Verandercommunicatieplan
Datum
Document
Door
Project
Periode
Docent
Projectleden
:
17
oktober
2007
:
Verandercommunicatieplan
:
ProjectbureauXXX
:
De
Dynamische
Organisatie
:
periode
1,
collegejaar
2007
‐
2008
:
Robin
Löke
:
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Inhoudsopgave
1. 2. 3.
4.
5. 6.
7. 8. 9. 10. 11.
Managementsamenvatting ............................................................................................ 3 Inleiding ......................................................................................................................... 5 Analyse
van
de
organisatie ............................................................................................. 6 Algemene
informatie
ABN
AMRO
Bank ................................................................................ 6 BU
Nederland ........................................................................................................................ 6 Financial
Center
Purmerend .................................................................................................. 7 Communicatie
binnen
de
ABN
AMRO‐organisatie................................................................ 7 Veranderanalyse ............................................................................................................ 9 Medewerkerstevredenheidsonderzoek ............................................................................... 11 Knelpunten.......................................................................................................................... 12 Krachtenveldschema
ABN
AMRO
Financial
Center
Purmerend .......................................... 12 Opdrachtformulering.................................................................................................... 13 Doelstellingen ..................................................................................................................... 13 Communicatieplan ....................................................................................................... 14 Strategie .............................................................................................................................. 14 Actie‐visie
vs.
interactie‐visie .............................................................................................. 14 Doelgroep............................................................................................................................ 15 Tone
of
voice ....................................................................................................................... 15 Theorie
en
boodschap......................................................................................................... 16 Communiceren
volgens
het
“Badkuipmodel
van
Kübler‐Ross” ........................................... 16 Motiveren
naar
gedachtegoed
van
Maslow ....................................................................... 18 Aanpak ................................................................................................................................ 20 Boodschap........................................................................................................................... 20 Persoonlijk
contact .............................................................................................................. 21 Ergo… .................................................................................................................................. 21 Middelen ............................................................................................................................. 22 Budget ................................................................................................................................. 24 Bijlage
1:
Overzicht
structuur
ABN
AMRO
Bank
Nederland ........................................... 25 Bijlage
2:
Organogram
Financial
Center
Purmerend...................................................... 26 Bijlage
3:
Taken
en
verantwoordelijkheden
functies
FC ................................................ 27 Bijlage
4:
Bindingsvragen.............................................................................................. 29 Bijlage
5:
Bronvermeldingen......................................................................................... 30
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
2
van
30
7
mei
2008
1.
Managementsamenvatting
ABN
AMRO
staat
een
veranderende,
spannende,
nieuwe
tijd
te
wachten.
De
overname
door
–
zoals
inmiddels
bekend
–
het
consortium
Fortis,
Royal
Bank
of
Scotland
en
Banco
Santander
is
een
gebeurtenis
die
al
zeven
maanden
de
mondiale
tongen
losmaakt.
Natuurlijk
betekent
de
overnamestrijd
van
de
afgelopen
tijd
ook
voor
de
medewerkers
veel
opschudding.
Begrijpelijk,
maar
niet
altijd
wenselijk.
De
klanten
van
ABN
AMRO
dienen
immers
zo
goed
mogelijk
te
worden
bediend.
Juist
nu.
En
dus
boog
ProjectbureauXXX
zich
voor
het
Financial
Center
te
Purmerend
over
de
vraag
“Hoe
kunnen
we
voor
de
werknemers
van
het
Financial
Center
de
werkomgeving
veilig
en
inspirerend
houden
zodat
de
stabiliteit
en
kwaliteit
van
het
werk
worden
gewaarborgd?”
Concrete
doelstellingen
tot
en
met
december
2007
binnen
deze
opdrachtformulering
zijn:
a) het
tevreden
houden
van
medewerkers
b) het
creëren
van
een
open
en
prettige
werksfeer
c) het
creëren
van
zoveel
mogelijk
helderheid
d) zorgdragen
voor
een
goede
communicatie
over
de
overname.
De
strategie
die
ons
hierbij
voor
ogen
staat
is
het
communiceren
volgens
de
interactie‐visie,
een
theorie
waarbij
–
zeer
summier
gezegd
–
duidelijk
een
tweezijdige
communicatie
moet
plaatsvinden.
Met
andere
woorden,
niet
alleen
het
topdown
communiceren
van
informatie
is
belangrijk,
maar
vooral
ook
het
ontvangen
van
input
van
de
medewerkers,
bottom‐up
dus.
Wij
adviseren
u
deze
communicatie
te
richten
op
een
tweeledige
doelgroep,
namelijk
enerzijds
de
medewerkers
die
intrinsiek
–
ofwel
vanuit
eigen
waarden
–
gemotiveerd
zijn,
en
anderzijds
de
medewerkers
voor
wie
de
motivatie
komt
uit
het
feit
dat
hun
baan
kort
gezegd
zorgt
voor
brood
op
de
plank.
Deze
laatste
groep
is
een
belangrijke,
stabiele
middenmoot
binnen
bedrijven
en
zorgt
dat
er
ruimte
is
voor
de
eerste
groep
om
hierop
te
drijven.
Belangrijk
bij
de
strategie
is
het
inzicht
dat
veranderprocessen
voor
een
zeer
groot
gedeelte
volgens
bekende
paden
lopen.
Een
interessant
model
hiervoor
is
het
zgn.
Badkuipmodel
van
Kübler‐Ross,
dat
in
het
kort
neerkomt
op
het
feit
dat
mensen
–
medewerkers
–
door
een
aantal
fasen
heen
gaan
in
het
geval
van
verandering.
Dit
inzicht
geeft
de
medewerkers
en
leidinggevende
het
vertrouwen
dat
bepaalde
gevoelens
en
gedachten
bij
het
proces
horen,
maar
ook
kan
beter
worden
onderscheiden
‘waar
de
weg
heen
leidt’.
Daarnaast
is
de
boodschap
–
het
wat
van
de
communicatie
–
natuurlijk
van
belang.
Hierbij
geldt
in
de
eerste
plaats
dat
de
werknemers
zich
blijvend
kunnen
identificeren
met
de
werkgever.
Dit
helpt
hen
de
‘badkuip’
te
overleven
en
met
hernieuwde
zin
en
moed
aan
de
slag
te
gaan.
In
de
opeenvolgende
fasen
varieert
de
boodschap
van
“duidelijk
maken
dat
de
overname
echt
gaat
plaatsvinden”
(ontkenning),
“neutrale
gesprekspartner
zijn
en
begrip
tonen
voor
emoties”
(woede),
“hoofddoelen
vastberaden
uitdragen”
(onderhandelen),
“veranderingen
onomkeerbaar
maken”
(depressie)
tot
“aanvaarding
bekrachtigen,
successen
vieren”
(aanvaarding).
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
3
van
30
7
mei
2008
Samenvattend
kan
over
de
boodschap
en
aanpak
dus
het
volgende
worden
gezegd:
1. Wees
open
en
duidelijk
2. Neem
je
medewerkers
en
hun
uitingen
serieus
3. Communiceer
topdown
wanneer
het
moet
(feiten),
interactief
wanneer
het
kan
4. Classificeer
de
medewerkers
(doelgroep
en
fase)
en
spreek
hen
op
het
juiste
level
aan
5. Houd
rekening
met
de
behoeften
en
motivatoren
6. Focus
op
bindingsfactoren
7. Creëer
een
sfeer
van
inspiratie
en
vertrouwen
Het
onderdeel
“Theorie
en
boodschap”
geeft
nadere
toelichting
op
deze
punten.
Ten
aanzien
van
het
uitdragen
van
de
boodschap
is
het
advies
dit
zoveel
mogelijk
inter‐ persoonlijk,
dat
wil
zeggen
met
persoonlijke
aandacht,
uit
te
voeren.
Enkele
voorgestelde
communicatiemiddelen
zijn
het
spelen
van
het
kwaliteitenspel,
een
talentennetwerk,
badkuip‐ duo’s
die
wekelijks
een
presentatie
houden
in
het
verkoopoverleg
en
bammetjes‐lunch.
Uiteraard
wordt
dit
uitgebreid
toegelicht
in
het
gedeelte
“Middelen”.
Afsluitend
kan
worden
geconcludeerd
dat
wij
voor
het
creëren
van
een
prettige
werkomgeving
binnen
het
Financial
Center
duidelijk
voor
ogen
hebben
dat
dit
met
inzet
van
management
en
medewerkers
een
goed
haalbaar
doel
is.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
4
van
30
7
mei
2008
2.
Inleiding
De
laatste
tijd
is
het
journaal
regelmatig
‘groen
gekleurd’;
de
ophanden
zijnde
overname
van
ABN
AMRO
is
veelbesproken
en
doet
behoorlijk
wat
stof
opwaaien.
Voor
de
medewerkers
is
dit
een
enerverende
en
soms
lastige
periode.
ABN
AMRO
is
een
sterke
en
gewaardeerde
werkgever
en
veel
medewerkers
voelen
zich
echt
onderdeel
van
het
grote
geheel.
Toch
roept
verandering
onrust
op
en
dit
is
te
merken
binnen
de
gelederen.
Dit
is
de
reden
dat
ABN
AMRO
Financial
Center
Purmerend
ons
heeft
gevraagd
een
advies
uit
te
brengen
over
de
beste
manier
om
de
komende
maanden
te
communiceren.
Immers,
communicatie
bepaalt
voor
een
zeer
belangrijk
deel
de
wijze
waarop
mensen
zich
onderling
verhouden.
In
organisaties
geldt
dit
des
te
meer.
ProjectbureauXXX
heeft
de
opdracht
graag
aanvaard.
Het
resultaat
is
dit
verandercommunicatieplan
dat
uiteindelijk
beschrijft
welke
onderdelen
van
de
communicatie
op
welke
wijze
gebracht
kunnen
worden.
Wij
focussen
ons
op
de
invloed
die
de
aanstaande
overname
heeft
op
de
medewerkers
van
het
Financial
Center.
De
tijdscope
hierbij
is
gedefinieerd
tot
en
met
eind
december
2007;
na
deze
periode
zal
naar
verwachting
de
overname
daadwerkelijk
zijn
ingezet
zodat
de
communicatiestrategie
mogelijk
een
herziening
vraagt.
Amsterdam,
oktober
2007
ProjectbureauXXX
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
5
van
30
7
mei
2008
3.
Analyse
van
de
organisatie
Algemene
informatie
ABN
AMRO
Bank
ABN
AMRO
is
een
prominente
internationale
bank
met
Europese
roots.
De
historie
van
de
bank
gaat
zelfs
terug
tot
1824!
ABN
AMRO
heeft
op
dit
moment
meer
dan
4.500
branches
in
53
landen
en
ruim
105.000
fte
in
dienst.
ABN
AMRO
heeft
haar
activiteiten
in
Nederland
ondergebracht
in
tien
Business
Units
(BU’s):
zeven
Client
BU’s,
die
voor
een
deel
regionaal
en
voor
een
deel
mondiaal
zijn
gestructureerd,
en
drie
Product
BU’s
(Asset
Management,
Transaction
Banking
en
Global
Markets)
die
voor
alle
klanten
wereldwijd
producten
ontwikkelen
en
distribueren.
In
het
particuliere
segment
varieert
het
klantenbestand
van
ABN
AMRO
van
standaard
retail
tot
private
banking
(vermogende
particulieren)
en
in
het
zakelijke
segment
van
een
groot
aantal
kleine
bedrijven
tot
een
kleiner
aantal
grote
multinationale
ondernemingen.
De
strategische
focus
ligt
op
het
middensegment
van
de
markt,
waar
ABN
AMRO
een
duidelijk
en
onderscheidend
concurrentievoordeel
heeft.
BU
Nederland
De
Business
Unit
Nederland
wil
huisbank
zijn
voor
al
haar
klanten
in
Nederland.
In
lijn
met
de
strategie
van
ABN
AMRO
richt
zij
zich
in
het
bijzonder
op
meer
bemiddelde
particulieren
en
middelgrote
ondernemingen.
De
bank
biedt
haar
klanten
persoonlijke
dienstverlening
via
bankkantoren,
callcenters
en
internet.
ABN
AMRO
is
hiermee
een
toonaangevende
speler
op
de
Nederlandse
markt,
met
bijna
580
bankvestigingen
verspreid
over
het
land.
De
klantbenadering
bij
ABN
AMRO
is
afhankelijk
van
het
segment
waarbinnen
de
klant
valt.
Structuur
klantbenadering
Het
Value
Center
Particulieren
bestaat
uit
de
onderdelen
Mass
Retail
en
Preferred
Banking.
Mass
Retail
behandelt
de
grote
groep
klanten
die
standaardproducten
bij
de
bank
afneemt.
Er
komt
hierbij
relatief
weinig
advies
kijken
en
de
bank
zal
deze
producten
steeds
meer
via
internet
aanbieden.
Klanten
met
een
inkomen
van
netto
EUR
5.000
per
maand
of
een
vermogen
van
EUR
50.000
vallen
onder
Preferred
Banking
en
krijgen
een
eigen
Preferred
Banker
die
zijn
zaken
behartigt.
Dit
is
de
primaire
focusgroep.
In
het
Value
Center
Zaken
staat
de
ondernemer
centraal.
Voor
de
MKB‐klant
is
de
accountmanager
de
spil;
hij
is
zelf
het
persoonlijke
aanspreekpunt
en
kan
specialisten
voor
zijn
klant
inschakelen.
Het
onderdeel
Corporate
Clients
ten
slotte
bedient
bedrijven
van
grotere
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
6
van
30
7
mei
2008
omvang.
Een
vast
team
onder
leiding
van
een
relationshipmanager
garandeert
een
integraal
advies
aan
de
klant.
Voor
'haute
finance'
zaken
liggen
er
korte
lijnen
naar
Wholesale.
Voor
de
plaats
van
de
klantkantoren
binnen
de
van
de
structuur
van
ABN
AMRO
is
in
de
bijlage
is
een
organogram
van
Business
Unit
Nederland
bijgevoegd.
Financial
Center
Purmerend
Het
Financial
Center
in
Purmerend
(vanaf
nu
FC
Purmerend)
is
een
van
de
bijna
580
bankkantoren
in
Nederland.
Deze
klantkantoren
richten
zich
voornamelijk
op
de
Mass
Retail.
De
functies
binnen
een
FC
zijn
landelijk
op
hoofdlijnen
gelijk.
Binnen
het
Center
kunnen
de
volgende
rollen
gevonden
worden:
• Vestigingsmanager
• Plaatsvervangend
vestigingsmanager
• Verkoopadviseur
• Host
Kas/Balie
Voor
een
overzicht
van
de
specifieke
taken
en
verantwoordelijkheden
binnen
deze
functies,
verwijzen
wij
graag
naar
de
bijlage.
Communicatie
binnen
de
ABN
AMRO‐organisatie
De
communicatieafdeling
van
ABN
AMRO
is
onderverdeeld
in
een
aantal
onderdelen.
Press
Relations
De
mediaverslaggeving
over
ABN
AMRO
heeft
zeer
grote
invloed
op
de
reputatie,
zowel
intern
als
extern.
Het
kan
een
grote
rol
spelen
in
het
ondersteunen
van
de
business.
Het
is
daarom
een
van
de
kerntaken
van
Press
Relations
om
een
positieve
relatie
met
de
pers
te
bewerkstelligen
over
de
gehele
wereld.
Om
effectief
te
zijn
in
communicatie,
moet
dit
op
een
gecontroleerde
en
gecoördineerde
manier
tot
stand
komen.
Brand
and
Marketing
Communications
Brand
and
Marketing
Communications
bestaat
uit
Brand
Management,
Sponsoring,
Managen
van
contacten
voor
netwerk
van
de
raad
van
bestuur
en
Online
Communications.
Brand
Management
is
verantwoordelijk
voor
het
managen
van
het
merk
(bewaking
integriteit/essentie
merk,
identiteit,
huisstijl
en
merkontwerp
en
merkcommunicatie).
Het
merkenmanagement
heeft
als
doel
het
ontwikkelen
van
een
sterke,
zichtbare,
betekenisvolle
en
consistente
merknaam
voor
ABN
AMRO.
Het
doel
van
sponsoring
is
het
genereren
van
maximaal
rendement
uit
de
sponsoractiviteiten,
mede
door
het
creëren
van
merkpromotie
en
bewustwording,
imago‐opbouw
en
het
aanbieden
van
commerciële
platforms
voor
marketingactiviteiten
(zoals
cliënt
treatment).
Sponsoring
kan
ook
gebruikt
worden
om
interne
motivatie
programma’s
op
te
zetten
door
de
gehele
bank.
Het
Online
Team
is
verantwoordelijk
voor
het
beheer
van
de
wereldwijde
internetsite
www.abnamro.com
(en
de
e‐maillijst).
Het
algemene
doel
is
een
bijdrage
te
leveren
aan
de
transparantie
van
de
organisatie
en
te
fungeren
als
eerste
punt
van
contact.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
7
van
30
7
mei
2008
Issue
Management
and
Research
Bedreigingen
voor
de
reputatie
–
werkelijk
of
in
perceptie
–
kan
serieuze
gevolgen
hebben
voor
het
wereldwijde
imago
en
de
ontwikkeling
van
het
merkenbeleid
c.q.
de
opgebouwde
waarde
daarvan
in
de
afgelopen
jaren.
Issue
management
focust
zich
op
de
bescherming
van
het
imago
van
de
organisatie
door
pro‐actief
mogelijke
issues
niet
te
laten
escaleren
tot
een
crisis.
Interne
Communicatie
Deze
afdeling
is
verantwoordelijk
voor
de
communicatie
met
de
interne
‘stakeholders’
met
als
doel
een
sterker
gevoel
van
identiteit
te
creëren
over
het
gehele
concern.
Het
algemene
doel
van
deze
afdeling
is
het
ontwikkelen
en
verspreiden
van
voor
het
concernrelevante
berichten
naar
alle
medewerkers
om
de
transparantie
te
verbeteren
en
het
verder
bouwen
aan,
en
onderhouden
van
de
algemene
cultuur
gebaseerd
op
de
gedeelde
waarden
en
normen.
Dit
zal
moeten
leiden
tot
een
sterker
merk,
bijdragen
aan
meer
uniformiteit
en
bedrijfstrots,
en
leiden
tot
het
delen
van
de
cultuurwaarden
door
de
hele
bank
heen
en
tevens
naar
de
gehele
wereld.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
8
van
30
7
mei
2008
4.
Veranderanalyse
In
februari
2007
komt
in
de
pers
naar
voren
dat
hedgefonds
The
Children's
Investment
(TCI)
een
brief
aan
de
directie
van
ABN
AMRO
heeft
gestuurd
waarin
de
onvrede
over
de
ontwikkeling
van
het
aandeel
ABN
AMRO
(lees:
de
beurswaarde)
wordt
geuit.
TCI
verzoekt
de
directie
van
de
bank
om
de
opsplitsing
van
ABN
AMRO
op
de
agenda
te
zetten
van
de
aandeelhoudersvergadering.
Een
opgedeelde
ABN
AMRO
zou
volgens
TCI
van
grotere
waarde
zijn
voor
deze
aandeelhouders.
ABN
AMRO
reageert
door
aan
te
geven
de
brief
te
zullen
bestuderen,
maar
geeft
tevens
aan
dat
het
helemaal
niet
van
plan
is
om
dit
onderwerp
op
de
agenda
te
zetten.
Op
19
april
2007
maken
ABN
AMRO
en
de
Britse
bank
Barclays
bekend
in
reeds
vergevorderde
onderhandelingen
te
zijn
over
een
ophanden
zijnde
overname.
Uitgangspunt
is
dat
het
een
gelijkwaardige
overname
wordt,
waarbij
ABN
AMRO
als
bank
niet
wordt
opgedeeld,
maar
in
haar
huidige
vorm
blijft
voortbestaan.
Inmiddels
heeft
ook
een
nieuwe
belangstellende
zich
gemeld,
namelijk
het
bankenconsortium,
bestaande
uit
Fortis,
Royal
Bank
of
Scotland
en
Banco
Santander.
Op
25
april
2007
doet
het
consortium
een
superieur
bod
op
ABN
AMRO.
Hierbij
wordt
wel
de
voorwaarde
gesteld
dat
Lasalle
niet
verkocht
wordt.
De
ontwikkelingen
volgen
elkaar
nu
snel
op.
ABN
AMRO
maakt
bekend
dat
de
verkoop
van
Lasalle
toch
doorgang
vindt.
De
vereniging
van
effectenbezitters
(VEB)
maakt
hier
bezwaar
tegen
en
spant
een
kort
geding
aan
om
de
verkoop
tegen
te
houden.
De
ondernemerskamer
stelt
de
VEB
in
het
gelijk
en
de
verkoop
van
Lasalle
wordt
in
de
‘ijskast’
gezet,
omdat
de
aandeelhouders
hier
volgens
de
kamer
formeel
akkoord
voor
moeten
geven.
ABN
AMRO
stapt
naar
de
Hoge
Raad
en
op
13
juli
2007
vernietigt
de
Raad
het
vonnis
van
de
ondernemerskamer
en
valideert
de
verkoop
van
ABN
AMRO‐dochter
Lasalle.
Het
consortium
geeft
toch
aan
nog
steeds
geïnteresseerd
te
zijn
in
ABN
AMRO
en
blijft
de
overnamestrijd
aangaan
met
het
Britse
Barclays.
Ook
is
op
initiatief
van
de
bonden
nog
een
stand‐alone
scenario
(zelfstandig
doorgaan)
gerepresenteerd,
echter
het
lijkt
erop
dat
dit
scenario
bij
voorbaat
al
geen
kans
heeft
gekregen.
Ondertussen
heeft
het
Britse
Barclays
zich
teruggetrokken
uit
de
overnamestrijd
en
is
het
zo
goed
als
zeker
dat
het
consortium
ABN
AMRO
overneemt.
De
verwachting
is
dat
het
consortium
ABN
AMRO
na
overname
zal
opsplitsen.
Deze
gebeurtenissen,
welke
elkaar
in
een
relatief
kort
tijdsbestek
snel
hebben
opgevolgd,
hebben
natuurlijk
ook
haar
weerslag
op
de
medewerkers
van
het
Financial
Center
Purmerend
van
ABN
AMRO.
Met
name
de
gewaarwording
dat
ABN
AMRO
niet
meer
zelf
in
charge
is
met
betrekking
tot
haar
toekomst
is
een
drastische
verandering.
De
vaste
en
vertouwde
waardes
van
het
concern
zijn
weggevallen
en
de
toekomstige
invulling
is
nog
een
onzekere
factor.
Ondanks
het
charmeoffensief
van
Fortis,
namelijk
door
middel
van
een
speciaal
voor
ABN
AMRO‐medewerkers
opgezette
site
(www.consortiumbod.com)
blijft
de
onzekerheid
bestaan.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
9
van
30
7
mei
2008
Financial
Center
Purmerend
Binnen
het
FC
zijn
er
grote
verschillen
tussen
de
medewerkers
in
de
beleving
van
veranderingen
met
betrekking
tot
de
overname.
Onderstaand
een
aantal
factoren
die
invloed
kunnen
hebben
op
hoe
de
medewerker
in
het
veranderingsproces
staat.
Beïnvloedingsfactoren
• Hoofdkostwinnaar
of
niet
• Fulltime
of
parttime
werken
• Alleenstaand
of
niet
• Leeftijd
• Ambitie
• Opleiding
• Verleden
• Functie
• Geslacht
Uiteraard
staan
deze
factoren
niet
op
zichzelf;
ambitie
kan
bijvoorbeeld
niet
los
worden
gezien
van
opleiding
of
andersom.
Een
combinatie
van
factoren
bepaalt
de
snelheid
waarmee
een
medewerker
door
het
veranderproces
gaat.
Wanneer
we
kijken
naar
de
bestaande
groep
medewerkers
van
het
FC
Purmerend,
dan
kan
gesteld
worden
dat
de
groep
op
dit
moment
verdeeld
is
over
de
verschillende
fasen
van
het
veranderproces1.
Over
de
beleving
van
de
veranderingen
door
de
medewerkers
bij
het
FC
Purmerend
is
nog
het
volgende
aan
te
geven.
Na
een
interview
met
de
Vestigingsmanager
blijkt
dat
de
medewerkers
van
het
FC
Purmerend
in
eerste
instantie
vol
ongeloof
reageerden
op
de
overname
met
Barclays.
Omdat
het
ging
om
een
buitenlandse
overname
en
het
volgens
de
leiding
weinig
gevolgen
zou
hebben
voor
de
Retail,
was
op
de
vestiging
al
redelijk
snel
een
stuk
acceptatie
te
bespeuren.
Het
zou
tenslotte
weinig
invloed
gaan
hebben
op
het
FC
Purmerend
(allicht
ook
een
beetje
ontkenning...)
Pas
nadat
het
consortium
zich
als
kandidaat
meldde
en
er
stevig
werd
gepleit
voor
opsplitsing,
ontstond
er
woede
richting
TCI,
welke
woede
zich
al
snel
richtte
op
bestuursvoorzitter
Rijkman
Groenink,
omdat
hij
de
bank
“verkwanseld”
zou
hebben.
De
jongere
collega’s
begonnen
zich
zorgen
te
maken
over
hun
jaarcontracten
en
de
geruchtenmachine
kwam
goed
op
gang.
Mede
door
de
berichtgeving
door
de
media
en
concurrentie
was
ABN
AMRO
genoodzaakt
om
een
tweetal
campagnes
op
te
zetten
om
zowel
klanten
als
medewerkers
aan
de
bank
te
binden.
De
nieuw
gestarte
campagnes
hebben
de
slogans
“Alsof
er
niets
verandert”
en
“ABN
AMRO
Blijft”.
Deze
campagnes
en
de
duidelijke
interne
communicatie
hebben
ertoe
bijgedragen
dat
de
geruchtenmachine
tot
stilstand
kwam
en
medewerkers
zich
weer
meer
wilden
baseren
op
de
feiten.
Uit
onderzoek
blijkt
dat
een
aantal
zaken
direct
van
invloed
kan
zijn
op
de
resourceontwikkelingen
bij
een
organisatie.
Ter
verduidelijking
hebben
wij
deze
zaken
in
onderstaande
uiteenzetting
puntsgewijs
genoteerd.
1
We
baseren
ons
hierbij
op
het
model
van
Kübler‐Ross,
dat
diverse
fasen
van
verwerking
bij
verandering
of
rouw
beschrijft.
We
komen
hier
in
de
communicatieaanpak
verder
op
terug.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
10
van
30
7
mei
2008
Waarom
gaan
mensen
weg?
• Nieuw
management/leidinggevende
• Conflict
met
direct
leidinggevende
• Bevriende
collega’s
vertrekken
• Positieverbetering/nieuwe
uitdaging
• Arbeidsvoorwaarden
Hierbij
valt
vooral
het
element
‘verandering’
op;
mensen
raken
blijkbaar
getriggerd
door
een
veranderende
omgeving.
Gezien
de
ingezette
veranderingen
is
het
dus
zaak
om
gedurende
de
periode
van
onzekerheid
de
medewerkers
zo
goed
mogelijk
door
het
veranderingsproces
heen
te
loodsen.
Dit
kan
onder
andere
door
het
herkennen
en
erkennen
van
de
mogelijke
factoren
in
het
veranderingsproces
(zie
voorgaande)
en
daar
op
een
goede
wijze
in
communicatieve
sfeer,
ondersteund
met
praktische
werkvormen
zoals
workshops,
aandacht
aan
te
geven.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek
Uit
eerder
gehouden
onderzoek
naar
onder
andere
tevredenheid
van
de
medewerkers
is
in
het
kort
een
aantal
conclusies
af
te
leiden
(bron:
E.E.O.
onderzoek
2007‐05‐31
afgeleide
van
het
districtsonderzoek).
Deze
komen
overeen
met
de
hierboven
genoemde
mogelijke
oorzaken
en
gevolgen.
Samenvatting
irritaties
• Samenwerking
tussen
verschillende
afdelingen
kan
beter
• Te
veel
regels
• Te
veel
acties
• Geen
uniformiteit
in
werken
tussen
de
bankshops
• Uniform
werken
wordt
niet
ondersteund
door
de
Infotheek
• Informatiebank
is
niet
altijd
update
in
verband
met
regels/afspraken
• Systemen
werken
niet
goed,
dan
wel
erg
traag
Samenvatting
wensen
om
de
betrokkenheid
te
vergroten
• Duidelijk
beleid
(niet
zwalken,
afspraken
uniform)
• Eigen
ondernemerschap
(deelname
acties
zelf
bepalen,
meer
zichtbare
ondersteuning
van
Sales
Regio)
• Samenwerking:
Zaken,
PB
en
Bankshops
(inclusief
borrels)
• Systemen
(functioneel
en
efficiënt)(
Infotheek,
regelgeving)
• Minder
administratieve
rompslomp
(CRM,EASY)
• Meer
privacy
bij
klantgesprekken
(druppelburo's)
• Betere
communicatie
(meer
van
elkaar
weten,
WIST
U
DATJES)
Wensen
ten
aanzien
van
de
leidinggevende
• Meer
bijzitgesprekken
• Meer
flexibiliteit
werktijd
('s
avonds
bellen)
• Meer
Interesse
voor
medewerkers
• Persoonlijke
communicatie
• Meer
schouderklopjes
• Meer
open
en
eerlijke
communicatie
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
11
van
30
7
mei
2008
•
Meer
laten
zien
op
de
werkvloer
Knelpunten
Iedere
medewerker
binnen
ABN
AMRO
en
dus
ook
in
Purmerend
heeft
een
Persoonlijk
Prestatie
Plan
(PPP)
waarin
de
afspraken
zijn
vastgelegd.
Binnen
de
organisatie
moet
duidelijk
zijn
wat
de
taken
en
verantwoordelijkheden
zijn
van
de
eigen
afdeling.
De
beleving
en
het
nakomen
van
afspraken
laat
echter
een
totaal
ander
beeld
zien.
Mede
door
het
maken
van
teveel
afspraken
is
het
voor
de
directe
medewerkers
onduidelijk
welke
richting
zij
op
moeten.
Met
een
sterk
veranderende
organisatie
wordt
het
steeds
lastiger
om
richting
te
kunnen
geven
en
bepalen.
Met
oog
op
de
naderende
overname
en
de
daarbij
horende
onzekerheid
is
het
zaak
dat
met
name
op
communicatief
gebied,
de
verwachtingen
duidelijk,
met
herhaling,
gecommuniceerd
dient
te
worden.
Met
name
uitgaan
van
eigen
kracht
is
hierbij
essentieel.
Krachtenveldschema
ABN
AMRO
Financial
Center
Purmerend
Partijen
Kas/balie
Host
Kijk
op
organisatie
Onzeker.
Heb
ik
nog
een
baan
na
de
overname?
Veelal
oudere
werknemers,
beperkt
inzetbaar.
Iets
zekerder.
Bestaat
veelal
uit
jonge,
flexibele
medewerkers
welke
potentie
hebben
door
te
groeien
naar
een
verkoopfunctie.
Verkoopadvies
Deel
is
onzeker
en
deel
ziet
uitdaging.
Het
verschil
in
de
kijk
op
de
(nieuwe
organisatie)
is
met
name
te
herleiden
naar
leeftijd
en
opleidingsniveau.
Plv.
Vestigingsmanager
Deels
onzeker.
Welke
eisen
worden
door
de
nieuwe
organisatie
gesteld.
Voldoe
ik
daaraan?
Hoe
groot
wordt
de
overlap
in
functies?
Overzicht
van
knelpunten
Migratie
kasverkeer
door
bijv.
geldautomaten
vormt
tevens
bedreiging.
Onzekerheid
nieuwe
invulling
organisatie.
Huidige
functie
van
‘host’
is
nog
niet
officieel
beschreven.
Is
nu
meer
een
‘rol’.
Kan
mogelijk
een
rol
gaan
spelen
na
overname.
Bestaat
mijn
(nog
niet
beschreven)
functie
in
de
nieuwe
opzet
nog
wel?
Veelal
oudere
werknemers
werken
op
routine
en
zijn
weinig
veranderings‐ gezind.
Veel
praktische
ervaring,
maar
niet
flexibel
en
weinig
bereidheid
tot
omscholing.
Praktijkgerichte
medewerker.
Op
zich
veranderingsgezind,
maar
niet
super
flexibel.
Hoe
vertaalt
zich
dat
straks
in
een
sterk
veranderende
organisatie?
Mogelijk
knelpunt
m.b.t.
voortrekkersrol.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
12
van
30
7
mei
2008
5.
Opdrachtformulering
Veranderingen
brengen
onrust
met
zich
mee
–
dit
is
‘des
menschen’.
Het
gevaar
bestaat
daarom
dat
de
dagelijkse
werkzaamheden
in
deze
onzekere
tijd
onder
de
veranderingen
te
lijden
hebben.
Dit
is
niet
alleen
ongunstig
voor
de
dagelijkse
gang
van
zaken
binnen
het
Financial
Center,
maar
in
het
ergste
geval
heeft
dit
ook
negatieve
invloed
op
de
commerciële
doelstellingen
van
ABN
AMRO.
Het
is
dus
van
groot
belang
de
medewerkers
ook
in
deze
periode
goed
te
laten
presteren.
De
opdrachtformulering
luidt:
Hoe
kunnen
we
voor
de
werknemers
van
het
ABN
AMRO
Financial
Center
in
Purmerend
de
werkomgeving
veilig
en
inspirerend
houden
zodat
de
stabiliteit
en
kwaliteit
van
het
werk
worden
gewaarborgd?
Doelstellingen
De
opdrachtformulering
kan
opgedeeld
worden
in
een
aantal
concrete
doelstellingen.
• De
werknemers
tevreden
houden,
zodat
men
met
plezier
naar
het
werk
blijft
gaan
en
hun
functie
naar
behoren
blijft
uitvoeren;
• Het
creëren
van
een
open
en
prettige
werksfeer;
• Het
creëren
van
zoveel
mogelijk
helderheid;
• Goede
communicatie
over
de
aanstaande
overname
de
aankomende
maanden
(tot
1
januari
2008)
richting
de
medewerkers
van
het
filiaal.
In
de
opdrachtformulering
en
doelstelling
wordt
dus
specifiek
gefocust
op
het
zo
soepel
mogelijk
laten
verlopen
van
de
grote
veranderingen
binnen
de
ABN
AMRO,
zonder
hierbij
de
dagelijkse
werkzaamheden
te
verstoren
en
veel
talent
te
verliezen.
Hierna
zal
worden
ingegaan
op
de
strategie,
theorie
en
boodschap,
de
aanpak
en
de
middelen.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
13
van
30
7
mei
2008
6.
Communicatieplan
De
beschrijving
van
de
organisatie
en
de
veranderanalyse
hebben
geleid
tot
een
duidelijke
opdrachtformulering
en
doelstelling.
Voor
ABN
AMRO
is
het
van
vitaal
belang
dat
de
werknemers
gemotiveerd
hun
taken
blijven
uitvoeren.
De
manier
waarop
de
doelstellingen
behaald
moeten
worden,
bepaalt
de
kleur
waarop
de
communicatie
zal
plaatsvinden.
Onderstaand
volgt
onze
visie
over
hoe
de
communicatie
zou
moeten
plaatsvinden
in
het
licht
van
de
aanstaande
veranderingen.
Deze
strategie
leidt
tot
een
aanpak
voor
de
komende
periode,
tot
eind
2007.
Naar
verwachting
zal
de
overname
dan
dusdanig
gevorderd
zijn
dat
verdere
bezinning
op
de
communicatie
nodig
/
wenselijk
is.
Strategie
Actie‐visie
vs.
interactie‐visie
Als
eerste
belangrijke
kenmerk
van
de
communicatieveranderstrategie
noemen
we
het
belang
van
de
interactie‐visie
op
de
communicatie.
We
bedoelen
hier
het
volgende
mee:
In
organisaties
is
het
over
het
algemeen
zo
dat
er
topdown
wordt
gecommuniceerd.
Het
management
laat
informatie
van
bovenaf
het
bedrijf
in
sijpelen,
met
de
bedoeling
dit
uiteindelijk
bij
alle
medewerkers
te
krijgen.
Dit
past
binnen
het
plaatje
van
de
actie‐visie,
waarbij
vanuit
van
tevoren
bepaalde
strategieën
de
van
tevoren
bepaalde
richtingen
wordt
gecommuniceerd
naar
de
organisatie.
In
een
aantal
gevallen
is
top‐down
communicatie
zeker
aan
te
bevelen.
Vooral
wanneer
het
strategische
informatie
betreft,
zijn
medewerkers
gebaat
bij
een
duidelijke
informatieverstrekking
van
bovenaf.
Voor
ABN
AMRO
geldt
daarom
dat
de
medewerkers
vanuit
de
top
alle
relevante
feiten
van
de
overname
vernemen.
Medewerkers
moeten
minstens
net
zo
snel
op
de
hoogte
zijn
van
de
nieuwe
feiten
als
externe
partijen.
Het
is
niet
aan
te
bevelen
dat
medewerkers
nieuwe
informatie
via
externe
kanalen
zoals
televisie
horen.
Uiteraard
is
dit
in
bepaalde
situaties
zoals
overnames
en
overnames
niet
altijd
mogelijk.
Dit
geldt
o.a.
voor
beursgenoteerde
bedrijven.
Toch
wordt
met
klem
aangeraden
zoveel
mogelijk
feiten
zo
snel
mogelijk
bij
de
medewerkers
te
brengen.
Maar
dan
terug
naar
de
interactie‐visie,
als
tegenhanger
van
de
actie‐visie.
De
actie‐visie
richt
zich
meer
op
interne
communicatie
als
managementinstrument
en
boodschapoverdracht,
terwijl
de
interactie‐visie
de
nadruk
legt
op
interne
communicatie
als
tweerichtingsverkeer/dialoog.
Het
interactief
omgaan
met
de
medewerkers
kan
een
duidelijk
signaal
van
visie
en
vertrouwen
afgeven.
De
manager
toont
aan
te
weten
welke
richting
hij
op
denkt
te
moeten
gaan,
waarbij
hij
de
input
van
zijn
‘menselijk
kapitaal’
belangrijk
acht.
Hij
vertrouwt
op
hun
expertise,
net
zoals
zijn
medewerkers
op
hun
beurt
vertrouwen
op
de
deskundigheid
en
het
vermogen
tot
leiden
van
hun
manager.
Tevens
lijdt
de
interactieve
communicatiestrategie
tot
meer
draagvlak
bij
de
mensen.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
14
van
30
7
mei
2008
Doelgroep
Ten
tweede
is
het
binnen
de
strategie
belangrijk
om
de
doelgroep(en)
te
identificeren.
Binnen
organisaties
verwachten
we
(altijd)
de
volgende
drie
soorten
medewerkers
aan
te
treffen:
a)
Betrokken
medewerkers
Voelen
een
binding
met
de
organisatie
en
werken
met
passie.
Zij
zorgen
ervoor
dat
de
organisatie
zich
positief
ontwikkelt.
b)
Niet‐betrokken
medewerkers
Voelen
minder
of
geen
binding
met
de
organisatie
en
staan
soms
al
met
1
been
buiten.
Ze
stoppen
tijd
in
het
werk,
maar
geen
energie
en
passie.
c)
Actief
niet‐betrokken
Zij
voelen
zich
niet
alleen
ongelukkig
op
het
werk,
maar
uiten
medewerkers
dit
ook.
Iedere
werkdag
ondermijnen
zij
wat
betrokken
medewerkers
bewerkstelligen.
In
een
ideale
situatie
bestaat
een
organisatie
voornamelijk
uit
betrokken
medewerkers.
Deze
werknemers
werken
met
passie
en
enthousiasme,
niet
alleen
uit
de
wens
zichzelf
te
ontwikkelen,
maar
ook
om
de
organisatie
het
beste
van
hun
talenten
te
geven.
Deze
mensen
kunnen
aangesproken
worden
op
het
level
van
‘gelijkwaardige
doelen,
gelijkwaardig
communiceren’.
Met
andere
woorden,
deze
medewerkers
zijn
goed
te
motiveren
door
het
gezamenlijke
doel
samen
te
willen
bereiken.
Uiteraard
bestaat
het
risico
dat
ook
deze
mensen
gedemotiveerd
raken,
maar
dit
zal
dan
eerder
veroorzaakt
worden
door
een
teleurstelling
in
de
inhoud
van
het
werk.
De
middengroep,
de
medewerkers
die
niet‐betrokken
zijn,
bevolken
vaak
een
substantieel
onderdeel
van
organisaties.
Dit
is
niet
persé
verkeerd;
niet
ieder
mens
heeft
dezelfde
drijfveren
en
het
is
belangrijk
voor
een
onderneming
om
een
stabiele
middenmoot
te
hebben,
die
als
stevige
pijler
kan
fungeren.
Dit
is
echter
wel
de
groep
mensen
die
makkelijker
vatbaar
is
voor
een
demotivatie‐invloed,
zoals
een
overname.
De
laatste
groep,
de
actief
niet‐betrokken
medewerkers,
zijn
moeilijk
te
‘redden’
voor
de
organisatie.
Het
is
voor
deze
mensen
vaak
beter
hun
talenten
in
te
zetten
in
een
andere
werkomgeving.
Het
is
in
onze
optiek
aan
te
raden
de
communicatie
te
richten
op
de
eerste
twee
groepen.
Voor
ABN
AMRO
zijn
deze
mensen
hun
kapitaal
en
bepalen
zij
de
(on)mogelijkheden
van
het
werk.
Daarnaast
zal
het
redelijk
eenvoudig
zijn
de
spelers
in
deze
velden
te
identificeren
en
passend
aan
te
spreken.
Veelal
worden
de
betrokken
medewerkers
gevonden
in
de
jonge,
redelijk
goed
tot
hoogopgeleide
gedreven
collega’s,
vaak
de
zgn.
‘jonge
honden’.
De
zgn.
niet‐betrokkenen
–
al
klinkt
deze
term
vaak
zwaarder
dan
nodig
–
zijn
vaak
de
mensen
met
een
langere
staat
van
dienst,
al
dan
niet
parttime
en
vaak
met
een
groter
belang
in
hun
privé‐leven.
Veel
oudgedienden
worden
in
deze
groep
gevonden.
Tone
of
voice
Tot
slot
past
binnen
de
communicatiestrategie
de
aanspreekwijze.
In
stijl
met
de
actie‐
en
interactie‐visie
geloven
wij
in
een
tweeledige
aanpak.
Voor
gegevens
over
de
overname
zelf
zal
een
duidelijke
maar
top‐down
communicatie
nodig
zijn.
De
tone
of
voice
hierbij
is
zakelijk,
betrokken
en
‘alwetend’.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
15
van
30
7
mei
2008
Voor
het
communiceren
over
de
wijze
waarop
de
veranderingen
impact
zullen
hebben
op
de
medewerkers,
is
een
open
en
tweezijdige
communicatie
nodig.
Niet
“his
master’s
voice”
maar
meer
“his
master’s
coach”.
Omdat
de
interactie‐visie
uitgaat
van
een
interactieve
benadering
van
communicatie,
past
hier
tevens
in
dat
medewerkers
op
hun
eigen
verantwoordelijkheid
worden
aangesproken.
Hierbij
hoort
dat
zij
zelf
gericht
op
zoek
gaan
naar
het
halen
van
informatie.
Theorie
en
boodschap
Naast
de
visie
op
communicatie,
doelgroep
en
tone
of
voice,
geven
we
graag
de
volgende
basis
mee.
Deze
in
het
achterhoofd
houdend
zal
het
makkelijker
zijn
de
medewerkers
mee
te
krijgen
om
gezamenlijk
de
doelen
te
halen.
De
boodschap
van
de
communicatie
is
gestoeld
op
de
volgende
theorieën.
Communiceren
volgens
het
“Badkuipmodel
van
Kübler‐Ross”
Medewerkers
voelen
zich
in
veranderingen
vaak
niet
serieus
genomen
en
gepasseerd.
Hun
belangen
worden
geschaad
of
ze
zien
de
zin
niet
in
van
de
verandering.
Dit
kan
komen
omdat
het
doel
hen
niet
duidelijk
is,
of
omdat
zij
vrezen
eventuele
nieuwe
eisen/veranderingen
niet
aan
te
kunnen.
Het
zijn
menselijke
reacties;
weerstand
bij
veranderingen
komt
vaak
voort
uit
onbegrip
over
het
waarom,
wat
en
hoe.
Belangrijk
is
deze
signalen
serieus
te
nemen
en
niet
aan
de
kant
te
schuiven
als
niet
ter
zake
doende.
De
signalen
kunnen
soms
juist
duidelijk
maken
waar
de
strategie
bijgesteld
kan
worden.
Daarnaast
is
het
serieus
nemen
van
weerstand
de
eerste
stap
op
weg
naar
de
oplossing
ervan.
Een
eerste
belangrijk
aspect
is
dan
ook
luisteren.
Alleen
zo
kun
je
achter
de
aard
van
de
weerstand
komen.
De
inhoud
van
de
weerstand
geeft
dan
aan
voor
elke
aanpak
gekozen
wordt.
Redenen
om
aandacht
te
geven
aan
weerstand:
• De
verandering
is
niet
in
het
belang
van
medewerkers
• Onduidelijkheid
• Medewerkers
denken
dat
het
beter
kan
• Angst
niet
aan
de
nieuwe
eisen
te
kunnen
voldoen
• Zich
niet
serieus
genomen
voelen
• Men
ziet
de
zin
van
de
verandering
niet
in
• Fase
in
individueel
veranderingsproces
(men
moet
wennen
aan
het
nieuwe)
Maar
hoe
zie
je
dan
dat
iemand
zich
niet
prettig
voelt,
gedemotiveerd
is?
Dit
uit
zich
onder
andere
in
de
volgende
gedragingen:
• Te
laat
komen
• Onverschilligheid
• Agressief
gedrag
• Toenemend
aantal
fouten
• Niet
halen
van
deadlines
• Niet
nakomen
van
afspraken
• Uitstellen
van
taken
• Openlijk
in
twijfel
trekken
van
nut/zin
van
taken/opdrachten
• Opdrachten
anders
uitvoeren
dan
bedoeld
• Kortdurend
ziekteverzuim
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
16
van
30
7
mei
2008
• • • • • • • • • • •
Chronische
gezondheidsklachten
Onaangekondigde
afwezigheid
Lummelen
Roddelen,
stemmingmakerij
Defensieve
lichaamstaal/non‐verbale
communicatie
Klagen
Externe
attributie
(falen
toeschrijven
aan
derden)
Saboteren/traineren/frustreren
van
processen
Achterhouden
van
informatie
Eigen
winkeltje
beginnen
(Dreigen
met
of
veel
praten
over)
solliciteren
Mevrouw
Kübler‐Ross
heeft
een
interessante
theorie
ontwikkeld,
hoewel
deze
in
eerste
instantie
ontworpen
is
in
het
kader
van
een
persoonlijk
rouwproces.
Toch
zijn
de
verschillende
fasen
zeer
goed
toepasbaar
op
overige
‘verandersituaties’.
Het
proces
ziet
er
als
volgt
uit:
Badkuipmodel
van
Kübler‐Ross
Kenmerkende
reacties
in
de
verschillende
fasen
zijn:
Denial
:
‘Dat
loopt
zo’n
vaart
niet
volgens
mij’
(ontkennen)
Anger
:
‘Moeten
wij
opdraaien
voor
hun
fouten?’
(woede)
Bargaining
:
‘Het
moment
is
nu
vooral
erg
ongelukkig…’
(onderhandelen)
Depression
:
‘Ik
geef
het
op,
ze
luisteren
toch
niet’
(depressie)
Acceptance
:
‘Ik
laat
het
maar
gewoon
op
me
af
komen’
(berusting),
en
‘Kijk,
er
zitten
ook
wel
voordelen
aan’
(aanvaarding)
Deze
theorie
laat
duidelijk
zien
dat
mensen
–
medewerkers
–
door
een
aantal
fasen
heen
gaan
in
het
geval
van
verandering.
Uiteraard
is
de
omvang
of
impact
van
de
verandering
hierbij
van
belang,
maar
in
het
algemeen
kunnen
we
altijd
de
genoemde
fasen
herkennen.
Dit
is
waardevolle
kennis…!
Niet
alleen
geeft
het
medewerkers
en
leidinggevende
het
vertrouwen
dat
bepaalde
gevoelens
en
gedachten
bij
het
proces
horen,
maar
ook
kan
beter
worden
onderscheiden
‘waar
de
weg
heen
leidt’.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
17
van
30
7
mei
2008
Overigens
is
een
waarschuwing
op
zijn
plaats:
de
badkuip
kan
in
twee
richtingen
worden
‘doorgezwommen’.
Met
andere
woorden:
de
fasen
dienen
geconsolideerd
te
worden
zodat
geen
terugval
naar
een
vorige
fase
plaatsvindt.
Motiveren
naar
gedachtegoed
van
Maslow
Motivatie
is
een
lastig
iets.
Veel
motivatie
bij
de
medewerker
lijkt
leuk
–
en
is
dit
op
korte
termijn
ook
‐
,
maar
is
in
de
praktijk
net
zo
min
goed
als
te
weinig
motivatie.
Er
wordt
daarnaast
vaak
gezegd
dat
managers
hun
mensen
moeten
motiveren,
maar
wat
wordt
daarmee
bedoeld?
Hoe
belangrijk
is
motivatie?
In
de
meest
algemene
zin
betekent
motivatie
dat
iemand
wordt
aangezet
tot
actie.
Zolang
een
medewerker
goed
werk
aflevert,
ben
je
als
leidinggevende
in
het
algemeen
wel
over
de
medewerker
te
spreken.
Je
trekt
dan
al
snel
de
conclusie
dat
het
wel
goed
zit
met
de
motivatie.
Dit
is
echter
dezelfde
fout
die
hún
leidinggevenden
ook
maken:
ze
weten
maar
weinig
van
het
motivatiepatroon
van
de
medewerker.
Pas
als
ze
stilstaan
bij
de
factoren
die
hun
eigen
enthousiasme
en
hun
eigen
gedrevenheid
bepalen,
begrijpen
ze
wat
motivatie
eigenlijk
is.
Vrijwel
altijd
hebben
motivatiepatronen
betrekking
op
zaken
die
verder
gaan
dan
de
functie
of
bepaalde
taken.
Mensen
raken
gemotiveerd
door
zaken
als:
• Macht
• Betekenis,
waarde
van
het
werk
• Deskundigheid
• Creativiteit
• Verbondenheid
met
groep
• Autonomie,
beslissingsruimte
of
regelcapaciteit
• Zekerheid
• Status
• Materiële
beloning
Verder
kan
gekeken
worden
naar
de
redenen
waarom
mensen
zich
verbonden
voelen
aan
een
werkgever
of
baan.
Factoren
die
mensen
kunnen
binden
aan
een
werkgever/baan:
• Imago
• Inhoud
werk
• Ontwikkelingsperspectieven
• Loopbaanperspectieven
• Salaris
• Managementstijl
• Collegialiteit
• Missie
en
visie
• Work‐life
balance
• Zekerheid
Volgens
de
theorie
van
Maslow,
een
bekende
psycholoog
uit
de
jaren
‘60,
komt
de
motivatie
die
mensen
uit
hun
werk
halen,
pas
aan
de
orde
als
aan
alle
andere
vormen
van
motivatie
voldaan
is:
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
18
van
30
7
mei
2008
een
dak
boven
je
hoofd,
voedsel,
veiligheid
en
aandacht.
Toch
is
voldoening
uit
je
werk
halen
erg
belangrijk.
Dat
merken
de
meeste
mensen
niet
eerder
dan
dat
ze
'balen
van
hun
werk'.
Als
die
onvrede
ernstige
vormen
aanneemt
loop
je
het
risico
op
overspannenheid
of
een
burn‐out.
Piramide
van
Maslow
Een
interessante
aanvulling
op
de
theorie
van
Maslow
is
de
volgende.
De
zeven
bronnen
van
arbeidsvreugde
naar
de
theorie
van
Kees
Kouwenhoven
zijn
zaken
die
mensen
in
beweging
krijgen,
hen
motiveren.
De
bronnen
zijn
gebaseerd
op
de
piramide
van
Maslow.
Er
is
echter
een
belangrijk
verschil,
namelijk
dat
Kouwenhoven
geen
hiërarchie
in
de
schijven
kent.
Alle
fasen
zijn
even
belangrijk,
en
geen
enkele
bron
zou
geheel
genegeerd
mogen
worden.
7
bronnen
van
arbeidsvreugde
van
Kouwenhoven
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
19
van
30
7
mei
2008
Aanpak
Boodschap
Kijkend
naar
het
badkuipmodel
zal
er
in
de
communicatie
rekening
moeten
worden
gehouden
met
de
fase
waarin
mensen
zich
bevinden:
Fase
Richting
van
de
boodschap
Ontkennen
Duidelijk
maken
dat
de
overname
echt
gaat
plaatsvinden.
Er
wordt
niet
inhoudelijk
gediscussieerd
over
de
overname
zelf.
Woede
Medewerkers
in
gesprek
laten
gaan
met
elkaar
onder
leiding
van
een
neutrale
gesprekspartner.
Begrip
tonen
voor
emoties
Onderhandelen
Hoofddoelen
vastberaden
uitdragen.
Sleutelfiguren
medeverantwoordelijk
maken
in
werkgroepen
die
uitwerkingsvoorstellen
maken.
Hoe
gaan
wij
hier
een
succes
van
maken?
Depressie
Veranderingen
onomkeerbaar
maken.
Dwarsliggers
moeten
in
het
gareel
of
vertrekken.
Aanvaarding
Ondersteunen.
Aanvaarding
bekrachtigen,
successen
vieren.
Aangeven
waar
we
nu
staan.
Waar
gaan
we
heen?
De
fase
waarin
een
medewerker
zich
bevindt
kan
per
periode
verschillen.
Vaak
zal
er
echter
wel
een
redelijk
duidelijke
segmentatie
zijn,
vooral
tussen
de
betrokken
en
niet‐betrokken
medewerkers.
De
leidinggevende
doet
er
goed
aan
minimaal
twee
mensen
van
‘de
vloer’
te
identificeren
die
als
‘trekker’
fungeren
voor
de
groep.
Deze
mensen
kunnen
extra
betrokken
worden
bij
het
veranderingsproces,
en
zo
helpen
bij
het
creëren
van
een
sterk
wijgevoel,
en
dit
te
behouden
om
de
loyaliteit
te
versterken.
Hierbij
kan
het
zeer
behulpzaam
zijn
om
de
groep
interactief
te
betrekken
bij
het
fasenmodel.
Wanneer
er
inzicht
is
in
de
fasen
en
bijbehorende
emoties,
is
dit
een
krachtige
tool
voor
mensen
om
met
zichzelf
en
hun
collega’s
om
te
gaan.
Zij
kunnen
elkaar
zo
beter
ondersteunen
en
bovendien
kritisch
tegenover
al
te
heftige
emoties
staan;
zij
herkennen
deze
immers.
Het
is
van
belang
dat
de
werknemers
zich
blijvend
kunnen
identificeren
met
de
werkgever.
Dit
helpt
hen
de
‘badkuip’
te
overleven
en
met
hernieuwde
zin
en
moed
aan
de
slag
te
gaan.
Een
belangrijk
onderdeel
van
binding
is
‘trots’.
Dit
kan
gestimuleerd
worden
door
werknemers
bijvoorbeeld
te
betrekken
bij
de
introductie
van
nieuwe
producten.
Laat
werknemers
bijvoorbeeld
eens
de
nieuwste
commercial
zien
en
vertel
ze
over
die
nieuwe
grote
order.
Introduceer
nieuwe
producten
eerst
bij
de
medewerkers
en
laat
hen
ook
weten
hoe
de
klant
of
het
publiek
over
hen
denkt.
Van
televisie‐
en
beeldschermen
kan
de
boodschap
rechtstreeks
het
hoofd
van
alle
werknemers
in.
Kortom,
bewerkstellig
grotere
motivatie
en
merktrots
dankzij
de
visualisatie
van
de
bedrijfssuccessen.
Uiteraard
is
er
wel
een
bepaalde
mate
van
openstelling
nodig
bij
de
werknemer,
voordat
het
binden
werkelijk
voet
aan
de
grond
krijgt.
Wij
zijn
ons
hier
van
bewust
en
wijzen
daarom
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
20
van
30
7
mei
2008
nogmaals
op
het
belang
van
de
onderkenning
van
de
verschillende
fasen
waarin
een
(groep
van)
medewerkers
zich
bevindt.
Sluit
de
boodschap
en
communicatiewijze
hierop
aan.
Wij
adviseren
hierbij
het
model
te
hanteren
dat
uitgaat
van
“actief
betrokken”
en
“niet‐betrokken”,
zoals
besproken
bij
de
doelgroepidentificatie.
Persoonlijk
contact
Specialisten
en
high
potential
medewerkers
worden
gedurende
de
onzekere
periode
zoveel
mogelijk
aan
de
organisatie
gebonden.
Inspelen
op
hun
identificatie
met
de
bank.
De
focus
van
de
leidinggevenden
ligt
bij
deze
mensen.
Ergo…
Samenvattend
kan
over
de
boodschap
en
aanpak
dus
het
volgende
worden
gezegd:
1. Wees
open
en
duidelijk
2. Neem
je
medewerkers
en
hun
uitingen
serieus
3. Communiceer
topdown
wanneer
het
moet
(feiten),
interactief
wanneer
het
kan
4. Classificeer
de
medewerkers
(doelgroep
en
fase)
en
spreek
hen
op
het
juiste
level
aan
5. Houd
rekening
met
de
behoeften
en
motivatoren
6. Focus
op
bindingsfactoren
7. Creëer
een
sfeer
van
inspiratie
en
vertrouwen
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
21
van
30
7
mei
2008
Middelen
Voor
het
uitdragen
van
de
boodschap
zijn
‘boodschapdragers’
nodig.
Onderstaande
opsomming
van
middelen
geeft
inzicht
in
hoe
wij
adviseren
de
boodschap
gedurende
de
komende
maanden
bij
de
medewerkers
te
krijgen.
Overigens
zult
u
merken
dat
wij
veel
aandacht
hebben
voor
interpersoonlijke
middelen,
met
andere
woorden
het
persoonlijk
contact.
Dit
sluit
aan
bij
de
interactie‐visie
en
maakt
het
bovendien
goed
mogelijk
de
juiste
tone
of
voice
te
hanteren.
1. Kwaliteitenspel
Het
kwaliteitenspel
bestaat
uit
twee
sets
met
in
totaal
140
kaarten,
met
daarop
karaktereigenschappen.
Op
de
ene
helft
staan
woorden
die
kwaliteiten
van
mensen
aanduiden
(bijvoorbeeld
flexibel,
betrouwbaar
en
initiatiefrijk)
en
op
de
andere
70
kaarten
staan
woorden
die
vervormingen/
valkuilen
aanduiden
(bijvoorbeeld
arrogant,
slordig
of
pietluttig).
Er
zijn
verschillende
spelvormen
mogelijk,
zoals
‘feedback
op
kwaliteiten’,
‘elkaars
kwaliteiten
inschatten’
of
‘kwaliteiten
en
vervormingen
van
een
organisatie’.
Het
spel
kan
op
verschillende
manieren
ingezet
worden.
2. Badkuip‐duo’s
Alle
medewerkers
worden
aan
een
collega
gekoppeld,
zodat
er
duo’s
ontstaan
van
betrokken
en
minder
betrokken
medewerkers.
Zij
krijgen
allemaal
de
opdracht
een
actieplan
te
maken.
Iedere
week
presenteert
een
van
de
koppels
in
het
verkoopoverleg
hun
visie
op
in
welke
fase
de
groep
zich
bevindt
volgens
het
Kübler‐Ross
model.
Ze
geven
hierbij
aan
hoe
zij
de
groep
denken
te
kunnen
motiveren/inspireren
om
naar
de
volgende
fase
te
komen.
Verplicht
is
hierbij
dat
het
actieplan
SMART
wordt
opgesteld.
De
Vestigingsmanager
presenteert
in
het
eerst
komende
verkoopoverleg
het
model
en
creëert
draagvlak
binnen
de
groep.
3. Talentennetwerk
Ieder
1e
maandag
van
de
maand
worden
talenten
/
nieuwe
medewerkers
uitgenodigd
voor
een
intervisiebijeenkomst
om
zodoende
hun
visie
te
geven
aan
het
management
over
de
te
komen
veranderingen.
Een
subdoelstelling
hierbij
is
het
slaan
van
bruggen
tussen
de
verschillende
afdelingen
en
culturen.
Daarnaast
is
het
voor
gemotiveerde
en
talentvolle
medewerkers
motiverend
om
met
gelijkgestemden
van
gedachten
te
wisselen
over
(de
invulling
van)
hun
baan.
De
intervisiebijeenkomsten
duren
telkens
30
–
60
minuten
en
er
nemen
maximaal
drie
talenten/nieuwe
medewerkers
aan
deel.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
22
van
30
7
mei
2008
4. Screensaver
met
oneliners
De
screensavers
van
alle
(eventueel
niet
openbare)
pc’s
binnen
de
ABN
AMRO
vertonen
boodschappen
die
de
campagne
ondersteunen
en
een
stimulerende
werking
hebben
op
de
houding
van
de
medewerkers.
Voorbeelden
hiervan
zijn
“Leven
is
veranderen”,
“Een
wijde
blik
verruimt
het
denken”
of
“De
spelregels
van
de
verbeelding
staan
nooit
vast”.
De
medewerkers
komen
zo
regelmatig
(on)bewust
in
aanraking
met
positieve
boodschappen
over
de
veranderingen.
De
oneliners
kunnen
eventueel
in
een
gezamenlijke
sessie
worden
vastgesteld.
5. Maandlunches
Eenmaal
per
maand
worden
maximaal
vijf
medewerkers
uit
twee
doelgroepen
–
te
weten
medewerkers
langer
dan
vijf
jaar
in
dienst
en
medewerkers
korter
dan
vijf
jaar
in
dienst
–
gelijktijdig
uitgenodigd
door
het
management
van
de
bank
om
met
elkaar
in
gesprek
te
gaan
over
de
veranderingen
welke
nu
plaatsvinden
als
gevolg
van
de
overname.
6. Bammetje
eten
Een
symbolische
boterham
(gemaakt
van
hout)
wordt
in
het
district
geïntroduceerd.
Degene
in
het
bezit
van
dit
symbolische
broodje
mag
iemand
uitnodigen
van
een
andere
afdeling
om
te
gaan
lunchen.
Gespreksonderwerp
moet
dan
wel
‘de
veranderingen’
zijn.
Ervaringen
kunnen
uitgewisseld
worden
en
er
kan
van
elkaar
geleerd
worden.
Na
de
lunch
geeft
de
initiator
zijn
‘bammetje’
door
aan
een
volgende
collega.
De
rekening
van
de
lunch
kan
natuurlijk
gedeclareerd
worden...!
7. CREDITcard
en
posters
De
aanjagers
van
succes
bij
verandering,
ofwel
het
creëren
van
de
credit’s
van
de
verandering,
worden
op
kleine
kaartjes
gedrukt.
Alle
medewerkers
hebben
zo
een
spiekbriefje
en
dragen
de
positiviteit
letterlijk
‘bij
zich’.
De
waarden
worden
tevens
op
een
A3‐formaat
poster
gedrukt
en
opgehangen
op
plaatsen
waar
medewerkers
even
stil
staan:
bij
het
kopieerapparaat,
de
wastafel
in
het
toilet,
of
de
kantine.
Denk
bij
positieve
aanjagers
aan
waarden
als
“Neem
elkaar
serieus”
en
“Creëer
een
sfeer
van
inspiratie
en
vertrouwen”.
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
23
van
30
7
mei
2008
Budget
Voor
de
uitvoer
van
het
plan
is
niet
alleen
veel
inzet,
motivatie,
inspiratie
en
plezier
nodig,
maar
ook
geldelijke
middelen.
Gelukkig
zijn
we
hier
bij
de
bank…!
Onderstaand
budgetoverzicht
laat
zien
welke
investering
wij
inschatten
dat
nodig
is.
Uiteraard
kan
ook
gekozen
worden
voor
uitvoer
van
slechts
een
beperkt
deel
van
de
middelen.
Middel
€
per
Opmerkingen
Tijdsinvestering
in
manuren
event
2
Kwaliteitenspel
Badkuip‐duo’s
25,‐
Eenmalige
aanschafkosten
PM3
Eens
per
week
Screensaver
PM
Talentennetwerk
60,‐
Maandlunches
120,‐
Bammetjes
eten
50,‐
CREDITcard
‐
cards
drukken
/plastificeren
‐
posters
drukken
150,‐
100,‐
?
personen
x
3
uur
2
x
2
uur
voorbereiding
presentatie
Voor
de
ontwikkeling
en
40
uur
bouwen
door
ICT
implementatie
is
inzet
van
de
2
uur
screensavers
vervangen
afdeling
ICT
nodig.
Interne
lunch
plm.
6
6
x
1,5
uur
=
9
uur
personen,
eens
per
maand
Interne
lunch
voor
max.
12
12
x
1,5
uur
=
18
personen,
eens
per
maand
Externe
lunch
voor
2
2
x
2
uur
=
4
uur
personen,
eens
per
week
Eenmalige
kosten
Wordt
uitbesteed
2
In
dit
investeringsmodel
is
geen
opgave
gedaan
voor
de
kosten
van
de
personeelsinzet;
hiervoor
ontbreekt
ten
eerste
simpelweg
de
kennis
ten
aanzien
van
personeelskosten,
en
bovendien
kan
ook
gekozen
worden
voor
(een
deel)
invulling
in
eigen
tijd.
3
Geen
materiële
kosten,
alleen
kosten
van
manuren
Project
De
Dynamische
Organisatie
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
ProjectbureauXXX
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats,
Frank
Neering,
Vincent
Putter
Verandercommunicatieplan
v.10
Pagina
24
van
30
7
mei
2008