Liturgie Emmen, 10 november 2013 Thema: God – waarom?! Richtgroep: jeugd / twitterdienst
1. Votum: Opwekking 640 2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen 3. Zingen: Psalmen Voor Nu 84 4. Intro (met filmpje?), eerste peilingen 5. Gebed 6. Deel 1 preek, (met filmpje?), afsluiten met uitnodigen tot reageren 7. Luisterlied: Als v=BZMNxvcfNos )
het leven soms pijn doet (http://www.youtube.com/watch?
8. Reageren op binnengekomen berichten 9. Zingen: Opwekking 599 (Nog voordat je bestond) 10. Deel 2 preek, (met filmpje?), afsluiten met uitnodigen tot reageren 11. Zingen: Opwekking 687 (Heer wijs mij uw weg) 12. Reageren op binnengekomen berichten 13. Gebed 14. Geloofsbelijdenis zingen: Gezang 161 15. Inzameling van de gaven 16. Slotzang: Gezang 164 17. Zegen De genade van de Heer Jezus Christus, en de liefde van God en de eenheid met de heilige Geest zij met u allen. (Amen)
God – waarom?! Preek voor een twitter/jeugddienst, door Jan Haveman, Emmen 10 november 2013
1
Preek voor de twitterdienst
'God-waarom?!
Emmen, 10 november 2013
Peiling Om er een beetje in te komen gelijk een paar peilingen Intro [dia1] Wat is er een ellende in de wereld! Miljoenen vluchtelingen. Mensen die omkomen van de honger. Kinderen die sterven aan AIDS. Soldaten en burgers die mekaar overhoop schieten. Een boot met honderden mensen die vlak voor de kust zinkt. Een vader die zijn 3-jarig dochtertje doodschiet en daarna zichzelf... Verschrikkelijk gewoon. Aardbevingen, tsunami's, een ongekende storm over de Filippijnen met tienduizend slachtoffers... Het is haast onbeschrijfelijk wat er aan nood en ellende is. In het groot en in het klein – maar dat klein kan voor jezelf heel groot zijn: ziekte, handicap, psychische problemen, gemis van een geliefde, gebukt gaan onder mishandeling of gepest worden... Waarom? Waarom is er al die ellende? Waarom houdt het nou nooit eens op?! En dan is God er ook nog... Tenminste: ik geloof dat er een levende God is die op ons en op deze wereld betrokken is. Ik geloof niet in een god die er ook niks aan kan doen, die machteloos staat, die vertwijfeld aan de kant staat toe te kijken hoe het hier allemaal uit de hand loopt. Wat heb je aan zo'n menselijke god?! Ik geloof in een God die alles kan wat Hij wil, in een God die liefde is en liefde geeft. En juist daarom vind ik het soms zo moeilijk te begrijpen waarom al die ellende er is – waarom houdt God dat niet tegen? Waarom voorkomt Hij dat niet? Waarom maakt Hij niet in een klap alles goed voor iedereen? – want ik geloof dat Hij dat kan... Denk niet: o dat is een dominee, die leest zoveel in de bijbel en die bidt zoveel, die weet overal wel raad mee. Ik heb als dominee al verschillende keren meegemaakt dat er een babietje moest worden begraven. Dan zie ik zo'n klein meiske wit en doods in een rieten mandje liggen – denk je dat ik dat snap? Dat ik dan ook niet vraag: God – waarom?! Ik ga je dus vanmiddag geen klip en klaar eenvoudig antwoord geven op die vraag waarom alle ellende in de wereld er is en of dat dan Gods wil is. Moet je luisteren: God – waarom?! is altijd, zo lang als er mensen leven, een vraag geweest en zal dat hier op aarde ook altijd blijven. En het is me nogal een vraag ook – daar zijn boeken vol over geschreven... Dan kan ik echt niet in een half uurtje alle antwoorden en aspecten benoemen. Wat ik vanmiddag wel wil doen is je wat gedachten aanreiken waarmee je hopelijk verder kan komen in je eigen nadenken over God en waarom het lijden in deze wereld er is. We hebben enkele gemeenteleden gevraagd naa hun visie op lijden in hun leven. Laten we nu luisteren en kijken naar wat Bart Gritter daarover vertelt. [filmpje Bart] Gebed Preek deel 1 Mensen, mag ik jullie Job voorstellen. [dia2] Je zou het zo niet zeggen, maar Job is rijk en belangrijk. God – waarom?! Preek voor een twitter/jeugddienst, door Jan Haveman, Emmen 10 november 2013
2
Hij is getrouwd, heeft veel kinderen, veel personeel en ontzettend veel vee, hij is een echte VIP met wie je graag op de foto gaat. Je zou het niet zeggen, maar Job is ook een heel gelovig man, je merkt aan alles dat hij liefde en ontzag heeft voor God. Weet je wat 'ie bijvoorbeeld doet? Na een feestje van zijn kinderen gaat ie op de knieen en vraagt aan God om vergeving. Want, denkt Job, stel dat een van mijn kinderen iets gedaan of gedacht heeft dat niet goed is... Maar aan alle geluk van Job komt op een kwade dag abrupt een eind. De ene donderslag volgt de andere op. Het is vreselijk, door diefstal en natuurgeweld raakt Job al z'n vee kwijt, en het allerergste is dat zijn kinderen sterven doordat het huis waarin ze zijn instort. Geen wonder dat Job diep verdrietig is en in zware rouw. Tegelijk zegt hij: [dia3] De Here heeft gegeven en Hij heeft genomen, de naam van de Here zijn geloofd! Daarna treft hem nog meer leed, hij komt onder de zweren te zitten, die zo vreselijk jeuken dat ie ze met een potscherf openkrabt. Zijn vrouw heeft het helemaal gehad en zegt: Waarom blijf je zo rustig? Vervloek God toch en sterf... En weet je wat Job dan zegt? [dia4] Al het goede aanvaarden we van God, zouden we dan het kwade niet aanvaarden? Job is een bijzonder mens. Wie kan zo rustig, haast stoicijns, op zoveel ellende reageren? Toch is Job niet de enige die zo reageert. Er zijn er meer die diep verdrietig zijn om wat hen overkomt, maar die God geen verwijten maken. Dat is een eerste constatering: [dia5] lijden is voor iedereen pijnijk maar het is niet voor iedereen een geloofsprobleem. Iets anders wat je uit het verhaal van Job kan leren, is dat [dia6] mensen er zelfs vrede mee kunnen hebben als ze weten dat God hen kwaad laat overkomen. Misschien lastig voor te stellen, want het is inderdaad veel makkelijker om God te koppelen aan mooie en prettige dingen. Maar dat zegt natuurlijk wel veel over hoe jijzelf tegen God aankijkt (misschien wel zoiets als dat God er is om de kwaliteit van je leven te vergroten, maar verder moet Hij het niet al te moeilijk maken...) En het zegt vaak ook veel over de cultuur en tijd waarin je leeft. We denken dat alles maakbaar is en onder controle te houden, maar dat is natuurlijk niet zo... [dia7] Het verhaal van Job staat in de bijbel. Bijzonder is: krijgen daarbij een inkijkje in de hemel. En wat ontdek je? Dat [dia8]de duivel de kwade genius is die het plan bedenkt om Job alles af te nemen. Geen wonder dat Job zo gelovig is, zegt de duivel tegen God. Als je zo rijk bent kan iedereen wel geloven. Maar pak hem maar eens alles af, dan zal Job U vanzelf vervloeken! En opvallend: [dia9]God geeft dan aan de duivel de ruimte om Job alles af te pakken. Wat je hier ziet en wat belangrijk is om te onthouden, is dat [dia10] het kwaad niet bij God vandaan komt maar bij de duivel. God is de volmaakt Goede, bij Hem is geen spoor van kwaad. God wil leven voor iedereen, God wil met iedereen een relatie, een verbond. Tegelijk zie je dat [dia11] God het kwade wel kan toelaten. Ik kan me voorstellen dat je dat lastig vindt, want als mens heb je zoiets van: als je het goede voor iedereen wil, en je kan het doen, doe het dan ook. Alleen, de werkelijkheid is blijkbaar niet zo simpel. Allereerst is [dia12]ellende het gevolg van de zonde. En zonde is de wereld in gekomen door de keus van de mens. Het was niet wat God wilde, maar wat de mens wilde, op ingeven van de duivel. Maar, zul je zeggen, waarom gaf God de mens dan zoveel vrijheid? God – waarom?! Preek voor een twitter/jeugddienst, door Jan Haveman, Emmen 10 november 2013
3
Omdat dat [dia13] de prijs van de liefde is. Wij kunnen alleen liefhebben als wij vrij zijn om dat te doen. Gedwongen liefde is geen liefde, dat zou robots van ons maken. [dia14] Vrijheid is pas echt vrijheid als je ook de mogelijkheid hebt om slecht te doen en niet lief te hebben... Daarmee is het begonnen, alle ellende, en zo gaat het nog steeds door. Want wees eerlijk: het is ook wel heel makkelijk om God overal de schuld te geven. Maar [dia15] niemand op deze wereld hoeft te sterven van de honger, als wij mensen alles eerlijker zouden delen... En als mensen niet zo [dia16] corrupt waren en gefocusd op snelle rijkdom, dan waren huizen en bruggen en stuwdammen wellicht steviger en veiliger gebouwd... En als mensen niet zo [dia17] gevoelig waren voor eer en macht en aanzien, dan waren er heel wat minder oorlogen gevoerd... [dia18] Loop dus niet om je eigen verantwoordelijkheid als mens heen! Ik geef toe, het is lastig, maar blijkbaar kiest God er voor om niet (voortdurend) in te grijpen en het kwaad te voorkomen, ja zelfs om op een bepaalde manier het kwade toe te laten. De duivel heeft een duidelijke bedoeling met het kwaad dat hij bedenkt en uitvoert (hij wil jouw ondergang). Maar sluit niet uit dat God met het toelaten ervan ook een bedoeling kan hebben. [dia19] Daarbij kan God redenen hebben die ons verstand te boven gaan. En misschien moet je dat juist wel verwachten als God almachtig en alwetend is. Want sommige dingen zijn nou eenmaal niet uit te leggen aan iemand die minder ver kan zien... Ook Lien Geleijnse heeft het daar over, in het gesprek dat Jolanda vooraf met haar had. Laten we daar even naar gaan kijken luisteren. [filmpje Lien] gelegenheid om te reageren via social media ondertussen het luisterlied Als het leven soms pijn doet vervolgens ingaan op binnengekomen opmerkingen Preek deel 2 [dia21] Job heeft ook vrienden. En het is mooi als er vrienden zijn, zeker als je het moeilijk hebt leer je dan niet juist je vrienden kennen?! Ze komen bij Job zitten en huilen met hem mee. En zwijgen... Maar als Job na een week het zwijgen verbreekt en uitbarst in een klacht, durven de vrienden eindelijk ook te praten. Alleen... ze helpen Job van de wal in de sloot. Want ze zijn er namelijk van overtuigt dat Job alles wat gebeurd is aan zichzelf te wijten heeft – Job moet wel iets gedaan hebben waardoor God boos op hem is en hem straft... Dat idee kan maar zo ontstaan. Bij jezelf – wat heb ik fout gedaan? Of bij anderen – ze zullen wel iets gedaan hebben wat niet goed is... Rebecca Vuijk vraagt zich dat ook wel 's af – kijk en luister even mee. [filmpje Rebecca] Nu kan het zeker zo zijn dat lijden [dia22] dat je overkomt te maken heeft met je eigen gedrag. Als je een stinkende roker bent moet je niet raar opkijken als je na verloop van tijd longkanker krijgt. En als je met 100 km/u over een landweg scheurt, kan je idd tegen een boom terechtkomen. Het is ook zeker waar dat lijden en ellende een gevolg is van de zonde – maar [dia23] dan van de zonde in het algemeen: als de zondeval er niet was geweest leefden we nog steeds in het paradijs! Maar het is natuurlijk [dia24] niet waar dat elk lijden gevolg is van directe eigen zonde. Dat laat het verhaal van Job duidelijk zien. God zegt zelfs dat er geen vromer mens op aarde is dan Job... Dus laat je niet aanpraten dat het gevolg is van eigen fouten! Wat je beter kan doen is [dia25] nadenken over wat God je wil leren met wat gebeurt. God – waarom?! Preek voor een twitter/jeugddienst, door Jan Haveman, Emmen 10 november 2013
4
Want zoals gezegd wil de duivel daarmee niets liever dan je eigen ondergang, maar God wil je ermee naar Hem toetrekken. Iemand zei: vraag niet alleen naar [dia26] het waarom, maar ook naar het waartoe. En misschien is dat wel dat je moet leren alles los te laten en uiteindelijk niets anders over te houden dan het diepe besef dat God je draagt en je vasthoudt. Iets anders is, dat Job dus wel gaat klagen. Versterkt door de opmerkingen van zijn vrienden schreeuwt hij het uit naar de hemel, en klaagt zijn nood bij God. Het is goed te weten dat de bijbel er heel duidelijk in is: [dia27] klagen mag. Als het water je aan de lippen staat zal niemand het je kwalijk nemen als je vraagt God – waarom?! Lees alleen de Psalmen maar die in de bijbel staan; moet je opletten hoe vaak die vraag daar gesteld wordt: God – waarom?! Er is alleen wel een grens. Want Job gaat in zijn waarom op een gegeven moment te ver. Dan gaat hij God dingen verwijten, en God ter verantwoording roepen. En daarop reageert God door Job allemaal vragen te gaan stellen. Vragen die Job duidelijk maken dat hij even vergeten is dat er wel verschil is tussen God en hem. Je mag God heel veel vragen, ook waarom Hij dingen laat gebeuren, maar je moet niet op Gods troon gaan zitten en denken dat jij en God gelijk zijn, dat jij wel even zal bepalen wat God moet doen. [dia28] Vergeet nooit dat God God is en dat jij mens bent. (Overigens krijgen ook de vrienden van Job er behoorlijk van langs van God, omdat ze Job zo op het verkeerde been hebben gezet in zijn denken over God!) Nog een ding over Job, tenslotte. Op een gegeven moment roept Job:[dia29]maar ik weet dat mijn losser leeft en dat hij zal ingrijpen. Dat kan je helpen als je hier op aarde onrecht wordt gedaan – eens zal er recht worden gesproken! Job heeft het over een losser, dat is iemand die de prijs voor jou betaalt, die jouw schuld zal inlossen. Die losser is de [dia30] Verlosser: Jezus Christus. Hij maakt alles goed. Nu al in je positie t.o.v. God. Uiteindelijk ook in je positie t.o.v. mensen. En wat het bijzondere van die Losser is, is dat Hij meer op een [dia31] Loser leek... Want Jezus werd opgehangen aan een kruis, stierf een gewelddadige dood, werd begaven in een graf. Wie gelooft dan nog dat dat de Zoon van God is die redding brengt? Maar zo was hij al in de Joodse bijbel aangekondigd: als [dia.32]de lijdende Knecht. Denk je even in wat dat betekent: niet alleen mensen lijden, nee ook God lijdt. En door zijn eigen lijden brengt Hij mensen verlossing. Wij hebben dus een God die weet wat lijden is, die het lijden aan den lijve heeft ervaren, en daarmee een God die in het lijden dat ons overkomt Immanuel is, God met ons. Want het kwaad is niet een rotte plek in een verder gave appel, maar het kwaad zit als een kanker overal doorheen. Wil God het kwaad wegdoen, dan kan dat niet door zo hier en daar wat weg te halen. Nee, er is niets meer en minder nodig dan een nieuwe hemel en aarde. En die belooft God ook – [dia33] een nieuw paradijs, zonder zonde, zonder kwaad, zonder alle ellende. Amen [dia34] gelegenheid om te reageren via social media ondertussen zingen Opwekking 599 (Nog voordat je bestond) vervolgens ingaan op binnengekomen opmerkingen
God – waarom?! Preek voor een twitter/jeugddienst, door Jan Haveman, Emmen 10 november 2013
5