6SRRU$ 'HHOSURMHFW
HYDOXDWLH
YDQ
GH
KHUYRUPLQJ
YDQ
GH
VFKHQNLQJVUHFKWHQRSURHUHQGHJRHGHUHQHQERXZJURQGHQ
Deelrapport 1.
Result at en van het kwalit at ief onderzoek.
'U&6PROGHUV $&RWW\Q
Hogeschool Gent Depart em ent Handelswet enschappen en Best uurskunde -XOL
$OJHPHHQ6HFUHWDULDDW±6WHXQSXQW%HOHLGVUHOHYDQW2QGHU]RHN )LVFDOLWHLW %HJURWLQJ VOSKENSLAAN 270 – 9000 GENT – BELGI E Tel: 0032 ( 0) 9 248 88 35 – E- m ail: vanessa.bom beeck@hogent .be
6%29)LVFDOLWHLWHQ%HJURWLQJ 63225$
Deelproj ect : evaluat ie van de hervorm ing van de schenkingsrecht en op roerende goederen en bouwgronden 5HVXOWDWHQYDQKHWNZDOLWDWLHIRQGHU]RHN A.Cot t y n & dr.C. Sm olders Hogeschool Gent Depart em ent Handelswet enschappen en Best uurskunde -XOL
1
1.
I NLEI DI NG ........................................................................................................................................ 3 'RHOVWHOOLQJRQGHU]RHN 0HWKRGRORJLH 2. RESULTATEN KWALI TATI EF ONDERZOEK ........................................................................................ 6 3URILHOVFKHQNHU 5HODWLHVFKHQNHUEHJXQVWLJGH 'RHOVWHOOLQJVFKHQNHU 3ODQQLQJVYHKLNHOV $ZDUHQHVVHQDSSUHFLDWLHRYHUGUDFKWVEHODVWLQJ (IIHFWHQKHUYRUPLQJVFKHQNLQJVUHFKWHQ 2SPHUNLQJHQ 3. CONCLUSI E .................................................................................................................................... 22 BI JLAGE 1: D EELNEMERS ....................................................................................................................... 24 $GYRFDWHQ 3ULYDWH%DQNHUV 1RWDULVVHQ BI JLAGE 2: VRAGENLI JST DI EPTE- I NTERVI EW EXPERTEN ................................................................... 25 BI JLAGE 3: LEXI CON .............................................................................................................................. 27 %XUJHOLMNH0DDWVFKDS (XURSHVH6SDDUULFKWOLMQ 67$. 1HGHUODQGVH6WLFKWLQJ$GPLQLVWUDWLHNDQWRRU 9RRJGLMZHW :HW9DONHQLHUV
2
,QOHLGLQJ 'RHOVWHOOLQJRQGHU]RHN Dit deelt r aj ect van spoor A1 best udeert specifiek de effect en van de hervorm ing van 1 j anuari 2004 die bet rekking heeft op de verlaagde schenkingsrecht en op roerende gift en. Voor schenkingen van roerende goederen in recht e lij n en t ussen echt genot en bet alen schenkers nog slecht s 3% op de overgedragen waarde, voor schenkingen van roerende goederen in zij lij n werd het t ar ief verlaagd t ot 7% .
Dit bet ekent een subst ant iële
verlaging van de fiscale last en op roerende int ergenerat ionele overdracht en. Ook
de ver laagde
t arieven
voor
ondernem ingen worden belicht .
de schenking
van
bouw gronden
en
Vanaf 1 j anuari 2003 werd t ij delij k een
verlaagd t ar ief ingevoerd voor schenkingen van ERXZJURQGHQ ( LQWXVVHQ
YHUOHQJG WRW GHFHPEHU ) .
De verlaagde schenkingsrecht en t ussen
echt genot en, sam enwonenden en bloedverwant en in recht e lij n bedragen 2 procent punt m inder dan het gewone t arief voor de schij ven t ot 150.000¼ De schenkingsrecht en bedragen 10%
voor schenkingen t ussen broers,
zussen, neven voor de eerst e schij f van 150.000¼ Vanaf 1 j uli 2003 wer d
ook het voordeelt arief bij VFKHQNLQJHQYDQRQGHUQHPLQJHQ verlaagd van 3 % naar 2 % en werden de voorwaarden aanzienlij k versoepeld.
Onderst aande grafieken geven de evolut ie van de ont vangst en van de Vlaam se overheid uit deze schenkingsrecht en op roerende goederen in recht e lij n/ t ussen echt genot en en in zij lij n weer.
3
FI GUUR 1: EVOLUTI E VAN DE ONTVANGSTEN UI T SCHENKI NGSRECHTEN OP ROERENDE GOEDEREN ( 2004- 2007; MAANDBASI S; EURO)
"#%$& ' ( ) * #+,.-*.$, ( #+,/0(*,.12 2 34 12 25
4
r t/ 0 ap 4 r /0 4 m ei /0 4 ju n/ 04 ju l/0 au 4 g/ 0 se 4 p/ 04 ok t/0 4 no v/ 0 de 4 c/ 04 ja n/ 05 fe b/ 05 m r t/ 0 ap 5 r /0 5 m ei /0 5 ju n/ 05 ju l/0 au 5 g/ 0 se 5 p/ 05 ok t/0 no 5 v/ 0 de 5 c/ 05 ja n/ 06 fe b/ 06 m r t/ 0 ap 6 r /0 6 m ei /0 6 ju n/ 06 ju l/0 au 6 g/ 0 se 6 p/ 06 ok t/0 no 6 v/ 0 de 6 c/ 06 ja n/ 07 fe b/ 07 m r t/ 07
m
/0
b/ fe
ja n
04
16000000,00 15000000,00 14000000,00 13000000,00 12000000,00 11000000,00 10000000,00 9000000,00 8000000,00 7000000,00 6000000,00 5000000,00 4000000,00 3000000,00 2000000,00 1000000,00 0,00
Schenking onder levenden van roerende goederen (aan andere personen - 7%-) Schenking onder levenden van roerende goederen (in rechte lijn en tussen echtgenoten - 3%-)
BRON: ABAFI N
Figuur 1 geeft aan dat sinds de invoering van de m aat regel de ont vangst en st erk zij n t oegenom en. De opbrengst en uit de schenkingen onderhevig aan het 3% - t arief st egen in 2006 m et 74% in vergelij king m et de ont vangst en uit 2004.
De ont vangst en onder het 7% - t arief st egen m et 32% t en opzicht e
van 2004. FI GUUR 2:
EVOLUTI E VAN HET AANTAL SCHENKI NGEN VAN ROERENDE GOEDEREN
( 2004- 2006;
MAANDBASI S;
EURO)
! 1200 1000 800 600 400 200
r t/
07
07 m
ja n/
v/ 06 no
6
p/ 06 se
ju l/0
/0 6
06 r t/
ei m
06 m
ja n/
v/ 05 no
5
p/ 05 se
ju l/0
05
05
/0 5 ei m
r t/ m
ja n/
v/ 04 no
4
p/ 04 se
ei m
ju l/0
/0 4
04 r t/ m
ja n/
04
0
Schenking onder levenden van roerende goederen (aan andere personen - 7%-) Schenking onder levenden van roerende goederen (in rechte lijn en tussen echtgenoten - 3%-)
BRON: ABAFI N
4
Na de hervorm ing nam ook het aant al dossier st erk t oe.
I n 2004 werden
2698 dossiers in recht e lij n/ t ussen echt genot en behandeld. I n 2006 was dit aant al gest egen t ot 6337 – een st ij ging m et 135% . Voor de schenkingen in zij lij n is over dezelfde periode een st ij ging m et 84% t e const at eren ( i.e. van 2060 dossiers naar 3798) . Kunnen
deze
evolut ies
uit sluit end
aan
de
t ar iefver laging
worden
t oegeschreven? Wie heeft sindsdien gebruik gem aakt van deze m ogelij kheid t ot schenken bij leven van roerende goederen? Dit onderzoek wil een eerst e inzicht verwerven in de volgende aspect en: -
het socio- econom ische profiel van de schenkers en begunst igden
-
de doelst ellingen van de schenkers
-
de invloed van de hervorm ing op de t im ingbeslissing ( schenken vs. erflat en)
-
de om vang van de int ergenerat ionele overdracht
-
de bekendheid van de hervorm ing bij de belast ingplicht igen
-
de aanvaardingsgraad van de overdracht sbelast ing
0HWKRGRORJLH In
deze
verkennende
fase
wordt
geopt eerd
voor
een
NZDOLWDWLHYH
onderzoeksaanpak. Specifiek werden diept e- int erviews1 afgenom en bij : -
5 associat es van advocat enkant oren gespecialiseerd in de m at er ie
-
11 bevoorrecht e get uigen uit de banksect or die bet rokken zij n bij privat e banking, verm ogensplanning of t ax consult ancy
-
1 not ar is2
1 De gehant eerde vragenlij st kan ger aadpleegd worden in bij lage 2. 2 Tevens blek en 6 not arissen bereid een schrift elij ke vr agenlij st in t e v ullen, die via de Koninklij ke Federat ie van Not arissen verspreid werd. Voor een overzicht van de exper t en die aan het onderzoek m eewerk t en wordt ver wezen we naar bij lage 1.
5
5HVXOWDWHQNZDOLWDWLHIRQGHU]RHN 6
3URILHOVFKHQNHU Een eerst e aspect dat cent raal st ond in de gesprekken m et expert en, bet rof het profiel van de schenkers. Specifiek w erd t ij dens de int erviews gepeild naar
de
leeft ij d
en
naar
het
geslacht
van
de
schenkers.
Ook
de
gezondheidst oest and en de om vang van het gezin werden aan de expert en voorgelegd. De int erviews m et de bevoorrecht e get uigen lever den volgende
inzicht en op:
Het geslacht van de schenker blij kt weinig relevant .
Eén en ander
hangt uit eraard af van w ie het verm ogen bezit , m aar de m eest e schenkingen gebeuren door koppels en vanuit het gem eenschappelij k verm ogen. Hier en daar viel de opm erking dat het vaak de m an is die het groot st e verm ogen bezit .
Ook zou de vader zich dikw ij ls m inder
weerhoudend opst ellen t en opzicht e van een schenking dan de m oeder.
Mogelij ke
opleidingsniveaus
van
verklar ingen vrouwen
en
zij n
m annen
de binnen
verschillende de
oudere
generat ies, de langere levensverwacht ing van vrouwen, een m inder zakelij ke inst elling et c..
Het overgrot e deel van de schenkers heeft kinderen en schenkt dan ook in recht e lij n. Het aant al kinderen heeft an sich weinig invloed op het profiel van de schenker, m aar het is wel zo dat iem and die m eer kinderen heeft gezien de progressieve st at ut aire t ar ieven en de split sing in erfdelen sowieso een grot er verm ogen kan aanhouden zonder in de hoogst e schij ven t e vallen.
De m eest e m ensen beginnen t e schenken vanaf hun ]HVWLJVWH j
YLMIHQ]HVWLJVWH.
Dit heeft verschillende r edenen.
Deze hebben niet
3 Een inleidende kant t ekening m .b.t . de represent at ivit eit van het profiel van de gem iddelde schenker is hier niet onbelangrij k. Gezien het cliënt eel van de bevr aagde expert en gaat het sowieso om m ensen m et een aanzienlij k verm ogen. bedragen bij de banken v ariëren t ussen de 500. 000 798;:9<>=
De gecit eerde
?;??@= ?;??A7CBD8E 8>FGBDHDHII J>8I 8:DKML>8I NOJ>F8:PBQ RK8PI 8>SUTD8DV WQ 8AL>8E Q RYXU8PBDH;:X[ZU8E \=
De bij de advocat en aangehaalde cij fers liggen zelfs nog hoger. De not arissen zouden een gev arieerder publiek hebben ( dus ook schenk ers m et een m iddeninkom en) . Dergelij k verm ogende m ensen wor den uit eraard geconfront eerd m et hoge successier echt en m ocht en zij bij leven niet s ondernem en. Plannen in het algem een en schenken in het bij zonder zij n hier dus de boodschap. Gezien het inkom en en het verm ogen k an gest eld worden dat deze schenk ers eerder hoog opgeleid en goed geïnform eerd ( kunnen) zij n.
6
enkel t e m aken m et de eigen leeft ij d, m aar in belangr ij ke m at e ook m et de leeft ij d van de kinderen. Vóór de leeft ij d van vij fenzest ig is het – afhankelij k van de gezondheidst oest and - goedkoper schenkingen aan 0% t e doen ( inclusief schenkingen voor buit enlandse not aris) en zich in t e dekken t egen het r isico op over lij den binnen de dr iej arenperiode
via een RYHUOLMGHQVYHU]HNHULQJ t en belope van de successiedruk.
Deze m ogelij kheid wordt m eest al voorgest eld door de banken, m aar niet iedereen gaat daar op in. Som m ige schenkers verkeren in goede gezondheid en nem en het risico – bij een dalende gezondheid kunnen de niet - geregist reerde schenkingen nog alt ij d t er regist rat ie worden aangeboden. Deze verzekeringst echniek kan ook gebruikt worden als de ouders ‘t ij d willen kopen’ alvorens ze daadwerkelij k t ot schenken overgaan.
Een alt ernat ief is een RQJHYDOOHQYHU]HNHULQJ t e nem en. Gezien het beperkt e risico op een ongeval liggen de prem ies erg laag – al viel de opm erking dat sinds de aanslag op de WTC- t orens de prij skwalit eit verhouding
van
een
volledige
overlij densdekking
veel
aant rekkelij ker wordt , zeker voor j onge m ensen. Som m ige donors verzekeren zich ook niet net om dat de kansberekening van het risico ingecalculeerd zit in de beslissing al dan niet t e schenken aan 0% . Ook het feit dat zest igplussers ondert ussen volwassen kinderen hebben vergem akkelij kt de schenkingsbeslissing. Ouders willen het hun kroost im m ers niet al t e gem akkelij k m aken. Ze zullen – opvoedingst echnisch – ook verborgen houden hoeveel geld ze effect ief bezit t en. ‘Geld doodt t alent ’, zoals een geïnt erviewde het t reffend
verwoordde.
Ouders
wacht en
m et
schenken
t ot
de
begunst igde zich bewezen heeft , zich geset t eld heeft en wat st abilit eit aan de dag kan leggen zodat ze gerust er kunnen zij n dat hun m et hard werken opgebouwde pat rim onium niet door deuren en ram en gegooid wordt .
7
Volgens
de
expert en
st art en
som m ige
m ensen
eerder
m et
schenken, m aar dat heeft dan vaak t e m aken m et een kwakkelende gezondheid, een ongeluk, een echt scheiding, de groot t e en de aard van het verm ogen et c.. Een vaak voorkom ende uit zondering zij n
ook de RFFDVLRQHOH VFKHQNLQJHQ.
Het bet reft hier doelger icht e
schenkingen aan kinderen die net afgest udeerd zij n, een zaak willen opst art en, huw en, een huis kopen/ bouwen, de geboort e van een kleinkind et c.. Zeker wanneer de kinderen willen invest eren in een gezinswoning blij ken de ouders erg welw illig hun duit in het zakj e t e doen. Hierbij verm elden de expert en vaak de exuberant e prij zen op de vast goedm arkt die een duwt j e in de rug vanwege de ouders onont beerlij k, zoniet erg welkom m aken. Ouders blij ken erg gevoelig voor
dit
feit .
Het
gaat
hier
dus duidelij k
niet
om
schenkingen m et het oog op planning, m aar om schenkingen als st eun. De eigenschappen en m odalit eit en van beide cat egorieën schenkingen zij n dan ook fundam ent eel verschillend. Occasionele schenkingen bet reffen kleinere bedragen die m eest al in volle eigendom geschonken worden – ze dienen im m ers een specifiek doel - en daarom heel vaak m et een hand- of bankgift gebeuren.
Mensen zonder kinderen schenken t ypisch lat er. Ook t acht igplussers zouden m oeilij k t e overt uigen zij n t e schenken - dit uit eraard t ot er zich gezondheidsproblem en voordoen.
Om w ille van bovenst aande redenering wordt dus vooral geschonken aan m eerderj arigen ( 25 à 40 j aar) . Ook het best aan van de voogdij wet * die de m ensen afrem t t e schenken aan m inderj arige kinderen vorm t een deel van de verklar ing. I m m ers, deze wet im pliceert dat elke beslissing m .b.t . de geschonken gelden langs de vrederecht er gaat .
Het allergroot st e deel van de m ensen zou bij goede gezondheid schenken. Er zij n uit eraard gevallen van st erfbedschenkingen, m aar die blij ven beperkt .
De kans op schenken zou een posit ieve funct ie zij n van zowel het opleidingsniveau van de schenker als dat van de begunst igde.
8
5HODWLHVFKHQNHUEHJXQVWLJGH
Acht à negen op de t ien schenkingen gebeuren in recht e lij n.
Dat een
overgrot e m eerderheid van de ouders het verm ogen nalaat aan de kinderen zou een cont inent aal gegeven zij n. Volgens enkele get uigen is er een duidelij k ver schil m et het erflaat gedrag van Angelsaksische cliënt en.
Zeker Engelsen en Am erikanen m et een groot verm ogen
zouden een duidelij ke wil hebben om hun kinderen wel een deel van het verm ogen na t e lat en, m aar niet m eer dan nodig om com fort abel t e kunnen leven en een vlot t e doorst art t e hebben.
De rest van het
verm ogen – som s het groot st e deel – willen ze nalat en aan goede
doelen of wet enschappelij k onderzoek e.d. ( ]LHYHUGHUELMUHVHUYH) . Het aant al schenkingen in zij lij n is beperkt .
Niet - get rouwde en/ of
kinderloze donors werken naar verluidt vaker m et een t est am ent of m et duo- legat en. De verklar ingen zij n legio.
Mensen zij n t erughoudender
om t e schenken als het niet aan hun eigen vlees en bloed is. Vooreerst willen ze zich niet bloot geven aan ‘vreem den’. Verder zij n schenkingen onherroepelij k.
Menselij ke relat ies zij n dat nauwelij ks.
De favoriet e
begunst igde van vandaag is niet persé die van m orgen. Ten slot t e, op wie kunnen kinder loze m ensen t erugvallen m ocht op een bepaald m om ent blij ken dat ze zich t e snel hebben uit gekleed? 7% - schenkingen behelzen dan ook t ypisch m eer m odalit eit en.
Ze zij n dan ook eerder
bedoeld als planningsvehikel dan als occasionele schenking.
Deze
erflat ers st aan im m ers voor de keuze: de st aat of een persoon naar keuze als erfgenaam ? Volgens een expert zou het vert rouwen in wat de bevoegde overheid m et de geïnde belast ing verr icht een im pact kunnen hebben op deze keuze.
De expert en raden aan niet t e schenken als de relat ie m et de kinderen vert roebeld is. Bovendien gaan ouders pas over t ot schenken als ze het gevoel hebben dat de kinderen m in of m eer geset t eld en gest abiliseerd
9
zij n ( ]LHKRJHU) . Als de vrees er is dat er onverant woorde zaken zouden gebeuren m et de geschonken gelden, zullen ouders afzien van een schenking of wordt het kind t egen zichzelf bescherm d door m iddel van cont rolem echanism en.
Zo’n
cont rolest r uct uur
is
sowieso
m eest al
aanwezig als het gaat om grot ere bedragen m et planningsdoeleinden.
Weinig ouders diversifiëren de schenkingen of erfdelen per kind, zelfs indien de respect ievelij ke relat ies m et de kinderen uit eenlopen.
I n het
geval van een ext reem slecht e relat ie m et een kind, wordt vaak geopt eerd voor generat ion- skipping.
Als er om welke reden dan ook
een kind via schenking bevoordeeld wordt , wordt dit lat er via het legaat recht get rokken. 'RHOVWHOOLQJVFKHQNHU
Mensen schenken om SODQQLQJVGRHOHLQGHQ, t .t .z. om de hoogst e schij f van 27% successierecht en t e ont wij ken.
Er w ordt een invent ar is opgem aakt
van het pat r im onium van de cliënt uit gesplit st naar roerend en onroerend verm ogen.
Bij gevolg wordt een beeld verkregen van welke erfdelen
boven de 250.000¼ XLWNRPHQ +HW JHOGHQGH SULQFLSH LV GXV GDDU WH ( beginnen) plannen waar erfdelen in de 27% - schij f vallen. De gigant isch grot e verm ogens kunnen event ueel verder gaan dan de 27% - schij f om dat zij kunnen overleven op de last en en/ of opbrengst en verbonden aan de geschonken roerende goederen.
Deze schenkingen i.f.v. planningen gaan syst em at isch gepaard m et cont rolest ruct uren. géven.
Het is zelden de bedoeling van ouders om geld t e
Ze willen fiscale opt im alisat ie com bineren m et com fort en
zekerheid.
De
m odalit eit en
en
cont rolem echanism en
dienen
drie
doelst ellingen.
Donors willen via het opleggen van last en of het behoud van de
vrucht en hun HLJHQ FRPIRUW veilig st ellen.
Ook de opt im ale
bescherm ing van de langst levende is van prim ordiaal belang bij het
10
uit st ippelen van de planningst rat egie.
Dit geldt des t e m eer voor
kinderloze koppels.
Donors willen t en alle pr ij ze voorkom en dat de kinderen het kapit aal verpat sen. Zeker in het geval van schenking van aandelen van het fam iliebedr ij f gaat het frequent om een ‘proefschenking’. Via inzagerecht kr ij gen de begunst igden een ‘opleiding’ alvorens ze bij het overlij den van de ouders het bedrij f int egraal in handen kr ij gen.
Een andere belangrij ke m ot ivat ie om zorgvuldig t e plannen en m odalit eit en op t e nem en in een akt e is t e verm ij den dat de schoonfam ilie de hand legt op het verm ogen. Om dit t e verm ij den wordt al eens recht st reeks naar de kleinkinderen geschonken.
3ODQQLQJVYHKLNHOV
Gezien de st room versnelling in het aant al nieuwe m aat regelen m .b.t . verm ogensbeheer
wordt
verm ogensplanning
een
com plexe
m at er ie.
Ergo, er is een vergaande professionalisering aan de gang binnen de sect or. Ook de opvolging van dossiers wor dt derhalve een erg belangr ij ke t aak voor de verm ogensplanner.
Het m eest gebruikt e planningsvehikel is de schenking gekoppeld aan een cont role
als
het
behoud
convent ionele t erugkeer...
van
vrucht gebruik,
schenking
m et
last ,
Schenkingen in het kader van een planning
gaan zo goed als alt ij d gepaard m et één of andere vorm van cont role.
De schenking voor buit enlandse not ar is is nog alt ij d enor m populair dankzij
de com binat ie van het
nult ar ief, het
officiële kar akt er, de
m ogelij kheid afdw ingbare m odalit eit en op t e nem en én de opport unit eit t ot regist rat ie binnen de drie j aar indien nodig.
Vooral j ongere m ensen,
ondernem ers en vrij e beroepen zouden deze weg op gaan volgens de deskundigen.
Het zou gaan om de grot er e verm ogens.
Ook kinder loze
donors schenken vaker voor een buit enlandse not aris ( of opt eren voor een hand/ bankgift aan 0% ) . Som m igen w acht en echt er zodanig lang m et
11
schenken dat er weinig anders op zit dan t e regist reren en de 7% t e bet alen.
Recent elij k is het – nocht ans eeuwenoude – vehikel van de Burgerlij ke Maat schap* ( BM) opnieuw erg populair. is, fiscaal t ransparant en eenvoudig.
Voordelen zij n dat het discreet
Het m oet gezegd dat hier en daar
grot e vraagt ekens gezet worden bij het veelvuldig gebruik van de BM. I n vele gevallen kan die evengoed vervangen worden door een schenking m et vrucht gebruik. Zeker voor m ensen die nooit eerder een ondernem ing van dicht bij zagen is de verplicht ing t ot het j aarlij ks bij eenroepen van een algem ene vergader ing niet evident .
Voort s zou het gebruik van de BM
leiden t ot im product ieve kapit alen: de ouders zij n t e oud om iet s m et het verm ogen t e doen, de kinderen kunnen er niet vr ij over beschikken.
Voor grot ere verm ogens kan STAK* gebruikt worden.
STAK is niet voor
de doorsneeklant en wordt vooral aangewend door beursgenot eerde fam iliebedr ij ven. Het pr incipe is het zelfde als bij de BM: de econom ische eigendom st ruct uur w ordt losgekoppeld van de cont rolest ruct uur. Op deze m anier kom t de cont role van het verm ogen in capabele handen zonder
dat de erfgenam en ongelij k bedeeld worden. De expert en wezen op het belang van het huwelij kscont ract regim e bij verm ogensplanning.
Eens de ‘langst leeft - al heeft ’ clausule* geschrapt
wordt , is planning in bepaalde gevallen zelfs niet m eer aan de orde.
$ZDUHQHVVHQDSSUHFLDWLHRYHUGUDFKWVEHODVWLQJ
De m eest e cliënt en zij n goed op de hoogt e van de inhoud van de hervorm ing.
Dit
heeft
voor
een
st uk
t e m aken
m et
het
socio-
dem ografisch profiel van het cliënt eel. Gezien hun grot ere verm ogens en hun over het algem een hogere opleiding zij n ze vaak bet er geïnform eerd en/ of zullen ze zich sneller inform eren.
Ze hebben ook een bet ere
t oegang t ot eerst erangsinform at ie via fiscale en financiële adviseurs.
De overheid heeft goed werk geleverd m .b.t . de com m unicat ie van de m aat regel.
Het
onderwerp
werd
ook
uit voer ig
verslaan
in
12
gespecialiseerde en m eer populaire m edia.
Niet t em in blij kt er een
belangr ij k en sociaal m inder aanvaardbaar lacune in de kennis van de m aat regel bij de lagere inkom ens.
Het is de t aak van de overheid deze
burgers t e bereiken en inform eren.
Hier en daar viel ook t e horen dat
7% - regel m inder gekend is, vooral bij oudere m ensen zonder kinderen. Deze hadden zich vaak al neergelegd bij de onoverkom elij ke 65% en waren bij gevolg niet m eer act ief bezig m et plannen.
Ook de nieuwe
regeling inzake de vererving van de gezinswoning door de langst levende wordt vaker wel dan niet verkeerd begrepen. Dit geldt evenzeer voor de regeling aangaande de overdracht van ondernem ingen.
De m eest e cliënt en plannen om het t ar ief van 27% t e verm ij den.
Dit
t arief vinden de m eest en t ot aal onaanvaar dbaar hoog. Het 65% - t arief in zij lij n wordt gezien als regelrecht e confiscat ie. Vooral de belast ing op de overgang van niet - geërfd verm ogen zou op de m aag liggen.
Mit s
planning is de gem iddelde successiedruk in recht e lij n 7.8% , dit wordt als vert eerbaar beschouwd.
Dit valt echt er niet t e int erpret eren als zou de overdracht sbelast ing aanzien worden als een ‘recht vaardige’ belast ing.
Het is en blij ft in de
ogen van de m ensen een belast ing op ‘net t o- verm ogen’, im m ers het werd reeds belast onder de inkom st enbelast ing, roerende voorheffing, BTW, et c..
De hervorm de t arieven – 3% en 7% - worden op gej uich ont haald, m aar voor som m igen blij ft de belast ing in absolut e bedragen t e hoog. Ook blij ft 3%
relat ief
erg
duur
t .o.v.
de
verzekeringsprem ies
voor
een
overlij densdekking of ongevalverzeker ing. (IIHFWHQKHUYRUPLQJVFKHQNLQJVUHFKWHQ
De effect en van de hervorm ing van de schenkingsrecht en op roerende goederen lat en zich op t wee vlakken zien: enerzij ds wordt er sneller beslist m .a.w . het rij pingsproces gebeurt versneld, anderzij ds is er een verschuiving van handgift en naar geregist r eerde akt es.
13
De st ij ging in het aant al schenkingen is onm iskenbaar . De expert en zij n
evenwel niet eenduidig over de RPYDQJ van de schenking.
Som m igen
st ellen dat er niet m éér geschonken wordt , m aar dat schenkers het alleen sneller doen.
Het fiscale gunst regim e zelf is hier niet de prikkel of
aanleiding voor een schenking. De vlakt ar ieven hebben gezorgd voor een popular iser ing en vulgar iser ing van de schenkingen en hebben dus drem pelver lagend gewerkt .
Anderen get uigen dat ook de om vang van
een schenking spect aculair is t oegenom en.
Door de hervorm ing is er een duidelij ke YHUVFKXLYLQJ opget reden
van niet - officiële schenkingen naar geregist reerde akt es. Som m ige get uigen zien ook een st ij ging van het aant al bankgift en, anderen dan weer niet .
Vaak worden ook deze onrecht st reekse gift en
onm iddellij k geregist r eerd. geslonken.
Het gebruik van de handgift is st erk
Occasionele schenkingen gebeuren wel nog m et
handgift en, m aar st eeds vaker m et bankgift en. hier
dan
ook
om
geschonken worden.
‘kleine’
bedragen
die
in
Meest al gaat het volle
eigendom
Het opst ellen van een akt e is gezien de
afwezigheid van m odalit eit en m inder aant rekkelij k.
Het dalende
gebruik van de handgift kadert niet alleen in de hervorm ing van de schenkingsrecht en.
Deze kent ering werd reeds ingezet sinds de
m inist er iële erkenning en dus de j uridische zekerheid van de bankgift .
Ook de dem at erialisat ie speelt hier een belangr ij ke rol.
Alles wordt m eer en m eer op rekeningen gezet en m et de aangekondigde afschaffing van de effect en aan t oonder zullen deze in de t oekom st zelfs niet m eer fysiek leverbaar zij n.
Dit is een
beweging die reeds ingezet werd vóór de hervorm ing.
De keuze
t ussen een geregist reerde en een niet - geregist reerde schenking hangt dus af van m et de gewenst e m odalit eit en, de aard van de geschonken zaak, het r isicoprofiel en de leeft ij d van de schenker.
Een ander duidelij k effect van de hervorm ing is de YHUVQHOOLQJ van het ‘rij pingsproces’, m ensen gaan sneller over t ot het schenken. Zeker wanneer ouders een negat ieve m edische diagnose krij gen,
14
brengt de m ogelij kheid t e schenken aan 3% het beslissingsproces in een st room versnelling. Deze versnelling blij kt ook pert inent voor de schenkingen in zij lij n, m .a.w . de 7% - dossiers naar neven, nicht en, broers, zussen.
De m ogelij kheid t e schenken aan 7% in
zij lij n is dus m eegenom en, m aar vorm t ook hier an sich niet de reden voor de schenking. van de hervorm ing.
Bepaalde get uigen nuanceren dit effect
Volgens hen zou het vroeger doorschenken
een t rend zij n die reeds lang vóór de hervorm ing werd ingezet . Dit zou t e m aken hebben m et het ont st aan van een breed scala aan m odalit eit en die ervoor zorgen dat de ouders kunnen schenken zonder effect ief afst and t e doen van het verm ogen.
Bovenst aande heeft als gevolg dat de hervorm ing zeker een invloed gehad heeft op de t im ing.
Zeker roerende goederen worden volgens de
geïnt erviewden zoveel m ogelij k bij leven doorgegeven.
Schenkingen
worden dus m eer en m eer gebruikt als planningsinst rum ent . Sowieso is er in de m eest e gevallen sprake van een com binat ie van schenkingen en legat en. Mensen zij n t erughoudend om alles weg t e schenken. Ze willen zich niet uit kleden voor het slapengaan en houden bij gevolg een bepaald deel
van
hun
ver m ogen
aan
uit
voorzorg,
als
buffer.
Ook
de
gezinswoning duikt uit erst zelden op in een planning. Het
is
dus
erg
belangr ij k
op
te
m erken
dat
de
verhouding
schenken/ erflat en niet enkel gebaseerd is op fiscale overwegingen.
Het
burgerrecht erlij k aspect is even belangr ij k, zeker als het aankom t op de bescherm ing van de langst levende.
De hervorm ing van de schenkingsrecht en heeft een im pact gehad op het aant al schenkingen voor buit enlandse not aris.
Dankzij het 3% - t arief
overwegen bij v. oudere m ensen sneller een schenking voor Belgische not aris dan voorheen. vaker
schonken
voor
Ook m ensen zonder direct e erfgenam en – die buit enlandse
not aris
-
zouden
dankzij
de
m ogelij kheid t e schenken aan 7% m inder druk voelen snel t e schenken waardoor ook hier het aant al schenkingen voor buit enlandse not aris daalt .
15
De bevoorrecht e get uigen verwacht en door de band dat de VWLMJHQGH
WUHQG van de ont vangst en in schenkingsr echt en zich waarschij nlij k zal
YRRUW]HWWHQ, al lij kt het effect van de hervorm ing na dr ie j aar wellicht
uit gewerkt . De verm ogens blij ven groeien en er zit nog veel geld in het buit enland, dus er zal aut om at isch m eer geschonken m oet en worden om de hoogst e belast ingsschij ven t e verm ij den.
Ook de vergr ij zing van de
bevolking zal zij n uit werking op de ont vangst en niet m issen. Evenzo kan de afschaffing van de effect en aan t oonder een boom in het aant al en/ of de om vang van het aant al schenkingen beïnvloeden al is er geen unanim it eit dienaangaande.
Som m ige expert en verwacht en een st erke
st ij ging, anderen gaan ervan uit dat er op vandaag al geant icipeerd wordt op de afschaffing.
Middels een act ieve polit iek van de kant van de
adviseurs werd/ wordt al volop geant icipeerd op de nieuwe wet geving. Andere expert en verwacht en een st agnat ie van de ont vangst en op het hogere huidige niveau of zelfs een daling. overheid
vandaag
m ogelij k
aan
het
De opm erking viel dat de
int eren
is
op
t oekom st ige
ont vangst en. I m m er s, de oudst e generat ies hebben reeds geschonken – deze zouden de eerst e zij n die op de kar sprongen in 2004 - en ook de zest igplussers zij n vervroegd overgegaan t ot schenking.
Een verdere
verj onging van de gem iddelde schenker en het feit dat st eeds j ongere m ensen alm aar grot ere verm ogens vergaren zou deze t rend evenwel kunnen count eren. 2SPHUNLQJHQ
EBA Volgens
de
expert en
was
de
t im ing
van
de
hervorm ing
van
de
schenkingsrecht en in Vlaanderen perfect om dat ook EBA net gelanceerd werd.
Het
succes van de hervorm ing en die van de Eenm alige
Bevrij dende Aangift e zouden elkaar wederzij ds verst erkt hebben.
Veel
burgers zouden geregular iseerd hebben m et het oog op een schenking. Dit wordt bevest igd door de vast st elling dat in het Waals en Brussels
16
Hoofdst edelij k Gewest – waar de regionale overheden de verlaging van de schenkingsrecht en
niet
rond
gekregen
hebben
schenkingen aan een inhaalbeweging bezig zij n.
t egen
2004
–
de
Ook het feit dat het
Vlaam se syst eem eenvoudig is en dat de definit ie van ‘roerende goederen’ erg breed werd gehouden is een pluspunt . De m ensen die afhaakt en op EBA zouden dat vooral gedaan hebben uit een diep ingebakken vrees voor een verm ogensbelast ing. Ook zouden som m ige burgers in een zij st room van EBA kleinere zwart e kapit alen t eruggebracht hebben die door de kinderen
gem akkelij k
w it gewassen
konden
worden
in
de
vernieuwbouwm arkt m et de gekende explosie van de vast goedprij zen t ot gevolg.
TRANSPARANTI E Alle get uigen signaler en een st ij gende wil t ot t ransparant ie bij de burger – dit zeker bij de j ongere generat ies die op hun beurt de ouders aansporen boven t afel t e kom en m et hun verm ogen.
Ouders beseffen dat de
begunst igde m et een zwart verm ogen een vergift igd cadeau in handen kr ij gt . Dit zou eerder een m aat schappelij ke, dan een fiscale t rend zij n die dat eert van een st uk voor de hervorm ing.
Burgers beseffen dat voor
fiscaal ont duiken een hoge prij s bet aald zal worden ( erelonen adviseurs, st ress...) .
Een fiscaal gezien legaal ver m ogen en een zuiver gewet en
worden volgens de expert en door de j ongere generat ies m eer op pr ij s gest eld. Bij kom ende m aat regelen als EBA en EBA bis, de aangekondigde afschaffing van de effect en aan t oonder, ont wikkelingen in de Europese spaarfiscalit eit * en de verlaging van de schenkingst ar ieven werken deze m ent alit eit sw ij ziging nog m eer in de hand.
SUCCESSI ERECHTEN
Schenkingen zij n en blij ven per definit ie onherroepelij k. vrezen t e verarm en
Schenkers
na een schenking en willen het gros van hun
verm ogen zo lang als m ogelij k aanhouden. De expert en waren er dan ook
van overt uigd dat
m ocht
een regering bereid zij n om
de
17
successierecht en naar beneden t e halen en die op een redelij k niveau te
brengen
( + / - 10% ) ,
plaat svinden. verdwij nen.
er
een
belangrij ke
shift
in
t im ing
zou
Een groot deel van de st ruct urele schenkingen zou dus Uit zonderingen blij ven de occasionele schenkingen en de
aanzienlij ke verm ogens.
Mensen m et een zeer groot pat rim onium
zullen de overdracht alt ij d op een bepaalde m anier w illen plannen via professionele beheersst ruct uren over generat ies heen. Dit willen ze regelen bij leven en niet lat en afhangen van de wet t elij ke devolut ie. Cont role en cont inuït eit pr im eren hier boven het fiscale.
Aan de andere kant zij n de expert en overt uigd van het feit dat schenkers de hoogt e van de successierecht en vaak overschat t en. Veel m ensen
st aren
zich
blind
op
de
verlaagde
t ar ieven
inzake
schenkingsrecht en. Deze percept ies leiden ert oe dat som m igen t e snel t ot schenken overgaan.
De expert en pleit en ervoor dat de overheid
zou voorzien in een sim ulat iet ool voor successierecht endruk voor het grot e publiek.
ONROERENDE GOEDEREN Roerende goederen worden m eer geschonken dan onroerende. weinig
verwonder ing
wekken
gezien
de
Dit zal
respect ievelij ke
schenkingst ar ieven. De int eresse voor de verlaging van de schenking van bouwgronden is opm erkelij k m ager. hebben.
Dit zou verschillende redenen
Ten eerst e zou een beperkt e daling m et 2% geen invloed
hebben op het gedrag van de burger.
Ten t weede lij kt de m aat regel
gebrekkig gecom m uniceerd en t e specifiek.
Tegen het m om ent dat de
pot ent iële schenker op de hoogt e was van het hoe en het waarom van de m aat regel, liep de t er m ij n af. De ver lenging ervan ging dan weer gepaard m et een m oeilij k liggende bouwverplicht ing: de begunst igde v m oet binnen de dr ie j aar na de schenking een bouwdossier indienen bij de gem eent e. bouwgrond.
Voort s om vat t en de pat rim onia van het cliënt eel zelden Ook lij kt
invest er ing was voor bij .
de t ij d dat
bouwgrond een rendem ent volle
Vroeger werd overal landbouwgrond opgekocht
18
die ooit wel eens om gezet zou worden in bouwgrond en zo erg in waarde st eeg. Dat de problem at iek van de planning van onroerende pat r im onia niet leeft is echt er een fout ieve conclusie. vast goedm arkt en, verm ogen uit . hoogst e
m aken
Door de aanhoudende hausse op de
onroerende
goederen
vaak
een
enorm
Deze onroerende verm ogens vallen niet zelden in de
t ariefschij ven
van
de
successierecht en.
Zelfs
d.m .v.
doorschenken aan kinderen en kleinkinderen m et t ussenpozen van dr ie j aar raakt een groot deel van de act iva niet overgedragen bij leven. Vaak zit er voor de bezit t er niet s anders op dan verkopen aan derden. Kinderen zouden im m ers niet happig zij n op de overnam e van het vast goed
inclusief
de
t erugkerende
m ankem ent j es,
de
‘vervelende’
huurders et c.. Het is dan ook de m ening van verschillende expert en dat er iet s m oet
gebeuren op het
onroerende goederen.
vlak van de generat iet ransfer van
Onroerende goederen zij n in aard al st at isch, de
fiscalit eit ( overdracht sbelast ingen én regist rat ierecht en) m aakt ze nog m eer im m obiel.
Dit heeft bovendien gevolgen voor de int erregionale
t ewerkst elling.
MI DDENKLASSE Successierecht en
worden
door
de
expert s
gepercipieerd
als
een
onrecht vaardige belast ing. Volgens deze bevoorrecht e get uigen st aat het m odale gezin m et loont rekkende ouders en t wee kinderen in voor het gros van de overheidsont vangst en. Ze st ellen dat de grot e verm ogens nagenoeg
geen
successierecht en
planningsconst ruct ies. gezorgd
hebben
bet alen,
via
aller lei
legale
De verlaging van de t arieven zou er wel voor dat
de
overdracht sbelast ingen bet alen.
rij ken
t egenwoordig
t och
vaker
Een m eerderheid van de ondervraagde
expert en st elt dat de overheid nog m eer inspanningen zou m oet en doel om
de m iddenklasse t e inform eren
over
de m ogelij kheden
m .b.t .
schenken en successieplanning.
19
FI SCALE OMGEVI NG
De belast ingplicht igen m et erg grot e ver m ogens vrezen vaak dat EBA en
de
hervorm ing
van
de
schenkingsrecht en
kaderen
in
de
voorbereidende fase van de invoering van een verm ogensbelast ing. Som m ige get uigen zouden het een goede zaak vinden als de overheid duidelij kheid en zeker heid hierom t rent zou verschaffen. Er zit volgens hen im m ers nog erg veel verm ogen in het buit enland. Volgens een expert zou een – voor de rij kere burgers overigens aanvaardbaar – alt ernat ief
er
in
best aan
dat
de
belast ing
opget rokken wordt van 15 naar 20% . roerende
voorheffing
op
geant icipeerd worden.
spaargelden
op
passief
kapit aal
Deze verhoging van de zou
zelfs
m in
of
m eer
Ze zou wel gepaard m oet en gaan m et een
goede regeling m .b.t . discret ie. Een perfect e t im ing hiervoor zou het opt rekken zij n van de woonst aat heffing naar 35% vanaf 1 j uli 2011. De discrepant ie t ussen de t arieven op passief en risicokapit aal zij n een verkeerd signaal in een land dat ondernem erschap wil st im uleren.
Het
aant rekkelij k
ondernem ers
m aken/ houden
( geen
van
het
m eerwaardebelast ing
fiscaal op
regim e
aandelen,
voor
behoud
invest er ingsaft rek et c.) zou volgens een get uige veel buit enlanders naar Vlaanderen lokken voor het opricht en van een ondernem ing. Zodoende zouden hier
grot e verm ogens geschonken worden en
openvallen – dit t en voordele van de regionale st aat skas.
BURGERRECHTERLI JKE PROBLEMATI EKEN
Verschillende expert en voeren een pleidooi voor de afschaffing van de ( vooroorlogse) reserveregeling.
Donors nem en het niet m eer dat ze
niet zelf kunnen/ m ogen beslissen wat ze m et hun verm ogen doen. De int roduct ie van ander e sam enlevingsvorm en en het gewij zigde concept van de kernfam ilie liggen hier aan de basis. De reserveregeling wordt ook gecont est eerd om wille van het feit dat het de donat ies aan goede doelen en fundam ent eel onderzoek begrenst . De reserveregeling verhindert
de
invest eringsm ogelij kheden
van
overgedragen
20
fam iliebedr ij ven wanneer niet - geïnt eresseerde erfgenam en uit gekocht willen worden.
I n het geval het overgrot e deel van het pat r im onium
best aat uit het bedr ij f zelf en er daarnaast geen roerende m iddelen zij n gaat dit uit kopen t en kost e van ondernem ingsm iddelen.
Het burgerlij k recht zorgt voor een onevenwicht op lange t erm ij n. Al kr ij gt elke erfgenaam init ieel evenveel via schenking, de aard van het goed kan leiden t ot een onevenwicht op het m om ent van overlij den door de verschillende t ij dst ippen van waardering.
De problem at iek van de nieuw- sam engest elde gezinnen vorm t een heet hangij zer binnen verm ogensplanning.
Het is een com plexe
m at erie waar de Wet Valkeniers* een posit ieve, m aar ont oereikende rol in speelt .
De erg hoge t arieven in zij lij n vorm en een discrim inat ie voor m ensen die t egen w il en dank geen kinderen hebben. Schenken ligt voor deze m ensen al erg m oeilij k en gezien de t ar ieven voor erflat en st aan ze m et de rug t egen de m uur.
21
&RQFOXVLH Het
kwalit at ief
onderzoek
leverde
-
RS GH EHURHS SHUVRRQ HQ
NDQWRRUVSHFLILHNHQXDQFHVQD - een consist ent geheel aan opinies op.
De gem iddelde schenker blij kt een bem iddeld( e) , gehuwd( e) , gezond( e) m an/ koppel van 60+ m et volwassen kinder en. Hij / zij schenk( t ) ( en) in recht e lij n waarbij generat ion- skipping op een gr oeiende popular it eit kan rekenen. Op deze leeft ij d schenkt de donor subst ant iële bedragen door m et het oog op planning. Deze schenking gaat dan ook m eest al gepaard m et een not ariële akt e waar in verschillende m odalit eit en opgenom en worden.
De andere
belangr ij ke cat egorie schenkingen is niet gericht op verm ogensbeheer, m aar is doelgericht en occasioneel. vroegere leeft ij d.
Deze t ransfers gebeuren t ypisch op iet s
Het m erendeel van deze occasionele schenkingen is
bedoeld als st eun aan de kinderen bij het opst art en van een prakt ij k en vooral
bij
het
ver werven
van
een
gezinswoning.
De
hausse
op
de
vast goedm arkt en zou een belangr ij k elem ent zij n bij dergelij ke schenkingen. Deze schenkingen gebeuren voor de volle eigendom en gaan derhalve zelden gepaard m et een geregist reerde akt e, m aar gebeuren eerder via hand- of bankgift . Enkele fiscale, econom ische en m aat schappelij ke fenom enen als de uit breiding
van
het
scala
aan
m odalit eit en,
de
ver laging
van
de
schenkingsrecht en, de groeiende verm ogens ( bij st eeds j ongere m ensen) et c. zouden de gem iddelde leeft ij d van de schenker verder doen dalen. Mensen zonder direct e erfgenam en schenken t ypisch lat er en voornam elij k uit fiscale overwegingen. De t rigger om t ot schenken over t e gaan is fiscaal geïnspireer d. De burger wil het exuberant e t arief van 27% ( en nog hoger in zij lij n) verm ij den. Niet t em in is de burgerrecht erlij ke overweging – vooral voor de erg grot e fam iliale verm ogens – van even groot belang. voor
de
schenker/ planner
zij n
de
Belangr ij ke doelst ellingen
bescherm ing
van
het
pat r im onium
22
( kapit aalbehoud) , de bescherm ing van de langst levende echt genoot , het afscherm en van het verm ogen t egen de schoonfam ilie et c.. Het
m eest
gebruikt e
planningsvehikel
is
de
m odalit eit en als last , vrucht gebruik en t erugkeer.
gewone
schenking
Ook na de hervorm ing
boet de buit enlandse not aris slecht s gedeelt elij k in aan popular it eit . burgerlij ke m aat schap is aan een opm ars bezig.
m et De
Fam iliebedr ij ven opt eren
eerder voor een STAK. Voor kleinere verm ogens m aakt het aanpassen van een huwelij kscont ract van vóór ’76 plannen vaak overbodig. De
vlakt ar ieven
voor
schenken
hebben
enkele
verschuivingen
t eweeggebracht al zij n deze niet int egraal t oe t e schrij ven aan de gewij zigde fiscalit eit . Sinds 2004 zou het aant al schenkingen st ij gen en zouden donors sneller overgaan t ot schenken ( m ede dankzij de EBA) .
Ook zou er een
verschuiving zij n in het schenkingsm echanism e: het aant al not ariële akt en neem t t oe t en kost e van de handgift . De dalende t rend in het gebruik van de handgift zou m ede ingezet zij n door de dem at erialisat ie en de j uridische zekerheid om t rent de bankgift .
M.b.t . de t im ingbeslissing kan m en dus
concluderen dat – zeker wat bet reft roerende goederen – m eer en m eer int er vivos wordt doorgegeven. De hervorm ing is volgens de expert en goed doorgedrongen t ot de burger al zou de overheid een ext ra inspanning m oet en doen in haar com m unicat ie m .b.t . het overdragen van een ondernem ing en de regeling voor de gezinswoning. Ook naar de m iddenklasse t oe wacht de Vlaam se overheid een belangr ij ke t aak.
De get uigen verwacht en dat m inst ens het huidige, hoge
niveau van schenkingen zal bereikt worden in de t oekom st – dit m ede dankzij
de vergr ij zing en de st ij gende verm ogens.
Niet t em in wordt
gewaarschuwd voor het int eren op t oekom st ige ont vangst en.
23
%LMODJH 'HHOQHPHUV $GYRFDWHQ Hoffst rössler, Pat r ick
( Advocaat - vennoot , Eubelius)
Labeeuw, Nat halie ( Associat e, Tiberghien) Van Breedam , Sofie
( Associat e, Tiberghien)
Vannoot e, Liesbet h ( senior Associat e, Laga) Verhulst , I sabelle ( Senior Associat e, Laga)
3ULYDWH%DQNHUV Baervoet s, Philippe ( Direct or/ Head of Tax/ Consult ing, Deut sche Bank) Bocquet , Xavier ( Direct or Wealt h Analysis and Planning, I NG Pr ivat e Banking) Claeysoone, Niklaas ( Jurist Pat r im oniaal advies, Bank Delen) De Troyer, Hilde ( Direct eur O- Vl, Fort is Pr ivat e Banking) Fransen, Tim ( Jurist Pat rim oniaal advies, Bank Delen) Lalem an, Piet er ( Managing Direct or, Fort is Pr ivat e Banking) Muylderm ans, Chr is ( Kant oordirect eur Mechelen, KBC Pr ivat e Banking) Rooseleer, Nat halie ( Kant oordirect eur Gent , KBC Pr ivat e Banking) Van Belleghem , Olivier ( Direct eur Verm ogensplanning, Degroof) Verdonck, Kat rien ( Legal Counsel, Dexia) Verhelst ,
Boudewij n
( Senior
Wealt h
St ruct uring
Officer,
Fort is Pr ivat e
Banking)
1RWDULVVHQ Deckers, Eric ( Deckers, De Graeve, Sledsens & Van Den Bergh)
24
%LMODJH 9UDJHQOLMVWGLHSWHLQWHUYLHZH[SHUWHQ 1. Wat is het socio- econom ische profiel van de gem iddelde schenker? Ziet u een verschuiving in dit profiel naar aanleiding van de recent e hervorm ing van de schenkingsrecht en ( GDOLQJ WDULHYHQ VFKHQNLQJ URHUHQGHJRHGHUHQHQERXZJURQGHQ) ? -
( geslacht ) leeft ij d burgerlij ke st aat aant al kinderen + leeft ij d gezondheidst aat opleiding inkom en + verm ogen ( om vang en sam enst elling)
2. Hoe ziet de gem iddelde schenking eruit ? Ziet u een verschuiving hier in naar aanleiding van de recent e hervorm ing van de schenkingsrecht en? -
m echanism e: handgift , not ar iële akt e, bankgift , onrecht st reekse schenking et c. voorwerp schenking: roerend/ onroerend, aandelen, bedr ij ven et c. relat ie schenker/ begunst igde aant al en om vang doel?
3. Op basis van welke overwegingen of fact oren m aakt de schenker/ erflat er de keuze/ verdeling t ussen schenken en/ of erflat en? Ziet u een verschuiving hier in naar aanleiding van de recent e hervorm ing van de schenkingsrecht en? 4. I s de bedoeling en de inhoud van de hervorm ing van de schenkingsrecht en goed doorgedrongen t ot de burger? Wordt er vaak naar geïnform eerd? I s het effect van de hervorm ing volledig uit gewerkt of verwacht u nog een verdere st ij ging van het aant al dossiers dankzij de hervorm ing? 5. Hoe ervaart de burger de overdracht sbelast ing? Wordt ze aanvaard of wordt ze gepercipieerd als de zoveelst e belast ing op noest e arbeid? Hoe wordt de hervorm ing ont haald? 6. Sam enhangend m et de vorige vraag: wordt er vaak geïnform eerd naar verm ogensplanningsvehikels m et als doel fiscale opt im alisat ie? Welk zij n de m eest gebruikt e const ruct ies voor verm ogensplanning? Wat is het profiel van de planner of is elke burger bewust bezig m et plannen?
25
7. I s er een wil aanwezig om t e schenken? Maw zij n m ensen bewust bezig m et het opbouwen van een fam iliaal verm ogen om dat lat er via schenking en/ of erfenis door t e kunnen geven? Wat m ot iveert de gem iddelde klant om t e schenken en/ of t e erflat en? Zij n deze m ot ivat ies verschillend voor schenkers en erflat ers?
26
%LMODJH /H[LFRQ %XUJHOLMNH0DDWVFKDS De burgerlij ke m aat schap is de nieuwe t erm voor het eeuwenoude vehikel van de Burger lij ke Vennoot schap – een vennoot schap m et een burger lij k of
handelsdoel die geen recht spersoonlij kheid bezit ( :9HQQDUW) . De BM is
in feit e een gesofist iceerde en cont ract ueel georganiseerde onverdeeldheid die na of voor een schenking opgericht wordt t ussen schenker( s) en begunst igde( n) opdat de schenker cont role én inkom st en kan behouden op het geschonken goed.
Doorgaans schenken ouders een bepaald deel van
hun verm ogen aan de kinderen die op hun beurt de geschonken goederen inbrengen in de m aat schap.
Ook de ouders brengen een deel verm ogen in
en worden aangest eld als –quasi onafzet bare - st at ut aire zaakvoerder. BM is dus in de eerst e plaat s een cont rolem echanism e.
De
De inkom st en
worden belast onder de bevr ij dende roerende voorheffing, er zij n geen vennoot schapsbelast ingen
verschuldigd.
vergadering inger icht worden.
Jaarlij ks
m oet
een
algem ene
De opricht ingsakt e m oet niet gepubliceerd
worden. De duur van de m aat schap is vr ij t e bepalen bij cont ract . Op deze m anier kan de cont inuït eit gegarandeerd worden en
verm ij den worden dat
vennot en uit gekocht m oet en worden. Courant is dat de duur bepaald wordt door de levensduur van de ouders- schenkers.
Bij overlij den van de ouders
worden enkel successierecht en geheven op hun aandeel in de m aat schap, het vrucht gebruik dooft aut om at isch uit . De popular it eit van het vehikel kan dus verklaard worden door de fiscale t ransparant ie, de discret ie, de eenvoud, de
m ogelij kheid
de
cont rolest ruct uur
af
te
scheiden
eigendom st ruct uur en de lage opricht ings- en onderhoudskost en.
van
de
4
(XURSHVH6SDDUULFKWOLMQ De Europese Spaarricht lij n van j uni 2003 ( van kracht vanaf j uli 2005) houdt in dat de lidst at en van de EU voort aan aut om at isch onder ling inform at ie zullen uit w isselen m .b.t . de spaargelden van hun respect ievelij ke burgers. 4
Spruyt, E., Ruysseveldt J. & Dons P., Praktijkgids successierecht en –planning, Editie 2003, blz. 766-793
27
Uit bet aalde
rent es
op
deze
spaarcent en
worden
voort s
belast
overeenkom st ig het nat ionaal recht in de st aat van de belegger. O.a. België, Oost enrij k en Luxem burg heffen gedurende een overgangsperiode een bronheffing op de uit gekeerde rent es van 15% gedurende de eerst e drie j aar, 20% vanaf j uli 2008 en 35% vanaf j uli 2011 – de woonst aat heffing. I n deze overgangsperiode is er geen inform at ie- uit w isseling. 67$. 1HGHUODQGVH6WLFKWLQJ$GPLQLVWUDWLHNDQWRRU Een st icht ing wordt vooral gebruikt in het kader van de successieplanning van fam iliebedr ij ven.
Via een st icht ing w orden de aandelen van het bedr ij f
gecert ificeerd waardoor het zeggenschap en de cont role bij de st icht ing kom en t e liggen en de econom ische eigendom bij de cert ificaat houders. De st icht ing is de em it t ent van de cert ificat en.
De aandeelhouders dragen de
volledige j uridische eigendom van hun aandelen over in ruil voor cert ificat en en delen in de w inst via dividenden. Sinds 2002 is er een Belgisch alt ernat ief voor STAK. 5
9RRJGLMZHW De Voogdij wet van 29 apr il 2001 her definieerde het st at uut van het m inderj ar ig kind ingr ij pend. Zo valt een m inderj ar ig kind onder het ouderlij k gezag zolang m inst ens één van beide ouders in leven is.
Als de voogdij
openvalt duidt de vredesrecht er een voogd aan. Ook de ouders kunnen een t est am ent aire voogd aanduiden. De Voogdij wet leidde eveneens t ot aanpassingen bij het opzet t en van een successieplanning
naar
m inderj ar ige
kinderen.
Ouders
hebben
een
m acht iging nodig van de vredesrecht er willen ze een schenking doen aan hun m inderj ar ig kind – ook andere bloedverwant en in opgaande lij n kunnen echt er de schenking aanvaarden in naam van het kind. I n bepaalde gevallen kan er ook gekruist e aanvaarding plaat svinden: de vader accept eert de schenking van de m oeder in naam van het kind en vice versa. 6 5 6
Idem, blz. 794-835 Idem, blz. 643-645
28
:HW9DONHQLHUV De Wet Valkeniers is de Wet van 22 april 2003 t ot w ij zing van enkele bepalingen
van
het
Burgerlij k
Wet boek
i.v.m .
het
erfrecht
van
de
langst levende echt genoot . De Wet van 14 m ei 1981 op het erfrecht van de langst levende m aakt e geen onderscheid t ussen een eerst e en volgende huwelij ken.
I n de prakt ij k leidde het erfrecht van de langst levende
echt genoot t ot problem en m et de kinderen uit een eerst e huwelij k. Dankzij de Wet Valkeniers kunnen echt genot en bij huwelij kscont ract een regeling t reffen over de recht en die de ene echt genoot uit oefent in de nalat enschap van de andere.
Dit bet ekent concreet dat echt genot en geheel of t en dele,
eenzij dig of wederkerig kunnen afzien van het wet t elij k erfr echt via een verzakingsclausule.
Zo krij gen de ouders de m ogelij kheid kinderen uit een
vorig huwelij k niet t e benadelen.
De Wet vorm t echt er m aar een beperkt e
garant ie voor die kinderen. I m m ers, de verzakingsclausule verhindert noch dat echt genot en via schenking of t est am ent elkaar kunnen begunst igen noch dat de langst levende het vrucht gebruik kr ij gt op de gezinswoning. 7
7
Idem, blz. 61
29
Het VSRRU$ ‘Op tim a lisa tie en eva lua tie va n d e huid ig e Vla a m se fisc a liteit’ va n het 6WHXQSXQW)LVFDOLWHLW %HJURWLQJ w ord t uitg evoerd a a n d e Hog esc hool Gent. Voor d it d eeltra jec t b estud eert A. Cottyn ond er leid ing va n d r. C. Sm old ers d e effec ten va n d e hervorm ing va n d e sc henking srec hten op roerend e g iften en op b ouw g rond en. In d it d eelra p p ort w ord t ing eg a a n op d e visies va n exp erten uit d e fisc a le p la nning ssec tor. Diep te-interview s m et a d voc a ten, p riva te b a nkers en nota rissen en een a a nvullend e reeks sc hriftelijke enq uêtes b ij nota rissen g even een eerste b eeld va n het p rofiel va n d e sc henkers, d e invloed va n d e hervorm ing op d e tim ing en d e omva ng va n d e sc henking en d e g eha nteerd e p la nning sc onstruc ties.
30
