VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN ONGEVALANALYSE
MENS
TOTALE VERLIESBEHEERSING VIA RISICOANALYSE •Mens •Machine •Materiaal •Milieu •Maatschappij
BEDRIJFS DOELSTELLINGEN
verfraaiing
Arbeids hygiene
VEILIGHEIDS ZORG
Arbeids veiligheid Leef milieu Geweld, pesten, OSG
uitvoerende management
Gezond heidszorg
Psycho sociale zorg KB welzijn
werknemers Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
KWALITEIT
PRAKTISCH ZORGSYSTEMEN
VEILIGHEID UITVOEREN
MILIEU VEILIGHEIDSZORGSYSTEEM •Beleidsmatige
INZICHT KRIJGEN
GERICHT OP •Organisatorische
BEHEERSEN
•Administratieve
PROCESSEN
maatregelen
INZAKE VEILIGHEID Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN VOORWAARDEN BIJ HET INVOEREN •VISIE •DRUK •MIDDELEN •GOEDE START •100% ENGAGEMENT BEDRIJFSLEIDING/HIËRARCHISCHE LIJN •COÖRDINATOR •IEDERE MEDEWERKEN BETREKKEN
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
•Veiligheidsmanagement is management •Doelstellingen worden bereikt door : •het plannen (wat en hoe te bereiken) •het organiseren (verhoudingen scheppen tussen de actoren) •het leiden van de medewerkers
•het beheersen van het resultaat
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
Systematiek tot optimaal resultaat I. IDENTIFICATIE van ACTIVITEITEN S. Opstellen van STANDAARDS voor de activiteiten
Verfijning en verbetering van bestaande standaards
M. METEN activiteiten tegen de standaards
Verfijning en verbetering van meettechnieken
E. EVALUATIE van de activiteiten
Verfijning en verbetering van communicatiesystemen
C CONCLUSIE: COMPLIMENTEER bij voldoen, CORRIGEER bij afwijkingen Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
ONDERHOUDSTERUGKOPPELING
UITBREIDINGSTERUGKOPPELING
Uitbreiding van het programma door het toevoegen van nieuwe activiteiten en standaards
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN Werken met derden I. IDENTIFICATIE van ACTIVITEITEN
Opmaken standaard : S. Opstellen van STANDAARDS voor de activiteiten
wetgeving - interne procedure Invoeren standaard : Overleg - opleiding
M. METEN activiteiten tegen de standaards
Opvolgen van hoe dit bv de éérstvolgende 3 maanden verloopt.
E. EVALUATIE van de activiteiten
(documenten, bevraging,…)
Evalueren van de opvolging C CONCLUSIE: COMPLIMENTEER bij voldoen, CORRIGEER bij afwijkingen
Conclusie Aanpassingen nodig , bijkomende training ,…. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
programma Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN VERBETERING
SUCCES Mens Machine Materiaal Milieu Management
Gewenste gebeurtenissen
Juiste handeling conditie
Juiste
Adequate organisatie
persoon
werk faktoren
Het succesmodel Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
TIJD
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN VERBETERING
SUCCES Mens Machine Materiaal Milieu Management
Gewenste gebeurtenissen
Juiste handeling conditie
Juiste
Adequate organisatie
persoon
werk faktoren
TIJD Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Definitie preventie ?
Het is winter,
Welke preventieve maatregelen kun je nemen om toch tijdig op het werk te komen?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Definitie preventie Het geheel van bepalingen of maatregelen die worden genomen of vastgelegd in alle stadia van de activiteit van de ondernemingen of instellingen, op alle niveau’s met het doel beroepsrisico’s te voorkomen of te verminderen tot een aanvaardbaar niveau
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Weekendongevallen eisen zware tol - 08/03/2004 WIJTSCHATE, WESTVLETEREN - Bij twee nagenoeg simultane ongevallen, zaterdagmorgen om 4 uur, in de Heuvellandse deelgemeente Wijtschate en in Westvleteren vielen op twee minuten tijd twee doden en twee zwaargewonden. Een 19-jarige jongen uit KomenWaasten en een 21-jarige uit Wervik kwamen in Wijtschate om. Een 18-jarige uit Komen-Waasten werd er zwaargewond. In Vleteren werd een 23-jarige uit Alveringem zwaargewond.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
Auto uit de bocht gevlogen op de A7 BERHOUT - Zondagmiddag heeft er op de A7 ter hoogte van de oprit Berhout, een aanrijding plaats gevonden. De bestuurder van de rode auto die van de afrit Berhout kwam, had zijn wagen niet meer onder controle, belande in de berm en botste op de auto die de oprit de A7 kwam oprijden, deze auto vatte vlam.
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN Een plotselinge dichte mist veroorzaakte in 1996 een zware kettingbotsing op de E17 ter hoogte van Nazareth. De balans: tien doden en tachtig gewonden.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
• •
Minister van Volksgezondheid en Pensioenen (Volksgezondheid) Vraag nr. 31 van de heer D'Hooghe d.d. 1 maart 1996 (N.) : – Medische hulpverlening bij het ongeval op de E17.
•
Met de kettingbotsing op de E17 zal dinsdag 27 februari 1996 als een zwarte dag geboekstaafd blijven op de kalender van het Europese verkeerswezen. Graag had ik de aandacht gevestigd van de ministers op een aantal aspecten inzake medische hulpverlening bij dit tragisch gebeuren en is het naar mijn oordeel wenselijk na te gaan welke conclusies hier eventueel moeten uit getrokken worden naar de uitbouw van urgentiediensten en de organisatie van de dispatching in dit land. Naar ik verneem uit contacten met personen betrokken bij de hulpverlening zou de samenwerking tussen verschillende ziekenhuis- en ambulancediensten meer dan voortreffelijk zijn verlopen. Het nut van perifere ziekenhuizen en de noodzaak van het behoud in die ziekenhuizen van spoed- en MUG-diensten is meer dan vast komen te staan. Alleen stel ik mij vragen bij informatie, die mij gisterenavond werd verstrekt :
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
aanvaardbaarheid Wat is aanvaardbaar ? wat niet?, wat speelt hierin mee?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Factoren van aanvaardbaarheid • • • • • •
Menselijk leed Economische gevolgen Externe sociale druk Interne sociale druk Juridische aansprakelijkheid Reglementering en toezicht erop Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN I BELEID I. INTEGRATIE Van het preventiebeleid in de bedrijfsorganisatie (kwaliteitszorgsysteem) Inbreng op : ROL PREVENTIEADVISEUR •technisch gebied • ADVISEREND •economisch gebied • COORDINEREND •sociaal gebied • ANIMEREND •organisatorisch gebied
2. BELEIDSVERKLARING Engagement van de direktie : doelstellingen •schriftelijk •communicatie naar alle werknemers •algemene preventiebeginselen zijn de basis van de detailuitwerking van de beleidsverklaring. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN ALGEMENE PREVENTIEBEGINSELEN (art. 5 van de Wet van 4 augustus „96) De werkgever treft de nodige maatregelen door toepassing van volgende preventiebeginselen 1. Risico’s voorkomen 2. Evaluatie van restrisico’s 3. Bestrijding bij de bron 4. Vervanging door niet- of minder-gevaarlijk 5. Voorrang collectieve boven individuele bescherming 6. Aanpassen van het werk aan de mens : Inrichting werkposten, werkuitrusting Productiemethoden (monotone en tempogebondene arbeid dragelijk maken en beperken) 7. Maximaal risico’s inperken - stand van de techniek 8. Risico’s op ernstig letsel : voorrang materiële maatregelen 9. Systeembenadering inzake planning van preventie en uitvoering welzijnsbeleid o.a. integratie van : techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen, omgevingsfactoren 10. Werknemers voorlichten over aard van het werk, overblijvende risico’s en preventiemaatregelen • bij indienststreding en bij elke noodzaak 11. Instructies en begeleidingsmaatregelen voor naleving
De werkgever bepaalt : 1. De middelen voor de uitvoering 2. De bevoegheid en verantwoordelijkheid van de personen belast met het uitvoeren van het welzijnsbeleid
De werkgever past het welzijnsbeleid aan in functie van de opgedane ervaring, de ontwikkeling van de werkmethoden of de arbeidsomstandigheden Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 3. OBJECTIEVEN Vastleggen van de objectieven en de doelstellingen die men wil bereiken • • • • • •
Op basis van concrete situatie Beantwoorden aan concrete behoeften Verenigbaar met de algemene en specifieke bedrijfsdoelstellingen Realiseerbaar Rekening houdend met andere bedrijfsfactoren Bij voorkeur kwantificeerbaar Specifiek; De doelstelling moet eenduidig zijn Meetbaar; Onder welke voorwaarden of vorm is het doel bereikt Acceptabel; Is deze acceptabel genoeg voor de betrokkenen Realistisch; De doelstelling moet haalbaar zijn Tijdgebonden; Wanneer moet het doel bereikt zijn
4. STRATEGIE • 5 jarenplan • jaar actieplan Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Globaal preventieplan (1)
• De resultaten van de identificatie van de gevaren en het vaststellen, nader bepalen en evalueren van de risico's. • De vast te stellen preventiemaatregelen. • De te bereiken prioritaire doelstellingen. • De activiteiten en de opdrachten die moeten worden verricht om deze doelstellingen te bereiken. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Globaal preventieplan (2)
• De organisatorische, materiële en financiële middelen. • De opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen. • De wijze waarop het globaal preventieplan wordt aangepast. • De criteria voor de evaluatie van het beleid inzake het welzijn van de werknemers. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Jaarlijks actieplan (1)
De prioritaire doelstellingen in het kader van het preventiebeleid van het volgend dienstjaar. De middelen en methoden om deze doelstellingen te bereiken. De opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen. De aanpassingen die moeten aangebracht worden aan het globaal preventieplan Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN Jaarlijks actieplan (2)
Aanpassingen globaal preventieplan: a)gewijzigde omstandigheden; b)de ongevallen en incidenten die zich in de onderneming of instelling hebben voorgedaan; c)het jaarverslag van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk van het voorbije burgerlijk jaar; d)de adviezen van het comité tijdens het voorbije burgerlijk jaar. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 5. MIDDELEN Ter realisatie van de doelstellingen moet de directie middelen voorzien •Organisatorische middelen •Financiële middelen
•Materiële middelen
6. DYNAMISCHE OPVOLGING •Systematische opvolging •Gebruikelijk controllingsysteem •Evaluatie in overleg met betrokkenen •Rekening houdend met gewijzigde omstandigheden •Aanpassen en bijsturen van het beleid
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN ACTOREN Toezicht Welzijn Werk Technisch / Medisch luik
Interne Dienst voor Preventie en Bescherming
Werkgever
Externe dienst voor Preventie en Bescherming
Hiërarchische lijn Preventie-adviseur
Werknemers
Externe dienst voor Technische controles
Comité voor Preventie en
Diverse deskundigen welzijnsbeleid
Arbeidsgeneesheer
Bescherming Preventiedienst Verzekering voor arbeidsongevallen Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN II ORGANISATIE Implementatie van het veiligheidsbeleid in de organisatiestructuur
I. HIËRARCHISCHE LIJN • de uitvoering van het preventiebeleid word door deze mensen gedragen • opdrachten/taken vastleggen (art 13 KB 27/03/98 beleid welzijn werk) •formuleren van voorstellen en adviezen •onderzoek van accident/incident •controle van arbeidsmiddelen •advies inwinnen •toezicht naleving instructies •werknemers enkel taken laten uitvoeren waarvoor ze opleiding kregen •het onthaal van elke beginnende werknemer organiseren en een ervaren werknemer aanduiden die ermee belast is deze te begeleiden • opnemen in functiebeschrijving • hiërarchische lijn beoordelen • hiërarchische lijn aangepaste opleiding geven Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
2. WERKNEMERS • participatie tot op de werkvloer is zeer belangrijk •werknemers hebben verplichtingen (art 6 wet welzijn 4/08/1996) •juist gebruiken van machines, toestellen, PBM •geen veiligheidsvoorzieningen uitschakelen •melden van gevaren •bijstand verlenen aan de werkgever •Hoe? Motivatie, opleiding
3. COACHING • de preventieadviseur is de motor van het preventiebeleid • werkt adviserend naar het management, gericht op optimalisatie van proces en veiligheidssysteem • werkt als coach van alle actoren binnen het preventiebeleid • opdrachten preventiedienst (KB 27/03/98 interne dienst) Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN De opdrachten van de interne dienst zijn adviesopdrachten die betrekking hebben op: -Medewerking aan de identificatie van gevaren en adviezen verstrekken over de risicoevaluatie, het globaal preventieplan en het jaaractieplan.
- Medewerking aan het onderzoek van de oorzaken van arbeidsongevallen, beroepsziekten en aandoeningen te wijten aan de werkdruk. -Advies verlenen aan de verschillende thema‟s die samen de codex over het welzijn op het werk betreffen, met inbegrip van het werken met derden. -Adviesverlening omtrent het opstellen van instructies en de informatie, het onthaal en de vorming van de werknemers. -Ter beschikking staan van de personen aanwezig in de onderneming voor alle vragen die er rijzen voor de toepassing van de wetgeving. -Meewerken aan de maatregelen van tertiaire preventie. -Voorstellen doen voor het onthaal, de begeleiding, de informatie, de vorming en de sensibilisering van de werknemers (25 April 2007.- KB betreffende het onthaal en de begeleiding van werknemers )
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN De taken van de interne dienst : •Verrichten van veelvuldige en systematische onderzoeken op de arbeidsplaats •De werkposten te onderzoeken telkens wanneer een werknemer die op die werkpost wordt tewerkgesteld wordt blootgesteld aan de verhoging van de risico's of nieuwe risico‟s •Ten minste één maal per jaar een grondig onderzoek verrichten van de arbeidsplaatsen en van de werkposten •Onderzoeken doen naar aanleiding van arbeidsongevallen en incidenten die zich op de arbeidsplaats hebben voorgedaan •De procedure “voorkomingsbeleid” uitvoeren •De nuttige, de nodige en pertinente onderzoeken en opsporingen verrichten voor de verbetering van het welzijn van de werknemers; •Zelf analyses of controles uitvoeren of doen uitvoeren •Kennis nemen van de fabricageprocédés, werkmethodes en arbeidsprocessen en ze ter plaatse onderzoeken en maatregelen voorstellen om de risico's te verhelpen die eruit voortvloeien; •De nodige documentatie bijhouden
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN •In geval van dringende noodzakelijkheid en de onmogelijkheid om op de directie een beroep te doen, zelf de nodige maatregelen treffen om de oorzaken van het gevaar of hinder te verhelpen. •Kennisgevingen aan de overheid •Secretariaatsfunctie op het comité •Opstellen van maand- en jaarverslagen en arbeidsongevallensteekkaarten.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
4. REGELGEVING EN PROCEDURES • noodzakelijk om te beschikken over schriftelijk vastgelegde regels in een preventiehandboek •beleid •organisatie •programma •procedures en instructies: aankoop, onderaannemers, voorkomingsbeleid, vergunningen, vergrendelen, bijzondere werknemers, risicobeheer, schadebeheer, noodplanning, gebruik van producten, signaleringen……... • actualisatie is nodig (aanpassen aan wijzigingen)
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN III RISICOBEHEER
Als je wenst een preventiebeleid uit te bouwen, dan is het duidelijk dat het vastleggen van de werkvloer situatie belangrijk is, m.a.w. dat je start met het opmaken van een risicoevaluatie. Is dit de éérste stap
•indien ja , waarom ? •indien neen, wat is dan de eerste stap ?
sturing directie , omkadering verantwoordelijkheden
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
I. INTEGRALE WERKPOST • multidisciplinaire aanpak op niveau van •de organisatie ; intern transport, interim,brandveiligheid •de werkpost ; richtlijn arbeidsmiddelen, ergonomie, bijzondere risico‟s •niet werkpostgebonden functies ; technisch personeel •het individu ; jobstudent, interim, stagair
2. STRATEGIE •het uitwerken van een strategie voor risicoanalyse •identificatie van de gevaren •risicoanalyse •risicoevaluatie
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 3. PREVENTIEMAATREGELEN •conclusie van de risicoevalutie moeten leiden tot preventiemaatregelen •hiërarchie van maatregelen : • risico voorkomen • schade voorkomen • schade beperken •preventiemaatregelen hebben betrekking op : •organisatie, werkprocedures •inrichting werkplaats, werkpost •keuze arbeidsmiddelen,chemische stoffen •bescherming tegen chemische,biologische,fysische agentia •keuze PBM •vorming •medisch onderzoek •noodplanning Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 4. RESTRISICO‟S •aanvaardbare risico‟s •verminderd risico
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN IV
SCHADEBEHEERSING
Het falen van het beleid, de tekortkomingen en fouten zullen resulteren in ongewenste gebeurtenissen 1. RAPPORTERING • opzetten van rapportering van •incidenten,accidenten, bijna ongevallen 2. ONDERZOEK •werken in team verband •opzetten preventiemaatregelen
3. FEEDBACK •terugkoppeling van de ervaring naar de beleidsmodule
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN ISO 9001 : Wat is de filosofie ?
« Aantonen dat de organisatie in staat is consequent producten (diensten) te leveren die voldoen aan de eisen van de klant en de van toepassing zijnde wettelijke voorschriften » « Zorgen voor klantentevredenheid d.m.v. een effectief kwaliteitssysteem, op basis van beheerste processen en gericht op continue verbetering en voorkomen van non-conformiteiten » Kwaliteitsmanagementprincipes Om een organisatie succesvol te leiden en te laten functioneren, is het noodzakelijk deze op systematische en transparante wijze te sturen en beheersen.
Er zijn acht kwaliteitsmanagementprincipes te onderscheiden die door de directie gebruikt kunnen worden om de organisatie te leiden naar verbeterde prestaties. Deze vormen de basis voor de kwaliteitsmanagementsysteemnormen binnen de ISO 9000 familie. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN a. Klantgerichtheid (overtref de verwachting) Organisaties zijn afhankelijk van hun klanten en behoren daarom huidige en toekomstige behoeften van de klant te begrijpen, behoren te voldoen aan eisen van de klant en ernaar te streven om verwachtingen van de klant te overtreffen. b. Leiderschap (neuzen in dezelfde richting) Leiders stellen eenheid van doel en richting van de organisatie vast. Ze behoren een klimaat te scheppen en te onderhouden, waarin medewerkers volledig betrokken kunnen worden bij het bereiken van de doelstellingen van de organisatie. c. Betrokkenheid van medewerkers (maak meedenkers) Medewerkers op alle niveaus zijn de kern van een organisatie en hun volledige betrokkenheid maakt het mogelijk dat hun bekwaamheden ten voordele van de organisatie worden gebruikt. d. Procesbenadering (niet functioneel maar procesdenken) Een gewenst resultaat wordt doelmatiger bereikt wanneer activiteiten en betrokken middelen bestuurd worden als een proces. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN e. Systeembenadering van managen (anti-hokjes denken) Vaststellen, begrijpen en sturen van onderling samenhangende processen als een systeem draagt bij tot de doeltreffendheid en doelmatigheid van de organisatie in het bereiken van haar doelstellingen. f. Continue verbetering (stilstaan = achteruit gaan) Continue verbetering van de algehele prestatie van de organisatie behoort een permanente doelstelling van de organisatie te zijn. g. Besluitvorming op basis van feiten ( gokken geeft brokken) Doeltreffende beslissingen zijn gebaseerd op de analyse van gegevens en informatie. h. Win win relaties met leveranciers (1+1=3) Een organisatie en haar leveranciers zijn van elkaar afhankelijk en een win win relatie vergroot het vermogen van beiden om waarde te creëren.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN Het uitgangspunt van de ISO 9001 norm is een procesmodel voor kwaliteitsmanagement.
In het model worden de bedrijfsprocessen en de bedrijfscyclus weergegeven. Klanteisen, klanttevredenheid, en continu verbeteren zijn hierbij de sleutelwoorden. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
De onderdelen ‘managementverantwoordelijkheid', 'management van middelen' en 'meting, analyse en verbetering' geven de randvoorwaarden aan die nodig zijn om het produkt (en/of de dienst) gerealiseerd te krijgen èn om continu te kunnen verbeteren Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN Continu verbeteren neemt door de gehele norm heen een belangrijke plaats in. De organisatie moet aangeven hoe zij voortdurend met verbeteren bezig is. Hoe zorgt zij ervoor dat fouten niet alleen hersteld worden, maar dat er ook van geleerd wordt? Dus wat doet de organisatie om te voorkomen dat dezelfde fouten niet nog een keer plaatsvinden? Hoe stimuleert zij medewerkers om mee te denken over hoe de bedrijfsvoering beter kan? Is er bijvoorbeeld een luisterend oor bij de leidinggevenden of een ideeënbus?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Management verantwoordelijkheid
Middelen management Product realisatie
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
Meting, analyse verbetering
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 5 essentiële hoofdstukken a. Vereisten
Dit hoofdstuk legt uit hoe het kwaliteitsmanagementsysteem moet worden opgezet en onderhouden. In de 2008-update wordt verduidelijkt dat de impact ervan op de kwaliteit van het eindproduct en de klantentevredenheid moet worden ingeschat: hoe groter deze invloed, hoe groter de beheersing van het proces ‘uitbesteding’ moet zijn. Denk maar aan de outsourcing van het vervoer aan een transporteur (weinig controle vereist) tegenover het uitbesteden van de productie (wat doorgaans meer controle impliceert).
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 4 Kwaliteitsmanagementsysteem 4.1 Algemene eisen De organisatie moet een kwaliteitssysteem ontwikkelen en implementeren en dient dit systeem continu te verbeteren. 4.2 Documentatie-eisen Hoe zijn de procedures en werkwijzen vastgelegd? Hoe wordt ervoor gezorgd dat de juiste documenten (voor produktie, dienstverlening of werkwijze) op het juiste moment op de juiste plaats zijn? Hoe en hoelang worden relevante gegevens over de produktie/dienstverlening gearchiveerd?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
b. Verantwoordelijkheid van het management
Het management moet zich ertoe engageren om het kwaliteitsmanagementsysteem te laten werken, onder meer door het opstellen van een kwaliteitsbeleid en bijgaande doelstellingen, een efficiënte interne communicatie ter zake en het vastleggen van verantwoordelijkheden/bevoegdheden (bijvoorbeeld in functieomschrijvingen). Belangrijke wijziging hier is de vereiste dat de directievertegenwoordiger uit het management van de eigen organisatie moet komen: deze functie uitbesteden of door derden laten uitvoeren, is dus niet meer mogelijk.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 5 Directieverantwoordelijkheid 5.1 Betrokkenheid van de directie Hoe toont de directie haar betrokkenheid bij de implementatie en verbetering van het kwaliteitssysteem? 5.2 Klantgerichtheid Hoe worden de behoeften en verwachtingen van de klanten bepaald? Hoe zorgt de directie dat daaraan voldaan wordt?
5.3 Kwaliteitsbeleid Wat is het beleid van de onderneming? Is dit gericht op continu verbeteren? Wordt het beleid begrepen door alle medewerkers? 5.4 Planning Wat zijn de doelstellingen in de onderneming? Zijn ze in overeenstemming met het beleid en meetbaar? Hoe zorgt de directie dat aan de doelstellingen zal worden voldaan? 5.5 Verantwoordelijkheid, bevoegdheid en communicatie Hoe zijn de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden verdeeld, ook ten aanzien van (de ontwikkeling en verbetering van) het kwaliteitssysteem? Hoe wordt er gecommuniceerd tussen de diverse niveaus en functies over het verloop van de processen? 5.6 Directiebeoordeling Hoe wordt de werking van het kwaliteitssysteem beoordeeld? Worden zonodig het kwaliteitsbeleid en Veiligheidszorgsystemen presentatie de -doelstellingen bijgesteld? 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
c. Management van middelen
Het derde hoofdstuk stelt dat de onderneming alle mogelijke middelen moet aanwenden om de norm te implementeren, en dit op het vlak van zowel personeel, infrastructuur als werkomgeving. De 2008 update verduidelijkt dat deze verplichting betrekking heeft op de personeelsleden die zowel op directe als indirecte wijze een invloed hebben op het voldoen aan de producteisen. Tevens wordt uitgelegd dat met werkomgeving zaken zoals geluid, vochtigheidsgraad, licht, temperatuur, …, worden bedoeld.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 6 Management van middelen
Hoe zorgt de onderneming tijdig voor de juiste middelen? Welke opleiding en ervaring zijn nodig voor de verschillende functies? Hoe wordt hierin voorzien? Hoe zorgt de onderneming tijdig voor de juiste faciliteiten (zoals werkruimte, uitrusting, software)? En hoe zorgt de onderneming voor de juiste menselijke (werksfeer) en fysieke aspecten van de werkomgeving? 6.1 Beschikbaarheid van middelen
6.2 Personeel 6.3 Infrastructuur 6.4 Werkomgeving
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
d. Productrealisatie
In dit gedeelte wordt de keten beschreven vanaf het moment dat de klant een eerste contact opneemt tot deze de goederen of de dienst ontvangt. De processen die daarbij worden uitgevoerd, moeten zowel aan de vereisten van deze klant als de wet voldoen. De 2008 update legt een grotere nadruk op dit laatste, dit als gevolg van de gewijzigde en bijkomende regelgeving. Denk maar aan REACH dat gevolgen heeft voor de toepassing van chemische stoffen in een product en dus ook het ontwerpproces.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 7 Realiseren van het produkt 7.1 Planning van het realiseren van het produkt Hoe verlopen de processen? 7.2 Processen die verband houden met de klant Hoe wordt vastgesteld welke eisen de klant stelt? Wat betekenen die eisen voor het produkt? Is dit realiseerbaar? Hoe wordt er op welke momenten met de klant gecommuniceerd?
7.3 Ontwerp en ontwikkeling Wordt het ontwerpproces gepland? Hoe wordt vastgesteld aan welke eisen een nieuw produkt of een nieuwe dienst moet voldoen? Hoe wordt getoetst of het ontwerp steeds aan die eisen voldoet? 7.4 Inkoop Hoe zorgt de onderneming ervoor dat zij datgene geleverd krijgt wat ze wil hebben? 7.5 Produktie en het leveren van diensten Hoe wordt het feitelijke produktie- of dienstverleningsproces beheerst? Bijvoorbeeld: Op welke wijze moet er gewerkt worden en is dit, waar nodig, vastgelegd? Hoe en waarmee wordt gecontroleerd dat de vervaardigde produkten aan de gestelde eisen voldoen? Zijn de produkten uniek herkenbaar en worden ze zorgvuldig behandeld? 7.6 Beheersing van bewakings- en meetapparatuur Hoe wordt ervoor zorggedragen dat de bij keuringen gebruikte middelen geschikt zijn voor hun doel? Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
e. Meting, analyse en verbetering
Vier zaken moeten worden gemeten: de klantentevredenheid, het systeem zelf (via interne audits), alle processen en het product en/of dienst (tevredenheid over een aangeboden oplossing, …). U dient op basis van deze resultaten te analyseren wat minder goed verloopt en wat de oorzaken daarvan zijn, om vervolgens verbeteringen te implementeren. De wijzigingen in de ISO9001:2008 betreffen onder meer de verplichting om de resultaten van de interne audits te bewaren. Voorts wordt gestipuleerd dat de firma niet enkel de processen moet meten, maar ook een geschikte methode daartoe op poten dient te zetten. En die moet onder meer rekening houden met het belang van het proces
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN 8 Meting, analyse en verbetering 8.1 Algemeen Hoe gaat de organisatie om met de meet- en monitoringsactiviteiten, analyses en verbeteringen? 8.2 Bewaking en meting Welke bewaking/metingen vinden er plaats om de klant(on)tevredenheid in het oog te houden, de effectiviteit van het kwaliteitssysteem te beoordelen (interne audits) en om te controleren of de processen en de produkten aan de eisen (blijven) voldoen? 8.3 Beheersing van afwijkende produkten Zijn produkten die niet aan de eisen voldoen als zodanig herkenbaar, zodat onbedoeld gebruik wordt voorkomen? Hoe worden de fouten afgehandeld? 8.4 Analyse van gegevens Worden de verzamelde gegevens (zie 8.2) geanalyseerd, zodat het kwaliteitssysteem beoordeeld kan worden? 8.5 Verbetering Hoe wordt er voor gezorgd dat het kwaliteitssysteem continu wordt verbeterd? Op welke wijze worden opgetreden fouten (in het proces of in het produkt) zó afgehandeld dat herhaling van diezelfde fout onwaarschijnlijk is (reactie)? Hoe kan het optreden van fouten worden voorkomen (pro-actief)?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN SAMENHANG VAN ZORGSYSTEMEN
•betrokkenheid van iedereen
•klantgerichtheid
Hanteren van dezelfde principes
•preventie
•continue verbetering VOORDELEN INTEGRATIE
KWALITEIT
MILIEU
VEILIGHEID
Investering : voor alle drie geldt een kosteninvestering Fouten lager
Milieuheffing lager
Verlagen verzuim
In één keer goed
Kosten zichtbaar
Voorkomen ongevallen
Betere sturing/Preventief werken Dezelfde mentaliteitsverandering geldt voor de 3 zorgsystemen Gemotiveerder personeel Positieve publiciteit Voldoen aan het eisenpakket van de afnemer Beter kontakt met klant
Voldoen aan de milieueisen van de overheid Beter kontakt overheid / buren VERSTERKTE POSITIE Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
Voldoen aan de wetgeving Beter kontakt overheid (inspektie)
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
FACETTEN VAN INTEGRATIE • Integratie op beleidsniveau (KVM= management) •Verbeteringsgedachte •Integratie beheersingsmechanismen (PDCA)
•Integratie van de documentatiesystemen •Ontplooiing van elk zorgsysteem
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
Inspectieprocedure bij de invoering van het welzijnsbeleid in bedrijven
Door Philippe Durand, inspecteur bij de Inspectie TWW, West-Vlaanderen Prenne 2008
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
• I. Vroeger controle op basis van INSPECTIEINDEX.
• A° Naleving van de reglementering - ARBEIDSMIDDELEN. • • • • •
Aankoop & indienststelling Veiligheid machines Instructies Transport en hefwerktuigen Beeldschermen
01234 01234 01234 01234 01234
De indexen: 0 1 : - overtredingen / - negatieve houdingen / - moeizame discussie 2 : - regelgeving goed opgevolgd op enkele kleine inbreuken na / - aanvaarding opmerkingen 3 4 : - verder gaand dan de reglementering / - actieve medewerking en suggesties voor verbeteringen Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
- ARBEIDSPLAATSEN. • • • • •
Valgevaar Brand Signalering Arbeidsklimaat Elektriciteit
01234 01234 01234 01234 01234
– DIVERSEN. • • • • •
Chemische Agentia Lawaai-Trillingen P.B.M. Uitzendkrachten Manueel Hanteren Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
01234 01234 01234 01234 01234
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
• B° Appreciatie zelfwerkzaamheid • • • • •
Directie Hierarchische lijn Werking Comité PBW Interne diensten Werknemers
01234 01234 01234 01234 01234
• C° Situationele factor • Ja of nee • Zijn andere ernstige veiligheidsproblemen
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
• Door een combinatieberekening van gegevens in het jaarverslag van de IPBW, de ongevallen cijfers en de inspectieindex werd een veiligheidsniveau berekend. • Dit veiligheidsniveau verminderde maandelijks met een aantal eenheden – wat een kredietwaarde gaf. Indien deze kredietwaarde negatief werd, was dit het signaal voor een nieuw inspectiebezoek
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYnamisch Risico Beheer - algemeen. Nieuwe inspectieprocedure voor evaluatie van het welzijnsbeleid in een onderneming. Inspectieopdracht vastgesteld door het internationaal verdrag nr. 81 van de I.A.O. (Internationale Arbeidsorganisatie) bekrachtigd door het S.L.I.C. ( Senior Inspection Labour Committee)
Is nu een systeeminspectie met doel het beleid te controleren inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Centrale vraag : Zijn in het systeem alle elementen aanwezig, in werking en gecoördineerd, over alle activiteiten van het bedrijf, zodat de risico’s van alle welzijnsdomeinen beheerd worden ? Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB - algemeen. Systeeminspectie gebeurt in 2 fasen: 1ste : ruime administratieve controlerende enquête : • Zijn de maatregelen in overeenstemming met de wetgeving door analyse van de documenten.
2de : op de arbeidsplaatsen controleren of wat men in “ 1ste “ zegt of schrijft, wel uitvoert !!
Deze systeeminspectie is enkel van toepassing op “ vaste “ bedrijven en is niet van toepassing op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Enkel voor de bedrijven van de groep A, B en C. Referentiekader : - K.B’s . van 27/03/1998 betreffende de IDPBW / betreffende de EDPBW / betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers - K.B. van 03/05/1999 betreffende de CPBW - Welzijnswet van 04/08/1996. Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 1) Het bezoek wordt vooraf aangekondigd en werkgever is het aanspreekpunt. Moeten aanwezig zijn: - werkgever en daarbij betrokken kaderleden - interne preventieadviseur en adjuncten -comitéleden op einde van deze fase
2) Opvragen van algemene gegevens zoals: - coördinaten onderneming + exploitatiezetels - voorleggen identificatiedocument IDPB - voorleggen contract met EDPB - werktijdindeling + verdeling personeel - voorleggen organigram leden hiërarchische lijn - voorleggen lijst afvaardiging van het comité PBW - voorleggen huishoudelijk reglement CPBW - bewijzen vormingen en opleidingen Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 3) De Beleidsverklaring. - aan iedere werknemer bekend gemaakt ? - wat is daarin de beleidsVISIE i.v.m. welzijn ? - vindt men daarin de risicoanalyse strategie ? - is dit beleid toepasbaar en hoe ? - is deze de basis voor uw dynamisch risico beheersing syteem ? - wordt er verwezen naar het globaal preventieplan ?
4) Globaal preventieplan (GPP). Risicodossier: - correct gebruik begrip gevaar & risico ? - volledigheid van dossier ? - komen ganse onderneming, alle arbeidsposten en alle handelingen en personeelsgroepen aan bod ? - houdt men rekening met interacties van derden ? Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 4) Globaal preventieplan (GPP). Preventiemaatregelen: - naar de geest wetgeving – maatregel aan de bron ? - zijn deze voor alle risico’s in de onderneming ? - en hoe gebeurt de evaluatie ? Activiteiten en opdrachten (programmering): - hoe respecteert men multidisciplinair karakter ? - is er een argumentatie inzake methodologie? - worden de betrokken personen en/of functies aangeduid ? - zijn verplichtingen en middelen bepaald ? - wat zijn de evaluatiecriteria van uw GPP ?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 5) Jaaractieplan (JAP). - wat zijn de prioriteiten ? - staan deze in GPP en hoe is prioriteit bepaald ? - wie bepaalde deze prioriteiten ? - zijn realisatiedata genoteerd in een kalender ? - kan men stand van zaken afleiden ? - worden personen of functies aangeduid ? - houdt men rekening met: adviezen comité, wijzigingen omstandigheden, vorig jaarverslag,……. ?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 6) Wisselwerking met hiërarchische lijn (HL). - hoe wordt met hen overleg gepleegd inzake bvb. GPP en JAP en waaruit blijkt dat ? - bewijs dat de leden van de HL het welzijnsbeleid uitvoeren ? - wat waren de voorstellen van de HL inzake het dynamisch risico beheersingsysteem ? - hoe organiseert de HL de controle van de arbeidsmiddelen, PBM’s, CBM’s van de diverse agentia ? - hoe verzekert de HL zich dat de juiste competenties op de werkvloer aanwezig zijn?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 7) Diensten PBW. - toon aan dat men multidisciplinair werkt ? - hoe organiseren deze hun taken om alle betrokkenen te kunnen adviseren ? - aanwezigheid van de EDPB in de onderneming ? - welke activiteiten waren er van de EDPB in verband met het GPP en JAP ? - organisatie,vormingen:hoe, éénmalig of permanent, welke middelen zijn er hiervoor ?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 1ste fase 8) Comite PBW (met comitéleden). - geeft comité adviezen inzake GPP en JAP ? - werd met deze adviezen rekening gehouden ? - was er deelname aan het grondig onderzoek van werkplaatsen en ongevallen ? - ontvangt comité voldoende informatie – toon aan ? - zijn er voorstellen waaraan geen gevolg werd gegeven - is er tussenkomst inspecteur nodig ? - is het opportuun dat inspecteur aan een comité deelneemt ?
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Verloop 2de fase Doel: vertalen de theoretische elementen vastgesteld in de 1ste fase zich naar de werkvloer.
Bezoek aan werkplaatsen – of – posten : •Inspecteur bepaalt wat bezocht wordt. •Datum bezoek wordt eveneens vooraf afgesproken, maar wat wordt bezocht niet. Mondeling meedelen van vaststellingen.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4
VEILIGHEIDSZORGSYSTEMEN
II. DYRiB – Opvolging Conclusies van de inspecteur. Aan de werkgever worden de aandachtspunten medegedeeld waarvoor een regularisatie nodig is. Deze inordestellingen worden dan door TWW opgevolgd in kader van zowel een systeeminspectie of gewoon of meer gericht inspectiebezoek.
Veiligheidszorgsystemen presentatie 2009 versie 4