Wurkgelegenheid Fryslân Utkomst wurkgelegenheidsûndersiik 2014
Doel van dit rapport: Uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2014 in Fryslân
Uitkomsten Werkgelegenheidsonderzoek 2014
1
Colofon Deze rapportage is een uitgave van: Provincie Fryslân Afdeling Informatievoorziening Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden Rapportage: M.J. Holkema Foto omslag: Fotobureau het Hoge Noorden Overname van cijfers is toegestaan mits bron vermeld wordt: Werkgelegenheidsregister, Provincie Fryslân 2014 De werkgelegenheidscijfers en deze rapportage zijn tevens te raadplegen op www.fryslan.databank.nl.
2
Inhoud Samenvatting .......................................................................................................................................... 4 Inleiding en toelichting ............................................................................................................................ 5 Werkgelegenheid Fryslân ....................................................................................................................... 7 Werkgelegenheid naar sectoren ............................................................................................................. 9 Landbouw en visserij ..................................................................................................................... 12 Industrie en delfstoffenwinning ...................................................................................................... 12 Nutsbedrijven ................................................................................................................................. 13 Bouwnijverheid .............................................................................................................................. 13 Handel en reparatie ....................................................................................................................... 14 Horeca ........................................................................................................................................... 14 Vervoer, opslag en communicatie ................................................................................................. 15 Financiële instellingen ................................................................................................................... 15 Zakelijke dienstverlening ............................................................................................................... 16 Openbaar bestuur en overheid ...................................................................................................... 16 Onderwijs ....................................................................................................................................... 17 Gezondheids- en welzijnszorg ....................................................................................................... 17 Overige dienstverlening ................................................................................................................. 18 Recreatie en toerisme ................................................................................................................... 19 Agrofood ........................................................................................................................................ 19 Werkgelegenheid naar streekregio ....................................................................................................... 20 Werkgelegenheid naar gemeente ......................................................................................................... 22 Werkgelegenheid naar geslacht ........................................................................................................... 25 Vestigingen ........................................................................................................................................... 26 Bijlage .................................................................................................................................................. 27
3
Samenvatting Op de jaarlijkse peildatum van 1 april telde Fryslân in 2014 280.910 banen. Het betreft 220.905 fulltime banen (meer dan 15 uur per week) en 60.005 parttime banen (minder dan 15 uur per week). In de periode april 2013 en april 2014 is het aantal fulltime banen met 2.920 afgenomen, een krimp van 1,3%. Het totaal aantal parttime banen is ten opzichte van 2013 met een krimp van 0,1% nagenoeg gelijk gebleven. Evenals voorgaande jaren is het aantal zelfstandigen (vestigingen met 1 werkzame persoon) toegenomen. Ten opzichte van 2013 is het de werkgelegenheid door de toename van het aantal zelfstandigen met 1449 banen toegenomen, een groei van 5,5%. In 2009 werden de gevolgen van de financiële en economische crisis zichtbaar in de werkgelegenheid. Sinds het uitbreken van de crisis zijn er in Fryslân ruim 11.000 fulltime banen verloren gegaan, een krimp van 4,8%. In de financiële sector zijn tussen april 2013 en april 2014 ruim 750 fulltime banen verloren gegaan, een daling van 8,7%. De handelssector, de bouw, het onderwijs en de overheid kenden een verlies van 2 tot 3%. Binnen de industrie was de daling 1,1% en de landbouw kromp met 0,6%. De zorgsector is de grootste werkgever in Fryslân. Deze sector groeide de afgelopen jaren steeds waardoor het totale Friese banenverlies enigszins beperkt bleef. Dit jaar is het aantal fulltime banen in de zorg echter voor het eerst afgenomen (1,1%). Alleen binnen de zakelijke dienstverlening is er ten opzichte van 2013 sprake van een werkgelegenheidsgroei. Het aantal banen in de zakelijke dienstverlening nam met 550 toe, goed voor een groei van 2,4%. Regionaal is de werkgelegenheid in Noordwest-Fryslân (-1,5%), Noordoost-Fryslân(-1,4%), ZuidwestFryslân (-0,9%) en Zuidoost-Fryslân (-1,4%) gekrompen. De Waddeneilanden kennen gezamenlijk een groei van 1,3% van de werkgelegenheid. Bij 11 van de 24 Friese gemeenten is sprake van een verlies aan werkgelegenheid van minimaal 1%. Bij 8 gemeenten is het totaal aantal fulltime banen min of meer gelijk gebleven en bij 5 gemeenten is sprake van een werkgelegenheidsgroei van meer dan 1%. Op de Waddeneilanden Schiermonnikoog, Vlieland en Terschelling en in Kollumerland en Ferwerderadiel is sprake van toename van het aantal banen. Van de 5 grootste Friese gemeenten is zowel absoluut als relatief het banenverlies in Leeuwarden het grootst. In de gemeente met de grootse werkgelegenheidsfunctie gingen 1.055 banen verloren, een krimp van 1,9%. Ook in Heerenveen (-1,8%), Smallingerland (-1,7%), Súdwest-Fryslân (-1,0%) en De Friese Meren (-0,8) is sprake van een banenverlies. In 2014 is zowel het aantal fulltime banen bezet door mannen (-0,7%) als het aantal banen bezet door vrouwen (-2,2%) afgenomen. Binnen de parttime werkgelegenheid is sprake van een groei van 2,6% van het aantal banen bezet door mannen en een krimp van 1,5% van het aantal vrouwelijke parttime banen. Het Friese MKB is in 2013 goed voor 61% van de totale Friese werkgelegenheid. Het grootbedrijf heeft een aandeel van 8%. De non-profit/overig vestigingen kennen een gezamenlijk aandeel van 31%.
4
Inleiding en toelichting Deze jaarlijkse rapportage bevat de uitkomsten van het werkgelegenheidsonderzoek 2014. De werkgelegenheidscijfers zijn eerder gepubliceerd en verspreid in de vorm van een fuchskrift en een uitgebreid tabellenbestand. De werkgelegenheidscijfers en deze rapportage zijn tevens te raadplegen op www.fryslan.databank.nl. Werkwijze Jaarlijks zet de provincie een schriftelijke enquête uit onder bedrijven en instellingen waar betaalde arbeid wordt verricht. Grote bedrijven worden jaarlijks benaderd en kleinere door middel van een steekproef. Na de schriftelijke ronde wordt een deel van de niet gerespondeerde bedrijven telefonisch benaderd. De respons bedraagt jaarlijks ongeveer 75% van de totale werkgelegenheid. Non-respons vestigingen worden opgehoogd. Voor deze ophoging wordt gebruik gemaakt van weging op basis van de ontwikkelingen bij vergelijkbare bedrijven (grootteklasse en sector). Anders dan bij andere bronnen is er sprake van een compleet register. Dit maakt het mogelijk om analyses te doen op elk gewenst ruimtelijk en/of sectoraal niveau. In Nederland zijn in totaal 21 provinciale en regiogerichte registers actief. Zij zijn verenigd in de stichting LISA. LISA bundelt de uitkomsten tot landelijke cijfers. Peildatum De peildatum van de registratie is 1 april. Urengrens In de registratie wordt gevraagd naar het aantal banen van meer en minder dan 15 uur per week. FT = minimaal 15 uur en PT = minder dan 15 uur per week. Landbouw De werkgelegenheidsgegevens van de landbouwsector waren tot 2010 gebaseerd op gegevens uit de landbouwtelling van het CBS (agrariërs), aangevuld met de gegevens van landbouwverwante bedrijven die binnen de reguliere enquête vielen. De cijfers van het CBS toonde (niet verklaarbare) onjuistheden. Het overkoepelde landelijke register (LISA) heeft besloten de landbouwstatistieken van het CBS vanaf 2011 los te laten en agrariërs op te nemen in het vestigingenregister. De inschrijfverplichting van agrariërs bij de KvK sinds 2008 bood deze mogelijkheid. Het register bevat hierdoor vanaf 2010 landbouwstatistieken op vestigingsniveau. Agrariërs gaan niet mee in de eigen enquête. De werkgelegenheidsgegevens worden verkregen via Prosu Databased Marketing. Prosu vraagt naar de werkgelegenheid als onderdeel van een eigen bredere enquête onder landbouwbedrijven. Bij de opname van agrariërs in het register is grotendeels gebruik gemaakt van de werkgelegenheidscijfers van Prosu. Voor het deel waar dit gegeven niet bekend was is gebruik gemaakt van de inschrijfgegevens bij de KvK. Wat betekent dit voor de werkgelegenheidscijfers: •
•
• •
•
Het register heeft ervoor gekozen om 2010 als basisjaar te gebruiken voor de nieuwe werkwijze. Dit houdt in dat de landbouwgegevens tot en met 2009 gebaseerd zijn op de CBS telling en vanaf 2010 op de eigen registratie met als bron Prosu Databased Marketing. De werkgelegenheidsregistratie van Prosu wijkt af van die van het CBS, waardoor er tussen 2009 en 2010 sprake is van een trendbreuk. Meewerkende gezinsleden worden door Prosu veelal niet meegeteld en door het CBS wel. Voor de jaren 2008 en 2009 zijn enkele aanpassingen gedaan in de geaggregeerde statistiek op basis van niet eerder gecorrigeerde ontwikkeling. In de gemeenten Menameradiel en Franekeradeel is door de trendbreuk sprake van een toename van de werkgelegenheid in de landbouw tussen 2009 en 2010. De reden hiervoor is dat het CBS onvoldoende werkgelegenheid telde binnen de glastuinbouw. Voor de jaren 2010 en 2011 heeft hier een aanpassing plaatsgevonden. LISA hanteert een iets afwijkende methodiek, waardoor de trendbreuk tussen 2010 en 2011 plaatsvindt. Reden hiervoor is o.a. dat een aantal registers de breuk uitsmeren over de komende jaren. Mede gezien onze al voor de breuk al afwijkende werkwijze en om juiste actuele cijfers te kunnen presenteren heeft het register Fryslân ervoor gekozen ook de landbouwvestigingen 2010 met terugwerkende kracht op vestigingsniveau te vullen met werkgelegenheidscijfers, waardoor de breuk tussen 2009 en 2010 valt. De totale werkgelegenheidsgroei die LISA en het register Fryslân presenteren verschilt hierdoor.
5
Mutaties in reeks 10 jaar Het register verbetert haar historische gegevens. Eventueel geconstateerde fouten of dubbeltellingen worden met terugwerkende kracht (tot tien jaar) doorgevoerd. Jaarlijks verschijnt een nieuwe reeks van gegevens. Het is daardoor niet mogelijk de gegevens uit deze rapportage naast die van eerdere rapportages te leggen. Analyses dienen plaats te vinden met de (historische) gegevens die actueel in het register zijn opgenomen. NHR-effect Op 1 juli 2008 is de Nieuwe Handelsregisterwet van kracht gegaan. Gevolg hiervan is dat alle bedrijven en instellingen zich moeten inschrijven bij de KvK. Dit geldt dus ook voor sectoren die voorheen niet- inschrijfplichtig waren. Vestigingen in de sectoren landbouw, overheid, onderwijs, gezondheidszorg en vrije beroepen hebben een uiterste inschrijfdatum gekregen. De meeste van deze vestigingen zaten al als zogenaamde ‘witte vlekken’ in het register. Vestigingen die ten onrechte nog niet in het register zaten worden met terugwerkende kracht opgevoerd en van werkgelegenheid voorzien. Op deze manier wordt het NHR-effect zoveel mogelijk geminimaliseerd. Informatie werkgelegenheidscijfers Voor vragen over de werkgelegenheidscijfers of voor het bestellen van aanvullende gegevens kunt u contact opnemen met de afdeling Informatievoorziening van de Provincie Fryslân: 058-292 5384 /
[email protected] LISA (Landelijke register) Wanneer u geïnteresseerd bent in provinciegrensoverschrijdende statistieken en nationale statistieken dan kunt u zich wenden tot: Project Organisatie LISA Postbus 597 7500 AN Enschede tel: 053-4825080 email:
[email protected] website: www.lisa.nl Bronvermelding Bij gebruik van cijfers bron vermelden: Werkgelegenheidsregister, Provincie Fryslân 2014
6
Werkgelegenheid Fryslân Op de jaarlijkse peildatum van 1 april telde Fryslân in 2014 280.910 banen. Het betreft 220.905 fulltime banen (meer dan 15 uur per week) en 60.005 parttime banen (minder dan 15 uur per week). In de periode april 2013 en april 2014 is het aantal fulltime banen met 2.920 afgenomen, een krimp van 1,3%. Het totaal aantal parttime banen is ten opzichte van 2013 met een krimp van 0,1% nagenoeg gelijk gebleven. Landelijk is het aantal fulltime banen met 1,2% gekrompen en nam de parttime werkgelegenheid af met 0,3%. Banen Fryslân 2004-2014 250000
200000
150000
100000
50000
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
fulltime
218312
217151
219494
226698
231962
232516
228632
229179
227611
223828
220905
parttime
57079
57489
58438
59257
59290
60237
57756
58689
59826
60068
60003
Evenals voorgaande jaren is het aantal zelfstandigen (vestigingen met 1 werkzame persoon) toegenomen. Ten opzichte van 2013 is het de werkgelegenheid door de toename van het aantal zelfstandigen met 1.449 banen toegenomen, een groei van 5,5%. De totale werkgelegenheid bij bedrijven/instellingen met minimaal 2 fulltime werkzame personen laat een krimp zien van 2,2%. Hier gingen 4.370 fulltime banen verloren. De krimpende werkgelegenheid wordt enigszins getemperd door de groei van het aantal zelfstandigen.
7
Werkgelegenheidsontwikkeling provincies 2013-2014 in % (fulltime banen) Noord-Holland Utrecht Flevoland Overijssel Noord-Brabant Gelderland Fryslân Zeeland Groningen Limburg Zuid-Holland Drenthe -4,0
-3,5
-3,0
-2,5
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
Alle provincies kenden tussen 2013 en 2014 een krimp van de werkgelegenheid. Met een verlies van 3,4% was het banenverlies in Drenthe het grootst. Ook in Groningen (1,7%) was de krimp iets groter dan in Fryslân. In Noord-Holland bleef het banenverlies beperkt tot 0,2%. Jaarlijkse werkgelegenheidsontwikkeling Fryslân en Nederland (fulltime banen) 4,0 3,3
3,0
2,6
2,6 2,3
2,0 1,1
1,0
1,0
0,4
0,2 0,3
0,2 0,1
0,0 -0,1
-1,0
-0,6
-0,5
-0,7-0,8
-0,7
-2,0
-1,7
03-'04
04-'05
05-'06
06-'07
07-'08 08-'09 09-'10 Fryslân Nederland
10-'11
11-'12
-1,3 -1,7
-1,3-1,2
12-'13
13-'14
Sinds 2004 is het aantal fulltime banen met 1,2% toegenomen. Landelijk groeide de werkgelegenheid met 2,9% sterker in dezelfde periode. In 2009 werden de gevolgen van de financiële en economische crisis zichtbaar in de werkgelegenheid. Sinds het uitbreken van de crisis zijn er in Fryslân ruim 11.000 fulltime banen verloren gegaan, een krimp van 4,8%. Landelijk is de werkgelegenheid sinds 2008 met 3,6% gekrompen, waardoor de gevolgen van de crisis voor de werkgelegenheid in Fryslân in verhouding groter zijn.
8
Werkgelegenheid naar sectoren De werkgelegenheidsontwikkeling verschilt sterk per sector. In de financiële sector zijn tussen april 2013 en april 2014 ruim 750 fulltime banen verloren gegaan, een daling van 8,7%. De handelssector, de bouw, het onderwijs en de overheid kenden een verlies van 2-3%. Binnen de industrie was de daling 1,1% en de landbouw kromp met 0,6%. De zorgsector is de grootste werkgever in Fryslân. Deze sector groeide de afgelopen jaren steeds waardoor het totale Friese banenverlies enigszins beperkt bleef. Dit jaar is het aantal fulltime banen in de zorg echter voor het eerst afgenomen (1,1%). Alleen binnen de zakelijke dienstverlening is er ten opzichte van 2013 sprake van een werkgelegenheidsgroei. Het aantal banen in de zakelijke dienstverlening nam met 550 toe, goed voor een groei van 2,4%. Werkgelegenheidsontwikkeling naar sector 2013-2014 Groei abs
Groei Fryslân %
Groei Nederland %
12.164
-68
-0,6
-2,6
33.014
-358
-1,1
-1,6
2.763
2.776
13
0,5
-3,0
Bouwnijverheid
16.255
15.928
-327
-2,0
-3,6
Handel en reparatie
31.368
30.656
-712
-2,3
-1,2
HJ
Vervoer, opslag en communicatie
13.198
13.197
-1
0,0
0,4
I
Horeca
6.423
6.429
6
0,1
-0,3
K
Financiële instellingen
8.683
7.925
-758
-8,7
-1,5
LMN
Zakelijke dienstverlening
22.886
23.439
553
2,4
-0,5
O
Openbaar bestuur en overheid
13.671
13.301
-370
-2,7
-2,3
P
Onderwijs
16.501
16.031
-470
-2,8
-1,1
Q
Gezondheids- en welzijnszorg
38.141
37.725
-416
-1,1
-1,1
RSTU
Overige dienstverlening
8.335
8.320
-15
-0,2
0,0
223.828
220.905
-2.923
-1,3
-1,2
Sectie
Sectie omschrijving
2013
2014
A BC
Landbouw/visserij
12.232
Industrie/delfstoffenwinning
33.372
DE
Nutsbedrijven
F G
Totaal
Landelijk kende de bouwsector met 3,6% relatief gezien de grootse banenkrimp. In Fryslân bleef het verlies beperkt tot 2%. Hier staat tegenover dat in 2013 de krimp in de Friese bouw met 8,1% groter was dan 6,2% landelijk. Het relatief grote verlies in de financiële sector komt grotendeels voor rekening van de overname van de Friesland Bank. Naast de financiële sector is het banenverlies binnen de handel, de overheid en het onderwijs relatief wat groter dan landelijk. Het verlies aan werkgelegenheid in de landbouw, industrie, bouw en nutsbedrijven is in Fryslân relatief minder groot dan landelijk. Het banenverlies binnen de zorg bedraagt zowel landelijk als in Fryslân 1,1%. In tegenstelling tot een landelijke krimp van een half procent nam de Friese werkgelegenheid in de dienstverlening met 2,4% toe. Zowel landelijk als provinciaal bleef het totaal aantal banen binnen de horeca en vervoerssector nagenoeg gelijk.
9
Werkgelegenheidsontwikkeling sectoren 2008-2014 in % (fulltime banen)
Nutsbedrijven Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Vervoer, opslag en communicatie Horeca Handel en reparatie Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Financiële instellingen Bouwnijverheid -25,0
-20,0
-15,0
-10,0
Nederland
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
Fryslân
De crisis heeft met name de werkgelegenheid in bouw- en financiële sector flink geraakt. In beide sectoren geldt dat sinds 2008 ruim één op de vijf banen verloren is gegaan. Binnen de bouw zijn 4.735 banen verloren gegaan en de financiële instellingen tellen gezamenlijk 2.220 banen minder dan 6 jaar geleden. De sterke groei van het aantal zorg- en welzijnsbanen beperkt het totale banenverlies tot 4,8% ten opzichte van 2008.
10
In onderstaand figuur wordt de structuur van de Friese werkgelegenheid in beeld gebracht op basis van de werkgelegenheid in de verschillende sectoren. Ook is er een vergelijking met Nederland gemaakt. De zorgsector levert de meeste banen in Fryslân, gevolgd door de industrie en handel. In vergelijking met het landelijk gemiddelde is de industriesector relatief groot in Fryslân. Dit geldt in mindere mate ook voor de bouw, landbouw en financiële instellingen. Bij de dienstverlening, de handel en de vervoerssector is het omgekeerde het geval: het aandeel van deze sectoren is relatief laag in Fryslân. Werkgelegenheidsstructuur sectoren Fryslan en Nederland in % 2014
Overige dienstverlening
Gezondheids- en welzijnszorg
Onderwijs
Openbaar bestuur en overheid
Zakelijke dienstverlening
Financiële instellingen
Horeca
Vervoer, opslag en communicatie
Handel en reparatie
Bouwnijverheid
Nutsbedrijven
Industrie/delfstoffenwinning
Landbouw/visserij 0,0
2,0
4,0
Fryslân
6,0
8,0
Nederland
11
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
Landbouw en visserij Met een krimp van 0,6% is het banenverlies in de landbouw beperkt gebleven. Ten opzichte van 2004 is de werkgelegenheid in de Friese landbouw met 17,9% afgenomen. Deze afname is sterker dan de landelijke banenkrimp van 13,1% in de landbouw. Landbouw en visserij (indexcijfer t.o.v. 2004)
140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
2008
Fryslân sector
2009
2010
Nederland sector
2011
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Industrie en delfstoffenwinning De industrie telt ruim 33.000 banen en is hiermee de tweede grootste sector in de provincie. In 2014 telt de sector ruim 350 banen minder dan een jaar eerder, een verlies van 1,1%. Tot 2010 was de industrie de grootste werkgever in Fryslân. In de afgelopen 10 jaar heeft de sector 8,2% van haar werkgelegenheid zien verdwijnen. Landelijk is het industriële banenverlies met 13,3% nog sterker. In tien jaar tijd zijn in de houtindustrie en bij de vervaardiging van transportmiddelen meer dan 500 banen verloren gegaan. Industrie en delfstoffenwinning (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
12
2011
2012
Fryslân totaal
2013
2014
Nutsbedrijven De kleinste sector in Fryslân telt op 1 april 2014 2.066 fulltime banen. Het gaat binnen deze sector om bedrijven die zich bezighouden met winning en distributie van water, productie en handel van gas en elektriciteit en afvalinzameling en -behandeling. Nutsbedrijven (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
2008
Fryslân sector
2009
2010
2011
Nederland sector
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Bouwnijverheid In de periode april 2013-april 2014 zijn er in de Friese bouw nog eens 325 banen verloren gegaan. Dit banenverlies van 2% is veel minder sterk dan de krimp in 2012 (6,2%) en 2013 (8,2%). De bouwsector is het voornaamste slachtoffer van de economische crisis. Sinds 2008 heeft de sector maar liefst 22,9% van haar werkgelegenheid ingeleverd, goed voor ruim 4.700 fulltime banen. Landelijk bedraagt het banenverlies 19% sinds de crisisuitbraak. Mede als gevolg van de crisis is het aantal eenmansvestigingen (waaronder zzp’ers) sinds 2008 sterk toegenomen in de bouw. Sinds 2008 zijn er 1204 eenmansvestigingen bijgekomen, een groei van 31%. Bouwnijverheid (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
13
2011
2012
Fryslân totaal
2013
2014
Handel en reparatie Net als in 2013 is er ook in 2014 sprake van een banenverlies van 2,3%. Met het verlies van 710 banen telt de sector in 2014 30.655 fulltime banen. Het banenverlies in Fryslân is wat sterker dan de gemiddelde landelijke daling van 1,2%. Sinds het uitbreken van de crisis is er binnen de handel sprake van 8,0% werkgelegenheidskrimp in Fryslân tegenover 5,7% krimp landelijk. Verliezen komen voor rekening van de detailhandel. De groothandel is redelijk stabiel gebleven. De sector telt met een totaal van 15.325 relatief veel parttime banen. Sinds 2008 is de parttime werkgelegenheid met 4% toegenomen, goed voor 585 banen. Een deel van deze groei zal voortkomen uit het feit dat mensen minder uren zijn gaan werken. De handelssector loopt van alle sectoren het meest gelijk op met de totale werkgelegenheidsontwikkeling. Handel en reparatie (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
2008
Fryslân sector
2009
2010
Nederland sector
2011
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Horeca Het totaal aantal fulltime horecabanen in 2014 is met 6.430 onveranderd ten opzichte van een jaar eerder. In 2012 en 2013 had de horeca nog te maken met een banenverlies van respectievelijk 3,6% en 2,6%. In de horeca zijn veel mensen parttime werkzaam. Het totaal aantal parttime banen nam met 2,1% af tot een totaal van 5.310. Sinds het uitbreken van de crisis is 6,9% fulltime en 7,7% parttime werkgelegenheid in de Friese horeca verdwenen. Landelijk is de sector redelijk stabiel gebleven. Horeca (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
14
2011
2012
Fryslân totaal
2013
2014
Vervoer, opslag en communicatie De sector is met 13.195 fulltime banen even groot als in 2013. Ook landelijk is met een verlies van 0,3% sprake van een stabiel jaar. Tussen 2004 en 2008 groeide de werkgelegenheid met 6,3%, waarna er na 2008 sprake was van een verlies van 4,4%. Vervoer, opslag en communicatie (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
2008
Fryslân sector
2009
2010
Nederland sector
2011
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Financiële instellingen Na een verlies van 400 banen in 2013 is er in 2014 opnieuw veel werkgelegenheid verloren gegaan in de Friese financiële sector. In de periode 2013-2014 heeft de sector 755 banen verloren, een krimp van 8,7%. Het verdwijnen van de Friesland Bank speelt hierin een grote rol. Landelijk bedroeg het verlies 1,5%. Sinds de uitbraak van de crisis telt de sector 21,9% minder banen. Landelijk zijn de gevolgen met een krimp 14,8% minder groot. Ook voor de crisis was er al een dalende trend waarneembaar. Hierdoor is de werkgelegenheid in de financiële sector in tien jaar tijd met een kwart afgenomen tot 7.925 banen in 2014. Financiële instellingen (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
15
2011
2012
Fryslân totaal
2013
2014
Zakelijke dienstverlening De zakelijke dienstverlening is in 2014 de enige sector met een groeiende werkgelegenheid. Ten opzichte van 2013 nam het totaal aantal fulltime banen met 550 toe tot een totaal van 23.440, goed voor een groei van 2,4%. Landelijk leverde de sector in dezelfde periode met 0,5% iets aan werkgelegenheid in. De sector zat voor de crisis flink in de lift. Na enkele jaren van lichte schommelingen is er in 2014 weer sprake van een stijgende werkgelegenheid. In de afgelopen 10 jaar heeft de werkgelegenheid in de sector zich met een groei van 24% sterk ontwikkelt. Ondanks deze relatief sterkere groei dan de landelijke toename van 19% blijft het aandeel van de sector in de totale werkgelegenheid achter bij het Nederlands gemiddelde. Zakelijke dienstverlening (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
2008
Fryslân sector
2009
2010
Nederland sector
2011
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Openbaar bestuur en overheid Een verlies van 370 banen maakt een totaal van 13.300 fulltime overheidsbanen in 2014. Deze krimp van 2,7% is iets sterker dan de landelijke krimp van 2,3%. Sinds 2004 is de werkgelegenheid bij de Friese overheidsinstellingen met 7,2% gekrompen, tegenover een landelijke krimp van 6%. Openbaar bestuur en overheid (Indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
16
2011
2012
Fryslân totaal
2013
2014
Onderwijs Na jaren van toenemende werkgelegenheid binnen het onderwijs is er sinds 2012 sprake van een dalende trend in het aantal onderwijsbanen. In 2014 telt het Friese onderwijs 470 minder fulltime banen dan in 2013, een verlies van 2,8%. In 2011 telde de onderwijsinstellingen gezamenlijk 17.470 fulltime banen. In 2014 zijn dit er 1.440 minder, goed voor een krimp van 8,2%. Landelijk is dezelfde trend waarneembaar, al is deze nog wel voorzichtiger. Banenverlies komt voor rekening van het basisonderwijs. Binnen het voorgezet onderwijs zijn de verliezen klein en binnen het hogere onderwijs is sprake van een lichte groei. Onderwijs (Indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
2008
Fryslân sector
2009
2010
Nederland sector
2011
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Gezondheids- en welzijnszorg De zorg is met 37.725 fulltime banen de grootste werkgever in Fryslân. Waar deze sector de afgelopen jaren nog de banenmotor was die zorgde dat het totale banenverlies enigszins beperkt bleef, is deze nu omgeslagen naar een krimpsector. In de periode april 2013-april 2014 zijn er binnen de zorg 415 fulltime banen verdwenen, een verlies van 1,1%. Ook landelijk nam het aantal zorgbanen met 1,1% af. Ondanks dit verlies is de sector in de afgelopen 10 jaar met in Fryslân met 23,1% gegroeid. Landelijk nam het aantal zorgbanen met 20,9% toe. Het totaal aantal parttime zorgbanen in 2014 bedraagt 14.045 is hiermee met 0,3% toegenomen ten opzichte van 2013. Gezondheids- en welzijnszorg (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
17
2011
2012
Fryslân totaal
2013
2014
Subsector zorg en welzijn
2013
2014
2013-2014
Ziekenhuizen
7.075
6.975
-95
Medische en tandheelkundige praktijken
4.930
4.960
30
Paramedische praktijken en overige gezondheidszorg
4.085
4.245
160
Verpleeghuizen
3.905
3.875
-25
Huizen en dagverblijven voor verstandelijk gehandicapten
4.420
4.090
-330
Huizen, dagverblijven voor niet-verstandelijk gehandicapten
4.875
4.865
-5
775
750
-30
Maatschap. dienstverl. zonder overnachting (ouderen/gehand.)
3.885
3.650
-235
Maatschap. dienstverl. zonder overnachting (overige)
4.190
4.310
121
38.140
37.725
-415
Jeugdzorg en maatschappelijke opvang met overnachting
Totaal
Met name in de gehandicaptenzorg en de maatschappelijke dienstverlening voor ouderen/gehandicapten (o.a. thuiszorg) zijn banen verloren gegaan.
Overige dienstverlening De sector overige dienstverlening bevat onder andere bedrijven en instellingen binnen de cultuur, sport, belangenorganisaties en wellness. De sector is met 0,2% licht gekrompen tot een totaal van 8.320 fulltime banen. In de afgelopen 10 jaar heeft de sector zich met een groei van 23,8% sterk ontwikkeld. Overige dienstverlening (indexcijfer t.o.v. 2004) 140 130 120 110 100 90 80 70 2004
2005
2006
2007
Fryslân sector
2008
2009
2010
Nederland sector
2011
2012
2013
2014
Fryslân totaal
Naast de standaard gebuikte sectoren biedt het register de mogelijkheid inzicht te geven in andere deelsectoren, waarbij op basis van SBI codes een selectie wordt gemaakt uit de standaardsectoren.
18
Recreatie en toerisme Recreatie en toerisme is een belangrijke sector in Fryslân. (De sector is een samenstelling van bedrijven uit de hiervoor weergegeven sectoren). Werkgelegenheid Recreatie en Toerisme 2004-2014 25000
20000
15000
10000
5000
0 2004
2005
2006
2007
2008 Fulltime
2009 Parttime
2010
2011
2012
2013
2014
Totaal
Het totaal aantal banen (fulltime en parttime) in de sector bedraagt 18.175 in 2014. De sector heeft hiermee een aandeel van 6,5% in de totale werkgelegenheid. De sector telt in april 2014 345 banen minder dan in april 2013, een krimp van 1,9%. Landelijk nam het aantal R&T banen met 0,2% af. Sinds de uitbraak van de crisis zijn er 1.635 banen verloren gegaan in de Friese recreatie en toerismesector. In tien jaar tijd is de totale werkgelegenheid binnen de sector met 0,5% afgenomen. Agrofood Agrofood gaat over alles wat met voedsel – maar ook met non food - te maken heeft; van productie tot het bewerken, verwerken, veemarkten en distribueren ervan. Werkgelegenheid agrofood (banen minimaal 15 uur)
2014
2013-2014
Aandeel in werkgelegenheid
2004-2014
abs
%
abs
%
2004
2014
12.164
-68
-0,6
-2.644
-17,9
6,8
5,5
Voedings- en genotmiddelenindustrie
7.387
39
0,5
-41
-0,6
3,4
3,3
Groothandel
3.612
25
0,7
377
11,7
1,5
1,6
Overig
1.588
-72
-4,3
-266
-14,3
0,8
0,7
24.751
-76
-0,3
-2.574
-9,4
12,5
11,2
Landbouw
0 Totaal Agrofood
Agrofood heeft een aandeel van 11,2% in de Friese werkgelegenheid. In de afgelopen 10 jaar is het aantal banen in de landbouw sterk afgenomen. De voedingsmiddelenindustrie telt in 2014 nagenoeg net zoveel banen als in 2004.
19
Werkgelegenheid naar streekregio Een weergave van de werkgelegenheid, de werkgelegenheidsontwikkeling en de structuur van de werkgelegenheid in de provinciale streekregio’s. Werkgelegenheid streekregio's 2013-2014 (fulltime banen) 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Noordwest Fryslân
Noordoost Fryslân
Zuidwest Fryslân 2013
Zuidoost Fryslân
Waddeneilanden
2014
Regionaal is de werkgelegenheid in Noordwest-Fryslân (-1,5%), Noordoost-Fryslân(-1,4%), ZuidwestFryslân (-0,9%) en Zuidoost-Fryslân (-1,4%) gekrompen. De Waddeneilanden kennen gezamenlijk een groei van 1,3% van de werkgelegenheid. Ontwikkeling werkgelegenheid streekregio's (indexcijfer t.o.v. 2004) 115 110 105 100 95 90 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Noordwest Fryslân
Noordoost Fryslân
Zuidoost Fryslân
Waddeneilanden
2011
2012
2013
2014
Zuidwest Fryslân
Er zijn duidelijke verschillen tussen de streekregio’s waarneembaar als het gaan om de werkgelegenheidsontwikkeling in de afgelopen 10 jaar. In Zuidwest- en Zuidoost Fryslân is het aantal banen met respectievelijk 4,5% en 5% toegenomen; ruim boven het provinciaal gemiddelde van 1,2%. Het Noorden van de provincie laat een ander beeld zien. Noordwest-Fryslân telt ten opzichte van 2004 2,4% minder banen. In Noordoost Fryslân kromp de werkgelegenheid met 2,6% nog iets sterker.
20
Werkgelegenheidsstructuur regio’s 2014 Sector Noordwest Fryslân Landbouw en visserij Industrie en delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie
Noordoost Fryslân
Zuidwest Fryslân
Zuidoost Fryslân
Waddeneilanden
Totaal
3,7
8,8
7,4
4,9
4,5
5,5
10,3
17,3
18,4
17,6
2,2
14,9
2
0,4
0,8
1,2
0
1,3
4,5
12,3
8,4
7,2
8,1
7,2
11,7
15,2
14,2
15,6
11,8
13,9
Horeca
1,9
2,2
3,4
2,2
31,6
2,9
Vervoer, opslag en communicatie
5,4
5,6
5,2
7
10
6
Financiële instellingen
7,4
1,7
1,4
1,8
0,7
3,6
Zakelijke dienstverlening
10,8
8,5
12,1
10,5
8,1
10,6
Openbaar bestuur en overheid
11,1
4
3,3
2,9
6,2
6
8,7
6,4
5,8
7,1
4,6
7,3
Gezondheids- en welzijnszorg
19
14,3
14,8
18,3
7,2
17,1
Overige dienstverlening
3,5
3,5
4,6
3,6
5
3,8
Totaal
100
100
100
100
100
100
Onderwijs
De vijf Friese regio’s verschillen onderling vrij sterk. De regio Noordoost heeft een relatief groot aandeel landbouw, industrie en bouw en een laag aandeel dienstverlening en gezondheidszorg. De regio Noordwest heeft een structuur met relatief weinig industrie, bouw en handel en veel werkgelegenheid in financiële instellingen, overheid en gezondheidszorg. Dit komt met name ook doordat Leeuwarden binnen deze regio valt. In de regio Zuidwest Fryslân hebben de sectoren landbouw, bouw en dienstverlening een relatief groot aandeel. De gezondheidszorg en het onderwijs hebben hier een relatief kleiner aandeel in de structuur. Zuidoost Fryslân kent een relatief groot aandeel handel en gezondheidszorg. Op de Waddeneilanden is de horeca met afstand de grootste sector.
21
Werkgelegenheid naar gemeente Onderstaand kaartje toont de werkgelegenheidsontwikkeling van de Friese gemeenten.
Bij 11 van de 24 Friese gemeenten is sprake van een verlies aan werkgelegenheid van minimaal 1%. Bij 8 gemeenten is het totaal aantal fulltime banen min of meer gelijk gebleven en bij 5 gemeenten is sprake van een werkgelegenheidsgroei van meer dan 1%. Op de Waddeneilanden Schiermonnikoog, Vlieland en Terschelling en in Kollumerland en Ferwerderadiel is sprake van toename van het aantal banen. Van de 5 grootste Friese gemeenten is zowel absoluut als relatief het banenverlies in Leeuwarden het grootst. In de gemeente met de grootse werkgelegenheidsfunctie gingen 1.055 banen verloren, een krimp van 1,9%. Ook in Heerenveen (-1,8%), Smallingerland (-1,7%), Súdwest-Fryslân (-1%) en De Friese Meren (-0,8) is sprake van een banenverlies.
22
Ontwikkeling werkgelegenheid Friese gemeenten 2004-2014 Fulltime 2014
Aandeel
2004-2014 abs.
2004-2014 %
22.505
10,2
2.775
14,1
515
0,2
49
10,5
Kollumerland en Nieuwkruisland
2.918
1,3
272
10,3
het Bildt
2.642
1,2
196
8,0
Franekeradeel
6.222
2,8
437
7,6
Ameland
1.508
0,7
98
7,0
Menameradiel
2.657
1,2
132
5,2
29.958
13,6
1.416
5,0
2.154
1,0
87
4,2
De Friese Meren
15.053
6,8
536
3,7
Weststellingwerf
6.761
3,1
190
2,9
Terschelling
1.825
0,8
44
2,5
Harlingen
4.887
2,2
108
2,3
Heerenveen Vlieland
Súdwest-Fryslân Ferwerderadiel
Littenseradiel
2.468
1,1
46
1,9
22.183
10,0
378
1,7
Dantumadiel
3.758
1,7
-29
-0,8
Ooststellingwerf
6.530
3,0
-80
-1,2
Opsterland
7.763
3,5
-138
-1,7
Leeuwarderadeel
1.645
0,7
-53
-3,1
Achtkarspelen
6.897
3,1
-240
-3,4
Leeuwarden
55.230
25,0
-2.707
-4,7
Dongeradeel
7.268
3,3
-391
-5,1
Tytsjerksteradiel
7.175
3,2
-496
-6,5
383
0,2
-37
-8,8
220.905
100
2.593
1,2
Smallingerland
Schiermonnikoog Totaal Fryslân
De gemeente Leeuwarden is met een kwart van de Friese banen de grootste werkgelegenheidsgemeente gevolgd door Súdwest-Fryslân, Heerenveen en Smallingerland. In de periode 2004-2014 is de werkgelegenheid in de gemeente Heerenveen zowel absoluut als relatief het sterkst gegroeid. Ook in de gemeenten Vlieland en Kollumerland is het aantal banen met ruim 10% gestegen in de afgelopen tien jaar.
23
Ontwikkeling werkgelegenheid F4 gemeenten (indexcijfer t.o.v. 2004 120 115 110 105 100 95 90 2004
2005
2006
Heerenveen
2007
2008 Leeuwarden
2009
2010
2011
Smallingerland
2012
2013
2014
Súdwest-Fryslân
De 4 grootste gemeenten, de zogenaamde F4 gemeenten, zijn samen goed voor bijna 60% van de Friese werkgelegenheid. De werkgelegenheid van deze gemeenten heeft zich in de afgelopen 10 jaar verschillend ontwikkeld. Met ruim 55.000 fulltime banen is de gemeente Leeuwarden goed voor een kwart van de werkgelegenheid. In de afgelopen 10 jaar is de werkgelegenheid in Leeuwarden echter met 4,7% gekrompen. De werkgelegenheid in de gemeente Heerenveen heeft zich van de vier het sterkst ontwikkelt met een groei van 14,1%. Súdwest-Fryslân en Smallingerland tellen in 2014 respectievelijk 5,0% en 1,7% meer banen dan tien jaar geleden. De groei in de gemeente Heerenveen heeft met name plaatsgehad in de periode tot aan 2009. De gevolgen van de crisis zijn voor alle F4 gemeenten zichtbaar al zijn die voor Smallingerland en Leeuwarden groter geweest dan in SúdwestFryslân en Heerenveen. Werkgelegenheidsstructuur F4 gemeenten 2014 Landbouw en visserij
Heerenveen
Leeuwarden
Smallingerland
Súdwest-Fryslân
2,7
0,6
1,5
6,9
15,3
8,2
22,8
16,9
Nutsbedrijven
1,5
2,6
1,7
0,9
Bouwnijverheid
5,4
3,0
7,2
8,2
15,6
10,1
13,7
14,0
Horeca
1,8
1,8
1,9
3,0
Vervoer, opslag en communicatie
9,7
5,2
6,3
5,1
Financiële instellingen
3,0
9,7
1,5
1,7
13,6
11,0
9,5
12,4
2,2
13,7
3,2
3,3
Industrie en delfstoffen
Handel en reparatie
Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs
6,5
9,7
8,3
6,5
18,4
21,0
19,6
16,4
Overige dienstverlening
4,4
3,4
2,6
4,8
totaal
100
100
100
100
Gezondheidszorg
De F4 gemeenten hebben allemaal een eigen werkgelegenheidsstructuur. De structuur van Heerenveen ligt het dichtst bij het provinciaal gemiddelde. Leeuwarden telt relatief veel werkgelegenheid binnen de financiële dienstverlening en de overheid. Het percentage industriële banen is in Leeuwarden relatief laag. Smallingerland kenmerkt zich juist door het hoge percentage banen in de industrie. In Súdwest-Fryslân zijn relatief veel banen in de landbouw en de bouw.
24
Werkgelegenheid naar geslacht In 2014 is zowel het aantal fulltime banen bezet door mannen (-0,7%) als het aantal banen bezet door vrouwen (-2,2%) afgenomen. Binnen de parttime werkgelegenheid is sprake van een groei van 2,6% van het aantal banen bezet door mannen en een krimp van 1,5% van het aantal vrouwelijke parttime banen. Ontwikkeling werkgeleenheid naar geslacht (indexcijfer t.o.v. 2004) 120 115 110 105 100 95 90 85 2004
2005
2006
2007
Mannen fulltime
2008
2009
Vrouwen fulltime
2010
2011
2012
Mannen parttime
2013
2014
Vrouwen parttime
Vrouwen zijn een steeds belangrijkere rol gaan spelen op de Friese arbeidsmarkt. Het aantal fulltime banen bezet door vrouwen is sinds 2004 met 8,0% gegroeid, terwijl het aantal fulltime banen bezet door mannen met 2,9% afnam. De ontwikkeling van de parttime werkgelegenheid laat een omgekeerd beeld zien. Het aantal parttime banen bezet door een man groeide met 13,9% en het aantal vrouwelijke parttime banen nam toe met 1,0%. De groei van het aantal parttime banen bezet door een man komt deels voort uit een verschuiving in de urengrens. Binnen de zorg, horeca, overige dienstverlening en het onderwijs zijn vrouwen in de meerderheid op de werkvloer. Werkgelegenheidsstructuur sectoren 2014 Overige dienstverlening Gezondheids- en welzijnszorg Onderwijs Openbaar bestuur en overheid Zakelijke dienstverlening Financiële instellingen Horeca Vervoer, opslag en communicatie Handel en reparatie Bouwnijverheid Nutsbedrijven Industrie/delfstoffenwinning Landbouw/visserij 0%
10%
20%
30%
40%
50%
man fulltime
60%
70%
80%
man parttime
90%
100%
vrouw fulltime
25
vrouw parttime
Vestigingen Onder een vestiging wordt een locatie van een onderneming, instelling of zelfstandig beroepsbeoefenaar verstaan waarin of van waaruit een economische activiteit of zelfstandig (vrij) beroep wordt uitgeoefend door minimaal 1 werkzame persoon. In 2014 telde Fryslân 55.246 vestigingen. Ten opzichte van 2013 is het aantal vestigingen met 3,1% gegroeid. De handelssector en zakelijke dienstverlening tellen de meeste vestigingen. Beide sectoren zijn goed voor ruim 18% van alle bedrijven/instellingen. De sectoren overige dienstverlening, bouw en landbouw zijn ieder goed voor ruim 10% van de Friese bedrijven/instellingen. Vestigingen naar sector 2014 Zakelijke dienstverlening Handel en reparatie Landbouw/visserij Bouwnijverheid Overige dienstverlening Gezondheids- en welzijnszorg Vervoer, opslag en communicatie Industrie/delfstoffenwinning Horeca Eenmans/zzp
Onderwijs
Vestigingen met personeel
Financiële instellingen Openbaar bestuur en overheid Nutsbedrijven
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
Ruim de helft (63%) van de vestigingen bestaat uit eenpersoonsvestigingen (waaronder zzp’ers). Met name in de bouw en dienstverlening is het aandeel eenpersoonsbedrijven groot. Het Midden- en kleinbedrijf (MKB) betreft alle bedrijven tot 250 werkenden in de marktsector. De marktsector bestaat uit het bedrijfsleven, zonder overheid, maar ook zonder de delfstoffenwinning, onderwijs , verhuur en exploitatie van onroerend goed en de zorgsector (non profit/overig). Bedrijven in de marksector met meer dan 250 werknemers vallen binnen het grootbedrijf (GB). De Friese marktsector telt 47.172 MKB-bedrijven en 45 bedrijven met het kenmerk grootbedrijf. Van de MKB-bedrijven zijn 29.592 bedrijven eenpersoonsbedrijven (waaronder zzp’ers). Het Friese MKB is in 2013 goed voor 61% van de totale Friese werkgelegenheid. Het grootbedrijf heeft een aandeel van 8%. De non-profit/overig vestigingen kennen een gezamenlijk aandeel van 31%.
26
Bijlage Werkgelegenheid 1988-2014* Banen fulltime (minimaal 15 uur)
Jaar
Banen parttime (minder dan 15 uur)
1988
166.820
24.833
1989
169.054
25.344
1990
174.643
28.144
1991
179.316
29.314
1992
181.780
32.414
1993
182.910
34.330
1994
182.896
36.571
1995
184.479
37.598
1996
189.753
40.498
1997
194.223
42.763
1998
201.356
44.865
1999
203.561
46.217
2000
207.552
45.514
2001
216.313
51.929
2002
219.536
53.555
2003
218.638
57.923
2004
218.312
57.079
2005
217.151
57.489
2006
219.494
58.438
2007
226.698
59.257
2008
231.962
59.290
2009
232.516
60.237
2010**
228.632
57.756
2011
229.179
58.689
2012
227.611
59.826
2013
223.828
60.068
2014
220.905
60.003
* Vanaf 2000 mutaties met terugwerkende kracht ** Trendbreuk wijzing registratie landbouwvestigingen
27
Werkgelegenheid naar sector (fulltime banen)
A BC DE F G HJ I K LMN O P Q RSTU
Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Totaal
Groei 1314 abs.
Groei 1314 %
2010
2011
2012
2013
2014
12.416 34.763 2.563 18.759 32.569 13.250 6.878 9.799 22.283 13.852 17.356 36.036 8.108
12.225 34.475 2.641 18.879 32.569 13.558 6.839 9.573 22.494 13.599 17.472 36.689 8.166
12.296 33.995 2.694 17.705 32.093 13.488 6.593 9.213 22.716 13.527 17.086 37.942 8.263
12.232 33.372 2.763 16.255 31.368 13.198 6.423 8.683 22.886 13.671 16.501 38.141 8.335
12.164 33.014 2.776 15.928 30.656 13.197 6.429 7.925 23.439 13.301 16.031 37.725 8.320
-68 -358 13 -327 -712 -1 6 -758 553 -370 -470 -416 -15
-0,6 -1,1 0,5 -2,0 -2,3 0,0 0,1 -8,7 2,4 -2,7 -2,8 -1,1 -0,2
228.632 229.179 227.611 223.828 220.905
-2.923
-1,3
Groei 1314 abs.
Groei 1314 %
Werkgelegenheid naar sector (parttime banen)
A BC DE F G HJ I K LMN O P Q RSTU
2010
2011
2012
2013
2014
Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
1.461 1.822 123 1.207 14.419 3.157 5.537 267 8.852 320 4.132 12.862 3.597
1.536 1.857 106 1.130 15.053 3.420 5.342 238 8.915 297 3.922 13.180 3.693
1.457 1.806 81 1.128 15.514 3.274 5.528 236 9.011 314 3.769 14.100 3.608
1.465 1.744 93 1.143 15.529 3.279 5.411 215 9.191 308 3.919 14.146 3.625
1.481 1.872 92 1.169 15.326 3.202 5.309 219 9.650 302 3.778 14.046 3.557
16 128 -1 26 -203 -77 -102 4 459 -6 -141 -100 -68
1,1 7,3 -1,1 2,3 -1,3 -2,3 -1,9 1,9 5,0 -1,9 -3,6 -0,7 -1,9
Totaal
57.756
58.689
59.826
60.068
60.003
-65
-0,1
28
Vestigingen naar sector
A BC DE F G HJ I K LMN O P Q RSTU
Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Totaal
Groei 1314 abs.
Groei 1314 %
2010
2011
2012
2013
2014
6.055 3.025 135 5.638 9.698 3.012 2.223 659 8.378 166 1.677 3.551 4.844
6.043 3.052 136 5.782 9.926 3.167 2.252 646 8.881 168 1.832 3.907 5.072
6.009 3.061 150 5.866 9.883 3.234 2.232 629 9.271 170 1.956 4.229 5.300
5.989 3.116 154 5.873 9.922 3.371 2.275 622 9.848 158 2.103 4.652 5.525
6.020 3.149 159 5.976 9.981 3.464 2.263 595 10.443 146 2.269 5.014 5.767
31 33 5 103 59 93 -12 -27 595 -12 166 362 242
0,5 1,1 3,2 1,8 0,6 2,8 -0,5 -4,3 6,0 -7,6 7,9 7,8 4,4
49.061
50.864
51.990
53.608
55.246
1.638
3,1
29
Werkgelegenheid naar afdeling 2013-2014 Fulltime banen SBI afdeling
2013
Landbouw, jacht en dienstverlening voor de landbouw en jacht Bosbouw, exploitatie van bossen en dienstverlening bosbouw Visserij en kweken van vis en schaaldieren Winning van aardolie en aardgas
12.028
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
11.954
-74
-0,6
21
25
4
19,0
183
185
2
1,1
37
37
0
0,0
131
148
17
13,0
1
2
1
100,0
6.945
6.978
33
0,5
46
45
-1
-2,2
Vervaardiging van tabaksproducten
357
364
7
2,0
Vervaardiging van textiel
464
429
-35
-7,5
Vervaardiging van kleding
69
67
-2
-2,9
Vervaardiging van leer, lederwaren en schoenen
18
19
1
5,6
Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout
1.152
1.012
-140
-12,2
Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren
472
383
-89
-18,9
Drukkerijen, reproductie van opgenomen media
969
948
-21
-2,2
Vervaardiging van chemische producten
634
634
0
0,0
Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten
125
136
11
8,8
Vervaardiging van producten van rubber en kunststof
1.297
1.241
-56
-4,3
Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale prod.
1.248
1.237
-11
-0,9
Winning van delfstoffen (geen olie en gas) Dienstverlening voor de winning van delfstoffen Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van dranken
Vervaardiging van metalen in primaire vorm
89
75
-14
-15,7
3.774
3.644
-130
-3,4
677
753
76
11,2
Vervaardiging van elektrische apparatuur
1.922
1.918
-4
-0,2
Vervaardiging van overige machines en apparaten
3.366
3.398
32
1,0
Vervaardiging van prod. van metaal (geen machines en app.) Vervaardiging van computers, elektronische en optische mach.
Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers Vervaardiging van overige transportmiddelen Vervaardiging van meubels
480
510
30
6,3
1.977
1.649
-328
-16,6
798
736
-62
-7,8
5.491
5.451
-40
-0,7
Reparatie en installatie van machines en apparaten
833
1.200
367
44,1
Productie, distributie, handel in elektriciteit, aardgas
1.001
927
-74
-7,4
163
174
11
6,7
Vervaardiging van overige goederen
Winning en distributie van water Afvalwaterinzameling en -behandeling Afvalinzameling en -behandeling; voorbereiding tot recycling Sanering en overig afvalbeheer
123
103
-20
-16,3
1.234
1.352
118
9,6
242
220
-22
-9,1
Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw, projectontwikkeling
5.895
5.703
-192
-3,3
Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet)
1.346
1.299
-47
-3,5
Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw
9.014
8.926
-88
-1,0
Handel in en reparatie van auto’s, motorfietsen, aanhangers
4.587
4.469
-118
-2,6
Groothandel en handelsbemiddeling (niet in auto's e.d.)
10.157
10.190
33
0,3
Detailhandel (niet in auto's e.d.)
16.624
15.997
-627
-3,8
Vervoer over land
6.502
6.348
-154
-2,4
Vervoer over water
1.265
1.264
-1
-0,1
Luchtvaart
15
14
-1
-6,7
764
799
35
4,6
Post en koeriers
1.039
1.003
-36
-3,5
Logiesverstrekking
2.101
2.120
19
0,9
Eet- en drinkgelegenheden
4.322
4.309
-13
-0,3
Opslag en dienstverlening voor vervoer
30
Uitgeverijen
431
433
2
0,5
Productie en distributie van films en televisieprogramma´s
231
275
44
19,0
Verzorgen en uitzenden van radio- en televisieprogramma's
138
127
-11
-8,0
Telecommunicatie
621
610
-11
-1,8
1.889
2.042
153
8,1
303
282
-21
-6,9
Financiële instellingen (geen verzekeringen , pensioenfonds)
5.489
4.908
-581
-10,6
Verzekeringen en pensioenfondsen (geen verplichte soc. verz)
2.044
2.016
-28
-1,4
Overige financiële dienstverlening
1.150
1.001
-149
-13,0
Verhuur van en handel in onroerend goed
2.007
1.887
-120
-6,0
Rechtskundige dienstverlening, accountancy, belastingadvies
3.900
3.872
-28
-0,7
Holdings (geen financiële), interne concerndiensten
3.001
3.197
196
6,5
Architecten, ingenieurs en technisch ontwerp en advies
3.228
3.339
111
3,4
Dienstverl. activiteiten op het gebied van informatietechn. Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie
Speur- en ontwikkelingswerk
431
481
50
11,6
Reclame en marktonderzoek
1.311
1.300
-11
-0,8
Industrieel ontwerp en vormgeving, fotografie, vertaling
1.039
1.132
93
9,0
Veterinaire dienstverlening
370
388
18
4,9
Verhuur en lease van auto's, consumentenartikelen, machines
1.094
1.097
3
0,3
Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus en personeelsbeheer
1.884
1.942
58
3,1
352
354
2
0,6
Reisbemiddeling, reisorganisatie, toeristische informatie Beveiliging en opsporing Facility management, reiniging en landschapsverzorging Overige zakelijke dienstverlening
504
474
-30
-6,0
2.517
2.644
127
5,0
1.248
1.332
84
6,7
Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen
13.671
13.301
-370
-2,7
Onderwijs
16.501
16.031
-470
-2,8
Gezondheidszorg
16.089
16.182
93
0,6
Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting
13.976
13.583
-393
-2,8
Maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting
8.076
7.960
-116
-1,4
Kunst
1.351
1.444
93
6,9
757
700
-57
-7,5
43
37
-6
-14,0
1.795
1.769
-26
-1,4
Levensbeschouwelijke en politieke organisaties
588
552
-36
-6,1
Reparatie van computers en consumentenartikelen
419
448
29
6,9
3.382
3.370
-12
-0,4
223.828
22.0905
-2.923
-1,3
Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen Loterijen en kansspelen Sport en recreatie
Wellness en overige dienstverlening; uitvaartbranche Totaal
31
Werkgelegenheid naar afdeling 2013-2014 Parttime banen SBI afdeling
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw, jacht en dienstverlening voor de landbouw en jacht
1.436
1.453
17
1,2
Bosbouw, exploitatie van bossen en dienstverlening bosbouw
13-'14 %
6
5
-1
-16,7
23
23
0
0,0
Winning van aardolie en aardgas
0
0
0
0,0
Winning van delfstoffen (geen olie en gas)
2
3
1
50,0
Dienstverlening voor de winning van delfstoffen
1
0
-1
-100,0
555
542
-13
-2,3
5
4
-1
-20,0
Visserij en kweken van vis en schaaldieren
Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van dranken Vervaardiging van tabaksproducten
0
0
0
0,0
Vervaardiging van textiel
55
50
-5
-9,1
Vervaardiging van kleding
20
22
2
10,0
9
9
0
0,0
40
47
7
17,5
Vervaardiging van leer, lederwaren en schoenen Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren
8
4
-4
-50,0
Drukkerijen, reproductie van opgenomen media
75
70
-5
-6,7
Vervaardiging van chemische producten
21
11
-10
-47,6
1
1
0
0,0
Vervaardiging van producten van rubber en kunststof
27
56
29
107,4
Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale prod.
48
33
-15
-31,3
Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten
Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van prod. van metaal (geen machines en app.) Vervaardiging van computers, elektronische en optische mach. Vervaardiging van elektrische apparatuur Vervaardiging van overige machines en apparaten Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers Vervaardiging van overige transportmiddelen Vervaardiging van meubels
1
1
0
0,0
204
238
34
16,7
26
30
4
15,4
19
29
10
52,6
130
103
-27
-20,8
19
18
-1
-5,3
125
155
30
24,0
82
80
-2
-2,4
212
230
18
8,5
Reparatie en installatie van machines en apparaten
59
136
77
130,5
Productie, distributie, handel in elektriciteit, aardgas
49
55
6
12,2
4
2
-2
-50,0
4
2
-2
-50,0
26
23
-3
-11,5
Vervaardiging van overige goederen
Winning en distributie van water Afvalwaterinzameling en -behandeling Afvalinzameling en -behandeling; voorbereiding tot recycling Sanering en overig afvalbeheer Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw, projectontwikkeling Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet)
10
10
0
0,0
519
513
-6
-1,2
49
53
4
8,2
Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw
575
603
28
4,9
Handel in en reparatie van auto’s, motorfietsen, aanhangers
686
687
1
0,1
Groothandel en handelsbemiddeling (niet in auto's e.d.)
1.586
1.595
9
0,6
13.257
13.044
-213
-1,6
Vervoer over land
807
871
64
7,9
Vervoer over water
149
155
6
4,0
Detailhandel (niet in auto's e.d.)
Luchtvaart
5
5
0
0,0
162
160
-2
-1,2
Post en koeriers
1.344
1.176
-168
-12,5
Logiesverstrekking
1.332
1.357
25
1,9
Eet- en drinkgelegenheden
4.079
3.952
-127
-3,1
Opslag en dienstverlening voor vervoer
32
Uitgeverijen
54
48
-6
-11,1
117
122
5
4,3
Verzorgen en uitzenden van radio- en televisieprogramma's
2
2
0
0,0
Telecommunicatie
3
4
1
33,3
Dienstverl. activiteiten op het gebied van informatietechn.
536
563
27
5,0
Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie
100
96
-4
-4,0
Financiële instellingen (geen verzekeringen , pensioenfonds)
45
32
-13
-28,9
Verzekeringen en pensioenfondsen (geen verplichte soc. verz)
41
57
16
39,0
Overige financiële dienstverlening
129
130
1
0,8
Verhuur van en handel in onroerend goed
434
449
15
3,5
Rechtskundige dienstverlening, accountancy, belastingadvies
547
569
22
4,0
1.496
1.754
258
17,2
490
496
6
1,2
Productie en distributie van films en televisieprogramma´s
Holdings (geen financiële), interne concerndiensten Architecten, ingenieurs en technisch ontwerp en advies Speur- en ontwikkelingswerk
55
76
21
38,2
Reclame en marktonderzoek
374
365
-9
-2,4
Industrieel ontwerp en vormgeving, fotografie, vertaling
658
742
84
12,8
Veterinaire dienstverlening
63
50
-13
-20,6
Verhuur en lease van auto's, consumentenartikelen, machines
416
416
0
0,0
Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus en personeelsbeheer
283
276
-7
-2,5
83
71
-12
-14,5
Reisbemiddeling, reisorganisatie, toeristische informatie Beveiliging en opsporing
325
326
1
0,3
3.745
3.823
78
2,1
Overige zakelijke dienstverlening
222
237
15
6,8
Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen
308
302
-6
-1,9
Onderwijs
3.919
3.778
-141
-3,6
Gezondheidszorg
3.194
3.284
90
2,8
Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting
5.351
5.656
305
5,7
Maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting
Facility management, reiniging en landschapsverzorging
5.601
5.106
-495
-8,8
Kunst
640
672
32
5,0
Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen
307
293
-14
-4,6
10
9
-1
-10,0
Sport en recreatie
883
815
-68
-7,7
Levensbeschouwelijke en politieke organisaties
334
321
-13
-3,9
Reparatie van computers en consumentenartikelen
107
124
17
15,9
1.344
1.323
-21
-1,6
60.068
60.003
-65
-0,1
Loterijen en kansspelen
Wellness en overige dienstverlening; uitvaartbranche Totaal
33
Vestigingen naar afdeling 2013-2014 SBI afdeling
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw, jacht en dienstverlening voor de landbouw en jacht
5.850
5.878
28
0,5
19
22
3
15,8
120
120
0
0,0
Bosbouw, exploitatie van bossen en dienstverlening bosbouw Visserij en kweken van vis en schaaldieren Winning van aardolie en aardgas Winning van delfstoffen (geen olie en gas) Dienstverlening voor de winning van delfstoffen Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van dranken Vervaardiging van tabaksproducten
13-'14 %
1
1
0
0,0
11
11
0
0,0
2
2
0
0,0
270
272
2
0,7
9
10
1
11,1
1
1
0
0,0
Vervaardiging van textiel
118
114
-4
-3,4
Vervaardiging van kleding
76
78
2
2,6
Vervaardiging van leer, lederwaren en schoenen
14
16
2
14,3
139
155
16
11,5
Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren Drukkerijen, reproductie van opgenomen media Vervaardiging van chemische producten Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten Vervaardiging van producten van rubber en kunststof Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale prod. Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van prod. van metaal (geen machines en app.) Vervaardiging van computers, elektronische en optische mach. Vervaardiging van elektrische apparatuur Vervaardiging van overige machines en apparaten Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers
17
17
0
0,0
155
155
0
0,0
21
21
0
0,0
5
5
0
0,0
58
54
-4
-6,9
110
109
-1
-0,9
14
12
-2
-14,3
548
552
4
0,7
56
54
-2
-3,6
34
34
0
0,0
212
144
-68
-32,1
34
33
-1
-2,9
Vervaardiging van overige transportmiddelen
375
274
-101
-26,9
Vervaardiging van meubels
370
337
-33
-8,9
Vervaardiging van overige goederen
230
230
0
0,0
Reparatie en installatie van machines en apparaten
236
458
222
94,1
Productie, distributie, handel in elektriciteit, aardgas
56
65
9
16,1
2
1
-1
-50,0
Afvalwaterinzameling en -behandeling
31
26
-5
-16,1
Afvalinzameling en -behandeling; voorbereiding tot recycling
51
53
2
3,9
14
14
0
0,0
2.649
2.652
3
0,1
Winning en distributie van water
Sanering en overig afvalbeheer Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw, projectontwikkeling Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet)
278
289
11
4,0
Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw
2.946
3.035
89
3,0
Handel in en reparatie van auto’s, motorfietsen, aanhangers
1.577
1.602
25
1,6
Groothandel en handelsbemiddeling (niet in auto's e.d.)
2.812
2.808
-4
-0,1
Detailhandel (niet in auto's e.d.)
5.533
5.571
38
0,7
Vervoer over land
698
692
-6
-0,9
Vervoer over water
371
367
-4
-1,1
Luchtvaart
19
19
0
0,0
Opslag en dienstverlening voor vervoer
256
266
10
3,9
Post en koeriers
188
194
6
3,2
Logiesverstrekking Eet- en drinkgelegenheden
34
659
661
2
0,3
1.616
1.602
-14
-0,9
Uitgeverijen
112
105
-7
-6,3
Productie en distributie van films en televisieprogramma´s
215
259
44
20,5
Verzorgen en uitzenden van radio- en televisieprogramma's Telecommunicatie Dienstverl. activiteiten op het gebied van informatietechn.
2
2
0
0,0
28
26
-2
-7,1
1.227
1.297
70
5,7
Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie
255
237
-18
-7,1
Financiële instellingen (geen verzekeringen , pensioenfonds)
141
127
-14
-9,9
36
35
-1
-2,8
445
433
-12
-2,7
Verzekeringen en pensioenfondsen (geen verplichte soc. verz) Overige financiële dienstverlening Verhuur van en handel in onroerend goed
588
610
22
3,7
Rechtskundige dienstverlening, accountancy, belastingadvies
1.217
1.284
67
5,5
Holdings (geen financiële), interne concerndiensten
2.342
2.438
96
4,1
Architecten, ingenieurs en technisch ontwerp en advies
1.351
1.435
84
6,2
Speur- en ontwikkelingswerk
78
86
8
10,3
Reclame en marktonderzoek
957
1.002
45
4,7
1.214
1.373
159
13,1
Industrieel ontwerp en vormgeving, fotografie, vertaling Veterinaire dienstverlening
89
92
3
3,4
Verhuur en lease van auto's, consumentenartikelen, machines
532
543
11
2,1
Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus en personeelsbeheer
337
347
10
3,0
Reisbemiddeling, reisorganisatie, toeristische informatie
133
136
3
2,3
Beveiliging en opsporing
102
111
9
8,8
Facility management, reiniging en landschapsverzorging
659
697
38
5,8
Overige zakelijke dienstverlening
249
289
40
16,1
Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen
158
146
-12
-7,6
Onderwijs
2.103
2.269
166
7,9
Gezondheidszorg
2.656
2.876
220
8,3
374
387
13
3,5
Maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting
1.622
1.751
129
8,0
Kunst
1.575
1.685
110
7,0
165
166
1
0,6
14
14
0
0,0
Sport en recreatie
692
701
9
1,3
Levensbeschouwelijke en politieke organisaties
321
320
-1
-0,3
Reparatie van computers en consumentenartikelen
328
366
38
11,6
2.430
2.515
85
3,5
53.608
55.246
1.638
3,1
Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting
Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen Loterijen en kansspelen
Wellness en overige dienstverlening; uitvaartbranche Totaal
35
Werkgelegenheid gemeenten 2010-2014 fulltime banen Achtkarspelen Sector Landbouw/visserij
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
514
505
496
482
487
5
1,0
1.891
1.787
1.769
1.718
1.720
2
0,1
4
4
4
4
4
0
0,0
Bouwnijverheid
1.084
1.131
1.031
950
919
-31
-3,3
Handel en reparatie
1.164
1.136
1.179
1.183
1.163
-20
-1,7
Vervoer, opslag en communicatie
357
399
364
390
357
-33
-8,5
Horeca
112
119
104
109
107
-2
-1,8
Financiële instellingen
179
198
172
244
202
-42
-17,2
Zakelijke dienstverlening
471
493
438
456
472
16
3,5
Openbaar bestuur en overheid
246
235
227
202
189
-13
-6,4
Onderwijs
568
544
525
543
495
-48
-8,8
Gezondheids- en welzijnszorg
461
491
528
552
537
-15
-2,7
Overige dienstverlening
215
220
232
230
245
15
6,5
7.266
7.262
7.069
7.063
6.897
-166
-2,4
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw/visserij
80
82
78
78
69
-9
-11,5
Industrie/delfstoffenwinning
45
48
49
40
31
-9
-22,5
Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven
Totaal
Ameland Sector
Nutsbedrijven
13-'14 %
1
1
1
0
0
0
0,0
Bouwnijverheid
135
142
135
131
129
-2
-1,5
Handel en reparatie
167
165
167
162
157
-5
-3,1
Vervoer, opslag en communicatie
156
172
183
163
181
18
11,0
Horeca
496
512
477
456
466
10
2,2
Financiële instellingen
16
12
12
13
13
0
0,0
Zakelijke dienstverlening
95
102
96
98
104
6
6,1
Openbaar bestuur en overheid
95
89
86
87
84
-3
-3,4
Onderwijs
51
58
62
55
57
2
3,6
129
143
150
146
140
-6
-4,1
80
73
76
71
77
6
8,5
1.546
1.599
1.572
1.500
1.508
8
0,5
Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
Totaal
36
het Bildt Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
Landbouw/visserij
310
257
264
276
274
-2
-0,7
Industrie/delfstoffenwinning
341
344
394
369
329
-40
-10,8
11
13
14
2
1
-1
-50,0
Bouwnijverheid
304
267
272
240
260
20
8,3
Handel en reparatie
654
632
603
596
629
33
5,5
Vervoer, opslag en communicatie
181
139
148
147
149
2
1,4
49
48
47
49
48
-1
-2,0
Nutsbedrijven
Horeca Financiële instellingen
13
9
15
20
16
-4
-20,0
Zakelijke dienstverlening
209
263
258
292
310
18
6,2
Openbaar bestuur en overheid
110
109
103
105
103
-2
-1,9
Onderwijs
218
219
206
214
203
-11
-5,1
Gezondheids- en welzijnszorg
194
209
225
220
235
15
6,8
79
86
85
93
85
-8
-8,6
2.673
2.595
2.634
2.623
2.642
19
0,7
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw/visserij
264
267
252
260
265
5
1,9
Industrie/delfstoffenwinning
400
393
413
392
361
-31
-7,9
Overige dienstverlening
Totaal
Dantumadiel Sector
Nutsbedrijven
13-'14 %
6
6
6
6
4
-2
-33,3
Bouwnijverheid
639
667
659
616
621
5
0,8
Handel en reparatie
676
698
702
698
662
-36
-5,2
Vervoer, opslag en communicatie
81
84
90
89
91
2
2,2
Horeca
65
63
64
66
61
-5
-7,6
Financiële instellingen
92
112
109
123
138
15
12,2
Zakelijke dienstverlening
237
248
255
277
293
16
5,8
Openbaar bestuur en overheid
232
210
186
186
195
9
4,8
Onderwijs
289
293
273
280
269
-11
-3,9
Gezondheids- en welzijnszorg
687
688
702
681
669
-12
-1,8
Overige dienstverlening
134
125
126
126
129
3
2,4
3.802
3.854
3.837
3.800
3.758
-42
-1,1
Totaal
37
De Friese Meren Sector
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw/visserij
1.334
1.258
1.286
1.295
1.290
-5
-0,4
Industrie/delfstoffenwinning
3.030
3.066
3.135
3.197
3.220
23
0,7
45
59
78
94
80
-14
-14,9
Bouwnijverheid
1.730
1.670
1.566
1.389
1.346
-43
-3,1
Handel en reparatie
2.396
2.457
2.344
2.342
2.217
-125
-5,3
Vervoer, opslag en communicatie
905
969
991
801
827
26
3,2
Horeca
656
645
636
627
643
16
2,6
Nutsbedrijven
Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
Totaal
13-'14 %
176
156
154
143
128
-15
-10,5
1.616
1.609
1.692
1.680
1.718
38
2,3
546
552
516
531
502
-29
-5,5
815
801
784
739
691
-48
-6,5
1.613
1.543
1.599
1.683
1.757
74
4,4
633
626
656
652
634
-18
-2,8
15.495
15.411
15.437
15.173
15.053
-120
-0,8
2010
2011
2012
2013
694
685
688
696
709
13
1.332
1.312
1.143
1.112
1.053
-59
-5,3
71
64
67
67
50
-17
-25,4
878
1.002
859
807
829
22
2,7
Dongeradeel Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie
2014 13-'14 abs.
13-'14 % 1,9
1.075
1.082
1.053
1.059
1.078
19
1,8
Vervoer, opslag en communicatie
379
366
380
338
346
8
2,4
Horeca
210
212
185
178
177
-1
-0,6
66
73
73
68
70
2
2,9
Zakelijke dienstverlening
878
918
887
837
807
-30
-3,6
Openbaar bestuur en overheid
309
323
305
316
318
2
0,6
Financiële instellingen
Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
Totaal
654
657
624
591
546
-45
-7,6
1.160
1.219
1.228
1.240
1.082
-158
-12,7
197
198
196
195
203
8
4,1
7.903
8.111
7.688
7.504
7.268
-236
-3,1
38
Ferwerderadiel Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
Landbouw/visserij
328
328
327
331
320
-11
-3,3
Industrie/delfstoffenwinning
705
714
705
655
703
48
7,3
0
0
1
1
1
0
0,0
Bouwnijverheid
203
195
170
157
165
8
5,1
Handel en reparatie
204
205
214
193
211
18
9,3
Vervoer, opslag en communicatie
117
127
121
124
131
7
5,6
28
29
32
32
32
0
0,0
Nutsbedrijven
Horeca Financiële instellingen
9
14
12
10
8
-2
-20,0
Zakelijke dienstverlening
89
93
93
93
86
-7
-7,5
Openbaar bestuur en overheid
60
62
62
63
72
9
14,3
Onderwijs
109
111
117
102
100
-2
-2,0
Gezondheids- en welzijnszorg
254
264
273
248
262
14
5,6
58
51
53
66
63
-3
-4,5
2.164
2.193
2.180
2.075
2.154
79
3,8
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
883
929
932
882
873
-9
-1,0
1.482
1.320
1.301
1.225
1.098
-127
-10,4
7
7
8
8
8
0
0,0
Bouwnijverheid
509
546
537
403
382
-21
-5,2
Handel en reparatie
840
832
817
879
868
-11
-1,3
Vervoer, opslag en communicatie
267
284
277
255
257
2
0,8
Horeca
110
115
116
106
100
-6
-5,7
95
116
102
117
144
27
23,1
Zakelijke dienstverlening
658
701
715
729
742
13
1,8
Openbaar bestuur en overheid
260
244
248
254
259
5
2,0
Onderwijs
357
364
357
359
340
-19
-5,3
Gezondheids- en welzijnszorg
880
936
949
939
969
30
3,2
Overige dienstverlening
180
194
191
185
182
-3
-1,6
6.528
6.588
6.550
6.341
6.222
-119
-1,9
Overige dienstverlening
Totaal
Franekeradeel Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven
Financiële instellingen
Totaal
39
13-'14 %
Harlingen Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
Landbouw/visserij
133
131
119
119
133
14
11,8
Industrie/delfstoffenwinning
990
934
903
882
896
14
1,6
37
73
86
88
87
-1
-1,1
Bouwnijverheid
396
363
357
359
367
8
2,2
Handel en reparatie
834
840
779
744
734
-10
-1,3
Vervoer, opslag en communicatie
612
597
598
586
552
-34
-5,8
Horeca
188
205
199
187
192
5
2,7
Nutsbedrijven
Financiële instellingen
41
40
34
34
27
-7
-20,6
Zakelijke dienstverlening
420
433
429
411
451
40
9,7
Openbaar bestuur en overheid
256
257
275
285
280
-5
-1,8
Onderwijs
399
383
380
365
339
-26
-7,1
Gezondheids- en welzijnszorg
590
629
669
653
654
1
0,2
Overige dienstverlening
157
154
164
163
175
12
7,4
5.053
5.039
4.992
4.876
4.887
11
0,2
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
602
591
596
597
601
4
0,7
3.638
3.607
3.559
3.534
3.449
-85
-2,4
476
467
294
328
348
20
6,1
Bouwnijverheid
1.473
1.492
1.361
1.229
1.210
-19
-1,5
Handel en reparatie
3.629
3.674
3.586
3.488
3.503
15
0,4
Vervoer, opslag en communicatie
1.909
1.950
1.963
2.199
2.183
-16
-0,7
Horeca
431
463
426
403
399
-4
-1,0
Financiële instellingen
541
550
567
710
668
-42
-5,9
3.011
3.059
3.104
3.086
3.054
-32
-1,0
751
727
690
518
494
-24
-4,6
Onderwijs
1.679
1.694
1604
1.562
1.470
-92
-5,9
Gezondheids- en welzijnszorg
4.048
4.130
4.398
4.296
4.141
-155
-3,6
897
938
951
970
985
15
1,5
22.188
22.404
22.148
21.950
21.520
-430
-2,0
Totaal
Heerenveen Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven
Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid
Overige dienstverlening
Totaal
40
13-'14 %
Kollumerland en Nieuwkruisland Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
Landbouw/visserij
319
321
316
316
309
-7
-2,2
Industrie/delfstoffenwinning
452
425
423
431
425
-6
-1,4
0
0
2
2
2
0
0,0
Bouwnijverheid
365
334
325
321
360
39
12,1
Handel en reparatie
453
457
450
450
474
24
5,3
Vervoer, opslag en communicatie
206
210
252
201
202
1
0,5
99
98
88
74
72
-2
-2,7
Nutsbedrijven
Horeca Financiële instellingen
57
38
33
47
41
-6
-12,8
Zakelijke dienstverlening
271
282
293
276
319
43
15,6
Openbaar bestuur en overheid
117
99
98
106
108
2
1,9
Onderwijs
174
170
170
157
153
-4
-2,5
Gezondheids- en welzijnszorg
311
325
344
331
346
15
4,5
94
109
106
107
107
0
0,0
2.918
2.868
2.900
2.819
2.918
99
3,5
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
347
334
343
330
325
-5
-1,5
Industrie/delfstoffenwinning
4.831
4.857
4.833
4.731
4.549
-182
-3,8
Nutsbedrijven
1.313
1.301
1.387
1.403
1.410
7
0,5
Bouwnijverheid
2.227
2.112
1.900
1.714
1.660
-54
-3,2
Handel en reparatie
6.137
6.028
5.900
5.746
5.587
-159
-2,8
Vervoer, opslag en communicatie
2.909
3.055
2.978
2.798
2.860
62
2,2
Horeca
1.163
1.101
1.058
992
1.004
12
1,2
Financiële instellingen
6.822
6.683
6.505
6.032
5.372
-660
-10,9
Zakelijke dienstverlening
5.640
5.637
5.752
5.770
6.094
324
5,6
Openbaar bestuur en overheid
7.925
7.729
7.615
7.862
7.547
-315
-4,0
Overige dienstverlening
Totaal
Leeuwarden Sector Landbouw/visserij
Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
Totaal
13-'14 %
5.535
5.555
5.509
5.377
5.337
-40
-0,7
10.616
11.113
11.579
11.625
11.607
-18
-0,2
1.922
1.916
1.862
1.905
1.878
-27
-1,4
57.387
57.421
57.221
56.285
55.230
-1.055
-1,9
41
Leeuwarderadeel Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
141
140
143
147
144
-3
-2,0
93
100
106
114
121
7
6,1
2
2
2
2
3
1
50,0
Bouwnijverheid
167
189
175
155
165
10
6,5
Handel en reparatie
341
345
321
315
309
-6
-1,9
Vervoer, opslag en communicatie
43
44
43
52
45
-7
-13,5
Horeca
24
27
22
21
21
0
0,0
Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven
Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid
19
16
15
15
12
-3
-20,0
147
156
166
167
162
-5
-3,0
83
76
65
68
63
-5
-7,4
Onderwijs
101
97
95
80
87
7
8,8
Gezondheids- en welzijnszorg
415
438
416
429
421
-8
-1,9
79
88
94
90
92
2
2,2
1.655
1.718
1.663
1.655
1.645
-10
-0,6
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw/visserij
485
489
506
512
514
2
Industrie/delfstoffenwinning
527
513
525
443
432
-11
-2,5
0
1
2
2
4
2
100,0
Bouwnijverheid
271
288
287
255
255
0
0,0
Handel en reparatie
Overige dienstverlening
Totaal
Littenseradiel Sector
Nutsbedrijven
13-'14 % 0,4
352
347
346
314
309
-5
-1,6
Vervoer, opslag en communicatie
84
91
83
90
87
-3
-3,3
Horeca
46
49
44
40
37
-3
-7,5
6
6
4
7
8
1
14,3
175
176
170
188
199
11
5,9
87
76
74
76
76
0
0,0
Onderwijs
214
200
183
177
168
-9
-5,1
Gezondheids- en welzijnszorg
216
245
259
272
268
-4
-1,5
87
97
99
107
111
4
3,7
2.550
2.578
2.582
2.483
2.468
-15
-0,6
Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid
Overige dienstverlening
Totaal
42
Menameradiel Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
Landbouw/visserij
600
600
555
521
510
-11
-2,1
Industrie/delfstoffenwinning
453
434
425
399
411
12
3,0
0
0
0
0
0
0
0,0
Bouwnijverheid
300
307
285
278
286
8
2,9
Handel en reparatie
450
440
453
465
454
-11
-2,4
Vervoer, opslag en communicatie
148
167
155
156
147
-9
-5,8
47
48
45
46
44
-2
-4,3
Nutsbedrijven
Horeca Financiële instellingen
7
10
10
11
9
-2
-18,2
207
207
196
206
209
3
1,5
83
85
84
87
92
5
5,7
Onderwijs
143
142
141
140
139
-1
-0,7
Gezondheids- en welzijnszorg
237
250
262
260
248
-12
-4,6
Overige dienstverlening
103
105
102
111
108
-3
-2,7
2.778
2.795
2.713
2.680
2.657
-23
-0,9
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
792
780
772
774
774
0
0,0
1.168
1.082
1.044
1.068
995
-73
-6,8
3
3
3
3
3
0
0,0
580
584
585
569
566
-3
-0,5
Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid
Totaal
Ooststellingwerf Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie
13-'14 %
1.129
1.153
1.162
1.138
1.057
-81
-7,1
Vervoer, opslag en communicatie
469
491
499
486
488
2
0,4
Horeca
206
199
198
199
198
-1
-0,5
Financiële instellingen
188
167
164
69
50
-19
-27,5
Zakelijke dienstverlening
410
417
424
460
490
30
6,5
Openbaar bestuur en overheid
246
241
255
252
252
0
0,0
Onderwijs
418
425
425
415
391
-24
-5,8
Gezondheids- en welzijnszorg
945
901
964
980
1.045
65
6,6
Overige dienstverlening
205
219
212
209
221
12
5,7
6.759
6.662
6.707
6.622
6.530
-92
-1,4
Totaal
43
Opsterland Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
682
675
673
669
667
-2
-0,3
1.064
852
805
634
656
22
3,5
2
6
22
22
21
-1
-4,5
946
905
802
774
768
-6
-0,8
1.526
1.539
1.552
1.586
1.496
-90
-5,7
Vervoer, opslag en communicatie
472
469
435
414
378
-36
-8,7
Horeca
266
243
269
255
260
5
2,0
Financiële instellingen
160
118
70
76
81
5
6,6
Zakelijke dienstverlening
602
659
677
710
728
18
2,5
Openbaar bestuur en overheid
221
208
213
216
245
29
13,4
Handel en reparatie
Onderwijs
563
584
568
523
512
-11
-2,1
1.573
1.594
1.626
1.657
1.632
-25
-1,5
318
312
320
311
319
8
2,6
8.395
8.164
8.032
7.847
7.763
-84
-1,1
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
19
21
20
21
21
0
0,0
Industrie/delfstoffenwinning
8
4
5
5
4
-1
-20,0
Nutsbedrijven
0
0
0
0
0
0
0,0
Bouwnijverheid
29
34
33
30
36
6
20,0
Handel en reparatie
55
53
47
47
39
-8
-17,0
Vervoer, opslag en communicatie
18
16
18
15
14
-1
-6,7
166
160
159
147
150
3
2,0
1
1
1
1
0
-1
-100,0
Zakelijke dienstverlening
32
29
29
26
36
10
38,5
Openbaar bestuur en overheid
32
29
31
33
31
-2
-6,1
Onderwijs
18
17
19
17
17
0
0,0
Gezondheids- en welzijnszorg
18
20
24
24
20
-4
-16,7
Overige dienstverlening
11
11
13
13
15
2
15,4
407
395
399
379
383
4
1,1
Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
Totaal
Schiermonnikoog Sector Landbouw/visserij
Horeca Financiële instellingen
Totaal
44
13-'14 %
Smallingerland Sector Landbouw/visserij
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
357
354
356
352
343
-9
-2,6
4.717
5.044
4.861
4.893
5.061
168
3,4
331
365
409
409
373
-36
-8,8
Bouwnijverheid
2.063
2.212
2.118
1.893
1.607
-286
-15,1
Handel en reparatie
3.295
3.314
3.275
3.194
3.047
-147
-4,6
Vervoer, opslag en communicatie
1.394
1.382
1.321
1.356
1.405
49
3,6
362
345
320
433
431
-2
-0,5
Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven
Horeca Financiële instellingen
384
355
310
293
325
32
10,9
2.363
2.222
2.115
2.114
2.117
3
0,1
504
532
693
701
709
8
1,1
Onderwijs
2.055
2.157
2.021
1.903
1.837
-66
-3,5
Gezondheids- en welzijnszorg
4.489
4.474
4.407
4.439
4.351
-88
-2,0
623
615
639
593
577
-16
-2,7
22.937
23.371
22.845
22.573
22.183
-390
-1,7
Sector
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
Landbouw/visserij
2.054
2.034
2.104
2.086
2.063
-23
Industrie/delfstoffenwinning
5.218
5.187
5.135
5.100
5.055
-45
-0,9
128
134
168
195
260
65
33,3
Bouwnijverheid
2.710
2.732
2.570
2.434
2.446
12
0,5
Handel en reparatie
4.632
4.605
4.577
4.314
4.194
-120
-2,8
Vervoer, opslag en communicatie
1.530
1.542
1.590
1.614
1.530
-84
-5,2
Horeca
986
1.015
997
939
898
-41
-4,4
Financiële instellingen
747
724
683
539
523
-16
-3,0
3.410
3.450
3.594
3.679
3.710
31
0,8
984
997
1.032
1.035
992
-43
-4,2
Onderwijs
1.991
1.989
2.046
1.981
1.935
-46
-2,3
Gezondheids- en welzijnszorg
4.684
4.663
4.816
4.907
4.926
19
0,4
Overige dienstverlening
1.331
1.335
1.376
1.441
1.426
-15
-1,0
30.405
30.407
30.688
30.264
29.958
-306
-1,0
Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid
Overige dienstverlening
Totaal
Súdwest-Fryslân
Nutsbedrijven
Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid
Totaal
45
13-'14 % -1,1
Terschelling Sector
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
2010
2011
2012
2013
Landbouw/visserij
89
88
98
95
96
1
1,1
Industrie/delfstoffenwinning
54
53
59
57
54
-3
-5,3
4
4
4
2
2
0
0,0
Bouwnijverheid
142
136
130
124
134
10
8,1
Handel en reparatie
211
225
231
222
236
14
6,3
Vervoer, opslag en communicatie
190
210
217
208
205
-3
-1,4
Horeca
548
549
515
496
503
7
1,4
Nutsbedrijven
Financiële instellingen
17
11
11
17
17
0
0,0
Zakelijke dienstverlening
158
159
144
155
154
-1
-0,6
Openbaar bestuur en overheid
101
104
110
121
119
-2
-1,7
Onderwijs
112
113
97
98
99
1
1,0
Gezondheids- en welzijnszorg
110
119
123
122
123
1
0,8
90
85
86
78
83
5
6,4
1.826
1.856
1.825
1.795
1.825
30
1,7
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
543
542
546
553
550
-3
-0,5
1.047
1.073
1.077
1.031
946
-85
-8,2
71
65
68
68
62
-6
-8,8
Bouwnijverheid
920
935
925
828
816
-12
-1,4
Handel en reparatie
998
986
985
982
992
10
1,0
Vervoer, opslag en communicatie
598
576
554
528
562
34
6,4
Horeca
221
207
208
198
204
6
3,0
Financiële instellingen
100
107
99
48
42
-6
-12,5
Zakelijke dienstverlening
612
616
625
605
592
-13
-2,1
Openbaar bestuur en overheid
321
330
289
301
315
14
4,7
Overige dienstverlening
Totaal
Tytsjerksteradiel Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven
Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening
Totaal
13-'14 %
432
428
397
362
368
6
1,7
1.539
1.401
1.503
1.525
1.432
-93
-6,1
293
293
306
298
294
-4
-1,3
7.695
7.559
7.582
7.327
7.175
-152
-2,1
46
Vlieland Sector
2010
2011
2012
2013
2014 13-'14 abs.
13-'14 %
Landbouw/visserij
3
3
3
3
4
1
33,3
Industrie/delfstoffenwinning
8
13
11
11
4
-7
-63,6
Nutsbedrijven
0
0
0
0
0
0
0,0
Bouwnijverheid
46
39
45
46
43
-3
-6,5
Handel en reparatie
56
60
67
67
66
-1
-1,5
Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen
21
23
23
20
22
2
10,0
202
196
197
200
217
17
8,5
3
3
3
3
0
-3
-100,0
Zakelijke dienstverlening
28
30
28
34
47
13
38,2
Openbaar bestuur en overheid
46
44
33
34
29
-5
-14,7
Onderwijs
23
22
23
22
22
0
0,0
Gezondheids- en welzijnszorg
27
31
30
24
23
-1
-4,2
Overige dienstverlening
40
34
40
40
38
-2
-5,0
503
498
503
504
515
11
2,2
2010
2011
2012
2013
843
811
823
837
823
-14
1.269
1.313
1.315
1.331
1.441
110
8,3
51
66
68
57
53
-4
-7,0
642
597
578
553
558
5
0,9
Totaal
Weststellingwerf Sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie
2014 13-'14 abs.
13-'14 % -1,7
1.295
1.296
1.283
1.184
1.174
-10
-0,8
Vervoer, opslag en communicatie
204
195
205
168
178
10
6,0
Horeca
197
191
187
170
165
-5
-2,9
60
54
55
43
31
-12
-27,9
Zakelijke dienstverlening
544
535
536
537
545
8
1,5
Openbaar bestuur en overheid
237
241
237
232
227
-5
-2,2
Onderwijs
438
449
460
439
456
17
3,9
Gezondheids- en welzijnszorg
840
863
868
888
837
-51
-5,7
Overige dienstverlening
282
282
278
281
273
-8
-2,8
6.902
6.893
6.893
6.720
6.761
41
0,6
Financiële instellingen
Totaal
47
Wurkgelegenheid Fryslân Utkomst wurkgelegenheidsûndersiik 2014
Doel van dit rapport: Uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2014 in Fryslân