www.waterwegwijzer.nl Westlandroute
Traject Afstand Startpunt Bijzonderheden
Max. breedte Max. hoogte Max. diepgang Max. lengte Kenmerken
Rijswijk – Westland - Rijswijk 28,5 km Haantje Rijn- en Schiekanaal Vergunning Hoogheemraadschap van Delfland NB: Wennetjessloot motorvaart aalleen met speciale ontheffing! NB2: bij Poeldijk, Nieuweweg, 2 houten bruggen te openen middels sleutel bij bewoners. 3,50 m. 1,40 m. 0,70 m. 20 m. Luw vaarwater, alleen recreatievaart
Met dank aan Deelnemende Gemeenten Deelnemende Waterschappen Prov. Zuid-Holland Wikipedia.nl VVV’s Dhr. P. Barendse
Ontwerp en redactie BICT en EigenWijsWerkt ontwikkelden deze route in opdracht van de Vereniging Regio Water
Ooit was het Westland het grootste glastuingebied van de wereld en ‘ de voedsel bank’ van Nederland.
Den Haag Rijswijk
4
Een gebied dat 1000 jaar geleden werd drooggelegd. U bevindt zich in een netwerk van kleine vaarten en slootjes die in vroegere tijden door de tuinders bevaren werden . Uw tocht voert door smalle kanalen, met oude dorpskernen op verrassende plaatsen.
B
Poeldijk
1
3
Gantel
Kwintsheul Delft C
A
Honselersdijk 2
Zweth Naaldwijk D
5
Uw stuurmanskunst wordt op de proef gesteld, ook in het riviertje de Gantel dat met de Vliet verbonden werd door de Romeinse veldheer Corbulo in het jaar 46 na Chr.
Verlengde Striijp Nieuwe Water De Lier
Afmeerplaats
Let op: Deze vaarroute wordt gebruikt door zowel de recreatie- als de beroepsvaart. Specifieke informatie over (mogelijk gevaarlijke) knooppunten waar beroeps- en recreatievaart elkaar treffen zie: www.varendoejesamen.nl
1
Naam ‘t Haantje H.H. Delfland
25-3-2010
Afmetingen Vast H17.5 W5.8
Telefoon 015 2701888
Marifoon www.hhdelfland.nl/vergunningen
1 van 6
www.waterwegwijzer.nl Westlandroute Wetenswaardigheden
Praktische vaarinformatie
km
Rijswijk is gebouwd in het Hollandse kustgebied dat vroeger tot de rivierendelta behoorde. De kustlijn lag ca. 3.700 v.Chr. door het huidige Rijswijk Zuid maar verschoof in de loop der jaren naar het westen. De eerste aanwijzingen van Rijswijk dateren uit de 12e eeuw. De Heren van Rijswijk leenden de ambachtsheerlijkheid van de Graaf van Holland. Rijswijk was toen niet meer dan een paar huizen en een kerk. Een belangrijke impuls voor de groei van Rijswijk was het graven van de Delftse Vliet.
Vanaf het Rijnen Schiekanaal vaart u onder de brug “het Haantje” de Kerstanje Wetering op. Let op uitgaand verkeer. U heeft pas zicht als u recht voor de brug ligt.
0
Een heerlijkheid was een bestuursvorm. Een ambachtsheerlijkheid was een bestuursvorm met een beperkte jurisdictie. De bestuurder van de ambachtheerlijkheid kon bijvoorbeeld geen uitspraak doen over halszaken. Een bestuurder van een Vrije of Hoge heerlijkheid kon dit wel. Het Haantje is één van de waterdeuren naar het Westland. Zodra u op de Kerstanje Wetering vaart ziet u links het grote complex van Gist-Brocades en Calvé. Calvé-Delft werd in 1883 te Delft opgericht als de Nederlandsche Oliefabriek met de bedoeling om olie te produceren uit aardnoten. In 1897 fuseerde het met het Franse bedrijf van de gebroeders Emmanuel en Georges Calvé. Het bedrijf produceert o.a. tomatenketchup, mayonaise en sinds 1948 pindakaas. De Koninklijke Nederlandsche Gisten Spiritusfabriek startte in 1869 onder leiding van Jacques van Marken en zijn vrouw Agneta Matthes. Spiritus is te gebruiken als brandstof, schoonmaak- en oplosmiddel. Een bijproduct van de destillatie van spiritus is gist. Gist is een eencellig diertje dat in staat is om suiker om te zetten in alcohol en koolzuur. De bekendste gist soort is biergist (broodgist).
Als u de brug onder de Beatrixlaan doorvaart ziet u rechts het buurtschap Sion, behorend bij de gemeente Rijswijk. Voorheen stond hier een middeleeuws klooster, de diverse watergangen die daarbij hoorden zijn nog aanwezig. Voorbij de bocht SB vindt u rechts het koetshuis van het Sion klooster. De naam Sion duikt in de geschiedenis voor het eerst op in 1435 toen een afsplitsing van de reguliere kanunniken St. Hieronymusdal van Delft een klooster op wilden richten op het grondgebied van Rijswijk. Dit klooster werd gewijd aan Maria en kreeg de naam 'Sancta Maria in Monte Sion' (Heilige Maria op de berg Sion).
25-3-2010
0,1
Ongeveer 700 meter na de brug vaart u stuurboord (rechts) uit.
2.0
2 van 6
www.waterwegwijzer.nl Westlandroute Wetenswaardigheden
Praktische vaarinformatie
km
We laten het rioolwater achter ons en komen een ‘tapinstallatie’ tegen: het oudschipperscafé Het Bonte Huis. Schippers voeren hier af- en aan. Zo af en toe was er behoefte aan een praatje en een borrel, een café aan het doorgaande water was dus niet zo gek. Nadat het transport over water door het wegvervoer was overgenomen verloor het café zijn functie.
Na ongeveer 900 m. maakt het kanaal een haakse bocht naar bakboord (links).
2,8
Het kanaal ligt in één rechte lijn voor u. U bevindt zich op de Zweth. U passeert de Schaapweimolen en even verderop café de Bonte Haas. In vroeger tijd ook een schippers café. Even verderop verlaat u de Zweth en gaat rechts de Lange Watering op.
Punt 2.: U volgt het kanaal totdat u na 3300 m. rechts een zijkanaal ziet. U gaat stuurboord (rechts) uit en vaart de Lange Watering op. U kunt ook rechtdoor en de route tegenovergesteld varen.
6,0
800 m. na de brug doorkruist u de Gantel. Punt 3. U kunt de tocht verkorten door hier bakboord (links) uit te gaan.
10,0
Tegenover Sion ligt één van de grootste afvalwaterzuiveringsinstallaties van Europa. Gemiddeld spoelt een mens 150 liter per dag aan afvalwater weg. Deze installatie van het Hoogheemraadschap Delfland zuivert hier elke dag voor 1.310.000 mensen het afval water. Dit komt neer op 35.800 m3/uur. Stelt u eens voor: Een huiskamer van 6 meter lang en 4 meter breed en 2,5 hoog heeft een inhoud van 60 m3. Ongeveer 600 huiskamers vol afvalwater (35.800m3 / 60 m3) worden hier dus elk uur gezuiverd.
Het tuinbouwgebied maakt langzaam plaats voor bebouwing. U nadert het dorp Kwintsheul, een kleine tuinders gemeenschap met één kerk. Kwintsheul komt van het Romeinse Quintus Hole: de vijfde brug gezien vanaf Voorburg. Even voor de brug treft u hier aan uw rechterzijde één van de vele groentenveilingen uit het Westland aan: de groentenveiling Kwintsheul. Naast de veiling van groenten passeerden ook bloemen en konijnen de veilingklok. Later is de konijnenveiling hieruit ontstaan. Is het nu tijd voor een kopje koffie? Dat kan; er is een café bij de brug. Zie kaartje punt A
Zie kaartje punt B
25-3-2010
Voor een uitstapje kunt u kennis maken met het Westlands museum. Het ligt ongeveer 1 km vanaf de brug aan uw linkerzijde. Adres Middel Broekweg 154 te Honselersdijk U vaart onder de Heulbrug en verlaat Kwintsheul richting Poeldijk over de Hollewatering. Bij de kruising met de Gantel moet wellicht de automatische brug voor u open. Ongeveer 200 m. verder aan stuurboord vindt u de druiventuin(kas) Sonnehoek.
3 van 6
www.waterwegwijzer.nl Westlandroute
Zie kaartje C
25-3-2010
Wetenswaardigheden
Praktische vaarinformatie
km
Als u meer wilt weten over de druiventeelt dan is een bezoek aan de kas een ‘must’. Deze kas is al meer dan 150 jaar oud. Voor diegene die
2300 m. na de kruising met de Gantel krijgt u een scherpe bocht naar
denkt dat druiven alleen een franse aangelegenheid is komt bedrogen uit. Het Westland kende een rijke druiventeelt historie. Door de import van goedkopere druiven uit het buitenland is deze bedrijfstak rond 1970 langzaam doodgebloed. Het gebied wordt weer open van karakter. Na ongeveer 1 km. doemt het park de Uithof op, beter bekend als de schaatsbaan de Uithof. U vaart langs de zuidelijke grens van Den Haag.
links en vaart u in één rechte lijn op Poeldijk af. Links loopt de Nieuweweg (N211 of E30). U passeert een vaste brug na ongeveer 1 km. Iets verder 2 houten ophaalbruggen die via sleutels bij de bewoners te openen zijn. Vervolgens maakt het vaarwater een bocht naar links. U bevindt zich in Poeldijk.
De dijk die tussen het poelengebied en de rivier de Gantel lag, werd de Poeldijk genoemd. Daarop werden een aantal boerderijen gebouwd en ontstond later het dorp. Het poelengebied bestaat uit veenlagen, wat een vruchtbare bodem is voor de tuinbouw. Toen rond 1897 verwarmde kassen werden geïntroduceerd groeide Poeldijk uit tot het Westlandse centrum van de druiventeelt. Als u onder de brug van de provinciale weg vaart, ziet u links de veiling van Poeldijk.
Even na de bocht ligt de brug van de provinciale weg. U bevindt zich op de Nieuwe vaart bij de voormalige groenteveiling van dit dorp. Ongeveer 250 m. verder kruist u weer de Gantel. U vaart hier rechtdoor.
Aan het eind van de Nieuwe vaart ligt het buurtschap Rolpaal. Dit is vernoemd naar de rolpaal die er vroeger stond. Een rolpaal, ook draaipaal of rollepaal genaamd, is een paal die vroeger werd gebruikt als hulpmiddel bij het jagen van schepen. Daarbij werd het schip met een touw voortgetrokken door een mens of paard. Rolpalen stonden op plaatsen waar kanalen, vaarten en sloten een bocht maakten. De lijn tussen de trekschuit en trekker werd bij het nemen van scherpe bochten om een rol- of draaipaal gelegd. De schipper zorgde, door het geven van tegenroer, dat de boot zonder de kant te raken de bocht om kwam.
Aan het eind van het vaarwater gaat u bakboord (links) de brug onderdoor richting Honselersdijk.
Aangekomen in Honselersdijk ziet u aan uw rechterzijde de Nederhof, een vleugel van het voormalige Huis of Hof Honsellearsdijk. Het buitenhuis voor de heren van Hunsel en Naaldwijk werd in 1612 door prins Frederik Hendrik aangekocht en geheel verbouwd. In vroeger tijden heeft het huis ook gediend als staatsgevangenis, hospitaal en kweekschool voor de scheepvaart.
U passeert een tweetal bruggetjes en gaat aan het eind met een haakse bocht bakboord (links) uit de brug onderdoor en gelijk weer stuurboord uit (een Z-bocht).
13,6
Punt 4. Dit is ook de plaats waar u uitkomt als u even na Kwintsheul de Gantel op bent gevaren. Dan gaat u hier bakboord (links) uit.
15,0
4 van 6
www.waterwegwijzer.nl Westlandroute
Zie kaartje punt D
Wetenswaardigheden
Praktische vaarinformatie
Hier kunt u koffie.
even genieten van een kopje
Na het passeren ervan komt u in Honselersdijk Even verderop ligt de brug van het Huis Honselaersdijk. Het vaarwater maakt een haakse bocht naar rechts. U volgt het water.
In Honselersdijk bevindt zich ook Bloemenveiling Flora onderdeel van Flora Holland. Flora is ’s-werelds grootste bloemenveiling en is te bezichtigen. U kunt dit zelfstandig doen of in groepsverband
U verlaat Honselersdijk en vaart richting Naaldwijk. Het vaarwater maakt een flauwe bocht naar bakboord (links) en direct daarna op de splitsing gaat u stuurboord (rechts) uit. 75 m. verder vaart u onder de brug door en maakt het water een flauwe bocht naar links, langs de Dijkweg blijven varen. De bloemenveiling aan bb. U passeert nog eens vijf burgen voordat het water naar links afbuigt.
16,4
Naaldwijk heeft een kleine oude dorpskern dat een bezoekje waard is. De Oude Kerk vormt het centrum van het dorp. Het oudste deel van de kerk, de toren, stamt uit de 13e eeuw en is in romaanse stijl gebouwd. De forse afmetingen van de kerk zijn te danken aan de rijke Heren van Naaldwijk. Het dorp en haar omgeving dragen de sporen van de vroege tuinbouw, al in 1750 werd het Westland als groenteteelt-gebied aangegeven. De daadwerkelijke groei van het gebied vindt rond 1850 plaats door de bevolkingstoename in de steden. Het veilen van de groente (de oprichting van groente veilingen) in dit gebied heeft zijn oorsprong in 1887.
Het water loodst u door Naaldwijk heen. U passeert nog eens zeven bruggen en na 2300 m. maakt de bebouwing plaats voor kassen. U gaat bakboord (links) uit het nieuw gegraven kanaal in en na 150 m. stuurboord uit. Na 400 m. gaat u op de splitsing bakboord (links) uit. U verlaat de Naaldwijkse Vaart en volgt Nieuwe Water. Rechts bevindt zich de Maasdijk en na 2100 m. komt u op de kruising aan met rechts de Oranje uitwatersluis. U gaat hier bakboord (links) uit.
17,5
De eerste schriftelijke melding van een veiling wordt toegeschreven aan de oud-Griekse historicus Herodotus. Herodotus beschreef hoe in Babylon 500 jaar voor het begin van onze jaartelling huwbare vrouwen werden verkocht aan de hoogstbiedende man.
25-3-2010
km
5 van 6
www.waterwegwijzer.nl Westlandroute
25-3-2010
Wetenswaardigheden
Praktische vaarinformatie
km
Aangekomen in De Lier geven de enorme glascomplexen een goed beeld van de moderne Nederlandse glastuinbouw. Het is gemakkelijk voor te stellen dat het vaarwater ook door glas overkoepeld kan worden. Het centrum van De Lier is te bereiken via de Verlengde Strijp, stuurboord uit. Vaar het dorp voorbij en ga op de kruising stuurbord (rechts) uit en na 1600 m. op de kruising weer stuurboord uit, de Lier in. (doodlopend, dus op de Bree e Lee weer omkeren).
Eenmaal door de bocht ligt het Zwet-kanaal in één rechte lijn voor u. U passeert nog vijf bruggen voordat u de provinciale weg onderdoor vaart en rechts de voormalige veiling Lier/ Westerlee ziet. Verder op het Zwetkanaal punt 5 kunt u stuurboord uit indien u het centrum van de Lier wilt bezoeken.
16,1
U nadert punt 2. in de route waar u eerder stuurboord (rechts) uit bent gevaren. U gaat hier rechtdoor richting Rijswijk waar de route eindigt.
22,6
6 van 6
