Zakboekenpolitie.com

Zakboekenpolitie.com De verdachte

Gebaseerd op hoofdstuk 2 van de zakboeken Strafvordering voor de Hulpofficier van justitie en Strafvordering voor de Opsporingsambtenaar Kluwer

www.zakboekenpolitie.com

Inhoud presentatie

3-9-2014

• Definitie verdachte • Anonieme info / jurisprudentie verdachte • Collectieve verdenking • Wetboek van strafrecht • Bijstand raadsman • Recht op vrij verkeer • Processtukken • Verhoor • Cautie • Minderjarige verdachte • Halt/stop • Plichten verdachte • Medische verzorging • Verhoor verdachte als getuige

2

Definitie verdachte (art. 27 lid 1)

Als verdachte wordt aangemerkt voordat de vervolging is aangevangen • degene te wiens aanzien • uit feiten of omstandigheden • een redelijk vermoeden van schuld • aan een strafbaar feit voortvloeit

3-9-2014


3


Daarna wordt als verdachte aangemerkt degene tegen wie de vervolging is gericht

3-9-2014


4


De aan de verdachte toekomende rechten (MH: bijv. de cautie) komen tevens toe aan: • de veroordeelde tegen wie een sfo is ingesteld of • te wiens aanzien op een vordering van het OM als bedoeld in artikel 36e Sr (ontneming) niet onherroepelijk is beslist 3-9-2014


5


De verdachte die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheerst, is bevoegd zich te laten bijstaan door een tolk

3-9-2014


6

Definitie verdachte (art. 27)

´Een´ strafbaar feit:

vereist niet dat het vermoedelijk strafbare feit exact kan worden aangegeven

3-9-2014


7

Stelling

Een redelijk vermoeden mag op één feit of omstandigheid berusten

3-9-2014


8

Redelijk vermoeden • Moet uit feiten of omstandigheden voortvloeien • Bijv. een aangifte, een verklaring van een getuige, eigen waarneming van een opsp. ambt., CI-info, bij politie binnengekomen anonieme info, enz. • Redelijk vermoeden mag op één feit of omstandigheid berusten mits van voldoende kracht/gewicht 3-9-2014


9

Redelijk vermoeden Verdachte: • uit het pv moet blijken • door weergave van één of meer feiten of omstandigheden • dat er sprake is van een redelijk vermoeden van schuld Alleen de zin `vervolgens werd de verdachte aangehouden` volstaat niet 3-9-2014


10

Onschuldbeginsel Een ieder tegen wie een vervolging is ingesteld wordt voor onschuldig gehouden totdat zijn schuld in rechte is komen vast te staan Zo mag een vertegenwoordiger van de Staat (politie, justitie, enz.) zich niet uitlaten over de schuld van een persoon (bijv. tegenover een journalist) ten aanzien van een strafbaar feit voordat zijn schuld door een gerecht is vastgesteld Uiteraard belet dat niet om te spreken over verdenking (bijv. aanhouding van een verdachte) in plaats van over het begaan hebben (bijv. aanhouding van de dader) 3-9-2014


11

Inhoud presentatie • Definitie verdachte • Anonieme info / jurisprudentie verdachte • Collectieve verdenking • Wetboek van strafrecht • Bijstand raadsman • Recht op vrij verkeer • Processtukken • Verhoor • Cautie • Minderjarige verdachte • Halt/stop • Plichten verdachte • Medische verzorging • Verhoor verdachte als getuige 3-9-2014

12

Stelling Een anonieme tip kan een redelijk vermoeden van schuld opleveren

3-9-2014


13

Stelling Dwangmiddelen mogen niet op basis van uitsluitend een MMA-melding worden toegepast

3-9-2014

14

Anonieme info en redelijk vermoeden

(1/6)

De HR stelt voorop dat de politie anonieme informatie mag gebruiken als startinformatie voor een opsporingsonderzoek Bij dwangmiddelentoepassing laat de HR het aan het oordeel van de lagere rechter over of anonieme info in het betreffende geval voldoende was voor het toegepaste dwangmiddel E.e.a. is volgens de HR in belangrijke mate afhankelijk van de ‘weging en waardering van de omstandigheden van het geval’

Anonieme info en dwangmiddelentoepassing (2/6) Actuele lagere jurisprudentie samengevat 1. Géén dwangmiddelentoepassing op basis van uitsluitend anonieme info 2. Altijd onderzoek doen naar een plusje en pas dwangmiddelen toepassen bij extra info 3. Dat kan pas anders zijn bij verdenking van een zeer ernstig misdrijf waarbij (verder) nader onderzoek en/of verificatie onmogelijk is en politieoptreden in redelijkheid geen enkel uitstel meer kan dulden 4. Als er géén plusje te vinden is (wat ontlastend kan werken) en er tóch een dwangmiddel toegepast zou moeten worden: éérst overleggen met de OvJ en ook hier pas dwangmiddelen toepassen als (verder) nader onderzoek en/of verificatie onmogelijk is en politieoptreden in redelijkheid geen enkel uitstel meer kan dulden 3-9-2014

16

Anonieme info en dwangmiddelentoepassing

(3/6)

'Plusje': Extra informatie over de verdachte en/of het vermoedelijk gepleegde strafbare feit wat de verdenking verder kan onderbouwen Bijv. een strafblad met soortgelijke feiten, info uit het bedrijfsprocessensysteem van de politie, extra waarnemingen door de politie zelf of door derden, info van de wijkagent, info uit een ander onderzoek (zie daarover ook 9.23), enz. Alleen een check bij de basisregistratie personen is onvoldoende en dit geldt ook voor uitsluitend een ‘plusje’ bestaande uit nog een MMA-melding

3-9-2014

17

Anonieme info en dwangmiddelentoepassing (4/6) CI-info

•

Betrouwbaar geachte CI-info kan onder omstandigheden wél de basis vormen voor toepassing van dwangmiddelen (zie verder het zakboek en de volgende dia) •

Dwangmiddelen kunnen volgens de HR ook worden gebaseerd op CIE-info waarvan over de betrouwbaarheid geen oordeel kan worden gegeven, mits de betreffende info maar voldoende concreet en specifiek is HR 05-03-13, LJN BZ2191

MH: desalniettemin toch zoveel mogelijk zoeken naar een 'plusje', zie daarover het zakboek 2.2.

3-9-2014

18

Anonieme info en dwangmiddelentoepassing (5/6) Van belang voor de afweging wel/niet strafvorderlijk optreden bij CIE-info zijn: 1. ‘de inhoud van de anonieme CIE-melding 2. een zelfstandige beoordeling van die inhoud door politie en/of justitie 3. de concrete mogelijkheden (mede gelet op de noodzakelijke spoed van strafvorderlijk optreden) tot verificatie van de informatie 4. de aard van de toegepaste bevoegdheid 5. de mogelijkheid van de voorafgaande inzet van minder verstrekkende bevoegdheden, alsmede 6. de eventuele alternatieven voor strafvorderlijk optreden. Daarbij is van belang dat politie en justitie niet blind afgaan op anoniem verstrekte informatie, maar dat de bruikbaarheid en aannemelijkheid van die informatie daadwerkelijk worden beoordeeld door politie en/of justitie Hof Amsterdam 14-10-09, NS 2010, 20 (onder verwijzing naar hof ’s-Hertogenbosch 02-04-08, LJN BC9483) 3-9-2014 19

Anonieme info en dwangmiddelentoepassing (6/6) Tot slot

1.

Zie voor de opsporing van terroristische misdrijven 9.20: voor 'bob-bevoegdheden': slechts aanwijzingen van een terroristisch misdrijf vereist 2.

WWM kent het criterium 'redelijkerwijs aanleiding’

(zie art. 51 en 52: onderzoek vervoermiddel en kledingonderzoek) In de praktijk kan dit bijv. betekenen 'dat, wanneer de politie informatie krijgt dat zich op een bepaalde plaats een persoon met een wapen bevindt, alle personen op die plaats kunnen worden gefouilleerd, en dat niet behoeft te worden afgewacht tot een verdachte is geïdentificeerd’ (Kamerstukken)

3-9-2014

20

Stelling De rechter gaat er vanuit dat een politieambtenaar feiten en omstandigheden beter kan waarnemen dan een gemiddelde leek

3-9-2014


21

Jurisprudentie Kennis en ervaring opsp. ambt. • Politieambtenaar kan feiten en omstandigheden beter waarnemen dan een gemiddelde leek • Op aanleg of ervaring berustend onderscheidings- en combinatievermogen kan daarbij een rol spelen 3-9-2014


22

Jurisprudentie Kennis en ervaring opsp. ambt. Opsp. ambt. kan op grond van opleiding, ervaring en plaatselijke bekendheid zelf waarnemen en ondervinden of er sprake is van verslaafden: personen wier uiterlijk, houding en/of gedrag kenmerken vertonen welke naar ervaringsregels plegen voor te komen bij drugsverslaafden 3-9-2014


23

Jurisprudentie Kennis en ervaring opsp. ambt. Pv moet wel vermelden waaruit 'kennis en ervaring' bestaat en hoe die is verkregen Bijv. dat de betreffende politieambtenaar al jaren als politieambtenaar werkt bij een bepaald politiebureau en daarom uit ervaring en door bekendheid ter plekke weet dat er een grote kans is dat er drugs verhandeld worden als de betreffende politieambtenaar ziet dat (...) 3-9-2014


24

Jurisprudentie Feiten van algemene bekendheid • Dat op en in de omgeving van de Zeedijk te Amsterdam veelvuldig in verdovende middelen wordt gehandeld op de openbare weg • Gecombineerd met het weglopen van twee aanvankelijk met elkaar sprekende mensen bij het naderen van verbalisanten: redelijk vermoeden van schuld MH: zéér uitzonderlijk voorbeeld, beter is het om indien mogelijk de verdenking beter te onderbouwen én ook goed te relateren in het pv! 3-9-2014


25

Jurisprudentie Feiten van algemene bekendheid Dat het onder handelaren van verdovende middelen gebruikelijk is verdovende middelen zoveel mogelijk niet zelf te halen of te bewaren Maar deze door anderen te laten halen of bij anderen onder te brengen

Zoals bij een passagier in een door een handelaar bestuurde auto 3-9-2014


26

Stelling Zelfs alleen een vage mededeling kan een redelijk vermoeden van schuld opleveren

3-9-2014


27

Jurisprudentie Vage mededeling Kan niet leiden tot redelijk vermoeden Bijv. de enkele omstandigheid dat volgens het infocentrum de verdachte vedomi zou verhandelen of aanwezig zou hebben

3-9-2014


28

Jurisprudentie redelijk vermoeden • Drie jongens werden te 04.45 uur op straat aangetroffen • Één van de jongens droeg een zwarte linnen tas, inhoudende o.m. Een gereedschapset, een kaartleeslamp en een car battery analyser • Over die goederen konden de jongens geen aannemelijke verklaring geven 3-9-2014


29

Jurisprudentie redelijk vermoeden • Auto verdachte gesignaleerd in nabijheid steekpartij • Getuigen zagen auto kort na steekpartij wegrijden

3-9-2014


30

Jurisprudentie redelijk vermoeden • Politieambtenaren herkennen inzittenden van auto als handelaren in verdovende middelen • Auto wordt door bestuurder daarvan tot stilstand gebracht • Eén van de inzittenden van die auto rent weg • Verdenking t.a.v. alle inzittenden gerechtvaardigd 3-9-2014


31

Jurisprudentie redelijk vermoeden • Melding inbraak school • Verbalisant komt kort na melding bij school • Ziet een hem ambtshalve bekende verdachte bij die school vandaan lopen • Ziet dat de verdachte daarbij zwarte handschoenen droeg 3-9-2014


32

Jurisprudentie ambtshalve bekendheid Alleen opname in pv dat het om een ambtshalve bekende verdachte gaat niet altijd voldoende voor verdere onderbouwing verdachte Omschrijf waaruit bekendheid bestond (bijv. ter zake vermogensmisdrijven, drugsgebruiker en/of handelaar in verdovende middelen) En uiteraard is uitsluitend ambtshalve bekendheid onvoldoende voor een redelijk vermoeden 3-9-2014


33

Jurisprudentie ernstige bezwaren • Omgeving Zeedijk Amsterdam • Verdachte met hand stevig in jaszak • In omgeving Zeedijk werden veelvuldig opiumdelicten gepleegd • Verdachte schrok bij het zien van verbalisanten • Verdachte trachtte weg te lopen

3-9-2014


34

Jurisprudentie ernstige bezwaren (Stationstraverse Utrecht)

• Verdachte loopt op plaats waar veel verkopers en gebruikers van verdovende middelen samen komen om te verkopen of te gebruiken • Verdachte was in het gezelschap van een bij verbalisanten ambtshalve bekende drugsgebruiker van wie hij veel belangstelling kreeg 3-9-2014


35

Jurisprudentie ernstige bezwaren • Verbalisanten zien dat bepaald persoon een bepaalde woning binnenging en korte tijd later weer verliet • Het was verbalisanten uit vertrouwelijke mededelingen bekend dat in die bepaalde woning regelmatig heroïne aan gebruikers werd verkocht • De bepaalde persoon was bij verbalisanten bekend als heroïnegebruiker 3-9-2014 36

Stelling Als achteraf blijkt dat politie zich heeft vergist over het redelijk vermoeden of de strafbaarheid wordt de verdenking met terugwerkende kracht onrechtmatig

3-9-2014


37

Jurisprudentie verdenking achteraf onterecht Als achteraf blijkt dat politie zich heeft vergist over het redelijk vermoeden of de strafbaarheid wordt verdenking niet met terugwerkende kracht onrechtmatig

(van belang bijv. bij verzet of aangetroffen bewijsmateriaal) 3-9-2014


38

Jurisprudentie verdenking achteraf onterecht Beoordeling verdenking door rechter dient volgens HR te geschieden aan de hand van de op het moment van de verdenking bekende feiten en/of omstandigheden

3-9-2014


39

Jurisprudentie plastic boodschappentasje-arrest • Verbalisanten zagen een ambtshalve bekende persoon lopen met een plastic tas in zijn handen • Op hun vraag wat zich in de plastic tas bevond, antwoordde de betreffende persoon dat hij vier boeken bij zich droeg • Op de vraag waar hij die boeken gekocht had antwoordde die persoon dat hij de boeken even tevoren bij twee boekwinkels had gestolen. Uit dit arrest valt af te leiden dat het de politie vrij staat vragen te stellen (zolang het maar niet aan een verdachte is zonder cautie) en pas na beantwoording van de laatste vraag werd de betreffende persoon verdachte 3-9-2014


40

Jurisprudentie lokfiets/auto/woning/agent/oma/enz. • Niet onrechtmatig • Niet vereist, dat al sprake is van een redelijk vermoeden dat al een concreet strafbaar feit is gepleegd Van belang bij vorenstaande is dat de betreffende persoon niet gebracht wordt tot het plegen van andere strafbare feiten dan waarop diens opzet reeds tevoren was gericht Talloncriterium, zie hierover verder het zakboek Strafrecht 2.10

3-9-2014


41

Inhoud presentatie

3-9-2014


42

Collectieve verdenking Mogelijk op grond van bijv. • type delict • ernst delict • mate van heterdaad • omvang groep potentiële daders

3-9-2014


43

Collectieve verdenking Voorbeelden • Niet iedere bezoeker van jongerencentrum waar hasj wordt verhandeld • Wel alle bezoekers van een café waaruit geschoten is • Elke mannelijke bestuurder die rijdt in een auto van hetzelfde merk en dezelfde kleur als waarmee de mannelijke dader van een kort tevoren gepleegde bankoverval is weggereden 3-9-2014


44

Inhoud presentatie

3-9-2014


45

Wetboek van strafrecht • Een goede kennis van het materiële strafrecht leidt onvermijdelijk tot de conclusie dat er heel veel en ook zeer ruim omschreven strafbaarstellingen zijn • En dat op een zeer veel van die misdrijven VH staat!! • En dat er dus ook eerder dwangmiddelen kunnen worden toegepast dan voor mogelijk wordt gehouden 3-9-2014


46

Wetboek van strafrecht Voorbeelden van zeer ruime bepalingen • Medeplegen/medeplichtigheid (bewuste en nauwe samenwerking) • Poging • Voorbereiding • 10a Opiumwet (voorbereiding) • Deelneming criminele organisatie • Belaging • Openlijk geweld • Vernieling en mishandeling (VH-feiten!!) • Opruiing / structurele discriminatie (VH-feiten!!) • Terreurwetgeving • Enz. enz. 3-9-2014

47

Inhoud presentatie

3-9-2014


48

Rechten verdachte • Bijstand raadsman • Recht op vrij verkeer met raadsman • Recht op inzage processtukken

• Voorschriften verhoor

3-9-2014


49

Stelling Een verdachte is te allen tijde bevoegd een raadsman te kiezen en zich door die raadsman te laten bijstaan

3-9-2014


50

Stelling Telkens wanneer verdachte dit verzoekt moet de verdachte zoveel mogelijk de gelegenheid verschaft worden om zich met raadsman in verbinding te stellen

3-9-2014


51

Bijstand raadsman 1: Verdachte te allen tijde bevoegd a: een raadsman te kiezen b: en zich door die raadsman te laten bijstaan (art. 38) 2: Telkens wanneer verdachte dit verzoekt: zoveel mogelijk de gelegenheid verschaffen om zich met raadsman in verbinding te stellen (art. 28) 3-9-2014


52

Bijstand raadsman Op grond van art. 40 Sv is de (hulp)OvJ verplicht onverwijld een raadsman (via de piketdienst) over een ivs in te lichten Ook als er geen raadsman verschijnt na een kennelijk succesvol verzonden faxbericht , e-mail of telefoontje is het verstandig nogmaals te faxen, mailen en/of te bellen Niet inlichten of niet ten spoedigste inlichten van een raadsman kan leiden tot een onmiddellijke invrijheidstelling van de verdachte uit diens ivs door de RC en een afwijzing van een vordering ibs

3-9-2014


53

Bijstand raadsman Als het duidelijk niet wenselijk is dat één raadsman voor meerdere verdachten in hetzelfde onderzoek optreedt: • via hulpOvJ piketdienst om verschillende raadslieden vragen • of (als dat niet werkt) OvJ inschakelen

3-9-2014


54

Stelling De raadsman van de verdachte heeft het recht om bij het verhoor door de politie van de verdachte aanwezig te zijn

3-9-2014


55

Bijstand raadsman Nog géén recht om bij daadwerkelijk politieverhoor aanwezig te zijn (wél bij minderjarige verdachte, zie hierna), maar dit gaat veranderen (zie zakboek) Wel dient verhoor in alle redelijkheid onderbroken te worden opdat verdachte bijstand van raadsman kan krijgen (ook tijdens ophouden voor onderzoek)

3-9-2014


56

Bijstand raadsman • Verdachte die raadsman niet zelf kan betalen heeft geen keuzerecht • Indien mogelijk, wel keuze uit (lijst) piketadvocaten

3-9-2014


57

Advocaat vóór en tijdens politieverhoor (1/4) HR (n.a.v. EHRM Salduz/Panovits): -

Een aangehouden verdachte dient de gelegenheid geboden te worden om voorafgaand aan het verhoor een advocaat te raadplegen

-

De verdachte heeft nog géén recht op aanwezigheid van een advocaat bij het politieverhoor (maar dat gaat dus veranderen, zie zakboek…)

-

-

De verdachte dient vóór de aanvang van het 1e verhoor gewezen te worden op zijn recht op raadpleging van een advocaat Een aangehouden jeugdige (MH: is ruimer dan 'minderjarige') verdachte heeft tevens recht op bijstand door een raadsman of vertrouwenspersoon tijdens het politieverhoor (MH: denk ook aan kwetsbare/zwakbegaafde personen) 3-9-2014


58

Advocaat vóór en tijdens politieverhoor (2/4) -

Handelen i.s.m. voornoemde regels levert een vormverzuim als bedoeld in art. 359a Sv op (MH: zie 3.10) -

Betreft een ernstig vormverzuim en moet leiden tot bewijsuitsluiting van verkregen verklaring verdachte

-

Dat geldt ook voor bewijsmateriaal dat is verkregen als een rechtstreeks gevolg van een voor het bewijs onbruikbare verklaring als hiervoor bedoeld

-

Of van zo'n rechtstreeks gevolg kan worden gesproken, laat zich niet in algemene zin beantwoorden

-

Bewijsuitsluiting komt als regel ook alleen aan de orde in de zaak van de verdachte wiens (consultatie)rechten zijn geschonden en dus niet in de zaak van de medeverdachten 3-9-2014


59

Advocaat vóór en tijdens politieverhoor (3/4) -

Bewijsuitsluiting kan achterwege blijven bij een ondubbelzinnige afstandsverklaring van de verdachte of wanneer het verhoor wegens dwingende redenen niet op de komst van een advocaat hoefde te wachten

-

Bewijsuitsluiting is evenmin aan de orde t.a.v. verklaringen die de verdachte later na raadpleging van een advocaat heeft afgelegd nadat hij op zijn zwijgrecht is gewezen

Als een verdachte verhoord gaat worden over een ander feit dan waarvoor hij zijn advocaat had geconsulteerd, moet de verdachte opnieuw op diens consultatierecht gewezen worden Bijv. niet bij de zoveelste inbraak/diefstal/vernieling in een hele rij, wel bijv. bij een verhoor en consultatie ter zake het voorhanden hebben van een vuurwapen en vervolgens een verhoor ter zake poging moord/doodslag of (ander voorbeeld) verhoor en consultatie ter zake een vals reisdocument en vervolgens verhoor ter zake harddrugs

3-9-2014


60

Advocaat vóór en tijdens politieverhoor (4/4) - Handelen in strijd met consultatierecht kan leiden tot onrechtmatige ivs en onmiddellijke invrijheidstelling -

Zie ook de aanwijzing rechtsbijstand politieverhoor van de PG’s in het zakboek Wetteksten of op overheid.nl -

Zie zo nodig verder uitgebreid zakboek hulpOvJ par. 2.7

Inhoud presentatie

3-9-2014


62

Recht op vrij verkeer (art. 50 Sv) • Raadsman heeft vrije toegang tot van vrijheid beroofde verdachte • Kan met verdachte onder vier ogen spreken en brieven wisselen zonder dat van inhoud door anderen kennis wordt genomen Wel gebonden aan drie regels: 1: vereiste toezicht 2: huishoudelijke reglementen 3: zonder ophouden onderzoek (is niet verkrijgen bekentenis) 3-9-2014


63

Stelling Het recht op vrij verkeer tussen verdachte en diens raadsman mag niet beperkt worden

3-9-2014


64

Recht op vrij verkeer Kan telkens voor 6 dagen beperkt worden

Voorwaarden (zéér uitzonderlijk): als uit bepaalde omstandigheden een ernstig vermoeden voortvloeit dat het vrije verkeer: 1: zal strekken om de verdachte bekend te maken met een omstandigheid waarvan hij in het belang van het onderzoek tijdelijk onkundig moet blijven 2: wordt misbruikt voor pogingen om opsporing v/d waarheid te belemmeren 3-9-2014


65

Recht op vrij verkeer Bevoegdheid beperking vrij verkeer: OvJ

Nogmaals beperking echter zéér uitzonderlijk!!

3-9-2014


66

Inhoud presentatie

3-9-2014


67

Processtukken Nieuwe wetgeving (per 01-01-13), teneinde dubbels te voorkomen: zie diapresentatie Pv en Bewijs

3-9-2014


68

Inhoud presentatie • Definitie verdachte • Anonieme info / jurisprudentie verdachte • Collectieve verdenking • Wetboek van strafrecht • Bijstand raadsman • Recht op vrij verkeer • Processtukken • Verhoor • Cautie • Minderjarige verdachte • Halt/stop • Plichten verdachte • Medische verzorging • Verhoor verdachte als getuige • Verhoor verdachte als getuige 3-9-2014

69

Voorschriften m.b.t. verhoor (art. 29 Sv)

Art. 29 Sv omvat:

• zwijgrecht verdachte • cautieplicht verhorend ambtenaar/rechter • het in vrijheid mogen verklaren door verdachte

3-9-2014


70

Verhoor: vrijheid van verklaren Voorbeelden van verklaringen die niet in vrijheid zijn afgelegd, zijn die welke zijn verkregen door: een gift, belofte, misbruik van gezag (intimidatie), geweld, liegen, bedreigen, kleineren, ondermijnen van vertrouwen in raadsman, enz.

3-9-2014


71

Verhoor: vrijheid van verklaren Ook niet in vrijheid afgelegd lijkt te zijn: het verhoor van een verdachte die zich permanent op zwijgrecht beroept maar die toch nagenoeg elke dag van het huis van bewaring naar een politiebureau wordt overgebracht

teneinde te pogen zijn stilzwijgen te doorbreken 3-9-2014


72

Stelling Een tegenover de politie afgelegde maar ter terechtzitting weer ingetrokken verklaring mag door de rechter als bewijs worden gebruikt

3-9-2014


73

Verhoor: intrekken verklaring Een tegenover de politie afgelegde maar ter terechtzitting weer ingetrokken verklaring mag door de rechter voor het bewijs worden gebruikt

Met name als de bij de politie afgelegde verklaring zeer betrouwbaar lijkt (bijv. door gedetailleerde daderwetenschap) en het intrekken daarentegen niet Dat hier zeer behoedzaam mee moet worden omgegaan mag inmiddels als feit van algemene bekendheid worden verondersteld 3-9-2014


74

Stelling Liegen, zwijgen én/of onaannemelijk verklaren door een verdachte mag door de rechter NIET ten nadele van de verdachte worden gebruikt 3-9-2014


75

Verhoor liegen, zwijgen, onaannemelijk verklaren Liegen, zwijgen én/of onaannemelijk verklaren door een verdachte mag door de rechter WEL ten nadele van de verdachte worden gebruikt en kunnen van invloed zijn op • het bewijs (wettig en overtuigend) • de strafmaat en/of • een gevoerd verweer 3-9-2014


76

Stelling Het is toegestaan om als bewijs tegen een verdachte te gebruiken een kennelijk leugenachtige verklaring afgelegd door een ander dan die verdachte (bijvoorbeeld door een medeverdachte of getuige)

3-9-2014


77

Verhoor: leugenachtige verklaring verdachte Kan door rechter als bewijs gebruikt worden Het bewijs dat de verdachte leugenachtig heeft verklaard moet wel uit ander bewijsmateriaal komen dan een verklaring van de betreffende verdachte zelf en mag ook niet bestaan uit door de verdachte aan derden gedane mededelingen of uit een getapte mededeling van de verdachte aan een derde

Het als bewijs gebruiken van een kennelijk leugenachtige verklaring van een ander dan verdachte tegen de verdachte (bijv. van een medeverdachte of getuige) is niet toegestaan 3-9-2014


78

Verhoor: leugenachtige verklaring

Als verdachte kennelijk leugenachtig verklaart: opnemen in pv

in plaats van afwachten 'bekennende' verklaring

3-9-2014


79

Verhoor: zwijgen • Een beroep op het zwijgrecht mag zonder bijkomende omstandigheden niet als bewijs worden gebruikt •

De zwijgende verdachte ontneemt de rechter echter wel de gelegenheid aanwijzingen te verzamelen om zijn onschuld aannemelijk te maken • ‘Het zwijgrecht belet dan ook niet dat het zwijgen van de verdachte een rol kan spelen in het geval het zwijgen betrekking heeft op een situatie die duidelijk om opheldering vraagt’

3-9-2014


80

Verhoor: zwijgen • Zo mag de rechter wél in zijn bewijsoverwegingen betrekken dat de verdachte voor een omstandigheid (bijv. bezit gestolen goederen) die op zichzelf of in samenhang met ander bewijs (bijv. een verklaring van aangever/getuige) redengevend moet worden geacht voor het bewijs van het aan hem ten laste gelegde feit, geen redelijke, die redengevendheid ontzenuwende, verklaring heeft gegeven • Daarbij geldt niet als voorwaarde dat pas conclusies uit het stilzwijgen van de verdachte mogen worden getrokken als de zaak bewijsbaar is zonder rekening te houden met het stilzwijgen van de verdachte. 3-9-2014


81

Verhoor: ambtshalve pv Als verdachte buiten een verhoorsituatie een opmerking maakt of een (korte) verklaring aflegt (bijv. tijdens transport of in een cel)

dan kan daarvan een ambtshalve pv van bevindingen worden opgemaakt dat pv kan door de rechter als bewijs worden gebruikt 3-9-2014


82

Verhoor: tolk Per 01-10-13 wet gewijzigd: Art. 27 lid 4 Sv De verdachte die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheerst, is bevoegd zich te laten bijstaan door een tolk (art. 27 lid 4 Sv) Art. 29a Sv 1. In alle gevallen waarin een verdachte die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheerst wordt gehoord, wordt de bijstand van een tolk ingeroepen. 2. De tolk wordt opgeroepen door de verhorende ambtenaar, tenzij anders bij wet bepaald. Tijdens het voorbereidende onderzoek kan de tolk mondeling worden opgeroepen. In alle andere gevallen geschiedt de oproeping schriftelijk. 3. Van de bijstand van een tolk wordt mededeling gedaan in het pv. Let op: het niet inschakelen van een tolk kan leiden tot bewijsuitsluiting (van de zonder tolk afgelegde verklaring van de verdachte) en zelfs tot nietontvankelijkheid Zie verder het zakboek voor overige bepalingen inzake de tolk/vertaling 3-9-2014

83


84

Stelling De mededeling aan de verdachte dat hij op gestelde vragen niet tot antwoorden verplicht is moet in het pv opgenomen worden

3-9-2014


85

Cautie (art. 29) • Verdachte is niet tot antwoorden verplicht • Moet hem voor verhoor meegedeeld worden • Mededeling moet in pv opgenomen worden

3-9-2014


86

Verhoor: definitie (jurisprudentie)

• Alle vragen aan een door een opsp. ambt. als verdachte aangemerkt persoon • Betreffende diens betrokkenheid bij een zeker strafbaar feit

3-9-2014


87

Cautieplicht • Niet bij vragen naar personalia • Wel bij telefonisch verhoor • Herhaling niet vereist na iedere onderbreking verhoor (wel aan te bevelen) • Niet vereist bij verdachte die ongevraagd verklaart (hem werden immers geen vragen gesteld) 3-9-2014


88

Consequentie ontbreken cautie Rechter mag antwoord op vragen zonder voorafgaande cautie uitsluitend tot bewijs bezigen als de verdachte niet in zijn belangen is geschaad

3-9-2014


89

Stelling Als uit pv niet blijkt dat aan verdachte de cautie is gegeven moet het ervoor gehouden worden dat dit niet het geval is

3-9-2014


90

Consequentie ontbreken cautie • Als uit pv niet blijkt dat aan verdachte de cautie is gegeven moet het ervoor gehouden worden dat dit niet het geval is • Ontbreken in pv (terwijl cautie wél gegeven is) kan hersteld worden door aanvullend pv of verklaring opsp. ambt. ter zitting 3-9-2014


91

Herstel cautieverzuim • Verdachte alsnog cautie geven en opnieuw verhoren of • Met vrijwillige en bewuste toestemming verdachte na geven cautie verwijzen naar eerder afgelegde verklaringen 3-9-2014


92

Stelling Verklaringen die een verdachte aflegt tijdens een onrechtmatige vrijheidsberoving mogen niet voor het bewijs worden gebruikt

3-9-2014


93

Verklaring tijdens onrechtmatige vrijheidsberoving • De enkele omstandigheid dat een verdachte bij een verhoor tijdens een onrechtmatige vrijheidsberoving op een politiebureau een verklaring aflegt brengt niet mee dat die verklaring niet tot het bewijs mag worden gebruikt

• De afgelegde verklaring kan tegen de verdachte zelf gebruikt worden maar ook tegen een andere verdachte • Dat zou anders zijn als een verdachte onrechtmatig van zijn vrijheid is beroofd om een verklaring te verkrijgen

3-9-2014


94


95

Minderjarige verdachten Onderscheid dient gemaakt te worden tussen: 1: minderjarigen jonger dan 12 jaar 2: minderjarigen van 12 jaar en ouder

3-9-2014


96

Stelling Tegen een minderjarige jonger dan 12 jaar mogen géén dwangmiddelen worden toegepast

3-9-2014


97

Minderjarige verdachten jonger dan 12 jaar De volgende dwangmiddelen mogen toegepast worden (art. 487): • staande houden • aanhouden (inclusief betreden plaatsen en doorzoeking) • identificatiefouillering • onderzoek aan kleding en lichaam, • ophouden voor onderzoek • ibn (incl. doorzoeking) 3-9-2014


98

Minderjarige verdachten jonger dan 12 jaar Toepassing ivs en VH dus niet toegestaan Minderjarige jonger dan 12 jaar mag derhalve nooit langer dan 6 uur voor onderzoek worden opgehouden (art. 487) Let op: • mogelijk kinderbeschermingsmaatregelen • sociale bewaring (zie zakboek hulpOvJ) zeer uitzonderlijk!! 3-9-2014


99

Minderjarige verdachten van 12 jaar en ouder

Alle dwangmiddelen mogelijk (art. 487)

3-9-2014


100

Stelling Een minderjarige verdachte mag ook thuis in verzekering en zelfs in VH gesteld worden

3-9-2014


101

Minderjarige verdachten vrijheidsbeneming • Ivs of VH mogelijk op elke geschikte plaats (bijv. woning ouders/voogd) (art. 493.3) • Raad voor de kinderbescherming dient onverwijld van ivs in kennisgesteld te worden • Opsp. ambt. dient uit eigen beweging én z.s.m. familielid of huisgenoot in kennis te stellen van insluiting, tenzij onderzoeksbelangen (ambtsinstructie) 3-9-2014


102

Inhoud presentatie

3-9-2014

• Definitie verdachte • Anonieme info / jurisprudentie verdachte • Collectieve verdenking • Wetboek van strafrecht • Bijstand raadsman • Recht op vrij verkeer • Processtukken • Verhoor • Cautie • Minderjarige verdachte • Halt • Plichten verdachte • Medische verzorging • Verhoor verdachte als getuige

103

Minderjarige verdachten: halt Het alternatief voor strafvervolging: • deelneming aan bepaald project • aanwijzing feiten in halt-besluit, bijv.: – openlijk geweld tegen goederen – brandstichting gemeen gevaar goederen – diefstal (braak), heling, oplichting – vernieling, baldadigheid – vuurwerk, gemeentelijke verordeningen schade gelimiteerd!! 3-9-2014


104

Minderjarige verdachten: halt Zie voor Halt-afdoening verder de 'Richtlijn en kader voor strafvordering jeugd en adolescenten, inclusief strafmaten Halt'

3-9-2014


105


106

Verdachten: plichten Een ieder die wegens een strafbaar feit wordt vervolgd wordt voor onschuldig gehouden totdat zijn schuld volgens de wet is bewezen

(presumptio innocentia: onschuldbeginsel) (art. 6.2 Evrm) 3-9-2014


107

Stelling Een verdachte kan op geen enkele wijze worden verplicht tot medewerking aan het verkrijgen van voor hem mogelijk belastend bewijs

3-9-2014


108

Verdachten: plichten Geen onvoorwaardelijk recht of beginsel

dat verdachte op geen enkele wijze kan worden verplicht tot medewerking aan het verkrijgen van voor hem mogelijk bezwarend bewijs 3-9-2014


109

Verdachten: plichten Voorbeelden: • vordering uitlevering (art. 551 Sv, Opiumwet, WWM) • onderzoeksmaatregelen • ademanalyse/bloedproef • celmateriaal voor DNA-onderzoek • vordering inzage WED • enz. (bijzondere wetgeving) (zie zakboek) 3-9-2014


110


111

Stelling Medische verzorging heeft altijd voorrang op het politieonderzoek

3-9-2014


112

Verdachten: medische verzorging Medische verzorging heeft voorrang op belang politieonderzoek!!

3-9-2014


113

Stelling Bij geringste twijfel over gezondheidstoestand verdachte moet een arts gewaarschuwd worden

3-9-2014


114

Bij twijfel gezondheidstoestand: arts waarschuwen!!! Zie art. 32 t/m 36 ambtsinstructie (medische bijstand) Art. 34 1. De ambtenaar controleert de ingeslotene regelmatig met dien verstande dat: a. in het geval de arts is gewaarschuwd, de ingeslotene tenminste elk kwartier in de cel wordt gadegeslagen; b. in het geval medische hulp is verstrekt, de ingeslotene zo vaak wordt geobserveerd als de arts heeft voorgeschreven; c. in het geval geen medische hulp noodzakelijk wordt geacht, de ingeslotene eenmaal per twee uur wordt gadegeslagen. 2. In de gevallen, bedoeld in het 1e lid, onder a en b, observeert de ambtenaar in de cel en aan de persoon, waarbij hij vooral acht slaat op de mate waarin de ingeslotene wekbaar en aanspreekbaar is. Personen die in een toestand geraken waarin zij niet wekbaar of aanspreekbaar zijn, worden terstond per ambulance naar een ziekenhuis vervoerd. 3. De ambtenaar registreert de observaties, bedoeld in het 1e lid. 3-9-2014


115

Verdachten: medische verzorging De omvang v/d zorgplicht v/d politie ten aanzien van ingesloten arrestanten hangt af v/d omstandigheden v/h geval waarbij ondermeer van belang kan zijn wat bekend is of behoort te zijn over de conditie waarin de arrestant bij zijn insluiting verkeert (HR) 3-9-2014


116

Verdachten: medische verzorging Als er bij een persoon nadat deze in detentie is gegaan verwondingen zijn ontstaan is er sprake van omgekeerde bewijslast (Myjer) 3-9-2014


117

Verdachten: medische verzorging De ernst van de kwaal of de inschatting van de politieambtenaar over de noodzaak een arts te raadplegen zijn géén criteria voor waarschuwen arts (Nationale ombudsman) 3-9-2014


118

Verdachten: medische verzorging Zie ook de ambtsinstructie • Hulpverlening / alcohol (verwijzing naar ziekenhuis, regelen vervoer indien nodig, eigen zorgkader, enz.) (art. 24 en 25)

• Medische bijstand (overleg met arts, controle na waarschuwing arts, wekbaar/aanspreekbaar, enz.) (art. 32 t/m 36) 3-9-2014


119


120

Verhoor verdachte als getuige •

•

•

Geen rechtsregel staat er aan in de weg 'dat opsporingsambtenaren in de fase van het opsporingsonderzoek een persoon afwisselend in verschillende hoedanigheden verhoren

Het is dus mogelijk dat iemand eerst wordt verhoord als aangever en/of getuige, daarna als verdachte en vervolgens weer als aangever/getuige Wel brengt de eis van een goede procesorde mee dat (MH: aan de betreffende persoon en in het pv) duidelijk wordt gemaakt in welke hoedanigheid de desbetreffende persoon wordt verhoord 3-9-2014


121

Verhoor verdachte als getuige

•

•

Bij het verhoor als verdachte dienen de daarvoor geldende waarborgen in acht te worden genomen zoals de cautie‘

•

Bij het verhoor als getuige dient aan het verschoningsrecht gedacht te worden (zie zakboek 3.20) Hetzelfde geldt m.i. als de verdachte gelijktijdig als verdachte én getuige gehoord wordt (cautie én verschoningsrecht en onder omstandigheden ook het consultatierecht, zie 2.7) Het verhoren van een persoon als getuige terwijl die persoon ook verdachte is zonder daarbij de rechten die de betreffende persoon als verdachte heeft in acht te nemen, zal leiden tot bewijsuitsluiting van de aldus verkregen verklaring (en onder omstandigheden zelfs tot niet-ontvankelijkheid). 3-9-2014


122

EINDE PRESENTATIE 1. Actualiteiten na laatste zakboek 2. Tip van de week + tiparchief 3. Misdrijf van de maand 4. Diapresentaties 5. Meerkeuzevragen 6. Nieuwsmail 7. Digitale zakboeken 8. Enz. WWW.ZAKBOEKENPOLITIE.COM

Zakboekenpolitie.com

Recommend Documents