zaterdagmatinee-radio-filharmonisch-orkest

Nieuwsbrief Juli 2016

INHOUD Welkom Nieuwe directeur voor de SOM

1 2

De nieuwste CD’s met het RFO: FEEST!! ! 4 Openbare repetitie 19 mei

6

Zoektocht naar de ideale hoorn

8

Vriendendag van het RFO op 27 november

9

Van achter de lessenaar

10

Empeira

11

Vriend’lijke gezichten

12

And the winner is... 14 Vriendenaanbiedingen 16 Wozzeck in de NTR ZaterdagMatinee 18 Column

Beste Vrienden van het RFO, Met de zomervakantie in zicht sturen wij u hierbij de laatste Vrienden Nieuwsbrief van dit seizoen. Graag attendeer ik u op twee mooie aanbiedingen voor concerten met speciale Vriendenkorting: het AVROTROS concert van 23 september en de NTRZaterdagMatinee van 15 oktober. U kunt reeds uw kortingskaarten reserveren! Dat geldt overigens voor alle concerten van deze series. Bovendien heeft de ZaterdagMatinee komend seizoen voor het eerst een speciale mini-abonnementsserie geheel rondom het Radio Filharmonisch Orkest. In 5 mooie programma’s kunnen wij onze veelzijdigheid etaleren. https://www.concertgebouw.nl/zaterdagmatinee-radio-filharmonisch-orkest http://www.radio4.nl/avrotrosvrijdagconcert Verder onder meer een verslag van de Openbare Repetitie van 19 mei, we stellen onze nieuwe directeur Roland Kieft aan u voor, hoorniste Rebecca Grannetia vertelt over de zoektocht naar de ideale hoorn en celliste Rebecca Smit schrijft over de speciale herinneringen die de muziek van Rachmaninov bij haar oproept. Indien u een account heeft op Facebook, dan heeft u hopelijk ook de pagina van het Radio Filharmonisch Orkest ‘ge-liked’. Via deze pagina bent u altijd op de hoogte van het actuele nieuws binnen het orkest. Een vast groepje musici plaatst wekelijks een inleiding op het programma van die week met foto’s of filmpjes. Ook extra nieuwtjes of projecten worden gedeeld (zoals het Vluchtelingenconcert of de opname van de tunes voor Euro 2016) alsmede leuke backstage filmpjes en weetjes. De pagina loopt erg goed waardoor onze berichten een zeer groot bereik hebben. Onlangs haalde de pagina de mijlpaal van 10.000 likes. Om dat te vieren schreven we een leuke prijsvraag uit. Daar leest u deze Nieuwsbrief meer over. En last but not least: op zondag 27 november is er weer een Vriendendag! Reserveer deze datum alvast in uw agenda. Nadere informatie en een uitnodiging worden u na de zomer toegestuurd. Graag wil ik u namens al onze collega’s bedanken voor uw steun en belangstelling het afgelopen seizoen en ik wens u een hele fijne zomer toe! Hartelijke groet, Ellen Versney (namens Vriendenteam RFO)

19 1

AGENDA Vrijdag 1 juli, 21:00 u. Concertgebouw, Amsterdam Serie: Robeco SummerNights Jamsessie door The Kyteman Orchestra, Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest Zaterdag 2 juli, 20:00 u. Concertgebouw Amsterdam Serie: Robeco SummerNights Bekende hoogtepunten uit opera’s van o.a. Wagner, Massenet, Bizet, Saint-Saëns, Puccini en Verdi Angel Blue, sopraan; Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Karel Mark Chichon Zaterdag 2 juli, 20:30 u. TivoliVredenburg, Utrecht Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht o.a.: Dimitri Sjostakovitsj – Symfonie nr. 15 (arr. Viktor Derevianko) Janine Jansen, viool; Jens Peter Maintz, cello; Eldar Nebolsin, piano; Esther Doornink, Paul Jussen en Hans Zonderop, slagwerk Zaterdag 27 augustus, 20:00 u. Concertgebouw, Amsterdam Serie: Robeco SummerNights Anatol Liadov – Het betoverde meer Fréderic Chopin – Pianoconcert nr. 2 Serge Prokofjev – Symfonie nr. 2 Alexander Gavrylyuk, piano; Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. James Gaffigan Zaterdag 3 september, 20:00 u. Paleis Soestdijk Empeiria, Programma n.t.b. Ludovico Einaudi, piano; Lavinia Meijer, harp; Iris Hond, piano; Rosanne Philippens, viool; Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Karel Deseure

2

NIEUWE DIRECTEUR VOOR DE SOM! Door Frank Brakkee

Roland Kieft (Den Bosch, 1960), is per 1 april aangetreden als de nieuwe directeur van de Stichting Omroep Muziek, de organisatie waar ook het Radio Filharmonisch Orkest onder valt. Om u alvast kennis te laten maken met hem volgt hier korte introductie.

VERNIEUWING EN INNOVATIE ZULLEN EEN BELANGRIJKE PLAATS KRIJGEN

De Matinee blijft de plek voor nieuwe muziek, een van de elementen die het bestaan van de SOM legitimeren. Eerste zorg in Hilversum zal zijn het verder puin- en pijnruimen dat nog nodig is sinds de laatste reorganisatie. De rust moet terugkeren, en de relatie met de NAT-partners verdient verdere investeringen, want we hebben elkaar hard nodig, en kunnen elkaar ook versterken. Zo te horen is Roland uitstekend op de hoogte van wat hier speelt en wat er nodig is. Dat zal niet in de laatste plaats zijn doordat de orkestcommissies van RFO en RKF regelmatig op bezoek zijn geweest in zijn radio tijd. Het beleidsplan geeft ruimte voor verdere invulling. Roland beschouwt het dan ook als een levend document dat moet kunnen anticiperen op de snel veranderende samenleving, en dus ook op de snel veranderende omroep. Roland proeft bij de SOM een grote veerkracht, wat een belangrijke basis is voor nieuwe stappen. De hoogst mogelijke kwaliteit blijft daarbij voorop staan. Iets dat niet overal zo vanzelfsprekend is, maar hier gelukkig geen enkel probleem zal vormen.

Als zoon van een bassist en een altvioliste uit het Brabants Orkest was een muzikale opvoeding vanzelfsprekend. Roland ging cello spelen en naar het conservatorium. Daar maakte hij zijn eerste switch en stapte over op orkestdirectie. In Tanglewood werkte hij met Bernstein en intussen begon zijn dirigeercarrière, via jeugd-en studentenorkesten naar Opera Forum, Ballet Orkest, Residentie Orkest, Rotterdams Philharmonisch, en ook bij het Radio Filharmonisch Orkest heeft hij op de bok gestaan. Op een dinsdagmiddag in 1998 besloot Roland dat het klaar was met dirigeren en maakte de switch naar de radio. Dat was het begin van opnieuw een periode van circa 15 jaar toewijding, eerst als programmamaker, daarna als eindredacteur bij Radio 4. Vernieuwing is dan al een belangrijk motto van Roland. Hij bedacht nieuwe formats, haalde Maartje van Weegen in huis, en had interviews met o.a. Nicolaus Harnoncourt, Misha Maisky, Itzhak Perlman en Bryn Terfel. Bij de overstap naar het Residentie Orkest zei Roland: “Dit orkest verdient het te bestaan, en niet in de marge.” Dat willen we in Hilversum natuurlijk ook. Kunnen we dan dingen verwachten als een Festival Classique en een videoscreen achter koor en orkest? Vernieuwing en innovatie zullen een belangrijke plaats krijgen, vooral voor de vrijdag in Utrecht. Dat is de plek om verhalen over het voetlicht te brengen en de band met de samenleving uit te bouwen. 3

Zaterdag 17 september, 13:30 u. Concertgebouw, Amsterdam Serie: NTR ZaterdagMatinee Giuseppe Verdi – I due Foscari Vocale solisten, Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Giancarlo Andretta Vrijdag 23 september, 12:30 u. TivoliVredenburg, Utrecht Serie: Lunchconcert Robin de Raaff – Atlantis Chen Reiss, sopraan; Mark Stone, bariton; Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz Vrijdag 23 september, 20:15 u. TivoliVredenburg, Utrecht Serie: AVROTROS Vrijdagconcert Modest Moessorgski – Nacht op de kale berg Robin de Raaff – Atlantis Alphons Diepenbrock – Les elfes Karol Szymanowski – Stabat Mater Chen Reiss, sopraan; Gerhild Romberger, alt; Mark Stone, bariton; Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz Zondag 25 september, 11:00 u. Concertgebouw, Amsterdam Serie: Het Zondagochtend Concert Modest Moessorgski – Nacht op de kale berg Alphons Diepenbrock – Les elfes Karol Szymanowski – Stabat Mater Chen Reiss, sopraan; Gerhild Romberger, alt; Mark Stone, bariton; Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz Donderdag 29 september, 12:30 u. Muziekcentrum van de Omroep, Hilversum Serie: MCO Lunchconcerten Serge Rachmaninov – Symfonische Dansen Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz

4

DE NIEUWSTE CD’S MET HET RFO: FEEST!!! door Henk de Vlieger

Aan de rijke cd-catalogus van het Radio Filharmonisch Orkest zijn door Challenge Classics onlangs weer een paar opmerkelijke titels toegevoegd. In de eerste plaats een cd met twee grote symfonische werken van onze Componist des Vaderlands Willem Jeths: zijn Eerste Symfonie en zijn Blokfluitconcert. Het zijn beide live-opnamen van wereldpremières in de NTR ZaterdagMatinee. De vierdelige symfonie werd gedirigeerd door eredirigent Edo de Waart, met een schitterende vocale bijdrage in de hoekdelen van mezzosopraan Karin Strobos. Hierin komt Jeths’ grote liefde voor de componist Gustav Mahler ongeremd tot uiting, bijvoorbeeld door het opvallend gebruik van een Fernorchester. Het Blokfluitconcert werd vertolkt door – wie anders? – Erik Bosgraaf, begeleid door chef-dirigent Markus Stenz. Volgens recensent Erik Voermans in Het Parool klinken hier geen mitrailleursalvo’s aan noten, maar uitsluitend fraaie melodieën. Waarmee Jeths zijn adagium onderstreept, dat het in de muziek van nu vooral om schoonheid en troost moet gaan. Een aanrader dus! Na de de complete cycli van de symfonieën van Gustav Mahler, Serge Rachmaninov (De Waart), Anton Bruckner (Van Zweden) en Karl Amadeus Hartmann (verschillende dirigenten) werkt het Radio Filharmonisch Orkest momenteel aan een volgend project: de complete symfonieën van Serge Prokofjev onder leiding van vaste gastdirigent James Gaffigan. Het zijn geen live-opnamen, maar studioproducties waaraan dan wel concerten vooraf zijn gegaan. Als eerste in de reeks verscheen vorig jaar een cd met de Derde en Vierde Symfonie, die in de pers met veel enthousiasme werd ontvangen. Een prachtig compliment gaf recensent Siebe Riedstra van OpusKlassiek.nl in dit verband aan het orkest: “Het Radio Filharmonisch Orkest is een ensemble dat al

ruim zeventig jaar niets anders doet dan onbekende partituren absorberen, om ze vervolgens in een éénmalige situatie feilloos weer te geven, want een tweede concert is er niet. Alles moet bij de eerste poging staan als een huis. Wanneer zo’n orkest de studio ingaat om een opname te maken komen de beste professionele instincten als een tweede natuur naar boven, instincten die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Het klinkend resultaat hoort u op deze cd. En het wordt nog mooier, want de overige vijf (of eigenlijk zes) symfonieën zijn inmiddels ook opgenomen. Feest!!” De meeste recente uitgave betreft die van de Zesde en Zevende Symfonie. Even als de Derde en Vierde zijn dit monumentale composities die ten onrechte veel te weinig worden uitgevoerd! Recensent Aart van der Wal schrijft hierover eveneens op OpusKlassiek.nl: “Het feest wordt met deze nieuwe loot aan de Prokofiev-stam onvervalst voortgezet. Ik heb me wel eens laten influisteren dat Prokofjev geen al te groot symfonicus was, maar dat maakt het pleidooi van het Radio Fil en Gaffigan er niet minder om. Een groot symfonicus of niet, Prokofjev wist wel degelijk korte en markante, en dus typisch symfonische thema’s te ontwerpen en uit te bouwen en hij kon als geen ander briljant orkestreren...” Voor schrijver dezes behoort Serge Prokofjev echter (met Carl Nielsen en Karl Amadeus Hartmann) tot de symfonische top van de vorige eeuw. Het wachten is nu op de uitgave van de resterende, populairdere, Prokofjevsymfonieën met James Gaffigan. Houdt de website van het Radio Filharmonisch Orkest in de gaten! Daar kunnen de cd’s ook worden besteld.

OPROEP AAN DE VRIENDEN VAN HET RFO Wij zijn op zoek naar een Vriend die bereid is om voor het bestuur van de Stichting Vrienden van het RFO, alsmede voor het Vriendenteam (gerund door musici), de vergader-afspraken te maken en de vergaderingen bij te wonen om te notuleren. Het gaat om in totaal circa 8 keer per jaar. Uw medewerking wordt zeer op prijs gesteld! Bent u geïnteresseerd? Stuurt u dan graag een mailtje naar [email protected]

5

Zaterdag 1 oktober, 14:15 u. Concertgebouw, Amsterdam Serie: NTR ZaterdagMatinee Feruccio Busoni – Berceuse élégiaque Rob Zuidam – Tanglewood Concerto Franz Liszt - Totentanz Serge Rachmaninov – Symfonische Dansen Hannes Minnaar, piano; Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz Zaterdag 15 oktober, 14:15 u. Concertgebouw, Amsterdam Serie: NTR ZaterdagMatinee Sebastian Currier – Divisions Wolfang Amadeus Mozart – Vioolconcert nr. 5 Antonin Dvorak – Symfonie nr. 9 Stefan Jackiw, viool; Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Ludovic Morlot Donderdag (!) 20 oktober, 20:15 u. TivoliVredenburg, Utrecht Serie: AVROTROS Vrijdagconcert Wolfgang Amadeus Mozart – Concert voor 2 piano’s en orkest, KV 242 ‘Lodron’ Richard Wagner – An orchestral adventure (Arr. Henk de Vlieger) Arthur en Lucas Jussen, piano; Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz Voor de verdere concerten in dit seizoen kunt u de website raadplegen: www.radiofilharmonischorkest.nl

6

OPENBARE REPETITIE 19 MEI Door Ellen Versney

Op 19 mei vond de tweede openbare repetitie, speciaal voor onze Vrienden, plaats in het Muziekcentrum van de Omroep te Hilversum. Er was opnieuw ruime belangstelling voor deze unieke kans om het repetitieproces van dichtbij mee te maken. Van binnenuit zelfs, want ook dit jaar waren er weer zitplaatsen tussen de musici in. En dat is een hele andere ervaring om op deze manier een orkest te horen dan vanuit de zaal. De afzonderlijke instrumentgroepen zijn beter hoorbaar en tegelijkertijd wordt je ondergedompeld in een bad van klank. Soms ook wel met flink wat decibellen, zo waarschuwden de koperblazers de aanwezige Vrienden om hen heen. Bovendien kan zo de dirigent goed verstaan worden en hoort men veel beter hoe de aanwijzingen opgepikt worden en wat het effect ervan is. Leden van ons Vriendenteam ontvingen de Vrienden met koffie, thee en lekkere en daarna gaf altviolist Huub Beckers een toelichting op het programma. Daarbij ging hij dit keer niet zozeer in op de te spelen werken, maar legde uit hoe de planning en de indeling van een repetitieweek er bij ons uitziet. Na de eerste orkestpauze nam iedereen plaats in studio 5. Op de lessenaars stond het 2e vioolconcert van Bartók met als solist niemand minder dan een van de grootste vioolvirtuozen van deze tijd: de Griek Leonidas Kavakos. Tot ieders grote spijt werd op het

laatste moment bekend dat Kavakos die dag nog niet aanwezig zou zijn wegens een ander concert in het buitenland die avond. Zelfs de volgende dag kwam hij maar nipt op tijd aan op de generale repetitie in het Concertgebouw, rechtstreeks vanuit Schiphol. Veel tijd om dit lastige concert samen met hem te repeteren was er dus niet. Tijdens de openbare repetitie hebben we wel in alle rust de complexe orkestbegeleiding kunnen doornemen. Veel Vrienden bleken het achteraf juist heel boeiend te hebben gevonden te horen hoe zo’n soloconcert van het begin af aan in elkaar gezet wordt, zonder solist. Voor de toehoorders die vlak om ondergetekende heen zaten was er nog wat extra’s te zien en horen. Midden in de vrij solistische en uitdagende harppartij van Bartók knapte er een snaar die snel vervangen moest worden. Later begaf zelfs een metalen bassnaar het, wat een behoorlijke klap geeft. Omdat de nieuwe snaar niet direct op stemming gebracht kon worden was het af en toe behelpen en improviseren. Helemaal toen dirigent Osmo Vänskä erop stond dat alle solo passages luid genoeg moesten klinken, precies daar waar ik juist m’n best deed het valse pianola geluid te omzeilen. Na afloop kwamen er veel vragen over het instrument, de knappende snaren, de pedalen etc. Ook met de andere musici ontstonden geanimeerde gesprekken over al die dingen die men als publiek vanuit de zaal niet meekrijgt. En dat is natuurlijk ook het idee achter deze openbare repetities: een uniek kijkje backstage.

Na de lunchpauze bleven de meeste Vrienden nog luisteren naar het hoofdwerk van dit programma: de 4e symfonie van Sibelius, specialiteit van deze Finse dirigent. We kunnen al met al terugkijken op een geslaagde dag en hopen u ook de volgende keer weer te mogen begroeten bij ons Radio Filharmonisch Orkest!

7

ZOEKTOCHT NAAR DE IDEALE HOORN door Rebecca Grannetia

Toen ik werd aangenomen op het conservatorium in Maastricht speelde ik op een Tjechische hoorn - een Lidl - een zogenaamde ‘enkele’ hoorn waarbij alle lassen los zaten en ik voor iedere les eerst de ventielen weer aan de praat moest krijgen. Maar, naïef als ik was, dat deed je dus gewoon. Eenmaal in Maastricht moest ik op een ‘dubbele’ hoorn verder, dat waren de eisen en het werd een hoorn van Schenkelaar, een Nederlands product. Ik heb sterk het vermoeden dat mijn toenmalige leraar een dealtje met die fabriek had, want ook die hoorn voldeed later niet aan de eisen. Er zat absoluut geen hoge A op en het materiaal waarvan de hoorn gemaakt was was zo dik dat er geen deuk in te krijgen was. Tijdens mijn studietijd in Den Haag kreeg ik een vaste remplaçanten plek in het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ik had les van Martin v/d Merwe (solohoornist aldaar) en omdat hij vond dat ik in mijn 3e studiejaar maar eens op een ‘echte hoorn’ moest gaan blazen had ik, net zoals hij, een Paxman hoorn uit Londen gekocht. Model 21M. Dat wil zeggen: een medium yellow brass hoorn met stop ventiel. Er ging een wereld voor me open. Met medium wordt de diameter van de buizen bedoeld, zo zijn er ook nog large typen. Op deze hoorn heb ik uiteindelijk ook eindexamen gedaan. Doordat ik zo veel in het Rotterdams zat en daar de grote macho werken voor m’n neus kreeg, vond ik het prettig om een wat ruimere hoorn te hebben, dus kwam ik terecht bij een Paxman 25L. De grotere variant van wat ik had, de 21M (waarbij ik wel moet zeggen dat ik deze inmiddels in Hamburg had laten verbouwen tot een 20M, dat is de 21M maar dan zonder stopventiel........ begrijpt u het nog?!?) Op deze 25L heb ik een poos gespeeld maar toen kreeg ik een baan bij het Radio Kamer Orkest. De naam zegt het al: daar zat ik dan met mijn ‘stoomboot’ naast de slank spelende solohoornist aldaar. Dat was wel even wat anders! Ik heb de laatste jaren daar (voordat dit orkest werd opgeheven) het een en ander geprobeerd maar uiteindelijk heb ik mijn tijd op die 25L volgemaakt.

maar het was moeilijk. Inmiddels was er een nieuwe hoornbouwer aan de horizon verschenen: Klaus Fehr, een hele goede degelijke bouwer. Hij bouwt hoorns die ergens tussen de Paxman en de Alexanders in zitten en na mijn lastige ‘Alexander-tijd’ ben ik dus op een Fehr gaan spelen. En daar speel ik nu nog steeds op. Doordat ook de Radio Kamer Filharmonie helaas werd opgeheven kwam ik in het Radio Filharmonisch Orkest terecht. En daarmee was mijn cirkeltje rond, wederom zit ik in de grotere werken zoals lang geleden in het Rotterdams. En stiekem ben ik weer op zoek gegaan naar een Paxman zoals ik die vroeger had, maar dat is tot op heden nog niet gelukt. Ik heb er net één terug gebracht naar de dealer. Een hoorn, speciaal voor mij gemaakt. Ik nam ‘m mee naar het orkest en het ging gewoon niet zoals ik wilde. Misschien heb ik door de jaren heen mijn vroegere Paxman geïdealiseerd of ben ik zelf veranderd, uiteindelijk zijn we nu jaren verder. In ieder geval heb ik mijn zoektocht naar weer een ruimere hoorn voorlopig gestaakt en het is oké. Door het ‘geprobeer’ werd ik alleen maar onzeker en ook merkte ik in mijn groep dat ze niet zo blij waren, alhoewel ze me in mijn keuze wel met rust lieten hoor. Een instrument is zoiets persoonlijks en voor iedereen is het gevoel- en keuze- voor een instrument weer anders. De één heeft een voorliefde voor een Paxman, de ander voor een Alexander. Ik ben nu bezig op een iets ander mondstuk en dat opent ook weer deuren. Misschien dat ik ooit nog eens een tweedehands Paxman probeer maar zoals ik al zei: voorlopig ben ik genezen.



Vriendendag van het Radio Filharmonisch Orkest SAVE THE DATE:

27 november 2016 Vriendendag! Na het succes van de eerste Vriendendag vorig jaar, organiseert het Vriendenteam van het Radio Filharmonisch Orkest opnieuw een Vriendendag, en wel op zondag 27 november 2016. Wat we allemaal precies gaan doen blijft nog even een verrassing, wat wel al vaststaat is dat deze dag opnieuw gehouden zal worden in het Muziekcentrum van de Omroep te Hilversum. Na de zomervakantie ontvangen alle Vrienden een persoonlijke uitnodiging met daarin het programma en alle overige relevante informatie. Noteert u 27 november dus alvast in uw agenda!

Eenmaal in de Radio Kamer Filharmonie ben ik weer gaan zoeken. Want nog steeds was ik niet meer blij op m’n 25L, het was gewoon te groot en ik wilde iets slankers. Ik heb een kleine twee jaar op een Alexander 103 gespeeld, een Duitse hoorn. Maar dit bleef een zoekplaatje, ik was gewend aan een hele andere weerstand in mijn instrument. Met deze Alexander was iedere noot anders en moest ik echt zoeken. Het lukte wel,

8

9

VAN ACHTER DE LESSENAAR Een musicus vertelt over zijn persoonlijke binding met een bepaalde compositie die binnenkort op de lessenaar zal staan bij het RFO

Door Rebecca Smit

In mijn ouderlijk huis stonden drie piano’s en twee vleugels. Ik kom uit een groot gezin van zeven kinderen en allebei mijn ouders houden van klassieke muziek. Er was vroeger altijd muziek in huis: mijn moeder speelde piano en zong en mijn vader beluisterde in zijn vrije tijd vaak alle werken van Mozart en ontelbaar veel Italiaanse opera’s. Mijn moeder was pianolerares en zo kwam het dat wij allemaal rond ons vierde jaar achter de piano zaten. Ook ik kreeg dus pianoles op deze jonge leeftijd, alhoewel ik dit nooit zo bewust heb mee gekregen: voor mij was muziek maken net zo vanzelfsprekend als eten en slapen. In de loop der jaren maakte iedereen vorderingen op de piano en zo werd er soms op alle vijf de instrumenten tegelijk gestudeerd en gespeeld. Later klonken daar nog violen, een cello en klarinet bij, of liever gezegd doorheen: toen we zeven jaar waren mochten we er allemaal na-melijk nòg een instrument bij kiezen. Achteraf vind ik het ongelofelijk dat onze buren altijd zo flexibel zijn geweest en we konden spelen wanneer we dit wilden. Door middel van de piano speelde de muziek van Sergej Rachmaninov al gauw een grote rol in mijn leven. Het was moeilijke pianomuziek, waar je veel techniek voor moest hebben en vooral: waar je handen groot genoeg voor moesten zijn. Mijn moeder en mijn zus speelden zijn preludes, met name prelude opus 23 no.5 en op een gegeven moment wilde ik dit ook. Deze prelude was nog veel te moeilijk en daarom speelde ik telkens alleen de bladzijde die ik wèl kon spelen. Tegen de tijd dat ik de preludes ècht had kunnen spelen, ben ik voor cello naar de vooropleiding van het Conservatorium in Rotterdam gegaan. Sindsdien heb ik de piano niet vaak meer aangeraakt, dus is het van de preludes niet meer gekomen. Ik ben altijd blij als er muziek van Rachmaninov op de lessenaars verschijnt bij het RFO. De Symfonische Dansen opus 45 heb ik nu al zeker twaalf keer gespeeld en vanaf de allereerste keer werd ik gegrepen door deze romantische en opzwepende muziek. De dansen hebben alles in zich: het is zo compleet gecomponeerd. Je zou dit stuk daarom zijn ‘vierde symfonie’ kunnen noemen. Het werk wordt zelfs wel als zijn beste stuk beschouwd.

Empeiria Nieuw klassiek muziekevenement in de tuinen van Paleis Soestdijk

Het heet Empeiria en is iets nieuws: een avondvullende klassieke belevenis in de tuinen van Paleis Soestdijk. Het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van dirigent Karel Deseure zijn present en delen het podium met een schare topartiesten. Een nieuwe manier om klassieke muziek te beleven.   Zaterdag 3 september 2016 is de wereldpremière van Empeiria in de tuinen van Paleis Soestdijk. Pianist/componist Ludovico Einaudi, pianiste Iris Hond, harpiste Lavinia Meijer, violiste Rosanne Philippens en vele anderen brengen beroemde en geliefde klassieke werken en filmmuziek ten gehore, begeleid door het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Karel Deseure. David Grifhorst (onder meer bekend van The Passion), is creatief verantwoordelijk voor dit evenement.   Nog nooit eerder traden op dezelfde dag en op hetzelfde podium zoveel klassieke topsolisten op in het prachtige decor van Paleis Soestdijk. Het optreden zal worden ondersteund door spectaculaire visuals. De succesvolle pianist/componist Ludovico Einaudi is aanwezig op deze eerste editie van Empeiria. Daarnaast is er een indrukwekkende line-up van Nederlandse klassieke solisten die het fantastisch vinden om aan Empeiria mee te werken en om samen met het Radio Filharmonisch Orkest deze nieuwe klassieke belevenis vorm te geven.   Pianiste Iris Hond is vanaf dag 1 betrokken bij de ontwikkeling van het evenement: “Empeiria is het Griekse woord voor beleving. Dat is waar dit evenement ook voor staat. Een nieuwe manier om klassieke muziek te ervaren. Niet alleen door de samenstelling van het programma, maar ook door de totale belevenis er omheen. Noem het een klassiek muziekevenement met een moderne visuele ondersteuning en dat op deze zeer bijzondere locatie. Een type evenement waar ik al jaren naar op zoek ben.”   Zaterdag 3 september 2016 Paleis Soestdijk, Baarn Kaarten: vanaf € 75,00 excl. servicekosten Aanvang: 20.15 uur - Terrein open: 18.00 uur Kaartverkoop via www.empeirialive.com en de vestigingen van Primera

In de Symfonische Dansen combineert Rachmaninov de orkestinstrumenten op geheel nieuwe wijze: in het eerste deel weerklinken saxofoon en houtblazers in aparte timbres en ook is er een solo-orkestpiano te horen. Hoewel hij met dit stuk een nieuwe componeerfase leek in te gaan, is het achteraf een requiem geworden: het is zijn allerlaatste compositie. De Symfonische Dansen zijn voor mij iedere keer weer even boeiend om te spelen. Ze doen me ook erg aan de prelude van vroeger denken: een mars-achtig begin, gevolgd door een nostalgisch en lyrisch middendeel. Voor mij erg herkenbaar idioom, dat veel herinneringen oproept. Ik kijk erg uit naar zaterdag 1 oktober 2016, de eerstvolgende keer dat dit stuk op onze lessenaars verschijnt! NTR ZaterdagMatinee 1 oktober 2016, 14.15u, Concertgebouw Amsterdam

10

11

VRIEND’LIJKE GEZICHTEN in deze rubriek stellen Vrienden zich aan elkaar voor

Vriend van het Radio Filharmonisch Orkest Toen ik in 1968 naar Hilversum verhuisde, kwam ik uit een dorp van 6000 inwoners met een goede harmonie, een zeer groot mannenkoor en nog talloze drumbands en gelegenheidsorkestjes. Ze maakten allemaal deel uit van onze samenleving en trokken op bij processies en begrafenissen en alle activiteiten die zich in het dorp voordeden. Het duurde een tijdje voor ik door had dat Hilversum ook heel veel orkesten en zangverenigingen had. En tot ons grote geluk was er de VARAstudio, die op zaterdagmiddag ons liet genieten van de pioniers van de ‘oude muziek’ zoals Studio Laren, Camarata Trajectina. We zagen voor het eerst een draailier, vedels en gamba’s. De orkesten van de radio zaten in hun bolwerk en de gewone Hilversummer kon, net als alle andere luisteraars, naar de radio luisteren. Of naar de concerten gaan in Utrecht en Amsterdam. Er zat rond wat we nu het Muziekcentrum van de Omroep (MCO) noemen net zo’n ‘hek’ als om het omroepterrein. Het lag in Hilversum, maar het had overal kunnen liggen. Dat veranderde allemaal rond de bezuinigingen op de omroeporkesten. Het werd toch van belang wat meer voeling en steun van Hilversummers te krijgen en ze te betrekken bij de omroeporkesten. Het eerste orkest wat dat deed was het Radio Kamer Orkest met een vriendenvereniging. Boffen, want ik kon af en toe repetities bijwonen en er kwamen lunchconcerten. Weer een nieuwe ronde bezuinigingen hakte er stevig in. Maar gelukkig zijn de huidige bewoners van het MCO door gegaan met het opzetten van vriendenverenigingen en lunchconcerten. Tot groot genoegen blijkbaar van de Hilversumse bevolking, want de lunchconcerten zitten stampvol. Repetities bijwonen is voor mij een buitengewoon groot genoegen. Je zit zeer dicht bij de uitvoerende musici en ik leer de uitgevoerde stukken beter kennen. Er kan me niet vaak genoeg onderbroken worden tijdens een repetitie, om dan te horen hoe de uitvoering verbeterd wordt. Ook heb ik dankzij de repetities belangrijke dirigenten aan het werk gezien met beroemde solisten. In vrijetijdskleding! Afgelopen 10 juni was het slotconcert van de Vrijdag van Vredenburg met een prachtig Russisch programma. En na afloop waren er voor iedere musicus bloemen. Onder luid applaus gingen alle boeketten de lucht in. Van dit geweldige orkest ben ik vriend. Dank daarvoor. Zelf speel ik cello in het muziekschool orkest. Verder ben ik met pensioen en ik verzorg al zes jaar bij de Seniorenvereniging van Hilversum Klassieke Muziek Ochtenden. Met volle zalen in de Bibliotheek.

Mijn eerste kennismaking met het RFO was in 1966. Ik werd gevraagd om als reisleider mee te gaan op tournee met J. Fournet naar Duitsland en Frankrijk. Vele jaren daarna werd ik orkestinspecteur bij het Promenadeorkest, maar al snel werd ik gevraagd om orkestinspecteur te worden bij het RFO, en ik heb met veel plezier bij en met hen gewerkt. Dit was in de periode van de concertmeesters Dick de Reus en Chris Braam. In die periode waren er veel tournees naar Frankrijk; La Rochelle, Vezelay, Parijs, Lyon, Poitiers, Toulon. Het was een leuke baan. Het was hard werken maar ik had ook veel plezier met de musici. We deden ook veel opera, wat boeiend en leerzaam was. Het was een leuke tijd en ik denk er nog veel aan terug. Wel was er altijd de spanning wat de regering weer ging bedenken om de kosten te drukken bij de collega’s van de andere orkesten. Dat is ze goed gelukt, helaas! Ad Kaarsgaren

Claire Verlinden

12

13

And the winner is... Onlangs haalde de Facebookpagina van ons orkest, die grotendeels van content voorzien wordt door een groepje musici, de mijlpaal van 10.000 volgers. Om dit te vieren schreven we een unieke prijsvraag uit waarbij mensen een les konden winnen bij een musicus uit ons orkest! Vele enthusiaste reacties, voorzien van leuke motivaties, stroomden binnen. Hieruit zijn uiteindelijk drie winnaars gekozen: Pauline Mouwen won een les bij onze piccoloiste Maike grobbenhaar, Michiel Mollen een les op pauken bij Paul Jussen en Max Wentink mocht een uur lang tips en tricks leren op de basklarinet bij Sergio Hamerslag. Met grote dank aan de belangeloze inzet van onze drie musici-leraren! Hoe het de prijswinnaars verging ziet en leest u hieronder. Precisie op pauken “Mijn naam is Michiel Mollen en ik ben 2e jaars student aan het Fontys Conservatorium in Tilburg waar ik les krijg op pauken en orkest-slagwerk bij Peter de Vries. Via de winactie van het Radio Filharmonisch Orkest heb ik een les gewonnen bij de paukenist van dit orkest, Paul Jussen. Al krijg ik op het conservatorium al les op pauken, het is toch anders om een masterclass te krijgen van iemand die in een top-orkest speelt.”

dwarsfluit. Niet lang daarna kwam er een plek vrij op piccolo, en men vond dat wel wat voor mij… Al met al speel ik dus al bijna 20 jaar piccolo. En hoe gaaf is het dan als je via een winactie van het RFO de mogelijkheid krijgt om les te nemen bij een professionele piccoloiste als Maike Grobbenhaar! Voor veel mensen is piccolo een bij-instrument, geen hoofdinstrument. En hoewel ik voor 90% piccolo speel, heb ik gek genoeg eigenlijk nog nooit echt piccololes gehad. Ik wilde graag de tips en tricks leren en de mindset. Je bent als piccoloist namelijk altijd hoorbaar. Dat maakt je ook kwetsbaar. Ik heb met Maike hier uitgebreid over gesproken hoe daar mee om te gaan. Gek genoeg deelden we de mening dat het niet altijd even prettig is, en ook wel spannend, om in zo’n hoorbaar register te spelen. Tegelijkertijd ligt daar wel je hart en geeft het een kick, ga je er echt voor. Want ik vind piccolo echt leuker dan fluit. Ik zou geen ander instrument willen! Ook spraken we over een aantal belangrijke basiselementen. Zo ben je als piccolo al bij voorbaat verloren als het orkest niet goed afstemt. En in de harmoniewereld is het ook nog zo, dat je soms wel met tien fluiten zit! Dan moet je keuzes maken met welke orkestklank je als piccoloist gaat kleuren. Dus als tip kreeg ik dat je je gek genoeg niet altijd moet richten op het hoog hout, maar soms juist op het koper. Verder heb ik adem- en klank tips meegekregen. Voor de hele hoge riedels kreeg ik coaching als: “Gooi de klank open, zing op je instrument, niet zo bang voor de hoge noot, laat ‘m klinken!” Ook gaf Maike tips over hoe je met een staccato niet te fel en schel klinkt op een piccolo, zodat er nog wat van de klank overblijft. Daarnaast had ze nog wat andere vingerzettingen. Daar viel echt mijn mond van open, dat had ik wel 20 jaar eerder willen weten! Want dat maakt sommige noten echt een stuk speelbaarder en stemmender. Er ging een wereld voor me open. Het was een leuke en zeer leerzame middag, alhoewel ik wel medelijden had met de buren. Ik denk dat ze twee straten verderop ook nog hebben kunnen meegenieten. Maar met grote dank aan Maike voor de leuke en ontspannen les!”  

“We hebben vooral gewerkt aan hoe ik mijn techniek precies moet toepassen en hoe ik de mooiste klank uit een pauk kan halen. Ik vond het heel erg leerzaam om van een andere invalshoek dan gewoonlijk les te krijgen, omdat iedereen natuurlijk zijn eigen inbreng kan geven. En zo hoop ik op een dag ook mijn eigen unieke klank te creëren. Ik merk nu wel dat, als ik in orkesten speel, ik veel assertiever en preciezer wil spelen. Dat is ook wat Paul zei: „Je heb een hele mooie basis met je spel, alleen het moet preciezer zijn”. Ik hoop dat deze ervaring me een stapje dichterbij heeft gebracht naar uiteindelijk een plekje in een professioneel orkest!”

Over de les die Max Wentink ontving van onze basklarinettist Sergio Hamerslag hebben we helaas niet op tijd een reactie ontvangen. Wel foto’s.

Passie voor piccolo “Ik ben Pauline Mouwen, 34 jaar. In het dagelijks leven werk ik als begeleider in de gehandicaptenzorg. Ik heb een grote passie voor klassieke muziek en dans en bezoek regelmatig concerten. Daarnaast ben ik actief binnen de amateurmuziekwereld en inmiddels al 25 jaar lid van de Koninklijke Harmonie Cecilia Princenhage. Daar ben ik ooit begonnen op klarinet omdat er simpelweg al te veel fluiten waren. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en ik heb na een paar jaar alsnog de overstap gemaakt naar 14

15

VRIENDENAANBIEDING AVROTROS VRIJDAGCONCERT

VRIENDENAANBIEDING NTR ZaterdagMatinee 15 OKTOBER 2016

23 SEPTEMBER 2016 Graag bieden wij u, als Vrienden van het Radio Filharmonisch Orkest, iets extra’s aan voor het openingsconcert uit de serie AVROTROS Vrijdagconcerten op vrijdag 23 september. De concerten van AVROTROS vinden wekelijks plaats in Tivoli Vredenburg te Utrecht en worden live uitgezonden via NPO Radio 4.

Graag bieden wij u als Vrienden van het Radio Filharmonisch Orkest reductiekaarten aan voor het concert van de NTR ZaterdagMatinee van 15 oktober 2016. Dit concert mogen wij u aanbieden voor €25,- 1e rangs tarief ipv €38, (CJP, pas 65 korting en overige aanbiedingen zijn hierop niet van toepassing)

Voor dit mooie concert mogen wij u een korting geven van maar liefst 50%. Dat betekent dat de kaarten per Vriend slechts €17,- i.p.v. €34,- kosten. Voor dit bedrag krijgt u als Vriend een toegangskaart voor het concert inclusief de inleiding van 19.30 tot 20.00 uur plus een gratis pauzedrankje en programmaboekje!

Nieuwe werelden: Dvorak en Amerika nu! Zaterdag 15 oktober 2016, 14,15 uur Concertgebouw, Amsterdam

Met de couponcode verderop in deze brief kunt u eenvoudig en snel uw kaarten bestellen. ‘Elfen, heksen en Atlantis’ Vrijdag 23 september 2016, 20.15 uur TivoliVredenburg, Grote Zaal  Radio Filharmonisch Orkest Groot Omroepkoor Markus Stenz - dirigent Chen Reiss - sopraan Gerhild Romberger - alt Arthur Rucinski - bariton Moesorgski - Nacht op de kale berg Robin De Raaff - Atlantis (wereldpremière) Diepenbrock - Les elfes Szymanowski - Stabat Mater Moesorgski was het geniale enfant terrible van de Russische muziek. Hij stoorde zich aan weinig regels en voer blind op zijn grenzeloze fantasie. Dat is goed te horen in Nacht op de kale berg, dat een soort heksensabbat oproept: een muzikale koortsdroom met flarden heidense klanken, heksengekrijs en wilde dansen. Szymanowski brengt rust. Zijn Stabat Mater verenigt in zijn eigen woorden „een Pools Requiem, een eenvoudig religieus gevoel, heidendom en een zeker naïef boeren realisme”. Heel bijzonder is verder dat in één concert twee Nederlandse werken met koor staan geprogrammeerd. Diepenbrocks liederencyclus Les elfes wordt wel beschouwd als de Nederlandse versie van Mahler’s Das Klagende Lied. Robin de Raaff, een van Nederlands meest toonaangevende componisten, voegt daar een gloednieuw oratorium aan toe. Zijn Piano- en Vioolconcert werden in binnen- en buitenland met groot enthousiasme ontvangen. Dat belooft wat voor zijn oratorium Atlantis, voor sopraan, bariton, orkest en koor. Hoe bestel ik als Vriend van het Radio Filharmonisch Orkest kaartjes? (maximaal 2 per persoon) 1. Op de site van TivoliVredenburg: www.tivolivredenburg.nl gaat u naar het concert van vrijdag 23 september 2016 met het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest: Elfen, heksen en Atlantis. 2. U bestelt de kaartjes en gaat door naar het winkelmandje. 3. Onder het kopje ‘afrekenen’ vindt u de juiste couponcode voor de korting: vriendRFO 4. Hiervoor dient u een account aan te maken met uw e-mail adres en naam. Dan worden de toegangskaarten per e-mail aan u toegezonden.

Graag tot ziens op 23 september!

16

Radio Filharmonisch Orkest Ludovic Morlot - dirigent Stefan Jackiw - viool Currier - Divisions Mozart - Vioolconcert in A, KV 219 Dvořák - Negende symfonie in e, op. 95 ‘Uit de Nieuwe Wereld’ Oorlogstrom bij Sebastian Currier Sebastian Currier is nog geen klinkende naam in Nederland, maar dat kan met Divisions zomaar veranderen. De Amerikaan componeerde dit orkestwerk in het kader van de honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog in 2014. Het onderwerp is het paradoxale van de ‹condition humaine›: enerzijds creatief, anderz ijds destructief. In het fragmentarische klankstuk worstelt het collectief om langzaamaan een eenheid te worden. Maar de oorlogstrom is nooit ver weg. Dvořáks symfonie ‘Uit de Nieuwe wereld’ Antonín Dvořák schreef zijn Negende symfonie tijdens zijn verblijf in de Verenigde Staten, de ‘nieuwe wereld’ waaraan het werk zijn titel ontleent. De volksmuziek van Amerika, zo vond Dvořák, waren de Amerikaans-Afrikaanse spirituals, en hun stijl verwerkte hij in zijn populaire symfonie. Volkse elementen hoor je ook terug in Mozarts Vijfde vioolconcert, dat het ‘Turkse concert’ genoemd wordt. In het grotesk-springerige laatste deel klinkt eenzelfde ‘Turkse’ muziek die Mozart ook gebruikte in zijn befaamde Rondo alla Turca. Bestelprocedure voor de NTR zaterdagMatinee van 15 oktober 2016 Indien u in bezit bent van internet kunt u reserveren via www.concertgebouw.nl. Na het selecteren van de datum 15 oktober 2016 en de gewenste plaatsen, klikt u op ‘reserveer uw stoelen’ en vervolgens logt u in. Op de pagina’ uw bestelling’ voegt u de actiecode VR151016RFO toe, waarna het kortingsbedrag onderaan de pagina verschijnt. Tot slot kunt u de bestelling afronden door ‘betaal’ aan te klikken. Aanbieding is alleen geldig op basis van het reguliere tarief 1e rang. CJP-/Pas 65 korting en overige aanbiedingen zijn hierop niet van toepassing. Indien u niet via internet kunt reserveren is telefonisch reserveren mogelijk, dagelijks van 10 tot 17 uur, met de Concertgebouwlijn op telefoonnummer 0900-6718345 (1euro p/g). Ook voor telefonische reserveringen dient u de actiecode VR151016RFO op te geven.

Wij wensen u op 15 oktober een prachtige Matinee toe! Met een vriendelijke groet, Kees Vlaardingerbroek Artistiek leider Stichting Omroep Muziek, Programmeur NTR ZaterdagMatinee

17

Wozzeck in de NTR ZaterdagMatinee

COLUMN

Een van de verpletterendste concertervaringen in een mensenleven… De uitvoering van Alban Berg’s Wozzeck in de vermaarde NTR ZaterdagMatinee operaserie van 4 juni (tevens opening van het Holland Festival) werd een onvergetelijke belevenis! Onder leiding van chef-dirigent Markus Stenz oogstte de vertolking van deze opera door het Radio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor en een topcast aan solisten een stroom aan lovende kritieken. Erik Voermans (Het Parool) noemde deze uitvoering van Wozzeck “Een van de verpletterendste concertervaringen in een mensenleven. Alle geënsceneerde prachtproducties van het stuk ten spijt, zo’n concertante uitvoering zet toch opeens het volle licht op de muziek en de uitzonderlijk rijke partituur, vol compositorisch raffinement, die bij Stenz en de zijnen in haar volle glorie opbloeide. Het Radio Filharmonisch Orkest speelde geweldig en de cast was subliem. Uitblinker was bariton Florian Boesch als een bijna angstaanjagend intense en doorleefde Franz Wozzeck, maar ook Asmik Grigorian als Marie, Nathan Berg als de enge dokter en Endrik Wottrich als de geile tamboermajoor mochten er wezen.”   Joep Stapel (NRC Handelsblad): “Dirigent Markus Stenz had de beschikking over een topcast en liet zijn reusachtige, voortreffelijk spelende orkest (en koor!) zinderen tot in de haarvaten. Super-bariton Florian Boesch zette Wozzeck compleet geloofwaardig neer: stroef, vol onderdrukte gevoelens en tenslotte panisch bezeten. De Marie van sopraan Asmik Grigorian was rijk en complex, fantastisch gezongen en met minimale middelen knap geacteerd: flirtend, ongenaakbaar, wanhopig, treiterend. Zo’n uitvoering heeft geen enscenering nodig.”   Frits van der Waa (de Volkskrant, 5*) prees een “formidabele concertante uitvoering van een van de rijkste en beste opera’s uit het hele operarepertoire (…) Wat dirigent Markus Stenz, het Radio Filharmonisch Orkest en alle koor- en solozangers neerzetten in het Concertgebouw, was een geweldige collectieve en tegelijk vaak individuele prestatie, doordat de muziek van groots en massaal kan omslaan naar de miniemste kamermuzikale lijnen, en bijna kameleontisch kan verschieten van kleur, stijl en tempo.”   Jenny Camilleri (Bachtrack): “The Netherlands Radio Philharmonic was in fantastic form, playing accurately and harnessing incredible energy. Conductor Markus Stenz stressed the ruthless savagery of the music, but also made it glimmer with dark beauty. Savagery is inherent to the work, especially in the cyclones whipped up by the brass and timpani, but Stenz went further. In the tavern scene the waltz and Ländler rhythms were deliberately shorn of lightness, as pungent as sweat and sour wine. (…) Against this orchestral ferocity, Florian Boesch and Asmik Grigorian, as Wozzeck and Marie, portrayed characters of innate nobility despite their flaws. Both wielded healthy instruments in their prime, unfaltering across all registers.”   Basia Jaworski op Place de l’Opéra: “Sopraan Asmik Grigorian eiste met haar fabuleuze vertolking van Marie alle aandacht op, afgelopen zaterdag tijdens de uitvoering van Wozzeck in de NTR ZaterdagMatinee. Maar ook haar collega-zangers en -musici waren in topvorm. Deze uitvoering kan tot de absolute top gerekend worden. Het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor stelden niet teleur en leverden hun gebruikelijke, uitstekende prestaties. Een waarlijk excellente afsluiting van het seizoen!” Via deze link kunt u de hele opera terugkijken! http://www.radio4.nl/ntrzaterdagmatinee/ video/31/berg-wozzeck   Er zijn nog abonnementen en losse kaarten verkrijgbaar voor de NTR ZaterdagMatinee opera serie van volgend seizoen.

18

Door Ellen Versney

STUDIELEED

Toen een aantal jaren geleden de kunsten door een zekere vermaledijde politicus werden weggezet als ‘linkse hobby’ ter rechtvaardiging van een ongehoord zware bezuinigingsronde op de hele cultuursector, werd het pijnlijk duidelijk dat het onderscheid tussen muziek als liefhebberij en muziek als beroep kennelijk nog altijd niet duidelijk is.  Neem nou het studeren. Wie realiseert zich de kilometers die beroepsmusici in hun conservatoriumtijd, dag in dag uit, hebben moeten maken om hun instrument te leren beheersen? De vele jaren van eindeloos thuis oefenen ter ontwikkeling van techniek en muzikaliteit om uiteindelijk die ‘grote draken’ uit het verplichte repertoire te kunnen temmen?  Onbeperkt kunnen studeren is voor de meeste muziekstudenten trouwens helemaal niet vanzelfsprekend. Lang niet elke buurman of buurvrouw is gecharmeerd van de dagelijkse uren toonladders, etudes, lange noten en valse noten. En al helemaal niet van die ene tot in den treuren herhaalde lastige passage uit dat ene tot in den treuren herhaalde lastige solostuk. Ik had ooit een buurvrouw die aanbelde en me vriendelijk zei dat ze er alle begrip voor had dat ik moest oefenen. Nee echt, ze zou er niet moeilijk over doen. Maar of we dan wel konden afspreken dat ik voortaan niet meer steeds hetzelfde zou spelen maar elke dag iets nieuws.  Gelukkig zijn er voor veel instrumenten slimme oplossingen bedacht om de geluidsoverlast te beperken. Zo bestaat er voor de koperblazers ‘Silent Brass’: speciale dempers die het akoestische geluid zo goed als elimineren, maar waarbij je jezelf via een snoertje en koptelefoon toch kunt horen. De ‘Silent Piano’ werkt volgens hetzelfde principe. Google bracht me zelfs naar een ‘Silent Hobo’. Maar vreemd genoeg bleek dit de naam te zijn van een vermaarde graffiti-artist. Voor de saxofoon zijn er zelfs ‘Silent Bags’: in feite gewoon een beschermende draagtas voor je instrument. Maar laat het mondstuk eruit steken et voilà: ‘blow in the bag’ en je studeert zonder dat het te horen is. Studeerdempers voor de strijkers dragen de chique naam ‘hotelsourdine’. Niet te verwarren met de gewone sourdine die gebruikt wordt om het geluid enigszins te dempen omdat het zo voorgeschreven staat in de muziek. De ‘hotelsourdine’ is zwaarder en dempt veel meer. En wat goed genoeg is voor slapende hotelgasten houdt ongetwijfeld ook thuis de boze buren op afstand.  Voor de instrumenten die zich niet kunnen of willen bedienen van alle fancy dempers is er de geluiddichte cabine. Een geïsoleerde kamer in je kamer. De klein behuisde conservatoriumstudent zal hier echter noch de ruimte noch het geld voor hebben. Ook ik destijds niet. Nu lijkt een harp op het eerste gezicht misschien zacht en ontspannend om naar te luisteren, maar de vele buren die ik heb gehad, kwamen er snel achter dat het een gevaarte is dat weliswaar niet knetterhard, maar wel erg doordringend is.  Zo heb ik uiteindelijk een jaar lang noodgedwongen in een kerk gestudeerd. Na een koude winter bikkelen met afgeknipte handschoentjes en een straalkacheltje naast me, waren het metaal en de snaren van mijn gloednieuwe harp compleet aangetast door het vocht. Ik verkaste naar een conservatorium-studentenhuis. Na de koude kerk een soort van paradijs waar ik ongestoord en ongelimiteerd kon studeren. Dat er naast mij een studente woonde die me steevast op zondagochtend klokslag acht uur wekte met haar snerpende hobogeluid nam ik maar voor lief.  De meest originele burenklacht echter, kreeg ik tijdens een jaar studie in Londen. Een keurige, hoogbejaarde man kwam aan de deur. Met die heerlijke, typisch Engelse beleefdheid verontschuldigde hij zich eindeloos voor zijn verzoek mijn studie-uren te beperken wegens een nijpend probleem thuis. Namelijk iedere keer als de harp klonk, dacht zijn eveneens hoogbejaarde vrouw dat haar laatste uur geslagen was en de engelen haar kwamen halen. Ik kon niet anders dan glimlachen. Was dit nu een ‘complaint’ of eigenlijk meer een ‘compliment’…?!

17

19