STEUNPUNT RUIMTE EN WONEN INFOMOMENT 17 februari 2012
WERKPAKKET 5: NIEUWE ACTOREN, FUNCTIES EN STRUCTUREN Hubert Gulinck Kirsten Bomans KU Leuven Departement Aard- en Omgevingswetenschappen AFDELING BOS, NATUUR EN LANDSCHAP
OORSPRONKELIJKE TITEL VAN WP5: "TRANSFORMATIES VAN LANDBOUW EN ANDERE OPEN-RUIMTEFUNCTIES"
FOCUS OP:
FENOMENEN DIE “AFWIJKEN VAN DE STANDAARD” DE “GROTERE” OPEN RUIMTE (cf. werkpakket 3) ALTERNATIEVE BEELDEN VAN HET BUITENGEBIED
WELKE DEFINITIE VAN OPEN RUIMTE? BASISDEFINITIE: IN “HORIZONTAAL PERSPECTIEF” (UITGESTREKTHEID, AFWEZIGHEID VAN BARRIERES, VISUELE OPENHEID, PLATTELAND,….) ONS UITGANGSPUNT: IN “VERTIKAAL PERSPECTIEF” ONVERSTEENHEID VAN DE BODEM, CAPACITEIT VOOR TALRIJKE FUNCTIES EN DIENSTEN AANSLUITING BIJ CONCEPT “NEORURALITEIT” MINDER BEPAALD DOOR OMVANG EN LOCATIE
1 opvolging van externe informatie en afleiden van indicatoren
2 innoverend onderzoek & doctoraat Kirsten Bomans
3 participatie aan / uitvoering van adhoc opdrachten
4 netwerking & relaties met andere projecten
3 & 4 pro memorie
1 opvolging van externe informatie en afleiden van indicatoren
vroegere en huidige participaties: - Steunpunt Duurzame Landbouw (2001-2006) - Studie Landbouw & Ruimte (Gellynck et al 2007) - Klimaat-adaptatiestrategieën landbouw (Gobin 2007) - MIRA rapporten versnippering, bodem - IPO-forum platteland, Netwerk Platteland, Alias Platteland, J.OOR - Project CcASPAR
innovatief onderzoeksmateriaal en monitoringinformatie uit talrijke externe studies: DLV Monitoring & Studie (bijv. Tuinbouwtypologie, Blauwgroene Diensten,…) ILVO (o.m. studie Anna Verhoeve over niet-agrarisch hergebruik van boerderijen) NARA, LARA, MIRA …
KAARTBEELDEN AANGELEVERD IN DE RUIMTE-ATLAS indicatoren afgeleid van beschikbaar gestelde informatie - Oppervlakte-beelden (land-&tuinbouw, bos, permanent grasland) - Concentratiekaarten (vnl. glastuinbouw) - Versnipperingskaarten (landbouwareaal, bos) - Perceelsgrootte-verdeling - Intensiteitskaarten landbouw (nutrienten, BSS, tijdsbesteding) - Vergrijzing en opvolging - Morfologie (visuele openheid) - Hobbylandbouw
BSS
landbouw buiten Eenmalige Perceelsregistratie
indicator voor “2de spoor landbouw” (hobby, urbane ldb,…)
2 innoverend onderzoek & doctoraat Kirsten Bomans
bevraging: welke zijn de belangrijkste veranderingsprocessen? het thema verpaarding gekwantificeerd en in kaart gebracht een originele kijk op versnippering een originele synthese van waarde van open ruimte een lokaal bevragingsinstrument over open ruimte
verpaarding 150000 paarden (uit statistische analyse) 70000 hectare paardenweide >10% van het landbouwareaal
zelfbeeld van paardenhouders t.o.v. sectoren
een wervende kijk op versnippering
versnippering klassiek = - beeld van versnipperde natuur/ versnipperd landbouwareaal,... -“het versnipperde” of “de versnipperaar” - algoritmen (“landscape metrics”) - niet altijd geschikte aggregatieniveau's hoe dit thema toegankelijker maken voor ruimtelijke beleid?
BOR “basis open ruimte”
karakteristieken van barrières (primaire & secundaire wegen, lintbebouwing, bouw-concentraties) karakteristieken van de open ruimte (onversteende ruimte) zelf
pragmatische “opvulregel” van onvolledige barrières
extract BOR-kaart BOR-verantwoording -zoektocht naar “minimale ongefragmenteerde ruimtes” voor diverse functies, diensten & ruimtelijke handelingen -neo-identiteitsbepaling van deze ruimtes ("velden",...) -referentie voor kartering en monitoring MECHELEN
-geen rigide indeling: adhoc clustering van verwante BORs tot eenheden van grotere orde via negatie van irrelevante barrières -alternatieve eenheden voor planning en beheer?
BOR-kaart als referentie voor allerlei relevante thema’s
(afgeleid uit VITOlandgebruiksmodel)
fragmentatie en “waarde”
kaartbeeld met gecumuleerde waarden (landbouw, natuur, erfgoed)
huidig beleid is “niet vriendelijk” voor de kleinere open ruimtes de "Vlaamse Krans" valt op
FOCUSGROEPEN: op zoek naar een instrument voor “scanning” van de Vlaamse ruimte naar lokaal gepercipieerde waarden van de open ruimte Proefgebied Lebbeke convergerende en divergerende opinies over open ruimte
CONCLUSIES - DE RUIMTELIJK-FUNCTIONELE DIFFERENTIATIE VAN DE VLAAMSE OPEN RUIMTE “DE VLAAMSE KRANS”, "HET VLAAMSE PARK" “VLAANDEREN WEST en VLAANDEREN CENTRAAL EN OOST” -BASIS-OPEN-RUIMTES ALS AANVULLEND (ALTERNATIEF?) NIVEAU VAN RUIMTELIJKE ANALYSE EN MONITORING (EN PLANNING?); DICHTER BIJ MORFOLOGISCHE REALITEIT, NUTTIG BIJ BELANGTOENAME VAN "FYSIEKE PLANOLOGIE" (KLIMAAT ENZ.) -BEHOEFTE AAN NIEUWE “NOMENCLATUUR & GRAMMATICA” VAN OPENRUIMTE FUNCTIES, DIENSTEN & SECTOREN -SCHALIGHEID IN DE EVALUATIE VAN DE OPEN RUIMTE -FENOMENEN VAN PRIVATISERING, HOE OMKEERBAAR? IS ER BEHOEFTE AAN HERFORMULERING VAN HET BEGRIP “GEMEENTE” (“COMMONS”)? -COMPLEXE GEFRAGMENTEERDE GEBIEDEN: VAN AFBAKENING NAAR PROGRAMMA’S VAN ONTWIKKELING EN HERINRICHTING?
PRODUCTEN VAN WP5
nog te publiceren: -A1 artikel over fragmentatie -artikel in tijdschrift Ruimte (J.OOR nummer) -artikel i.v.m. focusgroepen
