Vermoeden kindermishandeling. Protocol Nanny Association

Vermoeden kindermishandeling Protocol Nanny Association

Inhoudsopgave 1. Inleiding protocol .............................................................................................................................. 3 2. Definitie van kindermishandeling...................................................................................................... 4 3. Verdeling verantwoordelijkheden ..................................................................................................... 6 Stappenschema 1. De vraagouder heeft een vermoeden dat het kind door de gastouder wordt mishandeld. .......................................................................................................................................... 7 Toelichting ............................................................................................................................................ 8 Stappenschema 2. De gastouder heeft een vermoeden dat het kind door de ouders mishandeld wordt. ............................................................................................................................................................ 11 Toelichting .......................................................................................................................................... 12 Stappenschema 3 Een GOB bemiddelingsmedewerker krijgt een .................................................... 15 vermoeden van kindermishandeling tijdens een intakegesprek met een aspirant gast- of vraagouder. ............................................................................................................................................................ 15 Toelichting .......................................................................................................................................... 16 4. Enkele andere mogelijkheden ........................................................................................................ 17

Bijlagen.............................................................................................................................................. 18 Bijlage 1. Bureau Jeugdzorg en Advies & Meldpunt Kindermishandeling ......................................... 18 Bijlage 2A. Signalenlijst kindermishandeling 0- tot 4-jarigen............................................................. 19 Gedragsproblemen............................................................................................................................. 22 Bijlage 2B. Signalenlijst kindermishandeling 4-12 jaar...................................................................... 23 Bijlage 3. Observatieformulier ............................................................................................................ 27 Bijlage 4. Aandachtspunten voor gesprek met een vraag- en of gastouder bij zorgen over een kind28 Bijlage 5. In gesprek met migranten ................................................................................................... 30 Bijlage 6. Omgaan met privacy........................................................................................................... 31 Bijlage 7. Meldrecht, meldplicht en zorgplicht .................................................................................... 32 Bijlage 8. Sociale kaart ....................................................................................................................... 33

Protocol Nanny Association

6-10-2008

2

1. Inleiding protocol Kindermishandeling is geen eenduidig begrip. Wat iemand kindermishandeling noemt, heeft te maken met eigen normen en waarden, de manier waarop men zelf is opgevoed en de cultuur waarin men leeft. Het is van belang onderscheid te maken tussen kindermishandeling en minder gewenste opvoedingssituaties. Iedere ouder maakt immers wel eens fouten, is onredelijk of driftig of deelt een tik uit. Bij kindermishandeling is er echter sprake van structureel, stelselmatig, steeds terugkerend geweld of ontbreken van zorg van de ouder(s) naar zijn/haar kinderen.

Dit protocol bevat drie verschillende stappenschema’s: Te weten: • Stappenschema 1: de vraagouder heeft het vermoeden dat het kind door de gastouder mishandeld wordt. • Stappenschema 2: de gastouder heeft het vermoeden dat het kind in zijn eigen gezin mishandeld wordt. • Stappenschema 3: de bemiddelingsmedewerker krijgt een vermoeden van kindermishandeling tijdens een intakegesprek met een aspirant gast- of vraagouder.

En enkele andere mogelijkheden. Deze worden verderop in het protocol besproken.


6-10-2008

3

2. Definitie van kindermishandeling Kindermishandeling is elke vorm van, voor de minderjarige, bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief, opdringen waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel. (Wet op de jeugdzorg, 2005) Hieronder vallen ook verwaarlozing en onthouden van essentiële hulp, medische zorg en onderwijs en het getuige zijn van huiselijk geweld.

Vormen van kindermishandeling: Lichamelijk mishandeling Er is sprake van lichamelijke mishandeling wanneer de ouders het kind verwonden. Voorbeelden: de ouder slaat en schopt het kind, de ouder brandt het kind met een sigaret. Lichamelijke verwaarlozing De opvoeder is niet in staat of bereid tot het verschaffen van minimale zorg t.a.v. de lichamelijke behoeften van een kind op één of meerdere gebieden: voeding, kleding, onderdak, bezoek aan arts en tandarts, hygiëne. Voorbeelden: de ouder zorgt niet voor eten voor de kinderen, het kind is vuil en heeft (langdurig en regelmatig) luizen, de ouder zorgt niet voor een geschikte slaapplaats voor het kind. Het kind komt altijd met vieze luiers en heeft ernstige luieruitslag. Fysieke verwaarlozing/ onvoldoende fysiek toezicht De ouders nemen geen geschikte maatregelen om de veiligheid van het kind binnen- en buitenshuis te verzekeren, afgestemd op de ontwikkelingsfase van het kind. Voorbeelden: een kind van 8 jaar wordt 's nachts vele uren alleen gelaten, de ouder laat het kind spelen op een zeer gevaarlijke plaats, de ouder laat het kind meegaan met iemand van wie bekend is dat hij andere kinderen heeft misbruikt. Emotionele mishandeling Vrijwel alle vormen van kindermishandeling brengen negatieve emotionele/psychologische boodschappen over naar het kind. De meeste gevallen die in deze categorie horen worden gekenmerkt door: aanhoudende of extreme frustratie van elementaire emotionele behoeften van het kind. Voorbeelden: de ouder kleineert het kind vaak, er is sprake van partnergeweld, de ouder geeft het kind de schuld van relatieproblemen, de ouder staat geen vriendschap tussen leeftijdsgenootjes toe. Kinderen die opgroeien in een gewelddadig gezin, voelen de spanning, horen de kreten, zien de verwondingen, willen tussenbeide springen en kunnen daardoor ernstige psychische schade oplopen. Die kinderen leven in constante angst. Normatieve en educatieve mishandeling (morele corrumptering en schoolverzuim) De verzorger vertoont gedrag waaruit blijkt dat hij/zij niet in staat is of bereid is, tot minimale zorg omtrent de socialisering van het kind, met inbegrip van de zorg voor geschikt onderwijs. De verzorger stelt het kind bloot aan of betrekt het kind in illegale praktijken; ziet niet toe dat het kind regelmatig naar school gaat. Voorbeelden: de verzorger houdt het kind vaak thuis, om op jongere kinderen te passen; de verzorger is ervan op de hoogte dat het kind zich inlaat met illegale praktijken maar grijpt niet in; de verzorger verkoopt drugs in het bijzijn van het kind; het kind wordt ingeschakeld bij de verkoop van drugs. Protocol Nanny Association

6-10-2008

4

Seksueel misbruik De verzorger heeft seksueel contact met het kind, probeert dit te hebben of laat het kind kijken naar, ter bevrediging van de seksuele gevoelens van de betrokken verzorger en/of uit geldelijk gewin. Voorbeelden: de verzorger laat het kind pornografisch materiaal zien, de verzorger betrekt het kind in wederzijdse masturbatie, de verzorger verkracht het kind.


6-10-2008

5

3. Verdeling verantwoordelijkheden Bij gebruik van dit protocol moet duidelijk zijn wie binnen de instelling waarvoor verantwoordelijk is. Verantwoordelijkheden leidinggevende: • Kennis hebben van de handelwijze volgens het protocol. • Overleggen met en steunen van de bemiddelingsmedewerker in het handelen volgens het protocol. • Zorg dragen voor voldoende deskundigheid bij medewerkers over signaleren en omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling. • Eindverantwoordelijkheid dragen voor de uitvoering van het protocol. Verantwoordelijkheden van de bemiddelingsmedewerker: • Herkennen van signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling. • Overleg plegen met de gastouder die de zorg heeft over een kind. • Indien nodig overleggen met andere beroepskrachten. • Kennis hebben van de handelwijze volgens het protocol. • Informeren van gast-, vraagouders over dit beleid. • Vaststellen van taken van een ieder (wie doet wat wanneer). • Zonodig contact op nemen met het AMK (Advies- en Meldpunt Kindermishandeling) voor advies of melding. • Waken over de veiligheid van het kind bij het nemen van beslissingen. • Toezien op zorgvuldige omgang met de privacy van het betreffende gezin. • Verslaglegging. • Afsluiten van het protocol. • Evalueren van de genomen stappen. • Bijhouden van de sociale kaart. Verantwoordelijkheden van de gastouder: • Herkennen van signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling. • Overleg plegen met de bemiddelingsmedewerker bij zorg over een kind aan de hand van waargenomen signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling. • Uitvoeren van afspraken die zijn voortgekomen uit het overleg met de bemiddelingsmede-werker, zoals observeren of een gesprek met de ouders. • Bespreken van de resultaten van deze ondernomen stappen met de bemiddelingsmede-werker. De directie, de bemiddelingsmedewerker en de gastouder zijn niet verantwoordelijk voor: • Vaststellen of er al dan niet sprake is van kindermishandeling. • Verlenen van professionele hulp aan ouders of kinderen (begeleiding, therapie).


6-10-2008

6

Stappenschema 1. De vraagouder heeft een vermoeden dat het kind door de gastouder wordt mishandeld. Fase 1: De vraagouder heeft een vermoeden • De vraagouder legt de waarnemingen (eventueel) aan de gastouder voor. • De vraagouder neemt contact op met de bemiddelingsmedewerker. Verantwoordelijkheid bij de vraagouder. Fase 2: De bemiddelingsmedewerker bespreekt het vermoeden • De bemiddelingsmedewerker overlegt met de leidinggevende. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 3: Het uitvoeren van een plan van aanpak • De bemiddelingsmedewerker wint advies in bij het AMK. • De bemiddelingsmedewerker bespreekt met de gastouder zijn zorgen, eventueel samen met de vraagouder. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 4: De beslissing • De vermoedens zijn na overleg niet bevestigd. De vermoedens bestaan niet meer. Bespreek dit met de vraagouders. Sluit de zaak af. Ga naar fase 6. • Na overleg blijft er twijfel bestaan. Ga naar fase 5. • Het vermoeden van kindermishandeling blijkt na overleg gegrond. Ga naar fase 5. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 5: Handelen • De bemiddelingsmedewerker deelt aan de gastouder mee dat ze niet meer hoeft te komen. Er wordt een andere gastouder gezocht. • De bemiddelingsmedewerker neemt contact op met de andere vraagouders van de gastouder. • De bemiddelingsmedewerker meldt bij het AMK wanneer de gastouder ook eigen kinderen heeft. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 6: Evaluatie • Evalueer het proces en de procedures zoals het gegaan is. • Stel zonodig afspraken bij. • Registreer. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 7: Nazorg • Blijf alert op het welzijn van het kind/ de kinderen. • Geef zonodig extra ondersteuning aan de betrokken vraagouders en de gastouders. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Wanneer de vraagouder vermoedt dat de eigen kinderen van de gastouder worden mishandeld, handel dan ook volgens het protocol. Bij alle stappen die genomen worden dient de privacy van de betrokkenen zoveel mogelijk gewaarborgd te blijven.


6-10-2008

7

Toelichting Fase 1: De vraagouder heeft een vermoeden. De vraagouder neemt contact op met de bemiddelingsmedewerker. Kinderen die mishandeld worden, kunnen veel verschillende signalen laten zien. Deze signalen kunnen wijzen op kindermishandeling, maar kunnen ook een andere oorzaak hebben zoals een scheiding, geboorte van een broertje of zusje of een sterfgeval. Bij signaleren gaat het in de eerste plaats om de zorg die de vraagouder heeft over zijn kind, waarvoor geen geruststellende verklaring gevonden wordt. Kindermishandeling is één van de mogelijke oorzaken. Bespreek met de vraagouders de zorgen die zij hebben over hun kind(eren). Als er signalen zijn die kunnen wijzen op kindermishandeling probeert u met gebruik van de signalenlijst (bijlage 2) en het observatieformulier (bijlage 3) de zorgen rond een kind duidelijker te krijgen. Het is belangrijk dat bij het verhelderen van de vermoedens een onderscheid gemaakt wordt tussen objectieve gegevens en subjectieve gegevens. Onder objectieve gegevens wordt verstaan datgene wat u daadwerkelijk kunt zien, zoals een blauwe plek op een arm. Onder subjectieve gegevens wordt verstaan hoe u de gegevens interpreteert. Bijvoorbeeld het kind is geslagen. Op het observatieformulier worden de objectieve gegevens vermeld. Het observatieformulier gaat het dossier in. Wanneer u behoefte heeft ook de subjectieve gegevens te noteren, doe dat dan in anonieme werkaantekeningen. Werkaantekeningen gaan het dossier niet in en zijn niet ter inzage van ouders. Ga zorgvuldig met werkaantekeningen om. Let op: het is niet de taak van de vraagouder of de bemiddelingsmedewerker om speurwerk naar een dader te doen. Het is wel hun taak te komen tot een mogelijke onderbouwing van de zorgen die er zijn en de veiligheid van het kind te waarborgen. Van belang is dat de vraagouders zich serieus genomen voelen in hun zorgen om hun kind. Ondanks de zorgvuldigheid van het GOB kunnen de ouders vanuit hun zorgen om hun kind een ander traject kiezen, b.v. aangifte doen bij de politie. Wanneer ouders zich niet serieus genomen voelen kunnen zij een klacht indienen. Fase 2: De bemiddelingsmedewerker bespreekt het vermoeden. Dit overleg dient als middel om het vermoeden te toetsen bij anderen, ter voorkoming van overhaast genomen emotionele beslissingen, maar ook om ruimte te geven aan eventuele emoties. De bemiddelingsmedewerker overlegt met haar leidinggevende. De bemiddelingsmedewerker bespreekt de objectieve en subjectieve gegevens die zij heeft gekregen van de vraagouder. Ze bespreekt of er redenen zijn waarom ze zich zorgen moet maken en of er redenen zijn om te denken aan kindermishandeling. Bij interpretatie van de informatie kan de signalenlijst een hulpmiddel zijn (zie bijlage 2). De bemiddelingsmedewerker maakt samen met de leidinggevende een plan van aanpak om meer gegevens te verkrijgen. Fase 3: Uitvoeren van het plan van aanpak. De bemiddelingsmedewerker overlegt met het AMK. Overleg met het AMK is in alle gevallen aan te raden. Het AMK biedt ondersteuning bij het interpreteren van signalen en bij het nadenken over de vervolgstappen die noodzakelijk zijn (zie bijlage 1 over de werkwijze van het AMK). De bemiddelingsmedewerker spreekt, zonodig samen met de leidinggevende, met de gastouder. In dit gesprek worden de zorgen die zijn geuit door de vraagouder aan de hand van de objectieve en subjectieve gegevens besproken met de nanny. Protocol Nanny Association

6-10-2008

8

Probeer in het gesprek een duidelijker beeld te vormen van de pedagogische kwaliteiten van de ouder en zoek naar onderbouwing van de zorgen (zie bijlage 4,6). Fase 4: De beslissing. De verdere aanpak is afhankelijk van de gegevens die uit fase 2 zijn gekomen. Er zijn drie scenario’s mogelijk. 1.

De vermoedens zijn na overleg niet bevestigd en de vermoedens bestaan ook niet meer. • Bespreek dit met de vraagouders en de gastouder. • De vraagouders kunnen vanuit de zorg voor hun kind een ander traject kiezen dan het GOB voorstelt aan de ouders en wat zij als organisatie doet. • Indien er geen vertrouwen meer is en de vraagouders het kind weg willen halen bij de gastouder kan het GOB ter ondersteuning van de vraagouders een nieuwe gastouder zoeken. • Sluit de zaak af en vernietig alle schriftelijke aantekeningen na registratie.

2.

Na overleg blijft er twijfel bestaan. • U twijfelt of er sprake is van kindermishandeling. Het vermoeden hoeft niet bewezen te zijn! Echter vanuit de zorg voor de kinderen en voor de veiligheid van de kinderen gaat u naar fase 5.

3.

Het vermoeden van kindermishandeling blijkt na overleg gegrond. • U gaat over naar fase 5.

Fase 5: Handelen. De bemiddelingsmedewerker neemt contact op met het AMK. In overleg met het AMK kan besloten worden om tot melding over te gaan in verband met de eigen kinderen van de gastouder. Dit wordt gedaan vanuit de visie dat kindermishandeling een gezinsbreed probleem is. Zeker wanneer uit het gesprek van de bemiddelingsmedewerker met de gastouder is gebleken dat zij de problemen niet erkent en niet openstaat voor hulpverlening. • Vraagouders kunnen ook altijd zelf een melding doen bij het AMK. • Adviseer de ouders om zonodig contact op te nemen met Jeugdzorg voor ondersteuning en/of hulp. • Wanneer er een melding is gedaan bij het AMK wordt dit de vraagouders verteld. • Het verdient aanbeveling om ook aan de gastouder te vertellen dat er een melding gedaan gaat worden bij het AMK. Het AMK kan advies geven over het voeren van dit soort gesprekken. Hoewel dit een moeilijk gesprek is, is het van belang voor de eventuele verdere hulpverlening aan het kind/gezin. Ouders zijn sneller bereid problemen te erkennen en hulpverlening te aanvaarden wanneer er in alle openheid over gesproken wordt, zodat zij niet het gevoel hebben dat er zaken stiekem achter hun rug om gebeuren. Isolement houdt kindermishandeling in stand. Openheid kan het doorbreken. De bemiddelingsmedewerker neemt contact op met de ouders van andere kinderen die door de gastouder worden opgevangen. Zij informeert de vraagouders dat deze gastouder niet meer is opgenomen bij het GOB als gastouder en overlegt over eventuele herplaatsing. Overleg vooraf met het AMK wat er tegen de andere ouders gezegd kan worden vanuit privacy overwegingen. Met name wanneer er sprake is van twijfel. Wanneer er sprake is van een duidelijke mishandelingsituatie gaat de bespreking van de mishandeling boven de privacy wetgeving. Maar laat u hierover vooraf informeren. Wanneer een crisissituatie en/of een levensbedreigende situatie voor het kind ontstaat, belt u de politie of de crisisdienst van het bureau Jeugdzorg. In de Wet op de jeugdzorg (2005) is het meldrecht vastgesteld. Dit betekent dat je wettelijk het recht hebt een melding te doen en daarbij ook alle relevante gegevens over te dragen aan het AMK. Het belang van het kind gaat hierbij vóór het belang van de privacy van het gezin (zie bijlage 8: meldrecht, meldplicht en zorgplicht).


6-10-2008

9

Fase 6: Evaluatie. De bemiddelingsmedewerker evalueert met de leidinggevende datgene wat er is gebeurd en de procedures die zijn gevolgd. Zonodig wordt de zaak ook doorgesproken met andere betrokkenen, bijvoorbeeld de vraagouders. Zonodig worden verbeteringen in afspraken en/of procedures aangebracht. Zorg ervoor dat geanonimiseerde gegevens m.b.t. het vermoeden van kindermishandeling worden geregistreerd. Deze gegevens worden door de directie op een centraal punt bewaard. De gegevens worden geregistreerd en bewaard om in kaart te kunnen brengen hoe vaak vermoedens van kindermishandeling binnen de gehele organisatie voorkomen en op welke wijze daarmee wordt omgegaan. Geregistreerde gegevens zijn belangrijk voor het maken van beleid of bijstelling van beleid binnen de instelling Fase 7: Nazorg. Blijf alert op het welzijn van het kind. Wanneer het kind nog door een andere gastouder wordt opgevangen, onderhoudt de bemiddelingsmedewerker wat frequenter contact met de gasten vraagouders om zicht te houden op het welzijn van het kind/ de kinderen. Het op gang brengen van hulp in het gezin is de aanzet tot het verhelpen van de problemen. Het kost enige tijd voordat die hulp vruchten afwerpt. De verantwoordelijkheid van het GOB in het kader van nazorg is: • Het bieden van een veilige plek aan het kind bij een nanny. • De begeleiding bij het observeren van het kind. • De bereidheid tot het geven van informatie aan het AMK over het functioneren van het kind. • Het meedenken in overlegsituaties ten behoeve van hulpverlening aan het kind en de ouders. Geef zonodig extra ondersteuning aan de betrokken vraagouders en de gastouder bij wie de vermoedens van kindermishandeling niet bevestigd werden. Zonodig kunnen de ouders worden doorverwezen voor verdere hulp naar b.v. Bureau Jeudgzorg (zie bijlage 1 voor de werkwijze van Bureau Jeugdzorg). Als gebleken is dat de vermoedens niet voldoende onderbouwd konden worden en de zorgen zijn verdwenen, kunnen de werkaantekeningen worden vernietigd en kan het dossier met betrekking tot dit kind afgesloten worden.


6-10-2008

10

Stappenschema 2. De gastouder heeft een vermoeden dat het kind door de ouders mishandeld wordt. Fase 1: De gastouder heeft een vermoeden • De gastouder observeert het kind en de interactie tussen ouder en kind tijdens het vertrek van de ouders en de thuiskomst. • De gastouder legt de waarnemingen eventueel aan de vraagouder voor. • De gastouder neemt contact op met de bemiddelaar. • Verantwoordelijkheid bij de gastouder. Fase 2: De bemiddelingsmedewerker bespreekt het vermoeden • De bemiddelingsmedewerker overlegt met een collega/leidinggevende. • Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 3: Het uitvoeren van een plan van aanpak • De bemiddelingsmedewerker wint advies in bij het AMK. • De bemiddelingsmedewerker bespreekt met de vraagouder zijn zorgen, eventueel samen met de gastouder. • Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 4: De beslissing • De vermoedens zijn na overleg niet bevestigd. De vermoedens bestaan niet meer. Sluit de zaak af. Koppel dit terug aan de gastouder. Ga naar fase 6. • Na overleg blijft er ernstige twijfel bestaan. Ga naar fase 5. • Het vermoeden van kindermishandeling blijkt na overleg gegrond. Ga naar fase 5. • Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 5: Handelen • De bemiddelingsmedewerker spreekt opnieuw met de vraagouders om de zorgen te bespreken. • Wanneer de ouders de zorgen delen en bereid zijn tot hulpverlening, verwijst zij de ouders door. • Wanneer ouders de zorgen niet delen en/of geen hulpverlening willen aanvaarden neemt de bemiddelingsmedewerker contact op met het AMK voor een eventuele melding. Koppel dit terug aan de gastouder. • Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 6: Evaluatie • Evalueer het proces en de procedures. • Stel zonodig afspraken en procedures bij. • Registreer de genomen stappen. • Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 7: Nazorg • Blijf alert op het welzijn van het kind/de kinderen. • Geef zonodig extra ondersteuning aan de betrokken gastouder. • Neem opnieuw contact op met het AMK als er nieuwe signalen zijn. • Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Bij alle stappen die genomen worden, dient de privacy van de betrokkenen zoveel mogelijk gewaarborgd te blijven.


6-10-2008

11

Toelichting Fase 1: De gastouder heeft een vermoeden. De gastouder neemt contact op met de bemiddelingsmedewerker. Kinderen die mishandeld worden, kunnen veel verschillende signalen laten zien. Deze signalen kunnen wijzen op kindermishandeling, maar kunnen ook een andere oorzaak hebben zoals een scheiding , een sterfgeval of de geboorte van een broertje of zusje. Bij signaleren gaat het in de eerste plaats om de zorg die een gastouder en/of bemiddelingsmedewerker heeft over een kind, waarvoor geen geruststellende verklaring is. Kindermishandeling is één van de mogelijke oorzaken. Het is niet aan de bemiddelingsmedewerker of de gastouder om vast te stellen dat er sprake is van kindermishandeling. Het gaat om de zorgen die de ouders en u hebben over het kind. Meestal zullen mishandelde kinderen of degene die hen mishandelt niet uit zichzelf over de situatie vertellen. Het is nodig dat andere personen uit de omgeving van het kind de verantwoordelijkheid nemen om situaties van kindermishandeling bespreekbaar te maken of te stoppen. Bespreek met de gastouder de zorgen die zij heeft over de kind(eren). Als er signalen zijn die kunnen wijzen op kindermishandeling probeert u met gebruik van de signalenlijst en het observatieformulier (zie bijlage 2) de zorgen rond een kind duidelijker te krijgen. Het is belangrijk dat bij het verhelderen van de vermoedens een onderscheid gemaakt wordt tussen objectieve gegevens en subjectieve gegevens. Onder objectieve gegevens wordt verstaan datgene wat u daadwerkelijk kunt zien, zoals een blauwe plek op een arm. Onder subjectieve gegevens wordt verstaan hoe u de gegevens interpreteert. Bijvoorbeeld het kind is geslagen. Op het observatieformulier worden de objectieve gegevens vermeldt. Het observatieformulier gaat het dossier in. Wanneer er behoefte is ook de subjectieve gegevens te noteren, doe dat dan in anonieme werkaantekeningen. Werkaantekeningen gaan het dossier niet in en zijn niet ter inzage van ouders. Ga zorgvuldig met werkaantekeningen om. Let op: het is niet de taak van een bemiddelingsmedewerker of gastouder om speurwerk naar een dader te doen. Het is wel uw taak te komen tot een onderbouwing van de zorgen die er zijn en de veiligheid van het kind te waarborgen. Van belang is dat de gastouder zich serieus genomen voelt in de zorgen om het kind. Wanneer de zorgen nog niet zo helder zijn, kan de gastouder het kind nog wat langer observeren en een gesprek aan gaan met het kind (zie bijlage 5). Spreek dan duidelijk een tijdslimiet af wanneer u weer bij elkaar komt. Het is belangrijk dat op zeker moment besloten wordt tot ofwel actie ofwel afsluiten van de zaak. Vermijdt het risico dat een gezin jarenlang achtervolgd wordt door vage vermoedens en onduidelijkheden. De taken van de gastouder blijven: • Een veilige plek bieden voor het kind. • Begeleiding en observatie van het kind. • In gesprek blijven met de ouders en het kind. Fase 2: De bemiddelingsmedewerker bespreekt het vermoeden. Dit overleg dient als middel om het vermoeden te toetsen bij anderen, ter voorkoming van overhaast genomen emotionele beslissingen, maar ook om ruimte te geven aan eventuele emoties. De bemiddelingsmedewerker overlegt met de leidinggevende. De bemiddelingsmedewerker bespreekt de objectieve en subjectieve gegevens die zij heeft gekregen van de nanny. Ze bespreekt of er redenen zijn waarover zij zich zorgen moet maken en/ of dat er redenen zijn om te denken aan kindermishandeling. De bemiddelingsmedewerker en de leidinggevende maken samen een plan van aanpak om meer gegevens te verkrijgen. Protocol Nanny Association

6-10-2008

12

Fase 3: Uitvoeren van het plan van aanpak. De bemiddelingsmedewerker overlegt met het AMK. Overleg met het AMK is in alle gevallen aan te raden. Het AMK biedt ondersteuning bij het interpreteren van signalen en bij het nadenken over de vervolgstappen die noodzakelijk zijn (zie bijlage 1 over de werkwijze van het AMK). Het AMK kan ook om advies of ondersteuning gevraagd worden voor het gesprek met de ouders. De bemiddelingsmedewerker gaat een gesprek aan met de vraagouder. Bespreek met de vraagouder de zorgen die zijn geuit door de gastouder aan de hand van de objectieve en subjectieve gegevens. Probeer in het gesprek een duidelijker beeld te vormen van de pedagogische kwaliteiten van de ouder en zoek naar onderbouwing van de zorgen. Dit gesprek kan samen met de gastouder of zonodig met de leidinggevende gebeuren. Het gemeenschappelijke uitgangspunt van ouders en het GOB is het feit dat beide het beste voor hebben met het kind. Probeer ouders daarom niet te bekijken als vermoedelijke daders, maar als mogelijke medeslachtoffers in een vastgelopen situatie, waarbij zij hulp nodig hebben. Kindermishandeling ontstaat meestal uit onmacht. Maak, als dit mogelijk is, altijd een vervolgafspraak met de ouders. Dus ook wanneer de ouders de bezorgdheid over hun kind niet delen. Als ouders ook bezorgd zijn over het kind is er al veel gewonnen. Spreek met de ouders in dit of in een volgend gesprek af wat de volgende stap zal zijn (zie bijlage 4,6 over gesprekken met ouders). Fase 4: De beslissing. De verdere aanpak is afhankelijk van de gegevens die uit fase 2 naar voren zijn gekomen. Er zijn drie scenario’s mogelijk. 1.

2.

3.

De vermoedens zijn na overleg niet bevestigd en de vermoedens bestaan ook niet meer. • Bespreek dit met de gastouder en de vraagouders. • Sluit de zaak af en vernietig alle schriftelijke aantekeningen na registratie. • Ga naar fase 6. Na overleg blijft er twijfel bestaan. • U twijfelt of er sprake is van kindermishandeling. Het vermoeden hoeft niet bewezen te zijn! Echter vanuit de zorg voor de kinderen gaat u naar fase 5. Het vermoeden van kindermishandeling blijkt na overleg gegrond. • U gaat over naar fase 5.

Fase 5: Handelen. De bemiddelingsmedewerker bespreekt de zorgen opnieuw met de ouders. Verwijs ouders door wanneer de ouders de zorgen delen en bereid zijn om hulpverlening te aanvaarden (zie bijlage 9: Sociale kaart). Zorg er wel voor dat ouders die hulp krijgen die zij nodig hebben om ook daadwerkelijk bij Bureau Jeugdzorg binnen te komen. Bureau Jeugdzorg zal daarna bekijken welke hulp gewenst is. Wanneer ouders de zorgen niet delen en/of niet bereid zijn tot aanvaarding van hulpverlening: neem opnieuw contact op met het AMK voor een eventuele melding. Als er besloten is dat de vermoedens van kindermishandeling gemeld gaan worden bij het AMK wordt dit de gasten zo mogelijk, ook de vraagouders verteld. AMK kan advies geven over het voeren van dit gesprek met de vraagouders. Hoewel dit een moeilijk gesprek is, is het van belang voor de eventuele verdere hulpverlening aan het kind/gezin. Ouders zijn sneller bereid problemen te erkennen en hulpverlening te aanvaarden wanneer er in alle openheid over gesproken wordt zodat zij niet het gevoel hebben dat er zaken stiekem achter hun rug om gebeuren. Isolement houdt kindermishandeling in stand. Openheid kan het doorbreken. Wanneer het in het belang van het kind is om zonder medeweten van ouders te melden, dan is dit ook mogelijk. Wanneer een crisissituatie en/of een levensbedreigende situatie voor het kind ontstaat, belt u de politie of de crisisdienst van het bureau Jeugdzorg. Zorg ervoor dat het gastgezin de veilige plek kan blijven voor het kind.


6-10-2008

13

In de Wet op de jeugdzorg (2005) is het meldrecht vastgesteld. Dit betekent dat je wettelijk het recht hebt een melding te doen en daarbij ook alle relevante gegevens over te dragen aan het AMK. Het belang van het kind gaat hierbij vóór het belang van de privacy van het gezin (zie bijlage 8 meldrecht, meldplicht en zorgplicht). Fase 6: Evaluatie. De bemiddelaar evalueert met een betrokken collega datgene wat er is gebeurd en de procedures die zijn gevolgd. Zonodig wordt de zaak ook doorgesproken met andere betrokkenen, b.v. de gastouders. Zonodig worden verbeteringen in afspraken en/of procedures aangebracht. Zorg ervoor dat geanonimiseerde gegevens m.b.t. het vermoeden van kindermishandeling worden geregistreerd. Deze gegevens worden door de directie op een centraal punt bewaard. De gegevens worden geregistreerd en bewaard om in kaart te kunnen brengen hoe vaak vermoedens van kindermishandeling binnen de gehele organisatie voorkomen en op welke wijze daarmee wordt omgegaan. Geregistreerde gegevens zijn belangrijk voor het maken van beleid of bijstelling van beleid binnen de instelling. Fase 7: Nazorg Blijf alert op het welzijn van het kind. Het op gang brengen van hulp in het gezin is de aanzet tot het verhelpen van de problemen. Het kost enige tijd voordat die hulp vruchten afwerpt. De verantwoordelijkheid van het GOB in het kader van nazorg is: • Het bieden van een veilige plek aan het kind. • De begeleiding en het observeren van het kind. • De bereidheid tot het geven van informatie aan het AMK over het functioneren van het kind. • Het meedenken in overlegsituaties ten behoeve van hulpverlening aan het kind en de ouders. Geef zonodig extra ondersteuning aan de betrokken vraagouders en de gastouder opnieuw contact op met het AMK als er nieuwe signalen zijn. Bijv. wanneer ouders hun kind zonder duidelijke reden plotseling uitschrijven.


6-10-2008

14

Stappenschema 3 Een GOB bemiddelingsmedewerker krijgt een vermoeden van kindermishandeling tijdens een intakegesprek met een aspirant gast- of vraagouder. Fase 1: De bemiddelingsmedewerker krijgt een vermoeden van kindermishandeling • Bespreek open met de aspirant- gast of vraagouders de twijfel die bestaat over de pedagogische benadering van kinderen. • Overleg zonodig met een leidinggevende. Fase 2: Handelen • Wijs de ouders als gastouder af. • Neem contact op met het AMK wanneer er vermoedens van kindermishandeling zijn over de kinderen van de aspirant nanny’s of de vraagouders. • Bespreek met de aspirant vraagouders de zorgen die u heeft en bekijk wat het GOB hierin kan betekenen door plaatsing van de kinderen. Fase 3: Evaluatie • Evalueer het proces en de procedures. • Stel zonodig afspraken bij. • Registreer. Bij alle stappen die genomen worden dient de privacy gewaarborgd te blijven.


6-10-2008

van de betrokkenen zoveel mogelijk

15

Toelichting Fase 1: De GOB bemiddelingsmedewerker krijgt een vermoeden van kindermishandeling. Het signaleren van kindermishandeling of pedagogisch minder gewenste situaties begint vaak met een nietpluis gevoel. In een gesprek wat de bemiddelingsmedewerker heeft met aspirant- gast of vraagouders kan dat gaan spelen. Tijdens dat gesprek probeert zij dat onderbouwd te krijgen. Fase 2: Handelen. Bespreek de zorgen met de leidinggevende. Wijs de ouders als gastouder af. De bemiddelingsmedewerker wijst de aspirant gastouder af wanneer zij een nietpluis gevoel heeft. Zo mogelijk kan zij, bij vage nietpluisgevoelens haar collega of leidinggevende nog een gesprek vragen te doen met de aspirant gastouder. Naam dan gezamenlijk een beslissing. Echter bij twijfel: wijs af. Neem contact op met het AMK wanneer er vermoedens van kindermishandeling zijn over de kinderen van de aspirant gastouder of de vraagouders. Bespreek met de aspirant vraagouders de zorgen die u heeft en bekijk of ouders bereid zijn tot aanvaarding van hulpverlening, bespreek wat het GOB hierin kan betekenen door plaatsing van de kinderen. Hoewel dit een moeilijk gesprek is, is het van belang voor de eventuele verdere hulpverlening aan het kind/gezin. Ouders zijn sneller bereid problemen te erkennen en hulpverlening te aanvaarden wanneer er in alle openheid over gesproken wordt, zodat zij niet het gevoel hebben dat er zaken stiekem achter hun rug om gebeuren. Isolement houdt kindermishandeling in stand. Openheid kan het doorbreken. Kindermishandeling is vaak een duidelijk signaal dat de draaglast van het gezin te groot is voor de draagkracht. Plaatsing van een kind kan als lastenverlichting ervaren worden. Daarnaast is dan veelal ook hulp voor de ouders elders nodig (zie bijlage 9: Sociale kaart). Neem bij ernstige twijfel contact op met het AMK. Fase 3: Evaluatie. De bemiddelingsmedewerker evalueert met een betrokken collega datgene wat er is gebeurd en de procedures die zijn gevolgd. Zonodig worden verbeteringen in afspraken en/of procedures aangebracht. Zorg ervoor dat geanonimiseerde gegevens m.b.t. het vermoeden van kindermishandeling worden geregistreerd. Deze gegevens worden door de directie op een centraal punt bewaard. De gegevens worden geregistreerd en bewaard om in kaart te kunnen brengen hoe vaak vermoedens van kindermishandeling binnen de gehele organisatie voorkomen en op welke wijze daarmee wordt omgegaan. Geregistreerde gegevens zijn belangrijk voor het maken van beleid of bijstelling van beleid binnen de instelling.


6-10-2008

16

4. Enkele andere mogelijkheden •

Wanneer een medewerker van het GOB benaderd wordt door ex-vraagouders over (een vermoeden van) kindermishandeling wat zich afgespeeld heeft in de tijd dat hun kind door een gastouder werd opgevangen; volg de procedure vanaf fase 2 in het stappenschema t.b.v. vraagouders. Zonodig worden ook eventuele andere ex-vraagouders op de hoogte gesteld. Adviseer de ex-vraagouder contact op te nemen met het AMK. Samen met het AMK kan bekeken worden wat er eventueel gedaan kan/moet worden.

•

Wanneer het GOB benaderd wordt door derden over een vermoeden van kindermishandeling door een gastouder, dan wordt deze informant verwezen naar het AMK. De bemiddelingsmedewerker kan n.a.v. deze informatie wel extra alert zijn.

Bij alle stappen die genomen worden dient de privacy van de betrokkenen zoveel mogelijk gewaarborgd te blijven.


6-10-2008

17

Bijlagen Bijlage 1. Bureau Jeugdzorg en Advies & Meldpunt Kindermishandeling Sinds januari 2003 is het Advies & Meldpunt Kindermishandeling (AMK) opgenomen als onderdeel van Bureau Jeugdzorg. Op dit moment kunnen Bureau Jeugdzorg en het AMK echter afzonderlijk van elkaar benaderd worden. Onder druk van de nieuwe Wet op de jeugdzorg zal de toegang naar Bureau Jeugdzorg in 2004 enigszins anders geregeld worden. De wijze van aanmelding is nu als volgt. Werkwijze Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg biedt informatie, advies, begeleiding en hulp aan jongeren tot 18 jaar en hun ouders en/of verzorgers, beroepskrachten of andere betrokkenen op psychosociaal of opvoedkundig gebied. Daarnaast is Bureau Jeugdzorg de toegang tot de geïndiceerde jeugdhulpverlening en zorgt het indien nodig voor een adequate doorverwijzing naar andere vormen van zorg. Wanneer men zich als beroepskracht/overleggroep zorgen maakt over een kind of jongere kan men hem/haar en/of de ouders doorverwijzen naar Bureau Jeugdzorg als de ouders zelf hulp willen. Indien uit de aanmelding blijkt dat er een hulpvraag is, volgt een screening. In dit gesprek wordt samen met de cliënt bekeken wat de problemen zijn en wat de hulpvraag is. Van dit gesprek wordt een verslag gemaakt. Het screeningsverslag wordt intern besproken in een multidisciplinair team. Hier wordt beoordeeld welke hulp nodig is. Er wordt een advies gegeven over het vervolgtraject. Dit advies wordt met de cliënt besproken. Wanneer er geen vrijwillige hulpverlening op gang komt, wordt besproken met de beroepskracht/overleggroep hoe de jongere het beste geholpen kan worden en of een onderzoek door het AMK of de Raad voor de Kinderbescherming nodig is. Werkwijze AMK (Advies- en Meldpunt Kindermishandeling) Het AMK streeft ernaar zo laagdrempelig mogelijk te werken en kan telefonisch benaderd worden door allerlei mensen die zich zorgen maken over de situatie van bepaalde kinderen. Dit kunnen mensen zijn die beroepshalve met kinderen te maken hebben, maar ook buren of familieleden. Voor beroepsbeoefenaren, zoals leerkrachten, huisartsen en jgz-medewerkers, leidsters, medewerkers gastouderbureau, is het mogelijk om anoniem te melden. Via het AMK wordt de naam van de melder dan niet bekend gemaakt bij het kind, diens gezin of derden. Na een telefonisch contact zijn er drie mogelijkheden: 1. Advies Hierbij worden geen gegevens geregistreerd over het betreffende kind of gezin. Het AMK komt niet in actie in de richting van cliënten. 2. Consult Ook dit richt zich op degene die belt. Het consult richt zich op het uitvoeren van een advies. De consultvrager wordt begeleid in de, op advies van het AMK, te nemen stappen. Er wordt geen actie ondernomen door het AMK richting cliënt en er worden geen gegevens over cliënten geregistreerd. Er kan wel een dossier op naam van de consultvrager worden aangelegd. 3. Melding Hierbij neemt het AMK alle gegevens op over het kind of het gezin waar melding over wordt gemaakt. Hierop volgt intern een intakeoverleg waarbij een vertrouwensarts aanwezig is. In dit overleg wordt besloten of het AMK verantwoordelijkheid moet nemen voor de gemelde situatie. De melder krijgt bericht of de zaak is aangenomen en of het AMK verantwoordelijkheid neemt. Uitgangspunt bij een melding is om zo min mogelijk buiten de ouders/verzorgers om te opereren en zo snel mogelijk contact te leggen met hen zelf (binnen vier tot zes weken). Alleen indien het belang van het kind zich hiertegen verzet wordt dit contact uitgesteld en in eerste instantie huisarts, school e.d. benaderd. Adviezen en hulp door Bureau Jeugdzorg en AMK zijn gratis. Protocol Nanny Association

6-10-2008

18

Bijlage 2A. Signalenlijst kindermishandeling 0- tot 4-jarigen Voorwoord Als kinderen mishandeld, verwaarloosd en/of misbruikt worden, kunnen ze signalen uitzenden. Het gebruik van een signalenlijst kan zinvol zijn, maar biedt ook een zekere mate van schijnzekerheid. De meeste signalen zijn namelijk stressindicatoren, die aangeven dat er iets met het kind aan de hand is. Dit kan ook iets anders zijn dan kindermishandeling (echtscheiding, overlijden van een familielid, enz.). Hoe meer signalen van deze lijst een kind te zien geeft, hoe groter de kans dat er sprake zou kunnen zijn van kindermishandeling. Het is niet de bedoeling om aan de hand van een signalenlijst het 'bewijs' te leveren van de mishandeling. Het is wel mogelijk om een vermoeden van mishandeling meer te onderbouwen naarmate er meer signalen uit deze lijst geconstateerd worden. Een goed beargumenteerd vermoeden is voldoende om in actie te komen! Om na signalering een volgende stap te kunnen zetten, is het aan te bevelen dat een instelling beschikt over een handleiding ten aanzien van kindermishandeling. De signalenlijst kan dan als bijlage aan de handleiding worden toegevoegd. De signalen die in deze lijst vermeld worden, hebben betrekking op alle vormen van mishandeling. Aan het einde van de lijst zijn nog enkele signalen opgenomen die meer specifiek zijn voor seksueel misbruik. Om een duidelijk beeld te krijgen van wat er aan de hand zou kunnen zijn, is het van belang de hele context van het gezin erbij te betrekken. Daarom worden ook een aantal signalen van ouders en gezin genoemd. U kunt ook altijd overleggen met het AMK over signalen die u zorgen baren, bijvoorbeeld blauwe plekken op vreemde plaatsen.

1.

Psycho-sociale signalen

Ontwikkelingsstoornissen • achterblijven in taal-, spraak-, motorische, emotionele en/of cognitieve ontwikkeling • schijnbare achterstand in verstandelijke ontwikkeling • regressief gedrag • niet zindelijk op leeftijd waarvan men het verwacht Relationele problemen ten opzichte van de ouders: • totale onderwerping aan de wensen van de ouders • sterk afhankelijk gedrag ten opzichte van de ouders • onverschilligheid ten opzichte van de ouders • kind is bang voor ouder • kind vertoont heel ander gedrag als ouders in de buurt zijn ten opzichte van andere volwassenen: • bij oppakken houdt het kind zich opvallend stijf • bevriezing bij lichamelijk contact • allemansvriend • lege blik in ogen en vermijden van oogcontact • waakzaam, wantrouwend. ten opzichte van andere kinderen: • speelt niet met andere kinderen • is niet geliefd bij andere kinderen • wantrouwend • terugtrekken in eigen fantasiewereld. Protocol Nanny Association

6-10-2008

19

Gedragsproblemen • plotselinge gedragsverandering • geen of nauwelijks spontaan spel, geen interesse in spel • labiel, nerveus • depressief • angstig • passief, in zichzelf gekeerd, meegaand, apathisch, lusteloos • agressief • hyperactief • niet lachen, niet huilen • niet tonen van gevoelens, zelfs niet bij lichamelijke pijn • eetproblemen • slaapstoornissen • vermoeidheid, lusteloosheid

2. Medische signalen Lichamelijke kenmerken (specifiek voor lichamelijke mishandeling) • blauwe plekken • krab-, bijt- of brandwonden • botbreuken • littekens Voedingsproblemen • ondervoeding • voedingsproblemen bij baby's: • steeds wisselen van voeding • veel spugen • matig groeien, ondanks voldoende hoeveelheid voeding • weigeren van voeding • achterblijven in lengtegroei Verzorgingsproblemen • slechte hygiëne • ernstige luieruitslag • onvoldoende kleding • onvoldoende geneeskundige en tandheelkundige zorg • veel ongevallen door onvoldoende toezicht • herhaalde ziekenhuisopnamen • recidiverende ziekten door onvoldoende zorg • traag herstel door onvoldoende zorg

3.

Kenmerken ouders/gezin

Ouder/kind relatiestoornis • ouder draagt kind als een 'postpakketje' • ouder troost kind niet bij huilen • ouder klaagt overmatig over het kind • ouder heeft irreële verwachtingen ten aanzien van het kind • ouder toont weinig belangstelling voor het kind


6-10-2008

20

Signalen ouder • geweld in eigen verleden • apathisch en (schijnbaar) onverschillig • onzeker, nerveus en gespannen • onderkoeld brengen van eigen emoties • negatief zelfbeeld • steeds naar andere artsen/ziekenhuizen gaan ('shopping') • afspraken niet nakomen • kind opeens van peuterspeelzaal/kinderdagverblijf afhalen • aangeven het bijna niet meer aan te kunnen • ouder met psychiatrische problemen • verslaafde ouder Gezinskenmerken • ‘multi-problem’ gezin • ouder die er alleen voorstaat • regelmatig wisselende samenstelling van gezin • isolement • vaak verhuizen • sociaal-economische problemen: werkloosheid, slechte behuizing, migratie, etc. • veel ziekte in het gezin • draaglast gezin gaat draagkracht te boven • geweld wordt gezien als middel om problemen op te lossen

4. Signalen specifiek voor seksueel misbruik Lichamelijke kenmerken • verwondingen aan genitaliën • vaginale infecties en afscheiding • jeuk bij vagina en/of anus • problemen bij het plassen • recidiverende urineweginfecties • pijn in de bovenbenen • pijn bij lopen en/of zitten • seksueel overdraagbare ziekten Relationele problemen • angst voor mannen of vrouwen in het algemeen of voor een man of vrouw in het bijzonder Gedragsproblemen afwijkend seksueel gedrag: • excessief en/of dwangmatig masturberen • angst voor lichamelijk contact of juist zoeken van seksueel getint lichamelijk contact • niet leeftijdsadequaat seksueel spel • niet leeftijdsadequate kennis van seksualiteit • angst om zich uit te kleden • angst om op de rug te liggen • negatief lichaamsbeeld: ontevredenheid over, boosheid op of schaamte voor eigen lichaam • schrikken bij aangeraakt worden • houterige motoriek (onderlichaam 'op slot') • geen plezier in bewegingsspel.


6-10-2008

21

5. Signalen die specifiek zijn voor kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld Gedragsproblemen • agressie: kopiëren van gewelddadig gedrag van vader (sommige kinderen, m.n. jongens kopiëren hun vaders gedrag door hun moeder of jongere broertjes/zusjes te slaan) • opstandigheid • angst • negatief zelfbeeld • passiviteit en teruggetrokkenheid • zichzelf beschuldigen • verlegenheid Problemen in sociaal gedrag en competentie • wantrouwen ten aanzien van de omgeving • gebrek aan sociale vaardigheden Schoolproblemen • moeite met concentreren • overcompenseren (opvallend extra inzet op school)


6-10-2008

22

Bijlage 2B. Signalenlijst kindermishandeling 4-12 jaar Deze signalenlijst is bestemd voor mensen die beroepshalve te maken hebben met kinderen van 4-12 jaar. Als kinderen mishandeld, verwaarloosd en/of misbruikt worden, kunnen ze signalen uitzenden. Het gebruik van een signalenlijst kan zinvol zijn, maar biedt ook een zekere mate van schijnzekerheid. De meeste signalen zijn namelijk stressindicatoren, die aangeven dat er iets met het kind aan de hand is. Dit kan ook iets anders zijn dan kindermishandeling (echtscheiding, overlijden van een familielid, enz.). Hoe meer signalen van deze lijst een kind te zien geeft, hoe groter de kans dat er sprake zou kunnen zijn van kindermishandeling. Het is niet de bedoeling om aan de hand van een signalenlijst het 'bewijs' te leveren van de mishandeling. Het is wel mogelijk om een vermoeden van mishandeling meer te onderbouwen naarmate er meer signalen uit deze lijst geconstateerd worden. Een goed beargumenteerd vermoeden is voldoende om in actie te komen! Om na signalering een volgende stap te kunnen zetten, is het aan te bevelen dat een school of instelling beschikt over een protocol ten aanzien van kindermishandeling. De signalenlijst kan dan als bijlage aan het protocol worden toegevoegd. De signalen die in deze lijst vermeld worden, hebben betrekking op alle vormen van mishandeling (lichamelijke en psychische mishandeling, lichamelijke en psychische verwaarlozing en seksueel misbruik). Aan het einde van de lijst zijn nog enkele signalen opgenomen die meer specifiek zijn voor seksueel misbruik. Om een duidelijk beeld te krijgen van wat er aan de hand zou kunnen zijn, is het van belang de hele context van het gezin erbij te betrekken. Daarom worden ook een aantal signalen van ouders en gezin genoemd.

1.

Psycho-sociale signalen

Ontwikkelingsstoornissen • achterblijven in taal-, spraak-, motorische, emotionele en/of cognitieve ontwikkeling • schijnbare achterstand in verstandelijke ontwikkeling • regressief gedrag • niet zindelijk Relationele problemen ten opzichte van de ouders: • totale onderwerping aan de wensen van de ouders • sterk afhankelijk gedrag ten opzichte van de ouders • onverschilligheid ten opzichte van de ouders • kind is bang voor ouder • kind vertoont heel ander gedrag als ouders in de buurt zijn. ten opzichte van andere volwassenen: • bevriezing bij lichamelijk contact • allemansvriend • lege blik in de ogen en vermijden van oogcontact. • waakzaam, wantrouwend. ten opzichte van andere kinderen: • speelt niet met andere kinderen • is niet geliefd bij andere kinderen • wantrouwend • terugtrekken in eigen fantasiewereld. Protocol Nanny Association

6-10-2008

23

Gedragsproblemen • plotselinge gedragsverandering • labiel, nerveus gespannen • depressief • angstig • passief, in zichzelf gekeerd, meegaand, apathisch, lusteloos • agressief • hyperactief • destructief • geen of nauwelijks spontaal spel, geen interesse in spel • vermoeidheid, lusteloosheid • niet huilen, niet lachen • niet tonen van gevoelens, zelfs niet bij lichamelijke pijn • schuld- en schaamtegevoelens • zelfverwondend gedrag • eetproblemen • anorexia / boulimia • slaapstoornissen • bedplassen / broekpoepen.

2. Medische signalen Lichamelijke kenmerken (specifiek voor lichamelijke mishandeling) • blauwe plekken • krab-, bijt- of brandwonden • botbreuken • littekens Verzorgingsproblemen (specifiek voor verwaarlozing) • slechte hygiëne • onvoldoende kleding • onvoldoende geneeskundige en tandheelkundige zorg • veel ongevallen door onvoldoende toezicht • herhaalde ziekenhuisopnamen • recidiverende ziekten door onvoldoende zorg • traag herstel door onvoldoende zorg. Overige medische signalen • ondervoeding • achterblijven in lengtegroei • psychosomatische klachten (buikpijn, misselijkheid, hoofdpijn, etc.).

3.

Kenmerken ouders / gezin

Ouder/kind relatiestoornis • ouder troost kind niet bij huilen • ouder klaagt overmatig over het kind • ouder heeft irreële verwachtingen ten aanzien van het kind • ouder toont weinig belangstelling voor het kind


6-10-2008

24

Signalen ouder • geweld in eigen verleden • apathisch en (schijnbaar) onverschillig • onzeker, nerveus en gespannen • onderkoeld brengen van eigen emoties • negatief zelfbeeld • steeds naar andere artsen/ziekenhuizen gaan ('shopping') • afspraken niet nakomen • kind opeens van school halen • aangeven het bijna niet meer aan te kunnen • ouder met psychiatrische problemen • verslaafde ouder Gezinskenmerken • ‘multi-problem' gezin • ouder die er alleen voorstaat • regelmatig wisselende samenstelling van gezin • isolement • vaak verhuizen • sociaal-economische problemen: werkloosheid, slechte behuizing, migratie, etc. • veel ziekte in het gezin • draaglast gezin gaat draagkracht te boven • geweld wordt gezien als middel om problemen op te lossen

4. Specifieke signalen bij seksueel misbruik Lichamelijke kenmerken • verwondingen aan genitaliën • vaginale infecties en afscheiding • jeuk bij vagina en/of anus • problemen bij het plassen • recidiverende urineweginfecties • pijn in de bovenbenen • pijn bij lopen en/of zitten • seksueel overdraagbare ziekten Relationele problemen • angst voor mannen of vrouwen in het algemeen of voor een man of vrouw in het bijzonder • sterk verzorgend gedrag, niet passend bij de leeftijd van het kind (parentificatie) Gedragsproblemen • afwijkend seksueel gedrag • excessief en/of dwangmatig masturberen • angst voor lichamelijk contact of juist zoeken van seksueel getint lichamelijk contact • seksueel agressief en dwingend gedrag ten opzichte van andere kinderen • niet leeftijdsadequaat seksueel spel • niet leeftijdsadequate kennis van seksualiteit • angst voor zwangerschap • angst om zich uit te kleden • angst om op de rug te liggen • negatief lichaamsbeeld: ontevredenheid over, boosheid op of schaamte voor eigen lichaam • schrikken bij aangeraakt worden • houterige motoriek (onderlichaam 'op slot') • geen plezier in bewegingsspel Protocol Nanny Association

6-10-2008

25

5. Signalen die specifiek zijn voor kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld Gedragsproblemen • agressie: kopiëren van gewelddadig gedrag van vader (sommige kinderen, m.n. jongens kopiëren hun vaders gedrag door hun moeder of jongere broertjes/zusjes te slaan) • alcohol- of drugsgebruik • opstandigheid • angst • depressie • negatief zelfbeeld • passiviteit en teruggetrokkenheid • zichzelf beschuldigen • verlegenheid • suïcidaliteit Problemen in sociaal gedrag en competentie • sociaal isolement: proberen thuissituatie geheim te houden en ondertussen aansluiting te vinden met leeftijdsgenoten (zonder ze mee naar huis te nemen) • wantrouwen ten aanzien van de omgeving • gebrek aan sociale vaardigheden Schoolproblemen • schooluitval • moeite met concentreren • overcompenseren (opvallend extra inzet op school).


6-10-2008

26

Bijlage 3. Observatieformulier Bij een vermoeden van kindermishandeling ga je eerst deze vragenlijst na om erachter te komen of je ongerustheid gegrond is. Jongen/meisje Geboortedatum Naam gastouder Sinds wanneer is het kind in de opvang? Sinds wanneer vertoont het kind opvallend gedrag? Beschrijf het opvallende gedrag.

Hoe is het contact met andere kinderen in het gezin? Hoe is het volwassenen?

contact

met

Hoe is de uiterlijke verzorging van het kind? Hoe is de algehele ontwikkeling van het kind (verstandelijk, sociaal, emotioneel, motorisch) Hoe is het contact tussen kind en gastouders? Is daarin de laatste tijd verandering is gekomen? Hoe is het contact tussen het kind en zijn ouder? Is daarin de laatste tijd verandering is gekomen? Zijn er bijzonderheden over het gastgezin te melden? Is er de laatste tijd iets in het gedrag of in de situatie van het kind veranderd? Gelden deze dingen ook voor de eventuele broertjes of zusjes?


6-10-2008

27

Bijlage 4. Aandachtspunten voor gesprek met een vraag- en/of gastouder bij zorgen over een kind Het doel van een gesprek is om de zorgen over datgene wat er is waargenomen bij het kind, aan gedrag of concrete lichamelijke verschijnselen, met de ouders te delen. Bereid dit gesprek voor met de bemiddelingsmedewerkster en /of voer dit samen uit. Bijscholing hierin kan gegeven worden door de regionale preventieteams. Deze zijn te vinden op www.kindermishandeling.info. Houd de volgende uitgangspunten in de gaten: • Bespreek wat je waarneemt bij het kind, bespreek niet je vermoedens. • Ga er vanuit dat ouders het beste voor hun kinderen willen en dat is ook wat jij wilt: daar zit jullie gemeenschappelijke noemer. Je hoeft geen schuldvraag aan de orde te stellen; je doet een beroep op de zorg van ouders voor hun kind. Omdat de ouders hun kind een aantal dagen per week aan jou toevertrouwen, ben jij een belangrijk persoon voor het kind en de ouders. Het is dus logisch om de zorgen over het kind te delen. Dit delen van zorgen is een proces en vraagt om een procesmatige aanpak. Fases in een procesmatige aanpak 1. Afwegingen vóór het gesprek: • Voer je het gesprek met de ouder(s) alleen of samen met een bemiddelingsmedewerker? • Nodig je beide ouders expliciet samen uit, leg je deze keuze voor aan één ouder, of laat je dit aan de ouders over? 2. Spreek de zorg om het kind uit: Ik heb je kind nu (aantal) keer/maanden gezien. Ik maak me zorgen om een aantal dingen die ik graag met jou/jullie zou willen bespreken. Is dit goed? 3. Bespreek één voor één de signalen aan de hand van onderstaande punten: • Beschrijf het signaal in concrete lichamelijke verschijnselen of waarneembaar gedrag: ‘Het is mij opgevallen dat jullie kind 's morgens vaak komt met hele volle vieze luiers en ook luieruitslag heeft die maar niet over lijkt te gaan; Jullie kind speelt in de poppenhoek vaak seksuele handelingen na met de poppen en hij/zij doet dit als volgt…’En dan vul je concrete waarnemingen in. • Vraag of dit signaal herkend wordt: ‘Is jullie dit wel eens opgevallen? In welke situaties gebeurt dit?’ • Vraag of ouders een idee hebben waar dit vandaan komt:’Hebben jullie enig idee waar dit vandaan komt? Wat vinden jullie ervan?’ • Spreek (indien nodig) je zorg uit over dit signaal: ‘Ik maak me er toch zorgen over dat jullie kind dit doet/heeft.’ 4. Ouders delen de zorg 5. Ouders nemen de zorg over Aandachtspunten: • Gebruik niet het woord signaal, maar beschrijf concrete lichamelijke verschijnselen of waarneembaar gedrag. • Leg de nadruk op het delen van zorg, niet op het beschuldigen/verdenken van ouders. Zorgen delen Je kunt zorgen niet delen met ouders, wanneer het niet de zorgen van beide partijen zijn. Het kan geruime tijd in beslag nemen om zover te komen. Wanneer ouders datgene wat je hebt waargenomen absoluut (nog) niet kunnen waarnemen, is het van het grootste belang om bij dit onderdeel stil te blijven staan en niet de volgende fase van het gesprek in te gaan. Protocol Nanny Association

6-10-2008

28

Je kunt ouders in zo’n geval bijvoorbeeld vragen om het kind eens een tijdje te observeren en op te letten of ze dan toch het gedrag waarnemen dat jij als nanny/bemiddelingsmedewerkster genoemd hebt. In een volgende afspraak kunnen jullie het er dan weer over hebben. Een andere mogelijkheid is te vragen of de ouder(s) een ochtendje wil(len) komen kijken. Je kunt dan meteen aanwijzen welk gedrag je bedoelt. Neem hier de tijd voor. Want zolang ouders de signalen die jij met ze besproken hebt niet waarnemen, is delen van de zorg niet aan de orde. Emoties In deze fase kunnen emoties een grote rol spelen. Ouders kunnen bijvoorbeeld boos worden, zich tekort voelen schieten en zich hier schuldig over voelen of zich schamen over het door jou beschreven gedrag van hun kind. Bijvoorbeeld wanneer je masturbatiegedrag in de groep of seksueel gedrag in de poppenhoek hebt beschreven. Ouders kunnen door hun emoties op heel verschillende manieren reageren. Daarom is het altijd verstandig om expliciet naar de reactie van de ouders te vragen. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat ik jullie ermee overrompel. Ik kan me voorstellen dat het moeilijk voor jullie is dat ik hier nu mee gekomen ben. Hoe ligt dit voor jullie?’ Ouders kunnen ook boos worden. Een manier om met boosheid of agressie om te gaan, is onder woorden te brengen wat je waarneemt en je eigen angst hiervoor (jezelf klein maken). ‘Ik zie dat jullie boos zijn en ik vind dat moeilijk, het maakt mij onzeker.’ Wanneer je als gastouder/bemiddelingsmedewerker persoonlijk geraakt bent door wat je gezien of gehoord hebt van het kind is het goed dit onder woorden te brengen. Zolang de emoties de overhand hebben, is er geen gelegenheid om de ouders concrete, zakelijke informatie te geven. Laat staan naar een volgende stap te gaan. Pas wanneer de emoties een plaats hebben gekregen, is er gelegenheid om de ouders concrete, zakelijke informatie te geven. Verduidelijking vragen Bij iedere fase is het van belang te vragen wat de ouders ervan vinden en of zij het genoemde herkennen. Vraag ook door als iets niet helemaal duidelijk is. ‘Wat bedoel je daar precies mee? Begrijp ik goed dat je zegt dat…’ Er kunnen dus meerdere gesprekken nodig zijn voordat je op één lijn zit met de ouders wat betreft het waarnemen van de door jou gesignaleerde verschijnselen en gedragingen van hun kind. Het delen van de zorg en het overnemen van de zorg zijn dan de volgende stappen die ouders moeten maken. Het is van groot belang om het waargenomene ook dan nog over langere tijd te volgen en bij te houden in een logboek. Hierin kun je ook de afspraken met ouders bijhouden. De praktijk leert dat wanneer je deze fase eenmaal bereikt hebt, ouders een belangrijke steun zijn in het verder zoeken naar een mogelijke oorzaak van het zorgwekkende gedrag van hun kind. Ouders kunnen dan meestal heel goed meedenken over de verdere hulp die zij denken nodig te hebben. Bron: Mw. J. vd. Berg, jeugdarts bij de afdeling jeugdgezondheidszorg, dienst OCW, gemeente Den Haag


6-10-2008

29

Bijlage 5. In gesprek met migranten Vraag aan mensen wat hun gewoonten zijn. Niet alle allochtone gezinnen zijn hetzelfde. Let er bij een huisbezoek op of bewoners hun schoenen aan hebben of dat de schoenen bij de voordeur staan. In Islamitische gezinnen kan het de gewoonte zijn om of op blote voeten of op sloffen in huis te lopen. Dit geldt dan ook voor gasten. De echtgenoot en bij zijn afwezigheid de oudste zoon, is degene die de contacten naar de buitenwereld onderhoudt. Het is belangrijk om hem bij alles te betrekken. Gastvrijheid is een groot goed. Er moet eerst iets gegeten of gedronken worden en een inleidend gesprek gevoerd worden voordat de reden van het huisbezoek ter sprake wordt gebracht. Probeer niet direct ter zake te komen. Dit wordt als onbeleefd onervaren. Het verwoorden van de feiten in beelden en voorbeelden werkt vaak beter dan concreet zeggen waar het op staat. Houd rekening met de familie-eer. Er wordt veel waarde gehecht aan hiërarchische structuren binnen het gezin, de verdere familie en de samenleving. Probeer afspraken met iemand te maken die hoog op de ladder staat. Het is eervoller een probleem met behulp van de familie op te lossen dan met die van buitenstaanders. Het betrekken van bijvoorbeeld een oom bij een probleem is in veel gevallen acceptabeler dan het inschakelen van een Nederlandse instantie. Als je dreigt vast te lopen vraag naar dergelijke familiecontacten. In veel allochtone gezinnen is het onbeleefd om tegen een autoriteit (leerkracht, arts, etc.) nee te zeggen. Dat wil zeggen, dat niet altijd uitgevoerd wordt wat afgesproken is. Kijk niet vreemd op als bij een huisbezoek een hele familie aanwezig is. Wil je bijvoorbeeld met een ouder apart praten, zonder kinderen of familie, nodig hem/haar dan uit op een neutrale plek. Veel vrouwen mogen niet alleen met een vreemde man zijn. Zorg in dat geval voor de aanwezigheid van een vrouwelijke collega. Emotionele problemen worden vaak benoemd in termen van lichamelijke klachten, angst kan bijvoorbeeld hoofdpijn genoemd worden. Het consult bij de huisarts lost het probleem niet op. Mensen zijn letterlijk ziek van angst. Naast de reguliere gezondheidszorg worden vaak genezers uit het land van herkomst geconsulteerd, omdat men bijvoorbeeld denkt dat de betreffende persoon bezeten is. Dergelijke rituelen zijn voor betrokkenen vaak van grote emotionele betekenis. Als vrouw is het best mogelijk om met een Turkse of Marokkaanse vrouw alleen te praten, zeker wanneer je aangeeft dat het gaat om ‘vrouwenzaken’. ‘Vrouwenzaken ‘ kunnen gaan over onderwerpen als menstruatie, kinderen krijgen en dergelijke. Het is dan vrij legitiem de man te vragen niet bij het gesprek aanwezig te zijn. Dit biedt gelegenheid om vertrouwelijk met een moeder te praten. (Bron (bewerkt): Mevrouw A. Koning, maatschappelijk werker AMK Utrecht)


6-10-2008

30

Bijlage 6. Omgaan met privacy Tijdens het uitvoeren van de stappen in het protocol, is het belangrijk dat er zorgvuldig gehandeld wordt. Er is immers sprake van persoonlijk informatie over kinderen en gezinnen. De wet op de Jeugdzorg (2004) geeft de gedragslijnen aan over het inzagerecht. Een ouder en/of wettelijk vertegenwoordiger (bijvoorbeeld een voogd) heeft het recht om het dossier van zijn/haar kind in te zien. Kinderen tussen de 12 en 16 jaar hebben gedeeltelijk recht op inzage en vanaf 16 jaar heeft een jongere recht op inzage. Inzage kan worden geweigerd wanneer het belang van het kind, de melder en/of informant wordt geschaad. Belangrijke tips bij het omgaan met privacy • Betrek bij een overleg niet teveel mensen. • Zorg dat informatie over kinderen en gezinnen altijd binnenshuis blijft. • Contact met andere instellingen kan alleen na toestemming van de ouder of wettelijk vertegenwoordiger. Contact met andere instellingen zonder toestemming kan alleen anoniem. Het gezin of kind mag dan niet bekend worden gemaakt. Een uitzondering hierop is het contact met het AMK. Dit kan zonder toestemming van ouders. • Wees zorgvuldig met schriftelijke informatie. Ouders hebben recht op inzage in verslagen, formulieren en observatieverslagen. Alleen als het anonieme werkaantekeningen zijn, hebben ouders geen inzagerecht. Schrijf daarom alsof ouders over je schouder meekijken. Beschrijf waarneembaar gedrag en wees voorzichtig met interpretaties. • Als ouders een verslag willen inzien, kun je voorstellen om het samen met hen te lezen, erover te praten en waar nodig toe te lichten. Daarna kan een kopie worden meegegeven. Een andere mogelijkheid is om de belangrijkste punten uit het verslag en afspraken tijdens het gesprek op papier te zetten en aan de ouders te geven. Dit vormt tegelijk een leidraad voor eventuele volgende gesprekken met ouders. • Schriftelijke informatie moet goed worden opgeborgen in een afsluitbare kast. • Informatie die niet (meer) relevant is moet worden vernietigd of aan ouders worden meegegeven. • Schriftelijke informatie mag niet zonder toestemming van ouders aan derden worden verstuurd. Eén uitzondering hierop vormt het AMK. • Schriftelijke informatie die de instelling van derden ontvangt, moet ook met toestemming van de ouders zijn verstuurd. Als dit niet zo is, is het verstandig de informatie terug te sturen. • Iedere burger in Nederland heeft een zorgplicht. Dit houdt in dat je de plicht tot zorgen voor het kind hebt. Aan de ene kant de plicht tot zorgen voor het kind en aan de andere kant de privacywetgeving in de vorm van de Wet bescherming Persoonsgegevens. Dat betekent dat je niet zomaar gegevens zonder toestemming mag geven aan derden. • Dit heet een conflict van belangen. Bij een conflict van belangen weeg je zorgvuldig de belangen die in het geding zijn af. Dat doe je door het protocol te volgen en door alle stappen die je zet, schriftelijk te vermelden in het dossier. Wanneer je dit doet, kun je voldoen aan de zorgplicht en het meldrecht zonder bijvoorbeeld juridisch te worden vervolgd.


6-10-2008

31

Bijlage 7. Meldrecht, meldplicht en zorgplicht In de Wet op de jeugdzorg (2004) is het meldrecht vastgesteld. Dit betekent dat je wettelijk het recht hebt een melding te doen en daarbij ook alle relevante gegevens over te dragen aan het AMK. Het belang van het kind gaat hierbij vóór het belang van de privacy van het gezin. In de wet op de Jeugdzorg is ook de meldplicht opgenomen: Wanneer een medewerker van een instelling het vermoeden heeft dat een medewerker van dezelfde instelling zich schuldig maakt aan kindermishandeling moet hij dit direct melden bij zijn leidinggevende en het bestuur. Deze hebben de plicht direct het AMK hiervan in kennis te stellen. Naast het meldrecht heeft ieder burger in Nederland een zorgplicht. Dit houdt in dat je de plicht tot zorgen voor het kind hebt. Aan de ene kant de plicht tot zorgen voor het kind en aan de andere kant de privacywetgeving in de vorm van de Wet bescherming Persoonsgegevens. Dat betekent dat je niet zomaar gegevens zonder toestemming mag geven aan derden. Dit heet een conflict van belangen. Bij een conflict van belangen weeg je zorgvuldig de belangen die in het geding zijn af. Dat doe je door het protocol te volgen en door alle stappen die je zet, schriftelijk te vermelden in het dossier. Wanneer je dit doet, kun je voldoen aan de zorgplicht en het meldrecht zonder bijvoorbeeld juridisch te worden vervolgd.


6-10-2008

32

Bijlage 8. Sociale kaart Landelijke instellingen: Regionale preventieteams Advies en Meldpunt Kindermishandeling Kindertelefoon Landelijk Bureau Slachtofferhulp Kinderrechtswinkel Transact Bureau Jeugdzorg NIZW Expertisecentrum Kindermishandeling Opvoedtelefoon Bureau Slachtofferhulp GGD, afd. Jeugdgezondheidszorg Politie Raad voor de Kinderbescherming Maatschappelijk werk Riagg: Blijf van m’n lijf

Vrouwenopvang

Blijf van m'n Lijf Alkmaar Stichting IKS Blijf van m'n Lijf Den Helder Blijf van m'n Lijf Zuid Holland NEOS Eindhoven Blijf van m'n Lijf Emmen Blijf van m'n Lijf Haarlem Blijf van m'n Lijf Heerlen Blijf van m'n Lijf IJmond Fier!Fryslan Vrouwenopvang Overijssel Blijf van m'n Lijf Venlo Blijf van m'n Lijf Zeeland Vrouwenopvang Zaanstreek Toevluchtsoord Groningen HERA Gelderland Vrouwenopvang Utrecht Arosa Rotterdam Vrouwenopvang Centrum Midden Holland Stichting Wende Rosa Manus Leiden Vrouwenopvang Amsterdam Vrouwenopvang Valkenhorst Meldpunt Amsterdam Meldpunt Vrouwenopvang Flevoland Meldpunt Rachida Den Haag Meldpunt Hera Gelderland Meldpunt Noord-Brabant Meldpunt Vrouwenopvang Overijssel Meldpunt Rotterdam Meldpunt Utrecht

Telefonische Hulpdienst Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs


030-2306560 0900-123 123 0 of www.amk-nederland.nl 0800-0432 030-2340116 020-6260067 030-2300666) 0900-200 3004 of www.bureaujeugdzorg.info 030-2306560) 0900-8212205) www.slachtofferhulp.nl of 0900 – 0101 www.ggd.nl www.politie.nl of ‘Geen spoed wel politie’ 0900-8844 www.kinderbescherming.nl www.maatschappelijkwerk.startkabel.nl www.hulpgids.nl www.huiselijkgeweld.nl 072 - 562 03 56 033 - 479 20 85 0223 - 63 81 50 078 - 614 14 51 040 - 295 04 56 0591 - 64 83 42 023 - 532 78 25 045 - 571 16 84 0251 - 24 26 27 058 - 213 03 84 0900 - 433 33 33 077 - 354 99 45 0118 - 469 869 075 - 615 90 89 050 - 318 07 41 026 - 389 49 45 030 - 259 98 14 010 - 476 16 80 0182 - 52 72 46 070 - 392 57 74 071 - 573 08 70 020 - 611 60 22 076 - 565 05 50 020 - 611 60 22 0900 - 202 06 34 070 - 392 57 74 026 - 389 49 45 0900 - 202 11 25 0900 - 433 33 33 010 - 476 16 80 0900 - 230 03 00

www.federatie.sensoor.n of 0900- 0767 www.studieinfo.nl/hulpverlening/alcoholendrugs.html

6-10-2008

33

Regionale adressen AMK Friesland Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Friesland Westersingel 4, 8913 CK Leeuwarden telefoon (058) 212 77 72, fax (058) 233 35 30 Groningen Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Groningen Waterloolaan 1, 9725 BE Groningen telefoon (050) 523 92 39, fax (050) 523 93 70 Drenthe Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Drenthe Klompmakerstraat 2a, 9403 VL Assen telefoon (0592) 37 81 28, fax (0592) 37 81 20 Overijssel Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Overijssel Haven Noordzijde 39, 7607 ES Almelo telefoon (0546) 53 71 20, fax (0546) 53 71 11 Gelderland Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Gelderland Arnhemsestraatweg 348, 6881 NK Velp telefoon (026) 442 42 22, fax (026) 442 44 45 Flevoland Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Flevoland Haagbeukweg 149, 1318 MA Almere telefoon (036) 5484920, fax (036) 5484921 Utrecht Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Utrecht Nijenoord 2-4, 3552 AS Utrecht telefoon (030) 276 11 76, fax (030) 276 20 20 Noord-Holland Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Noord-Holland Winkelwaard 494, 1824 HX Alkmaar telefoon (072) 567 23 20, fax (072) 567 23 49 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Amsterdam Wildenborch 9, 1112 XB Diemen telefoon (020) 314 17 14, fax (020) 314 17 41 Het werkgebied van AMK Amsterdam omvat, naast Amsterdam, ook de Gooi- en Vechtstreek, Zaanstreek/Waterland en Amstelland/Meerlanden. Zuid-Holland Zuid-Holland (excl. Rotterdam en Haaglanden): Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Zuid-Holland Noothoven van Goorstraat 11c, 2806 RA Gouda telefoon (0182) 680888, fax (0182) 680889 Stadsregio Rotterdam: Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Rotterdam Glashaven 66, 3011 XK Rotterdam telefoon (010) 412 81 10, fax (010) 411 39 09 Protocol Nanny Association

6-10-2008

34

Haaglanden: Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Haaglanden Waldeck Pyrmontkade 872c, 2518 JS Den Haag telefoon (070) 346 97 17, fax (070) 362 29 05 Zeeland Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Zeeland Postbus 62, 4330 AB Middelburg bezoekadres: Roozenburglaan 89, 4337 JB Middelburg telefoon (0118)-677688, fax (0118)-677699 Noord-Brabant Advies- en Meldpunt Kindermishandeling West- en Midden-Brabant Erasmusweg 34, 4803 ER Breda telefoon (076) 514 63 23, fax (076) 520 49 45 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Oost-Brabant Sobrietasplein 101, 5701 MJ Helmond telefoon (0492) 508410, fax (0492) 508411 Limburg Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Noord- en Midden-Limburg Prinsenstraat 4, 5913 ST Venlo telefoon (077) 387 58 29, fax (077) 354 28 92 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Zuid-Limburg Adelbert van Scharnlaan 170, 6224 JX Maastricht telefoon (043) 363 94 24, fax (043) 362 66 99


6-10-2008

35

Vermoeden kindermishandeling. Protocol Nanny Association

Recommend Documents