BLOK: Leer en volg
VMBO-BK-T
Voornaam: _________________________
Achternaam: ___________________________________
Klas: __________ Lijstnummer: _______________ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Betreft: de islamitische profeet Mohammed, de joodse profeet Mozes en Christus Jesus Wij gaan speciaal kijken naar: De lessen van M, M en J het geloof over het menselijk samenleven. De vragen die wij vooral gaan onderzoeken zijn: 1. Hoe werd de mensen geleerd te leven? 2. Welke betekenis hebben deze lessen voor mensen uit onze tijd? 3.Welke overeenkomsten of verschillen zijn er tussen M, M en J? OPDRACHT PER LES Bij dit blok horen 3 lessen LB. Tijdens elke les moet je het volgende doen: 1. Filmfragmenten bekijken en bijhorende opdrachten maken, 2. Alle vragen beantwoorden van dit stencil, 3. deelnemen aan korte discussies, en 4. Goed mee doen tijdens de bespreking van de vragen. Je kunt dan jouw antwoorden verbeteren of aanvullen.
Resultaat Volledigheid 0
1
O Z
2
3
V G
Werkhouding Netheid
Juistheid 0
1
O Z
2
3
V G
0
1
O Z
2
Storend
Gedrag
3
0
3
0
1
V G
J
N
O Z
2
Vlijt 3
V G
0
1
O Z
2
3
V G
Les 1 Les 2 Les 3 Totaal
Beoordeling
Beoordeling
VRIJSTELLINGEN: *Bij voldoende tot goed resultaat ben je vrijgesteld van de extra inhaalopdracht. **Bij voldoende tot goede werkhouding ben je vrijgesteld van de extra inhaalopdracht. Afsluiting BASIS: tijdens de evaluatieles moet je in drietallen (j-j-m of m-m-j) met elkaar in discussie gaan over minimaal één islamitisch, één joods en één christelijk thema. Deze, in totaal drie, thema’s waaruit je kan kiezen zijn al eerder aan de orde gekomen. De resultaten van deze discussies moeten netjes worden opgeschreven. Ook worden de verschillende meningen, die naar voren zijn gebracht, kort genoteerd. Voorbereiden doe je door de lessen nog eens te bekijken op de website: www.kaaba-taaba.nl Ook kan je met jouw groepje buiten schooltijd de stellingen bespreken. Op het internetforums worden soortgelijke onderwerpen ook besproken. Je kan deze opzoeken en bekijken. KADER/THEORETISCH: Je zoekt op het internet naar discussieforums waar het gaat om thema’s zoals dat in de les is behandeld. Je kiest drie thema’s: één islamitisch, één joods en één christelijk thema. Druk een stukje van de gevonden discussies af. Bij elk stukje noteer je: 1. Of het past bij de levenslessen van M, M of J zoals wij dat in de films hebben gezien (uitleggen) 2. Wat heb je herkend van de vijf liefdestalen (voorbeelden noemen)? Als afsluiting schrijf je in ongeveer 300-500 woorden: 4. welke overeenkomsten en/of verschillen je hebt ontdekt tussen M, M en J. 1
Islamitische godsdienst: Leer en volg Vragen bij het filmfragment uit ´The Message” (ca 17 minuten) Opdracht 1 en 2 maken voor dat het filmfragment wordt bekeken! Opdracht 1 Tijdens de les over Mohammed hebben wij gelet op de gevolgen voor de omgeving. Maak onderstaande zinnen kloppend:
a) b) c) d) e) f) g) h) i)
Mohammed en zijn volgelingen waren onveilig / veilig. De Kaaba werd door hem beschermd / opgeëist. De Mekkanen beschermden Mohammed / de Kaaba De eerste martelaar(es) was een kind / vrouw / man. Een martelaar is iemand die om het geloof anderen dood maakt / door anderen gedood wordt. Een beul is iemand die anderen pijn doet / van pijn bevrijdt Tijdens de rellen komt Abu Sofyan / Hamza te hulp. Hamza kan vooral goed luisteren / vechten De hele situatie lijkt het meest op die van Mozes / Jesus / O. Bin Laden / G. Wilders omdat ………………………………………………………………………………….
Toelichting over het te bekijken filmfragment Mohammed stuurde zijn eerste volgelingen naar het Christelijke Abessinië. Dit land heet nu Ethiopië. Zelf bleef hij bij zijn bezittingen in het onveilig geworden Mekka. Door de ernstige vervolgingen vreest men het “zwaard van Mekka”. De Moslims vluchten naar het Christelijke Abessinië, het huidige Ethiopië. De mekkanen zetten de achtervolging in om de gevluchte Moslimse slaven terug te brengen naar Mekka. De koning van Abessinië moet een moeilijke beslissing nemen. De gevluchte moslims beschermen of hen overleveren aan de mekkanen. Het filmfragment toont een koning die de levenslessen moet horen van Mohammed over: 1. de bescherming van vrouwen, 2. de positie van de slaaf, 3. het wonder van de Qur’an en 4. De persoon Christus Jesus (Isa) en zijn moeder Maria (Maryam)
Opdracht 2 Zoek de juiste betekenissen bij de woorden met behulp van de tekst. Let op, een antwoord is onjuist! 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Abbesinië Zwaard van Mekka Achtervolgen Overleveren Maryam Isa
a. Liefdestalen b. De moeder van Isa c. Wraak d. Een christelijk land (nu Ethiopië) waar moslims veiligheid vonden e. Volgen met vijandige bedoelingen f. In handen geven, overdragen. g. Christus Jesus
1…
3….
2 ….
4…..
5…..
6…… 2
Alle vragen en opdrachten die hieronder staan moeten worden gemaakt na het bekijken van het filmfragment. Opdracht 3 a. Noteer in de tabel een aantal belangrijke woorden uit het filmfragment
b. Schrijf hieronder jouw korte samenvatting van het filmfragment ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. Opdracht 4 Kies en vul in: A
Onderwerp
Dit leerde Mohammed aan zijn volgelingen
Zo werd geleerd over slavernij
O slaven moeten gehoorzamen O slaven moeten worden bevrijd O maar ook …………………………………………………………..
B
Zo werd geleerd over het wonder van de Islam
O het splijten van de maan door Mohammed O Mohammed op het vliegende paard Buraq O maar ook ………………………………………………………….
D
De positie van de vrouw
O Zijn gelijk aan de man O Zijn veel beter dan de man O maar ook ………………………………………………………….
E
Schrijf hier iets dat je nieuw hebt geleerd uit het ………………………………………………………………………… filmfragment.
………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
3
Opdracht 5 Hieronder staan een aantal uitdagende stellingen die aansluiten bij de onderwerpen van de film. Uitdagend om je in beweging te zetten. Bespreek in drietallen een aantal stellingen en noteer twee verschillende reacties: één reactie die de stelling tegen spreekt. Één reactie die de stelling voor. Luister goed naar elkaar. Vul elkaar aan. Dit is een goede voorbereiding voor de evaluatieles. Stellingen: 1. 2. 3. 4. 5.
Thuis in het islamitische gezin is de man nog steeds de slaaf van zijn vrouw en zijn kinderen…..of andersom, is de man de slaaf van de vrouw. Er is geen groter wonder dan dat een profeet teksten ontvangt en aldus een boek wordt gevormd. In islamitische landen zoals Saoudi Arabië mogen vrouwen niet autorijden. Dat zouden islamitische vrouwen in Nederland ook niet moeten doen. Leuk dat de Christelijke koning de gevluchte moslims uit Mekka beschermd. Nu is dat heel anders. In geen enkel land waar veel moslims wonen zijn christenen veilig. Omdat Mohammed de laatste echte profeet is, zijn zijn woorden het allerbelangrijkste.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4
Joodse godsdienst: Leer en volg Opdracht 1 Tijdens de les over Mozes hebben wij gelet op de gevolgen voor de omgeving. Maak onderstaande zinnen kloppend:
a. b. c. d. e. f. g. h. i.
Mozes ging naar de farao om te rellen / om een vraag te stellen Na het zien van de tekenen werd de farao bang / kwaad / overtuigd Het vertrouwen van het volk in JHWH en Mozes was groeiende / vast / 0,0 Het Nijlwater werd zwart / groen / rood / geel De Farao liet zich bijstaan door zijn leger / zijn priesters / zijn vrouw Mozes wilde de Farao bekeren / zijn volk bevrijden / de baas zijn De laatste plaag was de kikkers / de hagel / de pest / de dood van de eerst geborenen. JHWH wil onvrije mensen bevrijden / vrije mensen tot slaaf maken De uittocht uit Egypte ging richting het beloofde land / de Nijl / de Rode Zee
Opdracht 2 Lees onderstaande tekst. Maak ook de vragen over deze tekst. Het bereidt je voor op het filmfragment. De goden van Egypte werden onttroond. De macht van de farao werd gebroken. Israël kon op weg naar het beloofde land; de Exodus. Deze exodus of uittocht wordt door joden, tot op vandaag, elk jaar herdacht met het Pesachfeest. De kortste weg naar het beloofde land was via het noorden. Over land. Men trok naar de Rodezee. Met de legers van Farao in de rug, was dit een opvallende en gevaarlijke keuze. De ontsnapping door de zee houdt de wetenschap nog steeds bezig. Bij de berg Sinaï werd een verbond gesloten. Dit is een soort afspraak. Israël en hun JHWH deden beloften aan elkaar. De regels voor Israël werden de 10 geboden genoemd. JHWH’s beloften bij het naleven van de 10 geboden waren: groei van het volk, bescherming, en een land van melk en honing. Zoek bij elkaar:
1. Sinaï
a. De uittocht uit Egypte
2. Exodus
b. Een feest
3. Pesach
c. Plaats waar het verbond is gesloten
4. Verbond
d. Bescherming, een land en groei van het volk
5. JHWH’s beloften
e. Een soort afspraak f. melk en honing
5
Opdracht 3 a.
Noteer in de tabel een aantal belangrijke woorden uit het filmfragment.
b.
Schrijf hieronder jouw korte samenvatting van het filmfragment
……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. Opdracht 4. Kies en vul in: De bevrijding
O is vooral een spel van de natuur geweest O is een boodschap voor elke machthebber die het joodse volk bedreigd. O maar ook: ………………………………….……………………………..
JHWH
O Is onbetrouwbaar. O Zonder Hem zijn wij verloren?? O maar ook ………………………………..………………………………
De 10 geboden
O Als iedereen zich daar aan houdt, dan moet het goed komen. O JHWH vraagt veel te veel van ons. O maar ook …………………………………………………………………
Schrijf hier iets dat je hebt
…………………………………………………………………………
geleerd uit het
…………………………………………………………………………
filmfragment.
………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………
6
Opdracht 5 De 10 geboden 1. Bovenal bemin één God, 3. Heilig steeds de dag des Heren, 5. Dood niet, geef geen ergernis, 7. Vlucht het stelen en bedriegen 9. Wees steeds kuis in uw gemoed
2. Zweer niet ijdel, vloek noch spot 4. Vader en moeder zult gij eren 6. Doe niets wat onkuisheid is 8. Ook de achterklap en het liegen 10. Begeer nooit iemands goed
Zoek de juiste betekenis(sen) bij bovenstaande 10 geboden. Let op er staan foute antwoorden bij. a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l.
Wil niet iets dat van een ander is. Vertrouw alleen op JHWH Niet roddelen of praten over anderen waar zij niet bij zijn. Een dag per week is voor JHWH. Dan ga je niet werken. Respecteer het eigendom van de ander en wees eerlijk, licht een ander niet op. Heb eerbied voor jouw ouders. Spreek nette taal, vloek niet. Seksualiteit ga daar netjes mee om, in gedachten en daden. Gebruik in jouw spreektaal geen lelijke woorden. Spreek beleefd. Loop weg van plekken waar gestolen of bedrogen wordt. Pleeg geen moord. Zorg dat een ander zich niet aan jou ergert of irriteert.
1……
2…..
3…..
4…..
5……
6…..
7…..
8…..
9…..
10…..
Opdracht 6 Hieronder staan een aantal uitdagende stellingen die aansluiten bij de 10 geboden. Uitdagend om je in beweging te zetten. Bespreek in drietallen een aantal stellingen en formuleer kort twee verschillende reacties: één reactie die de stelling tegen spreekt. Één reactie die de stelling ondersteunt. Luister goed naar elkaar. Vul elkaar aan. Dit is een goede voorbereiding voor de evaluatieles. Stellingen: 1. Logisch dat het slecht gaat met de wereld, wie houdt zich eigenlijk aan deze geboden? 2. De bescherming van JHWH aan het joodse volk kan je heel goed merken in onze tijd als je kijkt naar het Midden Oosten en de landen die Israël bedreigen. 3. Onderstaande tekst wordt volgens JHWH van kracht als Israël zich niet aan de wet houdt….stelling: geen enkele jood zal zich in deze tekst herkennen! Als u al de geboden van deze Wet, die in dit boek staan opgetekend, niet nauwkeurig volbrengt in ontzag voor de verheven en ontzagwekkende naam van de HEER uw God, dan zal Hij u en uw nakomelingen met vreselijke plagen treffen, met zware, slepende kwalen, met kwaadaardige, langdurige ziekten. Alle plagen van Egypte die u zo’n schrik hebben aangejaagd, zal Hij op u laten terugvallen, zodat ze aan u blijven vastkleven. En alle andere ziekten en plagen, die niet in dit boek staan opgetekend, zal de HEER eveneens over u laten komen, totdat u bent vernietigd. In plaats van talrijk te worden als de sterren aan de hemel, zult u met slechts enkelen overblijven, omdat u niet naar de HEER uw God hebt geluisterd. Bron: het boek Deuteronomium
4.
Het joodse volk was slaaf in Egypte. Nu zijn zij slaaf van JHWH!
5.
Het joodse volk was slaaf in Egypte onder de regelgeving van de Farao. De regels van JHWH werken bevrijdend. 7
Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): …………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8
Christelijke godsdienst: Leer en volg Opdracht 1 Tijdens de les over Jesus hebben wij gelet op de manier waarop de aandacht van de mensen werd verkregen. Maak onderstaande zinnen kloppend: a. In de woestijn ontmoet Jesus zijn moeder / de Farao / Mozes / Satan b. Satan gebruikt macht om te laten zien hoe goed / bijzonder / slecht hij is. c. Macht tonen roept bij de mens vooral angst / hoop / vertrouwen / wantrouwen op. d. Buigen voor Satan is liegen / vloeken / slecht denken / toegeven aan het kwaad e. Het water-wijn-wonder was bescheiden / ongelooflijk / goed te verkopen f. Jesus kreeg aandacht door te rellen / wondertekenen / op te komen voor het geloof g. Jesus werd gezien als een oplichter / Messias / Koning / Wonderdoener h. Door de komst van Jesus kregen de mensen hoop / angst / geweld / vader i. Jesus toonde geen / weinig / voldoende / veel liefdestalen Opdracht 2 Lees onderstaande tekst. Maak ook de vragen over deze tekst. Het bereidt je voor op het filmfragment. In het Paradijs leefde de mens in volle aanwezigheid van de Schepper. Men beminde volkomen, alles en iedereen. Men kende geen kwaad. Had geen schuld ten opzichte van elkaar en de Schepper. De mens leefde open en eerlijk. Niets hoefde te worden verborgen. Deze wijze van leven is leven met de hoogst denkelijke menselijke waardigheid. Buiten het Paradijs, in zijn aardse bestaan, staat de mens bloot aan het kwaad. Mensen geven daar regelmatig aan toe. Het goede doet men ten dele goed. Als men schuldgevoel ervaart zoekt men vluchtwegen. Ontkennen of de ander de schuld geven. Men leeft niet meer in de volle aanwezigheid van de Schepper. De afstand wordt steeds groter. Men kan denken dat de Schepper niet meer om de mens, die gevallen is, geeft. De Messias wil de gevallen mens weer doen op staan en zijn waardigheid herstellen (door de vergeving van zonden die zijn bekend en door hen weer te laten delen in de aanwezigheid van de Schepper, door de Heilige Geest, de Trooster. Zoek bij elkaar: let op, er staat een antwoord te veel!: 1. Paradijs 2. Menselijke Waardigheid 3. Vluchtwegen 4. Gevallen mens 5. Heilige Geest 6. Herstellen
1……
2…..
a. De ander de schuld geven of ontkennen b. Vergeven worden en de Heilige Geest ontvangen c. Open en volkomen eerlijk leven. d. De Trooster, JHWH’s liefdevolle aanwezigheid e. Een plek waar de mens leefde in de volle aanwezigheid van de Schepper. f. Denken aan de armen g. Iedereen die te kort schiet 3…..
4…..
5……
6…..
9
Opdracht 3 c.
Noteer in de tabel een aantal belangrijke woorden uit het filmfragment.
d.
Schrijf hieronder jouw korte samenvatting van het filmfragment
……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. Opdracht 4. In de film zijn een aantal belangrijke elementen naar voren gekomen die het volk van Mozes hadden geleerd. Geef aan wat je daar over hebt geleerd. Meerdere antwoorden zijn mogelijk. Wetten
O kunnen verkeerd worden gebruikt O kunnen de gevallen mens doen opstaan. O Maar ook…………………………………….……………………………..
De vijand
O Als die opgeruimd is dan is er pas echte vrede O Maakt ons hart open voor nog meer haten en onreinheden O Maar ook………………………………..………………………………
Macht
O Niet uit handen geven, je verliest dan de controle O Moet je delen, O Anders …………………………………………………………………
Liefdestalen
O Tijd en aandacht …………………………………………………………
(noteer
O positieve woorden ……………………………………………………………
voorbeelden uit O cadeautje ………………………………………………………………… de film)
O gewenste aanraking ………………………………………………………… O iets voor de ander doen ………………………………………………………
10
Opdracht 5 Hieronder staan een aantal uitdagende stellingen die aansluiten bij de 10 geboden. Uitdagend om je in beweging te zetten. Bespreek in drietallen een aantal stellingen en formuleer kort twee verschillende reacties: één reactie die de stelling tegen spreekt. Één reactie die de stelling ondersteunt. Luister goed naar elkaar. Vul elkaar aan. Dit is een goede voorbereiding voor de evaluatieles. Stellingen: 1. 2. 3. 4.
Logisch dat het slecht gaat met de wereld, mensen hebben vergeving nodig? Ik had de eerste steen gegooid……naar de man die ook overspel pleegde. Ik zie geen verschillen tussen Jesus, Moses en Mohammed. De tekst van de closereading zou op school moeten worden toegepast, en ieder die dat niet doent wordt gestenigd. Dat is pas echt christelijk leven. 5. Hier kan iedereen van leren: Want als je liefhebt wie jou liefheeft, welk loon verdien je dan? Doen de tollenaars* dat ook niet? [47] Als je alleen je broeders groet, wat voor bijzonders doe je dan? Doen de niet-christenen dat ook niet?
Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik heb stelling nummer …… besproken met (namen invullen): ……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. De volgende reacties hebben wij bedacht: Voor:…………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. Tegen: …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
11
Opdracht 6 Noteer in de juiste kolom, woorden uit onderstaande lijst, die je het best vindt passen bij de levenslessen van M,M en J. Let op: het belangrijkst woord bovenaan. Het minst belangrijke woord onderop. Je mag ook zelf woorden bedenken, vanuit de film. Geen slaven Surat Maryam zonden vergeven bezit verdedigen boek=wonder Mekkanen=vijand
niet moorden niet stelen wraak nemen leven zonder bezit Stenigen Satan=vijand
vijand liefhebben Jesus = niet de zoon van Allah vrouw=man Messias, haten = gevaarlijk Vrijheid rijk leven arm leven Wie zonder zonde is werpt de eerste steen nooit liegen niet roddelen
Opdracht 7 Mohammed
Mozes
Jesus
De belangrijkste les over “hoe te leven” van hem vond ik…
……. Omdat …
Wat leerde jou deze lessen met name?
12
