Wetenswaardig WILT U DE NIEUWSBRIEF LIEVER DIGITAAL ONTVANGEN? MAIL DAN NAAR MAASTRICHTUNIVERSITY.NL

GEESKTRANT Wetenswaardig 8

JUNI 2015

VOOR DE GENERATIES VAN NU EN MORGEN

BESTE LEZERS, Op 7 maart ging www.schizofreniebestaatniet.nl live! Een nieuwe website met realistische en hoopvolle informatie over psychose en manisch depressiviteit. Video-interviews met mensen die hersteld zijn, blogs, e-books en een online spreekuur met ervaringsdes­kundigen en behandelaars. Veel informatie om je weg te kunnen vinden bij psychosegevoeligheid én om de juiste behandeling te kunnen vragen. Want dat is zo belangrijk! Zelfredzaamheid, empowerment en kracht om zelf te kunnen sturen richting je herstel. In deze nieuwsbrief lees je meer over SchizofrenieBestaatNiet en de kracht van weerbaarheid. In het onderzoeksprogramma van de vakgroep Psychiatrie van Maastricht UMC+ spelen we steeds in op het thema weerbaarheid. Zo onderzoekt Bart Rutten de biologische mechanismen van veerkracht. Hoe komt het dat de één goed blijft functioneren na een traumatische gebeurtenis, terwijl een ander psychische klachten ontwikkelt? En kunnen we straks voor­spellen hoe veerkrachtig iemand zal zijn? Peter Groot vliegt het thema weerbaarheid weer anders aan. Hij onderzoekt een methode waarmee mensen met behulp van de PsyMate de optimale dosis van hun antipsychotica kunnen vinden. Hoog genoeg om goed te kunnen functioneren en laag genoeg om bijwerkingen te beperken. Onderzoek dat voorziet in een duidelijke behoefte van veel mensen met psychosegevoeligheid. Ik wil graag benadrukken dat ons werk mede mogelijk is doordat mensen zich zo betrokken voelen! Proefpersonen, zoals Simon Wijma, die een deel van hun tijd investeren om de medische wetenschap vooruit te helpen. Dat is onbetaalbaar! Studenten van het Arcus College die meedenken over taboedoorbrekende campagnes. Goud waard! Mensen die meebouwen aan het platform SchizofrenieBestaatNiet. Van onschatbaar belang! En natuurlijk alle donateurs, stichtingen en bedrijven die ons onderzoek financieel een warm hart toedragen. Zo waardevol!

STUDENTEN ARCUS COLLEGE ONTWERPEN CAMPAGNE VOOR HFL GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG

De opdracht voor studenten van het Arcus College (afdeling Mediavormgeving & Signmaker) was niet eenvoudig. “Ontwerp een nieuwe reclamecampagne voor het fonds HFL Geestelijke Gezondheidszorg, waarbij psychische aandoeningen bespreekbaar gemaakt kunnen worden bij jongeren EN mensen zien dat hun donatie voor onderzoek nodig is”. Met zo’n campagne doorbreek je eigenlijk twee taboes. Want helaas spreken jongeren nog niet gemakkelijk over psychische problemen die ze zelf hebben of meemaken in hun familie- of vriendenkring. Dat is jammer, want als je even doorvraagt dan blijkt dat iedereen wel iemand kent die ermee te maken heeft (gehad). Geld vragen is nog zo’n taboe. We weten dat medisch wetenschappelijk onderzoek nodig is om ziekten te kunnen voorkomen, behandelen of genezen. En we weten ook dat dit onderzoek ontzettend kostbaar is. Maar geld ervoor vragen blijft moeilijk.

Ik wens jullie een prachtige zomer! WILT U DE NIEUWSBRIEF LIEVER DIGITAAL ONTVANGEN? MAIL DAN NAAR GEESTKRACHT@ MAASTRICHTUNIVERSITY.NL

In relatief korte tijd hebben de studenten zich ingelezen in de wereld van de psychiatrie. Voor velen onbekend terrein. En ze hebben hun bevindingen vertaald naar nieuwe frisse concepten. De komende tijd zullen we wellicht met één of meerdere campagnes aan de slag gaan.

PAGINA 2

PAGINA 5

• De biologie van mentale weerbaarheid PAGINA 3

• Kracht van de weerbaarheid • Stichting onderweg

• Meer weerbaarheid met minder medicijn

PAGINA 6

PAGINA 4

• Ervaringen van een vrijwilliger

Wij willen de studenten en leerkrachten van het Arcus College (afdeling Mediavormgeving & Signmaker) bedanken voor hun creatieve en kwalitatief hoogstaand werk. Bijzonder dat jullie in een korte tijd in een moeilijk onderwerp zijn gedoken. Het resultaat is voor ons zeer bruikbaar!

Prof. dr. Jim van Os

INHOUD

• Website: schizofreniebestaatniet.nl

1

DE BIOLOGIE VAN MENTALE WEERBAARHEID Mijn naam is Bart Rutten. Ik ben als universitair hoofddocent, psychiater en hoofd van de divisie Neurowetenschappen verbonden aan de vakgroep Psychiatrie en Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Daarnaast werk ik parttime bij het Academisch Angstcentrum en de zorglijn Angst en Psychotrauma van PsyQ Maastricht, waar mijn behandelteam en ik ons richten op hoog-kwalitatieve diagnostiek en behandeling van mensen die psychische klachten hebben ontwikkeld na het doormaken van ernstige traumatiserende gebeurtenissen.

Achtergrond van onderzoek Het is bekend (en zeer goed onderbouwd) dat ernstige tegenslagen tijdens het leven het risico vergroten om psychische klachten te ontwikkelen. Zo kunnen er ‘tegenslagen’ en complicaties zijn tijdens de zwangerschap en rondom de geboorte, traumatiseringen (zoals misbruik en verwaarlozing) in de vroege kindertijd, puberteit en vroege volwassenheid, maar ook tijdens het latere leven. Het is verder duidelijk dat mensen sterke verschillen in hun kwetsbaarheid danwel mentale weerbaarheid vertonen ten aanzien van de impact van ernstige gebeurtenissen op hun psychische gezondheid. Er is slechts weinig kennis over de biologische factoren en mechanismen die maken dat iemand kwetsbaar of mentaal weerbaar is. Algemeen doel van mijn onderzoek Via mijn onderzoek wil ik de biologische factoren en mechanismen van mentale weerbaarheid ontrafelen. Mogelijk leidt dit in de toekomst tot methoden om mentale weerbaarheid bij mensen te voorspellen, voordat ze worden blootgesteld aan ernstige tegenslagen, en tot methodes om de mechanismen die weerbare mensen spontaan gebruiken ook te leren of te activeren bij mensen die van nature meer kwetsbaar zijn. Qua biologische methodes richt ik mij met name op zeer gedetailleerde moleculaire analyses van de letters en de structuur van het DNA en op de biologische processen die reageren op acute en chronische stress. Projecten: Kwetsbaarheid en weerbaarheid na complicaties tijdens zwangerschap en rondom de geboorte. In nauwe samenwerking met neonatologen, kinderartsen, genetici, neurobiologen en psychiaters onderzoek ik de biologische factoren die het risico op het ontwikkelen van psychische klachten tijdens één van de meest cruciale fases van het leven (i.e. de jonge volwassenheid) beïnvloeden bij mensen die in hun zeer vroege levensfase ernstige tegenslagen hebben gehad.

jeugd en vroege volwassenheid ernstige tegenslagen hebben gehad. De eerste groep betreft een unieke verzameling van eeneiige tweelingen uit Oost Vlaanderen die participeren in een grootschalig onderzoek. Het unieke karakter van deze groep is tweeledig. Enerzijds is dit een groep mensen waarvan de complicaties rondom hun geboorte zeer goed gedocumenteerd werden, waardoor de onderzoeksgegevens veel betrouwbaarder zijn dan wanneer dergelijke gegevens over gebeurtenissen rondom de geboorte met terugwerkende kracht in de tijd worden verzameld bij volwassenen. Anderzijds vormen eeneiige tweelingen een bijzondere populatie voor ons onderzoek omdat zij genetisch identiek zijn. Hierdoor hebben we een unieke gelegenheid om de niet-genetische doch wel biologische verschillen te onderzoeken. De tweede groep betreft militairen van het Nederlandse leger. In nauwe samenwerking met het Nederlandse Ministerie van Defensie onderzoek ik de biologische en psychische veranderingen die Nederlandse militairen ondergaan wanneer ze worden uitgezonden op militaire missies. Een van de meest bijzondere onderzoekskarakteristieken van dit project is dat dezelfde mensen zowel voor als ook na de militaire uitzending worden onderzocht. Hierdoor heb ik de unieke mogelijkheid om naar de biologische veranderingen per individu te kijken, en deze te verbinden met hun individuele psychische veranderingen. Daarnaast kan ik tevens onderzoeken welke biologische factoren voor de uitzending kunnen voorspellen of iemand op termijn klachten zal krijgen of niet.

Meer weten over deze en de andere psychiatrieonderzoeken die HFL Geestelijke Gezondheids­zorg ondersteunt? Een boeiende presentatie voor uw publiek behoort zeker tot de mogelijkheden. Daarmee steunt u direct het onderzoek van de vakgroep Psychiatrie!

Kwetsbaarheid en weerbaarheid na traumatische ervaringen in de kindertijd, puberteit en vroege volwassenheid. In twee grote groepen van vrijwillige proefpersonen onderzoek ik de biologische factoren die het risico op het ontwikkelen van psychische klachten beïnvloeden bij mensen die in hun

Mail naar [email protected].

2

Studio Oostrum, Foto&Film

MEER WEERBAARHEID MET MINDER MEDICIJN Mijn naam is Peter Groot (1955). Ik ben van huis uit moleculair geneticus en heb jarenlang DNA-onderzoek gedaan met als doel om meer te begrijpen van onze erfelijk bepaalde gevoeldigheid voor darmkanker en astma. Na een zware depressie die begon in 2003 kwam hier een eind aan. Mijn ervaringen als patiënt, mijn achtergrond als onderzoeker en de deelstudie psychologie waar ik in 2006 aan begon hielpen me om antwoorden te vinden op de vragen die ik had (Wat heb ik? Wat moet ik doen om beter te worden?) en ook om nieuwe vragen te stellen. Ik ben inmiddels als ervaringsdeskundige en onderzoeker verbonden aan het User Research Cente van de vakgroep Psychiatrie en Psychologie in Maastricht en hou me bezig met de ontwikkeling van zogenaamde taperingstrips en met het ontwikkelen van een systeem dat patiënten en hun artsen moet gaan helpen bij het vinden van de optimale dosering van antipsychotica.

Taperingstrips. doordat dokters moeten afgaan op richtlijnen die gebaseerd Met behulp van taperingstrips kan de dagelijkse dosis van zijn op groepsonderzoek. De uitkomsten daarvan zijn geldig een medicijn op verantwoorde en veilige wijze heel geleidelijk voor ‘gemiddelde’ patiënten maar de meeste patiënten worden verlaagd. Tapering komt van het engelse ‘to taper’ die een dokter ziet zijn niet gemiddeld. Het gevolg is dat wat ‘geleidelijk doen afnemen’ betekent. Deze strips kunnen doseringen van antipsychotica in de praktijk vaak niet worden ontwikkeld voor en gebruikt bij medicijnen die bij optimaal zijn en in veel gevallen waarschijnlijk hoger dan een te snelle dosisverlaging ontrekkingsverschijnselen noodzakelijk. Dat is niet de schuld van de dokter maar een veroorzaken. Door bij dosisverlaging of afbouwen gevolg van de onzekerheid waarmee artsen en patiënten nu taperingstrips te gebruiken kunnen die verschijnselen eenmaal te maken hebben. Het is dit probleem waar we in worden voorkomen. Op dit moment zijn er alleen nog Maastricht een oplossing voor willen proberen te vinden door taperingstrips voor het antidepressivum paroxetine en zogenaamde single-case trials of n=1 experimenten te gaan binnenkort komen daar taperingstrips voor venlafaxine bij. doen. Aan taperingstrips voor medicijnen zoals benzodiazepines en antipsychotica wordt gewerkt. Patiënten die hun paroxetine Het is de bedoeling dat patiënten die dat willen de dosering willen afbouwen kunnen dankzij de taperingstrips nu zelf van het antipsychoticum dat ze gebruiken heel geleidelijk bepalen of ze dat in 1, 2 of meer een stuk gaan verlagen, zonder dat ze Enkele eerste reacties maanden willen doen. Hoe weten wanneer dat precies gebeurt. van patiënten: meer tijd iemand neemt, hoe Tegelijkertijd moeten ze 10 keer per geleidelijker de dosisreductie dag een aantal vragen op de PsyMate gaat. Vooral in het laatste deel te beantwoorden. Hierdoor wordt het ...heeft voor mij een enorme van het traject worden de stapjes meerwaarde gehad t.o.v. het mogelijk om veel beter te volgen hoe heel klein. het tijdens het afbouwen met de patiënt zelf afbouwen’ gaat dan tot nu toe mogelijk was. Zowel Het belang van de ontwikkeling de dokter als de patiënt krijgen hierdoor ’Door de geleidelijke van taperingstrips wordt de beschikking over informatie die ze afbouw veel minder onderschreven door een vroeger niet hadden. We verwachten onttrekkingsverschijnselen.’ groot aantal vooraanstaande dat het hierdoor mogelijk zal zijn om psychiaters in Nederland. voor een patiënt beter te bepalen ’Laat huisartsen dit ook weten!´ De reacties van patiënten wat de optimale dosering van een die taperingstrips hebben antipsychoticum moet zijn. Hoog genoeg gebruikt zijn zeer positief (zie kader). De ontwikkeling van om niet teveel last te hebben van positieve (psychotische) taperingstrips is een initiatief van de Stichting Cinderella symptomen, maar tegelijkertijd zo laag mogelijk om zo Therapeutics, een stichting zonder winstoogmerk die alleen weinig mogelijk last te hebben van negatieve bijwerkingen met vrijwilligers werkt en als doel heeft om zogenaamde waar nog te veel patiënten last van hebben. Als dat lukt dan stiefkindgeneesmiddelen en -behandelingen voor een worden patiënten meer weerbaar met minder medicatie. maatschappelijk aanvaardbare prijs beschikbaar te maken. Moeilijk om de juiste dosering voor antipsychotica te bepalen Voor een patiënt die last heeft van psychoses kan het soms lang duren voordat duidelijk is welk antipsychoticum in welke dosering goed werkt. Dat dat zo moeilijk is, komt

Dit project wordt uitgevoerd in het User Research Centre van de vakgroep Psychiatrie. De specifieke kennis en ervaring van de ervaringsdeskundige onderzoekers maken het mogelijk te werken aan nieuwe behandelmogelijkheden. Bouwen aan kennis door de juiste vragen te stellen!

3

SCHIZOFRENIEBESTAATNIET.NL DÉ WEBSITE OVER PSYCHOSEGEVOELIGHEID Op 7 maart is op initiatief van een ‘triadisch groepje’ (o.a. Wilma Boevink, Dirk Corstens, Jim van Os, Rokus Loopik, Kim Helmus, Anne Marsman en anderen) een geheel nieuwe versie van PsychoseNet gelanceerd: www.schizofreniebestaatniet.nl.

bijvoorbeeld stemmen horen, wat er gebeurd op een gesloten afdeling, en hoe je om gaat met de ggz. In wekelijkse blogs worden ervaringen en inzichten gedeeld door hulpverleners, anderszins betrokkenen en mensen met persoonlijke ervaring. Tenslotte is er nog het online e-mailspreekuur, waar mensen terecht kunnen met allerlei uiteenlopende vragen over bijvoorbeeld psychose, depressie en manisch depressiviteit. Een team van zes betrokken deskundigen, waaronder een psychiater, een herstelcoach en een ervaringsdeskundige, geven antwoord en advies. Aan de ruim 150 vragen die al zijn ingestuurd blijkt wel dat er behoefte is aan een plek om (anoniem) vragen te kunnen stellen. En aan een site die nuchtere en begrijpelijke informatie geeft over wat psychosegevoeligheid nou eigenlijk is, en alles wat daar mee samenhangt.

Aan de website hebben op triadische wijze psychiaters, psychologen, betrokkenen en een groot aantal ervarings­ deskundigen een waardevolle bijdrage geleverd. Zo staan er verschillende interviews online waarin onder andere Bram, Audrey en Ahmet openhartig vertellen over hun psychose én herstel. Wanneer je naar hun verhaal luistert wordt niet alleen pijnlijk duidelijk met welke vooroordelen ze te maken hebben gehad, maar vooral ook dat ze een manier gevonden hebben om hier mee om te gaan en dat herstel mogelijk is. Dat je ook na een psychose en zelfs een diagnose ‘schizofrenie’ gewoon je leven weer op kunt pakken en volop mee kunt doen in de maatschappij. Natuurlijk, het is niet eenvoudig en een klein percentage wordt geconfronteerd met een ongunstige prognose, maar voor het overgrote deel geldt: persoonlijk herstel kan.

Schizofreniebestaatniet.nl is de site, voor iedereen die met een psychose of manisch depressiviteit te maken krijgt, zijn omgeving en zijn hulpverleners. Waarom schizofrenie niet bestaat, wat het wél is en waarom we van de term af moeten? Dat en meer lees je op www.schizofreniebestaatniet.nl.

Dit is dan ook precies de boodschap die SchizofrenieBestaatNiet uit wil dragen, en aan bij wil dragen. Door nuchtere en hoopvolle informatie te geven over psychosegevoeligheid, en door aandacht te vragen voor 14 uitgangspunten voor goede behandeling en begeleiding van mensen met psychose. Waaronder het gegeven dat psychose gewoon te behandelen is, net zoals angst en depressie. En het feit dat bieden van hoop en perspectief vanaf het allereerste moment, in plaats van een verlammend pessimisme, essentieel is in het persoonlijke proces van herstel.

Foto: Laurens Bouvrie

TE GEKKE AUTOPOETSDAG: POETSEN VOOR PSYCHIATRIE ONDERZOEK

Een van de 100 definities van psychose uit het gratis ebook ‘ Wat is psychose potverdorie?’ Samengesteld door psychiaters, psychologen en mensen met ervaring.

Op dinsdag 19 mei vond de tweede editie plaats van de Te Gekke Autopoetsdag. Cliënten van Mondriaan poetsten samen met vrijwilligers en medewerkers de auto’s op de parkeerplaats van Mondriaan in Maastricht. De opbrengst gaat naar het goede doel: medisch wetenschappelijk onderzoek van de vakgroep Psychiatrie van Maastricht UMC+.

Hoop, perspectief en goede informatie, dat is wat de site biedt. Bijvoorbeeld in de vorm van handige tips en tools die kunnen bijdragen aan herstel. Maar ook in gratis ebooks waar je kunt lezen over wat psychose nou toch is (potverdorie), wat herstel (in hemelsnaam), en welke 100 fabels en feiten er over psychose en ‘schizofrenie’ allemaal de ronde doen.

Wij danken Mondriaan en alle vrijwilligers voor het mogelijk maken van de Te Gekke Autopoetsdag!

Naast de interviews met ervaringsdeskundigen staan er ook een groot aantal video’s online met hulpverleners, over 4

DE KRACHT VAN WEERBAARHEID Psychische aandoeningen, zoals bijvoorbeeld depressie, angst- en traumaklachten en psychosegevoeligheid, ontstaan vaak op jonge leeftijd. Gewoon kind zijn, vrienden maken, een opleiding volgen en werk vinden, is dan ineens niet meer vanzelfsprekend. De oorzaak? Soms genetisch bepaald, soms een traumatische gebeurtenis en soms simpelweg ‘domme pech’. Dat betekent dat het iedereen kan overkomen!

“Elke gift, klein of groot, is welkom! Voor patiënten en hun naasten in Limburg. Zodat mensen weer mee kunnen doen in de maatschappij!” Beppie Kraft

Weerbaarheid sleutel tot verbetering Het brein is zo complex dat behandeling en genezing van psychische aandoeningen een grote uitdaging blijft. Maar wel een uitdaging die de vakgroep Psychiatrie van Maastricht UMC+ met vastberadenheid aangenomen heeft. We zijn ervan overtuigd dat weerbaarheid de sleutel tot verbetering is. Daarbij richten we ons specifiek op jonge mensen. Hoe kun je klachten voorkomen of sneller ontdekken? En hoe geef je mensen de kracht om hun leven zodanig in te richten dat ze goed kunnen leven met hun psychische kwetsbaarheden? Waardevol werk Medisch wetenschappelijk onderzoek is nodig, waardevol en duur! Bij de onderzoeksprojecten zijn verschillende teams van gedreven onderzoekers betrokken, de ontwikkeling van E-Health tools en webapplicaties is kostbaar en brein- of labonderzoek gebeurt met zeer specifieke apparatuur. Maar we weten waar we het voor doen! Onze droom is dat jongeren met psychische aandoeningen gewoon jong kunnen zijn en een toekomst kunnen opbouwen. Met giften van donateurs, bedrijven en stichtingen steunt HFL Geestelijke Gezondheidszorg medisch wetenschappelijk onderzoek van de vakgroep Psychiatrie van Maastricht UMC+. Onderzoek dat echt verschil kan maken! Wilt u dit onderzoek steunen? Dat kan op verschillende manieren.

Beppie Kraft is ambassadeur voor mensen met psychia­trische klachten en wil samen met onderzoekers van Maastricht UMC+ het taboe op psychische klachten doorbreken, maar ook het onderzoek naar nieuwe behandelmethodes stimuleren.

www.hflgeestelijkegezondheidszorg.nl

Eenmalige gift of structureel steunen Elke gift, klein of groot, is welkom. Schenken aan een goed doel heeft bovendien fiscale voordelen. Een schenking is meestal aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Wij helpen u graag hierbij! Steun ons als bedrijf of stichting Uw bedrijf of stichting kan sponsor worden van ons onderzoek. We kijken graag samen met u wat het beste past. Neem contact met ons op via telefoonnummer +31 (0)43 407 73 65 of via [email protected]. U kunt uw zeer welkome gift overmaken op: Iban: NL11 INGB 0657 5268 35 BIC: INGBNL2A t.n.v. HFL Geestelijke Gezondheidszorg, Maastricht.

STICHTING ONDERWEG EN HFL GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG BUNDELEN KRACHTEN Stichting Onderweg en HFL Geestelijke Gezondheidszorg zullen in 2015 formeel de krachten bundelen op het vlak van fondsenwerving voor de geestelijke gezondheidszorg in Limburg. Het gedachtegoed van Stichting Onderweg, namelijk het initiëren en ondersteunen van projecten die een bijdrage leveren aan de kansen voor mensen met psychische kwetsbaarheden, borgen we via het steunen van medisch wetenschappelijk onderzoek van de vakgroep psychiatrie van Maastricht UMC+. De informatie op de website van Stichting Onderweg zal nog enige tijd beschikbaar blijven via de website www.onderweg. info. Met genoegen gaan we samen op pad en blijven onderweg! VLNR: PETER PETERS, ELLEN VAN DE VEN, LEON OP 'T HOOG EN MAX DARLEY. 5

ONDERZOEK PSYCHOSE EN STRESS: ERVARINGEN VAN EEN VRIJWILLIGER

ook nog af! Ik ben ook wel eens uit een vergadering gelopen, waarbij iedereen zich dan afvraagt waarom je opeens een watje in je mond stopt (voor stressmeting), achteraf allemaal erg komisch. Het confronteert je dus met je levensstijl: hoeveel alcohol of koffie of sigaretten gebruik ik nu eigenlijk en hoe staat het met mijn sociale contacten?

Eind februari nam ik deel aan het Interactonderzoek naar psychoses en stress van de Universiteit Maastricht. De imponerende titel (voluit: Stress-gevoeligheid en psychose: de relatie met traumatische gebeurtenissen, genetica en psychotische stress-gevoeligheid), en de eerdere deelname van mijn broer wekten mijn interesse.

Vervolgens een dag naar het Universitair Ziekenhuis in Aken. Het was een lange en afwisselende dag en er werd goed voor me gezorgd. Drs. Zuzana Kasanova voerde het onderzoek uit en het viel me op dat, ook ik als één van de laatste in een zeer lange reeks proefpersonen, nog even enthousiast werd begeleid. Een MRI-scan vind ik onplezierig, maar deze scan duurde gelukkig maar kort. De Pet-studie was veel relaxter. Tijdens het onderzoek doe je een spel waarbij je een maximum score kunt halen. Dat is natuurlijk zeer doordacht, want je competitiedrang krijgt de overhand; je blijft je concentreren en je wilt zoveel mogelijk punten halen. Een lang onderzoek, maar ook met rustige onderdelen. Heb zelfs even een dutje gedaan. Ik werd dus als het ware slapend rijk, want je wordt naast de onkostenvergoeding nog eens beloond met een aantal VVV-bonnen.

Als zelfstandige had ik de gelegenheid er tijd voor vrij te maken. Ik heb meegedaan omdat ik het onderzoek interessant en nuttig vindt. Een broer van me heeft een schizofrene achtergrond. Dat motiveert zeer, omdat je enerzijds uit eigen ervaring weet hoe ingrijpend dit is voor de persoon zelf en voor zijn naaste omgeving; anderzijds wil je weten of en waarin je zelf verschilt van een familielid die in achtergrond en karakter erg op je lijkt. Waarom hij wel en ik niet? Vanwege de reistijd kon ik met Nele Soons afspreken in Eindhoven voor de intake. Eindeloze vragenlijsten, dat wel, maar met wat koffie en een gezellig praatje tussendoor kwamen we er uit. Ik kreeg ook de PsyMate mee. Niet geweten dat dit kleine apparaatje als een waar dictatortje de volgende zes dagen in mijn leven zou gaan bepalen… De PsyMate gaat op willekeurige momenten af en dan moet je een vragenlijst invullen over je gevoelens van het moment, wat je aan het doen bent en of je genotmiddelen geconsumeerd hebt. Dit kan dus ook zomaar op straat of in een winkel zijn: je handen vol boodschappen, je wordt gebeld en dan gaat dat ding

Al met al een zeer goed verzorgd onderzoek, waar ik met plezier aan heb meegewerkt. Simon Wijma, Schrijver te Groningen

VOOR UW AGENDA

De Geestkrant wordt nu ook digitaal verstuurd! We willen langzaam de overgang maken naar een meer digitale nieuwsbrief. Dit is kosten- en milieubesparend. Vandaar dat wij u vriendelijk verzoeken om, indien mogelijk, een mailadres door te geven op [email protected] als u de Geestkrant wilt blijven ontvangen.

8 OKTOBER 2015: Deelnemerssymposium over het onderzoek van de vakgroep Psychiatrie van Maastricht UMC+. U bent van harte welkom. Meer informatie volgt na de zomer!

Volg ons op facebook via www.facebook/HFLGGZ

8

COLOFON

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het fonds HFL Geestelijke Gezondheidszorg. HFL Geestelijke Gezondheidszorg is een samenwerking van Health Foundation Limburg en Maastricht Universitair Medisch Centrum. Heeft u vragen over het fonds HFL Geestelijke Gezondheidszorg? Neem dan contact op via de onderstaande gegevens. Indien u de nieuwsbrief digitaal of op een ander adres wilt ontvangen, dan kunt u dit doorgeven via [email protected]. REALISATIE: Health Foundation Limburg Turennestraat 33, 6221 AR Maastricht T: + 31 (0)43 407 7365 - E:  [email protected] - I: www.hfl.nl

TEKSTEN Bart Rutten Peter Groot Jim van Os Anne Marsman Flore Joskin Simon Wijma

EINDREDACTIE Flore Joskin Thomas Vaessen Nele Soons Wendy Beuken DRUK MTB Grafisch

VORMGEVING Di-gitta-al 6

Universiteit Maastricht Divisie Mental Health Postbus 616 (locatie VIJV) T 043-3688640 E [email protected]