Maart/2009
01
Voorzitter Amerikaanse EDUCAUSE Diana Oblinger:
‘v raag naar hoger onderwijs groeit in economisch slechte tijden’
COLOFON Colofon SURF is de gezamelijke kwartaaluitgave van de SURF-organisaties SURFfoundation, SURFnet en SURFdiensten met nieuws en achtergrondinformatie over ICT voor het hoger onderwijs en onderzoek.
HOW TO
Redactieadres SURFnet bv Postbus 19035 3501 DA Utrecht T 030 2 305 305 F 030 2 305 329
[email protected] Hoofdredactie Annette Peet Marianne van der Valk Lonneke Walk Redactie Mariëlle Schipper-Heesters (eind redactie) Elise Roders Sabrina Vredenberg
Medewerkers (aan dit nummer) Erwin Boogert Edith van Gameren Janina van Hees Amandus Lundqvist Daphne Riksen Aad van de Wijngaart
Save je document op een usb-stick
Haal de usb-stick uit je computer
Ontwerp Volta_ontwerpers fotografie Guido Benschop Jeroen Bouman Bert Janssen Diederik van der Laan Bob Rives (Beeldredaktie) Sebastiaan Rozendaal Jeroen Strack Druk Plantijn Casparie Abonnement Een abonnement op SURF kan worden aangevraagd via het redactieadres of via het online formulier op www.surf.nl SURF is tevens te raadplegen via www.surf.nl ISSN 1570-632X
Slik de stick door
10
Het bestand is nu veilig in je buik opgeborgen
Cybersave Yourself!
Oké, dit is misschien een tikje vreemd, maar je wilt uiteraard niet dat jouw documenten verloren gaan. Bestanden back-uppen en veilig bewaren is eenvoudig en bespaart een hoop gedoe. Cybersaven is simpeler dan je denkt. Kijk op www.cybersaveyourself.nl. spotlight
maaRt 2009
SURFlicentienieuws
jaargang 13, nummer 1 In dIt SURFLIcentIenIeUwS vIndt U nIeUwS oveR de bemIddeLIngSoveReenkomSten dIe
www.cybersaveyourself.nl
SURFdIenSten heeFt aFgeSLoten met aanbIedeRS van SoFtwaRe, content, Ict-dIenSten en haRdwaRe. aangeSLoten InSteLLIngen bInnen het hogeR ondeRwIjS en wetenSchappeLIjk ondeRzoek kUnnen vIa SURFdIenSten een keUze maken UIt een UItgebReId aanbod tegen zeeR Lage pRIjzen. het SURFLIcentIenIeUwS veRSchIjnt 4 keeR peR jaaR en IS ondeRdeeL van het magazIne SURF.
licentie 01 nieuws n2009 o
licentieovereenkomst met microsoft vernieuwd
In het meegezonden SURFlicentienieuws vindt u een artikel over de vernieuwde licentieovereenkomst met Microsoft. De gehele onderwijsmarkt, van basisonderwijs tot universiteit, kan de komende drie jaar tegen gunstige voorwaarden gebruik
Jan Bakker, directeur SurFdienSten en ceeS van de Par, directeur PuBlic Sector MicroSoFt nederland
maken van de producten en oplossingen van Microsoft.
Schudden elkaar de hand na het tekenen van het contract. erachter van linkS naar rechtS JooSt WaSch, directeur SlBdienSten, MarSJanne daMen en Michael kleine van MicroSoFt.
Daarnaast andere recente nieuwtjes over het aanbod van SURFdiensten (software, content, ICT-diensten en hardware).
sinds januari 2009 is er een nieuwe driejarige licentieovereenkomst met
er is ruim een jaar gesproken en onderhandeld tussen SURFdiensten en
tieovereenkomst wordt richting hoger onderwijs de campusovereenkomst
microsoft van kracht. daardoor kan de gehele onderwijsmarkt, van basis
microsoft over de nieuwe licentieovereenkomst, die afgelopen 1 januari in
aangeboden met daarin een speciaal samengesteld desktop package en vrijwel
onderwijs tot universiteit, tegen gunstige voorwaarden gebruik maken
ging. ook de onderwijspartners apS It-diensten (basisonderwijs) en SLbdien-
alle serverproducten uit de prijslijst van microsoft. In het desktop package is de
van de producten en oplossingen van microsoft.
sten (voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs) zijn daarbij actief betrokken geweest. als onderdeel van de licen-
licentie voor thuisgebruik door medewerkers inbegrepen. Studenten kunnen de
q vervolg op pagina 2 surflicentienieuws n 01 2009
i025 Licentienws#1_09_v2.indd 1
1
27-02-2009 12:30:47
INHOUD
n o 01 2009
06
Verder in dit nummer:
Interview
4
Grenzeloos samenwerken
Diana Oblinger van EDUCAUSE over de voordelen van internationale samenwerking en de eerste aanzet tot een gezamenlijke strategie met JISC en SURF.
Best Practices
9
techniek
Column
Erwin Boogert
12 Druk doende met digitale content
14
Hogeschool Zeeland sms't toetsuitslagen naar studenten
focus
17 Amandus Lundqvist, Voorzitter College Gastcolumn
Zorg heeft wel oren naar HD videoconferencing
van Bestuur Technische Universiteit Eindhoven en voorzitter 3TU.Federatie
In gesprek met professor doctor Wilko Grolman van UMC Utrecht over hoe KNOartsen elkaars handelingen tijdens operaties wereldwijd live volgen.
18
16
Blog
project
Bullets en agenda
Hameren op herstel: webspijkeren Projectleider Bart Rienties van Universiteit Maastricht vertelt dat bijgespijkerde studenten 10% beter presteren dan gemiddelde studenten.
19
Info
Etalage van kenniskapitaal
Digitale video, effectmeting en alligators
20 Nieuws over producten, diensten en bijeenkomsten
REDACTIONEEL
Spierballen Door samenwerking worden trends en problemen eerder gesignaleerd. Door samen te werken hebben we een grotere invloed op de leiders in het hoger onderwijs, de overheid en onze instituten. Het zijn grote woorden, maar de Amerikaanse Diana Oblinger van EDUCAUSE gelooft hierin. En ik met haar. SURF moet de nieuwe samenwerkingskansen gaan benutten om dit jaar binnen de onderwijs- en onderzoekswereld daadwerkelijk verschil te maken. Niet alleen in Nederland, maar ook daarbuiten. Zo timmert SURF internationaal al flink aan de weg. Op strategisch niveau bundelen we nu namelijk de krachten met het Engelse JISC en Amerikaanse EDUCAUSE. Om een gezamenlijke visie te formuleren over de toekomst van het hoger onderwijs.
SURFdiensten wil bewijzen verschil te maken door licentiemanagement voor online content uit te voeren. Twee koepelorganisaties van de bibliotheken, UKB en SHB, behalen door de samenwerking optimaal rendement. Het meeliften met contracten van grote uitgeverijen levert hen gunstige tarieven op. Tot slot is de nieuwe Cybersave Yourself campagne dankzij de samenwerking tussen tien hoger onderwijsinstellingen, SURFnet, SURFcert en SURFibo op weg om een groot succes te worden. Het credo van 2009 is wat mij betreft: samen staan we sterk! Lonneke Walk Reacties?
[email protected] n o 01 2009
03
BEST PRACTICES ‘ICT is een duw in de goede richting’
Hogeschool Zeeland sms’t toetsuitslagen naar studenten Zo’n 10 jaar geleden maakte de Hogeschool Zeeland een paar radicale keuzes op ICT-gebied. Tot op de dag van vandaag zijn ze daar gelukkig mee. Dankzij een integraal systeem met een datawarehouse als basis, staat de student in de automatisering centraal.
D Adri de Buck
e student centraal. Het klinkt al snel als een loze reclamekreet. Maar op de Hogeschool Zeeland wordt dit credo in ieder geval in de informatiesystemen waargemaakt. ‘Het innovatieve van onze automatisering is dat we echt vertrekken vanuit de kern van het onderwijs: de student die binnen een opleiding cursussen volgt,’ zegt Adri de Buck, voorzitter van het College van Bestuur. ‘Van daaruit hebben we de zaken georganiseerd en geautomatiseerd. Alles wat met de student en zijn studie te maken heeft, hebben we vastgelegd in data-items die in een datawarehouse worden opgeslagen.’ ‘Daarnaast hebben we het onderwijs en de organisatie geïntegreerd in de automatisering,’ vult informatiemanager Jacco Jasperse aan. ‘Je ziet in de automatisering vaak “silo’s”: in de ene zit het onderwijssysteem, in de andere de administratie, et cetera. De uitwisseling tussen die systemen is een probleem. Wij werken met één datawarehouse zodat we alle data rondom een student geïntegreerd beschikbaar hebben: opleidingsgegevens, inschrijving, studiecontract, resultaten, financiële relaties, noem maar op.’ De Hogeschool Zeeland ontwikkelde het systeem zelf. Door standaardisatie en strakke afspraken is de flexibiliteit in de organisatie juist groot geworden. Van iedere cursus worden de gegevens bijvoorbeeld in een zelfde format vastgelegd.
04
n o 01 2009
Binnen de cursus heeft een docent vrijheid, hij mag een dansje doen of op zijn hoofd gaan staan. Maar de cursussen moeten wel als legoblokjes op elkaar passen. Zo kan de student makkelijk cursussen combineren en accenten leggen in zijn opleiding. Zieke docent? Sms’je!
‘De macht van de informatie is weggevallen in onze organisatie. Dat kan alleen als je geen afrekencultuur hebt.’ om een lijstje te typen en op te hangen, voeren ze nu de cijfers direct in het systeem in. Zodra ze dat hebben gedaan, hebben de studenten de cijfers ook. Ze krijgen dus niet meer honderd keer de vraag “is het tentamen al nagekeken?”’ Direct sturen
Het integrale systeem verbetert de kwaliteit van de besluitvorming, aldus De Buck: ‘We vergaderen steeds vaker met de beamer op tafel: alle key-
Jacco Jasperse
indicatoren kunnen we meteen online inzien. We kunnen daardoor heel direct sturen. Wat is het rendement van de Hogeschool Zeeland per academie, per opleiding, per cursus, zelfs per docent? En als je het splitst naar de instroom: havo, vwo en mbo? Op van alles kun je doorklikken, tot aan de toeleverende school van de student. Volkomen transparant, geen discussie meer over de gegevens. De “macht van de informatie” is weggevallen in onze organisatie. Dat kan alleen als je geen afrekencultuur hebt. Je moet informatie puur gebruiken om te verbeteren, nooit om af te straffen. We zijn een mensgerichte organisatie, niet alleen onze studenten, ook onze medewerkers willen leren en zich verbeteren.’ De belangstelling van andere scholen is groot. Jasperse heeft al zo’n zestig presentaties gegeven over het systeem van Hogeschool Zeeland. ‘Regelmatig krijg ik de vraag of ons systeem te koop is,’ zegt hij. ‘Maar ICT is alleen maar een duw in de goede richting, de basis is het organiseren van processen.’ ‘Ze mogen het systeem bij wijze van spreken gratis ophalen,’ zegt De Buck, ‘maar het gaat vooral om de keuze voor de filosofie erachter.’ Edith van Gameren
foto's: Diederik van der Laan
Studenten kunnen veel zelf in het informatiesysteem. In de webportal kunnen ze gegevens inzien en sommige aanpassen. Een cursus selecteren betekent automatisch een boekenlijst aangeboden krijgen: aanvinken wat je nodig hebt en doorsturen naar de boekhandel. Je kunt aangeven van welke docenten je een sms-melding wilt ontvangen wanneer ze afwezig zijn. Een ziekmelding van een docent betekent voor het roosterbureau enkele muisklikken. Daarmee wordt zijn leidinggevende ingelicht, gaat er een ziekmelding naar P&O, wordt zijn afwezigheid op de portal gemeld en krijgen zijn studenten een sms-bericht. Voorheen bezochten studenten de webportal tien keer per dag om te zien of de uitslag van toets X er al was. Tegenwoordig krijgen ze die meteen via sms op hun mobiel. ‘Ook docenten zien de voordelen,’ zegt Jasperse. ‘In dezelfde tijd die het kost
n o 01 2009
05
foto's: bob rives
INTERVIEW
06
n o 01 2009
Grenzeloos samenwerken Het hoger onderwijs en onderzoek internationaliseert en SURF internationaliseert mee. Denk aan vraagstukken als interoperabiliteit van systemen, mobiliteit van studenten en internationale samenwerking in onderzoek. Door op verschillende terreinen samen te werken met internationale partners worden de krachten gebundeld en kennis gedeeld.
O
p strategisch niveau werkt SURF al jaren intensief samen met JISC, haar evenknie in Groot-Brittannië. Inmiddels bundelen JISC en SURF hun krachten met het Amerikaanse EDUCAUSE. Diana Oblinger, voorzitter van EDUCAUSE, vertelt over de voordelen van samenwerking en de eerste aanzet tot een gezamenlijke strategie.
Wat zijn momenteel de grootste ICTuitdagingen in de VS? ‘ICT ondersteunt de algemene missie van onze hogescholen en universiteiten, dus zijn we terecht - bezig met zaken als de toegang tot onderwijs, de kwaliteit van onderwijs, de prijs en innovatie. Als je het hebt over meer IT-specifieke vraagstukken, dan denk ik aan drie issues. Als eerste Cloud Computing en Distributed Services. We weten dat de IT-infrastructuur zich niet op de campus hoeft te bevinden, als je maar toegang hebt tot de diensten. Daardoor kunnen we bedrijfsmiddelen bundelen en kijken naar schaalvergroting, efficiëntie en ‘groene’ voordelen. Maar het betekent ook uitdagingen aangaan, zoals weerstand om bestaande functies te vervangen door diensten van buiten. Het werpt ook vraag-
stukken op - hoe kun je de veiligheid van IT beheren en beheersen in een Cloud? Onder alle technische complexiteit bevindt zich een heel menselijk vraagstuk - vertrouwen. Een tweede punt van zorg is het aanbod aan IT’ers. Hebben we genoeg IT-vaardige leiders nu onze bevolking veroudert? Welke vaardigheden hebben CIO’s nodig, nu en in de toekomst? Leveren we genoeg jonge professionals op die alle benodigde vaardigheden hebben? Helpen we ze wel deze vaardigheden te ontwikkelen of te verbeteren? Als laatste worstelen instituten met de vraag hoe om te gaan met de snelle veranderingen in de ICT op de campus en met de verwachtingen van studenten. Wat moeten de hogescholen bijvoorbeeld met sociale netwerken? Virtuele werelden? Hoe moeten campussen de nieuwste technologieën toepassen om leren, ontdekken, en betrokkenheid te ondersteunen?’
Wat zijn in 2009 de belangrijkste voordelen van ICT in de VS? ‘Technologie speelt een steeds belangrijkere rol in het lesgeven en leren op onze instituten.
n o 01 2009
07
technologie. Het is een fundament van onze communicatie. En we gebruiken IT om gigantische hoeveelheden data en andere digitale informatie op te slaan. Op dit moment is IT een onderdeel van bijna elke universitaire functie.’
Wat is de rol van EDUCAUSE?
Het geeft studenten leerervaringen waar ze anders geen toegang zouden hebben. Of ze nou op de campus wonen of niet. Het verbetert ook het niveau van de interactie en de betrokkenheid die ze met de inhoud van de cursus, de faculteit en hun medestudenten hebben. Traditioneel groeit de vraag naar hoger onderwijs in economisch moeilijke tijden, en we verwachten dat instituten nog meer naar ICT zullen kijken om tegemoet te komen aan de behoeften van studenten om flexibel te leren. Ook wordt high-performance computing, dataopslag, geavanceerde netwerken, en toepassingen – cyberinfrastructuur - een steeds kritischere factor voor onderzoek, innovatie, en onderwijs.
Opvallend sterk commitment van ICT-professionals in het hoger onderwijs Cyberinfrastructuur heeft al inzichten in onderzoek en samenwerkingsverbanden mogelijk gemaakt die een paar jaar geleden nog ondenkbaar waren. We verwachten dat de snelheid en het volume van de onderzoeksinnovatie die mogelijk is door cyberinfrastructuur gaan groeien. En even belangrijk: cyberinfrastructuur maakt nieuwe vormen van leren en samenwerking mogelijk. Bovendien kunnen onze instituten niet draaien zonder ICT. Onze financiële administratie, studentenadministratie, ons onderzoek en onze personeelssystemen worden allemaal ondersteund door
08
n o 01 2009
‘EDUCAUSE ondersteunt leidende partijen, managers en gebruikers van ICT in het hoger onderwijs. Wij betrekken hogescholen en universiteiten in uiteenlopende vraagstukken met betrekking tot het hoger onderwijs en ICT, zoals bestuur, lesgeven en leren, onderzoek, en nog meer. Dit doen we in Amerika, maar ook internationaal. Daarbij richt EDUCAUSE zich niet alleen op technologie, maar ook op effectieve toepassingen van die technologie. Ons motto is “uncommon thinking for the common good”, omdat we geloven dat ICT-innovatie een belangrijke rol moet spelen bij het uitdragen van de missie van het hoger onderwijs. Studenten moeten leren, ontdekken en betrokkenheid tonen voor individuen en groeperingen, en ook voor de wereld. Daarom organiseren we conferenties, publiceren tijdschriften, sponsoren werkgroepen, doen onderzoek en bieden professionele ontwikkelingsprogramma’s aan.’
Sinds de zomer van 2008 voeren jullie diepgaande gesprekken met JISC en SURF om de samenwerking tussen de organisaties te versterken. Op welke gebieden willen de organisaties samenwerken? ‘SURF, JISC, EDUCAUSE, en CAUDIT (the Council of Australian University Directors of Information Technology) plannen een gezamenlijke paper over de toekomst van het hoger onderwijs. We hebben dezelfde kijk op de toekomst in onze landen, en we hopen dat deze gezamenlijke visie de discussie en samenwerking tussen onze organisaties en hun leden aanzwengelt, en dat dat leidt tot veranderingen waar elk land wat aan heeft. Bovendien helpt het project ons om vast te stellen hoe we de samenwerking willen vormgeven. Zo hebben we besproken dat we in onze landen verkenningen gaan uitvoeren, om zo multi-nationale trends op te sporen. We hebben het erover gehad om groepen IT-experts en onderzoekers samen te laten werken aan de meest uitdagende problemen in de cyberinfrastructuur. We kunnen op allerlei manieren kwesties aanpakken waar we allemaal mee te maken hebben. Dit project biedt ook een beginpunt om andere organisaties te betrekken
COLUMN bij een gezamenlijke visie voor de toekomst van het hoger onderwijs.’ Erwin boogert
Waarom is het voor EDUCAUSE de moeite waard om met JISC en SURF samen te werken? ‘We zijn erachter gekomen dat onze normen en waarden, uitdagingen en belangen behoorlijk overeenkomen. Onafhankelijk van het land waarin ze zich bevinden hebben ICT-professionals in het hoger onderwijs een sterk commitment om de missie van leren, ontdekken en betrokkenheid uit te dragen door middel van “uncommon thinking for the common good”. Leden van EDUCAUSE zeggen al lang dat ze graag contact willen leggen met hun tegenspelers op internationaal niveau om zo te zorgen voor meer kennisdeling. Dit project en de extra samenwerkingsverbanden die hierdoor kunnen ontstaan zijn belangrijke stappen in die richting.’
Wat willen jullie samen bereiken? ‘Omdat het hoger onderwijs in onze landen zo op elkaar lijkt, kunnen we door samenwerking trends en problemen wellicht eerder signaleren. Alleen al het vergelijken van informatie levert inzichten op. Veel van ons werk is complementair en kan gemakkelijk door het ene land met het andere worden gedeeld. Zo hebben we onlangs een bibliografie van cyberinfrastructuur-bronnen samengesteld, op basis van wat onze landen hebben geproduceerd. En, ook heel belangrijk, we geloven dat we door samen te werken allemaal een grotere invloed hebben op de leiders in het hoger onderwijs, de overheid en onze instituten. Als beleidsmakers in de VS bijvoorbeeld zien dat Nederland te maken heeft met dezelfde uitdagingen als wij en daar een goedwerkende oplossing voor heeft ontwikkeld, dan zullen ze die oplossing in de VS eerder ondersteunen.’
Wat zijn de gezamenlijke plannen voor 2009? ‘Behalve het rapport over de toekomst van het hoger onderwijs komt er een gezamenlijke presentatie op de jaarlijkse EDUCAUSE conferentie en op andere grote evenementen. We willen ook samen onze visies, op de toekomst van het hoger onderwijs en wat nodig is om dit mogelijk te maken, voor het voetlicht krijgen bij beleidsmakers, universiteitsbestuurders en anderen. Als onze inspanningen in dit project succes hebben gaan we volgende stappen zetten.’
Ik zie, ik zie...
A
ls journalist ben je veel onderweg en soms is zelfs de trap van een congresgebouw of een koffietafeltje je werkplek. Veel heb je verder ook niet nodig: pen, papier, telefoon en een laptop. Voor ambulante werkers ontbreekt er toch vaak iets: collega’s. Met conference calls kom ik al een heel eind, maar als inbeller sta je toch langs de zijlijn tijdens een overleg. Wie spreekt met wie? Hoe ziet het nieuwe magazine er uit? Wie loopt er weg om de telefoon aan te nemen? De meeste lezers zijn serverarbeiders. Een vaste of mobiele breedbandverbinding volstaat in principe al om het werk te doen. Nederland behoort tot de landen met de hoogste breedbandpenetratie. Voor een paar tientjes per maand heb je een vaste of mobiele ‘breedbandige’ dataverbinding. Er ís geen noodzaak om dagelijks via de files naar een kantoor te rijden. Of toch? Het hoofdkantoor van de Rabobank snápt zijn personeel. Medewerkers daar kunnen komen en gaan wanneer ze willen. De Rijksuniversiteit Groningen trekt die lijn door en wil studenten via HD-videoverbindingen met studententeams in het buitenland in projecten laten samenwerken. Dat is wat je noemt ‘het nieuwe werken’. Ik sloeg een baan af omdat ik niet op afstand zou mogen werken. Jammer, maar filerijden en dagelijkse kantoorinvasies zijn iets van de vorige eeuw. We zijn slimmer dan dat. Míjn werkplek van de toekomst heeft een videocamera en projector. Mijn laptop, een Macbook, kan al overweg met MPEG4-beeldkwaliteit. Nu ons kantoor nog. Tegen die tijd krijgt ‘werken aan een koffietafel’ een heel andere, socialere, betekenis en zijn files écht een plaag van vroeger.
n o 01 2009
09
SPOTLIGHT
Cybersave Yourself! Een gewaarschuwd mens telt voor twee
Een echte crime-scene, veiligheidsinstructies en waarschuwingsborden. Als je niet beter wist, zou je denken dat onderwijs- en onderzoeksinstellingen een ramp te wachten l staat. Niets is minder waar: Op initiatief van n lf. se ur o SURFibo, SURFcert en een groot aantal instellingen ey av rs be y uit de SURF-doelgroep ontwikkelde SURFnet een .c w w w beveiligingscampagne nieuwe stijl: Cybersave yourself!
D HOW TO
HOW TO
Schrijf je wachtwoord op een stuk papier en stop het in een koffer
Reis naar Zwitserland
Leg de koffer in een kluis
Je wachtwoord is nu veilig opgeborgen
Signaleer een verdachte e-mail
Trek de stekker uit je computer
Pak een handgranaat
Blaas je computer op
Vooruit, deze aanpak is misschien wat over de top. Maar als anderen aan de haal gaan met je wachtwoord
Vooruit, deze aanpak is misschien een béétje rigoreus. Maar er is niks vervelender dan dat criminelen met
kan dat heel lastig zijn. Veilig met je wachtwoord omgaan is eenvoudig en bespaart je een hoop gedoe.
jouw gegevens aan de haal gaan. Terwijl jij dacht dat je met een vertrouwde site te maken had. Cybersaven is
Cybersaven is simpeler dan je denkt. Kijk op www.cybersaveyourself.nl.
simpeler dan je denkt. Kijk op www.cybersaveyourself.nl.
www.cybersaveyourself.nl
10
e centrale boodschap in deze bewustwordingscampagne bestaat uit instructies op het gebied van onder andere virussen, wachtwoorden, back-ups en phishing. De eerste drie zijn wellicht nog bekend van eerdere campagnes (Laat je niet pakken! en Doe het zelf!). Phishing is een nieuw onderwerp, dat de laatste jaren helaas tot steeds meer overlast leidt en daarom in deze campagne een plekje heeft gevonden.
n o 01 2009
www.cybersaveyourself.nl
Cybersave Yourself is geen standaard campagne. Het concept en de uitingen zijn tot stand gekomen in nauw overleg met een groot aantal instellingen. Na deze centrale voorbereiding wordt de campagne grotendeels decentraal gevoerd. Alleen op specifieke momenten, zoals de kick-off en het begin van het collegejaar, worden instellingsoverstijgende middelen ingezet. Bij de eerste uitrol doen tegelijkertijd 24 instellingen op 40 locaties mee.
Groeiende collectie
Vervolgens kunnen deze en andere instellingen gebruik maken van een toolkit, waarin basis materialen te vinden zijn. Een ontwerp voor een advertentie voor studenten, een Powerpointpresentatie voor beleidsmakers, webteksten: het is allemaal te vinden in de toolkit. En de verzameling middelen kan steeds naar wens worden uitgebreid, zodat de kit voor elke gelegenheid de juiste middelen bevat.
Safer Internet Day (10 februari) vormde de aftrap voor Cybersave Yourself. Vanaf die datum is de campagne te zien bij de deelnemende instellingen. Deze instellingen zijn voorzien van een startpakket met materialen voor de lancering. Hierna kan een instelling steeds zelf een keuze maken uit de middelen in de toolkit om zo een campagne te voeren die precies aansluit op de informatiebehoefte van de verschillende doelgroepen. Cybersave yourself website
HOW TO
HOW TO
Save je document op een usb-stick
Haal de usb-stick uit je computer
Signaleer een verdacht bestand
Haal je computer uit elkaar
Naast de campagnemiddelen uit de toolbox, is er ook een portal, waarop uitgebreide informatie over beveiliging is te vinden. Waar de instellingen vooral kunnen putten uit de toolkit, kunnen de eindgebruikers terecht op deze website. Hier vinden ze antwoord op de vraag wát ze kunnen doen als ze er door de campagne van doordrongen zijn dát ze iets moeten doen. Elise Roders
Slik de stick door
Het bestand is nu veilig in je buik opgeborgen
Duw ieder deel door een MRI-scan
Zet alles weer in elkaar, herhaal dit proces indien nodig
Oké, dit is misschien een tikje vreemd, maar je wilt uiteraard niet dat jouw documenten verloren gaan. Bestanden
Oké, dit is misschien wat overdreven. Maar virussen zijn wel heel vervelend. Met een paar acties kun je
back-uppen en veilig bewaren is eenvoudig en bespaart een hoop gedoe. Cybersaven is simpeler dan je denkt.
virussen tegen houden en voorkomen dat je computer crasht. Cybersaven is simpeler dan je denkt. Kijk op
Kijk op www.cybersaveyourself.nl.
www.cybersaveyourself.nl.
www.cybersaveyourself.nl
Meer informatie: www.cybersaveyourself.nl
www.cybersaveyourself.nl
Alf Moens, Security manager TUDelft en voorzitter SURFibo: ‘In mijn rol als voorzitter van SURFibo, het Informatiebeveiligingsoverleg van SURF, heb ik een speerpuntproject getrokken met betrekking tot informatiebeveiliging. Daarbij bleek dat de behoefte aan afstemming tussen de verschillende instellingen groot was.
foto: jeroen bouman
Hoewel de boodschap uit eerdere campagnes nog goed bruikbaar is, sloten de middelen van eerdere campagnes niet altijd even goed aan bij de behoeftes van de instellingen. Van veel collega’s bij andere instellingen kreeg ik te horen dat ze graag iets met het thema wilden, maar niet wisten waar ze moesten beginnen. Eind 2007 is er daarom een werkgroep opgericht, waarin een strategie werd bepaald. Hierin had ik zitting, samen met vertegenwoordigers van SURFnet en SURFcert. Namens SURFibo heb ik vervolgens een oproep gedaan aan collegainformatiebeveiligers om deel te nemen aan een klankbordgroep. Normaal gesproken moet je enorm je best doen om zoiets uit de grond te stampen, maar op deze oproep kreeg ik direct veel positieve reacties. Zo is er een klankbordgroep gekomen, die meedenkt over de boodschap en de middelen van wat uiteindelijk Cybersave Yourself is geworden, en bepaalt de werkgroep de te varen koers.’
n o 01 2009
11
Koepelorganisaties UKB en SHB besteden licentiemanagement uit aan SURFdiensten
Druk doende met digitale content Universiteiten en hogescholen, maar ook hun studenten, docenten en onderzoekers kunnen bij SURFdiensten terecht voor een breed aanbod van betaalbare softwareproducten. Minder bekend is dat SURFdiensten ook licentiemanagement uitvoert voor online content, zoals tijdschriften, databanken en streaming videomateriaal. Dat doet zij in opdracht van de koepelorganisaties van de bibliotheken in het hoger onderwijs, UKB en SHB. Voorzitters Maria Heijne en Jan Companjen vertellen hoe dat in zijn werk gaat.
S
tudenten en medewerkers van universiteiten en hogescholen hebben toegang tot een enorm aanbod van digitaal materiaal: van wetenschappelijke tijdschriften tot lesmethodes en van instructiefilms tot e-books en middeleeuwse handschriften. Wat zij meestal niet weten is dat daarover achter de schermen flink is onderhandeld met commerciële uitgeverijen zoals Elsevier, Kluwer en Wiley. Dat doet SURFdiensten namens de samenwerkingsverbanden van de bibliotheken in het hoger onderwijs, UKB en SHB. Er zijn overeenkomsten met zo’n 55 uitgeverijen afgesloten. Meeliften
‘Eind jaren negentig besloten de leden van het samenwerkingsverband Universiteitsbibliotheken & Koninklijke Bibliotheek (UKB) voortaan samen de onderhandelingen met de commerciële uitgeverijen te gaan voeren in plaats van ieder voor zich,’ vertelt UKB-voorzitter Maria Heijne. ‘De uitgeverijen kwamen met steeds uitgebreidere en langer lopende contracten voor digitale content. Daar zaten forse jaarlijkse prijsverhogingen aan vast. Door samen op te trekken stonden we uiteraard sterker. In eerste instantie hadden we een eigen licentiebureau, later ging SURFdiensten steeds meer van het werk doen. Dat deed zij immers ook al voor software.’ Toen in 2003 de hogeschoolbibliotheken zich ver-
12
n o 01 2009
enigden, besloten ook zij het licentiemanagement van online content uit te besteden aan SURFdiensten. Jan Companjen, voorzitter van het Samenwerkingsverband Hogeschool Bibliotheken (SHB): ‘Vooral in het geval van grote internationale uitgeverijen is het voor ons zeer rendabel. We kunnen nu meeliften met de contracten die SURFdiensten namens UKB afsluit. Dat levert ons gunstige tarieven op.’
Jan Companjen
foto's: guido benschop
FOCUS
van hogeschooldocenten. Onze leden bepalen vervolgens de prioriteiten. Met SURFdiensten overleggen we hoeveel ruimte er is voor overeenkomsten met nieuwe aanbieders en daarna gaan de licentiemanagers voor ons aan de slag.’ Open access
Maria Heijne
‘De overeenkomsten met uitgeverijen van online content zijn meestal drie tot vijf jaar geldig. Het vernieuwen daarvan vergt veel voorbereiding’ Big deal
Zowel UKB als SHB hebben een werkgroep Licenties die namens hun achterban jaarlijks de prioriteiten bepaalt en met SURFdiensten een werklijst opstelt. De leden gebruiken SURFgroepen om online de voortgang van de werkzaamheden bij SURFdiensten te volgen. Heijne: ‘De overeenkomsten met uitgeverijen zijn meestal drie tot vijf jaar geldig. Het vernieuwen daarvan vergt veel voorbereiding, zowel bij SURFdiensten als bij ons. We geven als input wat onze wensen zijn. Zo zijn bijvoorbeeld vroeger met de grote uitgeverijen big deal contracten afgesloten, wat inhoudt dat je voor een vast bedrag toegang hebt tot hun hele online collectie. Maar eigenlijk willen we dat nu niet meer; als we flexibeler zijn in de keuze van de titels, zijn de kosten beter af te stemmen op het beschikbare budget. Op basis van onze wensen gaat SURFdiensten met de uitgevers onderhandelen.’ De lijst met contentaanbieders waar SURFdiensten overeenkomsten mee afsluit, groeit nog steeds. Companjen legt uit hoe dat bij de hogescholen gaat: ‘Net als bij UKB verzamelt onze werkgroep Licenties de wensen, in ons geval
Bij de hogescholen is de rol van de bibliotheek de afgelopen twintig jaar behoorlijk veranderd, vertelt Companjen. ‘Hogescholen hebben de taak en de ambitie om meer aan onderzoek te gaan doen, waardoor we structureel de bibliotheek- en informatievoorzieningen moeten opwaarderen. Intensieve samenwerking kan hierbij een grote meerwaarde hebben. Maar tegelijkertijd zien we bij veel hogescholen een beweging van bezuinigingen, ook op deze voorzieningen.’ Naast het commerciële aanbod van content is er dan ook groeiende belangstelling voor andere interessante bronnen, die via internet vrij toegankelijk zijn. ‘Voor docenten zijn wij één van de vele aanbieders van informatie. Zij bepalen uiteindelijk gewoon zelf waar ze gebruik van maken,’ voegt Companjen toe. Ook in de wetenschappelijke wereld is open access een duidelijke trend. Heijne: ‘Wetenschappelijke informatie moet in principe voor iedereen beschikbaar zijn, maar met het huidige licentiemodel van de uitgeverijen lukt dat niet. De universiteiten hebben daarom repositories opgezet voor de wetenschappelijke publicaties van hun onderzoekers die gezamenlijk via een centrale interface, NARCIS, af te zoeken zijn. En de hogescholen hebben de HBO Kennisbank. Zulke initiatieven zie je wereldwijd ontstaan. Daarnaast komen er steeds meer open access uitgeverijen, dus de gevestigde commerciële aanbieders zullen op de een of andere manier wel mee moeten gaan. Een optie is dat auteurs, met behoud van de bestaande strenge reviewprocedures, aan de uitgevers betalen voor publicatie. Die maken op hun beurt de online collecties voor iedereen gratis toegankelijk. Je ziet nu al dat uitgevers experimenteren met open access varianten. Het zal misschien nog jaren duren voordat het bestaande systeem verandert, maar ik vind het spannend om te zien hoe zich dat ontwikkelt.’ Daphne Riksen
n o 01 2009
13
TECHNIEK KNO-artsen volgen live elkaars handelingen tijdens operaties
oren naar HD videoconferencing De apparatuur staat in zijn kamer opgestapeld. De nieuwe HD videomixer is net binnengekomen. Een KNO-arts met bijzonder veel gevoel voor techniek. Een pionier in het gebruik van HD videoconferentie-apparatuur in de operatiekamer. In gesprek met professor doctor Wilko Grolman van UMC Utrecht.
V
erschillende camera’s in de OK, waaronder een microscoopcamera, leggen ooroperaties vast die wereldwijd live gevolgd worden. Gebruik makend van SURFcontact, de HD videoconferencing dienst van SURFnet, zet UMC Utrecht een grote stap om live registratie van chirurgie nog beter te faciliteren. Sinds een paar jaar is Grolman samen met KNO-artsen Robert Vincent uit Frankrijk en John Oates uit Engeland zeer actief binnen de LION Foundation. LION (Live International Otolaryngology Network) heeft als doel om internationale kennisdeling en samenwerking binnen het vakgebied KNO te optimaliseren. Hierbij vindt Grolman het belangrijk om het gebruik van videoconferentie-technologieën in de operatiekamer te stimuleren. In de rij
Jaarlijks wordt het ‘Global Otology-Neurotology Live Surgical Broadcast’ door de LION Foundation georganiseerd, waarbij KNO-artsen over de hele wereld met diverse ooroperaties mee kunnen kijken. Grolman: ‘Op veertien locaties worden gelijktijdig ooroperaties uitgevoerd. De beelden komen allemaal op één centrale plek binnen en deze streams worden door twee ‘moderators’ begeleid. Dit houdt in dat twee KNO-specialisten aan het
14
n o 01 2009
roer staan om mensen over de hele wereld te voorzien van de meest interessante beelden door te switchen van de ene naar de andere operatie. Daarbij is het mogelijk om vragen te stellen en wordt er daadwerkelijk via de moderators een dialoog gevoerd met de chirurgen.’ Grolman vertelt dat instellingen echt in de rij staan om te participeren tijdens dit jaarlijkse congres. ‘Vorig jaar hebben naar schatting 4000 mensen vanuit veertig locaties meegekeken. Van een volle collegezaal in Zuid-Afrika, waar de beelden op een groot scherm werden geprojecteerd, tot een specialist achter zijn pc in Amerika.’ Primeurs
Op 19 mei 2009 wordt het LION congres voor de vierde keer georganiseerd. Het UMC Utrecht zorgt samen met SURFnet voor de technische coördinatie tijdens het event. Dit keer met meerdere primeurs. Nog niet eerder was de kwaliteit van het beeld zo goed. Voor het eerst worden de operaties in HD kwaliteit getoond. ‘Beeld is essentieel in ons vakgebied, je moet echt kunnen zien wat iemand doet. De kwaliteit van HD is waanzinnig. We gebruiken nu 720p-beelden en voor de microscoop 4 CIF, dat is een kwaliteit die we nog niet eerder gehaald hebben,’ legt Grolman uit.
foto: Diederik van der laan
Zorg heeft wel
Naast de kwaliteitsverbetering hebben de deel nemers ook de mogelijkheid om on demand te switchen naar een ander kanaal om een andere operatie te volgen. De operaties worden dit jaar niet op één, maar op twee kanalen uitgezonden. Tot slot zijn de operaties nu ook via webstreaming te volgen.
‘HD videoconferencing in de operatiekamer wordt pas een succes als de artsen zelf actief betrokken zijn.’ Nederlandse coördinatie
Met inspanningen van Grolman, maar ook van SURFnet en Bert Andree van beheerpartner Ant Arbor, is de technische coördinatie dit jaar van Parijs naar Nederland verhuisd. ‘De MCU (Multipoint Control Unit), die de videobeelden vanuit de verschillende locaties met elkaar combineert, staat fysiek bij SARA in Amsterdam. Hierdoor gaan wij meer verplichtingen aan, maar technisch was deze stap noodzakelijk. We stellen tegenwoordig ook veel strengere eisen aan de deelnemende instellingen. Een instelling moet echt op kwaliteit van beeld en geluid gecertifi-
ceerd worden, omdat een zwakke schakel de bottleneck voor het gehele proces kan betekenen. Om de HD videoconferencing-apparatuur werkend te krijgen, moeten intern ook diverse handelingen verricht worden. Denk aan het interne netwerk, de firewall, maar ook de ver lichting en het geluid in de operatiekamer. Dit zijn allemaal essentiële zaken om de videoconferencing-dienst efficiënt en veilig in te zetten.’ Kleinschalige initiatieven
Grolman: ‘In december hebben we bij SURFnet proefgedraaid en de resultaten waren positief. Enkele instellingen hadden nog niet het vereiste niveau, maar SURFnet heeft haar expertise bewezen en laten zien dat zij dit betrouwbaar kan laten draaien.’ Op langer termijn hoopt Grolman dat KNO-artsen uit zichzelf de videoconferencing tools in gaan zetten om collega’s in binnen- en buitenland om advies te vragen of mee te laten kijken. Of nog mooier: dat andere specialisten ingeschakeld worden. ‘Mijn doel is om een internationaal kennisnetwerk op te bouwen, waarbij vaker kleinschalige initiatieven opgezet worden om van elkaar te leren. HD videoconferencing in de operatiekamer wordt pas een succes als de artsen zelf actief betrokken zijn.’ Mariëlle Schipper-Heesters
n o 01 2009
15
PROjECT
In de dagelijkse praktijk van het hoger onderwijs kampen startende studenten regelmatig met kennistekorten voor het vak wiskunde. Het Onderwijsvernieuwingsproject Webspijkeren 2 ontwikkelde bijspijkermodules wiskunde voor grote aantallen studenten. Projectleider Bart Rienties van Universiteit Maastricht vertelt dat bijgespijkerde studenten 10% beter presteren dan gemiddelde studenten.
Hameren op herstel:
webspijkeren D
e laatste jaren worstelen hogescholen en universiteiten met beperkte wiskundekennis en -vaardigheden van nieuwe studenten. Deze problematiek heeft een vlucht genomen door de invoering van het studiehuis in het voortgezet onderwijs, de bachelor-masterstructuur in het hoger onderwijs (met nieuwe (zij)instroommogelijkheden) en de toegenomen internationalisering. Om de wiskundekennis en –vaardigheden te verbeteren voordat studenten beginnen met een studie, is het SURFfoundation-project Webspijkeren gestart. ‘Bij de bijspijkercursussen voeren studenten online wiskundige opdrachten uit, soms gecombineerd met contactonderwijs. Niet alleen verbeter je de wiskundekennis van instromende studenten. Ook vermindert de kans op studie-uitval aanzienlijk door het contact dat ze met elkaar voorafgaand aan de studie hebben. Andere bijkomende voordelen: een student raakt bekend met de elektronische leeromgeving van de instelling én met deze vorm van onderwijs,’ zegt Rienties.
Wiskundedeficiënties
Het SURFfoundation-project Webspijkeren 2 is het opschalingsproject van Webspijkeren, dat vernieuwende didactische scenario’s ontwikkeld heeft om wiskundedeficiënties van instromers te ondervangen. Tijdens de start van dit project heb-
16
n o 01 2009
ben hogeronderwijsinstellingen veel ervaring opgedaan met verschillende mogelijkheden om studenten bij te spijkeren en de rol die ICT in het algemeen, en tools voor assessment in het bijzonder, daarin spelen. Rienties: ‘Ook maakte het project zichtbaar met welke specifieke wiskundige onderwerpen studenten moeite hebben en welke groepen studenten vooral problemen ondervinden met wiskunde.’ Bijspijkermodule
Hoe werkt het? Een bijspijkermodule wiskunde wordt voorafgegaan door een individuele online diagnostische toets. Als blijkt dat een student tekortschiet, biedt de hogeronderwijsinstelling een bijspijkercursus aan, vaak voorafgaand aan de opleiding. Studenten volgen een zelfstandige module op afstand of een gecombineerde module, dat ook contactonderwijs omvat. De hogeschool of universiteit stelt deze modulen binnen de elektronische leeromgeving beschikbaar. ‘De online toetsing van wiskundekennis heeft als voordeel dat de student meteen feedback krijgt,’ aldus Rienties. ‘Daarnaast is gebruik gemaakt van adaptieve toetsing, waarbij de wiskundestof zich automatisch aanpast aan het niveau van de individuele student.’ Een online afsluitende toets geeft aan of het vereiste wiskundeniveau bereikt is. Onderzoek toont dat bijgespijkerde studenten hun kennisachterstan-
GASTCOLUMN
Aangename verrassingen Amandus Lundqvist Voorzitter College van Bestuur Technische Universiteit Eindhoven en voorzitter 3TU. Federatie
E
foto: Bert janssen
r zijn in het leven aangename en onaangename verrassingen. Stel je bijvoorbeeld voor, dat je als student ontdekt dat bij een andere universiteit precies dát vak wordt gegeven dat jouw interessegebied compleet maakt. Dat is aangenaam. Maar vervolgens zie je dat het college om negen uur begint, en dat je dan eerst drie uur in de trein moet zitten. Dat is een onaangename verrassing. Om dit soort spanningsvelden weg te nemen, willen de drie technische universiteiten de 3TU.Federatie realiseren: een onderwijsgemeenschap die één virtuele digitale leer- en werk omgeving biedt voor studenten en docenten van de drie TU’s. Een geheel dus, dat meer is dan de som der delen.
den hebben weggewerkt en in het eerste jaar 10% beter presteren dan gemiddelde studenten. Hergebruiken
Samen met de Universiteit van Amsterdam heeft de Universiteit Maastricht Webspijkeren 2 ontwikkeld. De samenwerking leverde verschillende publicaties en een geslaagde eindconferentie op. Andere opleidingen die aan de slag willen met wiskundebijspijkercursussen, kunnen gebruik maken van de didactische scenario’s die in het project ontwikkeld zijn. Via de projectwebsite kunnen geïnteresseerden ook content opvragen en hergebruiken. Sabrina Vredenberg
SURFfoundation subsidieert onderwijsvernieuwings projecten om flexibele en nieuwe manieren van leren
Hoe doen we dat? Door de user-interfaces los te koppelen van de ICT-systemen voor het onderwijs. Een Delftse student kan dan via zijn vertrouwde user-interface, met de Delftse look & feel, gebruik maken van een systeem in Eindhoven. Dankzij de lichtpaden die de TU’s inmiddels verbinden gaat dat razendsnel. Binnen de 3TU.Federatie hebben studenten en docenten straks drempelloos toegang tot de systemen van de beide andere instellingen, met dezelfde rechten. Zo kunnen ze bijvoorbeeld videocolleges bij de partners volgen, live of achteraf, of zich inschrijven voor vakken en tentamens. Ook kunnen studenten deelnemen aan gezamenlijke projecten. De systematiek van de 3TU.Federatie is eenvoudig uit te breiden naar andere instellingen in Nederland en in het buitenland. Daardoor zal het hoger onderwijslandschap er over tien jaar mogelijk heel anders uitzien. Bereidt u zich maar voor op aangename verrassingen!
en onderwijzen te ontwikkelen. Meer informatie is te vinden op: www.web-spijkeren2.nl www surffoundation.nl/ovp
t s i v q d n u L s u d n a Am n o 01 2009
17
iNFO
Etalage van kenniskapitaal Bijna tienduizend publicaties van studenten, docenten en lectoren van Nederlandse hogescholen zijn digitaal beschikbaar. De HBO Kennisbank etaleert een kapitaal aan kennis in de vorm van scripties, onderzoeken, papers en artikelen van hogescholen.
M
eer dan 28.000 geïnteresseerden bezoeken maandelijks de openbare portal www.hbokennisbank.nl, waar zij op een eenvoudige manier toegang krijgen tot kennisproducten van zeventien hogescholen. Zo biedt de HBO Kennisbank afstudeerverslagen voor studenten waaruit ze kunnen putten voor hun eigen onderzoek. Voor docenten zijn interessante onderzoeken of artikelen beschikbaar om hun onderwijs actueel te houden.
Kennisdeling
Hogescholen profileren zich steeds meer als kennisinstituten. De aangestelde lectoren verrichten veel praktijkgericht onderzoek en publiceren deze gegevens. Door deze publicaties digitaal via de HBO Kennisbank aan te bieden, komen ze wereldwijd gratis beschikbaar. De HBO Kennisbank legt de link tussen de beroepspraktijk en het praktijkgerichte onderzoek, en ondersteunt lectoren bij het verspreiden van kennis naar de samenleving. De ontsloten kennismaterialen behandelen onderwerpen die het bedrijfsleven en het maatschappelijk veld op dit moment belangrijk vinden en hebben vaak een innovatief karakter.
Hoe werkt het?
De aangesloten hogescholen op de HBO Kennisbank beslissen zelf of ze een kennisproduct aanbieden via de portal. Naast de eigen instellingseisen is toestemming van de auteur nodig. Scripties moeten bovendien vrij zijn van een embargo van het afstudeerbedrijf. De ontsloten scripties en publicaties zijn volledig opvraagbaar en te doorzoeken op trefwoord en auteur. Sinds vorig jaar zijn extra functionaliteiten toegevoegd: bezoekers kunnen kennisproducten voorzien van waarderingen en recensies schrijven, collega’s of vrienden attenderen op artikelen en gebruik maken van een bookmarkingtool. Interesse
De HBO Kennisbank maakt deel uit van het SURFshare-programma van SURFfoundation en is ontwikkeld in samenwerking met SHB (Samen werkingsverband Hogeschool Bibliotheken). Meer informatie over de aansluiting op HBO Kennisbank: Lianne van Elk, projectmanager hbokennisdisseminatie (
[email protected]). Sabrina Vredenberg Meer informatie: www.hbo-kennisbank.nl www.surffoundation.nl/surfshare
18
n o 01 2009
BLOG
Digitale video, effectmeting en alligators In januari 2009 organiseerde SURFfoundation voor negen projectleiders van het Nationaal Actieplan e-Learning een studiereis naar de Annual Meeting Educause Learning Initiative (ELI), in Orlando, Florida. Tijdens deze conferentie, waar onderwijsinnovaties centraal staan, verzorgden de projectleiders een preconference over DIVIdossier (digitaal videoportfolio) en een sessie over de effectmeting van projecten.
De sessie die de groep verzorgde, had als titel “The Effectiveness of IT in Higher Education, a National Collaborative Approach”. Tijdens de sessie werd gediscusDe studiereis begon met een vrije dag:
Netwerken, uitwisselen van kennis en erva-
sieerd over de vraag: Hoe kan ik meten of
tijdens een excursie naar Lake Jessup in de
ring en het bevorderen van samenwerking
mijn ICT-interventie het beoogde effect
Wetlands ging de groep per helikopterboot
tussen de projectleiders waren een belangrijk
heeft? De Amerikaanse instellingen staan
op zoek naar alligators en bijzondere
doel van deze reis. Janina van Hees (SURF
onder grote financiële druk, ook daar is
watervogels.
foundation), Ria Jacobi (Universiteit Leiden)
effectmeting een actueel thema.
Judith Janssen en Wilfried Admiraal (UvA)
Vlak voor de start van de conferentie kwam
De deelnemers aan de studiereis stelden
zijn bezig met de laatste voorbereidingen
alle drukte even tot stilstand. In de lobby van
ieder hun eigen programma samen. De
voor hun preconference over het project
het hotel keken Amerikanen en buitenlandse
pauzes boden gelegenheid om ervaringen
DIVIDossier aan de rand van het
gasten geboeid naar de inauguratie van
uit te wisselen en te discussiëren over hoe
hotelzwembad.
president Obama.
het gehoorde in Nederlandse context geplaatst kan worden. n o 01 2009
19
BULLETS
AGENDA programma
Wisseling van de wacht
SURFworks. In
18 maart, 22 april, 20 mei
De Commissie Projectbewaking van SURF
het document
ziet erop toe dat de publieke middelen die
legt SURFnet uit
SURF via (tender)projecten inzet voor
wat DNS is, wat de
Introductieworkshop SURFgroepen Introductie in de vele mogelijkheden die SURFgroepen biedt.
ICT-innovatie in het hoger onderwijs en
kwetsbaarheden
onderzoek transparant en effectief worden
ervan zijn en op welke manier DNSSEC kan
ingezet. In 2002 is deze commissie, die
worden ingezet om die kwetsbaarheden weg
bestaat uit externe deskundigen, ingesteld.
te nemen.
Inmiddels is de zittingstermijn van de
‘Hardening the Internet’ is beschikbaar als
Commissieleden van het eerste uur afgelo-
pdf via:
pen en zijn nieuwe leden aangesteld. Een
www.surfnet.nl/Documents/DNSSSEC-web.pdf
www.surfnet.nl/bijeenkomsten
24 maart, 14 april, 12 mei Introductieworkshop SURFmedia Eerste kennismaking met SURFmedia voor streaming media in het onderwijs. www.surfnet.nl/bijeenkomsten
26 maart t/m 27 maart
overzicht van de gewijzigde samenstelling van de Commissie is opgenomen op de
TRANSITS, training voor CSIRT’s Bestemd voor degenen die binnen de eigen instelling lid zijn (of worden) van het lokale CSIRT.
Commissieleden voor hun inzet de afgelopen
Nationale Studenten enquête nieuwe stijl
jaren en heeft er alle vertrouwen in dat de
Met ingang van 1 januari 2009 valt de
Commissie ook in de nieuwe samenstelling
Nationale Studentenenquête (NSE) onder
de projecten uitstekend zal bewaken.
verantwoordelijkheid van Studiekeuze123. De
9 april
uitvoering van de NSE is na een Europese
Workshop IPv6 Introductie van de mogelijkheden van IPv6 en enige hands-on ervaring opdoen.
website. SURF bedankt de afgetreden
Meer informatie: www.surf.nl/cp
aanbesteding belegd bij ResearchNed en TNS NIPO. De studentenoordelen uit de NSE worden onder andere gebruikt voor de
Opmars HD videoconferencing in hoger onderwijs
www.surfnet.nl/bijeenkomsten
www.surfnet.nl/bijeenkomsten
website Studiekeuze123.nl en Studychoice.nl.
9 april, 14 april
de High Definition videoconferencing (HD
Meerjarenprogramma Studiekeuze123
VC) wedstrijd. Onder de inzenders zijn onder
Studiekeuze123 heeft haar Meerjarenpro-
Digitale leer- en werkomgeving van toekomst Over de vier toekomstscenario’s voor het hoger onderwijs met als thema ‘De nieuwe leer- en werkomgeving voor studenten en docenten in 2020’.
meer zes HBO-instellingen, tien universiteiten
gramma voor de jaren 2009-2012 opgesteld.
en vier Universitair Medische Centra. Deze
Sleutelbegrippen in dit meerjarenprogramma
instellingen winnen met hun inzending een
zijn: gezag, gebruik en participatie. Het
16 april
stimuleringsfinanciering bij de aanschaf van
gebruik van Studiekeuze 123 is de afgelopen
apparatuur voor het inrichten van een HD VC
twee jaar steeds verdubbeld en het streven is
faciliteit. SURFnet heeft besloten alle
dit nog verder te laten toenemen. In 2008
Gevorderden workshop SURFgroepen Workshop voor inrichten van SURF groepen voor projecten
inzenders te belonen op voorwaarde dat zij
trok de site 462.000 unieke bezoekers
voor 1 augustus 2009 een functionerende
(tegenover 235.000 unieke bezoekers in
HD-omgeving hebben ingericht.
2007).
SURFnet heeft van vierentwintig organisaties een projectplan ontvangen in het kader van
Het meerjarenprogramma is te vinden op
‘Wij zijn aangenaam verrast dat zoveel
www.studiekeuze123.nl
Nederlandse instituten de kans aangrijpen faciliteren met de meest geavanceerde
2009: Open Access jaar
technologieën,’ aldus Walter van Dijk, Hoofd
Onder regie van SURF werken KNAW, NWO,
Account Advisering van SURFnet.
universiteiten, hogescholen en onderzoeks
Meer informatie:
instellingen in 2009 aan bevordering van Open Access. Doel is de open toegang tot resultaten van wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek een impuls te geven.
‘Hardening the Internet’: White paper over impact en belang van DNSSEC
Toegang tot deze informatie legt een stevige
SURFnet heeft een white paper gepubliceerd
van onderzoek en kennisvalorisatie voor de
over DNSSEC, een uitbreiding op het Domain
samenleving. Uitgangspunt is dat de
Name System (DNS). DNSSEC kan kwets-
resultaten van publiek gefinancierd onder-
baarheden in DNS verhelpen, waardoor de
zoek, ook publiek toegankelijk moeten zijn.
‘bewegwijzering’ van het internet veiliger wordt. ‘Hardening the Internet’ is geschreven in het kader van het SURFnet-innovatie
20
n o 01 2009
www.surfnet.nl/bijeenkomsten
23 april Advanced Video Themaworkshops SURFnet organiseert in 2009 Advanced Video Thema-Workshops over verschillende onderwerpen. www.surfnet.nl/bijeenkomsten
om hun studenten en medewerkers te
www.surfnet.nl
www.surffoundation.nl/bijeenkomsten
basis onder kennisoverdracht in het onderwijs, kennisontwikkeling ten behoeve
Meer informatie: www.surf.nl/openaccess
24 april Training Netwerkbeheer Eendaagse training over NAT/Firewalls, beveiliging van een wireless LAN, multicast en IPv6. www.surfnet.nl/bijeenkomsten
