VAN DE PASTOR Vernieuwing In het tijdschrift ‘VolZin’ las ik over een jonge vrouw die aansluiting zocht bij een christelijke gemeenschap. Ze heeft geen kerkelijke achtergrond. Ze vertelt wat zij in die gemeenschap vindt: “Ik ben, geloof ik, minder egoïstisch geworden, pieker niet meer zoveel en heb meer vertrouwen. Ik heb toch niet alles zelf in de hand en gelukkig is er een God die - of engel die - een beetje op me let. Voor mij is geloof onlosmakelijk met naastenliefde verbonden. Jezus gaf om iedereen. Niet alleen om zijn eigen club. Niet dat ik me nu geroepen voel om daklozen te gaan helpen, maar ik vind het belangrijk om er echt voor een ander te zijn.” Misschien zou je liever wat andere woorden gebruiken, maar raakt zij niet de kern van het geloof? Het geloof wat deze jonge vrouw verwoordt is niet zo vanzelfsprekend. Soms staat het onder druk. Er zijn ook tegengeluiden: Je moet het allemaal zelf doen. Je moet voor jezelf opkomen. Hecht alleen waarde aan wat je kunt beredeneren of bewijzen. Eigen land, eigen volk of groep komt eerst. Deze vrouw laat een authentiek christelijke houding zien. Ze plaatst haar bestaan nadrukkelijk in een groter geheel. Ze staat open voor God en voor anderen. De gemeenschap waarin zij dit ervaart ‘wil niet benauwend zijn, zoals de oude kerk met haar vaste protocol’. Het is een moderne eigentijdse variant op de christelijk kerk: uitdagend, fris en bevrijdend en een alternatief voor mensen die zich van de traditionele kerk hebben afgekeerd.
2
3
VAN DE PASTOR Ik denk: hoe alternatief of vernieuwend deze gemeenschap ook mag zijn, wat er te vinden is, raakt het hart van de traditie. En is in die zin heel traditioneel. Toch roept het een vraag op: Is de vorm beslissend? Moeten wij onze vormen, onze taal drastisch vernieuwen en het over een andere boeg gooien? In het denken over de toekomst van de parochies is deze vraag belangrijk: Mensen weten te bereiken en jonge mensen aanspreken. Hoe doe ie dat? Een discussie over vormen heeft een valkuil: dat je blijft hangen bij ‘de buitenkant’. Dat is wat de vrouw juist niet doet. Zij deelt haar ervaring en overtuiging. Je kunt het een getuigenis noemen. Ik denk dat dit ons veel verder kan helpen dan discussie over vormen of gewoontes. Dat wij bereid zijn en de vrijheid nemen om inzage te geven in ons leven en in onze manier van geloven en wat dat voor ons betekent. pastor Peter Vos
IN MEMORIAM Pater Alfons Grimberg s.j. *18 September 1940 † 18 September 2012 In oktober 1980 kwam pater Grimberg naar Groningen. Zijn bedoeling was om hier actief bezig te gaan met volwassen catechese. Het liep echter anders. Na het vertrek van pastoor Diender was er in onze parochiegemeenschap een vacature ontstaan en pater Grimberg werd dringend verzocht om parochiepastoor te worden. Groningen was voor hem een bekende stad, want in de zestiger jaren had hij hier al vier jaar sociologie gestudeerd. In die tijd verbleef hij op de Esserhoeve, waar hij in 1980 ook weer zijn intrek nam. Wat hem opviel toen hij in onze parochie kwam, was niet alleen de hartelijkheid waarmee hij hier ontvangen werd, maar ook grote verscheidenheid aan parochianen. Alle mogelijke verschillen kwam hij hier tegen. De uitdaging voor hem was om tussen de diverse parochianen een band te leggen. Hij vond dat de parochianen veel te weinig te zeggen hadden, hij wilde mensen meer inspraak geven. Daarom heeft hij de parochieraad, die slechts een adviserende functie had, veranderd in de parochievergadering om mensen in de gelegenheid te stellen meer verantwoordelijkheid te dragen. Het is niet de pastoor alleen die het voor het zeggen heeft, aldus pater Grimberg. En zo ontstond een structuur waarin iedereen inspraak heeft: “met elkaar” moet je een parochiegemeenschap maken. Pater Grimberg heeft veel gedaan om de mensen met elkaar in gesprek te laten komen. Hierbij kan je denken aan b.v. het klaverjassen, waar hij zelf trouwens ook dol op was. En ook het jaarlijkse nieuwjaarsfeest, zelf hield hij altijd wel van een feestje, in het gebouw van het Sint Maartenscollege was een activiteit die mensen ertoe aan kon zetten om met elkaar in contact te komen. Het is goed dat de mensen elkaar ook ontmoeten buiten de zondagsviering, zodat er een band kan ontstaan. Verder vond hij bijbelcursussen erg belangrijk. Kennisoverdracht was iets dat hem goed lag. En dan de liturgie. De Salvator-Mariaparochie is een liturgisch getinte parochiegemeenschap en dat vroeg heel veel van zijn
4
5
IN MEMORIAM tijd en inzet. Ook hierbij vond hij de inmenging van de mensen essentieel. Hij heeft hier altijd met veel plezier gewerkt. Met velen heeft hij goede, diepgaande gesprekken mogen voeren. Ook heeft hij hier positieve oecumenische contacten gehad. Wie van ons herinnert zich pater Grimberg niet vanwege het fanatisme voor “zijn” Ajax, en aan zijn heel specifieke, niet te evenaren humor. Op zijn geheel eigen, en bij tijd en wijle eigenzinnige wijze, is pater Grimberg bijna twaalf jaar als pastoor in onze parochiegemeenschap dienstbaar geweest. Op 21 juni 1992 heeft pater Grimberg onze parochie verlaten. Omdat er niet direct een nieuwe pastoor klaar stond om zijn taken over te nemen heeft hij ter overbrugging de Pastorale Steungroep opgericht. In juni 2009 werd er een slopende ziekte bij hem geconstateerd. Na diverse behandelingen heeft deze ziekte een einde aan zijn leven gemaakt. Gelukkig kon hij hier positief mee omgaan en kon hij, naar zijn eigen zeggen, met een gevoel van dankbaarheid terugkijken op een welbesteed en voldaan leven. In de vroege ochtenduren van zijn 72ste verjaardag is hij in alle rust overleden. Het was goed zo. Dat hij mag rusten in de vrede van de Heer, de Heer die altijd de leidraad in zijn leven geweest is. Elly Verheggen-Udding, Ons bereikte het droeve bericht dat op 26 september jl. onze medeparochiaan Jacob Winkel in het UMCG is overleden. Jacob, echtgenoot van Leny Winkel, is bijna 76 jaar geworden. Iedereen die Jacob kende, weet dat hij veelal een opgewekt humeur had en dat hij altijd klaar stond om mensen te helpen met van alles en nog wat. Op medisch gebied heeft Jacob in zijn leven het nodige mee gemaakt en had hij het niet altijd gemakkelijk. Niettemin (of juist daarom) staat op zijn overlijdensbericht vermeld: “Onze dank is verschuldigd aan alle medici in heel Nederland!”. Wij zullen Jacob missen en wensen zijn familie, met name Leny en Ellis, veel sterkte in de komende tijd.
VAN DE BESTUURSTAFEL Afscheid pastor Anne Met de afscheidsviering op 16 september is een waardig einde gekomen aan de periode dat pastor Anne onze parochie “bestierde”. De viering was uitermate druk bezocht; wij denken net zo druk als een kerstnachtviering. Dat zegt wel wat! Namelijk hoezeer de parochianen pastor Anne en haar manier van pastor-zijn hebben gewaardeerd. Na de viering was er gelegenheid een woordje te spreken en pastor Anne de hand te schudden. Namens het bestuur sprak vice-voorzitter Gerben Krewinkel vele woorden van waardering. Ook bood hij - namens de feestcommissie en alle parochianen die daar ruimhartig aan hadden bijgedragen haar op symbolische wijze enkele fraaie kado’s aan. Ten eerste een kippenhok (met inhoud) en ten tweede een boom voor in haar tuin (niet te groot maar ook niet te klein). Pastor Anne zelf had duidelijk een tweeslachtig gevoel over haar afscheid. Enerzijds bedroefd dat het nu zover was terwijl nog niet alles “was volbracht”, maar anderzijds verheugd dat er nu een periode is aangebroken van rust en reflectie na de soms zeer inspannende afgelopen tijd. Pastor Anne heeft ons als bestuur laten weten - en dat geef ik hierbij graag aan iedereen door - dat zij diep onder de indruk was over de overweldigende viering, met vele lieve en hartelijke woorden. Ook is zij zeer blij met het prachtige “herinneringsboek” waarvoor vele parochianen een bladzijde hebben aangeleverd. “Daar springen je de tranen van in de ogen”, zei pastor Anne. Als u nog wat foto’s van de viering wilt zien: die kunt u vinden op onze website www.salvatormariaparochie.nl Opvolging pastor Anne Twee vertegenwoordigers van het bestuur hebben - samen met enkele vertegenwoordigers van de besturen van de samenwerkende parochies Haren, Walfried en Zuidhorn - zeer onlangs kennis gemaakt met de mogelijke opvolger van pastor Anne. Deze kandidaat-pastor werd voorgesteld door vicaris Peter Wellen en kanselier Peter Pot. Om formele redenen moeten wij zijn naam nog een korte periode vertrouwelijk behandelen (namelijk tot alle betrokkenen in de procedure
6
7
VAN DE BESTUURSTAFEL “ja” hebben gezegd), maar ik kan gerust zeggen: het ziet er goed uit. Kortom, als bestuur gaan wij ervan uit dat de benoemingsprocedure verder goed zal verlopen en dat we een en ander binnenkort in alle vier parochies gelijk bekend kunnen maken. In de tussentijd De nieuwe pastor zal naar verwachting in dienst treden per 1 januari 2013. Dat betekent dat we het in de tussentijd zelf moeten zien te rooien. Wij gaan ervan uit dat iedereen zijn beste beentje voor zal zetten en de vrijwilligers in de PSG en de PV zal ondersteunen bij het draaiende houden van onze parochie. Het pastorale vervangingsschema in de komende maand is als volgt: * 12 oktober - 26 oktober: pastor Dirk ten Dam. * 26 oktober - 9 november: pastor Hilda van Schalkwijk * 9 november - 23 november: pastor Peter Vos Als u ergens mee zit kunt de vertrouwde telefoonnummers bellen (zie de website). U wordt dan doorverbonden naar een van de leden van de PSG, die u zo goed mogelijk verder zal helpen. Jaarthema: gastvrijheid Tijdens de startviering op 23 september heeft u gehoord dat de Parochievergadering (PV) voor het nieuwe kerkelijke jaar 2012/2013 als thema heeft gekozen: gastvrijheid. Wij willen zowel binnen de parochie en ook naar buiten een gastvrije parochie zijn. Een parochie waar mensen zich thuisvoelen. Alle werkgroepen zijn aan het nadenken hoe zij dat thema in de praktijk vorm kunnen geven. In ieder geval is al besloten dat we voortaan tweemaal in de maand na de viering gaan koffiedrinken. Het schema over wanneer dat is vindt u op onze website. Bovendien zullen er telkens twee gastheren/ gastvrouwen (herkenbaar aan een klein naambordje) rondlopen om alles in goede banen te leiden en een praatje aan te knopen met mensen die er wat alleen bij staan. En dat kunt u zelf natuurlijk ook heel goed doen: praat eens met iemand anders, vooral als die ander alleen staat. Wij zijn immers een gastvrij parochie!
8
VAN DE PENNINGMESTER Beste parochianen, De afgelopen tijd is er veel aandacht besteed aan de jaarafrekening van 2011. Het Adviesbureau Mul uit Paterswolde heeft de jaarafrekening goedgekeurd. Hieronder ziet u een overzicht van de baten en lasten over 2011. Helaas hebben we een nadelig saldo van ruim 6500 euro. Mocht u nog vragen hebben neem dan gerust contact met mij op. Werkelijk Begroting Werkelijk 2011 2011 2010 Lasten Personeelskosten
52.548
50.000
55.552
Kerkelijke gebouwen
26.917
30.000
29.373
2.672
3.000
3.633
894
4.000
1.864
4.697
5.000
4.984
21.257
20.000
19.413
108.985
112.000
114.818
Bijdrage parochianen
86.641
100.500
95.292
Opbrengsten uit bezittingen
11.899
7.500
9.636
Incidentele baten
3.847
4.000
4.374
Nadelig saldo
6.598
Kosten eredienst Kosten pastoraal, Ontmoeting en werkgroepen Beheerskosten Verplichte en vrijwillige bijdragen Totaal lasten Baten
Totaal baten
108.985
5.516 112.000
114.818
Anno Heethuis
9
STARTVIERING De startviering van 23 september was een waardig begin van het komende jaar. Een mooi begin, waarin het thema voor het komende jaar werd benadrukt. GASTVRIJHEID. Na de zeer goed bezochte afscheidsviering van pastor Anne was het niet verwonderlijk dat er nu iets minder mensen waren. Toch was het een goede viering. We konden via een tekst op een kaartje iets goeds voor een ander wensen. De kaarten werden opgehaald en aan de uitgang weer uitgedeeld. Gevolg was dat er een heleboel blije gezichten te zien waren. Begin van het jaar. De werkgroepen gaan weer aan de slag, de eerste vergaderingen zijn al geweest en ja, de koren denken al aan het kerstrepertoire. Hopelijk krijgen we met z’n allen een heel mooi jaar, waarin we elkaar elke keer welkom mogen heten en niet te vergeten ook de nieuwkomers in onze parochie. Wij danken Anoesjka van den Broek dat zij weer eens bij ons voor wilde gaan. Tineke Tims
PAROCHIEBREED Dank, dank, dank Nog steeds ben ik helemaal stil en onder de indruk van het afscheid op 16 september. De indrukwekkende viering, de heerlijk volle kerk, het prachtige koor, de inspirerende en harmonieuze samenwerking tussen Chris Fictoor en Frans Keverkamp, de schitterende bloemversiering, de vele hartelijke en lieve woorden, het hele gebeuren, het heeft mij diep ontroerd. Het herinneringsboek kijk in bijna elke dag even in, er staan zulke mooie en hartverwarmende dingen in, om verlegen van te worden. Ik heb er werkelijk geen woorden voor, ik kan alleen maar uit de grond van mijn hart zeggen: dank u wel, voor deze bijzondere en prachtige dag. En heel in het bijzonder wil ik de commissie de dit alles georganiseerd heeft bedanken, fantastisch dat jullie deze parochiedag georganiseerd hebben. Want dat was het, een parochiedag, ik zag alleen maar vrolijke gezichten om mij heen. En dat was precies wat ik vurig hoopte…. Mijn opvolger kan een hartverwarmende geloofsgemeenschap tegemoet zien! (Emeritus) pastor Anne
10
11
PAROCHIEBREED Regelmatig ontvangen we in de parochie informatie over bijeenkomsten ter verdieping en inspiratie, veelal bedoeld voor voorgangers, besturen en lectoren. Zo ook ontvingen we deze zomer een uitnodiging van het Dominicanenklooster te Huissen, vlakbij Arnhem. Tot bezinning komen tijdens een retraite of tijdens bezinningsdagen in het Dominicanenklooster. Een paar dagen verstilling, even ontkomen aan de gejaagdheid van ons dagelijks leven. Stil worden en stil staan bij het moment van nu. Het Dominicanenklooster biedt de mogelijkheid voor persoonlijke of gezamenlijke bezinning en meditatie in een kloosterlijke sfeer van rust. De programma’s worden begeleid door medewerkers van het klooster, kloosterlingen en door personen die nauw betrokken zijn bij het klooster. Ik breng www.kloosterhuissen.nl graag onder uw aandacht omdat zij een veelzijdig aanbod laat zien en toegankelijk is voor iedereen die houdt van bezinning, bezieling en beweging. Door op de website rond te kijken werd ik getrokken door de cursus “Bewustwording” en op het idee gebracht om het boek waarmee zij werken van Anthony de Mello (een Jezuïet) te lezen. Misschien brengt het u ook op ideeën of neemt u zich voor om daadwerkelijk een bezoek te brengen aan het Dominicanenklooster in Huissen. Veel inspiratie! Anja Ganzeboom, PSG
HADIMAIL Hallo Hadesjongeren, Een beetje laat maar beter laat dan nooit. Allereerst was er natuurlijk het afscheid van pastor Anne. Een warme viering en veel gezelligheid. We zullen haar zeker missen. We wilden onze openingsactiviteit in oktober organiseren maar dat lukte niet. Dat wordt nu 17 november. We willen met onze jongere leden (tot en met klas 3) de nieuwe leden van de Hades verwelkomen in ons gezellige Hadeshonk. Een beetje gastvrijheid kan immers geen kwaad en o ja, gastvrijheid is toevallig ook het jaarthema van onze kerk. Komt goed uit. Vervolgens gaan we gezamenlijk een lekkere en gezellige maaltijd voorbereiden. We hopen en dat rond half zeven ook de oudere jongeren zin hebben om langs te komen om mee te eten. Misschien is er dan nog tijd voor een kennismakingsspel of iets anders, net zoals het g gaat. Dus om 17.00 uur voor jongeren van klas 1 tot en met 3, vanaf 18.30 uur voor alle oudere jongeren. Kan je Corien mailen of je wel of niet komt? We zijn bezig een avond te organiseren met iemand om over Benin te vertellen. We moeten dan nog steeds de cheque voor € 315,- overhandigen. De datum volgt z.s.m.
12
13
HADIMAIL 19-21 oktober 2012 Diakonaal jongerenweekend Een weekend lang uitgedaagd worden om te ontdekken wat het betekent om je geloof handen en voeten te geven. Dat is wat je staat te wachten bij het jaarlijkse jongerenweekend van Solidair Friesland. Met een heleboel gezelligheid, leuke activiteiten, workshops, sport en spel, gebed en het ontmoeten van bekende en nieuwe jongeren! Het weekend is bedoeld voor katholieke jongeren uit Friesland van 15-25 jaar maar andere jongeren die zich aangesproken voelen zijn ook van harte welkom. Het weekend kan ingezet worden als Maatschappelijke Stage. Meedoen kost 15,- euro per persoon. Je kunt je opgeven bij Kees van Kordelaar, waarnemend jongerenwerker bij Solidair Friesland. Ook voor meer informatie: 058-2130046 of kvankordelaar@solidairfriesland. nl 4 november deelname landelijke Katholieke Jongerendag in Den Bosch. Je kunt de website van het bisdom in de gaten houden. Kies op de homepage van het bisdom www.bisdomgroningenleeuwarden. nl voor de menu-knop jongeren, en dan wijst het zich verder vanzelf. Wij gaan ook weer door met onze gezellige dingen en als je mee wilt doen of ideeën hebt, neem gerust contact met ons op. Corien Verschuuren. Louella Schotborg. Brigitte Beuks.
LITURGISCHE AGENDA Zondag 14 oktober (groen) 11.00 h. : woord- en communieviering Voorganger : pastor P. Vos Zang met : Gaudete o.l.v. Rick Nijssen Lezingen : Wijsheid 7: 7-11 Marcus 10: 17-30 Collecte : eigen parochie koffie na de viering Zondag 21 oktober (groen) 11.00 h. : woord- en communieviering Voorganger : dienst onder leiding van parochianen Zang met : cantor/organist Frans Keverkamp Lezingen : Jesaja 53: 10-11 Marcus 10: 35-45 Intenties : Joke Hansen Collectes : eigen parochie + Wereldmissiemaand Zondag 28 oktober (groen) 10.30 h. : viering van de Goddelijke Liturgie van Johannes Chrysostomos volgens de Slavisch Byzantijnse ritus Voorganger : pater Jan Kaandorp Zang met : Tilburgs Byzantijns Koor en het Russisch Byzantijns koor Musica Son o.l.v. Piet Happel Lezingen : Brief van Paulus aan de Galaten 6: 11-18 Lucas 16: 19-31 Intenties : Jan Bonting Collectes : eigen parochie + onkosten van het gastkoor Extra : koffie na de viering
14
15
LITURGISCHE AGENDA Zondag 4 november, Allerzielen (paars) 11.00 h. : woord- en communieviering Voorganger : pastor Anne Hilhorst-Joosten Zang met : Vocare o.l.v. Chris Fictoor Lezing : Lucas 23: 44-49 Intenties : Jan Schröder; Leontien Lenferink; Rinze Agricola Collectes : eigen parochie + Willibrordzondag Extra : kindercatechese Zondag 11 november (groen) 11.00 h. : gezinsviering Sint Maarten Voorganger : A. vd. Broek Zang met : kinderkoor o.l.v. Cas Straatman Lezing : verhaal Collecte : eigen parochie Extra : De kinderen worden uitgenodigd hun lampion mee te nemen koffie en limonade na de viering Zondag 18 november (groen) 11.00 h. : woord- en communieviering Voorganger : dienst onder leiding van parochianen Zang met : cantor/organist Frans Keverkamp Lezingen : Daniel 12: 1-3 Marcus 13: 24-32 Collectes : eigen parochie + Diocesane Jeugdcollecte Extra : kindercatechese
Crèche op aanvraag bij Thea Zuidland tel. 5255744
TOELICHTING COLLECTES Missio Wereldmissiemaand 2012: Senegal Op 21 oktober is het Missiezondag (de Zondag van de Wereldkerk). Dit feest wordt in alle katholieke kerken over heel de wereld gevierd. Wereld missiemaand (oktober) zal dit jaar helemaal in het teken staan van Senegal. Dit West-Afrikaanse land is ongeveer vijf keer zo groot als Nederland en heeft circa 13 miljoen inwoners van verschillende bevolkingsgroepen. De grootste zijn: Wolof, Peul, Sérèr en Toucouleur. Senegal is een republiek en heeft dit jaar een nieuwe president gekregen: Macky Sall. Het land is overwegend islamitisch (93% van de bevolking). De christenen, meestal katholiek, zijn met 7% in de minderheid. Kerk en staat zijn in Senegal gescheiden. De dialoog met de christelijke minderheid wordt gekenmerkt door wederzijds respect en Moslims en Christenen leven vreedzaam naast en met elkaar. Katholieke Kerk Er zijn ongeveer 600.000 katholieke gelovigen in Senegal, verspreid over zeven bisdommen, waaronder het aartsbisdom Dakar. Kardinaal Théodore Adrien Sarr is de aartsbisschop. Er zijn ongeveer 143 parochies. De Katholieke Kerk zet zich onder andere in voor het onderwijs. Het land kent een hoog percentage analfabetisme. Het onderwijs is meestal in het Frans, de officiële taal van Senegal. Er wordt wel steeds meer les gegeven in het Wolof, één van de vele andere talen. Men streeft er naar meer kinderen naar school te laten gaan en vooral ook langer dan alleen de basisschool. Andere belangrijke problemen waar de Kerk zich mee bezig houdt: emigratie, vrouwenbesnijdenis, situatie van verstoten vrouwen. Emigratie Veel jonge mannen vertrekken naar Europa, waar ze werk hopen te vinden. Het is hun droom waarvoor ze alles riskeren: vele dagen op zee in een kleine houten vissersboot. Veel van hen overleven het niet. En degenen die Europa wel bereiken wacht een onzekere toekomst. In parochies worden informatiebijeenkomsten georganiseerd om mensen voor de gevaren te waarschuwen en hen ertoe te bewegen in Senegal te blijven.
16
17
TOELICHTING COLLECTES Vrouwenbesnijdenis Zuster Christine Ngom, werkzaam als verpleegster in het bisdom Kaolack strijdt tegen vrouwenbesnijdenis. Hoewel het officieel verboden is in Senegal, komt het nog vaak voor. Veel mensen zijn er van overtuigd dat een meisje pas vrouw wordt wanneer ze besneden is. Zuster Christine heeft langzaam het vertrouwen van de dorpelingen gewonnen. Samen met haar team gaat ze de dorpen langs om de mensen bewust te maken van de lichamelijke en psychische gevolgen van genitale verminking. Opvang vrouwen en kinderen In de hoofdstad Dakar hebben de Zusters van de Goede Herder een opvanghuis voor vrouwen en kinderen. Zuster Yvonne Clémence Bambara begeleidt de vrouwen tijdens hun zwangerschap en verzorgt samen met hen de baby’s. De vrouwen volgen in het opvanghuis cursussen handenarbeid, koken, wiskunde, boekhouding en Frans. Zo kunnen ze beter in hun eigen onderhoud voorzien. Steun de katholieke geloofsgemeenschap in Senegal en geef aan de collecte op Missiezondag 21 oktober of stort uw bijdrage op rekeningnummer 1566 Missio Wereldmissiemaand te Den Haag. Het is verhelderend om op de site: www.missio.nl te kijken voor meer informatie over dit kleurrijke land. Collecte 4 november: Willibrordzondag Sinds 1949 wordt op een zondag rond het hoogfeest van de H. Willibrord (7 november) in rooms-katholieke parochies in Nederland in preek en voorbede aandacht gevraagd voor oecumene. De Katholieke Vereniging voor Oecumene (KVO) bereidt de zondag inhoudelijk voor. Op Willibrordzondag vindt onder meer de bisschoppelijke collecte plaats, in het leven geroepen om het werk van de vereniging financieel mogelijk te maken. ‘Elkaar tot zegen’ is dit jaar het motto van Willibrordzondag. Zie www.oecumene.nl voormeer informatie over het motto van 2012.
TOELICHTING Het Tilburgs Byzantijns Koor en het Russisch Byzantijns Koor Musica Son wil graag samen met u allen op zondag 28 oktober de Goddelijke liturgie van onze Heilige Vader Johannes Christostomos vieren volgens de Slavisch Byzantijnse ritus. Het Tilburgs Byzantijns Koor (TBK) beijvert zich om de Westerse christenen kennis te laten maken met de liturgische vieringen, zoals deze met name in de Byzantijnse kerken in Oost-Europa plaatsvinden. We beginnen een half uur eerder, om 10.30 uur, omdat de dienst iets langer duurt dan gebruikelijk. Op deze zondag begint gelukkigerwijs de wintertijd; we krijgen er een uur bij! Het TBK zal een aantal iconen en een wierookvat meenemen om de Byzantijnse sfeer zo goed mogelijk over te brengen. De verzoening van God en de mens wordt aanschouwelijk voorgesteld door de iconenrij. Omdat Oosterse liturgieën tevens tot het erfgoed van de katholieke kerk behoren, kunnen wij deze ook in onze kerken vieren. Dit stelt ons in de gelegenheid te ervaren, hoe onze Oosterse medechristenen hun geloof beleven. De Slavisch Byzantijnse ritus kenmerkt zich o.a. door haar diepgewortelde apostolische traditie, waarin mystiek en symboliek sterk verweven zijn. Het geheim van het geloof wordt gevierd te midden van de gelovigen, omringd door iconen, die met bloemen en kaarsen worden vereerd. Opstijgende wierook begeleidt de gebeden, de litanieën en het onophoudelijke “Gospodie pomiloej” (Heer ontferm U over ons). De aardse werkelijkheid wordt tijdens de liturgie terzijde gelegd bij de intocht met de offergaven. Ondertussen zingt het koor de Cherubijnenhymne; een stukje hemel op aarde! De gezangen en de gebeden begeleiden het mysterie van het leven, dat de dood overwint. Dit is een gegeven dat het leven van elke mens raakt en kan leiden tot een persoonlijke mystieke beleving. Het begrijpen komt misschien later wel.
18
19
TOELICHTING Een liturgie zonder gezangen bestaat niet in deze traditie. De reden is theologisch van aard. De openbaring van God aan de mensen geschiedde in concrete woorden; daar past alleen een persoonlijk antwoord op. De menselijke stem is het enige instrument dat hiertoe in staat is. Het verbinden van woorden met klanken is een bijzondere vorm van expressie, alleen de mens gegeven; de mens geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. In het Byzantijnse rijk heerste de gedachte, dat het zingen door het koor een weerspiegeling was van het engelengezang uit de hemel. De mens kan zich in het hier en nu even dicht bij God voelen. De pracht en praal van de Oosterse kerken vinden hun oorsprong in de gedachte, dat het voor het Allerhoogste niet mooi genoeg kan zijn. Niets wordt achterwege gelaten om de liturgie zo luisterrijk mogelijk te doen zijn. De melodie voegt aan het woord intentie en emotie toe. Het zijn deze melodieën die de ziel van de mens in diepste wezen beroeren. De ziel, niet alleen het symbool van menselijk leven, doch ook van eeuwig leven. De ziel van de gelovige mens behoort aan God; hierdoor weet hij zich verbonden met de Schepper. Het is vooral de sfeer tijdens de liturgie, die de mens dicht bij zichzelf brengt in beschouwelijke zin. De ziel van een volk weerspiegelt zich in de cultuur en geschiedenis. Meer dan in het Westen hebben religie en cultuur in het Oosten een harmonische eenheid gevormd. Gezien vanuit historisch perspectief zijn o.a. duldzaamheid en lijdzaamheid karakteristiek voor de Slavische volkeren. Voor hen, door de geschiedenis heen haast ononderbroken onderdrukt, is de kerk een plaats waar zij direct aan God kunnen vragen om ontferming. In de liturgische muziek, die sterk verweven is met thema’s uit de volksmuziek, volksaard en traditie, klinkt vreugde, hoop, verlangen en droefheid door.
OPROEP
20
21
OPROEP
Je verjaardag vieren, tja het is niet leuk als je in je eentje de taart moet opeten. Graag wil je die taart met anderen delen. De leeftijd speelt hierbij geen rol. Een kind vindt het fijn als ook opa en oma erbij zijn, evenals opa op zijn verjaardag graag de kleinkinderen om zich heen heeft. Op zo’n ‘samen’feest is er voor ieder iets te snoepen en te beleven. Behalve taart eten, horen de ouderen graag de belevenissen van de jongeren, en kleine kinderen vragen aan opa of oma om nog eens te vertellen over vroeger. En op die feestdag trekt ieder af en toe ook weer even samen met zijn eigen leeftijdsgroep op.
Als u op deze vragen ‘ja’ zegt, ook al is het misschien nog wat twijfelend, dan bent u degene waarmee de werkgroep gezinsvieringen graag in contact komt.
Ook in de kerk vieren we samen. Hier luisteren we ook naar verhalen, maar vaak zijn die verhalen wat moeilijk te volgen voor de kinderen onder ons. Om deze reden hebben we soms kindernevendienst, de verhalen worden op hun niveau verteld en samen kunnen ze er over praten.
Wie komt de werkgroep gezinsvieringen versterken?
Maar toch is het niet leuk als de kinderen tijdens het verjaardagsfeest in een andere kamer zitten en je ze niet te zien en te horen krijgt. Dit geldt ook voor het vieren in de kerk: wij vinden het niet leuk en ook niet goed dat de kinderen altijd apart zouden zitten, daarom kennen we ook een paar keer per jaar gezinsvieringen. Vieringen waarvan het thema aansprekend is voor de kinderen, denk aan de vieringen rond Sint Maarten, Kerst of Palmpasen. In deze vieringen worden de kinderen er heel bewust bij betrokken. De verhalen worden zodanig verteld dat zij die goed begrijpen. Velen in de kerk vinden het fijn dat er ook gezinsvieringen zijn. Samen vieren: jong en oud. We willen dit ook graag voortzetten, maar daarvoor vragen we uw hulp. Wie is tussen de 20 en de 80 jaar en wil best een enkele keer per jaar meehelpen om zo’n gezinsviering voor te bereiden? Misschien vindt u het ook fijn om een mooi verhaal aan de kerkgangers en in het bijzonder aan de kinderen voor te lezen of te vertellen?
De leden van de kinderwerkgroepen nodigen u uit om de volgende keer bij hen aan te schuiven. Niet vergeten: De eerstvolgende gezinsviering is op zondag 11 november: Sint Maarten. Bent u er ook bij!
Voor meer informatie en opgave kunt u contact opnemen met mw Lillian Makatani telefonisch 050 – 3094767 per mail
[email protected]
Viering voor jong en oud op 11 november: Sint-Maarten 11 november is de dag van Sint-Maarten! Je gaat vast langs de deuren met je lampion om te zingen en snoep te krijgen. Maar weet je ook wie Sint-Maarten was? Hij leefde meer dan 1600 jaar geleden en was officier in het Romeinse leger. Hij deed bijzondere dingen voor gewone mensen. Dat maakte zo’n indruk dat we nu nog steeds zijn feest vieren. Heel bijzonder dus! Ben je nieuwsgierig? In de gezinsviering kun je één van de beroemdste verhalen over hem meebeleven. Alle kinderen, ouders, grootouders en iedereen die zin heeft, is welkom in de kerk op zondag 11 november om 11.00 uur Ook als je niet zo vaak of nooit in de kerk komt! Neem je lampion mee. Na afloop is er iets lekkers voor elk kind!
22
ALLERZIELEN Zondag 4 november vieren we Allerzielen. We gedenken hen die ons het afgelopen jaar zijn ontvallen. Gedenken: dat is zo veel meer dan je iets of iemand zomaar herinneren. Gedenken heeft te maken met je eigen binnenkant; hoe iemand voor jou een blijvend onderdeel van je bestaan is, ook al is hij of zij gestorven. Er is een plek waar de ander ‘woont’; aan de binnenkant van je hart, in het verdriet om de lege plek die achtergelaten is. Gedenken: dat is je (weer) te binnen brengen hoe de ander was, wat hij of zij deed. Je kunt intens dankbaar zijn om alles wat die ander jou geschonken heeft. Hoe je samen plezier had, wat je samen hebt beleefd. In het gedenken kunnen ook schurende momenten meekomen. Om alles wat ongezegd is gebleven, om verwachtingen die nooit beantwoord werden. Om eenzaamheid die gevoeld is. Om de verbijstering van het plotselinge en onbegrijpelijke afscheid. Als wij gedenken gaat er veel in ons om. En het kan lang duren voordat ons hart weer rustig is. Daar heb je ook anderen bij nodig die je een troostende schouder willen bieden. Met Allerzielen brengen wij dat alles voor de Bron van ons bestaan, de Schepper van alle leven. We noemen de namen van onze doden en ontsteken voor hen een licht met de bede dat zij nu voor eeuwig mogen wonen in het stralende licht. We gedenken: Rinze Teije Agricola † Menno M.A. Arends † Remmelt A. Jongman † Ans Perdeck † Jan G.I. Bonting † Bernard A. Schmidt † Hendrik Westhiner † Annie E. Konneman-Holman† Lida Huizing-Timmer † Diny W. Banus-IJsseldijk † Annie M. Vroom † Helma Soan Que-Li † Tecla A. Bodewes-Lieberom† Albert G. van Geelen † Joop Munster †
27 september 15 oktober 3 december 31 december 31 december 27 januari 26 januari 17 februari 25 februari 27 maart 21 april 23 februari 12 juli 8 augustus 29 augustus
2011 2011 2011 2011 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012
23
KINDERCATECHESE Alle kinderen in de basisschoolleeftijd zijn ook dit najaar en komend voorjaar weer van harte welkom bij de tweewekelijkse Kindercatechese. Er is altijd een compleet programma waarin kinderen een gezellige groep vinden, en spelenderwijs vertrouwd raken met inspiratiebronnen en katholieke spiritualiteit. Bronnen vinden we in het oude en nieuwe testament, in de katholieke traditie en in de hedendaagse wereld. We ontdekken welke waarden daarin schuilen, en wat je daar thuis en op school mee kunt. Daarnaast gaat het over spirituele vaardigheden: stil zijn, luisteren en kijken, bidden en geborgen voelen. Voor nieuwsgierige kinderen hebben we zoekopdrachten in de vele boeken van de parochie, en op internet. Voor creatieve kinderen is er altijd iets te kleuren, te plakken of te kleien. Thema’s hebben we ook, zoals op 4 november St. Maarten, dan vertellen we onbekende verhalen over deze bisschop van Tours. De groep is verder vooral gezellig: altijd even horen hoe het is met allemaal, en een kopje thee met wat lekkers. Twee begeleiders hebben we: Marleen Verstappen (moeder van Kees) en Peter Bootsma (vader van Flores, Sabien en Cato). De kindercatechese is ongeveer eens in de twee weken, op zondagen na de viering, van 12:00 tot 13:00. Ouders zijn van harte welkom om mee te kijken, mee te doen of voor een kop koffie aan de leestafel. De data staan in de Ontmoeting en op de website onder Catechese. Vragen? Bel Peter (06 5374 8483) of Marleen (050 527 1585).
UITSTAPJE De werkgroep Welzijn van onze parochie organiseerde d.d. 13 september een middagtochtje naar Emmen en omgeving. Wij vertrokken om plm. 13.30 uur vanaf de Salvator-Mariakerk. Onze chauffaur Roelf Ganzeveld en de passagiers werden door Frans van Wely hartelijk welkom geheten en hij wenste ons een goede en fijne middag toe. Ook een hartelijk welkom aan pastor Anne. Het was heel fijn dat zij, ondanks haar emeritaat, toch het “middaguitje” met ons wilde meemaken en bij ons wilde zijn. Haar persoonlijke contacten met de mensen in de bus waren heel plezierig. Wij waren toch nog een beetje haar parochianen. Via de A28 en de N34 gingen wij richting Emmen om een bezoek te brengen aan de Museumboerderij De Naberhof. Deze boerderij behoort tot de Stichting Het Volk van Grada. I.v.m. wegwerkzaamheden in de wijk Emmerhout was het een beetje zoeken om de boerderij te vinden en te bereiken. In deze prachtige antieke boerderij, in de Middeleeuwen gebouwd, kregen wij koffie/thee met een lekkere plak cake aangeboden. Het was een heel gezellig samenzijn. De eigenaar van de boerderij vertelde in een soort spraakverwarring, dat noch Drents, noch Gronings was, de geschiedenis van en het leven op deze boerderij. Deze verhalen zaten vol humor. Na de koffie werd een rondleiding met uitleg gegeven. In de woonkamer stond een kabinet, dit is een oude antieke kast. Wij konden zien hoe in een groot kabinet alle soorten linnengoed en kleding werd opgeborgen. Ook het verhaal over het slapen in de bedstee met achterin een plank waarop het kinderbedje stond en de andere kinderen onder de bedstee sliepen was interessant om te beluisteren. Een andere bijzonderheid was het Langgraf dat achter de boerderij verscholen tussen hoge bomen ligt. Het Langgraf is een dubbel hunebed omgeven door een krans van stenen. Ongeveer 3000 jaar voor Christus leefden hier het Trechterbekervolk. Op deze plaats liggen nog drie hunebedden.
24
25
UITSTAPJE Na de vele bezienswaardigheden, in en om de boerderij te hebben gezien en hiervan te hebben genoten gingen wij richting Gasselte. Onze chauffeur Roelf nam de prachtige binnenwegen van de Hondsrug van Emmen naar Gasselte. Vooral de weg van Exloo naar de N34 is zo mooi. Een smalle kronkelweg midden door het bos. Deze weg is voor bussen verboden maar de chauffeur wilde ons dit prachtig stukje natuur in de Emmerdennen niet onthouden en riskeerde een bekeuring. Alle hulde aan de chauffeur, die een persoonlijk initiatief durfde te nemen. Fantastisch. Aangekomen in Gasselte bezochten wij het restaurant “t Maotie” waar wij met elkaar hebben genoten van een drankje met lekkere hapjes. Het zo gezellig bij elkaar zitten te praten was een goede afsluiting van dit uitstapje. Het is een stukje saamhorigheid van mensen, die elkaar als parochianen op een andere manier ontmoeten. Ook dit is “Parochie zijn”. Om plm. 18.00 uur vertrokken wij via de autoweg weer naar huis. Nadat Frans van Wely chauffeur Roelf heel erg hartelijk bedankte vooral ook voor zijn uitleg over de omgeving, klonk een hartelijk applaus en werd hem een enveloppe aangeboden. Roelf bedankte de deelnemers en vertelde dat dit zijn vierde keer was dat hij het uitstapje van de SalvatorMariaparochie had mogen rijden. Dat kan dus in 2013 een 1e lustrum worden. Frans bedankte ook de deelnemers en wenste iedereen wel thuis. Ik denk dat ik wel namens iedereen spreek dat het een hele mooie middag is geweest en wij Frans van Wely en Hans Korenhof, die dit uitstapje hebben georganiseerd, heel erg hartelijk BEDANKEN. Ria van der Weide
AGENDA Woensdag 31 oktober koffieochtend WELZIJN Verandering van programma. Op deze ochtend zou Frans van Wely een reisverslag geven met foto´s. Het volgend jaar zou er een ochtend zijn over slecht zien. Een aantal mensen willen die informatie graag eerder hebben. Het is gelukt! Op 31 oktober komt de heer Christof de Vries Low Vision specialist van VISIO in Haren. Hij zal vertellen over de nieuwste ontwikkelingen op gebied van hulpmiddelen voor slechtzienden. Hij zal ook wat producten meenemen. Nu we steeds ouder worden gaan we ook slechter zien, en is een hulpmiddel vaak erg prettig. Een heel interssant thema. Op 28 november komt zoals gezegd Peter van Kruining over de apostel Paulus vertellen. In december is er geen koffieochtend, maar hebben wij ons kerstfeest op 14 december. Tot ziens. Hartelijke groet, namens WELZIJN. Frans van Wely. Gespreksgroep rond “Lezen om te Leven” van Loed Loosen. Op dinsdag 6 november houden we onze tweede avond rond “Lezen om te Leven”. Het onderwerp is dan “De schijn is tegen”; over hoe misleidend een letterlijk genomen Bijbeltekst soms kan werken. Loed Loosen schrijft: “De moeilijkheid ligt hierin: de Bijbel maakt aanschouwelijk wat je nooit met het blote oog kunt zien.” De tekst die we bespreken is Numeri 9, 15 – 23. Loed Loosen noemt deze tekst een ballade. Hoe gaan wij de tekst ervaren? Dinsdag 6 november, 20 uur in de parochiezaal. Iedereen is van harte welkom, voorkennis is niet nodig, aanmelden ook niet. Peter van Kruining
26
27
AGENDA datum
activiteit
plaats
tijd
15-Okt Dameskaarten
P
19.00
16-Okt Vocare
K
19.00
16-Okt Facilitair Overleg
S
19.30
22-Okt Drukkersgroep
P
9.00
22-Okt Liturgisch Beraad & PSG
P
20.00
23-Okt Vocare
K
19.00
26-Okt Koor
P
19.00
29-Okt Dameskaarten
P
19.00
30-Okt evtl. Vocare
K
19.00
31-Okt Koffie Welzijn
P
10.00
1-Nov Parochiekaarten
P
19.30
4-Nov Kica
B
12.00
P
20.00
12-Nov Drukkersgroep
6-Nov Bijbelgroep
P
9.00
12-Nov Dameskaarten
P
19.00
Opbrengst collectes 26-08 26-08 02-09 09-09 16-09 16-09 23-09 23-09
€ 83,95 € 96,50 € 155,00 € 91,20 € 482,65 € 287,30 € 76,85 € 81,50
Eigen parochie. MIVA Eigen parochie. ,, ,, Pax Christi. Eigen parochie. Onkosten startzondag
