DIGEST
WTCB
EEN UITGAVE VAN HET WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF
1 1.1
GELAAGDE VEILIGHEIDSBEGLAZING ?
WAT VERSTAAN WIJ ONDER GELAAGDE VEILIGHEIDSBEGLAZING ? HOE VEILIG IS DEZE BEGLAZING EIGENLIJK ? WELK VLAK MOET NAAR BUITEN GEKEERD WORDEN ?
Afb. 1 Voorbeelden van gelaagd glas.
GELAAGDE BEGLAZING DEFINITIE
Gelaagde beglazing bestaat uit minstens twee glasplaten, die over heel hun oppervlak opeengelijmd zijn met tussenlagen (afbeelding 1). Deze opbouw moet de extra kwaliteit van het eindproduct verzekeren (beperkt risico van letsel bij glasbreuk, bescherming tegen inbraak, bescherming tegen vuurwapens en explosies, bescherming tegen brand, akoestische isolatie, decoratie, … afhankelijk van de aard van de tussenlaag).
tussenlagen
glasschade of een beglazing die een betere bescherming tegen inbraak biedt dan een klassieke beglazing.
Deze tussenlaag kan een folie van kunststof, een hars of een gel zijn.
1.2
Voor gelaagde veiligheidsbeglazing wordt meestal een tussenlaag van polyvinylbutyral (PVB) gebruikt. Bij glasbreuk blijven de glasscherven aan de PVB-folie kleven, waardoor de beglazing ter plaatse blijft, althans gedurende een bepaalde tijd of tot een bepaald belastingsniveau (afbeelding 2).
GELAAGDE VEILIGHEIDSBEGLAZING
Onder gelaagde veiligheidsbeglazing verstaan we een beglazing met een beperkt risico van letsel bij
1
DIGEST
nr. 9 – 1999
Afb. 2 Glasbreuk bij gewone en bij gelaagde beglazing.
Voorbeelden : •
een beglazing 66.2 bestaat uit twee glasplaten (floats) van 6 mm, gescheiden door twee PVBfolies van elk 0,38 mm dikte;
•
een dubbele beglazing bestaande uit een gelaagde glasplaat 66.2, een luchtspouw van 12 mm en een enkele glasplaat van 4 mm dikte wordt als volgt aangeduid : 4/12/66.2 (van buiten naar binnen). De spouw met een breedte van 12 mm ontstaat door langs de randen van de beglazing een afstandshouder te voorzien.
2
In wat volgt, bespreken we uitsluitend gelaagd glas met PVB-folie.
1.3 NOMENCLATUUR
VAN DE GELAAGDE VEILIGHEIDSBEGLAZING MET PVB
BESCHERMINGSGRAAD VOLGENS DE SAMENSTELLING VAN DE GELAAGDE BEGLAZING
Gelaagde beglazingen met PVB-folie beschikken over een eigen nomenclatuur waaruit hun samenstelling kan worden afgeleid.
Het aantal PVB-folies dat in de tabel wordt opgegeven is richtinggevend voor de gewenste beschermingsgraad.
Deze nomenclatuur omvat twee (of meer) cijfers die de dikte van de verschillende glasplaten in mm aangeven, gevolgd door een cijfer dat met een punt van de vorige twee is gescheiden en verwijst naar het aantal (niet naar de dikte) PVB-folies tussen de glasplaten. PVB-folies zijn 0,38 mm dik.
Merk op dat de weerstand vooral wordt bepaald door het aantal PVB-folies en niet door de dikte van de beglazing. Tegen manuele inbraak of inbraak met gereedschap worden twee glasplaten en een toenemend aantal PVB-folies gebruikt. Voor bescherming tegen vuurwapens daarentegen is een groter aantal glasplaten noodzakelijk, die bovendien individueel van elkaar zijn gescheiden door PVB-folies. Dergelijke beglazing kan zeer asymmetrisch zijn en gebruik maken van andere producten zoals polycarbonaatplaten en kunststoffolies van polyurethaan; ze wordt in dit Digest niet besproken. Belangrijke opmerking Het gebruik van veiligheidsbeglazing heeft enkel zin als ook het schrijnwerk tegen inbraak is bestand, aangezien de stevigheid van het geheel uiteraard wordt bepaald door het zwakste onderdeel. De beglazing moet dus stevig in het raam vastzitten en het raam moet stevig in de ruwbouw zijn verankerd. De norm NBN-EN 356 bepaalt de beschermingsklasse afhankelijk van de weerstand van de beglazingen.
2
DIGEST
nr. 9 – 1999
DIGEST
Tabel Aanbevolen aantal PVB-folies volgens de gewenste beschermingsgraad (behoudens andersluidende indicatie : aantal voor twee glasplaten). TYPE BESCHERMING
BESCHERMINGSGRAAD
AANTAL PVB-FOLIES
TOEPASSINGEN
Bescherming van personen
Bescherming tegen letsels
2
Risico van onvoorziene schokken en slagen tegen de ruit
Bescherming
Bescherming tegen ongeorganiseerd vandalisme
3
Gelijkvloerse verdieping van woningen Winkeletalages met beperkt risico of waarin volumineuze voorwerpen worden uitgestald
Bescherming tegen georganiseerde inbraak
4
Afgelegen woningen Winkeletalages met beperkt risico en waarin volumineuze voorwerpen worden uitgestald
Hoge beschermingsgraad
6
Zeer hoge beschermingsgraad tegen elke vorm van agressie met steekwapens
Speciale samenstellingen *
Winkeletalages met groot risico of waarin erg kostbare voorwerpen worden uitgestald Musea, ziekenhuizen
Zeer hoge beschermingsgraad, inclusief bescherming tegen gewapende agressie
Speciale meerlagige samenstellingen (asymmetrisch) *
Postkantoren, banken, ambassades
tegen vandalisme
Inbraakvertrager
Bescherming tegen vuurwapens en explosies *
Risicovolle winkeletalages en etalages met kleine voorwerpen
* Louter informatief, wordt in dit Digest niet besproken.
3
3.1
PLAATSINGSRICHTING VAN GELAAGDE ISOLERENDE BEGLAZING tussenlaag
PROBLEEMSTELLING binnenzijde
Niet alleen het veiligheidsaspect is belangrijk bij de keuze van de beglazing, vaak spelen ook andere eigenschappen een grote rol. Dikwijls worden eisen gesteld aan de warmte-isolatie.
buitenzijde
In dat geval wordt geopteerd voor een dubbele beglazing die bestaat uit een enkele (float) en een gelaagde beglazing (afbeelding 3). Ook glas met een laag-emissieve coating of een speciale reflecterende laag kan in deze samenstelling worden gebruikt. 1 2
Een veel gestelde vraag bij deze gelaagde isolerende beglazingen is of de gelaagde zijde aan de binnen- of de buitenzijde moet worden geplaatst.
3
DIGEST
3 4 afstandshouder
nr. 9 – 1999
Afb. 3 Gelaagde isolerende beglazing en conventionele nummering van de zijden van een dubbele beglazing.
3.2
OVERWEGINGEN
3. Een reflecterende (zonwerende) laag moet op de binnenzijde van de buitenste glasplaat worden aangebracht (zijde 2, zie afbeelding 4). Het gebruik van gelaagd glas langs binnen is hier dus wenselijk.
1. Tegen inbraakpogingen met glasbreuk wordt sterk aanbevolen het gelaagd glas aan de binnenzijde te plaatsen om het risico van letsel door glasscherven voor de personen in het gebouw tot een minimum te beperken. Bovendien zal de glasplaat aan de buitenzijde de inbraakpoging bemoeilijken door het lawaai van het brekende glas en de kans op kwetsuren voor de inbreker.
4. Wanneer men daarentegen hoog rendementsglas gebruikt (laag met lage emissiecoëfficient), dan wordt deze laag bij voorkeur aangebracht op zijde nummer 3 (afbeelding 5). In dat geval moet het enkel glas aan de binnenzijde worden geplaatst om de laag op dit glas in plaats van op de gelaagde plaat te kunnen aanbrengen, ofwel moet de laag op zijde 2 worden aangebracht; deze oplossing wordt niet aanbevolen omwille van het visuele aspect (reflectieprobleem).
2. Voor de weerstand tegen windbelasting en de bescherming tegen ongunstige weersomstandigheden, voor de lichtinval en voor de thermische en akoestische isolatie heeft de plaatsingsrichting geen belang. Afb. 4 Dubbele beglazing met reflecterende laag op zijde 2.
5. De PVB-folies werden met gunstig gevolg blootgesteld aan een uitgebreide reeks tests (bestandheid tegen belvorming en inwerking van vocht, UV-bestendigheid, houdbaarheid, duurzaamheid, ...).
Binnenzijde
La ag
Buitenzijde
Dankzij de ontwikkeling van nieuwe technieken voor het aanbrengen van speciale lagen op gelaagd glas behoort dit probleem binnenkort tot het verleden.
Er is dus geen enkele reden om te vrezen voor prestatieverlies van het product als het aan de buitenzijde wordt geplaatst. 1 2
3
Merk evenwel op dat PVB ondoorschijnend wordt bij contact met water. De raamsponningen
4
4
DIGEST
nr. 9 – 1999
Afb. 5 Dubbele beglazing met laagemissieve coating op zijde 3.
DIGEST
moeten dus van een degelijke afwatering zijn voorzien en bij gebruik als borstwering moeten de randen van de beglazing worden beschermd.
6. Voor dakramen moet altijd gelaagd glas worden gebruikt, dat steeds aan de binnenzijde wordt geplaatst (TV 176).
3.3
BESLUIT
Hoewel het niet verboden is de gelaagde glasplaat aan de buitenzijde te plaatsen, wordt het toch beter aan de binnenzijde geplaatst. Deze keuze wordt hoofdzakelijk ingegeven door het kleinere risico van letsels aan personen of beschadiging van voorwerpen in de buurt van de glasbreuk.
Buitenzijde
Binnenzijde
1 2
De plaatsingszin moet evenwel steeds overeenstemmen met wat in het bijzonder bestek is voorzien, zeker als de eigenschappen van de beglazing afhangen van de manier waarop ze wordt geplaatst.
3 4
Deze berekeningen worden in detail behandeld in WTCB-Rapport nr. 2 “Dikte van gevelglas. Weerstand tegen windbelasting” en in TV 176 “Glas in daken”.
Opmerking
De beglazing wordt in het raam geplaatst volgens de voorschriften van TV 113 “Glaswerk” en TV 176 “Glas in daken”. Het bijzonder bestek bepaalt de precieze samenstelling en afwerking van de beglazing afhankelijk van de plaatsingsmethode.
De dikte van gelaagde veiligheidsbeglazing (weerstand tegen wind) wordt op dezelfde manier berekend als die van enkele of dubbele beglazing, rekening houdend met een overeenkomstige dikte voor het gelaagd glas.
5
DIGEST
nr. 9 – 1999
DIGEST
B R U S S E L Maatschappelijke zetel Violetstraat 21-23 1000 Brussel algemene directie 02/502 66 90 02/502 81 80
☎
publicaties 02/511 33 14 02/511 09 00
☎
Z A V E N T E M Kantoren Lozenberg 7 1932 Sint-Stevens-Woluwe (Zaventem) 02/716 42 11 02/725 32 12
☎
technisch advies – communicatie – kwaliteit toegepaste informatica bouw planningtechnieken ontwikkeling & innovatie
L I M E L E T T E Proefstation Avenue Pierre Holoffe 21 1342 Limelette 02/655 77 11 02/653 07 29
☎
onderzoek laboratoria vorming documentatie bibliotheek
Verantwoordelijk uitgever : Carlo De Pauw D/1999/0611/14
6
DIGEST
nr. 9 – 1999
