V.11) 148
3. Geen idee
(ga naar vraag V.11)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? …………………………………………………………………………. V.8. Wanneer werd deze riool aangelegd?
V.9. Kan u per herstelling opgeven V.9.1 Soort V.9.2 Manier V.9.3 Omvang V.9.4 Jaartal V.9.5 Prijs schade(1) van herstel- van de her- van herstel1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs ling(2) stelling ling …………….. €/m ……………. € Lengte……..m (1)
soorten schade:
1. barsten 2. verschuiving 3. andere:…
(2)
manier van herstelling:
1. dichten van een barst 2. andere:…
V.10. Kan u de schade specifiëren? V.10.1 Soort schade V.10.2 Omvang V.10.3 Jaartal V.10.4 Hoe lang in (1) beschadigde toevan de schade van optreden stand
Lengte……....m (1)
soorten schade:
…. jaar maanden dagen
…. ….
1. barsten 2. verschuiving 3. andere:…
V.11. Zijn er bij het herstel/de (her)aanleg of op een ander tijdstip ooit maatregelen genomen om schade in de toekomst te vermijden (zoals vb. extra dikke wanden)? 1. Ja 2. Nee (ga naar deel D)
V.12. Indien ja, vul onderstaande tabel aan.
149
V.12.1 Code V.12.2 Soort V.12.3 Omvang V.12.4 Jaartal V.12.5 Prijs (1) van herstelling maatregel de maatregel van toepasof heraanleg sing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs (indien van toepassing) Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² (1)
soort maatregel:
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
1. extra dikke wanden 2. andere:…
V.13. Is er nog schade door toedoen van landverschuivingen opgetreden nadat men de maatregel had toegepast? 1. Ja 2. Nee
150
DEEL D: OPENBARE GEBOUWEN
GV-CODE:………
V.1. Zijn er in de gemeente schadegevallen bij openbare gebouwen bekend te wijten aan grondverschuivingen? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.10)
V.2. Wat is de naam van de straat waar dit gebouw zich bevindt? ………………….……… V.3. Wat is het bouwjaar van het gebouw? V.4. Kan u het gebouw lokaliseren op de kaart? V.5. Wat is de functie van het gebouw?....................................................................................... V.6. Kan u de schade specifiëren? V.6.1 Soort schade (1)
V.6.2 Omvang V.6.3 Jaartal V.6.4 Hoe lang V.6.5 Is het gebouw in beschadigde onbruikbaar (geweest)? van de schade optreden toestand (1. ja, 2. nee) …. jaar maanden dagen
Opp.: ……….m² (1)
soorten schade:
…. ….
1. barsten 4. klemmende deuren of ramen 2. bolle muren 5. andere:… 3. wegzakken, scheefzakken van muur
V.7. Werd de schade hersteld? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.11)
V.8. Indien ja, vul onderstaande tabel aan. V.8.1 Soort V.8.2 Manier V.8.3 Omvang V.8.4 JaarV.8.5 Prijs (1) schade van herstel- van de her- tal van her1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs ling(2) stelling stelling Opp.: …….m² ……………. €/m² ……………. € (1)
soorten schade:
1. barsten 2. bolle muren
4. klemmende deuren of ramen 5. andere:…
151
3. wegzakken, scheefzakken van muur (2)
manier van herstelling: ren/herbepleisteren
1. schilderen van muur 3. 2. nieuwe muur bouwen
muur herplamu4. andere:…
V.9. Is het gebouw door één van bovenvernoemde herstellingswerken voor een periode onbruikbaar geweest? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.11)
V.10. Indien ja, vul onderstaande tabel aan. Code van herstelling of heraanleg 1. Vb. V.8.1.2
Periode onbruikbaar 0 jaar
1 maanden
22 dagen
2.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
3.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
4.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
5.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
6.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
V.11. Zijn er bij het herstel of op een ander tijdstip ooit maatregelen genomen om schade in de toekomst te vermijden (zoals vb. extra dikke fundering, palen onder gebouw, steunmuren)? 1. Ja 2. Nee
(ga naar deel E)
V.12. Indien ja, vul onderstaande tabel aan. V.12.1 Code V.12.2 Soort V.12.3 Omvang V.12.4 Jaartal V.12.5 Prijs (1) van herstelling maatregel van toepasde maatregel (indien van sing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs toepassing) Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
152
Opp.: …….m² (1)
soort maatregel:
1. plaatsen van steunmuren 2. palen onder gebouw
3. extra dikke 4. andere:…
fundering
V.13. Is er nog schade door toedoen van landverschuivingen opgetreden nadat men de maatregel had toegepast? 1. Ja 2. Nee
153
DEEL E: BOSSEN
GV-CODE:………
V.1. Zijn er grondverschuivingen die zich voordoen onder bossen? 1. ja 2. nee
(ga naar deel F)
V.2. Kan u de locatie van het bos aanduiden op de kaart? V.3. Wat is het effect van de grondverschuivingen op het bos? 1. hobbelig landschap 2. poelvorming 3. scheve boomstammen 4. andere: ……………………….. V.4. Wat is de functie van het bos? 1. recreatie 2. natuurgebied 3. productiebos (houtkap,…) 4. andere:……………………
V. 5. Hebt u de voorbije jaren hout gekapt? 1. ja, omwille van uitdunning bos 2. ja, omwille van commerciële redenen 3. nee
(einde vragenlijst)
4. andere: …………………
V.6. Indien u hout gekapt heeft, heeft u dit ook verkocht? 1. ja, zonder waardeverlies 2. ja, met waardeverlies omwille van scheefgroeien. 1. wat is de eenheidsprijs met waardeverlies?..............€ per boomstam. 2. wat is de eenheidsprijs zonder waardeverlies? ………..€ per boomstam. 154
3. hoeveel zijn er gekapt per ha? ……………..bomen/ha 4. wat is de totale oppervlakte? …………………..ha of km² 5. wat was het totale waardeverlies?......................€ 3. nee
(ga naar deel F)
V.7. Indien u bomen gekapt heeft met commerciële bedoeling, maar niet verkocht kreeg, was dit omwille van de slechte kwaliteit van het hout door toedoen van de landverschuiving (scheefgroeien van boomstam)? 1. ja 2. nee
155
DEEL F: SPOORWEGEN
GV-CODE:………
V.1. Zijn er in de gemeente schadegevallen bij spoorwegen bekend te wijten aan grondverschuivingen? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.3)
V.2. Kan u de spoorweg lokaliseren op de kaart?
V.3. Is de spoorweg vaker heraangelegd dan een spoorweg die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? Met heraanleg bedoelt men het geheel opbreken van een spoorweg en helemaal opnieuw heraanleggen en vervangen. 1. Ja, een gewone spoorweg wordt om de …… jaar heraangelegd, terwijl deze spoorweg om de …… jaar wordt heraangelegd. 2. Nee
(ga naar vraag V.6)
3. Geen idee
(ga naar vraag V6)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? ………………………………………………………………………….
V.4. Wanneer werd deze spoorweg heraangelegd en over welke afstand? Kunt u de verschillende jaren van heraanleg geven? 1. jaartal afstand: ……………… km 2. jaartal
afstand: ……………… km
3. jaartal
afstand: ……………… km
V.5. Wat is de gemiddelde kostprijs voor de heraanleg van de spoorweg? 1. Eenheidsprijs:………………………..€/m of €/m² in ……..………( jaartal) 2. Totale kost: ………………………….€ in ……..………( jaartal) V.6. Werd de spoorweg vaker hersteld dan een zelfde soort spoorweg die niet in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen ligt? 1. Ja, een gewone spoorweg wordt om de …… jaar hersteld, terwijl deze spoorweg om de …… jaar wordt hersteld. 2. Nee
(ga naar vraag V.10) 156
3. Geen idee
(ga naar vraag V.10)
Zijn er andere mensen die dit wel kunnen weten (vb. bedrijf waaraan herstellingen worden uitbesteed)? ………………………………………………………………………….
V.7. Wanneer werd de spoorweg aangelegd?
V.8. Kan u per herstelling opgeven V.8.1 Soort V.8.2 Manier V.8.3 Omvang V.8.4 JaarV.8.5 Prijs schade(1) van herstel- van de her- tal van her1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs ling stelling stelling Lengte……..m ………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³ Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² (1)
soorten schade:
1. barsten 2. bulten, vervormingen 3. verschuiving
4. verzakking onder spoor 5. andere:…
V.9. Kan u de schade specifiëren? V.9.1 Soort schade (1)
V.9.2 Omvang
V.9.3 Jaartal V.9.4 Hoe lang V.9.5 Is de spoorweg in beschadigde onbruikbaar (geweest)? optreden toestand (1. ja, 2. nee) …. jaar maanden dagen
(1)
soorten schade:
1. barsten 2. bulten, vervormingen 3. verschuiving
…. ….
4. verzakking onder spoor 5. andere:…
V.10. Is de spoorweg door één van bovenvernoemde herstellingswerken/heraanleg voor een periode onbruikbaar geweest? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.12) 157
V.11 Indien ja, vul onderstaande tabel aan. Code van herstelling of heraanleg
Periode onbruikbaar
1. Vb. V.5.1
0 jaar
1 maanden
22 dagen
2. Vb. V.8.1.3
0 jaar
5 maanden
0 dagen
3.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
4.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
5.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
6.
…. jaar
…. maanden
…. dagen
V.12. Zijn er bij het herstel/de (her)aanleg of op een ander tijdstip ooit maatregelen genomen om schade in de toekomst te vermijden (zoals vb. steunmuren, drainagesleuven, sprangen,…)? 1. Ja 2. Nee
(ga naar deel G)
V.13. Indien ja, vul onderstaande tabel aan. V.13.1 Code V.13.2 Soort V.13.3 Omvang V.13.4 Jaartal V.13.5 Prijs (1) van herstelling maatregel van toepasde maatregel of heraanleg sing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs (indien van toepassing) Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² (1)
soort maatregel:
1. plaatsen van steunmuren 2. drainagesleuven
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
3. sprangen 4. andere:…
V.14. Is er nog schade door toedoen van landverschuivingen opgetreden nadat men de maatregel had toegepast? 1. Ja 2. Nee 158
G. ALGEMEEN V.1. Wat zijn de oorzaken van de (re)activatie van grondverschuivingen in de gemeente? GV-code
(1)
Jaartal van (re)activatie
Oorzaak (1)
mogelijke oorzaken: 1. afgraving van de voet van de helling
5. lek
2. ophogen
6. neerslag
3. afdichten bron
7. andere (…………)
4. oppervlakkig waterafvoer naar hoofdsteilrand
V.2 Heeft de gemeente ooit preventieve maatregelen getroffen… 1. om het (re)activeren van de grondverschuiving zelf te voorkomen? 2. om schade door grondverschuivingen te voorkomen (andere dan reeds genoemde) 3. nee, er zijn nog geen preventieve maatregelen getroffen.
(Ga naar vraag V.5)
159
V.3 Indien er ooit preventieve maatregelen getroffen werden, kan u onderstaande tabel invullen? V.3.1 GV V.3.2 Soort V.3.3 Locatie van V.3.4 Soort maat- V.3.5 Omvang V.3.6 Jaartal van V.3.7 Prijs publieke publieke infrastruc- regel Code de maatregel toepassing infrastructuur 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs tuur Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m² Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
………………. €/m of ……………….. € €/m² of €/m³
………………. €/m of ……………….. € €/m² of €/m³
………………. €/m of ……………….. € €/m² of €/m³
………………. €/m of ……………….. € €/m² of €/m³
160
V.4 Is er nog schade door toedoen van landverschuivingen opgetreden nadat men de maatregel had toegepast? 1. Ja 2. Nee V.5 Heeft u nog weet van andere publieke infrastructuur die schade als gevolg van grondverschuivingen heeft geleden? 1. Ja 2. Nee
(einde vragenlijst)
V.6. Indien ja, vul onderstaande tabel aan. Soort publieke inLocatie frastructuur Gemeente Postcode
Soort schade Straatnaam
161
Bijlage 3: Voorbeeld van een begeleidend schrijven aan Kluisbergen Van Turnhout Pieter Afdeling Landbouw- & Voedseleconomie Katholieke Universiteit Leuven Celestijnenlaan 200 E 3001 Heverlee Leuven, 29-06-2011 Gemeentehuis Kluisbergen T.a.v. College van Burgemeester en Schepenen Parklaan 16 9690 Kluisbergen [email protected] Betreft: Inventarisatie van de schadegevallen t.g.v. grondverschuivingen en de genomen maatregelen Bijlage: Kaart met aanduiding van de aanwezige grondverschuivingen in Kluisbergen Geachte, In opdracht van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid, wordt er momenteel aan de Katholieke Universiteit Leuven (door prof. Liesbet Vranken en prof. Jean Poesen) een studie gevoerd naar private en publieke schadegevallen t.g.v. grondverschuivingen en de genomen maatregelen om schade te herstellen en te vermijden. Het studiegebied omvat gemeenten in West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Vlaams Brabant waar grondverschuivingen voorkomen, inclusief Kluisbergen.
Wij zouden graag één of meerdere personen binnen enkele weken willen ontmoeten om een enquête af te nemen omtrent de economische schade aan publieke infrastructuur t.g.v. grondverschuivingen in Kluisbergen, evenals de eventueel genomen maatregelen om de schade te herstellen of te vermijden in de toekomst.
In het kader van het onderzoek is het belangrijk om een volledig beeld te krijgen van de economische schade aan publieke infrastructuur gedurende de laatste 100 jaar, van de genomen remediërende en preventieve maatregelen om schade te herstellen en te vermijden evenals van de kostprijs van deze maatregelen. Na voltooiing van eerder gevoerde studies 162
aan de K.U.Leuven omtrent grondverschuivingen in uw gemeente hebben wij reeds weet van schade en/of herstellingen op volgende locaties (zie kaart voor de exacte locatie):
Grondverschuiving 90b – Watermolenbos Grondverschuiving 92a – Kwaremont
Verder zijn er ook verschillende gebieden in Kluisbergen waar een grondverschuiving heeft plaatsgevonden en waarin publieke infrastructuur gelegen is (en dus mogelijks schade is). Dit zijn volgende grondverschuivingen (zie kaart voor de exacte locatie):
Grondverschuiving Grondverschuiving Grondverschuiving Grondverschuiving Grondverschuiving Grondverschuiving Grondverschuiving
8a – Kluisberg 8b – Kluisberg 87 – Collinabos 90a – Watermolenbos 91 – Feelbossen 92b – Kwaremont 100e – Paterberg
Op de kaart in bijlage worden al de grondverschuivingen die in Kluisbergen voorkomen, aangegeven. Meer informatie over de grondverschuivingen in Kluisbergen vindt u op http://www.lne.be/themas/bodem/grondverschuiving/steekkaarten-studie1/1Kluisbergenkl.pdf. Algemene informatie over de reeds uitgevoerde studies over grondverschuivingen vindt u op http://www.lne.be/themas/bodem/grondverschuiving. Om de nodige informatie te verzamelen zouden we graag beroep willen doen op de expertise van één of meerdere personen met de nodige kennis omtrent deze zaken. Om de ontmoeting vlot te laten verlopen, zouden we deze perso(o)n(en) willen vragen om, indien mogelijk, reeds op voorhand informatie te verzamelen omtrent bovenstaande grondverschuivingen en in het bijzonder omtrent de geleden schade en de maatregelen genomen om deze schade te herstellen en/of te vermijden. Voor alle duidelijkheid willen we erop wijzen dat het gaat over alle publieke schadegevallen, en dus niet enkel over de bovenvernoemde schadegevallen waar men reeds weet van had na eerder uitgevoerde studies. Vanzelfsprekend zijn we ook sterk geïnteresseerd in schade aan particuliere eigendommen. Uiteraard wordt deze informatie met de nodige confidentialiteit behandeld. Kan u ons de contactgegevens (naam, telefoon en e-mailadres) bezorgen van de personen die over de nodige kennis en expertise beschikken betreffende de bovengenoemde onderwerpen? Deze personen zullen dan ten laatste 8 juli 2011 gecontacteerd worden om een afspraak vast te leggen voor het afnemen van een enquête (1 tot 2 uur).
Voor bijkomende inlichtingen kan u ons steeds contacteren via onderstaande gegevens. 163
Dank bij voorbaat.
Met vriendelijke groet,
Van Turnhout Pieter Wetenschappelijk medewerker Afdeling Landbouw- & Voedseleconomie Katholieke Universiteit Leuven Celestijnenlaan 200 E 3001 Heverlee Tel.: 016/32.97.22 [email protected]
C.C.:
Arne Debyttere Dienst Milieu Kluisbergen [email protected]
Karolien Bracke Dienst Gemeentewerken [email protected]
164
Bijlage 4: Voorbeeld van kaart met aanduiding van de aanwezige GVen per klasse
165
Bijlage 5: Enquête voor particuliere schadegevallen
Enquête over de gevolgen van grondverschuivingen en de genomen maatregelen op particuliere eigendommen
Door de aanwezigheid van een kleirijk substraat in de ondergrond en een voldoende grote hellingsgraad kunnen hellingen instabiel worden. Vooral na periodes van langdurige regenval kan deze instabiliteit leiden tot grondverschuivingen welke op hun beurt veel gevolgen kunnen hebben op zowel publieke als particuliere eigendommen. Om zoveel mogelijk deze gevolgen te voorkomen, kunnen preventieve maatregelen getroffen worden. Deze studie heeft als doel het in kaart brengen van deze gevolgen, maar vooral het inventariseren van de toegepaste en mogelijke preventieve maatregelen. Om gegevens te kunnen verzamelen werd deze enquête opgesteld welke wordt afgenomen in opdracht van de Vlaamse overheid (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) door Pieter Van Turnhout, onderzoeker aan de K.U.Leuven waar men ruime ervaring heeft in onderzoek naar grondverschuivingen. Er dient vermeld te worden dat er voor 100% anonimiteit gegarandeerd wordt. Uw gegevens worden enkel in het kader van het onderzoek gebruikt, en worden in geen geval aan derden doorgespeeld.
166
V.1. Naam: …………………………………………………………………………………………….. V.2. Adres:
Straatnaam:…………………………………… Nr: …………………………………... Gemeente:…………………………….………. Postcode:……………………………..
V.3. Tel.: …………………………………
A. Materiële schade V.4. Sinds wanneer woont u in dit huis? Sinds
(jaartal)
V.5. Bent u in deze gemeente opgegroeid of bent u ingeweken? 1. Opgegroeid 2. Ingeweken 2.1 In welke gemeente heeft u vroeger gewoond? Naam:…………………………………….Postcode:………………….
V.6. Heeft u dit huis zelf gebouwd of heeft u het zo gekocht? 1. Zelf gebouwd 2. Verbouwing van bestaande woning 3. Gekocht
(ga naar vraag V.11)
V.7. Indien u het huis zelf gebouwd heeft, heeft u tijdens de bouw van het huis bepaalde onregelmatigheden vastgesteld? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.11)
V.8. Welk soort onregelmatigheden werden vastgesteld: 1. Scheuren, barsten van muren 2. Scheefzakken van muren 3. Hobbelig terrein 4. Verplaatsing van fundering of palen 5. Scheuren, barsten van fundering 6. Klemmen van deuren 167
7. Klemmen van ramen 8. Barsten van ramen 9. Andere: ………………………………….. V.9. Heeft u maatregelen getroffen om deze onregelmatigheden op te lossen (zoals extra verstevigingen, extra dikke fundering, steunmuren, …)? 1. Ja 2. Nee
(ga naar vraag V.11)
V.10. Kan u de genomen maatregelen beschrijven? V.10.1 Soort maat- V.10.3 Omvang V.10.4 JaarV.10.5 Prijs (1) (2) tal van toeregel de maatregel passing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs 1.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
2.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
3.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
4.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
(1)
Soort maatregel:
(2)
Omvang van de maatregel: oppervlakte van de steunmuren, dikte van de fundering,…
1. extra verstevigingen 2. extra dikke fundering
V.10.6 Effectief? 1. Ja 2. Nee
3. steunmuren 4. andere:…
168
V.11. Heeft u sinds u hier woont enige fysische verandering aan uw eigendommen gekend? 1. Huis
2. Tuin
1a
Barsten in muren
1b
2. Nee (ga naar vraag V.18)
3a
Bulten, knikken
Barsten in vloer
3b
Barsten, scheuren
1c
Bolle muren
3c
Verschuiving
1d
Scheefzakken van muren
4a
Verschuiven, verplaatsen
1e
Klemmen van deuren
4. Afsluitingen, omheining, hagen
4b
Scheefzakken
1f
Klemmen van ramen
5.Sportinfrastructuur
5a
Bult, knik
2a
Barsten in muurtjes
5b
Barsten, scheuren
2b
Barsten in trappen
5c
Verglijdingen, verzakkingen
2c
Barsten in vloer
6a
Hobbelig
2d
Schade aan serre
6b
Verglijdingen, verzakkingen
2e
Schade aan tuinhuis
6c
Kromme boomstammen
2f
Hobbelig
6d
Vochtige zones of poelen
2g
Verglijdingen, verzakkingen
7a
Verglijdingen
2h
Waterplassen
7b
Vochtige zones of poelen
7c
Putten
V.11.1 Soort schade (code of andere schade met nadere specificatie)
V.11.2 Locatie van de schade
3. Oprit
1. Ja
6. Bossen
7. Weide
V.11.3 Schadegrootte (oppervlakte in m², behalve voor omheiningen: lengte in m)
V.11.4 Jaartal van optreden fysische verandering
V.11.5 Oorzaak van verandering (1)
V.11.6 Hersteld (1. Ja / 2. Nee / 3. gedeeltelijk) (2)
1 2 3 4 169
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 (1)
1= n.a.v. grondverschuiving; 2= n.a.v. andere oorzaak (specifieer); 3= weet ik niet
(2)
Indien “ja” of “gedeeltelijk”, ga naar vraag V.12, indien “nee” ga naar volgend schadegeval 170
V.12. Kan u de gedane herstellingen nader toelichten? V.12.1 Nr. (cfr. V.11)
V.12.2 Manier van herstelling (1)
V.12.3 Omvang van de herstelling (2)
V.12.4 Jaartal van herstelling
V.12.5 Prijs 1. Eenheidsprijs
(1)
2. Totale Prijs
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
………………. €/m of €/m²
…………………..…. €
dichten van een barst, herschilderen, opnieuw vloeren, opnieuw metsen van een muur
(2)
voor huizen, tuinen, bossen, oprijlanen, sportinfrastructuur en weiden wordt er oppervlakte gevraagd (m²), voor afsluitingen/omheiningen/hagen wordt lengte gevraagd (m) 171
V.13. Welke van de volgende activiteiten/omstandigheden zijn voorgekomen in de weken of maanden voor de fysische veranderingen aan je eigendom plaatsvonden? Kan u het tijdstip wanneer deze activiteiten/omstandigheden voorkwamen specifiëren? 1. menselijke activiteiten/acties 1.1 verandering van de helling (vb. afgraving voet van de helling) 1.2 verhoging van de druk bovenaan de helling door ophoging 1.2.a. gebouw 1.2.b. aanleg van een weg 1.2.c. andere:………………………………………………… 1.3 afdichten van bron 1.4 aanleg van een vijver, zwembad 1.5 lek (vb. zwembad, vijver,…) 1.6 verandering van de waterhuishouding bovenaan de helling 1.7 andere:…………………………………………………………… 2. natuurlijke activiteiten 2.1 overvloedige regenval 2.2 andere::…………………………………………………………... 3. andere:…………………………………………………………………………...... 4. weet ik niet V.13.5 Activiteit/omstandigheid
V.13.6 Tijdstip activiteit/ omstandigheid (hoe lang geleden?)
V.13.7 Tijdstip fysische verandering (hoe lang geleden?)
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
…..jaar …..maanden …..weken
V.14. Indien u ooit schade aan uw eigendom heeft gehad, heeft u dan maatregelen getroffen… 1. om verdere schade aan uw eigendom te voorkomen? 1.1 Welke maatregelen heeft u dan genomen? 1.1.a extra dikke funderingen 1.1.b woning op palen (micropalen) 1.1.c andere:…………………………………………………………… 172
2. om het reactiveren van de grondverschuiving zelf te voorkomen? 2.1 Welke maatregelen heeft u dan genomen? 2.1.a steunmuren of grondkerende wanden 2.1.b extra drainage 2.1.c verstevigen van de grond (grond vermengen met kalk of cement, of het aanbrengen van begroeiing) 2.1.d afvlakken/aanpassen van de helling 2.1.e andere: …………………………………………………………... 3. nee, ik heb geen maatregelen getroffen. (ga naar vraag V.16)
V. 15. Kan u de genomen maatregelen nader beschrijven? V.15.1 Code of V.15.3 Omvang V.15.4 JaarV.15.5 Prijs (1) soort maatregel de maatregel tal van toe(cfr. vraag V.14) passing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
1.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
2.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
3.
Lengte……..m Breedte: …..m Dikte: ……cm Diepte:……m Opp.: …….m²
4.
(1)
V.15.6 Effectief? 1. Ja 2. Nee
………………. €/m …………….……. € of €/m² of €/m³
………………. €/m …………….……. € of €/m² of €/m³
………………. €/m …………….……. € of €/m² of €/m³
………………. €/m …………….……. € of €/m² of €/m³
dikte van de steunmuren, dikte van de fundering, lengte van de drainagegrachten,… 173
V. 16. Heeft u ooit een schadeclaim ingediend bij de verzekeringmaatschappij? 1. Ja 1.1 Wanneer? a.
(jaartal)
b. c. 1.2 Voor welke schade? a. …………………………………………………………………….. b. …………………………………………………………………….. c. …………………………………………………………………….. 1.3 Wat was de reactie van de verzekeringmaatschappij? a. …………………… b. …………………… c. …………………… Kies uit volgende mogelijkheden: 1.3.a Vergoeding betaald (hoeveel?) 1.3.b Vergoeding niet betaald 1.3.c Vergoeding betaald (hoeveel?) maar de premie werd aangepast 1.3.d Verzekering werd opgezegd 1.3.e Geen reactie 1.3.f Andere: ………………………………………………. 2. Nee
V.17. Is de standaardpremie voor de verzekering hoger dan normaal? 1. Ja 1.1 Hoeveel betaalt u meer dan normaal? ……………………………………….…€ 2. Nee 3. Weet niet
V.18. Indien u nog nooit schade aan u eigendom heeft gehad, heeft u dan maatregelen getroffen… 1. om initiële schade aan uw eigendom te voorkomen? 174
1.1 Welke maatregelen heeft u dan genomen? 1.1.a extra dikke funderingen 1.1.b woning op palen 1.1.c andere:…………………………………………………………… 2. om het (re)activeren van de grondverschuiving zelf te voorkomen? 2.2 Welke maatregelen heeft u dan genomen? 2.2.a extra drainage 2.2.b steunmuren 2.2.c verstevigen van de grond (grond vermengen met kalk of cement, of het aanbrengen van begroeiing) 2.2.d afvlakken/aanpassen van de helling 2.2.e andere: …………………………………………………………... 3. nee, ik heb geen preventieve maatregelen getroffen. (ga naar vraag V.20)
V. 19. Kan u de genomen maatregelen nader beschrijven? V.19.1 Code of V.19.3 Omvang V.19.4 JaarV.19.5 Prijs (1) soort maatregel de maatregel tal van toe(cfr. vraag V.18) passing 1. Eenheidsprijs 2. Totale prijs 1.
2.
3.
4.
Lengte…….…..m Breedte: ……...m Dikte: ……….cm Diepte:……..…m Opp.: ……..….m² Lengte…….…..m Breedte: ……...m Dikte: ……….cm Diepte:……..…m Opp.: ……..….m² Lengte…….…..m Breedte: ……...m Dikte: ……….cm Diepte:……..…m Opp.: ……..….m² Lengte…….…..m Breedte: ……...m Dikte: ……….cm
V.19.6 Effectief? 1. Ja 2. Nee
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³
………………. €/m ……………. € of €/m² of €/m³ 175
Diepte:……..…m Opp.: ……..….m² (1)
dikte van de steunmuren, dikte van de fundering, lengte van de drainagegrachten,…
V.20. Weet u nog andere gevallen van schade en/of preventieve- of herstellingsmaatregelen in de buurt (zowel privaat als publiek)? 1. Nee 2. Ja: 1.1 Wat?
1.1.1 schade:…………………………………………………………... 1.1.2 herstellingsmaatregelen:………………………………………… 1.1.3 preventieve maatregelen:………………………………….…….
1.2 Waar? 1.2.1 Adres/plaatsnaam……………………………………………… 1.2.2 Naam:.........................................................................................… 1.2.3 Tel:................................................................................................. 1.3 Wanneer?..…………………..………………………………………………………
2.1Wat?
2.1.1 schade:…………………………………………………………………… 2.1.2 herstellingsmaatregelen:…………………………………………………. 2.1.3 preventieve maatregelen:………………………………………………...
2.2 Waar? 2.2.1 Adres/plaatsnaam:………………………………………………………. 2.2.2 Naam:........................................................................................................ 2.2.3 Tel:............................................................................................................ 2.3 Wanneer?...…………………………………………………………………………………
B. Immateriële schade V.21. Bent u bezorgd over mogelijke schade door grondverschuivingen in de toekomst? 1. Ja, constant 2. Ja, als het (hard) regent 176
3. Ja, af en toe 4. Ja, op andere tijdstippen:…………………………………………….. 5. Nee, ook al heeft men al schade geleden 6. Nee (men heeft nog geen schade geleden) Einde vragenlijst 7. Andere:……………………….. V. 22. Heeft u sinds u hier woont last ondervonden van: 1. Slapeloosheid 2. Stress 3. Concentratieverlies 4. Andere: ……………………………………. 5. Geen van bovenstaande
V.23. Denkt u dat deze symptomen het gevolg zijn van de schade aan uw bezittingen veroorzaakt door de grondverschuivingen? 1. Ja 2. Nee
V. 24. Ondervindt of ondervond u rechtstreekse hinder door de schade die is opgetreden aan uw woning (bv. klemmen van ramen en deuren, een knik in uw oprit…) waardoor u uw levensstijl moet of moest aanpassen (bv. het niet meer gebruiken van een deel van de tuin,…)? 1. Ja 1.1. Kan u aangeven welke soort schade/hinder en hoeveel u er zich aan ergert/ergerde? Soort schade/hinder:…………………………………………………………... Geen ergernis
Weinig ergernis
Eerder weinig ergernis
Normale ergernis
Eerder grote ergernis
Grote ergernis
Soort schade/hinder:…………………………………………………………... Geen ergernis
Weinig ergernis
Eerder weinig ergernis
Normale ergernis
Eerder grote ergernis
Grote ergernis
Soort schade/hinder:…………………………………………………………... Geen ergernis
Weinig ergernis
Eerder weinig ergernis
Normale ergernis
Eerder grote ergernis
Grote ergernis
2. Nee
177
V.25 Denkt u dat de waarde van het huis gedaald is? 1. Ja 2. Nee
V.26 Maakt u zich zorgen over een eventuele waardevermindering van uw woning? Ja heel erg
Eerder wel
Eerder niet
Helemaal niet
V.27 Heeft u uw woning al eens (tijdelijk) moeten verlaten omdat het niet meer woonbaar was door toedoen van grondverschuivingen? 1. Ja Voor hoe lang? ……………………. 2. Nee V.28 Heeft u door toedoen van een grondverschuiving ooit een nutsvoorziening moeten missen? 1. Ja Welke?............................................. Voor hoe lang? ……………………. 2. Nee
----------------------------------------------- EINDE VRAGENLIJST ---------------------------------------------
178
Bijlage 6: Enquête voor notarissen, vastgoedkantoren en schatters
Vragenlijst voor notarissen/vastgoedkantoren/schatters Naam:…………………………………………….…………………. Adres:…………………………………………….…………………. Telefoon:……………………………………….…………………. E-mail:………………………………………………………………. V.1. Worden er vele huizen verkocht die schade hebben of waarvan de tuin schade toont door toedoen van een grondverschuiving? Zoja, welke soort schade? V.2. Bent u als notaris/immobiliënkantoor/schatter verplicht te melden aan de toekomstige kopers dat het huis gebreken (barsten, etc.) kent? V.3. Bent u als notaris/immobiliënkantoor/schatter verplicht te melden aan de toekomstige kopers dat het huis gelegen is in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen? V.4. Worden huizen gelegen in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen meer (door-)verkocht dan andere huizen? V.5. Worden er nog steeds woningen gebouwd of verkavelingaanvragen ingediend in gebieden gevoelig voor grondverschuivingen? V.6. Zijn de meeste kopers van de regio zelf of zijn het meestal inwijkelingen? V.7. Zijn er al verkavelingaanvragen of bouwvergunningen geweigerd omdat het betreffende perceel gelegen is in gevoelig gebied? Zoja, hoeveel van de aanvragen in gevoelig gebied werden afgewezen (percentage en/of absolute cijfers)? V.8. Indien een bouwvergunning geweigerd wordt omwille van de gevoeligheid voor grondverschuivingen - Hoeveel daalt de grond in waarde (percentage), als het nog steeds bouwgrond blijft? - Hoeveel daalt de grond in waarde (percentage), als het wordt omgezet in landbouwgrond? V.9. Indien er een grondverschuiving plaatsvindt op een landbouwgrond, hoeveel daalt de grond in waarde (percentage)? Vb. als er een aantal are niet meer bruikbaar zijn? V.9.1. Wat is de waarde van landbouwgrond per m²? V.10. Is er een verschil in verkoopprijs tussen huizen die in een gebied gevoelig voor grondverschuivingen gelegen is en huizen er buiten? Zoja, hoeveel percentage schat u? (zowel voor huis 1 als voor huis 2, zie verder) V.11. Kan u van volgende huizen een schatting maken rekening houdend met de verschillende scenario’s (verschil in huizen, locatie en schade)?
179
HUIS 1 (zie figuur A) -
Bouwjaar 2007
-
Perceelgrootte: 15 are
-
Bebouwde oppervlakte: 200m²
-
Gelijkvloers: inkomhal, ruime leefruimte met design gashaard, een open keuken met granieten werktablet en kookeiland, apart toilet, volledig aangelegd terras, prachtig tuinhuis met overdekt terras en een grote, volledig omheinde tuin
-
1ste verdieping: nachthal, 3 slaapkamers, een dressing en een badkamer met een inloopdouche en regendouche voor 2 personen, ligbad en toilet
HUIS 2 (zie figuur B) -
Bouwjaar: 1972
-
Perceelgrootte: 7 are
-
Bebouwde oppervlakte: 100m²
-
De woning heeft een inkomhal, woonkamer met aansluitend de keuken voorzien van dampkap,keramische kookplaat,vaatwasmachine en spoelbak. Zowel vanuit de woonkamer als de keuken heeft men zicht op de achtertuin. Verder zijn er de inpandige garage die momenteel gebruikt wordt als berging/wasplaats, de nachthal, het bezoekerstoilet, 3 slaapkamers en de badkamer met ligbad en wastafel. Tevens is er een ruime opbergzolder, 2 garages waarvan 1 een vrije hoogte heeft van +/- 3 meter en een tuinhuis gelegen in de achtertuin.
180
Figuur A: Illustratie van huis 1 op basis van foto’s afkomstig van verschillende bronnen
181
Figuur B: Illustratie van huis 2 op basis van foto’s afkomstig van verschillende bronnen
182
Illustratie van de ligging op basis van foto’s afkomstig van verchillende bronnen 1. Rustig gelegen op een heuvel met een mooi uitzicht.
2. Gelegen in een vlak gebied, in een woonkern.
183
Schade 1) Geen schade in buurt (andere huizen), noch aan eigen tuin 2) Wel schade in buurt (andere huizen), maar geen schade aan betreffende eigendom 3) enkel schade aan tuin 4) lichte schade aan huis 5) zware schade aan huis 1) geen schade in buurt, noch aan eigen tuin 2) wel schade in buurt, maar niet aan eigen woning of tuin 3) enkel schade aan tuin (en aanhorigheden) Vb. Verzakken van oprit, terras, tuin (zie figuur C)
Figuur C: Illustratie van mogelijke schade aan tuin (en aanhorigheden)
184
4) lichte schade aan huis -
kleine scheuren in muren (zie figuur D)
Figuur D: Illustratie van mogelijke schade aan huis (kleine scheuren in muren)
-
klemmen van ramen en deuren
185
5) zware schade aan huis -
grote scheuren in muren (zie figuur E)
Figuur E: Illustratie van mogelijke schade aan huis (grote scheuren in muren)
186
-
barsten in vloer(bekleding) (zie figuur F)
Figuur F: Illustratie van mogelijke schade aan huis (barsten in vloerbekleding)
-
barsten in plafond
-
afwateren van vloer/parket
-
klemmen van ramen en deuren
-
vochtvlekken
-
barsten van ramen
187
Bijlage 7: Berekening van de reële intrestvoet en voorbeeld van berekening van actualisatie (verdiscontering) (Proost et al., 2007; Dombrecht et al., 2005) In dit rapport wordt voor het actualiseren van prijzen gebruik gemaakt van de reële intrestvoet (r). Deze kan berekend worden m.b.v. de nominale intrestvoet (R) en de inflatievoet (i). De nominale interestvoet is de prijs die de ontlener betaalt aan de geldschieter voor de tijdelijke beschikking over geld. Stel dat men in 2011 beschikt over een bedrag van 100€. Als men dit bedrag vandaag risicoloos belegt dan zal de waarde van deze 100€ bij een nominale intrestvoet van 7% per jaar als volgt evolueren: - na 1 jaar 100*(1+0,07) = 100*(1+0,07)1 = 107 € startbedrag
- na 2 jaar 100*(1+0,07)*(1+0,07) = 100*(1+0,07)2 = 114,49 € bedrag na 1 jaar
- na 3 jaar 100*(1+0,07)*(1+0,07)*(1+0,07) = 100*(1+0,07)3 = 122,50 € bedrag na 2 jaar
-… - na 10 jaar 100*(1+0,07)10 = 196,72 € Binnen 10 jaar komt die 100€ die vandaag (2011) belegd wordt dan overeen met 196,72 €. Of anders gezegd, om binnen 10 jaar 196,72 € te hebben heeft men vandaag 100€ nodig (=196,72 €/(1+0,07)10). Of omgekeerd, om binnen 10 jaar 100€ te hebben, heeft men vandaag 50,83 € nodig (= 100/(1+0,07)10). Dus 50,83 € is dan de huidige waarde van ‘100 euro over 10 jaar’. Wanneer inflatie optreedt, dan daalt de koopkracht van het geld. Een herstelling die nu 100 € kost zal bij een inflatie van 2,5%17 volgend jaar 102,5 € (=100*(1+0,025)1) kosten en binnen 10 jaar 128,01€ (=100*(1+0,025)10) kosten. Omgekeerd een herstelling die nu 100€ kost, zou vorig jaar maar 97,56 € gekost hebben en 10 jaar geleden slechts 78,12 €. Om rekening te houden met het feit dat de koopkracht wordt aangetast, wordt de nominale rente (R) gecorrigeerd voor inflatie (i) en maken we bij de actualisering gebruik van een reële rentevoet (r). De reële rente kan berekend worden aan de hand van de Fishler vergelijking: 1+R = (1+r)*(1+i) zodat
(Fishervergelijking)
r = (1+R)/(1+i) – 1.
Er wordt in dit rapport een nominale intrestvoet van 7% en een inflatievoet van 2,5% verondersteld. De reële intrestvoet is bijgevolg gelijk aan 4,4%. De prijzen worden dan steeds geactualiseerd naar 2011 gebruik makende van deze reële interestvoet. Voorbeeld actualisatie 17
Hiervoor werd het gemiddelde genomen van de Belgische inflatie sinds 2005.
188
Stel dat men in 2011 beschikt men over een bedrag van 100€ en de reële interestvoet gelijk is aan 4,4%. De toekomstige waarde van deze 100€ na N jaar komt dan overeen met 100*(1+0,044)N. Omgekeerd, wanneer men over N jaar over een bedrag van 100€ beschikt, dan is de huidige waarde van deze “100€ over N jaar” gelijk aan 100/(1+0,044)N.
189
Bijlage 8: Berekening van de reactivatiefrequentie van GVen, gebruik makend van de interviews bij watermaatschappijen (bron: interviews met medewerkers van V.M.W en T.M.V.W.; eigen verwerking) ID Ge2 Kl2 Ma1 Ma2 Ma3 Ou2 Ro1 Ro2 Ro3 Ro4 Ro5 Ro6 Ro7
Periode 10 (1996-2006) 5 (2005-2010) 9 (2002-2011) 10 (2001-2011) 10 (2001-2011) 10 (2001-2011) 20 (1989-2009) 10 (1999-2009) 10 (1999-2009) 10 (1998-2008) 15 (1993-2008) 6 (2003-2009) 20 (1973-1993)
Aantal herstellingen 20 3 5 1 1 3 10 5 5 3 6 3 3
Gemiddeld aantal herstellingen per jaar Frequentie (herstelling om de x jaar)
Aantal herstellingen/jaar 2,00 0,60 0,56 0,10 0,10 0,30 0,50 0,50 0,50 0,30 0,40 0,50 0,15 0,50 2,00
Opmerking: de ID is gebaseerd op de ID van de waterleidingen (cf. Tabel 28 en Tabel 29)
190
Bijlage 9: Evolutie van de cumulatieve kost voor herstel en onderhoud van nog niet herstelde gemeentelijke asfaltwegen over een periode van 100 jaar (geactualiseerd naar 2011) (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking)
191
Bijlage 10: Berekening van de meerkost (binnen GVen t.o.v. buiten GVen) van onderhoud van reeds herstelde wegen (bron: interviews met medewerkers van de betrokken gemeenten en Agentschap Wegen en Verkeer Oost-Vlaanderen, 2011; eigen verwerking) ID = Ge1
Laatste herstelling:
2013
grondig - 2003
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
2031
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
Binnen GV Scenario 1: soort herstelling
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig
Niet geactualiseerde kost
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
Geactualiseerde kost
7.967
7.311
6.709
6.157
5.650
5.184
4.758
4.366
4.006
3.676
Scenario 2: soort herstelling
grondig
-
-
-
-
grondig
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
36.678
-
-
-
-
36.678
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
33.658
-
-
-
-
21.902
-
-
-
-
Scenario 3: soort herstelling
grondig
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
36.678
-
-
-
-
8.682
8.682
8.682
8.682
8.682
Geactualiseerde kost
33.658
-
-
-
-
5.184
4.758
4.366
4.006
3.676
Scenario 1:soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Scenario 2: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Scenario 3: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
55.784
55.560
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 55.648
Buiten GV
0
0
0
Meerkost oppervlakkig herstel
55.784
Meerkost grondig + grondig herstel
55.560
Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
55.648
192
ID = Kl1
Laatste herstelling: 2011
Binnen GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Buiten GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
oppervlakkig - 2007
2013
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 30.178 27.693 25.413 23.320 21.400 19.638 18.021 16.537 15.175 grondig grondig 93.954 93.954 93.954 61.139 grondig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 93.954 32.886 32.886 32.886 32.886 32.886 93.954 21.400 19.638 18.021 16.537 15.175
-
-
-
-
-
-
-
-
oppervlakkig 32.886 16.537 grondig 93.954 47.245 grondig 93.954 47.245 Meerkost oppervlakkig herstel Meerkost grondig + grondig herstel Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
230.261
155.093
184.725
16.537
47.245
47.245 213.724 107.848 137.480
193
ID = Ma2
Laatste herstelling: 2012
grondig - 2002
2014
2016
2018
2020
2022
2024
2026
2028
2030
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
Binnen GV Scenario 1: soort herstelling
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig
Niet geactualiseerde kost
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
Geactualiseerde kost
3.675
3.373
3.095
2.840
2.606
2.392
2.195
2.014
1.848
1.696
Scenario 2: soort herstelling
grondig
-
-
-
-
grondig
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
10.961
-
-
-
-
10.961
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
10.500
-
-
-
-
6.833
-
-
-
-
Scenario 3: soort herstelling
grondig
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
10.961
-
-
-
-
3.837
3.837
3.837
3.837
3.837
Geactualiseerde kost
10.500
-
-
-
-
2.392
2.195
2.014
1.848
1.696
Scenario 1: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Scenario 2: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Scenario 3: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
25.734
17.333
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 20.645
Buiten GV
0
0
0
Meerkost oppervlakkig herstel
25.734
Meerkost grondig + grondig herstel
17.333
Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
20.645
194
ID = Ro1
Laatste herstelling: 2011
Binnen GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Buiten GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
oppervlakkig - 2001
2013
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 313 313 313 313 313 313 313 313 313 313 313 287 264 242 222 204 187 172 157 145 grondig grondig 895 895 895 582 grondig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 895 313 313 313 313 313 895 204 187 172 157 145
-
-
-
-
-
oppervlakkig 313 204 grondig 895 582 grondig 895 582
-
-
Meerkost oppervlakkig herstel Meerkost grondig + grondig herstel Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
2.193
1.477
1.760
204
582
582 1.989 895 1.178
195
ID = Ro6
Laatste herstelling: 2012
Binnen GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Buiten GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
oppervlakkig - 2010
2014
2016
2018
2020
2022
2024
2026
2028
2030
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 4.500 4.130 3.790 3.478 3.191 2.929 2.687 2.466 2.263 2.077 grondig grondig 13.422 13.422 12.858 8.367 grondig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 13.422 4.698 4.698 4.698 4.698 4.698 12.858 2.929 2.687 2.466 2.263 2.077
-
-
-
-
-
-
-
-
oppervlakkig 4.698 2.077 grondig 13.422 5.933 grondig 13.422 5.933 Meerkost oppervlakkig herstel Meerkost grondig + grondig herstel Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
31.511
21.225
25.280
2.077
5.933
5.933 29.434 15.292 19.347
196
ID = Ro7
Laatste herstelling: 2012
grondig - 2010
2014
2016
2018
Binnen GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
-
-
-
-
Buiten GV Scenario 1: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 2: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost Scenario 3: soort herstelling Niet geactualiseerde kost Geactualiseerde kost
-
-
-
-
2020
2022
2024
2026
2028
2030
oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 274 274 274 274 274 274 186 171 157 144 132 121 grondig grondig 783 783 532 346 grondig oppervlakkig 783 274 532 121
-
-
-
-
Meerkost oppervlakkig herstel Meerkost grondig + grondig herstel Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
911
878
653
0
0
0 911 878 653
197
ID =Zw1
Laatste herstelling:
grondig - 2009
2011
2013
2015
2017
2019
2021
2023
2025
2027
2029
Scenario 1: soort herstelling
-
-
-
-
oppervlakkig
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
5.481
5.481
5.481
5.481
5.481
5.481
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
3.887
3.567
3.273
3.003
2.756
2.529
Scenario 2: soort herstelling
-
-
-
-
grondig
-
-
-
-
grondig
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
15.659
-
-
-
-
15.659
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
11.104
-
-
-
-
7.226
Scenario 3: soort herstelling
-
-
-
-
grondig
-
-
-
-
oppervlakkig
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
15.659
-
-
-
-
5.481
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
11.104
-
-
-
-
2.529
Scenario 1: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Scenario 2: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Scenario 3: soort herstelling
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niet geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geactualiseerde kost
-
-
-
-
-
-
-
-
Totale geactualiseerde herstelkost (€)
Binnen GV oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig oppervlakkig 19.015
18.330
13.633
Buiten GV
Meerkost oppervlakkig herstel Meerkost grondig + grondig herstel Meerkost grondig + oppervlakkig herstel
0
0
0 19.015 18.330 13.633
198
Totale geactualiseerde meerkost Oppervlakkig herstel Grondig herstel Grondig + oppervlakkig herstel
346.591 216.136 248.584
199
Bijlage 11: Eenheidsprijzen voor schade aan particuliere eigendom Soort werk Eenheidsprijs* Bron Buitenmuur in baksteen 70€/m² Livios** Herstellen van barsten 103,61€/m² Livios Voegen muur 11,87€/m² Livios Herstellen overhangende muur 5.841,89 € Aspen Index*** Slopen buitenmuur 59,53€/m² Aspen Index Slopen van binnenmuur 55,53€/m² Aspen Index Bouwen van binnenmuur 55,00€/m² Aspen Index Bouwen van buitenmuur 70,00€/m² Livios Uitbreken ramen 183,20€/m² Aspen Index Plaatsen ramen (per 6,5m²) 1817,80€/6,5m² Aspen Index Uitbreken en plaatsen venster 469,33€/m² Aspen Index Vloer 105,64€/m² Livios Parket uitbreken en leggen 38,07€/m² Aspen Index Plinten weggenemen en plaatsen 3,31€/m Aspen Index Chape 35,25€/m² Aspen Index Gewapend beton 564,79€/m³ Aspen Index Bewapening (in fundering) 21,47€/m² Aspen Index Steunbalk 50,00€/m² Livios Terras 94,62€/m² Aspen Index Kasseipad 173,48€/m² Aspen Index Aanleggen van gras 5,60€/m² Livios Extra laag asfalt (oppervlakkig) nvt Vlaamse Overheid Heraanleg asfalt (grondig) nvt Vlaamse Overheid Schilderwerk binnen 33,99€/m² Aspen Index Schilderwerk buiten 52,41€/m² Aspen Index Afvoerbuis water 13,05€/m Aspen Index Septische put 584,45€/stuk Aspen Index Opvangput 464,72€/stuk Aspen Index Verplaatsen opvangput 256,47€/stuk Aspen Index Ijzeren staaf 2,50€/m Aspen Index Silicone 9,92€/m Aspen Index Vensterbank 265,89€/m² Aspen Index Dakpannen 53,05€/m² Livios Serreglas 51,89€/m² (zonder arbeidskosten) ACD-serres**** Waarde landbouwgrond 2,50€/m² Interview schatters Plant 20,00€ (vaste prijs) Eigen schatting Bloembakken 7,50€/stuk (zonder arbeidskosten) Brico***** Weidepalen en prikkeldraad 6,00€/m Interview Johan Cordette (Natuurpunt) Verplaatsen weidepalen 3,00€/m Interview Johan Cordette (Natuurpunt) *met arbeidskosten inclusief tenzij anders vermeld **http://www.livios.be/nl/_build/_srch/_priz/index.asp ***Aspen Index 2008 (Architecten en Ingenieursbureau) ****http://www.acd-serres.be/ *****http://www.brico.be
200
