Met deze brief adviseert de Klachtencommissie Wet beëdigde tolken en vertalers (hierna: de commissie) u over een klacht die is ingediend tegen mw. xxx. Ver l oop van depr ocedur e Op 29 oktober 2009 is door mw. mr. xxx, secretaris van de tolkencommissie rechtbank Haarlem, namens de heer xxx van het IRC Noordwest (hierna: klager), een klacht ingediend over de vertaalwerkzaamheden van mw. xxx (hierna: beklaagde), vertaler Nederlands ? Roemeens, in het kader van een rechtshulpverzoek aan de bevoegde autoriteiten van Roemenië. Het klaagschrift is op 2 november 2009 door de commissie ontvangen. Bij het klaagschrift is een reactie gevoegd van mw. drs. xxx die de kwaliteit van de vertaling van beklaagde in opdracht van klager heeft gecontroleerd. Bij brief van 10 november 2009 zijn klager en beklaagde door de commissie op de hoogte gesteld van de ontvangst van de klacht. Partijen zijn door de commissie uitgenodigd om in het kader van een hoorzitting een toelichting te geven op de klacht. Beklaagde heeft aangegeven dat zij tot eind januari 2010 in Roemenië verbleef. Klager heeft per e-mail van 18 november 2009 aan de commissie kenbaar gemaakt geen gebruik te willen maken van het recht te worden gehoord. In dit bericht wordt een aanvullende toelichting gegeven op het klaagschrift. De commissie heeft in overleg met beklaagde een hoorzitting gepland op 12 februari 2010 en haar gewezen op het belang van haar aanwezigheid. Beklaagde heeft op 2 februari 2010 per e-mail kenbaar gemaakt desondanks geen gebruik te willen maken van het recht om te worden gehoord. Zij heeft op 2 en 3 februari per e-mail gereageerd op het klaagschrift. De commissie heeft op grond van de haar ter beschikking gestelde stukken voorafgaand aan de hoorzitting besloten de vertaling, waarover wordt geklaagd, voor te leggen aan een beëdigde vertaler Nederlands ? Roemeens. De vertaling van beklaagde alsmede het originele rechtshulpverzoek zijn op 21 januari 2010 verstrekt aan mw. drs. xxx, beëdigd vertaler Nederlands ? Roemeens. Mw. xxx heeft op 29 januari 2010 per e-mail haar opmerkingen aan de commissie toegezonden. Partijen zijn voorafgaand aan de zitting van de inhoud van de reactie van mw. xxx op de hoogte gesteld en zijn in de gelegenheid gesteld daarop te reageren.
De klacht is op 12 februari 2010 behandeld door een kamer van de commissie, die als volgt is samengesteld: dhr. mr. R.T.J. van Dartel dhr. mr. R.G.A. Beaujean mw. dr.ir. H. Bot mw. drs. N. Groenendijk-Feenstra
voorzitter, lid, lid, lid.
De commissie heeft zich bij de behandeling van de klacht doen bijstaan door dhr. J.J.L. Link, secretaris van de commissie, en mw. M. van Lierop, notulist. De commissie heeft kennisgenomen van de stukken van de klachtprocedure. De commissie overweegt naar aanleiding daarvan als volgt. Degr onden voordekl acht De klacht is naar het oordeel van de commissie als volgt samen te vatten: Een aant alf or mul er i ngen i n de ver t al i ng van bekl aagde i s( opval l end)onj ui st .De ver t al i ng van hetr echt shul pver zoekvol doetni etaandeei sendi edaar aanmogenwor dengest el d. Toel i cht i ngkl ager Klager geeft in zijn e-mail van 18 november 2009 aan dat het essentieel is dat rechtshulpverzoeken op de juiste wijze naar het buitenland worden gepresenteerd om volledige uitvoering van het gevraagde te bewerkstelligen. Daarenboven moet te allen tijde worden voorkomen dat het buitenland wordt voorzien van onjuiste informatie; dit betreft een verdragsverplichting en goed gebruik in internationale rechtshulp. Ook kunnen bij slechte vertalingen geschillen ontstaan over de bruikbaarheid door de Nederlandse autoriteiten van op basis van een rechtshulpverzoek verkregen materiaal. De vertaling van beklaagde voldoet niet aan de daaraan te stellen eisen. Het register beëdigde tolken en vertalers (Rbtv), waarin tolken en vertalers zijn ingeschreven die voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen behoort een afdoende waarborg te zijn om te voorkomen dat gebrekkige vertalingen worden overgelegd aan het buitenland. Klager heeft de vertaling door een andere vertaler Nederlands ? Roemeens, mw. drs. xxx, laten controleren. Deze vertaler heeft de meest opvallende fouten uit de vertaling gehaald en licht die toe aan de hand van wat er eigenlijk in het Roemeens staat. Daarbij concludeert zij dat de vertaalde tekst niet nauwkeurig is en op onderdelen inhoudelijk afwijkt van de brontekst. React i ebekl aagde Beklaagde geeft in haar reacties van 2 en 3 februari 2010 aan dat de opdracht vergezeld ging van een boekwerk van 36 pagina’s. Er was sprake van een spoedopdracht waaraan ze 18 uur heeft gewerkt om de opdracht tijdig te volbrengen. Zij geeft aan dat ze eigenlijk te moe was en dat dit de kwaliteit van de vertaling niet ten goede is gekomen. Beklaagde beseft dat ze de spoedopdracht nooit had moeten aannemen. De reactie van klager vindt zij op bepaalde onderdelen overtrokken. Als voorbeeld wordt genoemd dat een ‘box’ in het Nederlands ook een ‘box’ in het Engels en in het Roemeens is. Zij geeft voorts aan dat niet van iedere vertaler verwacht kan worden dat hij of zij op de hoogte is van juridische terminologie. Beklaagde voert aan dat zij jarenlang zonder problemen vertaalopdrachten heeft uitgevoerd. Beoordel i ng van dekl achten advi es De commissie beschouwt de klacht als gegr ond. De commissie is van oordeel dat voldoende aannemelijk is geworden dat de kwaliteit van de vertaling zoals die door beklaagde is geleverd niet in overeenstemming is met de eisen die daaraan op grond van de toepasselijke wet- en regelgeving mogen worden gesteld en evenmin met de bestpr act i cesvoor vertalers. De uitvoering van de vertaalopdracht vond plaats omstreeks de periode juli-augustus 2009. De Gedragscode voor tolken en vertalers in het kader van de Wbtv (hierna: de Gedragscode)1 was 1
Staatscourant 14 oktober 2009, 15258
-2-
op dat moment nog niet vastgesteld. De commissie dient de klacht daarom te toetsen aan de ongeschreven bestpr act i cesvoor vertalers. Deze bestpr act i ceshebben echter als basis gediend voor de ontwikkeling en vaststelling van voornoemde Gedragscode, zodat in dit advies desondanks zal worden verwezen naar de in dit kader relevante artikelen van de Gedragscode. Beklaagde heeft gehandeld in strijd met de bestpr act i ces die inmiddels zijn vastgelegd in de artikelen 2.1, 4.1 en 4.3.1 van de Gedragscode Wbtv.2 Beklaagde had zich ervan bewust moeten zijn dat zij niet in staat was de opdracht naar behoren te verrichten en had de opdracht op grond daarvan niet mogen aanvaarden. Zij beschikt niet over de benodigde kennis, was te moe en kon de opdracht niet binnen de bedongen afleveringstermijn naar behoren uitvoeren. De vertaling voldoet op zichzelf evenmin aan de kwaliteitsnormen, daar deze onvoldoende getrouw is aan de brontekst. De commissie heeft de vertaling van beklaagde met het originele rechtshulpverzoek voorgelegd aan mw. drs. xxx, beëdigd vertaler Nederlands ? Roemeens, en haar gevraagd deze te controleren. Mw. xxx geeft kort samengevat aan dat: de vertaling geen juiste weergave vormt van de brontekst; de zinnen langdradig en chaotisch zijn en in enkele gevallen niet zijn afgemaakt; de juridische terminologie mager tot nul is; de stijl onverzorgd en slordig is; er grammaticafouten worden gemaakt. Mw. xxx geeft in haar reactie verschillende voorbeelden van gebreken in de vertaling. Daaruit volgt onder meer dat beklaagde niet bekend is met juridische termen als rechtshulpverzoek, Wetboek van Strafrecht en arrondissementsparket. Ook schiet de getrouwheid van de vertaling van de voor het rechtshulpverzoek essentiële wetsartikelen ernstig tekort. De commissie neemt de conclusies van mw. xxx over en komt tot het oordeel dat de vertaling geen juiste weergave vormt van de brontekst. Indien beklaagde had beschikt over de vereiste kennis zou zij hebben geweten dat met name de getrouwe vertaling van wetsartikelen essentieel is voor de goede afwikkeling van een rechtshulpverzoek. Het ontbreekt beklaagde niet alleen aan kennis van de juridische terminologie, maar ook aan algemene kennis over de kwaliteit waaraan een vertaling moet voldoen. De vertaling schiet zowel taalkundig als semantisch ernstig tekort. Bovendien is het de commissie opgevallen dat er sprake is van gebreken in de structuur van het vertaalde document. De lay-out van de vertaling stemt daardoor niet overeen met die van het origineel. De opmerkingen van mw. xxx ten aanzien van de vertaling ondersteunen deze bevindingen. Het commentaar van beide vertalers op het document komt in grote lijnen overeen. Beklaagde geeft in haar reactie op het klaagschrift aan dat niet van iedere vertaler verwacht kan worden dat deze op de hoogte is van juridische terminologie. De commissie stelt voorop dat bij de inschrijving in het Rbtv van de vertaler niet wordt verlangd dat deze kennis heeft van juridische terminologie of ervaring heeft met het vertalen van juridische stukken. De commissie stelt echter vast dat de beklaagde bij haar registratie in het Rbtv uitdrukkelijk heeft aangegeven zich beschikbaar te stellen voor afnameplichtigen (justitieafnemers die op grond van de Wbtv verplicht zijn tolken en vertalers in te schakelen die in het Rbtv zijn ingeschreven). De commissie is van oordeel dat ten aanzien van een vertaler die aangeeft zich voor afnameplichtigen beschikbaar te stellen en die bovendien opdrachten van afnameplichtigen ook daadwerkelijk aanvaardt, mag worden verondersteld dat hij of zij beschikt over voldoende kennis van het juridisch jargon. Als een vertaler zich niet in staat acht om een opdracht tot het vertalen van een juridisch document naar behoren te volbrengen, zal de vertaler die opdracht in ieder geval niet mogen aanvaarden. De commissie concludeert dat er sprake is van een ernstige tekortkoming in de vakbekwaamheid van beklaagde en adviseert gelet op art. 9, eerste lid, Wbtv3 het Bureau Wbtv de inschrijving van beklaagde als beëdigd vertaler Nederlands ? Roemeens in het Rbtv door te halen. In art. 9, tweede lid, Wbtv wordt voorgeschreven dat bij de beschikking tot doorhaling van de inschrijving in het Rbtv wordt bepaald binnen welke periode geen nieuw verzoek tot inschrijving in het register kan worden gedaan. De commissie acht het onwaarschijnlijk dat beklaagde binnen drie jaar kan voldoen aan de opleidings- en kwaliteitseisen voor inschrijving in het register. De commissie adviseert het Bureau Wbtv daarom te bepalen dat beklaagde binnen drie jaar na doorhaling van haar inschrijving in het Rbtv geen nieuw verzoek tot inschrijving kan doen. Beklaagde kan na die periode, zodra zij voldoet aan de dan geldende eisen voor inschrijving, alsnog een verzoek tot inschrijving in het Rbtv indienen. 2 3
De inhoud van de toepasselijke artikelen is als bijlage bij dit advies gevoegd. De inhoud van het artikel is als bijlage bij dit advies gevoegd.
-3-
De commissie adviseert het Bureau Wbtv beklaagde – indien zij in de toekomst vertaalopdrachten van afnameplichtigen wil uitvoeren – de suggestie te doen zowel een taalopleiding te volgen als een taaloverstijgende vertaalopleiding. In afwachting van een definitieve beslissing op de klacht adviseert de commissie het Bureau Wbtv ten slotte de inschrijving van beklaagde in het Rbtv op grond van art. 9, derde lid, Wbtv tijdelijk door te halen. Totsl ot Klager en de vertegenwoordiger van beklaagde zullen van de commissie een afschrift van dit advies ontvangen. De commissie stelt het op prijs te zijner tijd te vernemen op welke wijze de klacht door Bureau Wbtv is, dan wel wordt, afgehandeld. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Voor eventuele nadere informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de commissie, bereikbaar onder bovengenoemd telefoonnummer en e-mailadres.
Hoogachtend, de Klachtencommissie Wbtv
J.J.L. Link secretaris
R.T.J. van Dartel voorzitter
-4-
Bi j l agebi jhetadvi esvan deKl acht encommi ssi eW bt v(kl acht nr .112009) Toepasselijke artikelen van de Gedragscode voor tolken en vertalers in het kader van de Wbtv 2. 1.Ar t i kel2. 1 Compet ent i e Tolken en vertalers nemen uitsluitend opdrachten aan waarvoor zij de vereiste (taal-)kennis en bekwaamheid bezitten. Ar t i kel4. 1 Opdr acht aanvaar di ng Het staat tolken en vertalers vrij een opdracht al dan niet te aanvaarden, behoudens wettelijke verplichtingen. Zij weigeren echter altijd een opdracht indien zich zwaarwegende redenen hiertoe voordoen, waaronder in ieder geval begrepen is wanneer er risico bestaat van belangenverstrengeling, indien zij het vermoeden hebben dat hun werk zal worden gebruikt voor onwettige en/of oneerlijke doeleinden of indien zij zich ervan bewust zijn dat zij de opdracht niet naar behoren zullen kunnen verrichten, wegens onvoldoende kennis en/of bekwaamheid, werkomstandigheden en/of bedongen afleveringstermijn, dan wel wegens gewetensbezwaren omtrent het onderwerp van de te vertolken situatie of te vertalen tekst. In geval van weigering van een opdracht stelt de tolk of vertaler de opdrachtgever hiervan onverwijld in kennis. Ar t i kel4. 3. 1 Ver t al en Vertalers streven er steeds naar aan de hoogste kwaliteitsnormen te voldoen, met name wat betreft de inhoudelijke getrouwheid aan de brontekst en het gebruik van het juiste taalregister, behalve bij uitdrukkelijk verzoek van de opdrachtgever om daarvan af te wijken. Vertalers overleggen met de opdrachtgever over de te volgen procedure bij ernstige fouten en/of dubbelzinnigheden in de brontekst voor zover zij dit noodzakelijk achten voor het op verantwoorde wijze uitoefenen van hun beroep. Indien de opdrachtgever als tussenpersoon optreedt, treedt de vertaler niet in contact met de cliënt van de opdrachtgever dan met diens toestemming. Vertalers onthouden zich van iedere vorm van plagiaat. Toepasselijk artikel (voor zover te dezen van belang) van de Wet beëdigde tolken en vertalers: Ar t i kel9 W bt v 1.De inschrijving in het register kan worden doorgehaald indien Onze Minister is gebleken van ernstige feiten of omstandigheden, de integriteit of de vakbekwaamheid van de beëdigde tolk of vertaler betreffende. 2.Bij de beschikking tot doorhaling van de inschrijving wordt bepaald binnen welke periode geen nieuw verzoek tot inschrijving in het register kan worden gedaan. Deze periode bedraagt ten hoogste tien jaren. 3.Hangende het onderzoek of er reden is tot doorhaling over te gaan, kan de inschrijving van een beëdigde tolk of vertaler tijdelijk worden doorgehaald. (…)
-5-
