Accountant mrt 2012-12
worden
studentenmagazine over accountants
Stoppen we ons geld in een berg of in een bodemloze put?? Initiatiefnemer Thijs Zonneveld over de Nederlandse berg
“Het vak van accountant verandert”
Hoe kon 74 miljard dollar verdwijnen?
Welke kant kun je op als accountant?
De financiële scheidsrechter van de eredivisie
Politieagent, verpleegster, astronaut, fotomodel. Dat zijn beroepen waar je als kind van droomt. Accountant komt in het rijtje niet voor. En ook later in hun leven moeten veel
Accountant Worden is een uitgave van de NBA, de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants. NBA, Postbus 7984, 1008 AD Amsterdam Redactie NBA: Judith Lieverse ARA: Mike Demelinne, Audrey van Reijswoud Art direction: Ted Frank, Marco Arkema Copy: Frank van Venrooij Fotografie: Rogier Maaskant Accountant Worden kwam tot stand naar een idee van ARA M/V en NBA. © Maart 2012. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.
mensen er niet aan denken: te saai, te moeilijk, niet interessant. In dit nummer laten we meer dan ooit zien hoe divers de wereld van accountancy is. En hoe belangrijk het kan zijn. Een politieagent mag dan boeven vangen, om een miljardenzwendel te ontrafelen zijn accountants nodig. Een verpleegster levert de beste zorg aan patiënten. Maar als een bedrijf ziek is, laten ondernemers zich adviseren door hun accountant. Het is dan ook geen wonder dat veel financieel directeuren een accountantstitel hebben. Als je dacht alles te weten over accountants, dan ben ik ervan overtuigd dat dit magazine je zal verrassen. Veel lees- en kijkplezier! Groetjes, Judith P.s. Vind je het ook zo vervelend dat een magazine niets terugzegt? Check dan snel onze Facebook-pagina en neem deel aan de leukste gesprekken over accountancy. Kijk op facebook.com/accountantworden
De smoking gun in een fraudezaak
08
Ik kan me nu echt vastbijten
10 Veranderingen in de accountancy
14 Carrièretips van carrièretijgers
33 Maak kans op een VIP-concert van Yasmin
36 Scan de code en maak kennis met het nieuwe gezicht achter Accountant Worden.
2
Beroemde bijna-accountants Voordat zij bekend werden met hun zang carrière studeerden zowel Mick Jagger als Janet Jackson voor accountant.
Stoppen we geld in een berg of in een bodemloze put? Sportjournalist Thijs Zonneveld schrijft voor nu.nl en Dagblad De Pers, maar dankt zijn bekendheid ook aan zijn veelbesproken plan: Nederland moet een berg krijgen. Waarom? Waar? Welk soort berg? En gaat die berg bergen geld kosten of opleveren? Een gesprek met de man achter ‘Die berg komt er’. Wanneer is het idee geboren?
dagen daarvoor hadden we nog
aan op nu.nl. Op zo’n berg zouden
“Ik weet dat ik er op de middelbare
op de Alpe d’ Huez gestaan, de
onze wielrenners kunnen trainen,
school al eens flauwe grappen over
Nederlandse berg. We reden bij
en we zouden elke winter verzekerd
maakte, over een berg in Nederland.
Leidschendam, zagen eindeloze
zijn van sneeuw. Ik zag al haar-
En het idee kwam opnieuw boven
vlaktes en het besef drong door:
speldbochten, skipistes, berghutten
drijven toen ik eind juli terugkeerde
we hebben een berg nodig. Op 5
en een bobsleebaan. En ’s zomers
van de Tour de France. Een paar
augustus wijdde ik er een column
zou je er kunnen picknicken tussen
Thijs Zonneveld Oud-wielrenner, sportjournalist, columnist en fulltime dromer. Thijs is initiatiefnemer en woordvoerder voor de Nederlandse berg.
3
Wanneer krijgt het plan vaste vorm?
neert als energiecentrale, opslag-
“We zijn nu bezig met een haalbaar-
nog met 23 tandjes voor en 17
heidsstudie die we begin 2013
tandjes achter tegenop kunt fietsen.
hopen af te ronden. Dan komen
Zie ons als een voorhoede.
we naar buiten met concrete
We opereren in het grensgebied
voorstellen. Voor bijvoorbeeld een
tussen wat bekend en onbekend is.
de edelweiss en met uitzicht op
waterkrachtcentrale. We denken
We tasten nog in het halfduister.
Brussel. De dagen erna explodeerde
ook aan windtunnels in de berg,
Waar we uitkomen, weten we ook
mijn mailbox. Honderden Neder-
waarmee we energie opwekken.
nog niet. Van elk groot plan, is ooit
landers meldden zich, studenten,
En aan koele ruimtes waar servers
beweerd dat het onhaalbaar was.”
ingenieursbureaus, wetenschap-
kunnen staan.”
pers. Met tips, adviezen, berekeningen en aanmoedigingen.”
Hoe reageren de politici? “Het middenkader is vaak enthou-
Wat adviseerden ze?
siast, de top laat nog niets van
“Ze maakten het plan veel groter.
zich horen. Die willen hun vingers
Zelf zag ik allerlei recreatieve voor-
nog niet branden aan de berg. Wat
delen van zo’n Nederlandse alp,
ik leuk vind: grote veranderingen
maar zij zagen er nog veel meer in.
beginnen vaak aan de top, maar nu
Mogelijkheden om energie op te
is de basis aan het broeden.
wekken of energie op te slaan. Of
Prachtig. Nadenken over de toe-
om groenten te kweken in de berg.”
komst is te belangrijk om aan politici over te laten.”
In de berg?
“Het advies is een stichting op te zetten, die niet btw-plichtig is” Is er ook weleens gedacht aan een immense, 2 kilometer diepe kuil? “Ja, maar dan krijgen we onherroepelijk problemen met het grondwater.”
Een ‘volle’ berg zou wegzakken in
Zijn er mensen die je plan absurd vinden?
onze drassige bodem. Op dit mo-
“Jawel, maar we zijn nu nog veel
ment is er een projectgroep van
absurder bezig. Als je let op fijnstof
Krijg je ook hulp van economen en accountants?
zo’n tachtig mensen die aan het
en CO2 -uitstoot, is Nederland het
“Absoluut, want er moet veel gere-
rekenen en tekenen zijn. Sommigen
op één na meest vervuilde land van
kend worden aan een project dat
in hun vrije tijd, anderen in de tijd
Europa. Het gemiddelde product
waarschijnlijk tussen de 30 en
en met toestemming van hun baas.
dat we nu in huis halen, heeft een
40 miljard gaat kosten en hopelijk
Volgens mij vormen zij een van de
reis van 33.000 kilometer achter de
toch winstgevend wordt. Ze hebben
grootste innovatieplatforms in
rug. Is dat normaal? Er is nu 1800
ons ook geadviseerd een stichting
Nederland. Waar de berg moet ko-
liter drinkwater nodig om een
op te zetten, die niet btw-plichtig
men, is nog onduidelijk.
T-shirt te maken, dat kan ook voor
is. En over de certificaten die we
Aanvankelijk dachten we aan de
1%. Met het PlantLab-systeem,
uitgeven, waarmee iedereen voor
Flevopolder, maar het kan ook in
straks in onze berg.
vijftig euro een stukje berg kan ko-
de Markerwaard, het IJsselmeer of
Bovendien: wat is absurd? Is Neder-
pen. De eerste twee ton is al binnen.
voor de kust in de Noordzee worden.
land absurd, omdat we ons land
Kijk maar op onze site:
We onderzoeken nu ook de moge-
gestolen hebben van de zee? De
lijkheid van verschillende piramides
Afsluitdijk, de Stormvloedkering
bij elkaar. Van 300, 600, 900 en
in de Oosterschelde, ons land is
1500 meter hoogte op een gebied
volkomen kunstmatig. Wat is er dan
van 6 vierkante kilometer.”
tegen een berg die tegelijk functio-
“Ja, we denken nu aan een holle berg.
4
plaats en groentekas? Waar je ook
diebergkomter.nl
Voedsel verbouwen in een berg Voedsel verbouw en zonder zonlicht: het kan. PlantLab heeft een systeem ontwikkeld om beter, sneller en duurzamer voedsel te verbouwen in afgesloten ruimtes. De Nederlandse berg is daar natuurlijk bij uitstek voor geschikt.
5
bouwen mee aan een stevige finan
Hebben jullie het idee ook vast laten leggen?
ciële basis voor de Nederlandse
“We hebben wel met die gedachte
berg. Ulf Doornbos is bestuurslid
gespeeld, maar hebben het toch
Paul, kun jij je hierin vinden? Wat zijn in jouw ogen de mogelijke rollen van een accountant in dit project?
van de Stichting Haalbaarheids-
niet gedaan. We zullen niet zo
“Ik ga mee met Ulf als het gaat
onderzoek Die Berg Komt Er! en
1, 2, 3 worden ingehaald. Wel leuk
om de huidige fase. Maar er komen
heeft meer dan dertig jaar ervaring
is dat er al aansluiting vanuit het
zeker momenten dat een accoun-
in de financiële wereld.
buitenland komt. Zo is een groep-
tant een rol kan spelen.
Paul Harmzen is registeraccountant
je mensen bezig met het idee van
Als onafhankelijk adviseur, in
en werkte onder andere bij Fortis
de ‘Kopenhagen Mountain’, naar
een controlerende rol en in een
en als hoofddocent aan de VU.
‘Dutch’ voorbeeld. Zij hebben ook
uitvoerende rol.”
Beide mannen zijn partner bij
al contact gezocht. Vinden we
Middenduin Corporate Finance.
alleen maar mooi, we kunnen van
Lees het volledige interview
elkaar leren.”
met Thijs, Ulf en Paul op
Ulf Doornbos en Paul Harmzen
“Een accountant, iemand die met ons mee kan denken”
accountantworden.nl. Je vindt
Stel dat een accountant nu instapt, wat kan hij of zij dan doen?
daar ook nog veel meer films, feiten en financiële gegevens over de Nederlandse berg.
“Een accountant kan in dit stadium nog niet veel doen. We zijn nu bezig met het haalbaarheidsonderzoek, dat is erg technisch georiën-
Ulf, wat is jouw rol als bestuurslid?
teerd. Pas als we op basis hiervan
“Thijs heeft nog voor geen tiende
is een accountant wel gewenst.
in de gaten wat er allemaal over
Iemand die met ons mee kan den-
hem heen rolt. Hij is de bedenker
ken en de plannen kan toetsen.
van het geheel, hem komen alle
Ons kan bevestigen in waar we
credits toe. In mijn rol bewaak ik
mee bezig zijn. Al kunnen we bij
zijn idee, zodat niemand er zomaar
dit project niets 100% zeker weten.
mee aan de haal gaat. Of liever
Ik vergelijk het wel eens met de
gezegd, met de uitwerking ervan.
Deltawerken, ook daar moest er
Ik zorg dat we de goede partijen
gedurende het project nog wel
aan ons binden.”
eens een extra miljoen tegenaan.”
een financieel businessplan hebben,
Hoe zou jij de berg helpen? Op dit moment zijn er geen accountants bij het project betrokken. Maar voordat de top bereikt is, moeten zij vol aan de bak. Over deze fase wil Ulf Doornbos je iets vragen. Scan de code en discussieer mee!
6
Pauline Deelen-Aarts AA kantoor pwc, den haag, www.pwc.nl leeftijd 37 jaar functie manager leasewagen ja, een ford grande c-max woonplaats maassluis hobby aerobics, de kinderen werkt sinds 1998 eerste werkgever pwc
op de
“Je krijgt zaken nooit aangeleverd zoals ze in de schoolboeken staan”
r
ladde
r Starte eer Midcar eer
Topcar
Waar ben je nu mee bezig? “Ik ben het actieplan voor
Waar ben je trots op? “Toen ik bij PwC kwam werken,
de Praktijkstage van een stagiair aan het nakijken. Ik
had ik nooit verwacht dat ik tien jaar later manager
begeleid vijf stagiairs. Erg leuk, maar het kost me wel
zou zijn. Ik heb mijn eigen klanten, van wie ik enorm
veel tijd. Ik ben namelijk de enige hier die dit doet.
veel vertrouwen krijg. Als ik hier ooit weg zou gaan,
Daarnaast staan er op mijn to-do-lijstje wat samenstel-
dan gaan zij waarschijnlijk met me mee. Ik ben er heel
werkzaamheden voor enkele vaste klanten.”
trots op dat ik dit allemaal bereikt heb.”
Waarom heb je gekozen voor accountancy? “Mijn
Waar zie je jezelf over 10 jaar? “Misschien werk ik dan
ouders hadden een drukkerij. Mijn opa deed de boek-
wel voor mezelf of bij een kleiner kantoor. Of ik doe
houding. Toen hij stierf schakelden ze een administratie-
meer internationaal – ik ben nu bezig met een aantal
kantoor in. Die maakten er echter een zooitje van.
internationale klanten. Veel hangt af van mijn privé
Daarom vroeg mijn vader of ik het wilde doen. Ik had
situatie en van de ontwikkelingen in de accountancy.
geen idee waar ik aan begon, maar ik vond het erg
In de laatste tien jaar is er veel veranderd in ons beroep
leuk. Het ging ook best goed. Op dat moment wist ik
en er komen nog meer veranderingen aan.”
dat ik verder wilde in de accountancy.” Wat vond je het grootste verschil tussen de opleiding en de praktijk? “De praktijk is altijd veel complexer dan de theorie. Je krijgt zaken nooit aangeleverd zoals ze in de schoolboeken staan. Daarom vind ik de duaalstudies die je nu kunt volgen ook zo goed. De theorie die je leert, kun je dan meteen in de praktijk brengen.” Wat is de beste tip die je ooit kreeg? “Een collega raadde me aan om te kiezen voor wat ikzelf belangrijk vind. Daar heb ik veel aan gehad. Vaak heb je de neiging om eerst te denken aan wat je baas belangrijk vindt. Ik werkte bijvoorbeeld vier dagen en wilde na de geboorte van mijn tweede kind graag minder werken. Ik had nooit verwacht dat dit geaccepteerd zou worden. Maar als je er echt voor gaat, lukt het wel. Nu werk ik drie dagen, haal af en toe ’s avonds wat werk in en ben veel gelukkiger.”
Een machtig vak Met de opleiding Accountancy kun je alle kanten op. Maar liefst 36% van alle accountants vindt een baan in het bedrijfsleven, vaak als controller of financieel directeur. Sommigen van hen hebben veel geld onder hun hoede. In Nederland spant Jan Nooitgedagt, cfo van Aegon, de kroon. Hij is verantwoordelijk voor een omzet van ruim 31 miljard euro! Overigens is Jos Nijhuis, presidentdirecteur van Schiphol, volgens een Volkskrant-onderzoek de meest invloedrijke accountant.
7
Iedere jongen droomt ervan politieagent te worden. Dick Alblas droomde hier nog van op de middelbare school. Toch ging hij niet naar de Politieacademie, maar deed de heao-opleiding MER. Via een stage bij de recherche rolde hij in de forensische accountancy. Later in zijn carrière haalde hij de accountantstitel.
Financieel-juridisch feitenonderzoek
Nadat we opdracht hebben ge-
“Als forensisch accountant zet ik
weten dat er onderzoek wordt
mijn kennis en ervaring in voor het
gedaan. Vervolgens verzamelen
beslechten van potentiële geschil-
we documenten, digitale data,
len. Het kan gaan over schadekwes-
boekhoudingen, enzovoorts.
legging en fiscaliteit. Het belang-
ties, fraudezaken of bijvoorbeeld
We analyseren deze gegevens en
rijkste is een professioneel kritische
een onderzoek naar een faillisse-
houden interviews. Onze bevin-
houding: speurzin, nieuwsgierig-
ment. Over het algemeen is er geld
dingen zetten we in een rapport,
heid en rechtvaardigheidsgevoel.
weg of denkt iemand nog geld van
dat eerst voor wederhoor naar alle
Het vak van accountant is ontstaan
een ander te krijgen. Ik doe finan-
betrokkenen gaat. Dit is van groot
als wapen tegen liegen en bedrie-
cieel-juridisch feitenonderzoek.
belang. Niet alleen de feiten zijn
gen. Als we iemand niet meer kun-
Simpel gezegd zoek ik uit wat er
immers belangrijk, maar ook de
nen geloven op zijn blauwe ogen,
aan de hand is en om hoeveel geld
context. Het maakt nogal wat uit
hebben we assurance, zekerheid,
het gaat. Klopt de jaarrekening?
of je een brood steelt omdat je een
nodig. Zodat we weten dat wat er op
Zijn er illegale transacties gedaan?
week niet hebt gegeten of om het
papier staat in overeenstemming
Hoeveel geld is er verduisterd? Is
op de markt te verkopen. Als foren-
is met de werkelijkheid.”
de accountant om de tuin geleid
sisch accountant ben je eigenlijk
of had hij alarm moeten slaan?
een soort geschiedschrijver. Een
Teamwerk
Bij wie de rekening uiteindelijk
rapport schrijven is trouwens geen
“Een eenvoudige schadekwestie
wordt gelegd, daar ga ik niet over.
sinecure. De zorgvuldigheidseisen
kun je alleen afhandelen, maar voor
Dat is aan de rechter of de opdracht-
zijn voor ons werk nog hoger dan
een complexe fraudezaak heb je
gever. Onze opdrachtgevers zijn
voor een normale accountant. Een
een heel team nodig. Ons basisteam
banken, overheden, corporaties,
rapport moet tenslotte ook stand
bestaat uit drie accountants en
mkb-bedrijven, maar ook vermo-
houden voor de rechter. Dat vergt
zeven andere specialisten, zoals
gende particulieren.”
continue bijscholing en alertheid.
een criminoloog, een antropoloog
En soms betekent het dat je dagen-
en forensic IT’ers. Ook werken we
lang door mappen met facturen
samen met andere onderdelen
“Ons werk begint altijd met een
bladert. Dat kan even saai zijn,
van Grant Thornton, zowel uit de
goede beschrijving van de opdracht.
maar als je de smoking gun vindt
controle- als uit de adviestak.
Wat wil de opdrachtgever, waarom
in een fraudezaak geeft dat een
Dat multidisciplinaire is erg leuk.”
wil hij dat en wat gaat hij met de
enorme kick.”
Hoor en wederhoor
uitkomst doen? Hij moet een
8
“In mijn werk gebruik ik eigenlijk alle accountantsvaardigheden”
kregen, laten we alle betrokkenen
gerechtvaardigd belang hebben bij
Gezond wantrouwen
de opdracht. Wie ons slechts in wil
“In mijn werk gebruik ik eigenlijk
huren om zijn eigen straatje schoon
alle accountantsvaardigheden,
te vegen, krijgt nul op het rekest.
van controletechniek tot verslag-
www.gt.nl
“De smoking gun in een fraudezaak vinden, geeft een enorme kick” Dick Alblas houdt zich al zijn hele carrière bezig met financieel speurwerk. Hij deed onderzoek naar crimineel vergaard vermogen, fraude, belastingontduiking, computercriminaliteit, maar ook naar schadeclaims. Hij werkt nu als forensisch accountant bij Grant Thornton in Rotterdam.
9
“Ik kan me nu echt vastbijten in het bedrijf” Drs. Arun Alakhramsing RA kwam er tijdens een stage bij Ernst&Young achter dat zijn hart ligt bij de controlepraktijk. Hij behaalde de RA-titel en werkte vier jaar als openbaar accountant. Daarna ging hij aan de slag op de afdeling Internal Audit van KLM, werkte als internal auditor bij Air France (Parijs) en Transavia en als senior controller bij Morgan Stanley Real Estate.
10
In 2010 kwam Arun in dienst bij Biomet, een interna tionale producent van orthopedische producten. Hij is nu finance manager en lid van het managementteam van de Nederlandse verkooporganisatie. bedrijf, maar we zijn marktleider in
Eén stapje terug, twee vooruit
Nederland en behoren wereldwijd
“Bij Morgan Stanley was ik senior
tot de top 5. De omzet bedraagt
controller. Toen ik bij Biomet
zo’n 2,5 miljard dollar. Geen klein
kwam, heb ik bewust gekozen voor
bedrijf dus. Op de Nederlandse
de afdeling Internal Audit. Dat is
vestiging werken zeventig man.”
de perfecte manier om een multi-
“Weinig mensen kennen het
Een andere rol
“Vergeleken met vroeger zit ik nu aan de andere kant van de tafel”
nationaal bedrijf echt goed te leren kennen. Ik heb fabrieken en
Aruns huidige rol is een heel
vestigingen bezocht over de hele
een stapje hoger tot je partner
andere dan die hij jarenlang heeft
wereld: Amerika, Spanje, Grieken-
bent. Ik heb nu ook veel kansen in
bekleed. “Ik ben nu de opdracht-
land, Tsjechië… Mijn toenmalige
de breedte. Ik zou bijvoorbeeld
gever van de externe accountant.
leidinggevende, een Amerikaan,
hetzelfde werk kunnen doen bij
Vergeleken met vroeger zit ik dus
beschreef mijn werkzaamheden
een buitenlandse vestiging of
aan de andere kant van de tafel.
in American football-termen:
een van de fabrieken van Biomet,
Mijn werkzaamheden zijn heel
basic blocking en tackling. Ik keek
maar ook doorgroeien naar een
breed. Ik bewaak de budgetten,
of alle processen wel volgens de
functie op het hoofdkantoor.
verzorg de rapportages aan het
regels verliepen en schreef aan-
Voorlopig liggen hier nog uitda-
hoofdkantoor en voorzie collega’s
bevelingen om foutjes op te lossen.
gingen genoeg. Zo staan de zorg-
van financiële informatie. Maar ik
Na iets meer dan een jaar kreeg ik
budgetten onder druk als gevolg
ben ook medeverantwoordelijk
mijn huidige functie. Dat is overi-
van overheidsbezuinigingen. We
voor het managen van het bedrijf.
gens een heel gebruikelijke stap.
denken nu al na over verschillende
Dat loopt van de aanschaf van een
De afdeling Internal Audit is vaak
scenario’s om daarmee om te gaan.
nieuw hek om het pand tot het
een opstapje, een soort kweekvijver
Als managementteam zullen we
vaststellen van het strategisch
voor de functie van controller of
daarom ook meer met verzekeraars
beleid. Als accountant vond ik het
financieel directeur.”
en overheid moeten gaan praten.
altijd erg leuk dat ik veel bedrijven Tegelijkertijd was het jammer dat
Doorgroeimogelijkheden in de breedte
contacten van korte duur waren.
Arun is het levende bewijs dat de
Nu heb ik meer diepgang en kan ik
carrièremogelijkheden voor een
me echt vastbijten in het bedrijf.
accountant heel divers zijn. “Als
Als controlerend accountant
accountant kun je eigenlijk alle
heb je een maatschappelijke ver-
kanten op. In de kantoorpraktijk,
antwoordelijkheid. Nu ben ik
als interne accountant, in het
medeverantwoordelijk voor het
bedrijfsleven… Het is wel zo dat
inkomen van zeventig gezinnen.
je bij een accountantskantoor
Dat voel je toch wat directer.”
vooral verticaal groeit: steeds
zag in korte tijd.
Ook wil ik het bedrijf en de markt nog beter leren kennen.”
www.biomet.nl
11
Bruno van Bennekom RA kantoor pwc, den haag, www.pwc.nl leeftijd 27 jaar functie assistent manager assurance leasewagen renault mégane III cabriolet woonplaats leiden hobby wielrennen, fitness, uitgaan vakantie curaçao werkt sinds 2006 eerste werkgever pwc
op de
“Simpel en logisch nadenken is de sleutel tot de meest complexe problemen”
r
ladde
r Starte eer Midcar
Waar ben je op dit moment mee bezig? “Ik ben met
keuze. Een partner zei ooit: je kunt beter foute keuzes
een interim-controle bezig bij een klant die verschil-
maken dan geen keuzes, stilstand is achteruitgang.
lende golfbanen exploiteert. Deze week heb ik een
Bij je keuzes tijdens je carrière moet je je focussen
tour gemaakt langs een aantal banen waarbij ik de
op een stipje aan de horizon waar je naartoe wilt.
baanmanagers gesproken heb. Bij de jaarrekening-
Hierdoor zorg je ervoor dat je keuzes consistent zijn
controle zijn we voornamelijk gefocust op de cijfers,
en dat je carrière in beweging blijft.
bij de interim-controle op de processen waar de cijfers
Door goed gefundeerde, doordachte en logische keuzes
uit voortvloeien.”
te maken, realiseer je ook dat je collega’s bereid zijn in
Waarom heb je gekozen voor accountancy? “Toen ik
je te investeren en je te helpen om bij dat stipje te ko-
in 5 vwo zat, kreeg ik van mijn economieleraar een
men. Uiteraard kan het voorkomen dat je gedurende
foldertje over de vwo-Informatiedag van PwC. Daar
je carrière naar een ander stipje toe wilt, maar probeer
ben ik geweest en hun verhaal sprak me erg aan. Ik
niet te vaak te wisselen.”
heb in vier jaar de accountancyopleiding aan de Haagse
Wat is je grootste blunder? “Die heb ik op een avond laat
Hogeschool doorlopen, daarna begon ik bij PwC.
gemaakt, toen ik in het heetst van de strijd nog aan
In mijn eerste jaren werkte ik vier dagen en studeerde
het werk was. In een interne mail heb ik toen een iets
ik een dag in de week aan Nyenrode. Weet je wat me
minder handige opmerking over een klant gemaakt.
nog steeds aanspreekt in dit vak? Je werkt met veel
Maar via een ‘kettingmail’ (het doorsturen van e-mails)
jonge hoogopgeleide mensen. Je krijgt de mogelijk-
is die bij die klant terechtgekomen. Dat was zeer on-
heid om je te blijven ontwikkelen. En je kunt bij aller-
professioneel van mij en daar heb ik uiteraard mijn ex-
lei bedrijven in de keuken kijken. Die afwisseling geeft
cuses voor aangeboden. Gelukkig had de klant vanwege
me energie en motivatie.”
onze goede relatie, die we na dit incident overigens nog
Wat vond je het grootste verschil tussen de opleiding
steeds hebben, begrip voor de situatie.”
en de praktijk? “Dat is niet zo groot. Nyenrode, waar
Waar zie je jezelf over 10 jaar? Over tien jaar hoop ik
ik mijn master en post-master haalde, is zeer praktijk
nog steeds met leuke mensen te werken en met leuke
gericht. Anderzijds moet je je realiseren dat een studie
dingen bezig te zijn. Ongeacht het bedrijf waar ik dan
met name een basis legt, maar dat je dit vak pas écht
werk of in welke functie ik dat doe. Overigens acht ik
leert in de praktijk.”
het heel goed mogelijk dat dit bij PwC zal zijn.”
Wat is de beste tip die je ooit kreeg? “Er komen tijdens je carrière veel mooie kansen, in de vorm van klanten en projecten, voorbij. Deze kansen vragen om een
12
eer
Topcar
LEESVOER De auteurs stellen de cultuur binnen de
Heb jij al een LinkedIn-account? Voor
Financial auditing is een van de groot-
grote accountantskantoren aan de kaak
het vinden van een baan zijn social
ste struikelblokken van de accountancy-
en tonen de grote maatschappelijke im-
media tegenwoordig onmisbaar.
opleiding. Dit boek helpt je op weg met
pact van falende accountantscontrole.
Dit boek neemt je mee langs alle stappen
voorbeeldteksten, heldere uitleg van de
Naast alle ellendeverhalen presenteren
van het wervings- en selectieproces en
belangrijkste controlestandaarden en
zij ook ideeën en modellen voor een
laat zien hoe je daarbinnen met social
overzichtelijke schema’s. Een goede voor-
nieuwe, menselijke accountancy.
media werkt.
bereiding op een succesvol tentamen.
Marcel Pheijffer en Bob Hoogenboom
Werk je liever alleen of in een team?
In dit ‘schandalenboek’ gaat bedrijfs
zijn beiden hoogleraar. De eerste doceert
Focus je op details of op de grote lijnen?
jurist Kees van der Hof uitgebreid in op
accountancy, de tweede richt zich meer
Je karakter vertelt je bij wat voor soort
enkele bekende boekhoudfraudes, zoals
op veiligheid en integriteit. Dit boek
werk en bedrijfscultuur je het beste uit
Enron, Ahold, Parmalat en Shell. Maar
bevat een aantal van de inspirerende
jezelf haalt. Dit boek gebruikt ’s werelds
hij behandelt ook kwesties als omzet-
opiniestukken die zij schreven voor de
meest gebruikte persoonlijkheidstest,
zwendel, beursgangen en hedgefondsen
website accountant.nl. Scherp, uitdagend,
de Myers-Briggs Type Indicator, om je
en de verschillende maatregelen om
soms zuur, maar regelmatig geestig.
inzicht te geven in je persoonlijkheid.
nieuwe fraudes te voorkomen.
Wil je deze boeken winnen? Kijk dan snel op pagina 17!
13
Joris Joppe RA is medeeigenaar van Coney Accountants en lid van het Ledenraadbestuur Openbaar Accountants van de NBA. Daarnaast is hij betrokken bij Tuacc (Tweet Up Hervorming Accountancy), een initiatief om de accountancy te moderniseren.
de Tip van Joris Joppe “Een brede kennis geeft je meer mogelijkheden en een bredere blik. Die kennis kan op zowat elk gebied liggen. Ervaring met het bouwen van een website bijvoorbeeld. Dat is niet nodig voor je werk als accountant, maar de extra bagage kan wel van pas komen. Kortom, durf verder te kijken.”
14
Kijk op Twitter: @JorisJoppe
“De administratie zoals we die nu kennen, zal verdwijnen” “De wereld verandert in rap tempo. De administratie zoals we die nu kennen, bestaat over tien jaar niet meer. De boekhouder die de hele dag betalingsop drachten verwerkt of facturen zit af te vinken, zal verdwijnen. Alles moet sneller, transparanter. Een goede zaak. Mijn zorg is alleen dat de accountancywereld niet mee verandert. Accountants zorgen voor zekerheid, voor verantwoording. De maatschappij zal dit altijd nodig hebben. Het punt is dat wij blijven hangen bij de jaarrekening, terwijl bedrijven en stake holders juist behoefte hebben aan nieuwe vormen van verantwoording, denk aan een mvo-verslag of verslagen per kwartaal. Accountants denken te weinig na over deze ontwikkelingen. Maar het gaat om de toekomst van ons beroep. Om ons bestaansrecht. We kunnen ons niet meer verschuilen achter de wettelijke controleplicht. Als we nu niet in actie komen, dan doen andere beroepsgroepen dat wel.” 15
Hoe zal het vak er over 10 jaar uitzien?
Zijn studenten goed voorbereid op deze veranderingen? “Nee. In de toekomst zal er meer en meer om andere kennis gevraagd worden, bijvoorbeeld op het gebied van ict. Als administraties geautomatiseerd
“De rol van de controlerend accountant als provider
worden, moet je tenslotte wel inzicht hebben in de
van assurance blijft bestaan. Als we het goed doen,
manier waarop deze systemen werken zodat je een
hebben we een bepalende rol in een keten van midde-
ondernemer kunt helpen bij de inrichting van zijn
len en mechanismen die naar behoefte zorgen voor
administratie. In de opleidingen is hier naar mijn
zekerheid bij verantwoording die wordt afgelegd.
mening te weinig aandacht voor. Hetzelfde geldt
Dit kan veel specifieker zijn dan een gecontroleerde
voor bijvoorbeeld verslaglegging. En dat is jammer,
jaarrekening. Denk bijvoorbeeld aan de declaraties
want de mensen die nu studeren, zijn degenen die
in de zorg. Zitten er geen claims tussen van zwangere
over een paar jaar de veranderingen in de praktijk
mannen, of mensen die zeven verstandskiezen laten
moeten brengen.”
trekken? Of kijk naar de vorderingen in de telecomlijk worden geïnd? Het zou mooi zijn als accountants
Hoe kunnen studenten zich beter voorbereiden?
zich specialiseren op deelgebieden. En wellicht
“Allereerst zouden zij de actualiteit beter moeten
hun diensten aanbieden aan andere bedrijven waar
volgen. Lees bijvoorbeeld eens Accountant, het
dezelfde dingen spelen.
vakblad voor accountants, of houd de gelijknamige
Kortom, niet alles willen doen voor een klant, maar
website bij. Sommige onderwerpen en discussies
je specialiseren. Ook de jaarrekeningcontrole zal
zijn misschien een ver-van-mijn-bed-show, maar
een soort specialisme worden. Een klus voor een
uiteindelijk zal het je blik alleen maar verruimen.
‘top gun-klasje’, een multidisciplinair team dat hier
Verder hoop ik dat mensen in hun keuze voor een
speciaal voor opgeleid is.”
werkgever af durven te wijken van de gebaande
Hoe zit het met de adviesfunctie, van de accountant voor het mkb?
paden. Een accountantskantoor is een prachtige
“Op het gebied van advisering zijn de veranderingen
accountant naar gevorderd assistent, manager en
niet minder ingrijpend. Het samenstellen van een
uiteindelijk partner. Niks mis mee, als je er maar
jaarrekening zal grotendeels automatisch gaan. En
bewust voor kiest. Maar je moet beseffen dat je
omdat de adviesfunctie vaak erg afhangt van het
jouw kennis op meer manieren kunt inzetten.
voeren van de administratie, moet de accountant
Blijf bij jezelf en zoek een werkgever waar je de
veranderen. Ondernemers zullen echter altijd
ruimte krijgt om je talent het best te ontplooien.
behoefte hebben aan een objectieve blik: betaal ik
Dan is het een prachtig vak.”
sector. Hoeveel zijn ze waard? Kunnen ze daadwerke-
niet teveel belasting? Heb ik mijn processen wel
16
leerschool. Maar als je er blijft hangen, volg je al snel het standaard carrièrepad. Van assistent-
geoptimaliseerd? Daarnaast zal de complexiteit
Het mooiste vak?
rondom bijvoorbeeld personeel, belastingen en
“Dat wordt wel vaker gezegd: het mooiste vak.
toezichthouders alleen maar toenemen. Ook in de
Dat is het natuurlijk niet. Iedereen weet dat astronaut
toekomst hebben ondernemers geen zin om zich
André Kuipers een veel mooier vak heeft. Maar als
met zulke zaken bezig te houden. Daar ligt een
je het goed doet, overstijgt het de regels en kan het
mooie taak voor de accountant.”
een enorm leuk en dankbaar beroep zijn.”
Discussieer mee
en win!
Hoe zet jij je accountancyk waliteiten in over tien jaar? Bij een kantoor, een bedrijf, overheid of als zelfstan dige? Hoe zien je werkzaamheden eruit? Je werkplek? Je klanten? Deel jouw kijk op de toekomst op facebook.com/accountantworden en maak kans op een lekkere stapel leesvoer.
17
“Stick to the plan” 18
Voordat je jezelf accountant mag noemen, moet je in
Maar gelukkig sta je er niet alleen voor. Een accountant,
de praktijk laten zien dat je het vak beheerst. Dat doe
de praktijkopleider, begeleidt je inhoudelijk. En ook de
je tijdens een stageperiode van minstens drie jaar, de
NBA helpt je zo veel mogelijk. Peter Navarro en Jennifer
Praktijkopleiding. Je bent dan in dienst van een bedrijf,
Mercera van de NBA vertellen hierover en delen hun tips.
overheid of accountantskantoor. Je beschrijft je werk-
Jennifer Mercera komt uit Den Haag en is 26 jaar. Ze
zaamheden in essays en laat deze beoordelen. Aan het
studeerde Communicatie en werkt nu twee jaar bij de
eind doe je een examen. Al met al is het een flinke klus.
NBA. Haar belangrijkste taak is het beoordelen van de
inschrijvingen. Jennifer: “Ik kijk naar getuigschriften,
ding Accountancy begonnen, de ander heeft drie jaar
diploma’s, enzovoorts. Als alles goed is, geef ik een ver-
geleden een studie Bedrijfseconomie afgerond en de
klaring af en kan men aan de Praktijkopleiding beginnen.”
accountancyvakken in deeltijd gevolgd. Ik geef aan of er
Ogenschijnlijk een eenvoudige klus, maar er komt heel
deficiënties zijn. Als mensen daar prijs op stellen, kan ik ze
wat meer bij kijken dan een checklist aflopen. “School-
zelfs vertellen hoe ze die op kunnen lossen, bijvoorbeeld
systemen veranderen en er zijn veel verschillen tussen
via de NBA Beroepsopleiding of een commerciële op-
opleidingen. De een is vijf jaar terug met de hbo-oplei-
leiding als Marcus Verbeek.” Regelmatig heeft Jennifer
19
een trainee aan de lijn. “Meestal zijn de vragen praktisch van aard. Wat zijn de toelatingseisen? Wanneer zijn de examens? Hoe werkt de elektronische leeromgeving? Is dit getuigschrift nog geldig? We proberen mensen zoveel mogelijk informatie te geven via het informatiepakket bij de Praktijkopleiding of via de NBA-site. Maar als mensen het daar niet kunnen vinden, sta ik altijd voor hen klaar.”
Zo kom je de Praktijkopleiding heelhuids door De meeste mensen die aan de Praktijkopleiding beginnen,
Peter Navarro is 54 jaar en werkt ongeveer 4 jaar bij de
worden enkele jaren later ingeschreven in het accoun-
NBA. Na een carrière in de verzekeringsbranche gooide
tantsregister. Maar elk jaar zijn er toch weer trainees bij
hij op zijn vijftigste het roer om, ging Maatschappelijk
wie het fout gaat.
Werk en Dienstverlening studeren en kwam bij de NBA terecht. Peter: “De overgang van het bedrijfsleven naar
Tips van Jennifer en Peter
een beroepsorganisatie was even wennen. In een bedrijf
Peter: “Zoek een kantoor dat bij je past. En denk goed
gaat het toch om geld verdienen.
na over welke kant je op wilt: assurance of advies.” Jennifer: “Begin op tijd met alles wat je moet doen en
De NBA heeft maar één doel
neem er de tijd voor. Bijvoorbeeld met het schrijven
De belangen van accountants behartigen. Een van de
van je verslag. Goed schrijven is niet voor iedereen
taken is zorgen voor een grotere toestroom van jonge
even makkelijk.”
accountants. Ik ben blij dat ik daar aan kan bijdragen.”
Peter: “Neem de tijd om het plan van aanpak te schrijven
Peter onderhoudt de relaties met trainees. “Ik monitor
en ‘stick to the plan’. Als je een goed plan hebt, hoef je
hun voortgang en houd in de gaten of alles volgens de
eigenlijk alleen nog maar af te vinken.”
regels verloopt. Zo mag je in totaal slechts 5 jaar over de
Jennifer: “Voor aanvang van de Praktijkopleiding krijg
Praktijkopleiding doen. Alleen met een geldige reden mag
je van ons een informatiemap. Lees deze goed door!
je de opleiding onderbreken en er 9 jaar over doen.
Hierin worden bijna alle vragen over de Praktijkoplei-
Ook begeleiden Jennifer en ik de examens. Dat is altijd
ding beantwoord.”
weer een belevenis. Je ziet de trainees dan stijf van de
Peter: ”Tijdens de Praktijkopleiding moet je een aantal
zenuwen binnenkomen, ze leveren hun verslag in en gaan
verplichte cursussen volgen, zoals een training commu-
het eindgesprek in. Gelukkig haalt bijna iedereen het.”
nicatieve vaardigheden. Stel deze niet uit tot het einde.
Het accountantsberoep is in beweging, daardoor zal er
Het is fijn om ze achter de rug te hebben en je hebt er
altijd wel behoefte blijven aan de ondersteuning van
ook nog wat aan in de rest van je Praktijkopleiding.”
Jennifer en Peter. “De beroepsverenigingen NIVRA en NOvAA zijn samengegaan in de NBA en er komt een
Meer weten over de Praktijkopleiding?
nieuwe accountantswet. Het is niet vreemd dat een
Op accountantworden.nl lees je meer
aantal eisen dan verandert. Dat zul je terugzien in de
over de Praktijkopleiding. Peter en Jennifer
Praktijkopleiding.”
beantwoorden hier ook al je vragen.
Nieuw: Simulatieopdrachten Vanaf dit jaar kunnen trainees een simulatieopdracht doen. Veel kleinere kantoren hebben geen controleopdrachten. Voorheen deden trainees hun controleopdracht dan bij een ander kantoor. Ze kwamen daar dan tijdelijk in dienst. Dit brengt natuurlijk veel geregel en overlast voor de werkgever met zich mee. Daarom heeft de NBA, samen met de HAN en Full Finance, de simulatie opdrachten in het leven geroepen. Speciaal voor dit doel zijn complete administraties opgezet. Acteurs spelen de rol van bijvoorbeeld de financieel directeur of de boekhouder. Zo geven de opdrachten een goed beeld van de praktijk.
20
Karin van Wijngaarden AA RA kantoor grant thornton, rotterdam, www.gt.nl leeftijd 31 jaar functie senior manager leasewagen ja, een seat leon woonplaats sliedrecht hobby voetbal (rechtsbuiten) werkt sinds 2002 eerste werkgever grant thornton
op de
“Simpel en logisch nadenken is de sleutel tot de meest complexe problemen”
r
ladde
r Starte eer Midcar eer Topcar
Waar ben je nu mee bezig? “Ik ben een jaarrekening
tot senior manager met twee mooie titels. Dat had ik
aan het reviewen van een bedrijf dat in poetslappen
overigens nooit kunnen bereiken als Grant Thornton
doet. Verder op de planning voor vandaag: e-mails naar
me niet zoveel ruimte had gegeven om te groeien.”
collega’s uit het buitenland, een beoordelingsgesprek
Waar zie je jezelf over 10 jaar? “Dan ben ik partner bij
met een collega en een gesprek met een sollicitant.
Grant Thornton. Ik ben getrouwd, gestopt met voetbal
Ook moet ik nog een bespreking met een klant voor-
en besteed meer tijd aan vrijwilligerswerk, waarschijn-
bereiden. Vanavond heb ik een etentje met de NBA
lijk in de zorg. Zulk werk hoeft overigens niet financieel
Young Profs. Een redelijk volle agenda dus.”
te zijn. Desnoods ga ik koffie inschenken bij een be
Waarom heb je gekozen voor accountancy? “Dat kwam
jaardenhuis. Het is een kleine moeite om af en toe een
op school uit een beroepskeuzetest. Ik wilde graag
vrij weekend op te offeren en je helpt de zorg enorm.”
werken in een baan waarin ik zowel met computers als met mensen te maken had. En ik was vrij goed in cijfers – ik had een 9,4 voor economie 2. Niet zo gek dus dat accountancy eruit kwam. Ik heb geen moment spijt gehad van mijn keuze.” Wat vond je het grootste verschil tussen de opleiding en de praktijk? “Op een gegeven moment beheers je de theorie tot op een vrij hoog niveau. Het duurt een paar jaar voordat je op je werk datzelfde niveau hebt bereikt. In de praktijk begin je namelijk altijd op een lager niveau en zijn je werkzaamheden breder. Aan het einde van mijn studie hield ik me bezig met hedge accounting. Pas na jaren kreeg ik daar in mijn werk mee te maken.” Wat is de beste tip die je ooit kreeg? “Een docent zei me ooit: gebruik je boerenverstand, dan kom je al een heel eind. Ik merk nog elke dag dat simpel en logisch nadenken de sleutel is tot de meest complexe problemen.” Waar ben je trots op? “Ik ben heel trots op de groei die
Vier vreemde belastingen van vroeger Rijwielbelasting Tussen 1924 en 1941 moest je belasting betalen voor het bezit van een fiets. Alleen met een rijwielplaatje mocht je de openbare weg op. Schoorsteengeld Ook toen er nog geen WOZ-belasting was, moesten mensen belasting betalen over de waarde van hun huis. Die werd bepaald door het aantal schoorstenen te tellen: hoe meer schoorstenen, hoe meer belasting. Slachtaccijns Voordat zij een koe of een varken konden laten slachten, moesten boeren accijns betalen. Het bedrag was afhankelijk van de waarde van het dier. Het dagbladzegel Een belasting op drukwerk die in de negentiende eeuw werd geheven. Door de extreme hoogte van deze belasting, maar liefst tweeënhalve cent per krant, konden alleen rijken zich een dagblad ver oorloven. De afschaffing van deze belasting halveerde de prijs van kranten.
ik heb doorgemaakt. In 10 jaar van assistent-accountant
21
DE AFFAIRE
ENRON Het verhaal over verborgen schulden, hebzucht en glasharde leugens
22
Rrrrrrr… Op de gangen van accountantskantoor Arthur
methode die gewoonlijk slechts gebruikt wordt voor
Andersen LLP klinkt eind oktober 2001 een onheil-
financiële producten, zoals aandelen en opties. Daar-
spellend geluid. Werknemers lopen af en aan met
naast werden er bijna duizend dochterbedrijven opge-
ordners en stapels papier. De huisaccountant van
richt waarin schulden en risico’s werden ondergebracht.
energiereus Enron laat de lijken in de kast verdwijnen
Vele miljarden dollars aan schuld werden zo aan het
in de papiershredder. De massale papiervernietiging
zicht van beleggers onttrokken. Adviseurs van Arthur
is de laatste in een reeks frauduleuze handelingen
Andersen LLP hielpen Enron om de mazen in de wet te
die het einde inleidden van een van de vijf grootste
vinden. Natuurlijk zagen de controlerend accountants
accountantskantoren van de wereld.
de fouten in Enron’s administratie. Hun waarschuwingen
Na het Enron-schandaal spreekt men niet langer van de
werden echter genegeerd door het management van
‘big five’, maar van de ‘big four’. Van de 85.000 mensen
het accountantskantoor. Alle kritiek werd binnens
die Arthur Andersen LLP op het hoogtepunt wereldwijd
kamers gehouden. Zelfs toen de top van Enron glas-
in dienst had, zijn er in 2011 slechts zo’n 200 over; zij
harde leugens publiceerde, bleef het stil.
houden zich bezig met het afwikkelen van de rechtsza-
Maar zoals meestal, kwam de waarheid uiteindelijk
ken en het correct beëindigen van de bedrijfsactiviteiten.
boven water. Vanaf 2001 kwam er steeds meer kritiek
Hoe kon het ooit zover komen met het respectabele
op Enron. De beurswaarde daalde en directieleden
accountantskantoor dat in 1913 zijn deuren opende
begonnen hun aandelen te verkopen. In het derde
en bekendstond om zijn betrouwbaarheid?
kwartaal moest het bedrijf een verlies van 618 miljoen
Het verhaal van Enron en zijn accountantskantoor is
dollar incasseren en meer dan 1 miljard dollar afschrijven
een verhaal van hebzucht. Voor Arthur Andersen LLP
op de waarde van bezittingen. Toen de aandelen nog
was Enron de belangrijkste klant – in 2000 factureer-
verder daalden, begon het bedrijf onderhandelingen
de de firma maar liefst 25 miljoen dollar aan audit
met concurrent Dynegy over een mogelijke overname.
kosten en 27 miljoen dollar voor consultancy. Enron
De SEC, de Amerikaanse versie van onze AFM, begon een
was in de jaren daarvoor uitgegroeid van een gewoon
onderzoek. De overname door Dynegy ketste af.
energiebedrijf tot een van de grootste bedrijven in
Toen Enron in november failliet ging, waren de aandelen
Amerika. Naast gasleidingen en elektriciteitscentrales
nog geen dollar waard. Duizenden werknemers kregen
bezat Enron onder meer papierfabrieken, waterleiding
een halfuur om het pand te verlaten. Accountants-
bedrijven en breedbandnetwerken. Het bedrijf was
kantoor Arthur Andersen LLP leverde zijn controlever-
actief op vele markten. De bedrijfsvoering was erop
gunning in en zag al zijn klanten vertrekken. De directie
gericht om de waarde van de aandelen zover mogelijk
van Enron werd veroordeeld tot vele jaren in de gevan-
op te stuwen. Zo was in alle bedrijfsliften een teller
genis. Ceo Ken Lay kreeg met 45 jaar de langste straf
geplaatst met de actuele beurskoers.
maar stierf voordat hij de cel inging. De schade voor
Op het hoogtepunt was een aandeel Enron 90 dollar
aandeelhouders bedroeg 74 miljard dollar, waarvan
waard en werd de waarde van het bedrijf geschat op
45 miljard direct te wijten aan fraude. Mede naar aan-
60 miljard dollar, zes keer zoveel als de waarde in de
leiding van dit schandaal werd de Sarbanes-Oxley-wet
boeken. Om zo’n beurswaarde te bereiken, was het
ingevoerd, die strengere eisen stelt aan controles.
belangrijk om de winst zo hoog mogelijk te laten lijken. Dit kreeg Enron voor elkaar door verschillende boekhoudtrucs toe te passen. Zo werden schulden verborgen, bezittingen overgewaardeerd en risico’s uit de boeken gehouden. Allereerst koos Enron voor een andere waarderingsmethode. Werkte men in het verleden met historische
Scan de code en ga er even voor zitten: ‘Enron The Smartest Guys In The Room’.
waardes, vanaf het begin van de jaren ’90 gebruikte men de mark-to-market value, een waarderings
23
Wouter Ravensbergen is registeraccountant en werkt sinds augustus 2010 als senior financieel analist op Bureau Licentiezaken van de KNVB in Zeist. Hij heeft veelvuldig contact met de 36 betaald voetbal organisaties (bvo’s), die uitkomen in de Eredivisie en de Jupiler League. “Wij zijn de financiële scheidsrechter in het betaald voetbal, wij zien toe op het ordentelijk verloop van de competitie, in financiële zin.”
Mark Boetekees is jurist en bestuurssecretaris betaald voetbal. Hij werkte tussen 1997 en 2005 al bij de KNVB en keerde in 2010 terug naar Zeist. “Veel mensen denken dat ik een erg leuke baan heb, midden in de voetbalwereld. Dat is ook volkomen juist, al vertel ik ze ook weleens dat je hier al gauw werkweken draait van meer dan 55 uur. Dit is geen 9 tot 5 baan.”
24
www.knvb.nl
“Wij zijn de financiële scheidsrechter in het betaald voetbal” Er gaat veel geld om in het voetbal. Voor een eerlijke competitie zijn de financiële spelregels daarom even belangrijk als de buitenspelregel. Registeraccountant Wouter Ravensbergen en Mark Boetekees van de KNVB houden zich bezig met financial fair play. Wat zijn de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemiddelde profclub?
Staan de spelers op de balans van een club?
Wouter: “In dat kader worden meestal zes bronnen
Als je een speler koopt van 8 miljoen die een contract
opgevoerd. Sponsoring, waaronder ook de verhuur
tekent voor vier jaar, staat die speler in het eerste
van skyboxen valt, kaartverkoop, tv-gelden, de
jaar voor 8 miljoen, in het tweede jaar voor 6, in het
verkoop van spelers, merchandising en horeca.
derde voor 4 en in het vierde voor 2 miljoen op de
In Nederland zijn de inkomsten uit merchandising
balans. Het normale afschrijvingspatroon. Als er eigen
in de regel niet zo hoog, voor clubs als Barcelona en
jeugdspelers doorbreken die veel geld waard worden,
Real Madrid zijn ze van groot belang.”
zie je dat niet op de balans. Clubs vermelden alleen
Wouter: “Ja, als de club betaald heeft voor een speler.
25
wat ze feitelijk uitgeven en binnenkrijgen. In die zin
van bekendheid en imago. En andersom: als een
zegt een jaarrekening nooit alles. Net als in de crea-
club failliet gaat en een stadion komt leeg te staan,
tieve sector, waar ook mensen met talent werken,
dan is geen wethouder daar blij mee.”
geven cijfers niet het complete beeld. De waarde
Mark: “Nederland is een voetballand. Miljoenen men-
van een club is mede afhankelijk van de kwaliteit van
sen beleven plezier aan het voetbal. Dat gemeenten
de jeugdopleiding.”
financieel bijdragen aan betaald voetbal hoeft niet
Wat zijn grote verschillen tussen het gewone bedrijfsleven en de voetbalwereld? Wouter: “Een gewoon bedrijf kan streven naar het
burgen. Men moet zich hierbij wel aan de wetgeving met betrekking tot staatssteun houden.”
hoogst mogelijke marktaandeel. En als een concurrent
Waarom heeft de KNVB een licentiecommissie?
afhaakt en de markt verlaat, is dat prima. In de voet-
Mark: “Die commissie is ruim twintig jaar geleden in het
balwereld kunnen we niet zonder elkaar. We hebben
leven geroepen om het financiële reilen en zeilen van
elkaar nodig, geen club kan zonder tegenstanders.
de clubs beter te kunnen volgen. De commissie bestaat
Een ander verschil is: het gemiddelde bedrijf streeft
uit vijf onafhankelijkevrijwilligers. Dat is belangrijk
naar winstmaximalisatie. Maar in onze wereld zijn voor
om de besluitvorming onafhankelijk te laten zijn.”
de bestuurders sportieve prestaties het belangrijkst.”
Wouter: “Sinds 2004 delen we de clubs in drie
Hoe groot is in Nederland de overheidssteun aan betaaldvoetbalclubs?
26
zo’n probleem te zijn. De overheid steunt ook schouw-
categorieën in. Categorie 1 staat voor onvoldoende, 2 voor voldoende, 3 voor goed.” Mark: “Daarvoor kregen de clubs, als hun cijfers in
Er zijn diverse schattingen in omloop hoeveel over-
orde waren, een licentie waarmee ze een jaar vooruit
heidsgeld in het betaald voetbal is gestoken. In de
konden. Ik weet dat er weleens een club is geweest
afgelopen vijftien jaar zou het gaan om een bedrag
die op de valreep een dure speler verkocht om alsnog
van zo’n 1 miljard euro.
een licentie binnen te krijgen. Nu monitoren we veel
Wouter: “Directe subsidie mag een overheid niet geven.
beter en hebben we verschillende momenten in het
Maar een gemeente mag meebetalen aan de bouw
jaar zicht op de cijfers van de clubs. De doelstelling
van een stadion of afspreken dat spelers via een
van het licentiesysteem is eigenlijk heel simpel. We
stichting scholen bezoeken en het beoefenen van
willen de zekerheid dat een club die aan een competi-
een sport stimuleren. Ook gemeenten kunnen profi-
tie begint, die competitie ook kan afmaken. Daar zijn
teren van het succes van hun clubs, zeker in termen
we allemaal bij gebaat.”
“De clubs met de hoogste schulden zouden weleens het meest waard kunnen zijn”
Wouter: “We liepen in Nederland vooruit op interna-
zijn, maar ook vrijwilligers die zich buigen over de
tionale regelgeving van de UEFA. Sinds vorig jaar zijn
boekhouding van hun club. Ik overleg met hen over
internationaal de regels van ‘financial fair play’ van
hun financiële verantwoording en jaarrekening. Over
toepassing. UEFA heeft een eigen licentiecommissie
de vraag hoe ze onze regels moeten interpreteren.
geïntroduceerd die de financiën van de Europese
De meeste clubs zijn b.v.’s of stichtingen en ze hebben
topclubs gaat monitoren.”
allemaal een eigen accountant. Ik werk hier nu
Hoe staan de Europese topclubs er financieel voor?
anderhalf jaar en over een poosje ben ik bij alle clubs geweest. Soms moet ik ook naar de UEFA in Zwitserland en laatst hadden we een bespreking in het
Wouter: “Sommige mensen voorspellen moeilijke
Wembley-stadion in Londen.”
tijden voor de Europese topclubs maar daar valt nog
Mark: “Ik ben inmiddels bij alle clubs geweest, maar
weinig concreets over te zeggen. Natuurlijk, bepaalde
ik zit hier ook al langer. En ja, ik kom ook regelmatig
clubs hebben grote schulden. Maar bij wie? En worden
bij de UEFA en de FIFA. Ik heb een prachtige baan
die schulden ook opgeëist? Iets anders is: hoe bepaal
waarin je een beetje politiek bedreven moet raken.
je de merkwaarde van een Europese topclub? Noem
Emoties spelen een grote rol in de voetbalwereld,
het een paradox, maar de clubs met de hoogste schul-
maar daar moet je je niet te veel door laten leiden.”
den zouden weleens het meest waard kunnen zijn.” Mark: “Schuld is een eenzijdig, relatief begrip. Als je een hypotheekschuld hebt, kraait daar meestal niemand naar. En ook verlies maken mag, als die ver-
Wil je meer lezen over het accountancywerk achter het betaald voetbal? Kijk dan op accountantworden.nl
liezen maar afgedekt zijn. De UEFA streeft naar meer evenwicht tussen relevante inkomsten en relevante kosten. Dat klinkt wat vaag maar nog niet alles is helder. Welke sancties mogen er straks opgelegd worden aan clubs, daar is men nog niet uit.”
Hoe ziet uw werkdag eruit? Wouter: “Alle dagen zijn anders. Vaak heb ik contact met de financiële mensen van de verschillende voetbalclubs. Dat kunnen door de wol geverfde economen
Scoor een Oranje-shirt! Scan de code, geef het goede antwoord op de vraag van KNVB-accountant Wouter Ravensbergen en wie weet zie jij het EK in een van die prachtige nieuwe shirts van het Nederlands elftal!
27
Welke kant ga jij op als accountant?
Milieu en omgeving
Milieuaccountant, zelfstandig
Agrarisch accountant, GIBO Groep
Eric Leenderts: “In principe
Boeren werken hard aan hun bedrijf. Jij zorgt dat ze
maakt het niets uit of je nu
kunnen oogsten als ze met pensioen gaan.
euro’s, kilo’s kunstmest of liters
Senior accountant, Greenpeace
bij een productieproces weet
Dreigen er onnodige uitgaven te worden gedaan? Daar ga jij voor liggen.
koelwater administreert. Als je wat erin gaat en wat eruit komt, dan kun je het administreren. Natuurlijk heb je bij een milieuverslag wel te maken met speciale zaken. Daarom werk je als milieuaccountant veel samen met bijvoorbeeld productietechnologen en andere techneuten.”
Sport Cfo, PSV
Adviseur van Sven Kramer
Intern accountant, NOC-NSF
De spelers zorgen voor
Hij zorgt voor de snelste
Zijn de Olympische aspiraties
de sportieve prestaties.
rondetijden. Jij voor de beste
van ons land financieel
Jij voor de financiële.
financiële constructies.
haalbaar? Jij zoekt het uit.
28
Non-profit Certificerend accountant, UWV Je biedt zekerheid aan het uitvoeringsinstituut voor sociale zekerheid. Examining officer, De Nederlandsche Bank Deze organisatie gaat over het Nederlandse geld. Jij gaat over de geldstromen bij deze organisatie. Manager Operational Audit, NS Je beheerst de risico’s en houdt de NS op het juiste spoor.
Entertainment Persoonlijk accountant van
Eigenaar van een plaatselijk
Financieel directeur, EMI
een BN’er Van Houten naar
theater Je verdient een staande
Je regelt de financiën, terwijl je
Hollywood. Jij vertelt Carice
ovatie met een winstgevend
naar de nieuwste hits luistert.
of haar vlucht aftrekbaar is.
theater.
Gezondheidszorg Intern accountant, Groene Hart Ziekenhuis Jij zorgt dat ook de financiën gezond blijven. Consultant external reporting, Achmea Jij garandeert deze verzekeringsmaatschappij een kloppend jaarverslag.
29
Diversen Hoogleraar, Nyenrode Je vertaalt jouw accountancykennis voor een volgende generatie. Partner bij een van de big 4 Jij wordt het gezicht van een van de grootste bedrijven ter wereld. Mediator, zelfstandig Je bemiddelt tussen partners die ruzie hebben. Hierbij maak je gebruik van je uitgebreide financiële kennis.
Forensisch accountant, KLPD Marnix: “Ik moet er steeds rekening mee houden dat rechters en advocaten geen financieel experts zijn. Als ik bijvoorbeeld een ingewikkelde witwasconstructie heb ontrafeld, moet ik alles op zo’n manier beschrijven dat het goed te begrijpen is.” Marnix houdt zich onder andere bezig met inbeslagnames in het kader van de pluk-zewetgeving, witwaspraktijken en fraudeonderzoeken.
30
Forensische accountancy Forensisch accountant, Bureau Ontnemingswetgeving, Amsterdam Jij adviseert het OM over inbeslagnames en de pluk-ze-wetgeving. Forensisch accountant, KPMG Als een soort detective doe je onderzoek naar fraude bij grote bedrijven.
Technologie Cfo, Volvo Je geeft leiding aan het bedrijf dat de auto’s maakt waar veel accountants in rijden. Intern accountant, Kuwait Petroleum Jij voorkomt financiële lekken bij deze olieproducent. Manager finance, Leaseplan Je buigt je over bijtellingen, fleet management en leaseconstructies.
Overheid
Auditmanager, Ministerie van OCW De overheid wil betrouwbaar zijn. Jij voorziet ze van betrouwbare cijfers. Hoofd Planning & Control Servicedienst gemeente Tilburg Je zorgt voor een goede verdeling van budgetten binnen de gemeente. Intern accountant, Rijkswaterstaat Je bewaakt de kasstromen, zodat Rijkswaterstaat de verkeersstromen kan blijven controleren.
Soorten accountants openbaar accountant intern + overheidsaccountant accountant in business + werkzaam in overige beroepen niet actief totaal
AA 4.293 147
RA 4.398 1.906
totaal 8.691 2.053
% 42 10
1.623
5.735
7.358
36
478 6.541
1.963 14.002
2.441 20.543
12 100
Bron: Accountant Adviseur 2009
31
Wilfried Geurts AA CB kantoor rsw accountants, helmond, www.rsw.nl leeftijd 46 jaar functie partner leasewagen ja, een witte dodge journey woonplaats deurne hobby lekker eten en drinken, fietsen, muziek heeft de titel sinds 2009 eerste werkgever koninklijke landmacht
op de
“Meestal zie ik mijn werk als een soort hobby, het verveelt nooit”
r
ladde
r Starte eer Midcar
Waar ben je nu mee bezig? “Ik heb de jaarrekeningen
Wanneer dacht je voor het laatst: wat heb ik toch
van enkele klanten op m’n bureau liggen en ben bezig
een rotvak? “Dat is alweer een tijdje terug. Ik had ergens
met een adviestraject over een bedrijfsoverdracht.
gesolliciteerd. Het gesprek ging goed en ik legde mijn
Daarnaast spelen er enkele commerciële activiteiten
wensen op tafel. Er werden me in dat gesprek aller-
voor het kantoor en bemoei ik me met het uitrollen van
hande toezeggingen gedaan. Maar toen ik later het
RSW Totaal, een zeer compleet online administratie-
voorstel ontving, zag ik daar niets van terug. Toen ben
systeem dat we klanten aanbieden. Mijn werkzaam-
ik wel even boos geworden. Maar meestal zie ik mijn
heden zijn dus heel breed.”
werk als een soort hobby. He t verveelt nooit.”
Waarom heb je gekozen voor accountancy? “Op het
Waar zie je jezelf over 10 jaar? “De kinderen zijn dan
vwo had ik twee vervolgopleidingen op het oog: de
hopelijk gesetteld en ik hoop dan de ruimte te hebben
Koninklijke Militaire Academie en de Vervoersacademie
om een keuze te kunnen maken. Bijvoorbeeld een keuze
in Venlo. Het werd die laatste studie. Maar dat was het
voor minder werken, om een dag in de week les te gaan
toch niet. Toen ik ermee stopte, ging ik het leger in.
geven of om meer te reizen.”
Na twee jaar Landmacht ben ik eens goed gaan nadenken over wat ik nu echt leuk vond. Mijn lievelingsvak op school was economie en dus kwam ik terecht in een administratieve functie bij een accountantskantoor. Dat was leuk, maar gedurende de jaren wil je steeds meer en zo heb ik uiteindelijk, na een carrière van bijna vijftien jaar, de titel behaald.” Wat vond je het grootste verschil tussen de opleiding en de praktijk? “Omdat ik al vele jaren praktijkervaring had, was het voor mij heel makkelijk om de theorie te plaatsen. Bij elk stukje theorie kon ik meteen een voorbeeld uit de praktijk aanhalen. Zo was er voor mij eigenlijk geen verschil. De theoretische opleiding was een verbreding van de praktijk.” Wat is de beste tip die je ooit kreeg? “Steek geen energie in mensen of dingen die je geen energie teruggeven.”
32
eer
Topcar
Geld stinkt niet Toen de Romeinse keizer Vespesianus geld nodig had, verkocht hij de urine uit openbare toiletten om de staatskas te spekken. De urine werd onder meer gebruikt om leren huiden te ontvetten. Deze handelswaar stonk natuurlijk een uur in de wind. Maar met de geur van de opbrengsten was niets mis. Vandaar de uitdrukking ‘pecunia non olet’: geld stinkt niet.
Bubbeltjesbelasting Mousserende wijnen, zoals champagne, prosecco en cava, zijn niet alleen erg feestelijk en lekker, maar ook vaak erg duur. Dat komt door de belasting. Voor elke honderd liter wijn met koolzuur moet, naast btw, 240 euro accijns worden betaald. Voor wijnen zonder bubbels is dat maar 70 euro.
Carrièretips van carrièretijgers
1 Remco van den Akker AA “Doe de eerste twee à drie jaar van de studie in voltijd en het restant in deeltijd. De kennis die je tijdens de studie opdoet,
Perry Pahladsingh RA
is veel beter te plaatsen in combinatie met
2
“Vergeet niet dat een goede
werkervaring.”
accountant niet alleen inhoudelijk sterk moet zijn, maar ook sterke communicatieve vaardigheden heeft. Presenteren, onderhandelen en overtuigen voor klanten en gebruikers
3
is iets wat een extra dimensie geeft aan het beroep.”
Hans Pot RA “Pluk de dag en leg
4
doelstellingen niet op
Arnout van Kempen RA
te lange termijn, met
“Als accountant doe je iets dat
een te uitgesproken
werkelijk wat toevoegt in de wereld.
uitkomst!”
Wie begrijpt wat een accountant doet, echt doet, en wat zijn rol is in
Johan Nelemans RA “Discipline is een afgezaagde, maar voor mij ook gouden tip
5
onze moderne, liberaal-kapitalistische maatschappij, kan haast niet anders dan plezier hebben in werk en studie.”
gebleken. Houd je studie regelmatig bij. Zo loop je geen vertraging op en het motiveert als je ziet dat je stappen maakt, zowel in je opleiding als in je carrière.”
Heb jij ook een goede tip? Deel hem op facebook.com/accountantworden
33
De meest voorkomende routes naar je titel VWO
Havo
Universiteit Bachelor of Science
Accountancy
Bedrijfseconomie en Economie Pre Master
Master of Science Accountancy
Postmaster RA
Praktijkopleiding RA
Registeraccountant
34
Kijk voor een overzicht
mbo
HBO Bachelor
Accountancy AA
Bedrijfseconomie
SPD
Schakelprogramma
Postbachelor AA
Praktijkopleiding AA
Master for accounting & auditing In de masteropleiding zijn delen van de Praktijkopleiding verwerkt
AA-Accountant
van alle opleidingen op accountantworden.nl
Wat betekent 13% extra BTW voor een concertkaartje? Yasmin wil slechts één ding: rocken. Daarom helpt haar accountant haar met alle financiële, fiscale en administratieve vragen. Ook als het gaat over bijvoorbeeld de btw-verhoging op de kunst. Speciaal voor Accountant Worden heeft de accountant van Yasmin een vraag bedacht. Ga naar accountantworden.nl of naar facebook.com/accountantworden, geef het juiste antwoord en win een unieke prijs. Zes goede inzenders mogen samen met twee vrienden gaan genieten van een exclusief concert
Ga naar accountantworden.nl en maak kans op een oefenruimteconcert van yasmin en haar band!
Fotografie: Charlona Teerlink
van Yasmin en haar band. In haar oefenruimte.
